ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΟΜΔΑ ΚΛΗΝΗΚΧΝ ΚΛΗΝΗΚΖ ΣΧΝ ΕΧΧΝ ΤΝΣΡΟΦΗΑ ΠΑΘΖΔΗ ΣΟΤ ΠΔΟΤ ΚΑΗ ΣΖ ΑΚΡΟΠΟΘΗΑ ΣΟΝ ΚΤΛΟ : ΑΝΑΓΡΟΜΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ

ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΟΜΔΑ ΚΛΗΝΗΚΧΝ ΚΛΗΝΗΚΖ ΣΧΝ ΕΧΧΝ ΤΝΣΡΟΦΗΑ ΠΑΘΖΔΗ ΣΟΤ ΠΔΟΤ ΚΑΗ ΣΖ ΑΚΡΟΠΟΘΗΑ ΣΟΝ ΚΤΛΟ : ΑΝΑΓΡΟΜΗΚΖ ΜΔΛΔΣΖ Υπιζηίνα Παπσαπίδος Κηηνίαηπορ Μεηαπηςσιακή θοιηήηπια ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΑΣΡΗΒΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ 2011 1

Σπιμελήρ εξεηαζηική επιηποπή: Παπάδνγινπ Λπζίκαρνο, Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο Υεηξνπξγηθήο Κηεληαηξηθήο ρνιήο ΑΠΘ, επηβιέπσλ Βεξβεξίδεο Υαξάιακπνο, Λέθηνξαο Μαηεπηηθήο -Παζνινγίαο Αλαπαξαγσγήο Εψσλ πληξνθηάο Κηεληαηξηθήο ρνιήο ΑΠΘ, κέινο Καδάθνο Γεψξγηνο, Λέθηνξαο Υεηξνπξγηθήο -Δληαηηθήο Θεξαπείαο Κηεληαηξηθήο ρνιήο ΑΠΘ, κέινο 2

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Σελ πεξίνδν Ηαλνπάξηνο 1998 έσο Μάτνο 2010 πξνζθνκίζηεθαλ, γηα δηεξεχλεζε, ζηελ Κιηληθή ησλ Εψσλ πληξνθηάο ηεο Κηεληαηξηθήο ρνιήο ηνπ ΑΠΘ 33 ζθχινη κε παζήζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο κε λενπιαζκαηηθήο αηηηνινγίαο. Απφ ηα 33 απηά δψα ζηα 12 έγηλε δηάγλσζε παξαθίκσζεο, ζηα 6 θίκσζεο, ηα 5 είραλ ηξαχκαηα ζην πένο ή θαη ζηελ αθξνπνζζία, ζηα 7 δηαγλψζηεθαλ θιεγκνλψδεηο παζήζεηο, ζηα 2 παξακέλσλ ραιηλφο θαη ζην 1 δηαγλψζηεθε ππνπιαζία ηεο αθξνπνζζίαο θαη θξπςνξρία. ηνπο ζθχινπο κε παξαθίκσζε ζε δχν πεξηπηψζεηο ε αηηία ηεο παξαθίκσζεο ήηαλ νη ηξαπκαηηζκνί θαηά ηελ πξνζπάζεηα ζχδεπμεο, ελψ ζηηο ππφινηπεο δέθα πεξηπηψζεηο ε παξαθίκσζε ζεσξήζεθε ηδηνπαζήο. Απφ ηα 10 πεξηζηαηηθά πνπ αληηκεησπίζηεθαλ ζηα 3 έγηλε ζπληεξεηηθή αλάηαμε θαη ζηα 7 ρεηξνπξγηθή απφ ηα νπνία ζηα 6 έγηλε πξνψζεζε ηεο αθξνπνζζίαο θαη ζην 1 αθξσηεξηαζκφο θαη νζρετθή νπξεζξνζηνκία. Απφ ηα 10 δψα πνπ έιαβε ρψξα ζεξαπεία, ηα 3 είραλ πνιχ θαιή εμέιημε κεηά απφ παξαθνινχζεζε απφ 1-7 έηε, ην 1 ππνηξνπίαζε ελψ ηα ππφινηπα είραλ άγλσζηε εμέιημε. ηα πεξηζηαηηθά κε θίκσζε ηα 5 είραλ ζπγγελή ζηέλσζε ηνπ έμσ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο θαη ην 1 ζπκθχζεηο ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο. Όια ηα πεξηζηαηηθά αληηκεησπίζηεθαλ ρεηξνπξγηθά κε δηεχξπλζε ηνπ έμσ ζηνκίνπ ή κε ιχζε ησλ ζπκθχζεσλ. Μεηά απφ κεηεγρεηξεηηθή παξαθνινχζεζε απφ 0,5 1,5 έηε, 4 ζθχινη είραλ θαιή εμέιημε. ε 5 ζθχινπο έγηλε δηάγλσζε ηξαπκαηηζκνχ ηνπ πένπο πνπ αληηκεησπίζηεθε κε κεξηθφ ή νιηθφ αθξσηεξηαζκφ ηνπ πένπο ζηνπο 3 απφ απηνχο. Φιεγκνλή, απφζηεκα θαη ζπξίγγηα ζηελ αθξνπνζζία παξαηεξήζεθαλ ζε 7 δψα. Απφ απηά 3 απνζηήκαηα, 2 είραλ ζπξίγγηα, 1 κπίαζε θαη 1 νίδεκα ηεο αθξνπνζζίαο. Σα 2 δψα κε ζπξίγγην αληηκεησπίζηεθαλ ρεηξνπξγηθά θαη ηα ππφινηπα ζπληεξεηηθά. Σξία απφ ηα 7 πεξηζηαηηθά είραλ θαιή εμέιημε. ε 2 δψα έγηλε δηάγλσζε παξακέλνληα ραιηλνχ, αληηκεησπίζηεθαλ κε ρεηξνπξγηθή δηαηνκή θαη είραλ θαιή εμέιημε. Σέινο ζε έλα δψν πνπ δηαγλψζηεθε απιαζία ηεο αθξνπνζζίαο έγηλε αθξσηεξηαζκφο ηνπ πένπο θαη νζρετθή νπξεζξνζηνκία. 3

ABSTRACT Thirty three dogs with non neoplastic diseases of the penis or/and prepuce were admitted to the Companion Animal Clinic of Aristotle University of Thessaloniki for further investigation and treatment from January 1998 to May 2010. Twelve of the 33 dogs were diagnosed with paraphimosis, 6 dogs with phimosis, 5 dogs had penile or/and prepucial traumatic injury, 7 dogs had balanoposthitis, 2 dogs had persistent penile frenulum and 1 dog was diagnosed with prepucial hypoplasia and cryptorchidism. In 2 dogs paraphimosis was associated with postcoital injury, and in 10 dogs parahimosis was found to be idiopathic. From the 10 dogs that received treatment, 3 dogs were treated medically while the remaining 7 were treated surgically by using the cranial preputial advancement technique (6 dogs) and a total penile amputation combined with scrotal urethrostomy in 1 dog. From these dogs, 3 had an excellent outcome, 1 dog developed recurrence of the protrusion, while the remaining 6 dogs were lost in the follow-up. From the 6 dogs with phimosis, the 5 of them had congenital phimosis with narrowing of the preputial orifice and 1 dog had acquired phimosis associated with adhesions into the preputial cavity. All cases were treated surgically with enlargement of the preputial orifice or freeing of the adhesions. Follow-up ranged from 0,5-1,5 years post-surgically revealed that in 4 dogs the outcome was excellent. Five dogs were diagnosed with penile trauma and 3 of them were treated with partial or complete penile amputation. Balanoposthitis was observed in 7 dogs, 3 of which had preputial abscess, 2 had preputial fistulas, 1 had myiasis and 1 had preputial edema. The 2 dogs with preputial fistulas received surgical treatment, while the other dogs were managed medically. From these dogs 3 had a very good outcome. Two dogs were presented with persistent penile frenulum, which were treated surgically and both had an excellent outcome. One dog was diagnosed with preputial aplasia and treated with complete penile amputation and scrotal urethrostomy. 4

EΗΑΓΧΓΖ Ο ζθχινο θαη ε γάηα είλαη δπλαηφλ λα παξνπζηάζνπλ είηε ζπγγελείο, είηε επίθηεηεο αλσκαιίεο ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία. Οη επίθηεηεο αλσκαιίεο είλαη ζπλήζσο ηξαπκαηηθήο αηηηνινγίαο (Papazoglou and Kazakos, 2002) θαη αληηκεησπίδνληαη είηε ζπληεξεηηθά, είηε ρεηξνπξγηθά. Οη ζπγγελείο αλσκαιίεο αληηκεησπίδνληαη ρεηξνπξγηθά θαη ζπρλά ζπλνδεχνληαη απφ άιιεο αλσκαιίεο πνπ εληνπίδνληαη θπξίσο ζηελ κέζε γξακκή, φπσο γηα παξάδεηγκα ε νκθαινθήιε. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, ηα δψα ζα πξέπεη λα εμεηάδνληαη ζρνιαζηηθά ψζηε απηέο λα αληρλεπζνχλ. Δπίζεο, εμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ζε πνιιέο απφ ηηο ζπγγελείο αλσκαιίεο ελέρεηαη ν παξάγνληαο ηεο θιεξνλνκηθφηεηαο, ηα δψα ζα πξέπεη λα απνκαθξχλνληαη απφ ηελ αλαπαξαγσγηθή δηαδηθαζία. Αλ θαη νη παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο δελ ζπλαληψληαη ηδηαίηεξα ζπρλά ζηελ θηεληαηξηθή πξάμε, ελ ηνχηνηο, επεηδή κπνξεί λα επεξεάδνπλ ηελ νχξεζε, ε ζσζηή δηαρείξηζε θαη ζεξαπεπηηθή απνθαηάζηαζε είλαη επηβεβιεκέλε. Σα ζπκπηψκαηα πνηθίιινπλ αλάινγα ηε ζπγθεθξηκέλε παζνινγηθή θαηάζηαζε. Ζ απνπζία ζπκπησκαηνινγίαο είλαη επίζεο πηζαλή. Δλ ηνχηνηο, πνιιέο θνξέο ηα δψα πξνζθνκίδνληαη επεηγφλησο πξνο αλαδήηεζε θηεληαηξηθήο βνήζεηαο, γεγνλφο πνπ ζρεηίδεηαη θπξίσο κε ηξαπκαηηζκνχο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο, νπφηε κπνξεί λα απαηηεζεί επείγνπζα ρεηξνπξγηθή επέκβαζε, ψζηε λα δηαηεξεζεί ε ηθαλφηεηα ηεο νχξεζεο θαη ηεο αλαπαξαγσγήο. Γηα ηελ επηηπρή ρεηξνπξγηθή απνθαηάζηαζε απαηηείηαη θαιή γλψζε ηεο αλαηνκίαο ηεο πεξηνρήο θαζψο θαη εκπεηξία ζε πιαζηηθέο επεκβάζεηο θαη ζε επεκβάζεηο πνπ αθνξνχλ ζην νπξνπνηεηηθφ ζχζηεκα. ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ππάξρνπλ αξθεηέο εξγαζίεο πνπ πεξηγξάθνπλ δηάθνξεο παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο ζην ζθχιν. Χζηφζν, ππάξρεη κία κφλν αλαδξνκηθή κειέηε ζε 185 πεξηζηαηηθά (Ndiritu, 1979). Ζ παξνχζα εξγαζία απνηειεί αλαδξνκηθή κειέηε ησλ πεξηζηαηηθψλ ζθχισλ κε παζνινγηθέο κε λενπιαζκαηηθέο θαηαζηάζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο πνπ πξνζθνκίζηεθαλ θαη αληηκεησπίζηεθαλ ζηελ θιηληθή ησλ δψσλ ζπληξνθηάο ηνπ Α.Π.Θ. 5

