Γίνεται ή γεννιέται ένας εγκληματίας; Βιολογικές και εγκληματολογικές θεωρίες
Α Λυκειου Α Τετραμηνο 2012-2013 ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ
ΘΕΤΙΚΙΣΤΙΚΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΙΩΝ ΤΗΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΜΙΚΗ ΘΕΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΩΝ
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Οι πρόδρομοι Κληρονομικότητα Οργανικές δυσλειτουργίες Σύγχρονες θεωρίες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ερευνητές ασχολήθηκαν με τις αιτίες παρουσίασης εγκληματικής συμπεριφοράς από κάποια μέλη της κοινωνίας. Ετσι αναπτύχθηκαν κάποιες θεωρίες όπως από τα μέσα του 19ου αιώνα η θετική μέθοδος με την οποία άλλαξε ο τρόπος μελέτης του ανθρώπου και των κοινωνιών. Η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για τις βιολογικές θεωρίες συνίσταται ίσως στην αποδυνάμωση των υπαρχόντων μέσων για την καταπολέμηση του εγκληματικού φαινομένου και στις νέες μορφές εγκλημάτων.
ΟΙ ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ Ερευνα λειτουργιών εγκεφάλου J.Spurtzheim (1776-1832) F.Gall (1758-1828) Ιταλική σχολή - Θετικισμός Cesare Lombroso (1835-1909) Enrico Ferri (1856-1929) Raffaele Garofalo (1852-1934) C. Lombroso
Κληρονομικότητα Το ερώτημα που τέθηκε ήταν κατά πόσο ορισμένα χαρακτηριστικά βιολογικά και ψυχικά μεταβιβάζονται και θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ροπή προς το έγκλημα. Ετσι πραγματοποιήθηκαν έρευνες προκειμένου να αποδειχθεί το ενδεχόμενο της κληρονομικότητας της εγκληματικής συμπεριφοράς. Κύριο αντικείμενο των ερευνών ήταν: Χρωμοσώματα Σωματότυπος
Οργανικές δυσλειτουργίες Στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν τη γέννηση και την ανάπτυξη της παραβατικής συμπεριφοράς, οι ερευνητές στράφηκαν στα όργανα του ανθρώπου και στις δυσλειτουργίες που αυτά πιθανόν παρουσιάζουν ενώ πραγματοποιήθηκαν και οι αντίστοιχες μελέτες.
Σύγχρονες θεωρίες Σεροτονίνη Επινεφρίνη (αδρεναλίνη) Μικρού Βαθμού Εγκεφαλική Δυσλειτουργία Επιληψία
ΨΥΧΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Ψυχώσεις Ψυχοπάθειες Νευρώσεις Ψυχανάλυση και έγκλημα
ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΦΡΟΫΝΤ Η προσωπικότητα χωρίζεται σε τρία μέρη: Το Εκείνο που περιλαμβάνει ό,τι έχει κληρονομήσει ο άνθρωπος που το αποκτά κατά τη σύλληψή του Το Εγώ που αρχίζει να αναπτύσσεται από τη γέννηση του ανθρώπου και μετά Το Υπερεγώ είναι η συνείδηση του ανθρώπου που περιλαμβάνει όλες τις κοινωνικές και ηθικές του αξίες
Sigmund Freud
ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ EYSENCK Η θεωρία υποστηρίζει ότι η εγκληματική συμπεριφορά είναι το αποτέλεσμα της αλληλε- πίδρασης μεταξύ ορισμένων περιβαλλοντικών συνθηκών και χαρακτηριστικών του νευρικού συστήματος Δεν υπονοεί ότι οι εγκληματίες γεννιούνται εγκληματίες αλλά οδηγούνται σε συγκεκριμένη εγκληματική δραστηριότητα λόγω συνδυασμού περιβαλλοντικών, νευροβιολογικών και προσωπικών παραγόντων
ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Πολλοί εγκληματολόγοι πιστεύουν στη θεωρία της επιλογής, δηλαδή ότι ο πιο συνηθισμένος λόγος για τον οποίο τα άτομα οδηγούνται σε εγκληματικές συμπε- ριφορές είναι ότι ο δράστης είναι εντελώς σίγουρος για τη λήψη της απόφασης για τη διάπραξη του εγκλήματος. Σύμφωνα με την ορθολογική θεωρία επιλογής υπάρχουν τρία μοντέλα εγκληματικής συμπεριφοράς: - Ο ορθολογικός εγκληματίας - Ο προορισμένος εγκληματίας και - Ο θυματοποιημένος εγκληματίας
Ψυχοπάθειες Ψυχοπάθειες ονομάζονται κυρίως οι χαρα- κτηρολογικές ανωμαλίες κατά τις οποίες η νόηση του ανθρώπου παραμένει ανέπαφη. Είναι διαταραχή της προσωπικότητας που χαρακτηρίζεται από ρηχά συναισθήματα όπως άγχος, έλλειψη ενοχής, εγωκεντρισμός, ανευθυνότητα, παρορμητικότητα και αντικοινωνικές συμπεριφορές.
