Πάµε να εξερευνήσουµε την Ευρώπη! - φυλλάδιο και εκπαιδευτικό διαδικτυακό παιχνίδι για παιδιά ηλικίας 9-12 ετών Οδηγός για εκπαιδευτικούς I. ΣΤΟΧΟΙ Καλλιέργεια του ενδιαφέροντος των παιδιών ηλικίας 9-12 ετών για την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενηµέρωση των παιδιών για βασικές πτυχές της ζωής στην Ευρώπη Γνωριµία των παιδιών µε την κοινή ιστορία και ανάπτυξη της Ευρώπης Εξέταση της ίδρυσης και της εξέλιξης της ΕΕ στο πλαίσιο αυτό II. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Σε χωριστά κεφάλαια παρουσιάζονται βασικές πτυχές της Ευρώπης και της ζωής στην Ευρώπη µε λέξεις και εικόνες, ως εξής: Η ήπειρος που θα ανακαλύψουµε ανάγλυφος χάρτης µε τα ψηλότερα όρη, τις µεγαλύτερες λίµνες και τους µεγαλύτερους σε µήκος ποταµούς Ταξιδεύοντας σιδηροδροµικές γραµµές και δρόµοι, µακρύτερες σήραγγες και γέφυρες, αεροπορικά και διαστηµικά ταξίδια Οι γλώσσες στην Ευρώπη γερµανικές, λατινογενείς, σλαβικές, γλώσσες άλλης προέλευσης και µειονοτικές γλώσσες, γλώσσα των Ροµά Το κλίµα και η φύση θερµοκρασία, κλιµατική αλλαγή, αποδηµία των ζώων και των πουλιών, εποχές Η γεωργία καλλιέργειες, ζώα, άρδευση, απόλαυση της εξοχής Η θάλασσα ακτές, ψάρια και θαλάσσια θηλαστικά, εµπόριο και αλιεία, διατήρηση και προστασία Ταξίδι µέσα στο χρόνο η Λίθινη Εποχή, η Εποχή του Χαλκού και του Σιδήρου, η Αρχαία Ελλάδα, η Ρωµαϊκή Αυτοκρατορία, οι Μεσαιωνικοί Χρόνοι, η Αναγέννηση, η βιοµηχανική επανάσταση, οι µεγάλες ανακαλύψεις και οι νέες ιδέες, ο σύγχρονος κόσµος, αποικιοκρατία και δουλεία, από τον πόλεµο στην ειρήνη Η ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα στη διεύρυνση µετά το 1989 Οι δραστηριότητες της ΕΕ η κλιµατική αλλαγή και το περιβάλλον, το ευρώ, η ελεύθερη κυκλοφορία, η απασχόληση και η κατάρτιση, η παροχή βοήθειας στις φτωχές χώρες, η ειρήνη 1
Πώς λαµβάνει αποφάσεις η ΕΕ λειτουργία και θεσµικά όργανα της ΕΕ Το αύριο και ακόµη πιο πέρα ενίσχυση της δηµοκρατικής συµµετοχής των πολιτών της Ευρώπης Αποσπώµενα ένθετα: «Σαράντα διάσηµες µορφές, από το Α ως το Ω», χάρτης που απεικονίζει την ΕΕ και τους γείτονές της, κουίζ «Πάµε να εξερευνήσουµε την Ευρώπη» και χρήσιµοι σύνδεσµοι για µαθητές και εκπαιδευτικούς (βλ. παρακάτω). III. ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕ ΙΑ Γεωγραφία: Μορφές του ανάγλυφου, επίδραση του κλίµατος, εξαγωγή συµπερασµάτων από στοιχεία, χρήση χαρτών, γεωγραφική θέση και τοπικές συνθήκες, φυσικά και τεχνητά γνωρίσµατα του περιβάλλοντος, ανθρωπογενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, αειφόρος ανάπτυξη. Ιστορία: Αντιστοίχιση ιστορικών προσώπων, γεγονότων και αλλαγών στις σωστές ιστορικές περιόδους, χρήση ηµεροµηνιών και λεξιλογίου σχετικού µε τη διάσταση του χρόνου, γνώσεις σχετικά µε τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις εµπειρίες των ανθρώπων κατά το παρελθόν, διερεύνηση των αιτίων και των επιπτώσεων των αλλαγών, αλλαγή και συνέχεια, ερµηνεία του παρελθόντος. Σύγχρονες ξένες γλώσσες: εξιότητες κατανόησης γραπτού λόγου, παραγωγής και κατανόησης προφορικού λόγου, αποτελεσµατική επικοινωνία, αναγνώριση της σηµασίας των διαφορών και των οµοιοτήτων και συνειδητοποίηση της αξίας άλλων χωρών και πολιτισµών. Κοινωνική ευθύνη και ευθύνη των πολιτών: υπευθυνότητα στον ιδιωτικό και δηµόσιο βίο, δηµοκρατία, δικαιώµατα και υποχρεώσεις, προετοιµασία για διαδραµάτιση ενεργού ρόλου ως πολίτες, εθνοτική ταυτότητα, επιλογή και αξιοποίηση πόρων σε ατοµικό και συλλογικό επίπεδο. Μαθηµατικά: πληθυσµιακά στοιχεία, µήκος, επιφάνεια. Φυσικές επιστήµες: γεωλογία, αστρονοµία, εξέλιξη. Τεχνολογία και σχεδιασµός: χρήση εργαλείων, εφευρέσεις, αιολική ενέργεια. IV. ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ Γεωγραφία o Επιλέξτε έναν ποταµό και συζητήστε για το ρόλο του στον υδρολογικό κύκλο (εξάτµιση, συµπύκνωση, κατακρήµνιση, αποθήκευση). Κατονοµάστε τα βασικά γνωρίσµατα ενός ποταµού, καταγράψτε τα στον πίνακα µε τη µορφή διαγράµµατος, οργανώστε ένα παιχνίδι χρησιµοποιώντας τα γνωρίσµατα αυτά ή τον υδρολογικό κύκλο στο πλαίσιο του οποίου τα παιδιά θα αντιστοιχίζουν κάρτες µε όρους και ορισµούς. Χρησιµοποιήστε τον δικτυακό τόπο www.google.com/earth/index.html για να προβάλλετε εικόνες ποταµών της Ευρώπης (σ. 5). 2
o Ρωτήστε τα παιδιά ποιες ευρωπαϊκές χώρες έχουν επισκεφθεί και εάν παρατήρησαν σηµαντικές διαφορές από άποψη γεωγραφίας/ανάγλυφου/κλίµατος κ.λπ. o ιερευνήστε τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις των µεταφορών και του τουρισµού σε µια ευρωπαϊκή πόλη/παράκτια περιοχή. Βάλτε τα παιδιά να υποδυθούν το ρόλο του δηµοσιογράφου και να διερευνήσουν (π.χ. µέσω της δηµιουργίας ερωτηµατολογίου) γιατί αυξάνεται ή µειώνεται ο αριθµός των ανθρώπων που επισκέπτονται αυτήν την πόλη/παράκτια περιοχή (σσ. 6, 7, 18, 34). Ιστορία o Επιλέξτε έναν διάσηµο Ευρωπαίο και βάλτε τους µαθητές να αναρτήσουν µια καταχώρηση στο ιστολόγιο «Μια ηµέρα στη ζωή του» (από το ένθετο «Σαράντα διάσηµες µορφές»). o Συζητήστε για την αρχαία ελληνική ή ρωµαϊκή κληρονοµιά στη χώρα σας. Σχεδιάστε και κατασκευάστε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, για παράδειγµα ένα «Φιδάκι», χρησιµοποιώντας ρωµαϊκούς αριθµούς, ή µια ελληνική ή ρωµαϊκή έκδοση του «Monopoly». (σσ. 20-21). o εύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος: συζητήστε για τη ζωή των προπάππων σας κατά τη διάρκεια του πολέµου. Πιστεύετε ότι µπόρεσαν µετά τον πόλεµο να συµφιλιωθούν µε ανθρώπους ενάντια στους οποίους πολέµησαν; (σσ. 28-29). Σύγχρονες ξένες γλώσσες o ηµιουργήστε ένα απλό τουριστικό φυλλάδιο/οδηγό για µια ευρωπαϊκή παραθαλάσσια πόλη σε µια άλλη γλώσσα. Βιντεοσκοπήστε µια τηλεοπτική διαφήµιση ή φτιάξτε ένα φυλλάδιο µε το οποίο θα παρακινείτε τον κόσµο να επισκεφθεί τη συγκεκριµένη πόλη. o Βρείτε το «Πάµε να εξερευνήσουµε την Ευρώπη!» στην ξένη γλώσσα που µαθαίνετε. Μεταφράστε µια ενότητα του φυλλαδίου στη δική σας γλώσσα και συγκρίνετε τη µετάφρασή σας µε το δηµοσιευµένο κείµενο. (Το φυλλάδιο εκδίδεται σε 22 γλωσσικές αποδόσεις και είναι όλες διαθέσιµες στον δικτυακό τόπο). Μαθηµατικά o Χρησιµοποιώντας τον χάρτη στη σελίδα 37, υπολογίστε τις αποστάσεις µεταξύ πόλεων και χωρών υπό διαφορετικές κλίµακες. Υπολογίστε το χρόνο που απαιτείται για να διανυθεί η απόσταση µε διάφορα µέσα µεταφοράς. o ηµιουργήστε ένα χάρτη θησαυρού για µια ευρωπαϊκή πόλη/χώρα και δώστε τις συντεταγµένες για την ανακάλυψη του θησαυρού. Φυσικές επιστήµες o Μελετήστε την ανθεκτικότητα και τη διαπερατότητα των πετρωµάτων. Τι υλικό χρησιµοποιήθηκε για τη δηµιουργία µερικών από τα διάσηµα αγάλµατα της πόλης µας και γιατί; (σ. 24) Τεχνολογία o Χρησιµοποιήστε υλικά και τεχνουργήµατα και για να σχεδιάσετε ένα αντικείµενο που θα συµβολίζει την πόλη ή τη χώρα σας ή κατασκευάστε το µοντέλο ενός διάσηµου τοπογραφικού µνηµείου. V. ΣΥΝ ΕΣΜΟΙ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΑ ΙΟ Το φυλλάδιο σε ηλεκτρονική µορφή: http://ec.europa.eu/publications/young/index_en.htm 3