ΤΛΗΚΑ ΚΑΗ ΜΔΘΟΓΟΗ Ζ εξγαζία απηή πεξηιακβάλεη φια ηα πεξηζηαηηθά πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηελ θιηληθή ησλ δψσλ ζπληξνθηάο ηνπ Α.Π.Θ. απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1998 έσο ηνλ Μάτν ηνπ 2010 θαη πνπ αθνξνχζαλ ζε κε λενπιαζκαηηθέο παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο ζε ζθχινπο. Γηα θάζε δψν αλαθηήζεθαλ πιεξνθνξίεο απφ ην αξρείν ηεο θιηληθήο, ζηηο νπνίεο πεξηιακβάλνληαη ε ειηθία πξνζθφκηζεο, ε θπιή, ην ηζηνξηθφ, ηα ζπκπηψκαηα, ε δηάγλσζε, ε ζεξαπεία θαη ε εμέιημε, πνπ θαηαγξάθεθαλ θαη αλαιχνληαη ζην παξψλ θείκελν. Οη πιεξνθνξίεο γηα ηελ εμέιημε ηνπ θάζε πεξηζηαηηθνχ (follow-up) απνθηήζεθαλ κέζσ ηειεθσληθήο επηθνηλσλίαο κε ηνπο ηδηνθηήηεο ή θαη απφ ην αξρείν ηεο θιηληθήο. ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ Απφ ηα 17.461 πεξηζηαηηθά πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηε κνλάδα Υεηξνπξγηθήο απφ Ηαλνπάξην 1998 έσο Μάην 2010 θαη αθνξνχζαλ ζηα εμήο ηκήκαηα: Υεηξνπξγηθή Μαιαθψλ Ηζηψλ, Οξζνπαηδηθφ, Οθζαικνινγηθφ, Οδνληηαηξηθφ, Νεπξνρεηξνπξγηθφ ηκήκα, 33 ζθχινη (0,18%) παξνπζίαδαλ κε λενπιαζκαηηθέο παζήζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο, ηα νπνία θαη ζπκπεξηιήθζεθαλ ζηελ παξνχζα κειέηε (Πίλαθαο 1). Πίνακαρ 1. Οι παθολογικέρ καηαζηάζειρ πος παποςζίαζαν ηα ζώα ηηρ παπούζαρ μελέηηρ, με ηα ανηίζηοισα ποζοζηά εμθάνιζηρ Παθολογική καηάζηαζη Αριθμός ζώων Ποζοζηό ζώων Παξαθίκσζε 12 36,3% Φίκσζε 6 18,2% Σξαπκαηηζκφο 5 15% Βαιαλνπνζζίηηδα 7 21,2% Παξακέλσλ ραιηλφο αθξνπνζζίαο 2 6 % Απιαζία αθξνπνζζίαο 1 3 % Απφ ηα ηξηάληα ηξία δψα ηεο κειέηεο, παπαθίμωζη παξνπζίαζαλ ηα δψδεθα απφ απηά (36%). Ο κέζνο φξνο ηεο ειηθίαο ηνπο θαηά ηελ πξνζθφκηζε ήηαλ 3,3 έηε (εχξνο απφ 5 κελψλ έσο 8,5 εηψλ). Σα δχν απφ απηά αλήθαλ ζηε θπιή Κνχξηζραξ, 6

ηα δχν ζηε θπιή Doberman Pincher, ηα πέληε ήηαλ αθαζφξηζηεο θπιήο ελψ ηα ππφινηπα ήηαλ Γθέθαο, Poodle θαη Cocker Spaniel. ηηο δχν πεξηπηψζεηο (16%) ε αηηία ηεο παξαθίκσζεο ήηαλ νη ηξαπκαηηζκνί θαηά ηελ πξνζπάζεηα ζχδεπμεο (ε ζχδεπμε θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ήηαλ επηηπρήο), ελψ ζηηο ππφινηπεο δέθα πεξηπηψζεηο (84%) ε παξαθίκσζε θξίζεθε σο ηδηνπαζήο. Σν κήθνο ηεο βαιάλνπ πνπ πξνζέπηπηε έμσ απφ ηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο θπκαίλνληαλ απφ 1,5 έσο θαη 7 cm. Σα ζπκπηψκαηα, πέξα απφ ηελ πξνβνιή ηεο βαιάλνπ, πεξηιάκβαλαλ ππεξαηκία ηεο βαιάλνπ, εηζηξνθή ηεο αθξνπνζζίαο, παξακφξθσζε ηνπ έμσ ζηνκίνπ ηεο νπξήζξαο, νίδεκα, λεθξψζεηο θαη εμειθψζεηο ηεο βαιάλνπ θαη ηεο αθξνπνζζίαο, θαζψο θαη ηξαχκαηα ζηελ αθξνπνζζία. ηηο 3 πεξηπηψζεηο ε αληηκεηψπηζε έγηλε ζπληεξεηηθά, κε ςπρξά επηζέκαηα, αλάηαμε, ρξήζε θνιάξνπ Διηζάβεη θαη ρνξήγεζε αληηβίσζεο θαη αληηθιεγκνλσδψλ θαξκάθσλ γηα δηάζηεκα απφ 5 έσο 7 εκέξεο. ηηο ππφινηπεο 7 πεξηπηψζεηο ε αληηκεηψπηζε ήηαλ ρεηξνπξγηθή, ελψ ζε δχν δψα ζπζηήζεθε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε αιιά νη ηδηνθηήηεο δελ δέρζεθαλ θαη απνρψξεζαλ. Οη ρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλάινγα κε ηελ πεξίπησζε ήηαλ ν αθξσηεξηαζκφο πένπο καδί κε νζρετθή νπξεζξνζηνκία ζε έλαλ ζθχιν θαη ε πξνψζεζε ηεο αθξνπνζζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε βξάρπλζε ηνπ δεχγνπο ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο ζε 6 δψα πνπ εκθάληζαλ ηδηνπαζή παξαθίκσζε. ε έλα απφ απηά πξαγκαηνπνηήζεθε επηπιένλ θαη ζχγθιεηζε ηνπ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο θαηά 1 cm, ιφγσ κεγάιεο δηακέηξνπ, ελψ ζε άιιν επηπιένλ κεξηθφο αθξσηεξηαζκφο ηεο βαιάλνπ ιφγσ χπαξμεο λεθξψζεσλ. Ζ εμέιημε ηνπ ελφο απφ ηα ηξία δψα ζηα νπνία ε αληηκεηψπηζε έγηλε ζπληεξεηηθά ήηαλ πνιχ θαιή, θαζψο 11 ρξφληα κεηά δελ έρεη παξνπζηάζεη ππνηξνπή. ηα ππφινηπα δχν δψα πνπ αληηκεησπίζηεθαλ ζπληεξεηηθά ε εμέιημή ηνπο παξακέλεη άγλσζηε, θαζψο δελ απέδσζε ε πξνζπάζεηα επηθνηλσλίαο κε ηνπο ηδηνθηήηεο. Όζνλ αθνξά ζηα δψα πνπ ππνβιήζεθαλ ζε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε, ηα ηξία είραλ πνιχ θαιή κεηεγρεηξεηηθή πνξεία, ρσξίο ππνηξνπή, ην έλα ππνηξνπίαζε 10 εκέξεο κεηά ηελ επέκβαζε θαη δεη κέρξη ζήκεξα (7 ρξφληα κεηά) κε ην πένο λα πξνζπίπηεη πεξίπνπ 1,5 cm, ρσξίο λα ηνπ δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα, ελψ γηα ηα ππφινηπα δψα δελ ππάξρνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε. Κιηληθά δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηα 12 δψα πεξηιακβάλνληαη ζηνλ πίλαθα 2. 7

Πίνακαρ 2. Κλινικά δεδομένα ζσεηικά με 12 ζώα πος παποςζίαζαν παπαθίμωζη α/α Φςλή Ζλικία Ηζηοπικό- ςμπηώμαηα Μήκορ ππόπηωζηρ Ανηιμεηώπιζ η Δξέλιξη (Υπόνια) (cm) 1 Κνχξηζ ραξ 5 κελψλ Πξφπησζε βαιάλνπ 1.7 πληεξεηηθή (11) Καιή ηξαπκαηηθήο αηηηνινγίαο (θαηά ηελ πξνζπάζεηα ζχδεπμεο), ππεξαηκία 2 Γθέθαο 6 εηψλ Πξφπησζε βαιάλνπ 4 Αθξσηεξηαζκ φο πένπο, (1) Καιή (ηξαπκαηηζκφο θαηά ηελ επίβαζε εδψ θαη 1 ρξφλν), παξακφξθσζε έμσ ζηνκίνπ νπξήζξαο, ηξαχκα αθξνπνζζίαο νζρετθή νπξεζξνζηνκί α 3 Αθαζφξη 5 Πξφπησζε 1.8 Πξνψζεζε Άγλσζηε ζηεο θπιήο κελψλ βαιάλνπ αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο 4 Αθαζφξη 4 εηψλ Πξφπησζε 7 πληεξεηηθή Άγλσζηε ζηεο θπιήο βαιάλνπ, νίδεκα, εμειθψζεηο 5 Αθαζφξη 5 Πξφπησζε 3 πληεξεηηθή Άγλσζηε 8

ζηεο κελψλ βαιάλνπ θπιήο 6 Poodle 8,5 εηψλ Πξφπησζε βαιάλνπ, ζπζηξνθή αθξνπνζζίαο πξνο ηα έζσ 7 Κνχξηζ 4 εηψλ Πξφπησζε ραξ βαιάλνπ, εμειθψζεηο, λεθξψζεηο θαη νίδεκα ζηε βάιαλν 8 Αθαζφξη 6 εηψλ Πξφπησζε ζηεο βαιάλνπ θπιήο 9 Cocker 7 Πξφπησζε Spaniel κελψλ βαιάλνπ, θξπςνξρηδία 2 Πξνψζεζε αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο 4 Πξνψζεζε αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο, αθξσηεξηαζκ φο βαιάλνπ 1.5 Πξνψζεζε αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο 2 Πξνψζεζε αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο, ζχγθιεηζε έμσ ζηνκίνπ αθξνπνζζίαο (7) Τπνηξνπή 10 εκέξεο κεηά, πξφπησζε θαηά 1,5 εθ ιίγν κεηά ηε ρεηξνπξγηθ ή επέκβαζε (7) Καιή (1) Καιή Άγλσζηε 9

10 Αθαζφξη ζηεο θπιήο 11 D. Pincher 12 D. Pincher 5 εηψλ Πξφπησζε βαιάλνπ, ππεξαηκία θαη εμειθψζεηο ζην πένο 8,5 Πξφπησζε κελψλ βαιάλνπ, λεθξψζεηο πένπο 5 εηψλ Νέθξσζε βαιάλνπ ιφγσ παξαθίκσζεο. Δξχζεκα θαη ζηξαγγνπξία εδψ θαη 1 κήλα θαηά 1 εθ 1.5 Πξνψζεζε Άγλσζηε αθξνπνζζίαο, βξάρπλζε κπψλ αθξνπνζζίαο 1.5 - - 4,5 - - Απφ ηα 33 δψα πνπ ζπκπεξηιήθζεθαλ ζηελ κειέηε, θίμωζη παξνπζίαζαλ ηα έμη απφ απηά (18 %). Ο κέζνο φξνο ειηθίαο πξνζθφκηζεο ήηαλ 5,5 κήλεο (εχξνο 27 εκεξψλ έσο 2 εηψλ). Σα ηέζζεξα απφ απηά ήηαλ αθαζφξηζηεο θπιήο, ελψ ηα ππφινηπα δχν ήηαλ θπιήο Γεξκαληθνχ πνηκεληθνχ θαη Pointer. ηα πέληε δψα, ε θίκσζε ήηαλ ζπγγελήο θαη νθείινληαλ ζε ζηέλσζε ηνπ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο ελψ ζην έλα ήηαλ επίθηεηε θαη νθείινληαλ ζε παξνπζία ζπκθχζεσλ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο, ζην χςνο ηεο βνιβνχ ηεο βαιάλνπ, κεηαμχ αθξνπνζζίαο θαη βαιάλνπ, πηζαλφλ εμαηηίαο παξαθίκσζεο πνπ πξνεγήζεθε θαη πνπ αληηκεησπίζηεθε ζπληεξεηηθά απφ ηδηψηε θηελίαηξν. ηα δψα πνπ ε θίκσζε ήηαλ ζπγγελήο ηα δψα είραλ θαηά κέζν φξν ειηθία 59 εκεξψλ, ελψ ζην δψν πνπ ήηαλ επίθηεηε ε ειηθία θαηά ηε ζηηγκή ηεο πξνζθφκηζεο ήηαλ ηα 2 έηε. Σα ζπκπηψκαηα ζηα ηέζζεξα δψα κε ηελ ζπγγελή θίκσζε πεξηιάκβαλαλ ζηξαγγνπξία θαη εμνίδεζε ηεο αθξνπνζζίαο ιφγσ ζπγθέληξσζεο νχξσλ εληφο απηήο, ελψ ζην πέκπην δψν, αλ θαη ππήξρε δεξκαηίηηδα ζηελ αθξνπνζζία, ελ ηνχηνηο δελ ήηαλ απηή ε αηηία πξνζθφκηζεο θαη ε θίκσζε ήηαλ ηπραίν εχξεκα. Σν δψν κε ηελ 10

