Οµιλία για Ευρωπαϊκή Εβδοµάδα 24-10-2007 Στη χώρα µας, τα τελευταία χρόνια, ο τοµέας της επαγγελµατικής ασφάλειας και υγείας έχει τεθεί ως βασική προτεραιότητα στο γενικότερο πλαίσιο αναβάθµισης της ποιότητας στην απασχόληση, µε σταθερό στόχο τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Εξάλλου, γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό ότι η εξασφάλιση ενός ασφαλούς και υγιούς περιβάλλοντος, συµβάλλει καθοριστικά στην ποιότητα ζωής, στην εργασιακή ειρήνη και κατ επέκταση στην ανταγωνιστικότητα και τις επιδόσεις των επιχειρήσεων. Η πολιτεία, µέσω του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και των εξειδικευµένων υπηρεσιών του, προάγει τα θέµατα ασφάλειας και υγείας στη εργασία καθορίζοντας την εθνική πολιτική η οποία βασιζόµενη στην τριµερή εκπροσώπηση και τον κοινωνικό διάλογο, δίνει ιδιαίτερη έµφαση στην ισόρροπη συµµετοχή εργαζοµένων και εργοδοτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Η νοµοπαρασκευαστική διαδικασία διεξάγεται από τις αρµόδιες υπηρεσίες µας, που µελετούν ενδελεχώς τις επιστηµονικές και τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς και τις µεταβολές που σηµειώνονται στην αγορά εργασίας και στην κοινωνία γενικότερα. Τα πολλαπλά θέµατα της επαγγελµατικής ασφάλειας και υγείας καλύπτονται µέσω ενός σηµαντικού αριθµού τεχνικών µέτρων και γενικών διατάξεων, οι οποίες πλαισιώνουν τις έννοιες της εθνικής πολιτικής της πρόληψης στη χώρα µας. Μεταξύ αυτών περιλαµβάνεται η έκδοση Προεδρικών ιαταγµάτων για την ενσωµάτωση όλων των Ευρωπαϊκών Οδηγιών (όπως για το θόρυβο και για τον αµίαντο). Τα δυόµισι τελευταία χρόνια έχει γίνει σηµαντική προσπάθεια από το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και πλέον το θεσµικό πλαίσιο της χώρας είναι επαρκές και εκτεταµένο Είναι κοινά παραδεκτό ότι η παραγωγικότητα και η ποιότητα της εργασίας, είναι στοιχεία άµεσα συναρτούµενα µε την ύπαρξη ενός υγιούς και ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος. Στην δηµιουργία ενός τέτοιου εργασιακού περιβάλλοντος αποσκοπεί 1
η προώθηση του Ελληνικού Ινστιτούτου για την Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.) προκειµένου να καλυφθεί και το τελευταίο κενό σε ό,τι αφορά την έγκυρη και έγκαιρη καταγραφή των ατυχηµάτων στη χώρα, καθώς επίσης και να εντοπιστούν και να αναλυθούν όλοι οι βλαπτικοί παράγοντες του περιβάλλοντος εργασίας για την υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων. Πέραν τούτου, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα εργατικά ατυχήµατα αλλά και η εκδήλωση επαγγελµατικών ασθενειών διαταράσσουν συνολικά το εργασιακό περιβάλλον και όχι µόνο τη παραγωγική διαδικασία. Είναι λοιπόν φανερό ότι η µη αφοµοίωση της χρησιµότητας των διατάξεων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία έχει επιπτώσεις σε βάρος του πολυτιµότερου αγαθού του εργαζόµενου που είναι η υγεία. Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ιεθνούς Οργάνωσης Εργασίας(.Ο.