Ενότητα: κοινωνικές δεξιότητες - Ασκήσεις επικοινωνίας 4 Αυτιά Χρονικό πλαίσιο: σαράντα πέντε λεπτά περίπου Χώρος: εσωτερικός Συμμετέχοντες: 3 έως 20 άτομα ( η άσκηση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μία ομάδα 3-6 ατόμων σε 4 το πολύ ομάδες ) Υλικά : 4 ταμπλό η τραπέζια, φύλλα εργασίας (βλέπε παρακάτω), κάρτες και στυλό σε κάθε γωνιά του δωματίου υπάρχει ένα ταμπλό η τραπέζι, δηλ. Ένα για το αυτί δεδομένα, ένα για το αυτί αυτοαποκάλυψη, ένα για το αυτί σχέση και ένα για το αυτί αίτημα. Τοποθετείται το ανάλογο φύλλο εργασίας στον πίνακα η τραπέζι υπάρχουν κάρτες και στυλό σε κάθε πίνακα η τραπέζι. Διαδικασία: - πριν αρχίσει η άσκηση, ο εκπαιδευτής εξηγεί το μοντέλο των τεσσάρων αυτιών του Schultz von Thun ( δείτε φύλλο εργασίας ) - οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 3-6 ατόμων, σε 4 το πολύ ομάδες. - Οι συμμετέχοντες πρέπει να αποφασίσουν αν θέλουν να κάνουν την άσκηση μόνοι τους η με την βοήθεια του εκπαιδευτή που θα τους οδηγεί από πίνακα σε πίνακα η να υπάρξει ένας οδηγός σε κάθε πίνακα για το επόμενο βήμα. - Η ομάδα μπορεί να συζητήσει τα παραδείγματα και να σκεφτεί άλλα παραδείγματα από την δική τους ζωή. Α επιλογή: κάθε ομάδα επισκέπτεται το καθένα από τα 4 ταμπλό, συζητά το θέμα και καρφιτσώνει κάρτες στο ταμπλό με τις εντυπώσεις τους. Μετά από 10 λεπτά οι ομάδες αλλάζουν ταμπλό και πηγαίνουν στον επόμενο θέμα. Β επιλογή: κάθε ομάδα δουλεύει μόνο σε ένα ταμπλό, σε ένα θέμα. Η ομάδα συζητά το παράδειγμα στο ταμπλό, σκέφτονται περισσότερα παραδείγματα από την προσωπική τους ζωή, διαλέγουν ένα παράδειγμα και κάνουν ένα σύντομο παίξιμο ρόλων. Μετά από 30 λεπτά οι ομάδες συγκεντρώνονται και παρουσιάζουν το αυτί τους παίζοντας τους ρόλους τους και δίνοντας μερικά συμπληρωματικά σχόλια.
Στόχος / σκοπός: οι συμμετέχοντες βιώνουν και εκπαιδεύονται στις διαφορετικές πλευρές κατανόησης και ερμηνείας ενός μηνύματος. Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν μία αίσθηση των δικών τους τρόπων ερμηνείας ενός μηνύματος και ευαισθητοποιούνται στις διαφορετικές πλευρές των άλλων συμμετεχόντων. Ερωτήσεις για συζήτηση: ( βλέπε το φύλλο εργασίας ) Πηγή: Pro-Skills 2011 / Schulz von Thun, F. (1991). Miteinander reden 1: Störungen und Klärungen. Hamburg: rororo.