επίθηεηε κνξθή ηεο θίκσζεο πξνζθνκίζηεθε ιφγσ αδπλακίαο ζχδεπμεο, ελψ ε νχξεζή ηνπ ήηαλ θπζηνινγηθή. Έλα απφ ηα πέληε δψα κε ηε ζπγγελή κνξθή παξνπζίαδε ηαπηφρξνλα θαη ζπγγελή νκθαινθήιε. Ζ ζεξαπεία ζε φια ηα δψα ήηαλ ρεηξνπξγηθή. ηα ηέζζεξα δψα κε ηε ζπγγελή κνξθή έγηλε εθηνκή ηξηγσληθνχ ηκήκαηνο απφ ηε ξαρηαία επηθάλεηα ηεο αθξνπνζζίαο κε ηε βάζε ηνπ ηξηγψλνπ θαηά κήθνο ηνπ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο. ην έλα δψν κε ηελ ζπγγελή κνξθή έγηλε επίζεο εθηνκή ηξηγσληθνχ ηκήκαηνο, κε ηε δηαθνξά φηη ε βάζε ηνπ ηξηγψλνπ ήηαλ ζην θνηιηαθφ ηνίρσκα, θεθαιηθψο ηεο αθξνπνζζίαο. ην δψν κε ηελ επίθηεηε θίκσζε πξαγκαηνπνηήζεθε ιχζε ησλ ζπκθχζεσλ κε ρξήζε αηκνζηαηηθήο ιαβίδαο θαη κε ηε ζχζηαζε ν ηδηνθηήηεο λα θάλεη απνθάιπςε ηνπ πένπο θάζε 4 εκέξεο γηα κεηεγρεηξεηηθφ δηάζηεκα πεξίπνπ 1 κελφο. Όια ηα δψα πήξαλ εμηηήξην ηελ ίδηα ή ηελ επφκελε εκέξα θαη ζε φια ηα δψα ρνξεγήζεθε αληηβίσζε (ακνμπθηιιίλε-θιαβνπινληθφ νμχ ή θεθνινζπνξίλε 2 εο γεληάο) γηα δηάζηεκα 7 εκεξψλ, κε παξάιιειε ρξήζε θνιάξνπ Διηζάβεη. Ζ επηηπρήο ζεξαπεία νξίδεηαη σο ιχζε φισλ ησλ ππαξρφλησλ ζπκπησκάησλ θαη κε χπαξμε ππνηξνπήο. Όζνλ αθνξά ζην δψν κε ηελ επίθηεηε θίκσζε, ελψ επηρεηξήζεθε ε ζχδεπμε, δελ έρεη αθφκε πξαγκαηνπνηεζεί αθφκε (1,5 ρξφλν κεηά ηελ επέκβαζε) κε επηηπρία. Ο ηδηνθηήηεο ππνζηεξίδεη φηη ε βάιαλνο ηνπ ζθχινπ δελ κπνξεί λα εηζέιζεη ζηνλ θφιπν ηεο ζειπθήο, δηφηη δελ κπνξεί λα απνθαιπθζεί, αιιά ζε επαλεμέηαζε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε απνθαιππηφηαλ θαλνληθά. Ζ κεηεγρεηξεηηθή πνξεία ησλ ηξηψλ δψσλ είλαη άξηζηε, ελψ γηα ηα δχν δψα δελ κπφξεζαλ λα ζπιιερζνχλ πιεξνθνξίεο γηα ηελ εμέιημή ηνπο. Κιηληθά ζηνηρεία γηα ηα δψα κε θίκσζε πεξηιακβάλνληαη ζηνλ πίλαθα 3. Πίνακαρ 3. Πληροθορίες για 6 ζώα ποσ παροσζίαζαν θίμωζη α/α Φςλή Ζλικία ςμπηώμαηα Ανηιμεηώπιζη Δξέλιξη (σπόνια) 1 Γεξκαληθφ ο πνηκεληθφ ο 3 κελψλ Φίκσζε (ηπραίν εχξεκα), δεξκαηίηηδα αθξνπνζζίαο, ζπγγελήο νκθαινθήιε Δθηνκή ηξηγσληθνχ ηκήκαηνο (βάζε ηξηγψλνπ: θνηιηαθφ (0.5) Καιή 11

ηνίρσκα, θεθαιηθψο ηεο αθξνπνζζίαο) 2 Αθαζφξηζ 1.5 Φίκσζε, ζηέλσζε Δθηνκή (1.5) ηεο θπιήο κελψλ εμσ ζηνκίνπ ηξηγσληθνχ Καιή αθξνπνζζίαο, ηκήκαηνο απφ ζηξαγγνπξία, ξαρηαία δηφγθσζε επηθάλεηα αθξνπνζζίαο ιφγσ αθξνπνζζίαο ζπγθέληξσζεο (βάζε νχξσλ ηξηγψλνπ: έμσ ζηφκην αθξνπνζζίαο) 3 Αθαζφξηζ 3.5 Φίκσζε, ζηέλσζε Δθηνκή Άγλσζηε ηεο θπιήο κελψλ έμσ ζηνκίνπ ηξηγσληθνχ αθξνπνζζίαο, ηκήκαηνο απφ δηφγθσζε ξαρηαία αθξνπνζζίαο ιφγσ επηθάλεηα ζπγθέληξσζεο αθξνπνζζίαο νχξσλ (βάζε ηξηγψλνπ: έμσ ζηφκην αθξνπνζζίαο) 4 Αθαζφξηζ 27 Φίκσζε, ζηέλσζε Δθηνκή Άγλσζηε ηεο θπιήο εκεξψλ έμσ ζηνκίνπ ηξηγσληθνχ αθξνπνζζίαο ηκήκαηνο απφ ξαρηαία επηθάλεηα αθξνπνζζίαο (βάζε ηξηγψλνπ: έμσ ζηφκην αθξνπνζζίαο) 12

5 Αθαζφξηζ ηεο θπιήο 2 εηψλ Φίκσζε, παξνπζία ζπκθχζεσλ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο 6 Pointer 1 κελφο Φίκσζε, ζηέλσζε έμσ ζηνκίνπ αθξνπνζζίαο, ζπιινγή νχξνπ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο, εμνίδεζε δέξκαηνο αθξνπνζζίαο Λχζε ζπκθχζεσλ κε ρξήζε αηκνζηαηηθήο ιαβίδαο Δθηνκή ηξηγσληθνχ ηκήκαηνο απφ ξαρηαία επηθάλεηα αθξνπνζζίαο (βάζε ηξηγψλνπ: έμσ ζηφκην αθξνπνζζίαο) (1.5) Καιή, Αδπλακία ζχδεπμεο (1) Καιή Απφ ηα 33 δψα πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηηο θιηληθέο Α.Π.Θ. κε πξφβιεκα ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία, ηα πέληε (15%) απφ απηά πξνζθνκίζηεθαλ ιφγσ ηπαςμαηιζμού. Δπξφθεηην γηα πέληε ζθχινπο θπιήο αθαζφξηζηεο, Cocker Spaniel, Boxer, Poodle θαη Γθέθαο. Ο κέζνο φξνο ειηθίαο ηε ζηηγκή ηεο πξνζθφκηζεο ήηαλ ηα 6 έηε (εχξνο απφ 4 κελψλ έσο 12 εηψλ). Ο ηξαπκαηηζκφο ζηα ηξία απφ ηα πέληε δψα πξνθιήζεθε ιφγσ ηξνραίνπ αηπρήκαηνο. Σα ζπκπηψκαηα πνπ παξνπζίαδαλ ηα δψα ήηαλ ηα εμήο: ν πξψηνο ζθχινο παξνπζίαδε δηάηξεζε ηνπ πένπο θαη ηνπ πετθνχ ηκήκαηνο ηεο νπξήζξαο ζην 1/3 ηεο απφζηαζεο απφ ην έμσ ζηφκηφ ηεο, κε απνηέιεζκα ηα νχξα λα εμέξρνληαη απφ ην ζεκείν ηεο δηάηξεζεο. Ο δεχηεξνο ζθχινο παξνπζίαδε λέθξσζε ηεο βαιάλνπ θαη γηα κήθνο πεξίπνπ 5 εθ. Ο ζθχινο ηεο θπιήο Boxer ππέζηε εμάξζξεκα αξηζηεξνχ ηζρίνπ θαη ηξαπκαηηζκφ ζηελ αθξνπνζζία κεηά απφ ηξνραίν αηχρεκα. Ο ηξαπκαηηζκφο αθνξνχζε ηε βάζε ηεο κε απνηέιεζκα ηελ πιήξε απνθάιπςε ηνπ πένπο. Σν ηέηαξην δψν παξνπζίαδε λεθξψζεηο ζηε βάιαλν χζηεξα απφ ηξνραίν αηχρεκα. Παξνπζίαδε επίζεο θάηαγκα ζηνλ Ο 7 ζπφλδπιν, απνπζία ζηήξημεο ζην αξηζηεξφ νπίζζην άθξν θαη θαηαθξάηεζε νχξσλ. ην ηειεπηαίν δψν ν ηξαπκαηηζκφο ηεο βαιάλνπ θξίζεθε επηπφιαηνο. 13

Γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ζπζηήζεθε ζε φια ηα δψα ρεηξνπξγηθή επέκβαζε, ε νπνία θαη πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα ηέζζεξα απφ απηά. Οη ρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ήηαλ κεξηθφο αθξσηεξηαζκφο ηνπ πένπο κε εθηνκή ηεο πεξίζζεηαο ηεο αθξνπνζζίαο, νιηθφο αθξσηεξηαζκφο ηνπ πένπο ζε ζπλδπαζκφ κε νζρετθή νπξεζξνζηνκία θαη, ηέινο, ρεηξνπξγηθή απνθαηάζηαζε ηεο ζπλέρεηαο ηεο αθξνπνζζίαο κε αλαζηφκσζε ηνπ βιελλνγφλνπ ησλ 2 θνινβσκάησλ. ε έλα δψν πξαγκαηνπνηήζεθε επζαλαζία εμαηηίαο θαη ησλ άιισλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεηψπηδε (θάηαγκα ζηνλ Ο 7 θαη θαηαθξάηεζε νχξσλ) θαη ηέινο, ζην έθην δψν ε αληηκεηψπηζε έγηλε ζπληεξεηηθά κε ρνξήγεζε αληηβίσζεο (ακνμηθηιιίλεθιαβνπιαληθφ νμχ, Synulox tabs) θαη εθαξκνγή ζεξκψλ επηζεκάησλ δχν θνξέο ηελ εκέξα. Ζ εμέιημε δελ είλαη γλσζηή γηα ηα ηξία απφ ηα πέληε δψα. Σν δψν πνπ ππνβιήζεθε ζε νιηθφ αθξσηεξηαζκφ πένπο κε νζρετθή νπξεζξνζηνκία απεβίσζε κία εκέξα κεηά ηε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε ιφγσ ζεςαηκίαο θαη ζπζηεκαηηθήο θιεγκνλψδνπο αληίδξαζεο (SIRS). ην πέκπην δψν πξαγκαηνπνηήζεθε επζαλαζία, φπσο πξναλαθέξζεθε, θαηφπηλ επηζπκίαο ηνπ ηδηνθηήηε ελψ ε κεηεγρεηξεηηθή πνξεία ηνπ δψνπ πνπ ππνβιήζεθε ζε ρεηξνπξγηθή απνθαηάζηαζε ηεο ζπλέρεηαο ηεο αθξνπνζζίαο ήηαλ θαιή, κε ην δψν λα κελ αληηκεησπίδεη πιένλ θάπνην πξφβιεκα απφ ην πένο ή ηελ αθξνπνζζία, 6 κήλεο κεηά ηε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε. Κιηληθά δεδνκέλα γηα ηα πέληε δψα κε ηξαπκαηηζκνχο ηνπ πένπο ή θαη ηεο αθξνπνζζίαο παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα 4. Πίνακαρ 3. Πληροθορίες ζτεηικά με ηα ζώα ποσ σπέζηηζαν ηρασμαηιζμό ζηο πέος ή/και ηην ακροποζθία α/α Φςλή Ζλικί Ηζηοπικο- Ανηιμεηώπιζ Δξέλιξη α ςμπηώμαηα η 1 Αθαζφξηζ ηε 12 εηψλ Νέθξσζε βαιάλνπ, δηάηξεζε ηνπ πένπο θαη ηνπ πετθνχ ηκήκαηνο ηεο νπξήζξαο ζην Μεξηθφο αθξσηεξηακφο βαιάλνπ θαη εθηνκή ηεο πεξίζζεηαο ηεο αθξνπνζζίαο Άγλσζηε 14

