ΦΟΡΕΙΣ ΕΜΠΕΛΕΚΟΜΕΝΟΙ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ Δήμος Δέλτα Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2012
Φορείς εμπλεκόμενοι στη διαχείριση του Θερμαϊκού κόλπου 1. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης 1α. Δ/νση Υδάτων. www.damt.gov.gr,dydaton.lab.rcm.gr (Ευρωπαϊκή Οδηγία 60/2000, Νόμος 3199/2003) 1β. ΔΙΠΕΧΩ. www.damt.gov.gr, www.rcm.gr 1γ. Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων Κεντρικής Μακεδονίας/Τμήμα Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων και Αλιείας. www.damt.gov.gr, www.rcm.gr 2. Δ/νση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού κόλπου του τέως ΥΜΑΘ. www.mathra.gr 3.Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Διεύθυνση περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού, Διεύθυνση Αλιείας, Δ/νση Γεωργικής Ανάπτυξης, Δ/νση Κτηνιατρικής ΠΕ Θεσσαλονίκης και όλες οι σχετικές υπηρεσίες των ΠΕ Κιλκίς, Ημαθίας, Πιερίας και Πέλλας. www.nath.gr 4. ΕΥΔΕ Ύδρευσης-Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης.www. eydeael.gr 5. ΕΥΑΘ Α.Ε. www.eyath.gr 6. ΕΥΑΘ Παγίων 7.Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Θεσσαλονίκης www.orth.gr 8. Δήμος Θεσσαλονίκης www.thessaloniki.gr 9. Δήμος Κλαμαριάς www.kalamaria.gr 10. Δήμος Πυλαίας-Χορτιάτη www.pilea.gr 11. Δήμος Θέρμης www.dimosthermis.gr 12. Δήμος Θερμαϊκού www.thermaikos.gr 13. Δήμος Δέλτα www.echedoros.gr 14. Δήμος Επανομής-Μηχανιώνας 15. Γ.Ο.Ε.Β. Πεδιάδος Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά www.goevthes.gr 16. Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης, ΟΛΘ Α.Ε. www.thpa.gr 17.Υπουργείο Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, www.yen.gr /Λιμενικό Σώμα-Κεντρικό Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης/ τηλ. 2310 531645 18. Φορέας Διαχείρισης του Δέλτα Αξιού www.axiosdelta.gr 19. Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου/ Τμήμα Αιγιαλού/ τηλ. 2310 222381 20. ΤΟΕΒ Χαλάστρας-Καλοχωρίου 21. Τ.Ο.Ε.Β Αγίου Αθανασίου 22. ΕΥΔΕ Αεροδρομίων Βορείου Ελλάδος/Αεροδρόμιο Μακεδονία/ τηλ. 2310 417748 23. Σύνδεσμος μεταποιητών ροδάκινων Ημαθίας-Πέλλας 24. Σύλλογος μυδοκαλλιεργητών Χαλάστρας 2
25. Σύλλογος μυδοκαλλιεργητών Κυμίνων-Ημαθίας 26. Σύλλογος μυδοκαλλιεργητών Πιερίας 27. Σύλλογος Αλιέων Ν. Μηχανιώνας 28. Σύλλογος Αλιέων Θεσσαλονίκης 29. Σύλλογος Αλιέων Πιερίας 30. Βιομηχανική Ζώνη Θεσσαλονίκης ΒΙΠΕΘ/ Βιομηχανικά λύματα www.sbbe.gr 31. Αερολιμένας Θεσσαλονίκης www.thessalonikiairport.gr 32. Υ.ΠΕ.Κ.Α Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής/Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων. www.ypeka.gr 33. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. www.minagric.gr 33α.Γενική Διεύθυνση Γεωργικών Εφαρμογών & Έρευνας/Δ/νση Χωροταξίας και Προστασίας Περιβάλλοντος 33β. Διαχειριστική Αρχή/Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας 34. Υπουργείο Εξωτερικών (με αρμοδιότητα τα διασυνοριακά νερά, Αξιός). www.mfa.gr 35. Υπουργείο Οικονομικών (με αρμοδιότητα στον αγιαλό). www.minfin.gr 36. Υπουργείο Θαλασσίων Ερευνών (με αρμοδιότητα στο Λιμενικό Σώμα) 37. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος-Περιφερειακό Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας www.portal.tee.gr 38. Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος. www.geotee.gr 39. ΕΤΑΝΑΛ Α.Ε- Εταιρεία Ανάπτυξης Αλιείας/ Ιχθυόσκαλα Θεσσαλονίκης με έδρα τη Μηχανιώνα. www.etanal.otenet.gr 40. ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε./ Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων Σίνδος, Θεσσαλονίκη. www.nagref.gr τηλ.: 2310 798144, 798790 41. Σώμα Ειδικών Επιθεωρητών Περιβάλλοντος/Τομέας Β. Ελλάδος. www.minenv.gr, www.ypeka.gr 42. Α.Π.Θ. 43. ΑΤΕΙ 44. Διαβαλκανικό Κέντρο περιβάλλοντος 45. ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. 46. Λιμενικά Ταμεία 47. ΒΙ.ΠΕ.Θ. 48. ΑΛΥΚΕΣ Α.Ε 49. Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα (Ε.Τ.Α) 50. Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης 51. Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης 52. Ένωση Ξενοδόχων Β. Ελλάδος 53. Οργανισμός Τουριστικής Προβολής & Μάρκετινγκ Θεσσαλονίκης 3
54. Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη 55. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (Πολεμικό Ναυτικό 56. Υπουργείο Εσωτερικών 57. Σύνδεσμος Βιομηχάνων Β. Ελλάδος 58. Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος 4
Το προφίλ και το νομικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία ενός εκάστου από τους φορείς, που εμπλέκονται στο Θερμαϊκό κόλπο. 1α. Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης Στο Νόμο 3199/2003, ο οποίος τέθηκε σε εφαρμογή στο πλαίσιο εναρμόνισης της εθνικής νομοθεσίας με την Οδηγία 2000/60 ορίζεται η Διεύθυνση Υδάτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, σήμερα Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης με το Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), ως η δημόσια υπηρεσία με την αρμοδιότητα προστασίας και διαχείρισης κάθε λεκάνης απορροής ποταμού που ανήκει στα διοικητικά όρια της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας. Η αρμοδιότητα στη διαχείριση των υδάτων αφορά τα εσωτερικά ύδατα (ποταμοί, λίμνες κλπ), τα μεταβατικά και τα παράκτια ύδατα. Τα τελευταία οριοθετούνται από την ακτή μέχρι και 1 μίλι μέσα στη θάλασσα. Η Οδηγία Πλαίσιο για την διαχείριση υδατικών πόρων 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000 (Water Framework Directive WFD) είναι το βασικό θεσμικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει ως στόχο τη θέσπιση και τη βελτίωση κοινού πλαισίου δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων στην Ευρώπη. Η Οδηγία - Πλαίσιο έθεσε τις βάσεις για δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Θεσμικού Πλαισίου και την έκδοση / αναθεώρηση θυγατρικών και σχετικών οδηγιών και κανόνων. Ταυτόχρονα αναπτύσσεται και το Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο το οποίο προσαρμόζει και ενσωματώνει τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμούς στην Ελληνική Νομοθεσία. Η Οδηγία - Πλαίσιο (Water Framework Directive WFD) και το νέο Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο αποτελούν το νέο θεσμικό εργαλείο για την ολοκληρωμένη προστασία και τη ορθολογική διαχείριση των υδάτων (επιφανειακών, υπόγειων, παράκτιων και μεταβατικών), στα πλαίσια της αειφόρου ανάπτυξης. Το νέο Πλαίσιο Διαχείρισης Υδάτων: στοχεύει στη μείωση της υποβάθμισης των υδάτινων οικοσυστημάτων και προστατεύει όλα τα οικοσυστήματα σε ότι αφορά τις ανάγκες τους σε νερό προωθεί την αειφορική διαχείριση των υδάτων μειώνει και εξαλείφει την απόρριψη επικίνδυνων ουσιών με την εφαρμογή μέτρων μειώνει και αποτρέπει τη ρύπανση των υπόγειων υδάτων και προωθεί την σταδιακή αποκατάσταση της ποιότητας τους προβλέπει δράσεις για τον μετριασμό των επιπτώσεων ακραίων καιρικών φαινομένων όπως οι πλημμύρες και οι ξηρασίες. 5