Ε.), το 2005 υπολογίστηκε ότι 2,2 εκατοµµύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από εργατικά ατυχήµατα και επαγγελµατικές ασθένειες, αριθµός ο οποίος είναι αυξηµένος κατά 10% τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα αναφέρεται ότι περί τα 270 εκατοµµύρια εργαζοµένων παγκοσµίως έχουν υποστεί εργατικό ατύχηµα (µη θανατηφόρο), ενώ αντίστοιχα 160 εκατοµµύρια υποφέρουν από επαγγελµατικές ασθένειες. Το συνολικό κόστος των ατυχηµάτων και ασθενειών αυτών εκτιµάται ότι ανέρχεται ετησίως στο 4% του ακαθάριστου παγκόσµιου προϊόντος. Η τριµερής εκπροσώπηση και ο κοινωνικός διάλογος, µεταξύ των κοινωνικών εταίρων, εργοδοτών-εργαζοµένων-κράτος, είναι στοιχεία τα οποία αποτελούν εργαλεία κλειδιά για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού επιπέδου ασφάλειας και υγείας στην εργασία. Η συµµετοχή και ενεργοποίηση όλων όσων εµπλέκονται στα θέµατα αυτά είναι ουσιώδους σηµασίας για την επιτυχή εφαρµογή οποιουδήποτε µέτρου πρόληψης και τη µέσω αυτού βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Στη χώρα µας, το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας µέσω των συλλογικών οργάνων για τα θέµατα ασφάλειας και υγείας των εργαζοµένων, όπως το Συµβούλιο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΣΥΑΕ) του οποίου έχω την τιµή να προεδρεύω και το Συµβούλιο Κοινωνικού Ελέγχου Επιθεώρησης της Εργασίας (ΣΚΕΕ) έχει αναδείξει τη σπουδαιότητα και ουσία του κοινωνικού διαλόγου. Στον Κοινωνικό διάλογο αποδώσαµε και αποδίδουµε ιδιαίτερη σηµασία. Πιστεύω, κυρίες και κύριοι, ότι ο διάλογος αυτός, όταν είναι ειλικρινής και εποικοδοµητικός προάγει τον οικονοµικό και κοινωνικό εκσυγχρονισµό και προωθεί 2
τις οικονοµικές και κοινωνικές µεταρρυθµίσεις. Κατά συνέπεια η ουσία της πολιτικής της Κυβέρνησης µας, στοχεύει στον διάλογο και επιζητεί την εποικοδοµητική κριτική. Σήµερα στα θέµατα υγείας και ασφάλειας εκλαµβάνουµε τους Κοινωνικούς Εταίρους, ως βασικούς µας συνοµιλητές, συµπεριλαµβάνοντάς τους στη συζήτηση κάθε σηµαντικού νοµοθετήµατος. Είµαστε σε θέση να επιβεβαιώσουµε πως οι εισηγήσεις τους δεν έµειναν απλά κείµενα σχολιασµού, αλλά ενσωµατώθηκαν - στο µέτρο του δυνατού στις προτεινόµενες δράσεις και νοµοθετήµατα. Επιπλέον, στα πλαίσια της γενικότερης συνεννόησης µε τους κοινωνικούς εταίρους, διαβιβάσαµε το Σχέδιο Νόµου για την «Αναδιοργάνωση Σώµατος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.Ε.Π.Ε.), ρύθµιση θεµάτων Οργανισµών Εποπτευοµένων από το Υπουργείο Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και άλλες διατάξεις», στους κοινωνικούς συνοµιλητές. Στόχος του Σ.Ε.Π.Ε., του κατεξοχήν ελεγκτικού µηχανισµού του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας για τον έλεγχο εφαρµογής της εργατικής νοµοθεσίας, είναι η πραγµατοποίηση ουσιαστικών ελέγχων, η ποιοτική βελτίωσή τους, η επικέντρωση και στόχευσή τους σε κλάδους οικονοµικής δραστηριότητας που εµφανίζουν αυξηµένη παραβατικότητα ή µεγαλύτερη συχνότητα εµφάνισης σοβαρών και θανατηφόρων ατυχηµάτων. Προτεραιότητά αποτελεί η αποτελεσµατικότερη χρήση των κυρωτικών εργαλείων για τη συµµόρφωση στις διατάξεις της εργατικής νοµοθεσίας και τη συνεχή βελτίωση των διαδικασιών ενηµέρωσης και εξυπηρέτησης των πολιτών. Η στρατηγική µας οικοδοµείται πάνω στην ακριβή διάγνωση των αναγκών της Ελληνικής Κοινωνίας όπως επίσης και στις κοινές κατευθύνσεις που έχουµε αποφασίσει µε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιδιώκουµε την αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναµικού της Χώρας µας ως κινητήριας δύναµης για την ανάπτυξη της, αλλά και ως παράγοντα της κοινωνικής της συνοχής. Στο νέο αναπτυξιακό περιβάλλον που δηµιουργείται, η ύπαρξη ικανού και ποιοτικού ανθρώπινου δυναµικού συµβάλλει στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και προάγει τη βιώσιµη ανάπτυξη. 3