1/3 ηεο απφζηαζεο απφ ην έμσ ζηφκηφ ηεο. Σα νχξα εμέξρνληαη απφ ην ζεκείν ηεο δηάηξεζεο. 2 Cocker 12 Νέθξσζε Οιηθφο Απεβίσζε 1 εκ. Spaniel εηψλ βαιάλνπ εδψ αθξσηεξηαζκ κεηά ηε θαη 2 φο πένπο θαη ρεηξνπξγηθή εβδνκάδεο νζρετθή επέκβαζε νπξεζξνζηνκί α 3 Boxer 1,5 Σξαχκα ζην Πιαζηηθή Καιή έηνπο πένο εδψ θαη απνθαηάζηαζ 3 κήλεο ε ηεο (ηξνραίν) θαη ζπλέρεηαο ηεο εμάξζξεκα αθξνπνζζίαο ηζρίνπ κε αξηζηεξά. αλαζηφκσζε Απνθφιιεζε ηνπ ηεο βιελλνγφλνπ αθξνπνζζίαο ησλ 2 απφ ηε βάζε θνινβσκάησλ ηεο θαη θαζψο θαη ηνπ πιήξεο ππεξθείκελνπ απνθάιπςε δέξκαηνο ηεο βαιάλνπ 15

4 Caniche 7 εηψλ Νεθξψζεηο βαιάλνπ, θάηαγκα Ο7, αδπλακία ζηήξημεο ζην αξηζηεξφ νπίζζην άθξν, θαηαθξάηεζε νχξσλ Δπζαλαζία 5 Γθέθαο 3,5 Σξαχκα ζην Αληηβίσζε Άγλσζηε εηψλ πένο (Synulox tabs) + ζεξκά επηζέκαηα BID Απφ ηα 33 δψα πνπ ζπκπεξηιήθζεθαλ ζηελ παξνχζα κειέηε, ηα εθηά (21%) παξνπζίαζαλ είηε θλεγμονή, είηε απόζηημα, είηε ζςπίγγιο ζην πένο ή/ θαη ζηελ αθξνπνζζία. Σα ηξία απφ απηά ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα θπλήγη. Ο κέζνο φξνο ειηθίαο θαηά ηελ πξνζθφκηζε ήηαλ 5,8 έηε (εχξνο 1,5 έηνο έσο 8 έηε). Απφ ηα εθηά απηά δψα, ηα δχν παξνπζίαζαλ θιεγκνλή ζηελ αθξνπνζζία, δειαδή ζεξκή, δηνγθσκέλε, ππεξαηκηθή θαη επψδπλε αθξνπνζζία, ρσξίο παξνπζία απνζηήκαηνο ή ζπξηγγίνπ. Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο ν ρξφλνο πνπ κεζνιάβεζε απφ ηε ζηηγκή πνπ ν ηδηνθηήηεο παξαηήξεζε γηα πξψηε θνξά ην πξφβιεκα κέρξη ηελ πξνζθφκηζε ηνπ δψνπ ήηαλ κηθξφο (κέζνο φξνο 3 εκέξεο). ην έλα απφ ηα δχν δψα ζπλππήξρε αλνξεμία θαη θαηάπησζε θαη ην αίηην δελ βξέζεθε, ελψ ζην δεχηεξν δψν, ην νπνίν είρε θπζηνινγηθή φξεμε θαη δηάζεζε, ε θιεγκνλή νθεηιφηαλ ζηε κπίαζε, αιιά θαη ζε δχν άγαλα πνπ βξέζεθαλ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο. εκεηψλεηαη φηη θαη ηα δχν δψα δηέκελαλ ζε εμσηεξηθφ πεξηθξαγκέλν ρψξν. Ζ αγσγή πνπ ρνξεγήζεθε ζην πξψην δψν ήηαλ θεθαθιφξε (Ceclor tabs) ζε ζπλδπαζκφ κε ζεξκά επηζέκαηα. ην δεχηεξν δψν, αθνχ νη πξνλχκθεο αθαηξέζεθαλ κεραληθά κε ιαβίδα θαη έγηλαλ πιχζεηο, ρνξεγήζεθε ελέζηκε ηβεξκεθηίλε sc (Valaneq) κε ζχζηαζε λα επαλαιεθζεί 16

ζε 15 εκέξεο. Ζ αγσγή πνπ ζα αθνινπζνχζε ν ηδηνθηήηεο ζα ήηαλ ζπλδπαζκφο ηνπηθήο κε ζπζηεκαηηθή αγσγή. πγθεθξηκέλα, ζα ρνξεγνχληαλ αληηβίσζε απφ ην ζηφκα (ακνμηθηιιίλε-θιαβνπιαληθφ νμχ, Augmentin tabs BID) επί 10 εκέξεο, θαξπξνθαίλε (Rimadyl tabs BID) επί 4 εκέξεο, ζε ζπλδπαζκφ κε πιχζεηο, επάιεηςε κε αξαησκέλν δηάιπκα ησδηνχρνπ πνβηδφλεο (Betadine solution 1/20), ζηε ζπλέρεηα ζηέγλσκα θαη ζεξκά επηζέκαηα δχν θνξέο ηελ εκέξα. εκεηψλεηαη φηη ην δψν δνχζε ζε εμσηεξηθφ ρψξν θαη πξνθεηκέλνπ λα παξεκπνδηζηεί ε επαλακφιπλζε, ζπζηήζεθε λα ςεθάδεηαη ηνπηθά ε αθξνπνζζία κε ζπξέπ ηεηξαθπθιίλεο. Ζ εμέιημε ηνπ δψνπ απηνχ ήηαλ πνιχ θαιή, θαζψο πεξίπνπ κία εβδνκάδα κεηά ηα ζπκπηψκαηα ππνρψξεζαλ ζρεδφλ ηειείσο. Γελ έγηλε γλσζηή ε εμέιημε ηνπ πξψηνπ δψνπ. Σξία απφ ηα εθηά δψα ηεο νκάδαο απηήο παξνπζίαζαλ απνζηήκαηα ζηελ αθξνπνζζία, ηα νπνία είραλ ππνζηεί απηφκαηε δηάλνημε. Σα δχν απφ ηα ηξία δψα δελ παξνπζίαδαλ αλνξεμία-θαηάπησζε, ζε αληίζεζε κε ην ηξίην. Όζνλ αθνξά ζην ηειεπηαίν δψν, απηφ παξνπζίαδε αλνξεμία θαη θαηάπησζε, ελψ θαηά ηελ θιηληθή εμέηαζε δελ αληρλεχζεθε ππξεηφο. Ζ θαηάζηαζε ηεο βαιάλνπ δελ ήηαλ δπλαηφ λα εθηηκεζεί πιήξσο ιφγσ νηδήκαηνο ζηελ αθξνπνζζία, ελψ ην δψν δελ παξνπζίαδε άιγνο. εκεηψλεηαη επίζεο φηη είρε δηνγθσκέλα βνπβσληθά ιεκθνγάγγιηα, θάηη πνπ δελ παξαηεξήζεθε ζηα άιια δχν δψα. ην δψν απηφ ρνξεγήζεθε αξρηθά απφ ηδηψηε θηελίαηξν εκπεηξηθή αληηβίσζε επξέσο θάζκαηνο (Synulox tabs), θαζψο θαη αινηθή Betadine, ρσξίο απνηέιεζκα. Σν θπηηαξνινγηθφ επίρξηζκα πνπ ειήθζε κε ηε κέζνδν ηνπ απνηππψκαηνο ηξεηο εκέξεο κεηά ηε ιήμε ρνξήγεζεο ηεο αληηβίσζεο έδεημε άθζνλα ιεπθά αηκνζθαίξηα θαη βαθίινπο. Πξαγκαηνπνηήζεθε θαιιηέξγεηα, ε νπνία αλέδεημε ην κηθξφβην Pseudomonas spp., κε επαηζζεζία ζηελ ελξνθινμαζίλε. Υνξεγήζεθε Baytril tabs επί 10 εκέξεο ζε ζπλδπαζκφ κε εθαξκνγή ζεξκψλ επηζεκάησλ απφ ηνλ ηδηνθηήηε. Καηφπηλ ηειεθσληθήο επηθνηλσλίαο 3 κήλεο κεηά, ν ζθχινο είρε ηαζεί πιήξσο. Ζ ζεξαπεπηηθή αγσγή ησλ άιισλ δχν ζθχισλ πεξηειάκβαλε αληηβίσζε (ακνμηθηιιίλε-θιαβνπιαληθφ νμχ- Αugmentin tabs θαη θεθνπξνμίκε-εinadol tabs, αληίζηνηρα) θαη ζεξκά επηζέκαηα δχν θνξέο εκεξεζίσο, αιιά ε εμέιημε ηνπο δελ είλαη γλσζηή. Σα δχν απφ ηα εθηά δψα πνπ εληάζζνληαη ζηελ νκάδα απηή πξνζθνκίζηεθαλ κε ζπξίγγην ζηελ αθξνπνζζία. Δπξφθεηην γηα δψα αθαζφξηζηεο θπιήο 8 εηψλ, εθ ησλ νπνίσλ ην έλα είρε πνιιαπιά ζπξίγγηα επί 2 εβδνκάδεο πξηλ ηελ πξνζθφκηζή ηνπ, ελψ ην άιιν δψν είρε έλα ζπξίγγην επί 4 κήλεο. Πξαγκαηνπνηήζεθε ρεηξνπξγηθή επέκβαζε θαη ζηα δχν δψα, κε δηάλνημε θαη δηεξεχλεζε ηνπ/ησλ ζπξηγγίνπ/ ζπξηγγίσλ. ην 17

πξψην δψν δελ βξέζεθε θάπνην μέλν ζψκα θαη κεηά απφ ρεηξνπξγηθφ θαζαξηζκφ θαη ηνπνζέηεζε ζσιήλα παξνρέηεπζεο έγηλε ζχγθιεηζε ηνπ ηξαχκαηνο. Αθνινχζεζε ρνξήγεζε θεθαδξνμίιεο απφ ην ζηφκα (Moxacef tabs) θαη εθαξκνγή ζεξκψλ επηζεκάησλ δχν θνξέο ηελ εκέξα. Δλ ηνχηνηο, 8-10 εκέξεο κεηά ην ρεηξνπξγείν παξαηεξήζεθε εθξνή πχνπ. Ο ζθχινο θαηέιεμε 1,5 ρξφλν κεηά απφ άζρεηε αηηία, ρσξίο σζηφζν λα έρεη ζεξαπεπζεί γηα ην πξφβιεκα ζην πένο. ην δεχηεξν δψν πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε δηάλνημε θαη δηεξεχλεζε ηνπ ζπξηγγίνπ, αθαηξέζεθαλ φινη νη λεθξσκέλνη ηζηνί θαη βξέζεθε έλα άγαλν, ην νπνίν θαη ζεσξήζεθε ε αηηία ηνπ πξνβιήκαηνο. Μεηά ηνλ ρεηξνπξγηθφ θαζαξηζκφ ηνπ ηξαχκαηνο, ηνπνζεηήζεθε ζσιήλαο παξνρέηεπζεο θαη ην ηξαχκα ζπξξάθζεθε. Ζ κεηεγρεηξεηηθή αγσγή πεξηειάκβαλε ρνξήγεζε αληηβίσζεο απφ ην ζηφκα (ακνμηθηιιίλε-θιαβνπιαληθφ νμχ, Αugmentin tabs), ζεξκά επηζέκαηα θαη επάιεηςε ηνπηθά κε θξέκα πνπ πεξηείρε ζνπιθνλακίδε (Sultrin vag cream) επί 7 εκέξεο. Ζ κεηεγρεηξεηηθή ηνπ πνξεία ήηαλ θαιή. Σν ηξαχκα έθιεηζε ηειείσο πεξίπνπ 8 εκέξεο κεηά. Ο ζθχινο απεβίσζε απφ άζρεηε αηηία 3 ρξφληα κεηά. Κιηληθά δεδνκέλα γηα ηα 6 δψα πεξηιακβάλνληαη ζηνλ πίλαθα 5. Πίνακαρ 5. Πληροθορίες για ηα περιζηαηικά με θλεγμονώδεις καηαζηάζεις ηης ακροποζθίας α/α Φςλή Ζλικία Ηζηοπικό- Ανηιμεηώπιζη Δξέλιξη ςμπηώμαη α 1 Ζκίαηκνο γθέθαο 7 εηψλ Φιεγκνλή αθξνπνζζίαο : Ξαθληθή δηφγθσζε πξηλ 3 εκέξεο. Θεξκή, επψδπλε αθξνπνζζία, θαηάπησζε θαη αλνξεμία Αληηβίσζε (Ceclor) + ζεξκά επηζέκαηα Άγλσζηε 18