ιαδικτυακό παιχνίδι «Πάµε να εξερευνήσουµε την Ευρώπη!»: http://europa.eu/europago/explore/init.jsp?language=en Πρόκειται για ένα διαδικτυακό επιτραπέζιο παιχνίδι µε ερωτήσεις γνώσεων, οι απαντήσεις των οποίων µπορούν να βρεθούν στο φυλλάδιο. Μπορούν να παίξουν ταυτόχρονα έως πέντε µαθητές, ανταγωνιζόµενοι µεταξύ τους. Η γωνιά του παιδιού: διαδικτυακά παιχνίδια σχετικά µε την Ευρώπη για παιδιά και εφήβους: http://europa.eu/kids-corner Η γωνιά των εκπαιδευτικών: πληθώρα διδακτικού υλικού σχετικά µε την ΕΕ και τις πολιτικές της: http://europa.eu/teachers-corner/index_en.htm EU Bookshop: εκδόσεις σχετικά µε την ΕΕ: http://bookshop.europa.eu/en/home/ Άλλος ένας χρήσιµος σύνδεσµος: πρόγραµµα Comenius (δράσεις για την κινητικότητα και τη συνεργασία στα σχολεία): http://ec.europa.eu/education/lifelong-learning-programme/doc84_en.htm VI. ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕ ΙΑ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ ΣΕ ΣΕΛΙ ΕΣ Γεωγραφία Μορφές του ανάγλυφου (σσ. 13, 15), επίδραση του κλίµατος (σσ. 10, 11), εξαγωγή συµπερασµάτων από διαθέσιµα στοιχεία (σ. 12), χρήση χαρτών (σ.4, η ΕΕ και οι γείτονές της), γεωγραφική θέση και τοπικές συνθήκες (σσ. 13, 14), φυσικά και τεχνητά γνωρίσµατα (σσ. 5, 6, 32), ανθρωπογενείς επιπτώσεις (σσ. 16,18), αειφόρος ανάπτυξη (σσ. 17, 18, 34). Ιστορία Αντιστοίχιση ιστορικών προσώπων, γεγονότων και αλλαγών στις σωστές ιστορικές περιόδους (σσ. 19-29), χρήση ηµεροµηνιών και λεξιλογίου σχετικού µε τη διάσταση του χρόνου (σσ. 19-29), γνώσεις σχετικά µε τις πεποιθήσεις, τις στάσεις και τις εµπειρίες των ανθρώπων κατά το παρελθόν (σσ. 19-29), διερεύνηση των αιτίων και των επιπτώσεων των αλλαγών (σσ. 23-27, 33), αλλαγή και συνέχεια (σ. 24), ερµηνεία του παρελθόντος (σ. 28). Σύγχρονες ξένες γλώσσες εξιότητες κατανόησης γραπτού λόγου, παραγωγής και κατανόησης προφορικού λόγου (σσ. 8, 9), αποτελεσµατική επικοινωνία (σ. 30), αναγνώριση της σηµασίας των διαφορών και των οµοιοτήτων (σσ. 20, 24, 26, 27), συνειδητοποίηση της αξίας άλλων χωρών και πολιτισµών (σ. 29). Κοινωνική ευθύνη και ευθύνη των πολιτών Υπευθυνότητα στον ιδιωτικό και δηµόσιο βίο (σσ. 18, 30, 31, 34, 35), δηµοκρατία (σσ. 20, 33), δικαιώµατα και υποχρεώσεις (σσ. 27, 29), προετοιµασία για διαδραµάτιση ενεργού ρόλου ως πολίτες (σσ. 42, 43), εθνοτική ταυτότητα (σσ. 20-23, 26), επιλογή και αξιοποίηση πόρων σε ατοµικό και συλλογικό επίπεδο (σσ. 17, 35, 36). Μαθηµατικά Πληθυσµιακά στοιχεία, (σ. 38), µήκος/επιφάνεια (σσ. 3, 5). Φυσικές επιστήµες Γεωλογία (σσ. 15, 27), αστρονοµία (σσ. 7, 24), εξέλιξη (σ. 27). Τεχνολογία και σχεδιασµός Χρήση εργαλείων (σ. 19), εφευρέσεις (σ. 27), αιολική ενέργεια (σ. 32). 4
Ευρωπαϊκή Επιτροπή Γενική ιεύθυνση Επικοινωνίας, Ιούλιος 2011 Επιτρέπεται η αναπαραγωγή. 5