Ο Schneider διακρίνει δέκα κατηγορίες ψυχοπαθητικών ατόμων: 1)Υπερθυμικοί 2)Καταθυμικοί 3) Ανασφαλείς 4) Φανατικοί 5) Οι έχοντες ανάγκη προβολής υστερικοί 6) Εκρηκτικοί 7) Συναισθηματικά αναίσθητοι 8) Αυτοί με ασταθή διάθεση 9) Αβουλοι 10) Ασθενικοί
Συγκριτική μελέτη για τους ψυχοπαθείς εγκληματίες έδειξε ότι οι ψυχοπαθείς έχουν σημαντικά μικρότερη ποσότητα φαιάς ουσίας στον πρόσθιο προμετωπιαίο φλοιό και τις κροταφικές περιοχές σε σχέση με τους υγιείς. Χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενσυναίσθησης. Οι ψυχοπαθείς δεν έχουν αίσθημα φόβου υλοποίησης, μετάνοιας και τύψεων. Δεν έχουν τον φόβο επιβολής τιμωρίας που συνήθως αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τη διάπραξη εγκλημάτων. Οι ψυχοπαθείς εγκληματίες έχουν πολύ χαμηλό επίπεδο συναισθηματικής ανταπόκρισης και αντιδράσεων. Είναι αδύνατο να διατηρήσουν ανθρώπινες σχέσεις με άλλα άτομα ενώ δεν έχουν αισθήματα φόβου ή αιφνιδιασμού.
ΝΕΥΡΩΣΗ Οι νευρώσεις δεν έχουν σχέση με το νευρικό σύστημα και είναι καθαρά ψυχοπαθείς ασθένειες Είδη νευρώσεων: - Το υπερβολικό άγχος προκαλεί αγχώδη νεύρωση - Ο αδικαιολόγητος φόβος - φοβική νεύρωση - Οι εμμονές - ψυχαναγκαστική νεύρωση Ο Φρόυντ πιστεύει ότι οι νευρώσεις οφείλονται: - σε προσωπικές συγκρούσεις επιδιώξεων - σε διαταραγμένη εξέλιξη - σε βιώματα της παιδικής ηλικίας περίπου σε ηλικία 6 ετών - σε λανθασμένη ανάπτυξη του «εγώ»
ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ Η σχιζοφρένεια είναι ο συλλογικός όρος για μεγάλη ομάδα ψυχώσεων που χαρακτηρίζονται από βαθιές διαταραχές - της σκέψης - του συναισθήματος - της συμπεριφοράς
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Η Θεωρία της διαφορικής συναναστροφής Η Θεωρία της ανομίας Η Θεωρία συστημάτων διαφορετικών ευκαιριών Η Θεωρία της ετικετοποίησης Η Θεωρία της λογικής επιλογής Η Θεωρία της παραβατικής συμπεριφοράς
ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Οι κοινωνιολογικές θεωρίες του εγκλήματος εξηγούν πως το περιβάλλον που μεγαλώνει ένα άτομο καθορίζει το αν αυτό το άτομο θα γίνει εγκληματίας.
Η Θεωρία της διαφορικής συναναστροφής Από τον Edwin H. Sutherland Το 1937 Υποστηρίζει πως η εγκληματική συμπεριφορά ακολουθεί τους ίδιους κανόνες μάθησης με την ομαλή συμπεριφορά.