2 Μνινζζφο 6 εηψλ Φιεγκνλήκπίαζε αθξνπνζζίαο. Βξέζεθαλ 2 άγαλα εληφο ηεο 3 Caniche 7,5 Απφζηεκα cross εηψλ ζηελ αθξνπνζζία απφ ηξηεκέξνπ. Απηφκαηε δηάλνημε κία εκέξα πξηλ ηελ πξνζθφκηζε 4 English 3 εηψλ Απφζηεκα Setter ζηελ αθξνπνζζία δηαλνηρζέλ 5 Γηνχξα 17 Απνζηήκαηα κελψλ αθξνπνζζίαο ηελ θιηληθή: Valaneq (10 mg/ml). Eπαλάιεςε ζε 15 εκέξεο. Ο ηδηνθηήηεο: Πιχζεηο TID θαη κεηά επάιεηςε κε Betadine sol (αξαίσζε 1/20). ηέγλσκα. Θεξκά επηζ. BID. πξέπ ηεηξαθπθιίλεο SID. Augmentin γηα 10 εκ., Rimadyl γηα 4 εκ Zinadol tab 250 mg + ζεξκά επηζέκαηα BID Αληηβίσζε + ζεξκά επηζέκαηα Καιιηέξγεηα (Pseudomonas) Καιή. Πεξίπνπ κεηά απφ κία εβδνκάδα ηάζεθε Άγλσζηε Άγλσζηε Καιή. Μεηά 3 κήλεο 19

, θαηάπησζε, βνπβσληθνί ιεκθαδέλεο έληνλα δηνγθσκέλνη. 6 Αθαζφξηζηε 8 εηψλ πξίγγηα ζηελ αθξνπνζζία 7 Αθαζφξηζηε 8 εηψλ πξίγγην πιαγίσο ηεο αθξνπνζζίαο εδψ θαη 3-4 κήλεο. Απηφκαηε δηάλνημε θαη εθξνή πχνπ θαη δφζεθε Baytril p.o. επί 10 εκέξεο+παξνρέηε πζε απνζηεκάησλ Γηεξεχλεζε ζπξηγγίνπθαζαξηζκφο ηξαχκαηνο, ηνπνζέηεζε ζσιήλα παξνρέηεπζεο. Μεηεγρεηξεηηθά: Moxacef tabs, ζεξκά επηζέκαηα BID Γηεξεχλεζε ζπξηγγίνπαλεχξεζε αγάλνπ-εμαίξεζε φισλ ησλ λεθξσκέλσλ ηζηψλ, ηνπνζέηεζε ζσιήλα παξνρέηεπζεο. Μεηεγρεηξεηηθά: Augmentin tabs, ζεξκά επηζέκαηα, Sultvin vaq cream BID γηα 7 εκέξεο πιήξεο ίαζε Όρη θαιή. ην δψν θαηέιεμε 1,5 ρξφλν κεηά Καιή. Σν ηξαχκα έθιεηζε πεξίπνπ 8 εκέξεο κεηά. Ο ζθ απεβίσζε απφ άζρεηε αηηία 3 ρξφληα κεηά. 20

Απφ 33 δψα ηεο κειέηεο πνπ πξνζθνκίζηεθαλ κε πξφβιεκα ζην πένο ή ηελ αθξνπνζζία, ηα 2 απφ απηά (6 %) παξνπζίαδαλ παπαμένονηα σαλινό ηηρ ακποποζθίαρ. Ο πξψηνο ζθχινο ήηαλ 3 κελψλ θαη θπιήο French Bulldog, θαη ν δεχηεξνο ήηαλ 1 έηνπο θαη αθαζφξηζηεο θπιήο. Ο πξψηνο δελ παξνπζίαδε θαλέλα ζχκπησκα θαη ν παξακέλσλ ραιηλφο ηεο αθξνπνζζίαο ήηαλ ηπραίν εχξεκα, ελψ ν δεχηεξνο πξνζθνκίζηεθε γηα αδπλακία ζχδεπμεο. Ζ αληηκεηψπηζε θαη γηα ηα δχν δψα ήηαλ ρεηξνπξγηθή. Έγηλε δηαηνκή ηνπ παξακέλνληα ραιηλνχ κε ρξήζε δηαζεξκίαο θαηφπηλ γεληθήο αλαηζζεζίαο. Δμηηήξην δφζεθε θαη ζηα δχν δψα ηελ ίδηα εκέξα θαη ε κεηεγρεηξεηηθή ηνπο πνξεία ήηαλ θαιή. Απφ ηα 33 δψα πνπ πξνζθνκίζηεθαλ απφ ην 1998 ζηελ θιηληθή Α.Π.Θ. κε πξφβιεκα ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία, κφλν ην έλα (3 %) παξνπζίαδε δηακαξηία δηάπιαζεο θαη ζπγθεθξηκέλα αποςζία ακποποζθίαρ θαη ακθνηεξφπιεπξε θνηιηαθή θξπςνξρία. Δπξφθεηην γηα έλαλ αθαζφξηζηεο θπιήο ζθχιν 7 κελψλ, ν νπνίνο δελ παξνπζίαδε άιια πξνβιήκαηα. Σν δψν ππνβιήζεθε ζε νζρετθή νπξεζξνζηνκία ζε ζπλδπαζκφ κε αθξσηεξηαζκφ ηνπ πένπο θαη κεηεγρεηξεηηθά ζπζηήζεθε πεξηπνίεζε ηνπ ηξαχκαηνο θαη ρνξήγεζε δνμπθπθιίλεο (Vibramycin tabs). Ζ κεηεγρεηξεηηθή πνξεία ήηαλ θαιή, αιιά ν ζθχινο απεβίσζε κεηά 6 κήλεο απφ άζρεηε αηηία. ΤΕΖΣΖΖ Αλ θαη ηα πξνβιήκαηα ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία δελ ζεσξνχληαη ηδηαίηεξα ζπρλά (Johnston, 1965), ελ ηνχηνηο ε ζπρλφηεηά ηνπο ζηελ θιηληθή πξάμε δελ έρεη θαηαγξαθεί. ηελ παξνχζα κειέηε δηαπηζηψζεθε φηη πξάγκαηη ε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο δελ είλαη ηδηαίηεξα ζπρλή, δεδνκέλνπ φηη απφ 17.461 πεξηζηαηηθά πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηε κνλάδα Υεηξνπξγηθήο απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1998 έσο ηνλ Μάην 2010, κφλν 33 ζθχινη (0,18%) πξνζθνκίζηεθαλ γηα θάπνηα κε λενπιαζκαηηθή παζνινγηθή θαηάζηαζε ζην πένο ή/θαη ηελ αθξνπνζζία. Χζηφζν, ν θηελίαηξνο πνπ αζθεί θιηληθή πξάμε ζα πξέπεη λα γλσξίδεη θαη απηέο ηηο παζνινγηθέο θαηαζηάζεηο θαζψο θαη ηνλ ηξφπν αληηκεηψπηζήο ηνπο. ηελ παξνχζα κειέηε, ηα πξνβιήκαηα ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο ζηνπο ζθχινπο πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηελ θιηληθή ηνπ Α.Π.Θ. κέζα ζε 12 ρξφληα ήηαλ ε 21

παξαθίκσζε, ε θίκσζε, νη ηξαπκαηηζκνί, ε βαιαλνπνζζίηηδα, ν παξακέλσλ ραιηλφο ηεο αθξνπνζζίαο, θαη ε απιαζία ηεο αθξνπνζζίαο (πίλαθαο 1). ε πξνεγνχκελε θαη κνλαδηθή, φπσο ήδε αλαθέξζεθε, αλαδξνκηθή κειέηε πνπ ππάξρεη ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία (Ndiritu, 1979), ηα 185 δψα πνπ ζπκπεξηιήθζεθαλ ζε απηήλ παξνπζίαζαλ παξαθίκσζε, θίκσζε, ηξαπκαηηζκφ, βαιαλνπνζζίηηδα, θάηαγκα ηνπ πετθνχ νζηνχ, ζηέλσζε νπξήζξαο, λενπιαζία θαη ιίζνπο νπξήζξαο. Δμαηηίαο ηνπ γεγνλφηνο φηη ζηελ δηθή καο κειέηε δελ ζπκπεξηιήθζεθαλ πεξηζηαηηθά πνπ αθνξνχζαλ ιηζηάζεηο νπξήζξαο θαη λενπιάζκαηα, ηα πνζνζηά εκθάληζεο θάζε επηκέξνπο παζνινγηθήο θαηάζηαζεο ζε ζρέζε κε ηνλ ζπλνιηθφ αξηζκφ ησλ δψσλ κε πξφβιεκα ζην πένο ή/θαη ηελ αθξνπνζζία αλαζεσξήζεθαλ, ψζηε ηα απνηειέζκαηα λα είλαη πεξηζζφηεξν ζπγθξίζηκα. πγθεθξηκέλα, απφ ηα 185 δψα ηεο πξνεγνχκελεο κειέηεο ηα 100 πξνζθνκίζηεθαλ γηα λεφπιαζκα ή ιίζν ζηελ νπξήζξα, νπφηε ε ζπρλφηεηα εκθάληζεο ππνινγίζηεθε κε βάζε ηα 85 δψα. Χο παξαθίκσζε νξίδεηαη ε αληθαλφηεηα ηεο βαιάλνπ λα επηζηξέςεη πιήξσο ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο, κε απνηέιεζκα λα παξακέλεη πξνζπίπηνλ έμσ απφ απηήλ (Hedlund, 2007). ε έξεπλα 85 ζθχισλ κε δηάθνξεο παζήζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο, ε παξαθίκσζε παξαηεξήζεθε ζην 16,4% απηψλ (Ndiritu 1979), ελψ ζηελ δηθή καο κειέηε, παξαθίκσζε δηαγλψζηεθε ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ (35%), Ζ παξαθίκσζε παξαηεξείηαη ζπρλφηεξα ζε λεαξνχο ελήιηθνπο, αθέξαηνπο αξζεληθνχο ζθχινπο (Pavletic, 1997; Somerville and Anderson, 2001), θάηη πνπ επηβεβαηψλεηαη θαη ζηελ παξνχζα κειέηε, φπνπ ν κέζνο φξνο ειηθίαο πξνζθφκηζεο ήηαλ ηα 3,3 έηε. Δπίζεο, δελ αλαθέξεηαη θάπνηα θπιή πνπ λα έρεη πξνδηάζεζε (Chaffee and Knecht, 1975; Johnston, 1989), γεγνλφο ην νπνίν επαιεζεχεηαη θαη ζηελ εξγαζία απηή. Ζ παξαθίκσζε κπνξεί λα απνδνζεί θπξίσο ζε κηθξφ έμσ ζηφκην αθξνπνζζίαο ή ζε κηθξή ζε κήθνο αθξνπνζζία. Σελ νμεία ηεο κνξθή κπνξεί λα ηελ πξνθαιέζνπλ ηξαχκαηα, θιεγκνλή, λενπιαζία, παξαηεηακέλε ζηχζε ή ηδηνπαζείο παξάγνληεο (Johnston 1989, Booth 1993, Feldman and Nelson 1996, Papazoglou and Kazakos 2002). Ζ παξαθίκσζε παξαηεξείηαη επίζεο θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζεμνπαιηθήο δηέγεξζεο, ηεο ζπλνπζίαο (Papazoglou and Kazakos 2002) ή ηνπ απλαληζκνχ (Soderbergh, 1994), αίηην πνπ παξαηεξήζεθε ζε δχν (16,6%) απφ ηα δψδεθα δψα πνπ πξνζθνκίζηεθαλ κε παξαθίκσζε. Δπίζεο, κεξηθέο θνξέο ζπλδέεηαη κε ςεπδεξκαθξνδηηηζκφ (Lee, 1976), κε χπαξμε αηκαηψκαηνο ή μέλνπ ζψκαηνο ζην 22