Φύλλο εργασίας: το μοντέλο των 4 αυτιών (πηγή: Schultz von Thun, Γερμανός ψυχολόγος και επιστήμονας της επικοινωνίας) Κάθε μήνυμα έχει 4 πλευρές και κάθε λήπτης έχει 4 αυτιά: Δεδομένα: Απόλυτα δεδομένα και στοιχεία Σχέση: Πληροφορίες για την σχέση μεταξύ αποστολέα και λήπτη Αυτοαποκάλυψη: Ο ομιλητής δίνει στοιχεία για τον εαυτό του(κίνητρα, αξίες, αισθήματα) Αίτημα: Επιθυμία ή αίτημα για τον λήπτη Παράδειγμα: (μαύρο: το μήνυμά του, μπλε: η ερμηνεία της) Δεδομένα: Υπάρχει πράσινο σούπα! κάτι στην Αυτοαποκάλυψη: Βλέπω κάτι πράσινο Βλέπει κάτι πράσινο Δεν ξέρω τι είναι αυτό Δεν του αρέσει Σχέση: Αίτημα: Περιμένω να ξέρεις τι είναι Πιστεύει πως είμαι κακή μαγείρισσα! Σε παρακαλώ πες μου τι είναι Θα πρέπει να φτιάχνω πράγματα που του αρέσουν. Συχνά οι άνθρωποι έχουν ένα ποιο ευαίσθητο αυτί από τα άλλα. Πιθανά γνωρίζετε κάποιο άτομο που ερμηνεύει πάντοτε την προσωπική κριτική ή το φταίξιμο, σε πολύ απλά και ουδέτερα μηνύματα!; Αυτό το άτομο έχει πολύ ευαίσθητο αυτί σε ότι αφορά μηνύματα σχέσεων Δεν είναι φρόνιμο να ακούμε μόνο την μια σκοπιά ενός μηνύματος! Δεν θα πρέπει να ερμηνεύουμε τις σκοπιές ενός μηνύματος όταν αυτό δεν έχει σταλθεί με σαφήνεια από τον ομιλητή!
Αυτί 1 : Δεδομένα Με την πρώτη ματιά, το να ακούμε τα απόλυτα δεδομένα ενός μηνύματος φαίνεται να είναι η καλύτερη τακτική για σωστή κατανόηση. Αλλά είναι πραγματικά αληθές αυτό; Τα αστέρια είναι τόσο λαμπερά. Τα αστέρια δεν λάμπουν! Είναι απλά το φως που διαθλάτε στα στρώματα της ατμόσφαιρας! Μπες στην συζήτηση: Τι συμβαίνει όταν οι άνθρωποι ακούν μόνο τα δεδομένα ενός μηνύματος; Γνωρίζετε καταστάσεις ή ανθρώπους στην ζωή σας με ισχυρή τάση να ακούνε μόνο τα γεγονότα; Πως νοιώθετε όταν επικοινωνείτε με αυτά τα άτομα;
Αυτί 2: Αυτοαποκάλυψη Παράδειγμα: [Ο πατέρας κοιτάζει το ακατάστατο δωμάτιο του γιου του] Πατέρας: Τι χάος είναι αυτό!! Είσαι τσαπατσούλης!! Είναι απαράδεκτο να ζεις σε αυτή την ακαταστασία! Son: Ήταν η «Μέρα του Πατέρα» σήμερα στο γραφείο μπαμπά; Μπες στην συζήτηση: Ποιο είναι το όφελος του παιδιού με το να ερμηνεύσει την δήλωση του πατέρα του με αυτόν τον τρόπο; Πώς θα μπορούσε ο πατέρας να διαμορφώσει την πρότασή του έτσι ώστε ο γιος του με το αυτοαποκαλυπτικό αυτί να καταλάβει σωστά; Γνωρίζετε άτομα που έχουν την τάση να ερμηνεύουν αυτοαποκαλυπτικά ενώ επικοινωνούν;
Αυτί 3: Σχέση Παράδειγμα: Αν δεν σου αρέσει το Τι είναι αυτά τα πράσινα πράγματα στην σούπα; φαγητό μου μπορείς να πας να φας πάλι με την μητέρα σου!! Μπες στην συζήτηση: Τι συμβαίνει σε αυτή την σκηνή; Τι είδους προβλήματα θα έχει το ζευγάρι αν η σύζυγος ακούει πάντα με το αυτί σχέσης; Θυμάστε καταστάσεις στην ζωή σας στις οποίες είχατε ισχυρό αυτί σχέσης; Τι συνέβη και πως διευθετήσατε την κατάσταση;
Αυτί 4: Αίτημα Παράδειγμα: Έχει μείνει καθόλου καφές; Θα σου φτιάξω αμέσως επιπλέον καφέ! Μπες στην συζήτηση: Τι θα συμβεί σε ανθρώπους οι οποίοι μόνιμα ακούν αιτήματα όταν επικοινωνούν; Πως θα συμπεριφερθούν οι άλλοι σε αυτά τα άτομα; Γνωρίζετε άτομα στην καθημερινότητά σας οι οποίοι έχουν έντονο «αυτί για αιτήματα» Πως θα μπορούσατε να προστατεύσετε τον εαυτό σας από το να αποκτήσει ένα ισχυρό «αυτί για αιτήματα»;