Η Θεωρία της ανομίας Από τον Robert K. Merton Το 1938 Δημιουργείται όταν οι κοινώς αποδεκτοί κανόνες συγκρούονται με την κοινωνική πραγματικότητα και εξηγεί την παρεκκλίνουσα συμπεριφορά Το άτομο μπορεί να αντιδράσει σε αυτό με 5 πιθανούς τρόπους: Κομφορμισμός- Συμμόρφωση, Ανανέωση, Τυπικότητα- τυπολατρεία, Υποχωρητικότητα, Επαναστατικότητα- Εξέγερση
Η Θεωρία συστημάτων διαφορετικών ευκαιριών Από τους Richard A. Cloward και Lloyd E. Ohin Το 1960 Υποστηρίζει πως η ένταξη στον εγκληματικό υπόκοσμο οφείλετε στο αίσθημα αποτυχίας και ήττας απέναντι στον κοινωνικό ανταγωνισμό
Η θεωρία της ετικετοποίησης Από τον Edwin Lemert Το 1972 Εκανε ένα διαχωρισμό μεταξύ της αρχικής εγκληματικής συμπεριφοράς (primary deviation) εννοώντας την αρχική πράξη της αντικοινωνικής συμπεριφοράς και της δευτερεύουσας εγκληματικής συμπεριφοράς (secondary deviation) κατά την οποία το άτομο έχει αποδεχτεί την ετικέτα που του έχει δοθεί και θεωρεί τον εαυτό του ως εγκληματία και παράδειγμα προς αποφυγή
Η θεωρία της λογικής επιλογής Από τους Cornish & Clark Το 1986 Υποστήριξαν ότι τα άτομα που εμπλέκονται σε εγκληματικές πράξεις επιλέγουν αυτού του είδους την συμπεριφορά και ενέργεια όχι επειδή δεν έχουν άλλη επιλογή αλλά επειδή βρίσκονται απέναντι σε μια κατάσταση την οποία μπορούν να εκμεταλλευτούν προς όφελός τους. Επιπλέον είναι γνώστες για τις συνέπειες που θα ακολουθήσουν ως αποτέλεσμα των πράξεων τους
Η θεωρία της παραβατικής συμπεριφοράς Από τον Hirchi Yποστηρίζει πως το μόνο κίνητρο που απαιτείται για την παραβίαση του νόμου είναι η έλλειψη κοινωνικού ελέγχου η οποία επιτρέπει στο άτομο να ζυγίσει τα οφέλη από την εγκληματική πράξη πάνω από το κόστος της ίδιας πράξης.
Άλλοι γνωστοί εγκληματολόγοι το 1825 ο Α.GUERRY έκανε κάποιες συγκρίσεις με τα στατιστικά στοιχεία διαφόρων χωρών προκειμένου να μελετήσει την επίδραση των κοινωνικών συνθηκών και της νομοθεσίας στη διακύμανση της εγκληματικότητας. το 1825 ο Α.QUETELET έκανε κάποιες στατιστικές αναλύσεις μελετώντας τη γεωγραφική κατανομή της εγκληματικότητας το 1966 ο Leon Radzinowicz υποστήριξε πως το έγκλημα θεωρείται ένα κοινωνικό γεγονός που καθορίζεται κυρίως από το περιβάλλον στο οποίο ζει και μεγαλώνει ένα άτομο.
Συμπέρασμα Το συμπέρασμα που απορρέει από τις παραπάνω κοινωνιολογικές θεωρίες είναι ότι η εγκληματική συμπεριφορά καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την κοινωνική τάξη στην οποία κατατάσσεται, τους ανθρώπους που έχει γύρω του και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει.
Σας ευχαριστούμε πολύ για την προσοχή σας Αγγελος Αλεξίου Αλέξανδρος Χαλκιάς Γιάννης Κάρμας Ελένη Λαμπροπούλου Εύα Μπουτσικάκη Κατερίνα Λαλαούνη Κώστας Τριανταφύλλου Μελίνα Αναστασοπούλου Νάσος Καψαμπέλης Νικόλας Βαμβουκάκης Νικόλας Γουσγούνης Πάρις Στεφανάτος Σήλια Παρέλλη Σπύρος Κατσιαβριάς Χαρά Καράμπελα