Ως βασική μονάδα διαχείρισης ορίζεται η Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΠΛΑΠ), δηλαδή «θαλάσσια και χερσαία έκταση που αποτελείται από μια ή περισσότερες λεκάνες απορροής ποταμού μαζί με τα συναφή υπόγεια και παράκτια ύδατα». Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Προεδρικού Διατάγματος 51/8-3-2007 ο προσδιορισμός των Περιοχών Λεκάνης Απορροής Ποταμού θα γίνει από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων και θα είναι σε επίπεδο Υδατικού Διαμερίσματος. Η βασική επιδίωξη του νέου θεσμικού πλαισίου είναι η βελτίωση της ποσότητας και της οικολογικής κατάστασης των υδάτων. Υιοθετεί νέες επιστημονικές προσεγγίσεις και ορισμούς και λαμβάνει υπόψη βιολογικά, υδρομορφολογικά και φυσικοχημικά κριτήρια για την ταξινόμηση και χαρακτηρισμό των επιφανειακών και υπογείων υδάτων. Περισσότερες πληροφορίες για τις επιστημονικές μεθόδους που συστήνονται και τις κατευθυντήριες οδηγίες για την εφαρμογή της οδηγίας μπορούν να αναζητηθούν στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο πληροφοριών για το νερό WISE. Σε κάθε ΠΛΑΠ / Υδατικό Διαμέρισμα προβλέπονται αναγκαίες δράσεις όπως: Ανάλυση των χαρακτηριστικών των υδάτινων σωμάτων. Τα επιφανειακά συστήματα κατηγοριοποιούνται σε ποταμούς, λίμνες, παράκτια, μεταβατικά, τεχνητά ή ιδιαιτέρως τροποποιημένα. Προσδιορισμό των ανθρωπογενών πιέσεων (εκπόνηση μελετών με συλλογή και διαχείριση δεδομένων) που ασκούνται στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα και αξιολόγηση των επιπτώσεων τους. Οικονομική ανάλυση για τη κοστολόγηση και τιμολόγηση του νερού συμπεριλαμβανομένου του περιβαλλοντικού κόστους. Σύνταξη μητρώου προστατευόμενων περιοχών, το οποίο θα περιλαμβάνει περιοχές που προορίζονται για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση, περιοχές που προορίζονται για προστασία υδρόβιων ειδών, υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηριστεί ως ύδατα αναψυχής και κολύμβησης, περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών (ευάλωτες και ευαίσθητες), περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών όταν η διατήρηση ή η βελτίωση της κατάστασης των υδάτων είναι σημαντική για την προστασία τους. Ανάπτυξη πρωτοκόλλου εποπτικής, επιχειρησιακής και διερευνητικής παρακολούθησης ποιότητας και ποσότητας των υδάτων και εφαρμογή σε κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού. Ταξινόμηση οικολογικής και χημικής κατάστασης για κάθε κατηγορία επιφανειακών συστημάτων και ποσοτικής και χημικής κατάστασης για τα υπόγεια συστήματα. Θέσπιση προγράμματος μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης και για την προστασία και αναβάθμιση των υδάτων, την σταδιακή μείωση και την οριστική 6
παύση ρύπανσης από ουσίες που ανήκουν στον κατάλογο ουσιών προτεραιότητας όπως έχει επαναπροσδιοριστεί από την Οδηγία 2008/105/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Σύνταξη Σχεδίου Διαχείρισης τα οποίο θα τεθεί σε Δημόσια Διαβούλευση και θα εφαρμοστεί με στόχο την καλή κατάσταση των υδάτων μέχρι το 2015. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει: o περιγραφή του Υδατικού Διαμερίσματος και χάρτες με τα βασικά χαρακτηριστικά του. o o o o o o o o o περίληψη των σημαντικών πιέσεων και ανάλυση των επιπτώσεων των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα. προσδιορισμό και χαρτογράφηση προστατευομένων περιοχών. χάρτη του δικτύου παρακολούθησης και αποτελέσματα της παρακολούθησης για τα επιφανειακά ύδατα, υπόγεια ύδατα και τις προστατεύομενες περιοχές. κατάλογο των περιβαλλοντικών στόχων για τα επιφανειακά ύδατα, υπόγεια ύδατα και τις προστατεύομενες περιοχές. περίληψη της οικονομικής ανάλυσης για τη χρήση ύδατος. περίληψη των προγραμμάτων μέτρων που θα θεσπιστούν για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. μητρώο των προγραμμάτων και σχεδίων διαχείρισης για τις υπολεκάνες. περίληψη των μέτρων που θα ληφθούν για ενημέρωση του κοινού, διαβούλευση και αναθεώρηση των σχεδίων. στοιχεία των αρμόδιων αρχών και σημεία επαφής και διαδικασίες που χρειάζονται για την προμήθεια εγγράφων που χρησίμευσαν ως υπόβαθρο. Τα Σχέδια Διαχείρισης θα ενημερώνονται ανά εξαετία. 7
Εθνικό Θεσμικό και Κανονιστικό Πλαίσιο με βάση την 2000/60/ΕΚ Ο Νόμος 3199/2003 (ΦΕΚ 280Α/9-12-2003) για «Προστασία και Διαχείριση Υδάτων Εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23 ης Οκτωβρίου 2000». Η υπ. αριθμ. 26798/22-06-2005 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 895Β/01-07-2005) «Τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». Η υπ. αριθ. 47630/16-11-2005 Κ.Υ.Α (ΦΕΚ 1688 Β / 1-12-2005) «Διάρθρωση Διευθύνσεων Υδάτων Περιφέρειας». Η υπ. αριθμ. 49139/24-11-2005 Κ.Υ.Α (ΦΕΚ 1695 Β/ 2-12-1-2005) «Οργάνωση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων» Η υπ. αριθμ. 43504/5-12-2005 Κ.Υ.Α (Φ.Ε.Κ.1784Β/20-12-2005) «Κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους, διαδικασία έκδοσης, περιεχόμενο και διάρκεια ισχύος αυτών» Η υπ. αριθμ. 34685/6-12-2005 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 1736 Β/ 9-12-2005) «Συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». Το Προεδρικό Διάταγμα 51/8-3-2007 (ΦΕΚ 54 Α/8-03-2007) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγία 2000/60/ΕΚ «για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23 ης Οκτωβρίου 2000». Η υπ. αριθμ. 116031/22-05-2007 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ (ΦΕΚ 249 Υ.Ο.Δ.Δ. / 19-06-2007) «Συγκρότηση Γνωμοδοτικής Επιτροπής Υδάτων». Η υπ. αριθμ. 23970/20-06-2007 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 271 Υ.Ο.Δ.Δ. /2-07-2007) «Τροποποίηση συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». Η υπ. αριθμ. Η.Π.8600/416/Ε103/23-2-2009 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ356 Β 26-02- 2009) «Σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και την κατάργηση της Οδηγίας 76/260/ΕΟΚ» (σε συμμόρφωση με την οδηγία 2006/7/ΕΚ). Σε επίπεδο Περιφέρειας, έχουν εκδοθεί οι Αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για απαγορευτικά περιοριστικά και λοιπά ρυθμιστικά μέτρα για την προστασία και διαχείριση επιφανειακών και υπογείων υδάτων: o Νομός Θεσσαλονίκης: η υπ.αριθμ.. οικ. 2358/22-06-2007 (ΦΕΚ 1305 Β/26-07-2007) και η συμπληρωματική υπ. αριθμ. οικ. 75/12-01-2009 (ΦΕΚ 128/ 27-11-2009) o Νομός Ημαθίας: η υπ. αριθμ. οικ. 1291/19-06/2008 (ΦΕΚ 1325 Β/ 08-07-2009) o Νομός Κιλκίς: η υπ. αριθμ. οικ. 2465/29-06-2007 (ΦΕΚ 1303 Β/ 26-07-2007) 8
