ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Εκπαίδευση ατόμων με σοβαρή αναπηρία ΥΠΟΘΕΜΑ 1.2
Σχεδιάζοντας ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης για ενήλικες με αναπηρία 1 η Εναρκτήρια Συνάντηση Διερεύνηση Εκπαιδευτικών Αναγκών
Γιατί είναι σημαντική η 1 η συνάντηση; Από την έκβασή της θα κριθεί σε μεγάλο βαθμό κατά πόσο οι εκπαιδευόμενοι/-νες θα αισθανθούν άνετα, θα ενδιαφερθούν για το πρόγραμμα και θα εμπλακούν ενεργητικά στη μαθησιακή διεργασία. Από την έκβασή της θα κριθεί κατά πόσο οι εκπαιδευτές/-τριες, θα νιώσουν ότι λειτουργούν σε δημιουργικό κλίμα, παράμετρος που θα επηρεάσει την απόδοσή τους και κατ επέκταση θα επιδράσει στην εκπαιδευτική ομάδα.
Στόχοι εναρκτήριας συνάντησης η οικοδόμηση ομαδικού πνεύματος, η συζήτηση για το πρόγραμμα, η προσαρμογή του προγράμματος στις ανάγκες των εκπαιδευομένων, η δέσμευσή τους ότι θα το παρακολουθήσουν δημιουργικά.
Στόχοι εναρκτήριας συνάντησης Στην εναρκτήρια συνάντηση είναι χρήσιμο να διερευνηθούν τα παρακάτω δεδομένα: οι προηγούμενες εμπειρίες των εκπαιδευομένων από το παραδοσιακό εκπαιδευτικό σύστημα ή/και από το ειδικό εκπαιδευτικό πλαίσιο, οι εύλογες προσαρμογές που χρειάζονται προκειμένου να αναδείξουν οι εκπαιδευόμενοι/-νες με αναπηρία τις δυνατότητες τους για μάθηση, η συμμετοχή των εκπαιδευομένων σε άλλες δραστηριότητες που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το πρόγραμμα.
Εκπαιδευτής Σύμβουλος O/Η εκπαιδευτής/-τρια ενηλίκων είναι ο/η συντονιστής/-στρια των ενεργειών, μια πηγή γνώσης που αξιοποιούν οι εκπαιδευόμενοι/-νες, στο βαθμό που το επιθυμούν και όχι ένας μεταδότης της γνώσης! Knowles (1998), Rogers (1996)
Μαθητο-κεντρική προσέγγιση στη μάθηση Ο κύριος ρόλος του/της εκπαιδευτή/-τριας είναι να καθοδηγήσει και να διευκολύνει τη μάθηση των εκπαιδευόμενων και τη συνολική κατανόηση του υλικού. Η μάθηση των εκπαιδευόμενων μετριέται μέσω τυπικών και άτυπων μορφών αξιολόγησης, συμπεριλαμβανομένων των προγραμμάτων της ομάδας, τα χαρτοφυλάκια των εκπαιδευομένων και τη συμμετοχή στην τάξη. Διδασκαλία και αξιολόγηση συνδέονται. Η μάθηση των εκπαιδευόμενων αξιολογείται συνεχώς κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας.
Εκπαιδευτής ως «διαμεσολαβητής Σύμβουλος» vs Εκπαιδευτής ως «Θεραπευτής» Ο/Η εκπαιδευτής/-τρια μπορεί να επισημάνει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, σε επίπεδο ομάδας (όχι προσωπικό), καθώς επίσης και να είναι ενήμερος/-η για τα διαθέσιμα δίκτυα κοινωνικών υπηρεσιών, ώστε να κατευθύνει τους εκπαιδευόμενους να αναζητήσουν υποστήριξη. Θα πρέπει να αποφεύγει το ρόλο του θεραπευτή που προσπαθεί να ανακουφίσει τους εκπαιδευόμενους από τις συνέπειες του κοινωνικού αποκλεισμού.