πένο, κε λεπξνινγηθά ειιείκκαηα (π.ρ. δψα κε παξαπάξεζε) ή ηέινο κπνξεί λα πξνθιεζεί απφ ζχζθημε ηεο βαιάλνπ απφ ηηο ηξίρεο ηεο αθξνπνζζίαο, αίηην ζρεηηθά ζπρλφ ζε καθξχηξηρεο γάηεο κε παξαθίκσζε (Hedlund, 2007). Σα αίηηα απηά δελ αληρλεχηεθαλ ζε θαλέλα δψν ηεο κειέηεο απηήο. Ζ παξαθίκσζε κπνξεί επίζεο λα είλαη θαη ηδηνπαζήο ρσξίο δειαδή λα ππάξρεη θάπνην πξφβιεκα ζηελ αθξνπνζζία (Fowler 1998). ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο, ππάξρεη ππνςία πσο ν αηηηνινγηθφο παξάγνληαο είλαη ππνιεηηνπξγία ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο ή ε παξάιπζε ηνπ αλειθηήξα κπφο ηνπ πένπο (Chaffee and Knecht 1975, Johnston 1989, Papazoglou 2001), θάηη πνπ αθφκε δελ έρεη απνδεηρζεί. Γεληθά, πνιχ ιίγα είλαη γλσζηά γηα ηελ παξαθίκσζε πνπ νθείιεηαη ζε αλεπαξθή ιεηηνπξγία ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο. Άγλσζηνο επίζεο παξακέλεη θαη ν επηπνιαζκφο ηεο θαηάζηαζεο απηήο. Ζ πιεηνςεθία ησλ εξγαζηψλ ζε παγθφζκην επίπεδν πνπ αθνξνχλ ζηελ παξαθίκσζε, δελ εκπιέθνπλ σο αηηηνινγηθφ παξάγνληα ηνπο κχεο ηεο αθξνπνζζίαο (Papazoglou 2001). ηελ παξνχζα κειέηε, ζηα δέθα απφ ηα δψδεθα δψα (83,3%) ε αηηία ηεο παξαθίκσζεο απνδφζεθε ζε ππνιεηηνπξγία ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο ή ζε παξάιπζε ηνπ αλειθηήξα κπ ρσξίο φκσο απηφ λα κπνξεί λα απνδεηρζεί ηζηνινγηθά ή ειεθηξνκπνγξαθηθά (Papazoglou 2001). Ζ βάιαλνο ζηελ αξρή εκθαλίδεηαη θπζηνινγηθή, ε παξαηεηακκέλε παξαθίκσζε, φκσο, νδεγεί ζε ζνβαξέο επηπινθέο. Καζψο ε αθάιππηε απφ ηελ αθξνπνζζία βάιαλνο είλαη εθηεζεηκέλε ζε ηξαπκαηηζκνχο, ε θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο ζε απηή κπνξεί λα δηαηαξαρηεί, νπφηε θαη ε βάιαλνο παξνπζηάδεη ζπκθφξεζε. ε απηφ κπνξεί λα ζπκβάιιεη θαη ην ζηελφ ζηφκην ηεο αθξνπνζζίαο πνπ νπζηαζηηθά ηελ ζηξαγγαιίδεη. Ζ θαηάζηαζε απηή κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ζνβαξφ νίδεκα θαη ππεξαηκία ηεο βαιάλνπ, θαηαζηάζεηο νη νπνίεο νδεγνχλ ζε πεξαηηέξσ δηαηαξαρή ηεο θπθινθνξίαο ηνπ αίκαηνο. ηελ εξγαζία καο παξφκνηα εηθφλα (νίδεκα ή/θαη ππεξαηκία) εκθάληζαλ ηέζζεξα απφ ηα δψδεθα δψα κε παξαθίκσζε. Χο επαθφινπζν, επέξρεηαη ζξφκβσζε ηνπ ζεξαγγψδνπο ζψκαηνο θαη λέθξσζή ηνπ, ε νπνία λέθξσζε παξαηεξήζεθε ζηα ηξία απφ ηα δψδεθα δψα. Μπνξεί αθφκε λα επέιζεη θαη έκθξαμε ηεο νπξήζξαο, θαηάζηαζε ε νπνία δελ παξαηεξήζεθε ζηελ παξνχζα κειέηε. Αθφκε, φκσο, θη αλ δελ ππάξρεη δηαηαξαρή ζηελ θπθινθνξία ηνπ αίκαηνο, ε παξαηεηακέλε έθζεζε ηεο βαιάλνπ νδεγεί ζε μεξφηεηα, ε νπνία θαζηζηά δπζθνιφηεξε ηελ απηφκαηε αλάηαμή ηεο εληφο ηεο θνηιφηεηαο ηεο αθξνπνζζίαο. Ο πξνζδηνξηζκφο ηεο αηηίαο πνπ πξνθαιεί ηελ παξαθίκσζε είλαη θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο ζεξαπείαο. Ζ αθξνπνζζία 23

θπζηνινγηθά πξέπεη λα ηεξκαηίδεηαη 1 εθ πξνζζίσο ηεο βαιάλνπ. Δάλ ε αθξνπνζζία κπνξεί λα ηξαβερηεί πξνο ηα εκπξφο θαη λα θαιχςεη ην πένο, ηφηε ε αηηία είλαη κάιινλ νη αλεπαξθείο ζε ιεηηνπξγία κχεο ηεο αθξνπνζζίαο (Papazoglou 2001, Papazoglou and Kazakos 2002). ηνπο λεαξνχο, αθέξαηνπο ζθχινπο ζπληζηάηαη ε ζηείξσζε ψζηε λα απνθεπρζεί ε ζεμνπαιηθή δηέγεξζε, ε ηζρπξή ζηχζε θαη θαη επέθηαζε ε ππνηξνπή ηεο παξαθίκσζεο (Somerville and Anderson, 2001). ε έλα πεξηζηαηηθφ ζε Poodle 4 εηψλ πνπ πξνζθνκίζηεθε κε ηζηνξηθφ δηαιείπνπζαο πξφπησζεο πένπο απφ δηεηίαο, αλ θαη ε ζηχζε δελ ζπλέπηπηε κε ηελ πξφπησζε, ρνξεγήζεθαλ ζειπθέο νξκφλεο, ζπζηήζεθε απνκφλσζε απφ ηα ζειπθά δψα θαη πξαγκαηνπνηήζεθε νξρεθηνκή ηνπ δψνπ. Φζηφζν, φια απηά ηα κέηξα δελ απέδσζαλ (Chaffee and Knecht 1975). Καηά ηε ζπληεξεηηθή αληηκεηψπηζε ε επαλαηνπνζέηεζε ηεο βαιάλνπ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο πξέπεη λα ιάβεη ρψξα φζν ην δπλαηφλ γξεγνξφηεξα. Ζ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη ζηελ θιηληθή καο, αιιά θαη απηή πνπ ζπζηήλεηαη γεληθά είλαη ε εμήο: Αξρηθά, ελφζσ ην δψν βξίζθεηαη ζπλήζσο ππφ γεληθή αλαηζζεζία ή βαζηά εξέκεζε, ε αθξνπνζζία έιθεηαη πξνο ηελ βάζε ηεο έηζη ψζηε λα «μεδηπισζεί» ην ζηφκηφ ηεο. Απηφ επηηξέπεη ηελ αλάθηεζε ηεο θπθινθνξίαο ηνπ αίκαηνο ζηε βάιαλν θαη κείσζε ηνπ νηδήκαηνο. ηε ζπλέρεηα πξαγκαηνπνηείηαη επηζθφπεζε ηνπ πένπο πξνθεηκέλνπ λα βξεζνχλ ηπρφλ μέλα ζψκαηα θαη έπεηηα θαζαξίδεηαη κε κε εξεζηζηηθά δηαιχκαηα, φπσο είλαη ν θπζηνινγηθφο νξφο ή ην λεξφ ηεο βξχζεο. Αθνινχζσο, εθαξκφδνληαη ηνπηθά ςπρξά επηζέκαηα, θαζψο θαη ιηπαληηθά ζε κηα πξνζπάζεηα λα κεησζεί ην νίδεκα θαη λα δηεπθνιπλζεί έηζη ε επαλαηνπνζέηεζε ηεο βαιάλνπ κέζα ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο, ζε ζπλδπαζκφ κε καζάδ. Αλαθέξεηαη φηη κπνξεί λα εθαξκνζηνχλ ηνπηθά θαη ππεξηνληθνί ή σζκσηηθνί παξάγνληεο (π.ρ. δαραξφλεξν), νη νπνίνη βνεζνχλ ζηε κείσζε ηνπ νηδήκαηνο. Όηαλ κεησζεί ην νίδεκα, επηηπγράλεηαη ε επαλαθνξά ηεο βαιάλνπ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο. ε πεξίπησζε απφθξαμεο ηεο νπξήζξαο ηνπνζεηείηαη νπξνθαζεηήξαο (Pope, 1997), θάηη πνπ δελ ρξεηάζηεθε λα γίλεη ζε θάπνην απφ ηα δψα ηεο κειέηεο. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, ηα δψα αληαπνθξίλνληαη ζηελ ζπληεξεηηθή αγσγή (Soderbergh, 1994; Elkins, 1984; Ndiritu, 1975), αιιά νη ππνηξνπέο δελ είλαη ζπάληεο. ηα ηξία πεξηζηαηηθά ηεο παξνχζαο κειέηεο πνπ ε αλάηαμε έγηλε ζπληεξεηηθά, ην έλα δψν (ηνπ νπνίνπ ην αίηην ηεο παξαθίκσζεο ήηαλ νη πξνζπάζεηεο ζχδεπμεο) είρε πνιχ θαιή εμέιημε, ρσξίο ππνηξνπέο, ελψ ε εμέιημε παξακέλεη άγλσζηε γηα ηα ππφινηπα δχν δψα. Δάλ, παξ φια απηά, είλαη αδχλαηε ε επαλαθνξά 24

ηεο βαιάλνπ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο ή εάλ ππάξρεη ππνηξνπή ηφηε ζπληζηάηαη ρεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε. Ζ ρεηξνπξγηθή κέζνδνο πνπ ζα αθνινπζεζεί εμαξηάηαη απφ ηελ θάζε πεξίπησζε. Δάλ ην αίηην ηεο παξαθίκσζεο είλαη ην ζηελφ ζηφκην ηεο αθξνπνζζίαο, ηφηε απαηηείηαη ρεηξνπξγηθή δηάλνημή ηνπ. Δάλ ε παξαθίκσζε ζπλνδεχεηαη απφ λέθξσζε ηνπ πένπο, πξαγκαηνπνηείηαη αθξσηεξηαζκφο ηνπ. Δάλ ε παξαθίκσζε νθείιεηαη ζε ππνιεηηνπξγία ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο, ππνπιαζία ηεο αθξνπνζζίαο ή ζε ηδηνπαζείο παξάγνληεο εθαξκφδεηαη ε ηερληθή ηεο πξνψζεζεο ηεο αθξνπνζζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε βξάρπλζε ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο. ε πεξίπησζε ππνηξνπήο κεηά απφ ρεηξνπξγηθή παξέκβαζε ή εάλ ε πξφπησζε είλαη πνιχ κεγάιε, κπνξεί λα εθαξκνζηεί κεξηθφο αθξσηεξηαζκφο ηνπ πένπο ή ρεηξνπξγηθή απνθαηάζηαζε ζε ζηάδηα (Papazoglou and Kazakos 2002). Οξρεθηνκή ζπληζηάηαη ψζηε λα απνθεπρζεί ππνηξνπή ηεο παξαθίκσζεο εμαηηίαο ζεμνπαιηθήο δηέγεξζεο (έρεη απνηειέζκαηα κφλνλ εθφζνλ ε παξαθίκσζε νθείιεηαη ζε απμεκέλε ζεμνπαιηθή δξαζηεξηφηεηα). ηελ εξγαζία απηή, γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο παξαθίκσζεο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη ηερληθέο ηεο πξνψζεζεο ηεο αθξνπνζζίαο ζε ζπλδπαζκφ κε βξάρπλζε ησλ κπψλ ηεο αθξνπνζζίαο, θαζψο θαη ν νιηθφο αθξσηεξηαζκφο πένπο ζε ζπλδπαζκφ κε νζρετθή νπξεζξνζηνκία. Απφ ηα έμη πεξηζηαηηθά κε ρξφληα παξαθίκσζε πνπ αληηκεησπίζηεθαλ κε πξνψζεζε ηεο αθξνπνζζίαο θαη βξάρπλζε ησλ κπψλ ηεο ηα δχν είραλ θαιή εμέιημε. To έλα απφ απηά ππνβιήζεθε θαη ζε κεξηθφ αθξσηεξηαζκφ ηνπ πένπο αθνχ ε παξαθίκσζε ήηαλ κήθνπο 4 cm. Ζ εμέιημε απηή ζπκθσλεί κε ηα επξήκαηα ηνπ Papazoglou (2001) πνπ βξήθε φηη ε πξφγλσζε ζπλήζσο είλαη επηθπιαθηηθή ζε παξαθηκψζεηο κήθνπο κεγαιχηεξνπ απφ 1,5 cm νη νπνίεο αληηκεησπίδνληαη επηηπρψο κε κεξηθφ αθξσηεξηαζκφ ηνπ πένπο. Χο θίκσζε νξίδεηαη ε αδπλακία ηεο βαιάλνπ λα εμέιζεη ηεο θνηιφηεηαο ηεο αθξνπνζζίαο ιφγσ χπαξμεο ζηελνχ ζηνκίνπ ή ζπκθχζεσλ (Christie, 1981). Ζ παζνινγηθή απηή θαηάζηαζε γεληθά αλαθέξεηαη φηη παξαηεξείηαη ζπάληα θαη κπνξεί λα είλαη επίθηεηε ή ζπγγελήο. ε έξεπλα ζε 85 ζθχινπο κε παζήζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο, θίκσζε παξνπζίαζε έλα δψν (1,17%) (Ndiritu, 1979), ελψ ζηελ παξνχζα κειέηε ε θίκσζε παξαηεξήζεθε ζην 18,2% ησλ δψσλ πνπ πξνζθνκίζηεθαλ κε πξφβιεκα ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία, πνζνζηφ ζρεηηθά κεγάιν ψζηε λα ζεσξεζεί ε θίκσζε αξθεηά ζπρλή. 25