o Νομός Πέλλας: η υπ. αριθμ. οικ. 1264/31-03-2008 (ΦΕΚ 174 Β/16-04-2008) o Νομός Πιερίας: η υπ. αριθμ. οικ. 6277/30-12-2008 (ΦΕΚ 202 Β/ 06-02-2009) o Νομός Σερρών: η υπ. αριθμ. οικ. 2633/18-07-2007 (ΦΕΚ 1591 Β/17-08-2007) o Νομός Χαλκιδικής: η υπ. αριθμ. οικ. 2234/13-06/2007 (ΦΕΚ 1072 Β/ 20-06-2007). Ρύπανση Υδάτων και Διαχείριση Αποβλήτων Όσο αφορά στην διαχείριση αποβλήτων και προστασία των υδάτων από κάθε μορφή ρύπανσης ισχύει η συνεχώς αναθεωρούμενη, με βάση τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες (συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας 2000/60/ΕΚ) Περιβαλλοντική Νομοθεσία. Περισσότερες πληροφορίες για το Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο για το περιβάλλον μπορείτε να βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ για περιβαλλοντικές πληροφορίες και στην ιστοσελίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. για την Ολοκληρωμένη Πρόληψη και Έλεγχος της Ρύπανσης στη Βιομηχανία - (IPPC). Πληροφορίες για το Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο μπορείτε να βρείτε στη σχετική ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Νερό Ανθρώπινης Κατανάλωσης Πληροφορίες για το υπάρχον εθνικό θεσμικό πλαίσιο για την ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης μπορείτε να βρείτε στη σχετική Εγκύκλιο του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ 2000/60 ΕΚ Διοικητική Διάρθρωση: Με το Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο για την εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και ειδικότερα με τον Νόμο 3199/2003 (ΦΕΚ 280Α /9-12-2003) συνιστώνται σε κεντρικό και περιφερειακό επίπεδο οι φορείς και τα όργανα χάραξης και εφαρμογής της πολιτικής για την προστασία και διαχείριση των υδάτων. Φορείς και Όργανα: Εθνική Επιτροπή Υδάτων: Η Επιτροπή χαράσσει την πολιτική για την προστασία και διαχείριση των υδάτων, παρακολουθεί και ελέγχει την εφαρμογή της και εγκρίνει τα εθνικά προγράμματα προστασίας και διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της χώρας. 9
Αποτελείται από τους Υπουργούς Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων (ως πρόεδρο), Οικονομίας και Οικονομικών, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Ανάπτυξης, Υγείας και Πρόνοιας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Εξωτερικών (για θέματα διακρατικών υδάτων). Το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων: Γνωμοδοτεί προς την Εθνική Επιτροπή Υδάτων για τα εθνικά προγράμματα προστασίας και διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της χώρας και λαμβάνει γνώση της Ετήσιας Έκθεσης, την οποία του υποβάλλει η Εθνική Επιτροπή Υδάτων, σχετικά με την κατάσταση και την διαχείριση του υδάτινου περιβάλλοντος της χώρας, την εφαρμογή της νομοθεσίας και για τη συμβατότητα με το κοινοτικό κεκτημένο. Στο ΕΣΥΔ προεδρεύει ο Υπουργός ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ και συμμετέχει κάθε κόμμα που εκπροσωπείται στη Βουλή, οι Φορείς και εταιρίες Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΕΝΑΕ, ΚΕΔΚΕ, ΔΕΥΑ), Σύνδεσμοι, Συνομοσπονδίες και Συνεταιρισμοί (ΣΕΒ ΠΑ.Σ.Ε.ΓΕ.Σ., Γ.Σ.Ε.Ε.), Επιμελητήρια (ΤΕΕ, Γεωτεχνικό), ΔΕΗ, Ινστιτούτα/ Κέντρα Ερευνών (Ι.Γ.Μ.Ε., Ε.Κ.Θ.Ε, Ε.Κ.Β.Υ, Ε.ΚΕ.Φ.Ε., ΙΝ.ΚΑ., ΕΘ.Ι.Α.ΓΕ, Ε.Κ.Π.Α.Α. ) και ο Πρόεδρος της Επιτροπής για την καταπολέμηση της Απερήμωσης. Το Συμβούλιο θα συγκαλείται από τον Πρόεδρό του τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο. Συγκροτήθηκε με την υπ. αριθμ. 34685/6-12-2005 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 1736 Β/ 9-12-2005) «Συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων» που τροποποιήθηκε με την υπ. αριθμ. 23970/20-06-2007 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 271 Υ.Ο.Δ.Δ. /2-07-2007) «Τροποποίηση συγκρότησης Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». Ο τρόπος λειτουργίας του Συμβουλίου καθορίζεται με την υπ. αριθμ. 26798/22-06-2005 Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. (ΦΕΚ 895Β/01-07-2005) «Τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». Η Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων Οι Διευθύνσεις Υδάτων των Περιφερειών Αυτή τη χρονική στιγμή και μετά την εφαρμογή του Καλλικράτη λειτουργούν 13 Δ/νσεις Υδάτων στις 7 Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της χώρας. Το Περιφερειακό Συμβούλιο Υδάτων Σύμφωνα με το άρθρο 6 Νόμου 3199/2003 (ΦΕΚ 280Α /9-12-2003) προβλέπεται η σύσταση του σε κάθε περιφέρεια της χώρας. Το Περιφερειακό Συμβούλιο αποτελεί όργανο 10
διαβούλευσης και κοινωνικού διαλόγου για τα θέματα διαχείρισης των υδάτων στα διοικητικά όρια της κάθε Περιφέρειας. Θα έχει ως μέλη τον Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας ως πρόεδρο, τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας, εκπροσώπους της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, των Τοπικών Ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης, των επιμελητηρίων (ΤΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ, Εμπορικό, Βιομηχανικό), των περιβαλλοντικών οργανώσεων, του Γ.Ο.Ε.Β. και των φορέων διαχείρισης. Δράσεις της Ελλάδας στον τομέα των υδάτων: Για εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκό Δίκαιο και εφαρμογή της 2000/60 ΕΚ σε Εθνικό Επίπεδο αναπτύσσεται το Εθνικό Θεσμικό Πλαίσιο ξεκινώντας από τον Νόμο 3199/2003 (ΦΕΚ 280Α /9-12-2003) ο οποίος ενσωματώνει την Οδηγία Πλαίσιο. Σε κεντρικό επίπεδο έχουν εκπονηθεί από το Υπουργείο Ανάπτυξης μελέτες για την κατάρτιση Προσχέδιων Διαχείρισης - ανάπτυξης Διαχειριστικών Εργαλείων σε επίπεδο Υδατικού Διαμερίσματος. Αυτά έχουν παραδοθεί στις Περιφέρειες και τα βασικά αποτελέσματα/εισηγήσεις είναι αναρτημένα από το 2008 για Δημόσια Διαβούλευση στον δικτυακό χώρο του ΥΠΑΝ. Η Διαχείριση των Υδάτων καθοδηγείται από την Κεντρική Υπηρεσία του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ Πληροφορίες για τις δράσεις της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων μπορείτε να βρείτε στην σχετική ιστοσελίδα του Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. για τα ύδατα. Παράλληλα στα πλαίσια εφαρμογής της 2000/60/ΕΚ η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας συμμετέχει σε σχετικά συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα που αφορούν δράσεις σχετικές με τους υδατικούς πόρους στα Υδατικά Διαμερίσματα 10 και 11. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας με απόφαση της στις 16 η Ιανουαρίου 2006 άρχισε να στελεχώνει Διεύθυνση Υδάτων Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με εξειδικευμένο και έμπειρο επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό. 1β. Διεύθυνση Χωροταξίας και Περιβάλλοντος (ΔΙΠΕΧΩ) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωροταξίας είναι η αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή της Χωροταξικής και κυρίως της Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας (Ν. 1650/86) στο χώρο της Κεντρικής Μακεδονίας. Πιο συγκεκριμένα και σε ότι αφορά στην προστασία του Θερμαϊκού κόλπου η ΔΙΠΕΧΩ είναι αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή της νομοθεσίας στην διαχείριση των στερεών και των υγρών αποβλήτων ελέγχοντας κάθε ρυπαντή στην πηγή και 11