Πώς να ξεπεραστούν οι διακρίσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία; Βήματα: 1 ο Αναγνώριση της ύπαρξης των διακρίσεων στο εκπαιδευτικό σύστημα. 2 ο Επίγνωση και διευθέτηση όλων των μορφών διακρίσεων στο μαθησιακό περιβάλλον. π.χ. γλώσσα, αστεία που χρησιμοποιούν διακρίσεις κ.λπ. 3 ο Άρση των εμποδίων στην ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία.
Πώς να ξεπεραστούν οι διακρίσεις στην εκπαιδευτική διαδικασία; 4 ο Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εκπαιδευομένων για διάφορες κατηγορίες αναπηρίας, άλλες ομάδες, άλλες κουλτούρες και πολιτισμούς. 5 ο Κριτικός στοχασμός σχετικά με το πώς όλοι οι άνθρωποι σχετίζονται μεταξύ τους και μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά. 6 ο Κριτικός στοχασμός σχετικά με το πώς διαμορφώνονται οι αντιλήψεις και πώς διαστρεβλώνονται.
Εκπαιδευτικές Τεχνικές Η ενεργητική συμμετοχή των εκπαιδευόμενων είναι μία από τις επτά προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εκπαίδευση ενηλίκων, σύμφωνα με τον Courau (1994). Η ενεργητική συμμετοχή προωθείται μέσω μεθόδων που αναπτύσσουν την αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτικών, καθώς και μεταξύ των ίδιων των εκπαιδευομένων, και δίνοντας στους εκπαιδευόμενους πηγές για να αναζητήσουν πληροφορίες, να αναπτύξουν την κριτική τους σκέψη, να επιλύσουν προβλήματα και να μάθουν μέσα από την πράξη.
Διαδραστικές τεχνικές Οι κύριες διαδραστικές τεχνικές που ενισχύουν την ενεργό συμμετοχή είναι: Διαδραστική διάλεξη Ερωτήσεις & Απαντήσεις Ομάδες εργασίας Συζήτηση Μελέτη περίπτωσης Παιχνίδι ρόλων Επίδειξη
Οι εμπειρίες των ενηλίκων εκπαιδευομένων, στο πλαίσιο της διαδραστικής εκπαίδευσης, είναι το σημείο εκκίνησης για νέα μάθηση. Κριτική προσέγγιση: Σύμφωνα με την κριτική προσέγγιση της εκπαίδευσης ενηλίκων (Freire, McLaren, Foley), το προσωπικό είναι πολιτικό, και για το λόγο αυτό η προσωπική εμπειρία είναι το σημείο εκκίνησης για να προχωρήσουν οι εκπαιδευόμενοι σε γενικεύσεις, διάλογο και πολιτική δράση. Στους ενήλικες με αναπηρία, η ανάλυση της εμπειρίας της αναπηρίας σε συλλογικό επίπεδο μπορεί να συμβάλει στο στόχο της ενδυνάμωσης.
Ερωτήσεις που μπορείτε να έχετε υπ όψιν Ποιές στρατηγικές και τεχνικές χρησιμοποιείτε τώρα; Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε διαφορετικές εκπαιδευτικές μεθόδους, ώστε να προσεγγίσετε καλύτερα τους/τις εκπαιδευομένους/-νες σας;
ΣΥΝΟΨΗ Αυτή η ενότητα ασχολείται με τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων και την προσαρμογή αυτής της γνώσης για τους ενήλικες με αναπηρία. Δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στη μετατροπή των παραδοχών του/της εκπαιδευτή/-τριας ενηλίκων όσων αφορά τα άτομα με αναπηρία. Αναδείχθηκε η ανάγκη για περαιτέρω κατάρτιση των εκπαιδευτών/-τριων ενηλίκων προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα το προφίλ της ομάδας στόχου, καθώς και για την αντιμετώπιση θεμάτων διακρίσεων και καθορισμού του ρόλου τους. Προτάθηκαν τρόποι για τη διάγνωση των αναγκών των εκπαιδευόμενων και την ενίσχυση της ενεργητικής συμμετοχής τους.