Λίγεο βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο ππάξρνπλ γηα ηε ζπγγελή θίκσζε ζε ζθχινπο (Elam and Randle, 1952; Proeschold et al., 1997; Sarierler and Kara, 1998; Dominguez et al., 1996), θαη ζε γάηεο (Elkins, 1983; Kruger et al., 1996; Bright and Mellanby, 2004). Αλ θαη ε αλσκαιία απηή παξνπζηάδεηαη απφ ηε γέλλεζε, ελ ηνχηνηο κπνξεί λα κελ γίλεη αληηιεπηή παξά κφλν κήλεο κεηά (Hedlund, 2007). Ζ ζπγγελήο θίκσζε ζεσξείηαη ζπρλφηεξε απφ ηελ επίθηεηε (Verstegen, 1998). Όλησο, ζηελ παξνχζα εξγαζία, ηα πέληε απφ ηα έμη δψα κε θίκσζε ήηαλ ειηθίαο απφ 27 εκεξψλ έσο 3,5 κελψλ, ρσξίο λα έρνπλ μαλαπαξνπζηάζεη θάπνην πξφβιεκα ή ηξαπκαηηζκφ ζηελ αθξνπνζζία, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη φηη ε θίκσζε ήηαλ ζπγγελήο ζηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηζηαηηθψλ (83,3%). Ζ ζπγγελήο θίκσζε έρεη πεξηγξαθεί ζε λεαξνχο ζθχινπο, γάηνπο θαη ίππνπο (Roberts, 1986) θαη κπνξεί λα είλαη απνηέιεζκα εξκαθξνδηηηζκνχ (Feldman & Nelson, 1996) ή απιήο αλσκαιίαο ζηελ αλάπηπμε ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο. ηηο δπζπιαζίεο απηέο πεξηιακβάλνληαη ην βξαρχ ζε κέγεζνο πένο ή ε βξάρπλζε ηνπ επηζπαζηήξα κπφο ηνπ πένπο, παξακέλνπζεο ζπκθχζεηο πνπ ζπλδένπλ ην πένο κε ηελ αθξνπνζζία, ή ηέινο ε ζηέλσζε ή θαη ε αηξεζία ηεο αθξνπνζζίαο (Arthur et al., 1996). ε φια ηα δψα κε ζπγγελή θίκσζε ζηελ παξνχζα κειέηε παξαηεξήζεθε ζηελφ ζηφκην αθξνπνζζίαο. Πξνδηάζεζε ζηελ ζπγγελή ζηέλσζε ηνπ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο έρεη παξαηεξεζεί ζε Γεξκαληθνχο πνηκεληθνχο, Golden Retrievers, Bouvier des Flandres θαη Labrador Retrievers (Saporito, 2008), θαζψο θαη ζε αθαζφξηζηεο θπιήο δψα (Hedlund, 2007). ηελ παξνχζα κειέηε ηέζζεξα απφ ηα έμη δψα ήηαλ αθαζφξηζηεο θπιήο (66,6%). πγγελήο θίκσζε έρεη παξαηεξεζεί ζε νιφθιεξε ηνθεηννκάδα αθαζφξηζηεο θπιήο ζθχισλ θαη ζε θνπηάβηα Golden Retriever πνπ πξνέξρνληαλ απφ ηνλ ίδην πξφγνλν, θάηη πνπ ππνδειψλεη φηη ε θαηάζηαζε απηή κπνξεί λα έρεη θαη θιεξνλνκηθή βάζε (Johnston, 1989). Ζ επίθηεηε θίκσζε, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο, απνηειεί θαηάιεμε θιεγκνλήο, νηδήκαηνο, αλάπηπμεο νπιψδνπο ηζηνχ χζηεξα απφ ηξαπκαηηζκφ, ρεκηθφ έγθαπκα, κφιπλζε ή λενπιαζία (Feldman & Nelson, 1996). Όζνλ αθνξά ζηηο λενπιαζίεο, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ηα είδε πνπ εκπιέθνληαη είλαη ην καζηνθχηησκα, ην αθξνδίζην κεηαδνηηθφ λεφπιαζκα θαη ην αθαλζνθπηηαξηθφ θαξθίλσκα. Σν έλα δψν ηεο κειέηεο απηήο, πνπ παξνπζίαζε επίθηεηε θίκσζε, είρε ηζηνξηθφ παξαθίκσζεο πξηλ 1,5 ρξφλν, ε νπνία αλαηάρζεθε αλαίκαθηα απφ ηδηψηε θηελίαηξν θαη ε νπνία είλαη πηζαλφ λα πξνθάιεζε ηε δεκηνπξγία ζπκθχζεσλ ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο. εκεηψλεηαη 26

φηη ε θίκσζε, αξθεηέο θνξέο παξαηεξείηαη κεηά απφ ζειαζκφ ηεο αθξνπνζζίαο απφ ηα λενγέλλεηα ζε πεξίπησζε αλεθηηθψλ ζθχισλ ή ιείμεο ηεο αθξνπνζζίαο απφ ηε ζθχια πξηλ θαη κεηά ηε ζχδεπμε. Φπζηνινγηθά, θαηά ηε γέλλεζε, ην πένο είλαη ζπγρσλεπκέλν κε ηελ αθξνπνζζία θαζ φιν ην κήθνο ηνπ ζηνπο ζθχινπο, ηνπο γάηνπο, ηνπο ηαχξνπο θαη ηνπο ίππνπο. Καηά ηελ πξνεθεβηθή αλάπηπμε, ην πένο αλαπηχζζεηαη θαη αιιάδεη ε ζρέζε ηνπ κε ηνπο παξαθείκελνπο ηζηνχο. Ο ζπλδεηηθφο ηζηφο πνπ ελψλεη ην πένο κε ηελ αθξνπνζζία ξήγλπηαη (Arthur et al., 1996) θαη ε ξήμε απηή πξνθαιείηαη απφ ηα αλδξνγφλα πνπ παξάγνληαη ζηνπο φξρεηο, ηα νπνία είλαη επίζεο ππεχζπλα γηα ηελ αλάπηπμε ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ, ηελ θάζνδν ησλ φξρεσλ ζην φζρεν θαη ηελ θεξαηηλνπνίεζε ηνπ επηζειίνπ ηεο αθξνπνζζίαο (Roberts, 1986). Γηα ηνλ ιφγν απηφ είλαη ζεκαληηθφ έλα δψν κε ζπγγελή θίκσζε, λα ειέγρεηαη ηαπηφρξνλα θαη γηα ζπλνδέο ζπγγελείο αλσκαιίεο. Πξάγκαηη, ην έλα απφ ηα πέληε δψα κε ζπγγελή θίκσζε, είρε παξάιιεια θαη νκθαινθήιε. Ζ θιηληθή εηθφλα εμαξηάηαη απφ ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο θαη πνηθίιιεη απφ αζπκπησκαηηθή ζε δψα πνπ δελ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα αλαπαξαγσγή, κέρξη νινθιεξσηηθή έκθξαμε θαη κε χπαξμε δπλαηφηεηαο παξνρέηεπζεο ηνπ νχξνπ, κε απνηέιεζκα αθφκε θαη ηνλ ζάλαην (Sarierler and Kara, 1998). Σα ζπρλφηεξα αίηηα πξνζθφκηζεο είλαη κε θπζηνινγηθή νχξεζε θαη ην νίδεκα ηεο αθξνπνζζίαο, θάηη πνπ απνηέιεζε αίηην πξνζθφκηζεο ζηα ηξία απφ ηα έμη δψα (50%) ηεο παξνχζαο κειέηεο. Σα ζπκπηψκαηα απφ ην νπξνπνηεηηθφ ζχζηεκα ζπλάδνπλ κε ηελ απφθξαμε ηεο νπξήζξαο, ήηνη ζηξαγγνπξία θαη πνιιαθηνπξία (Kruger et al., 1996). Ζ έμνδνο ηνπ νχξνπ κπνξεί λα είλαη ζπλερήο, ιφγσ ηεο ζπγθέληξσζήο ηνπ ζηε θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο, γεγνλφο πνπ παξαηεξήζεθε ζε έλα δψν ηεο κειέηεο απηήο (16,6%). Σν νχξν πνπ δελ κπνξεί λα παξνρεηεπηεί ή δηαβξέρεη επί καθξφλ ην παξαθείκελν δέξκα κπνξεί λα πξνθαιέζεη επίζεο δεξκαηίηηδα ηεο αθξνπνζζίαο, πνπ παξνπζηάζηεθε ζε έλα απφ ηα έμη δψα (16,6%), θαη βαιαλνπνζζίηηδα (Hedlund, 2007). Δπηπιένλ, παξαηεξείηαη θαη αδπλακία ζχδεπμεο (Roberts, 1986), πνπ επίζεο παξαηεξήζεθε ζε έλα δψν ηεο εξγαζίαο απηήο. Σέινο, κπνξεί λα παξαηεξεζεί απξνζπκία γηα ζχδεπμε, ιφγσ ηνπ πφλνπ πνπ πξνθαιείηαη θαηά ηηο πξνζπάζεηεο επίβαζεο (Feldman & Nelson, 1996; Christie, 1981). Ζ δηάγλσζε γίλεηαη εχθνια, κε ηελ θιηληθή εμέηαζε, φηαλ δηαπηζηψλεηαη ε αδπλακία εμφδνπ ηνπ πένπο απφ ηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο. Κάπνηεο θνξέο ε εμέηαζε απηή πξέπεη λα γίλεη κε ηνλ ζθχιν ζε θαηάζηαζε ζηχζεο, θαζψο ζε ιηγφηεξν 27