συνεπώς έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της κάθε είδους ρύπανσης με τελικό αποδέκτη τον κόλπο. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η διατήρηση της ισορροπίας των οικοσυστημάτων μας και η προστασία του περιβάλλοντος συνδέονται άρρηκτα με το Ζειν και το Ευ Ζειν των ανθρώπων, με τα θεμέλια της ζωής μας και τον πολιτισμό μας. Αποτελεί επιτακτική ανάγκη η ύπαρξη προτύπων αρχών και επιλογών που να μπορούν να εγγυηθούν μια βιώσιμη και ισόρροπη ανάπτυξη που θα σέβεται τη Φύση τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Στην Ελλάδα παρ ότι η ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών ελέγχου για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας επισημάνθηκε από το 1986, με σχετική πρόβλεψη στο Νόμο 1650/86 για την «Προστασία του Περιβάλλοντος», και παρά τα σημαντικά βήματα που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση σε κεντρικό, περιφερειακό και νομαρχιακό επίπεδο, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό έλλειμμα στον έλεγχο τήρησης των περιβαλλοντικών όρων σε έργα και δραστηριότητες, με αποτέλεσμα την πλημμελή εφαρμογή των νόμων. Ο Νόμος 1650/86 για την προστασία του περιβάλλοντος και η εφαρμογή του θεσμού της Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης των Έργων και Δραστηριοτήτων με την ισχύ της ΚΥΑ 69269/5387/90 και την εναρμόνισή της με την Κοινοτική οδηγία 85/537 ΕΟΚ, συνιστούν το βασικό νομοθετικό πλαίσιο για τη Χωροταξική Ανάπτυξη των Έργων και Δραστηριοτήτων και την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στο Περιβάλλον. Με την Απόφαση 1600/2000 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22/7/2002, καθορίσθηκε το έκτο Κοινοτικό Πρόγραμμα δράσης της Κοινότητας για το Περιβάλλον που καλύπτει τη χρονική περίοδο 2001-2010. Το Πρόγραμμα προβλέπει πέντε πρωταρχικούς άξονες λήψης στρατηγικών μέτρων. τη βελτίωση της υλοποίησης της ισχύουσας νομοθεσίας, την ενσωμάτωση του Περ/ντος στις άλλες πολιτικές, τη συνεργασία με τις δυνάμεις της αγοράς, την εμπλοκή και την τροποποίηση της συμπεριφοράς των πολιτών και το συνυπολογισμό του Περ/τος στις σχετικές αποφάσεις που αφορούν τη Χωροταξική διαρρύθμιση και διαχείριση. Για να ληφθεί υπόψη το περιβάλλον κατά τη Χωροταξική διαρρύθμιση και διαχείριση προτείνονται από το πρόγραμμα οι παρακάτω δράσεις. 12
η βελτίωση της έμπρακτης εφαρμογής των διατάξεων σχετικά με την αξιολόγηση των επιπτώσεων για το Περιβάλλον. η διάδοση βέλτιστων πρακτικών και η προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών. η ενσωμάτωση του βιώσιμου προγραμματισμού στην κοινοτική περιφερειακή πολιτική. η τόνωση των αγρο περιβαλλοντικών μέτρων στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής. η δημιουργία συνεταιριστικών σχέσεων για τη βιώσιμη διαχείριση του τουρισμού. Στο επίκεντρο του προγράμματος βρίσκονται τέσσερις πρωταρχικοί τομείς δράσεις: οι κλιματικές μεταβολές, η βιοποικιλότητα, το περιβάλλον και η υγεία, η βιώσιμη διαχείριση των πόρων και των αποβλήτων. Οι δράσεις για την διαχείριση των φυσικών πόρων και των αποβλήτων είναι: επεξεργασία στρατηγικής για τη βιώσιμη διαχείριση των πόρων, φορολόγηση της χρήσης των πόρων, κατάργηση επιδοτήσεων που προωθούν την υπέρμετρη εκμετάλλευση των πόρων, ενσωμάτωση της Αρχής της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων στην ολοκληρωμένη πολιτική των προϊόντων, την περιβαλλοντική αξιολόγηση κ.λ.π., επεξεργασία της στρατηγικής για την ανακύκλωση των αποβλήτων, βελτίωση των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης αποβλήτων και πραγματοποίηση επενδύσεων για την ποσοτική και ποιοτική πρόληψη της δημιουργίας τους, ενσωμάτωση της προληπτικής πολιτικής αποφυγής των αποβλήτων στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης πολιτικής προϊόντων. 13
ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κανονιστικό πλαίσιο για τη διενέργεια των επιθεωρήσεων αποτελείται από τη σχετική νομοθεσία και τη διαδικασία που προβλέπεται από τη 2001/331/ΕΚ Σύσταση του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με την οποία υιοθετήθηκαν οι «ελάχιστες απαιτήσεις για την διενέργεια περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων. Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο σχετικά με τους περιβαλλοντικούς ελέγχους στην χώρα μας βασίζεται κυρίως στον Ν. 1650/86 «περί προστασίας του περιβάλλοντος», (ΦΕΚ 160/Α/1986) άρθρο 6, που αποτελεί νόμο πλαίσιο, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 3010/2002 για την «εναρμόνιση του Ν. 1650/1986 με τις Οδηγίες 97/11 Ε.Ε. και 96/61 Ε.Ε., διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 91/Α/2002). Ειδικότερα για την διενέργεια των επιθεωρήσεων ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται από τη 2001/331/ΕΚ Σύσταση του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με την οποία υιοθετήθηκαν οι «ελάχιστες απαιτήσεις για την διενέργεια περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων. Ωστόσο διατάξεις σχετικές με μηχανισμούς ελέγχου για την τήρηση περιβαλλοντικών όρων και της κείμενης νομοθεσίας προβλέπονται και σε άλλα βασικά νομοθετήματα, όπως: Ο Ν. 743/1977 σχετικά με την «Προστασία του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος» (ΦΕΚ 319/Α/1977) αναφέρει προληπτικά μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης, ενώ περιγράφει τις υποχρεώσεις των αρμόδιων φορέων εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων και κυρώσεων. Ο Ν. 998/1979 σχετικά με την «Προστασία των Δασών και εν γένει δασικών εκτάσεων», (ΦΕΚ 289/Α/1979) καθώς και η Κοινή Υπουργική Απόφαση 69269/5387/1990 και άλλες ειδικές Υπουργικές Αποφάσεις, που αφορούν σε ρυθμίσεις σχετικά με την αδειοδότηση, συμπεριλαμβάνουν ρυθμίσεις για τη συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία και τους περιβαλλοντικούς όρους, που εγκρίνονται για έργα και δραστηριότητες Ο Ν. 1428/1984 σχετικά με την «Εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 43/Α/1984), όπως τροποποιήθηκε με το Ν. 2115/1993 «Τροποποίηση, αντικατάσταση και συμπλήρωση των διατάξεων του Ν. 1428/1984» (ΦΕΚ 15/Α/1993), καθώς επίσης και ο Κανονισμός για τα Λατομεία προβλέπει αντίστοιχες ρυθμίσεις για τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Ο Ν. 2242/1994 για την «Πολεοδομική ανάπτυξη και τις παραθεριστικές κατοικίες και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 162/Α/1994) προέβλεπε τη συγκρότηση Ειδικού Σώματος Ελεγκτών Προστασίας Περιβάλλοντος (Ε.Σ.Ε.Π.Π.). 14