Η συστηµατική προώθηση της προσαρµοστικότητας εργαζοµένων, εργοδοτών και επιχειρήσεων ενθαρρύνει, µεταξύ άλλων, την κινητικότητα της εργασίας, η οποία στο πλαίσιο της Κοινωνίας της Γνώσης είναι απαραίτητη διότι όχι µόνον εγγυάται τη διατήρηση των υφισταµένων θέσεων εργασίας, αλλά ταυτόχρονα συµβάλλει αποφασιστικά στη δηµιουργία νέων και ποιοτικά καλύτερων, αντιµετωπίζοντας διαρθρωτικά προβλήµατα της αγοράς εργασίας. Οι ανωτέρω παράµετροι συνδιαµορφώνουν το όραµα για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναµικού κατά την προγραµµατική περίοδο 2007-2013 σε συνδυασµό µε την αντίστοιχη για την ίδια χρονική περίοδο Κοινοτική Στρατηγική για τα θέµατα υγείας και ασφάλειας. Τα τελευταία χρόνια στα ζητήµατα υγείας και ασφάλειας έχουµε πραγµατοποιήσει ως χώρα σηµαντικά βήµατα προόδου. Έχουµε όµως όλοι εντοπίσει και λάθη και αδυναµίες Κατά κανόνα δεν κοιτάµε στο παρελθόν. Πιστεύουµε άλλωστε ότι οι ηγεσίες, όλων των κοµµάτων κατέβαλαν προσπάθειες και άλλοτε περισσότερο, άλλοτε λιγότερο προώθησαν τα θέµατα. Σε κάθε περίπτωση εξάλλου, οι εργαζόµενοι έχουν σαφή εικόνα για συµπεριφορές, πολιτικές αλλά και πρόσωπα. Έχουν σχηµατίσει την γνώµη τους. Οφείλουµε, ωστόσο, σήµερα να αξιοποιήσουµε στο µέγιστο την αποκτηθείσα εµπειρία, επενδύοντας και εξασφαλίζοντας υψηλή προστιθέµενη αξία στους πάσης φύσεως πόρους που θέτει η Ευρώπη στη διάθεσή µας. Στην Ελλάδα που οραµατιζόµαστε πρέπει να καλύπτεται η υγεία και η ασφάλεια όλων. Υπάρχουν εργαζόµενοι που µας έχουν ανάγκη. Η βοήθεια της Πολιτείας σε αυτούς δεν έχει, ακόµη, την αποτελεσµατικότητα που χρειάζεται. Προσπάθειες έχουν γίνει, σηµαντικές προσπάθειες γίνονται, αλλά τα αποτελέσµατα δεν είναι όσο θα θέλαµε ικανοποιητικά. Είναι ωστόσο ανάγκη, άµεση ανάγκη, να βρούµε τον τρόπο και θα τον βρούµε ώστε η παρακολούθηση και η εφαρµογή των πολιτικών κοινωνικής προστασίας να είναι σαφής, συντονισµένη και προπαντός αποτελεσµατική ως προς την υπηρέτηση του στόχου. Η φετινή ευρωπαϊκή εκστρατεία για την Ευρωπαϊκή Εβδοµάδα µε κεντρικό µήνυµα «Μειώστε την καταπόνηση», είναι αφιερωµένη στην αντιµετώπιση των µυοσκελετικών παθήσεων (ΜΣΠ) που σχετίζονται µε την εργασία. Η επίσηµη έναρξη 4
της εκστρατείας έγινε στις 4 Ιουνίου 2007, στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες από τον αρµόδιο κοινοτικό Επίτροπο και εορτάζεται ταυτόχρονα σε όλα τα κράτη-µέλη της ΕΕ. Οι µυοσκελετικές παθήσεις καλύπτουν ένα ευρύ φάσµα προβληµάτων υγείας που σχετίζονται µε την εργασία, τα κυριότερα από τα οποία αφορούν οσφυαλγία, κακώσεις της σπονδυλικής στήλης, κακώσεις των άνω άκρων -γνωστές ως «κακώσεις λόγω επαναλαµβανόµενης καταπόνησης»-, καθώς και παθήσεις των κάτω άκρων. Αποτελούν δε το πιο κοινό πρόβληµα υγείας που σχετίζεται µε την εργασία στην Ευρώπη. Το 24% σχεδόν των εργαζοµένων της ΕΕ των 25 αναφέρει ότι υποφέρει από οσφυαλγία και το 22% παραπονιέται για µυϊκούς πόνους. Το πρόβληµα αν και αφορά όλους τους εργαζόµενους, είναι ιδιαίτερα έντονο στους τοµείς των κατασκευών, των υπηρεσιών και του λιανικού εµπορίου, της εκπαίδευσης, των υπηρεσιών υγειονοµικής περίθαλψης, των ξενοδοχείων, της εστίασης και της τροφοδοσίας. Η εκστρατεία στοχεύει στην προώθηση µιας προσέγγισης ολοκληρωµένης διαχείρισης για την αντιµετώπιση των µυοσκελετικών παθήσεων. Σας πλαίσια αυτά σας καλώ, µε αίσθηµα ευθύνης απέναντι στους πολίτες της Χώρας, απέναντι στην ελληνική κοινωνία, στους εργαζόµενους, όλοι µαζί Κοινωνικοί Εταίροι και Πολιτεία να πετύχουµε καλύτερες συνθήκες και καλύτερους όρους δουλειάς για ένα καλύτερο Αύριο για όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες. Σας ευχαριστώ. 5