ζνβαξέο θαηαζηάζεηο κπνξεί λα παξαηεξείηαη θίκσζε κφλν φηαλ ην πένο είλαη δηνγθσκέλν (Feldman & Nelson, 1996; Christie 1981). ηε δηαθνξηθή δηάγλσζε πεξηιακβάλεηαη ε ππνπιαζία ηνπ πένπο, ν παξακέλσλ ραιηλφο θαη ν εξκαθξνδηηηζκφο. Ζ θίκσζε πνπ έρεη σο αηηηνινγία θιεγκνλψδεηο ή κνιπζκαηηθνχο παξάγνληεο κπνξεί λα ζεξαπεπηεί κε αληηβηνηηθά θαη ππνζηεξηθηηθή ζεξαπεία, φπσο ζεξκά επηζέκαηα, θέλσζε νπξνδφρνπ θχζηεο κέζσ θαζεηήξα θαη πιχζεηο ζηελ θνηιφηεηα ηεο αθξνπνζζίαο ψζηε λα κεηξηαζηεί ν ηνπηθφο εξεζηζκφο απφ ηελ ζπγθέληξσζε νχξσλ (Hedlund, 2007). Ζ ρεηξνπξγηθή αληηκεηψπηζε ελδείθλπηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ππάξρεη θάπνηα αλσκαιία αλάπηπμεο ηεο αθξνπνζζίαο ή θάπνηα επίθηεηε ζηέλσζε ηνπ ζηνκίνπ ηεο θαη ζπλήζσο είλαη επηηπρήο (Papazoglou and Kazakos, 2002). ηελ πεξίπησζε ηεο κε επηπιεγκέλεο θίκσζεο (απνπζία ζπκθχζεσλ), κία απιή ηξηγσληθή εθηνκή ηζηνχ απφ ην ζηφκην ηεο αθξνπνζζίαο ζπλήζσο αξθεί (Saporito, 2008), ηερληθή ε νπνία πεξηγξάθεηαη παξαθάησ. Ζ θίκσζε πνπ νθείιεηαη ζε λενπιαζία απαηηεί πεξηζζφηεξν επηζεηηθή ρεηξνπξγηθή ζεξαπεία, φπσο κεξηθφ ή νιηθφ αθξσηεξηαζκφ ηνπ πένπο (Boothe 1993; Pope, 1997), κε εμαίξεζε ηηο πεξηπηψζεηο ηνπ αθξνδίζηνπ κεηαδνηηθνχ λενπιάζκαηνο νη νπνίεο αληηκεησπίδνληαη κε ρεκεηνζεξαπεία. ε δψα κε ζηέλσζε ηνπ ζηνκίνπ ηεο αθξνπνζζίαο κπνξεί λα ζπζηεζεί ζηείξσζε (Hedlund, 2007). εκεηψλεηαη φηη εάλ ε αλάπηπμε ηνπ δψνπ δελ έρεη νινθιεξσζεί ηε ζηηγκή ηεο ρεηξνπξγηθήο επέκβαζεο, είλαη πηζαλφ λα ρξεηαζηεί θαη δεχηεξε επέκβαζε κεηά ηελ ελήβσζε (Boothe, 2003), θάηη πνπ ζηελ παξνχζα κειέηε δελ ρξεηάζηεθε λα γίλεη ζε θαλέλα δψν. Ζ ζεξαπεία δελ αλαιακβάλεηαη ζε αζπκπησκαηηθά δψα, πνπ δελ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα αλαπαξαγσγηθνχο ζθνπνχο (Feldman & Nelson, 1996). Γελ ππάξρνπλ πνιιά βηβιηνγξαθηθά δεδνκέλα πνπ λα αθνξνχλ ζε ηξαπκαηηζκνχο ηνπ πένπο ή/θαη ηεο αθξνπνζζίαο (Hicks et al., 2007), αλ θαη πξφθεηηαη γηα ζρεηηθά ζπρλή αηηία πξνζθφκηζεο ζηελ θιηληθή πξάμε (Verstegen, 1998). ε κία αλαδξνκηθή κειέηε 85 δψσλ κε πξνβιήκαηα ζην πένο θαη ηελ αθξνπνζζία (Ndiritu, 1979), νη ηξαπκαηηζκνί παξαηεξήζεθαλ ζηα 38 απφ απηά (44,7%), ελψ ζηελ παξνχζα κειέηε ηξαπκαηηζκφο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο παξαηεξήζεθε ζε πέληε απφ ηα 33 δψα (15%). ηελ αθξνπνζζία θαη πηζαλφλ θαη ζην πένο ελδέρεηαη λα παξαηεξεζνχλ ακβιέα, δηακπεξή ή ηζραηκηθά ηξαχκαηα (Mydio et al., 2002). Σξαχκα ζηηο αγγεηαθέο 28

δνκέο ηνπ πένπο, θπξίσο ζηελ αξηεξία ηεο βαιάλνπ ηνπ πένπο, ζηελ ελ ησ βάζεη αξηεξία ηνπ πένπο, ζηε ξαρηαία αξηεξία, ζηελ θνηιηαθή πεξηλετθή αξηεξία ή ζε νπνηαδήπνηε αληίζηνηρε θιέβα ζα κπνξνχζε λα απνιήμεη ζε επίκνλε αηκνξξαγία (Hicks et al., 2007), θάηη πνπ δελ παξαηεξήζεθε ζηα δψα ηεο εξγαζίαο απηήο. Οη ηξαπκαηηζκνί ηεο γελλεηηθήο νδνχ είλαη ζπρλά πνιχ επψδπλνη θαη ζπλνδεχνληαη απφ νίδεκα θαη αηκνξξαγία (Verstegen, 1998). Δίλαη πηζαλφ λα παξαηεξεζεί ππνηξνπηάδνπζα αηκνξξαγία φηαλ ην δψν παξνπζηάδεη ζηχζε (Johnston, 1965). Δπίζεο, κπνξεί λα παξαηεξεζεί αηκαηνπξία, έθθξηκα νξναηκνξξαγηθφ, αηκνξξαγηθφ ή ππψδεο θαη απξνζπκία γηα επίβαζε. ε άιιεο πεξηπηψζεηο εκθαλίδεηαη παξαθίκσζε εμαηηίαο ηνπ νηδήκαηνο θαη ηεο θιεγκνλήο πνπ έρνπλ πξνθιεζεί απφ ηνλ ηξαπκαηηζκφ ή αθφκε θαη έκθξαμε ηεο νπξήζξαο. Κάηαγκα ηνπ πετθνχ νζηνχ κπνξεί λα απνιήμεη ζε θάκςε ηνπ πένπο (Hedlund, 2007). ε ηξεηο ζθχινπο κε ηξαπκαηηζκφ ηνπ πένπο - θαη εηδηθφηεξα ππνςία ηξαπκαηηζκνχ ηνπ ζεξαγγψδνπο ζψκαηνο ηνπ πένπο- ηα θιηληθά ζπκπηψκαηα πεξηιάκβαλαλ ρσιφηεηα ησλ νπηζζίσλ άθξσλ (3/3), άιγνο ζηελ πεξηλετθή ρψξα ή/θαη δπζνπξία (2/3) (Lobetti et al., 1995). Δπηπιένλ, νη δχν απφ ηνπο ηξεηο ζθχινπο είραλ έξζεη ζε επαθή κε ζθχια ζε νίζηξν. Απφ ηα παξαπάλσ ζπκπηψκαηα, ηα δψα ηεο παξνχζαο κειέηεο παξνπζίαζαλ νίδεκα θαη λεθξψζεηο ζην πένο. Δπηπιένλ, ην έλα δψν παξνπζίαδε απνθφιιεζε ηεο αθξνπνζζίαο απφ ηε βάζε ηεο θαη πιήξε απνθάιπςε ηνπ πένπο. εκεηψλεηαη φηη ρξεηάδεηαη πξνζνρή θαηά ηελ θιηληθή εμέηαζε, θαζψο ην αηκάησκα ηνπ πένπο απφ ηξαπκαηηζκφ πηζαλψο λα νκνηάδεη κε πξηαπηζκφ (Graves, 2008). Κάπνηνη ηξαπκαηηζκνί ηψληαη απηφκαηα. Γεληθά, φκσο, νη ηξαπκαηηζκνί ζηελ πεξηνρή απηή είλαη ζρεηηθά δχζθνιν λα αληηκεησπηζηνχλ θαη ρξήδνπλ ηνπηθήο, αιιά θαη ζπζηεκαηηθήο ζεξαπείαο ((Verstegen, 1998). Οη γεληθέο ζεξαπεπηηθέο αξρέο πεξηιακβάλνπλ πεξηνξηζκφ θηλήζεσλ, ρνξήγεζε κε ζηεξνεηδψλ αληηθιεγκνλσδψλ θαξκάθσλ θαη αλαιγεηηθψλ (Hicks et al., 2007). πζηήλεηαη λα γίλεη θαζαξηζκφο, απνκάθξπλζε ησλ λεθξσκέλσλ ηζηψλ θαη φπνπ είλαη απαξαίηεην, ζπξξαθή ησλ ηξαπκάησλ ηνπ πένπο κε 4-0 ή 5-0 ζπλζεηηθφ κνλφθισλν απνξξνθήζηκν ξάκκα. ηα αλνηθηά ηξαχκαηα ζα πξέπεη λα ρνξεγεζνχλ ζπζηεκαηηθά αληηβηνηηθά (π.ρ. ακνμπθηιιίλε θαη θιαβνπιαληθφ νμχ). ηα αλνηρηά ηξαχκαηα θαη γηα ηελ απνθπγή δεκηνπξγίαο ζπκθχζεσλ κε ηελ αθξνπνζζία, ην πένο απνθαιχπηεηαη θαη θαζαξίδεηαη 2-3 θνξέο ηελ εκέξα κε αξαηφ δηάιπκα ρισξεμηδίλεο (Graves, 2008). Σν δψν ζα πξέπεη λα απνκνλψλεηαη απφ ζειπθά δψα ψζηε λα απνθεπρζεί ηπρφλ ζηχζε ηνπ πένπο 29

(Johnston, 1989). ην δψν πνπ αληηκεησπίζηεθε ζπληεξεηηθά ζηελ παξνχζα κειέηε, ρνξεγήζεθε αληηβίσζε θαη ζπζηήζεθαλ ζεξκά επηζέκαηα. Αλ θαη ε ζεξαπεπηηθή παξέκβαζε ζε θάθσζε θαη ηεο νπξήζξαο εμαξηάηαη απφ ηε ζνβαξφηεηα ηεο θαηάζηαζεο, ε δηαηήξεζε ηεο δηαβαηφηεηάο ηεο είλαη απαξαίηεηε θαη εμαζθαιίδεηαη κε ηελ ηνπνζέηεζε ελφο κφληκνπ νπξνθαζεηήξα (Graves, 2008). Ο κεξηθφο ή νιηθφο αθξσηεξηαζκφο ηνπ πένπο πνπ ζπλνδεχεηαη απφ πεξηλετθή ή νζρετθή νπξεζξνζηνκία είλαη απαξαίηεηνο ζε πεξίπησζε ζνβαξνχ ηξαπκαηηζκνχ, πξάγκα πνπ έγηλε ζε έλα απφ ηα πέληε δψα ηεο εξγαζίαο απηήο. ηελ πεξίπησζε ηνπ κεξηθνχ αθξσηεξηαζκνχ, πξαγκαηνπνηήζεθε επίζεο θαη εθηνκή ηεο πεξίζζεηαο ηεο αθξνπνζζίαο. ην δψν πνπ παξαηεξήζεθε απνθφιιεζε ηεο αθξνπνζζίαο θαη απνθάιπςε ηνπ πένπο, πξαγκαηνπνηήζεθε απνθαηάζηαζε ηεο ζπλέρεηάο ηεο πνπ πεξηιάκβαλε αλαζηφκσζε ηνπ βιελλνγφλνπ ησλ δχν θνινβσκάησλ. Ζ πξφγλσζε γηα ηνπο ηξαπκαηηζκνχο ηνπ πένπο είλαη γηα ηα πεξηζζφηεξα πεξηζηαηηθά θαιή, αξθεί λα ιάβεη ρψξα ε θαηάιιειε ζεξαπεία (Hedlund, 2007). Οη θιεγκνλψδεηο θαηαζηάζεηο ηνπ πένπο θαη ηεο αθξνπνζζίαο (βαιαλνπνζζίηηδα) είλαη ζπλήζεηο ζηνπο ζθχινπο, αιιά εμαηξεηηθά ζπάληεο ζηηο γάηεο. ηελ παξνχζα κειέηε, απφ ηα 33 δψα πνπ πξνζθνκίζηεθαλ ζηελ θιηληθή Α.Π.Θ. κε πξφβιεκα ζην πένο ή/θαη ηελ αθξνπνζζία, ηα εθηά (21,2%) αλήθαλ ζηελ θαηεγνξία απηή. Δπξφθεηην γηα ζθχινπο, νη νπνίνη ήηαλ φινη ηνπο ελήιηθνη. ε πξνεγνχκελε αλαδξνκηθή κειέηε (Ndiritu, 1979) ζαξάληα απφ ηα νγδφληα πέληε δψα (47%) πξνζθνκίζηεθαλ γηα ην πξφβιεκα απηφ. ε λεαξνχο ζθχινπο πνπ αθφκε δελ έρνπλ ελεβσζεί, αιιά θαη ζηνπο ελήιηθεο ζθχινπο, παξαηεξείηαη πνιιέο θνξέο θηηξηλνπξάζηλν έθθξηκα απφ ηελ αθξνπνζζία, ρσξίο θακία θιηληθή ζεκαζία (Hornbuckle and White, 1989; Verstegen, 1998). ηα ζπκπηψκαηα ηεο βαιαλνπνζζίηηδαο ζπλήζσο πεξηιακβάλεηαη ππψδεο ή αηκνξξαγηθφ έθθξηκα απφ ηελ αθξνπνζζία, θιεγκνλή ή πάρπλζε ηνπ βιελλνγφλνπ θαζψο θαη άιγνο θαηά ηελ ςειάθεζε. Δπίζεο, κπνξεί λα παξαηεξεζεί θάπνην απφζηεκα, ζπξίγγην ή θαη πξνζβνιή απφ πξνλχκθεο κπγψλ. Πνιιέο θνξέο, ε ζπρλή ιείμε απφ ην δψν θαη πηζαλφλ ην δάγθσκα θαη ν ηξαπκαηηζκφο ηνπ, επηδεηλψλνπλ ην πξφβιεκα. Σα επηρψξηα ιεκθνγάγγιηα κπνξεί λα είλαη δηνγθσκέλα, εχξεκα κε άγλσζηε θιηληθή ζεκαζία, θαζψο παξαηεξείηαη θαη ζε πγηή δψα (Hornbuckle and White, 1989). Δπίζεο, κπνξεί λα παξαηεξεζεί δεκηνπξγία ζπκθχζεσλ ζηελ 30