Οι Ν. 2503/1997 «Διοίκηση, οργάνωση, στελέχωση της Περιφέρειες, ρύθμιση θεμάτων τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 107/Α/1997) «και 2052/1992 «Μέτρα για την αντιμετώπιση του νέφους και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 94/Α/1992) οι οποίοι περιλαμβάνουν ειδικές διατάξεις για τη συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς όρους, που έχουν εγκριθεί για έργα ή δραστηριότητες. Ο Ν. 2947/2001«Θέματα Ολυμπιακής Φιλοξενίας, Έργων Ολυμπιακής Υποδομής και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 228/Α/2001) με τον οποίο συγκροτήθηκε η Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Περιβάλλοντος Η Εγκύκλιος 26/2004 που αναφέρεται στη «Συγκρότηση-Οργάνωση-Λειτουργία Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος» Ο Ν. 3710/2008 «Ρυθμίσεις για θέματα μεταφορών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 216/Α/2008) δίνει αρμοδιότητα ελέγχου στους επιθεωρητές περιβάλλοντος στις δημόσιες υπηρεσίες, όπως ορίζεται στην παρ.4α του άρθρου 5 του N. 3074/2002 «Γενικός Επιθεωρητής Δημόσια Διοίκησης, Αναβάθμιση του Σώματος Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης και του Συντονιστικού Οργάνου Επιθεώρησης και Ελέγχου και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 296/Α/2002) Οι Προστατευόμενες Περιοχές στην Π.Κ.Μ. Η Προστασία της Χλωρίδας και της Πανίδας. Προστατευόμενες περιοχές. Θεσμικό πλαίσιο Η προστασία της χλωρίδας και της πανίδας αποτελεί μία από τις πιο πρόσφατες περιοχές κοινοτικής και εθνικής δράσης στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Οι πρώτες αποφάσεις του Συμβουλίου της ΕΕ στον τομέα της προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας πάρθηκαν το 1979. 15
Σε διεθνές βέβαια επίπεδο, τα πρώτα βήματα για την προστασία της χλωρίδας και της πανίδας πάρθηκαν με την σύναψη ποικίλων διεθνών συμβάσεων, όπως: η Σύμβαση Ramsar, για την προστασία των υγροτόπων (1971), η Σύμβαση CITES της Ουάσιγκτον, για το διεθνές εμπόριο των απειλούμενων ειδών άγριας πανίδας και χλωρίδας (1973), τη Συνθήκη της Βέρνης για την διατήρηση της άγριας ζωής και του φυσικού περιβάλλοντος της Ευρώπης (1979), η σύναψη της Διεθνούς Συνθήκης για την προστασία της βιοποικιλότητας (Σύμβαση του ΡΙΟ) η οποία υπογράφηκε το 1992. Η πολιτική της ΕΕ και κατ επέκταση η εθνική πολιτική στον τομέα της προστασίας χλωρίδας και της πανίδας, μια πολιτική η οποία βασίζεται κυρίως σε δύο πολύ σημαντικές Οδηγίες: α)την Οδηγία για την διατήρηση των άγριων πτηνών (79/409/EEC) και β) Την Οδηγία για την προστασία των οικοτόπων (92/43/EEC). Από αυτό το γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο προκύπτει και ο θεσμός των προστατευόμενων περιοχών, θεσμός ο οποίος σαν θεώρηση δεν είναι νέος αλλά σαν συνολική προσέγγιση ενσωμάτωσης της προστατευόμενης περιοχής στον ευρύτερο οικολογικό, κοινωνικό και οικονομικό περίγυρο, παρουσιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Σημαντικό στοιχείο αυτής της προσέγγισης αποτελεί η έννοια της διαχείρισης μίας προστατευόμενης περιοχής, διαχείριση η οποία είναι προσανατολισμένη στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης. α) Η Οδηγία 79/409/EEC για την προστασία των άγριων πτηνών Τον Οκτώβριο του 1976 η Επιτροπή παρουσίασε στο Συμβούλιο μία πρόταση Οδηγίας για την προστασία των πουλιών στην Κοινότητα. Επιστημονικές έρευνες οι οποίες έγιναν για λογαριασμό της Κοινότητας, έφεραν στο φως μια σημαντική μείωση στον αριθμό των ειδών των πουλιών και για κάποια είδη μείωση σε επίπεδο πληθυσμού. Αυτά τα φαινόμενα αντιπροσώπευαν μια ιδιαίτερα σοβαρή απειλή στην διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος κυρίως λόγω του κινδύνου αλλαγής της βιολογικής ισορροπίας καθώς και της λειτουργίας όλων των βιολογικών μηχανισμών. Οι πιέσεις πάνω στους βιότοπους οι οποίες είναι άμεσα συνδυασμένες με τις ποικίλες ανθρώπινες δραστηριότητες (οικιστική ανάπτυξη σε παράκτιες και αγροτικές περιοχές, εντατικοποίηση της γεωργίας, χρήση χημικών και φυτοφαρμάκων κ.α), είχαν καθοριστικές επιπτώσεις, επηρεάζοντας αρνητικά τα επίπεδα των πληθυσμών των πουλιών, ειδικά σε ιδιαίτερα ευαίσθητες περιοχές όπως στους υγροτόπους και στα δάση. Ένας άλλος επίσης σημαντικός παράγοντας είναι το ανεξέλεγκτο κυνήγι. Οι επιπτώσεις του μαζικού ή του μη- 16
επιλεκτικού κυνηγίου έχουν επίσης αρνητικό αποτέλεσμα στα επίπεδα των πληθυσμών των πουλιών. Επιστημονικές έρευνες έδειξαν επίσης ότι τα άγρια είδη πουλιών που ζουν στην Ευρώπη είναι κυρίως αποδημητικά είδη, κάτι το οποίο υπονοεί ότι η αποτελεσματική προστασία τους μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε διασυνοριακό επίπεδο και με την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων τόσο σε επίπεδο Κοινότητας όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. Ως συνέπεια όλων των παραπάνω, η Κοινότητα υιοθέτησε τον Απρίλιο του 1979 την πρώτη Οδηγία της στον τομέα της προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας, την Οδηγία για την διατήρηση των άγριών πτηνών (79/409/ΕΟΚ). Η Οδηγία αφορά όλα τα είδη πουλιών που ζουν σε άγρια κατάσταση στο έδαφος των κρατών μελών καθώς και τα αβγά τους, τις φωλιές τους και τους οικοτόπους τους. Σκοπός της είναι να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα ώστε να διατηρηθεί ο πληθυσμός των ειδών αυτών σε ένα επίπεδο τέτοιο που να ανταποκρίνεται κυρίως στις οικολογικές, επιστημονικές και μορφωτικές απαιτήσεις λαμβάνοντας όμως υπόψη τις οικονομικές και ψυχαγωγικές απαιτήσεις. Η οδηγία προβλέπει από την μια μεριά μέτρα γενικής προστασίας για όλα τα είδη πουλιών που αφορά, και από την άλλη μέτρα ειδικής προστασίας για ορισμένα είδη που απαριθμούνται στα παραρτήματά της. Ρυθμίζει επίσης θέματα κυνηγιού και εμπορίου ορισμένων ειδών. Τα μέτρα γενικής προστασίας, αφορούν τη διατήρηση των πουλιών που αναφέρονται στην οδηγία καθώς και στην προστασία των βιοτόπων όπου αυτά διαβιούν. Για τον λόγο αυτό απαγορεύει την οποιαδήποτε εκ προθέσεως ενέργεια που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή τους, τα αυγά τους και της φωλιές τους. Επίσης, απαγορεύουν την χρήση μέσων ή μεθόδων που μπορούν να προκαλέσουν την εξαφάνιση κάποιου είδους. Τα μέτρα ειδικής προστασίας, αφορούν είδη πουλιών τα οποία χαρακτηρίζονται ως «ευπαθή» ή απειλούνται με εξαφάνιση ή είναι «σπάνια» ή ακόμα «έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας λόγω ιδιοτυπίας του οικοτόπους τους». Τα μέτρα που οφείλουν να πάρουν τα κράτη - μέλη συνίστανται στο: Να κατατάσσουν σε ζώνες ειδικής προστασίας τα κατάλληλα εδάφη ώστε να εξασφαλιστεί η διαβίωση και ανάπτυξη των πουλιών αυτών αλλά και των αποδημητικών που διαχειμάζουν στις περιοχές αυτές και ιδίως σε εκείνες που έχουν αναγνωριστεί ως διεθνής σπουδαιότητας. Να διαβιβάζουν στην Επιτροπή τις αναγκαίες πληροφορίες που θα της επιτρέψουν να δημιουργήσει ένα ενιαίο δίκτυο προστασίας των ζωνών αυτών. 17
Να αναλάβουν ενέργειες ώστε να αποφευχθούν τόσο μέσα, αλλά όσο το δυνατόν και έξω από τις ζώνες αυτές, οποιεσδήποτε ενέργειες με επιζήμια αποτελέσματα τόσο για τα είδη που ζουν εκεί όσο και για και τους οικοτόπους τους. β) Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους Η διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας αποτελεί ουσιαστικό στόχο για την Κοινότητα. Με δεδομένο ότι στο ευρωπαϊκό έδαφος των κρατών μελών, οι φυσικοί οικότοποι υποβαθμίζονται συνεχώς και αυξάνεται ο αριθμός των άγριων ειδών που απειλούνται σοβαρά, η Κοινότητα στις 21 Μαΐου του 1992 προχώρησε στην υιοθέτησης της δεύτερης ίσως πιο σημαντικής Οδηγίας της στον τομέα της προστασίας της φύσης. Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ προσδιορίζει είδη και τύπους οικοτόπων, καθορίζοντας τους ως «φυσικούς οικοτόπους κοινοτικού ενδιαφέροντος» ενώ παράλληλα προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στην «ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης» τους. Χωριζόμενη σε δύο μέρη και καλύπτοντας την προστασία των ειδών και την διατήρηση των οικοτόπων τους, η Οδηγία συμπληρώνει και παράλληλα επεκτείνει τον μηχανισμό προστασίας της φύσης που είχε τεθεί από την Οδηγία για τα άγρια πτηνά του 1979, τόσο σε σχέση με τα είδη όσο και με τις περιοχές που καλύπτει. Παράλληλα, η Οδηγία αυτή έχει ένα ακόμα ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό. Στόχος της Κοινότητας είναι η απόκτηση μιας πιο ευρείας προσέγγισης σε θέματα προστασία της φύσης. Για την πραγμάτωση αυτού του στόχου, η Κοινότητα ίδρυσε ένα συνεκτικό ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο ειδικών ζωνών, το οποίο ονομάζεται «Natura 2000». Το δίκτυο αυτό, που αποτελείται από τους τόπους όπου ευρίσκονται τύποι φυσικών οικοτόπων και από τους οικοτόπους των ειδών, πρέπει να διασφαλίζει την διατήρηση ή ενδεχομένως την αποκατάσταση σε ικανοποιητική κατάσταση διατήρησης, των τύπων φυσικών οικοτόπων και των οικοτόπων των οικείων ειδών στην περιοχή της φυσικής κατανομής αυτών. Το δίκτυο «Natura 2000» περιλαμβάνει και τις ζώνες ειδικής προστασίας που έχουν ταξινομηθεί από τα κράτη μέλη σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ. Το δίκτυο «Natura 2000» περιλαμβάνει: Τις Ειδικές Ζώνες Προστασίας (Special Protection Areas, SPAs) οι οποίες ταξινομούνται σύμφωνα με την οδηγία για την προστασία των Πτηνών (79/409/ΕΟΚ) και Τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (Special Areas of Conservation, SACs), τις περιοχές δηλαδή που φιλοξενούν τους τύπους φυσικών οικοτόπων και τους οικοτόπους των ειδών έτσι όπως σχεδιάστηκαν από την οδηγία για τους οικοτόπους. 18
Πέρα όμως από την προστασία των οικοτόπων, η οδηγία 92/43/ΕΟΚ μεριμνά επίσης και για μια ακόμη πιο ολοκληρωμένη και δεσμευτική προστασία συγκεκριμένων ειδών φυτών και ζώων. Τα είδη κατατάσσονται σε ομάδες που παρουσιάζονται στα παραρτήματα της οδηγίας ενώ διαφορετικά επίπεδα προστασίας δίνονται ανάλογα με την οικολογική σημασία του κάθε είδους. Η οδηγία για τους οικοτόπους προσφέρει επίσης απαντήσεις σε σημαντικά ερωτήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με τα μέτρα τα οποία θα πρέπει να λαμβάνονται για την διατήρηση της φύσης, για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και για την χωρική ανάπτυξη. Μέτρα για τη διατήρηση της φύσης Για τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, τα κράτη- μέλη θα πρέπει να υιοθετήσουν τα απαραίτητα μέτρα, περιλαμβάνοντας στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητο, ειδικά σχέδια διαχείρισης για τις εν λόγω περιοχές καθώς και διοικητικά μέτρα. Η συν-χρηματοδότηση είναι πιθανή με σκοπό να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη- μέλη να επιτύχουν τους στόχους τους και να εφαρμόσουν τα παραπάνω μέτρα. Μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων Κάθε σχέδιο ή έργο το οποίο είναι πιθανόν να έχει αρνητικές επιπτώσεις στους οικοτόπους και γενικά στις περιοχές που θεωρούνται προστατευόμενες, πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά με βάση τις περιβαλλοντικές παραμέτρους. Χωρική ανάπτυξη Τα κράτη μέλη θα πρέπει, όπου θεωρούν ότι είναι απαραίτητο, να πασχίζουν, ιδιαίτερα σε σχέση με τις χρήσεις-γης και τις αναπτυξιακές τους πολιτικές, για την σωστή διαχείριση των εκτάσεων οι οποίες έχουν μεγάλη σημασία για την προστασία και την διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας. Διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών Οι οδηγίες 79/409/EOK και 92/43/EOK εναρμονίστηκαν στο Εθνικό δίκαιο με την Κοινή υπουργική Απόφαση 33318/3028/1998. Σε εφαρμογή της Οδηγίας ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1994, η απογραφή και εκτίμηση της βιοποικιλότητας με την υλοποίηση του έργου «Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και χαρτογράφηση των τύπων Οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδος». Η Ελλάδα έχει προτείνει 270 περιοχές (Εθνικός Κατάλογος) από τις οποίες κάποιες χαρακτηρίζονται ως τόποι Κοινοτικής Σημασίας σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ (SCI) και άλλες έχουν δηλωθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ (SPA). Το επόμενο βήμα και το ουσιαστικότερο από άποψη προστασίας των εν λόγω περιοχών, είναι η θεσμοθέτηση τους με 19
την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων για κάθε μία ξεχωριστά, αλλά και η σύσταση των Φορέων Διαχείρισης, εφόσον είναι σκόπιμο. Στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχουν οι παρακάτω Περιοχές που εντάσσονται στο Δίκτυο Προστασίας Φύση 2000. Από το σύνολο των 49 προστατευόμενων περιοχών, μόνο για 1 (Λίμνες Κορώνεια Βόλβη, Μακεδονικών Τεμπών και της ευρύτερης περιοχής) έχει εκδοθεί η ΚΥΑ που προβλέπει το καθεστώς προστασίας της περιοχής, για άλλες 5 ((α): Λίμνη Κερκίνη, (β): Δέλτα των ποταμών Αλιάκμονα, Λουδία, Αξιού, Γαλλικού, λιμν. Καλοχωρίου και της ευρύτερης περιοχής, (γ): Όρος Χολομών, (δ): Μενοίκιο Όρος Κούσκουρας, (ε): Λίνη Άγρα) υπάρχουν τα σχέδια υπουργικών αποφάσεων που ήταν το αποτέλεσμα της εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές αυτές. Οι οδηγίες 79/409/EOK και 92/43/EOK εναρμονίστηκαν στο Εθνικό δίκαιο με την Κοινή υπουργική Απόφαση 33318/3028/1998. Σε εφαρμογή της Οδηγίας ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1994, η απογραφή και εκτίμηση της βιοποικιλότητας με την υλοποίηση του έργου «Καταγραφή, Αναγνώριση, Εκτίμηση και χαρτογράφηση των τύπων Οικοτόπων και των ειδών χλωρίδας και Πανίδας της Ελλάδος». Η Ελλάδα έχει προτείνει 270 περιοχές (Εθνικός Κατάλογος) από τις οποίες κάποιες χαρακτηρίζονται ως τόποι Κοινοτικής Σημασίας σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ (SCI) και άλλες έχουν δηλωθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας σύμφωνα με την Οδηγία 79/409/ΕΟΚ (SPA). Το επόμενο βήμα και το ουσιαστικότερο από άποψη προστασίας των εν λόγω περιοχών, είναι η θεσμοθέτηση τους με την έκδοση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων για κάθε μία ξεχωριστά, αλλά και η σύσταση των Φορέων Διαχείρισης, εφόσον είναι σκόπιμο. Στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχουν οι παρακάτω Περιοχές που εντάσσονται στο Δίκτυο Προστασίας Φύση 2000. Από το σύνολο των 49 προστατευόμενων περιοχών, μόνο για 1 (Λίμνες Κορώνεια - Βόλβη, Μακεδονικών Τεμπών και της ευρύτερης περιοχής) έχει εκδοθεί η ΚΥΑ που προβλέπει το καθεστώς προστασίας της περιοχής, για άλλες 5 ((α): Λίμνη Κερκίνη, (β): Δέλτα των ποταμών Αλιάκμονα, Λουδία, Αξιού, Γαλλικού, λιμν. Καλοχωρίου και της ευρύτερης περιοχής, (γ): Όρος Χολομών, (δ): Μενοίκιο Όρος - Κούσκουρας, (ε): Λίμνη Aγρα) υπάρχουν τα σχέδια υπουργικών αποφάσεων που ήταν το αποτέλεσμα της εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών για τις περιοχές αυτές. Περιοχές του Δικτύου Φύση 2000 στηνπκμ, που σχετίζονται με τις εισροές στην περιοχή του Θερμαϊκού κόλπου. Κωδικός Περιοχής Όνομα Περιοχής Είδος Προστασίας Ν. Ημαθίας GR1210001 Όρος Βέρμιο SCI GR1210002 Στενά Αλιάκμονα SCI Ν. Θεσσαλονίκης 20
GR1220001 Λίμνες Βόλβη και Λαγκαδά-Ευρύτερη περιοχή SCI GR1220002 Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα-Ευρύτερη περιοχή SCI GR1220003 Στενά Ρεντίνας-Ευρύτερη περιοχή SCI GR1220005 Λιμνοθάλασσα Αγγελοχωρίου SCI-SPA GR1220009 Λίμνες Βόλβη και Λαγκαδά και Στενά Ρεντίνας SPA.GR1220010 Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα-Αλυκή Κίτρους SPA GR1220011 Λιμνοθάλασσα Επανομής SPA GR1220012 Λιμνοθάλασσα Επανομής και Θαλάσσια Παράκτια SCI Ζώνη Ν. Κιλκίς GR1230001 Λίμνη Πικρολίμνη SCI GR1230002 Υδροχαρές δάσος Μουριών SCI GR1230003 Λίμνη Δοϊράνη SPA GR1230004 Λίμνη Πικρολίμνη Ξυλοκερατέα SPA Ν. Πέλλας GR1240001 Κορυφές Όρους Βόρας SCI-SPA GR1240002 Όρη Τζένα SCI-SPA GR1240003 Όρος Πάικο SCI GR1240004 Λίμνη γρα SCI GR1240005 Στενά Αψάλου-Μογλενίτσας SCI GR1240006 Λίμνη και φράγμα γρα SPA GR1340004 Λίμνες Βεγορίτιδα Πετρών SCI GR1340007 Λίμνη Πετρών SPA Ν. Πιερίας GR1250001 Όρος Όλυμπος SCI-SPA GR1250002 Πιέρια Όρη SCI GR1250003 Όρος Τίταρος SCI GR1250004 Αλυκή Κίτρους-Ευρύτερη περιοχή SCI GR1420001 Κάτω Όλυμπος Καλλιπεύκη SCI GR1420008 Κάτω Όλυμπος, Όρος Γοδαμάνι και Κοιλάδα Ροδιάς SPA 2. Διεύθυνση προστασίας του Θερμαϊκού κόλπου Η Διεύθυνση Π.Α.Θ.Κ., που συστάθηκε με το άρθρο 18 του Ν.3489/2006,έχει ως αποστολή την ανάδειξη, ανάλυση και μελέτη των τοπικών περιβαλλοντικών, τεχνικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και αναπτυξιακών προβλημάτων, αναγκών και προτεραιοτήτων, καθώς και την εκπόνηση μελετών και την επεξεργασία κατάλληλων μέτρων και προτάσεων για την προστασία και τη βιώσιμη ανάπτυξη της λεκάνης του Θερμαϊκού Κόλπου. 1γ. Δ/νση Αγροτικών Υποθέσεων/ Τμήμα Αλιείας Ο Νόμος 3208/2003, άρθρο 19, παρ.11 (ΦΕΚ Α 303/2003), το ΠΔ 140494 και η Υπουργική Απόφαση 140476/6.2.2004, δίνουν τις παρακάτω αρμοδιότητες στις Περιφέρειες και συγκεκριμένα : Την έκδοση αποφάσεων για εκμισθώσεις, επαναμισθώσεις, τροποποιήσεων αυτών και ανακλήσεις, ως προς την έκδοση αποφάσεων αδειών ίδρυσης και λειτουργίας 21
επιχειρήσεων μυδοκαλλιέργειας, ιχθυοκαλλιέργειας, θυννείων καθώς και τροποποιήσεων αυτών, μετεγκαταστάσεις, κυρώσεις. Τις γνωμοδοτήσεις στο Π.Ε.Π. πλαίσιο του Μέτρου 4.7 και ΕΠΑΛ 2000 2006, ΕΠΑΛ 2007 2013, Μέτρο 3.3. Άδειες πειραματικής Αλιείας σε διάφορα Εκπαιδευτικά και Ερευνητικά Ιδρύματα όπως ΑΠΘ Πανεπιστήμιο Αθηνών, ΕΘΙΑΓΕ-Καβάλας (Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας), ΤΕΙ-Μουδανιών κλπ. Για κάθε άδεια μίσθωσης υπογράφεται συμβόλαιο, πριν την έκδοση άδειας ίδρυσης. Μίσθωση Δημοσίων Ιχθυοτρόφων Υδάτων (θυννεία, λίμνες, αύλακες) δημοπρασία σε ιδιώτες ή απευθείας σε συνεταιρισμούς. με Άδεια ίδρυσης λειτουργίας μονάδων υδατοκαλλιεργειών γλυκέων υδάτων εκτατικής ή ημιεντατικής μορφής. Ακυρώσεις διοικητικών πράξεων μίσθωσης κλπ. 2. Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου Ονοματεπώνυμο ΝΙΚΟΛΕΤΑ ΤΣΙΚΩΤΗ Θέση Προϊσταμένη Δ/νσης Προστασίας & Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου Τηλέφωνο 2310 379376, 2313 501376 Fax 2310 379251, 2313 501251 Email thermaikos@mathra.gr Τμήματα Διεύθυνσης ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ Π.Α.Θ.Κ. 2008 Νομικό και Οικονομικό Υπεύθυνος Επικοινωνίας Μαρία Περτζινίδου Τηλέφωνο 2310 379296, 2313 501296 Αρμοδιότητες / Υπευθυνότητες Περιβαλλοντικής Υποστήριξης Υπεύθυνος Επικοινωνίας ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ Τηλέφωνο 2310 379260, 2313 501260 Αρμοδιότητες / Υπευθυνότητες 22
Έρευνας - Εξέλιξης και Προδιαγραφών Υπεύθυνος Επικοινωνίας ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ Τηλέφωνο 2310 379261, 2313 501261 Αρμοδιότητες / Υπευθυνότητες Η νέα Υπηρεσία του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης που δημιουργήθηκε είναι το αποτέλεσμα μιας προσπάθειας πολλών ετών και η απαρχή μιας νέας. Αυτής που στοχεύει στη δημιουργία των περιβαλλοντικών αρχών. Των αρχών δηλαδή εκείνων που θα αναλάβουν την αποτελεσματική προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Των αρχών που θα βοηθήσουν την ανάπτυξη χωρίς να βλάπτουν το περιβάλλον (βιώσιμη ανάπτυξη). Βέβαια η ίδρυση μιας Διεύθυνσης Δημόσιας Υπηρεσίας δεν μπορεί να φέρει το φορτίο ενός Οργανισμού εξειδικευμένου, ο οποίος θα εξελισσόταν σε μοναδική περιβαλλοντική αρχή σε κάθε περιοχή συστήματος κόλπου υδρολογικής λεκάνης. Το προτεινόμενο μοντέλο του Οργανισμού που προτείναμε έπρεπε να έχει τα εξής χαρακτηριστικά : 1. Να είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου ειδικού σκοπού, με ευέλικτη λειτουργία, αντιπροσωπευτική ηγεσία, δημοκρατικά στελεχωμένες υπηρεσίες και σύγχρονα μέσα και υλικό, με πόρους και εγγυημένη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και 2. Η οργάνωση των υπηρεσιών της περιβαλλοντικής αρχής θα πρέπει να κατευθύνεται στην επίτευξη των στρατηγικών στόχων που θέτει η συνέλευση αντιπροσώπων, μέσω της έκδοσης πράξεων, παραγωγής πολιτικών και σχεδιασμού προγραμμάτων. Ένα πρότυπο μοντέλο της μορφής που περιγράφηκε πιο πάνω προτείνεται και για το περιβαλλοντικό σύστημα λεκάνης κόλπου του Θερμαϊκού ώστε να αποτελέσει το πρότυπο που μπορεί να επαναληφθεί και για τις υπόλοιπες μητροπολιτικές περιβαλλοντικές αρχές. Με την υιοθέτηση των διοικητικών αυτών μοντέλων η διοίκηση θα είναι σε θέση να εξασφαλίζει την προστασία του περιβάλλοντος χωρίς να εμποδίζεται η βιώσιμη ανάπτυξη. Η πρότυπη περιβαλλοντική αρχή η οποία αναζητείται εδώ, χρειάζεται ίδρυση με νόμο και η οργανωσιακή της δομή Διάταγμα. Δεν μπορεί να είναι υπηρεσία του Δημοσίου ή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης λόγω των ειδικευμένων θεμάτων που καλείται να αντιμετωπίσει. Πρέπει να είναι φορέας ειδικός με ρυθμιστική, κανονιστική και παραγωγική δραστηριότητα. Επίσης να είναι τοπικός στην έκταση του περιβαλλοντικού συστήματος λεκάνης κόλπου. Θα πρέπει να κυβερνάται από Συμβούλιο Αντιπροσώπων ή συμμετόχων (stakeholders) του συστήματος και να διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο πενταμελές ή επταμελές. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν έγινε ακόμα. Είναι όμως ολοένα και ευδιάκριτη η αναγκαιότητα να ξεφύγουμε από τις Δημόσιες Αρχές και να μεταβούμε σ ένα σύστημα περιβαλλοντικών 23
αρχών κατά περιοχή συστήματος κόλπου λεκάνης, όπως είναι ο Θερμαϊκός κόλπος και η Υδρολογική λεκάνη του, όπως έχουμε σημειώσει και αλλού. Η Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου μπορεί να διαδραματίσει το ρόλο του εποπτεύοντα οργάνου των περιβαλλοντικών αρχών εάν φανταστούμε ότι στη Μακεδονία και Θράκη δημιουργούνται τέσσερις περιβαλλοντικές αρχές, δηλαδή Θερμαϊκού κόλπου λεκάνης, Στρυμονικού κόλπου λεκάνης, λεκάνη εκβολές Νέστου (Καβάλα Ξάνθη) και λεκάνη εκβολές Έβρου (Αλεξανδρούπολη), τότε η Διεύθυνση του Υ.ΜΑ.Θ. έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει. Ρόλο Υπουργείου Εποπτείας, δηλαδή συντονιστικό, προγραμματισμού, οικονομικής ενίσχυσης και εποπτείας των παραπάνω περιβαλλοντικών αρχών. Με τη Διεύθυνση Προστασίας και Ανάπτυξης του Θερμαϊκού Κόλπου άρχισε η αντιμετώπιση του προβλήματος. Σιγά σιγά με τον πυρήνα αυτό, προβληματισμού και δράσεων, μπορεί να τεθεί το θέμα της στρατηγικής προστασίας του περιβάλλοντος με τη δημιουργία των κατάλληλων περιβαλλοντικών αρχών, οι οποίες θα διευκολύνουν την ανάπτυξη προστατεύοντας παράλληλα το περιβάλλον. 4. ΕΥΔΕ Η Ε.Υ.Δ.Ε. Ύδρευσης - Αποχέτευσης Θεσ/νίκης συστάθηκε το 1983 (Π.Δ 132/83) αποκλειστικά για την εκτέλεση του έργου: "Αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων μείζονος περιοχής Θεσ/νίκης". Είναι μια από τις πρώτες Ειδικές Υπηρεσίες που δημιουργήθηκαν εφαρμόζοντας νέο πρότυπο διοίκησης για "μεγάλα έργα", σε υλοποίηση των σύγχρονων αντιλήψεων για συγκέντρωση εξειδικευμένης γνώσης, εμπειρίας και ευελιξίας στη λήψη αποφάσεων. Ήδη από το 1999 η Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης λειτουργεί και με αρμοδιότητες Προϊσταμένης Αρχής, αποδεικνύοντας στην πράξη τα πλεονεκτήματα της αποκέντρωσης στον τομέα παραγωγής τεχνικού έργου. Σήμερα, μετά την επέκταση του αντικειμένου και τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της, που πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2002, η Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης είναι υπεύθυνη για τα έργα που αφορούν: Την ενίσχυση του συστήματος ύδρευσης της Θεσ/νίκης από τα νερά του Αλιάκμονα (Π.Δ. 368/98). Την αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων μείζονος περιοχής Θεσ/νίκης (Π.Δ. 132/83). Τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας της ευρύτερης περιοχής Θεσ/νίκης (Π.Δ. 24
203/02). Στα πλαίσια της λειτουργίας της, η Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης παρακολουθεί αποτελεσματικά όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων που απαιτούνται για ένα μεγάλο έργο, συμμετέχοντας σε δράσεις και ενέργειες όπως η ένταξη έργων σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, η εκπόνηση, ο έλεγχος και η έγκριση μελετών, η προκήρυξη και η διενέργεια διαγωνισμών, η επίβλεψη και ο έλεγχος των σχετικών έργων, η εκδίκαση αντιρρήσεων, η έγκριση διάθεσης πίστωσης κ.α. που αφορούν στην υλοποίηση του αντικειμένου καθώς και στην παράδοση για χρήση στο φορέα λειτουργίας, ενώ παράλληλα έχει ουσιαστική συνεργασία με τις νεοσυσταθείσες Αρχές για την παρακολούθηση των έργων του Ταμείου Συνοχής και των Γ' και Δ' ΚΠΣ. Σ' ότι αφορά στην αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων Θεσ/νίκης, η Ε.Υ.Δ.Ε. διαχειρίζεται από το 1983, συνολικά το εν λόγω αντικείμενο από πλευράς Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε., και έχει ήδη παραδώσει στην Ε.Υ.Α.Θ. Α.Ε. για λειτουργία συγκεκριμένα μεγάλα τμήματα του όπως ο Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός, οι Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης και ο Αγωγός Διάθεσης Επεξεργασμένων Λυμάτων. Σ' ότι αφορά την ύδρευση της πόλης με νερό από τον ποταμό Αλιάκμονα, η Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης δημοπράτησε και εκτέλεσε με αρμοδιότητες Προϊσταμένης Αρχής και Διευθύνουσας Υπηρεσίας όλα τα έργα από το 2000 και μετά. Παράλληλα, τυπικά από τον Αύγουστο του 2002 και ουσιαστικά από το 2003 ασχολείται και με την αντιπλημμυρική προστασία της πόλης και της ευρύτερης περιοχής. Η Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης είναι φορέας υλοποίησης δύο συγχρηματοδοτούμενων από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε. έργων με ιδιαίτερη σημασία για τη ζωή της πόλης και την ευρύτερη περιοχή της: Επέκταση και ολοκλήρωση ΕΕΛΘ - Στάδια ΙΙ & ΙΙΙ Ύδρευση Θεσσαλονίκης από τον ποταμό Αλιάκμονα. Σύμφωνα με το Π.Δ. 52/2010 (ΦΕΚ 91Α) τροποποιητικό του Π.Δ. 30/2007, το οργανόγραμμα της Ε.Υ.Δ.Ε. περιλαμβάνει 3 τμήματα Προϊσταμένης Αρχής (Μελετών και Προγραμματισμού, Κατασκευών, και Διοικητικού - Οικονομικού) καθώς και ένα Τμήμα Κατασκευής Έργων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της Διευθύνουσας Υπηρεσίας. Επίσης, διαθέτει Γραφείο Αντιπλημμυρικών το οποίο μεριμνά για την εξέταση και αξιολόγηση των αιτημάτων φορέων και πολιτών, εισηγείται για μελέτες, έργα και συντήρηση έργων αντιπλημμυρικής προστασίας και καταρτίζει και παρακολουθεί συμβάσεις του άρθρου 24 του Ν.2937/2001, καθώς και Γραφείο Ποιότητας για τη διασφάλιση της ποιότητας των μελετών και των έργων με παροχή ανάλογης τεχνογνωσίας. Η πλήρης στελέχωση της Ε.Υ.Δ.Ε. Θεσ/νίκης σύμφωνα με το προβλεπόμενο οργανόγραμμα περιλαμβάνει 83 άτομα, 25
ενώ σήμερα υπηρετούν 54 υπάλληλοι πολλών ειδικοτήτων εκ των οποίων οι 18 συμβασιούχοι αορίστου χρόνου. 5. ΕΥΑΘ Α.Ε. Σε μια περίοδο κατά την οποία τα θέματα της προστασίας του περιβάλλοντος και της διαχείρισης των υδάτινων πόρων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, η ΕΥΑΘ Α.Ε., αντιλαμβανόμενη την εταιρική κοινωνική της ευθύνη, δίνει καθημερινό αγώνα προς αυτήν την κατεύθυνση. Λειτουργεί δύο εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων στη Σίνδο και τη Ν. Μηχανιώνα μεριμνώντας ώστε τα επεξεργασμένα λύματα να διοχετεύονται στον «ευαίσθητο αποδέκτη», το Θερμαϊκό, πληρώντας όλους τους περιβαλλοντικούς όρους. Η πληρέστερη συλλογή κι η κατά το δυνατόν βελτιωμένη επεξεργασία των λυμάτων, με ποιοτική και περιβαλλοντική απόδοση των σχετιζόμενων έργων, αποτελούν στρατηγικό στόχο της εταιρείας. Στρατηγικός στόχος είναι κι η μηδενική ρύπανση του Θερμαϊκού με απόδοσή του στον κοινωνικό - οικονομικό ιστό της πόλης. Παράλληλα, το «άνοιγμα» της εταιρείας στο χώρο της ενέργειας, η επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων στην άρδευση κι ο εμπλουτισμός του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα -στο ερευνητικό πεδίο- βρίσκονται στην κορυφή της ημερήσιας ατζέντας της ΕΥΑΘ. Έλεγχος Αποχέτευσης Περιβάλλοντος Το Εργαστήριο Ποιοτικού Ελέγχου Αποχέτευσης & Περιβάλλοντος εφαρμόζει σύστημα διαχείρισης ποιότητας σύμφωνα με το ISO 9001:2000/A.M.Π. 041060079. Πραγματοποιεί ελέγχους στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ), στην εγκατάσταση των τουριστικών περιοχών της Θεσσαλονίκης («Αίνεια»), στη Μονάδα Κατεργασίας Αποβλήτων (ΜΚΑ), σε φυσικούς αποδέκτες, σε υπόγειες διαρροές καθώς και στα υγρά βιομηχανικά απόβλητα που διατίθενται στα δίκτυα της ΕΥΑΘ. Στο πλαίσιο αυτό διενεργεί δειγματοληψίες, φυσικοχημικές κι άλλες αναλύσεις, ενώ συντάσσει και εκθέσεις με βάση τα στοιχεία που συλλέγει. Με την κεντρική Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης είναι συνδεδεμένο το 98% του αστικού και βιομηχανικού ιστού της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, τα λύματα των οποίων υπόκεινται σε βιολογική επεξεργασία σε ποσοστό μεγαλύτερο του 98%, σε τιμές οργανικού ρυπαντικού φορτίου BOD5, 365 μέρες το χρόνο και 24 ώρες το 24ωρο. Τα καθαρισμένα απόβλητα διατίθενται κατόπιν στον κεντρικό κόλπο αποφορτίζοντας τον όρμο της Θεσσαλονίκης. Το ίδιο και στην «Αίνεια», την άλλη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων 26