Αθήνα, 5 Μαΐου 2006 ΠΡΟΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥΣ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΥΠΟΥ ηλώσεις του Υπουργού ΠΕΧΩ Ε κ. Γιώργου Σουφλιά για το σχέδιο νόµου «Τροποποιήσεις στη νοµοθεσία για το εθνικό κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις» Ο Υπουργός ΠΕΧΩ Ε κ. Γιώργος Σουφλιάς, καταθέτοντας σήµερα στη Βουλή το σχέδιο νόµου «Τροποποιήσεις στη νοµοθεσία για το εθνικό κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις», έκανε την ακόλουθη δήλωση : «To οριστικό σχέδιο νόµου µε τίτλο «Τροποποιήσεις στη νοµοθεσία για το εθνικό κτηµατολόγιο και άλλες διατάξεις», που κατατέθηκε σήµερα στη Βουλή, είναι µία πραγµατικά πολύ σηµαντική νοµοθετική παρέµβαση του ΥΠΕΧΩ Ε. Αντιµετωπίζουµε οριστικά και αποτελεσµατικά τόσο τα προβλήµατα στο µεγάλο έργο του Εθνικού Κτηµατολογίου όσο και άλλα προβλήµατα που ταλαιπωρούν εδώ και πολλά χρόνια τη δηµόσια διοίκηση και τους πολίτες. Συγκεκριµένα : Πρώτα και κύρια µε αυτό το σχέδιο νόµου εξυγιαίνουµε και θέτουµε σε νέες βάσεις το µεγάλο εθνικό έργο του Κτηµατολογίου. Με αυτό το σχέδιο νόµου, η Ελλάδα θα αποκτήσει επιτέλους Κτηµατολόγιο. Τα τελευταία δύο χρόνια κάναµε µία τεράστια προσπάθεια και προχωρήσαµε το έργο µε γοργούς ρυθµούς. Υπενθυµίζω ότι παραλάβαµε 22 Κτηµατολογικά Γραφεία και σήµερα λειτουργούν 80 Κτηµατολογικά Γραφεία. Τον Μάρτιο του 2004 είχαν κτηµατογραφηθεί 962 χιλιάδες στρέµµατα και πλέον έχουν κτηµατογραφηθεί 5,6 εκατ. στρέµµατα. Παράλληλα, καταγράψαµε συστηµατικά τα προβλήµατα που δεν άφησαν τα προηγούµενα χρόνια το έργο να προχωρήσει. Σήµερα δίνουµε οριστικές λύσεις και µεταξύ άλλων ρυθµίσεων: α. ιασφαλίζουµε τη χρηµατοδότηση του έργου. Το κόστος του Κτηµατολογίου υπολογίζεται στα 1,5 δις ευρώ. Ως γνωστόν, λόγω των ατασθαλιών κατά το αµαρτωλό παρελθόν του έργου, η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνείται να χρηµατοδοτήσει έργα κτηµατογράφησης µέσω του Γ ΚΠΣ. Για να αντιµετωπιστεί αυτό το πρόβληµα, προχωρούµε στην αυτοχρηµατοδότηση του έργου µε ρεαλιστικό και δίκαιο «τέλος κτηµατογράφησης». Επιπλέον, φυσικά, στις δαπάνες κτηµατογράφησης θα συνεισφέρει και το ηµόσιο, καταβάλλοντας 250 εκατοµµύρια ευρώ. Το τέλος κτηµατογράφησης έχει δύο σκέλη, ένα το σταθερό που είναι 35 ευρώ ανά δικαίωµα και ένα µεταβλητό 1 επί της αντικειµενικής αξίας. β. Αλλάζουµε τις διαδικασίες κτηµατογράφησης. Τις κάνουµε γρήγορες και πιο απλές. Έτσι, θα κερδίσουµε χρόνο, αλλά και θα µειώσουµε το κόστος του έργου. γ. Παύει η ταλαιπωρία των πολιτών και του Κτηµατολογίου κάθε φορά που γίνεται κάποιο µη ηθεληµένο λάθος. Τα λάθη αυτά, εφεξής θα διορθώνονται µε ευέλικτες διαδικασίες. δ. Επιλύουµε το πρόβληµα που αφορά στις διαφορές που υπάρχουν µεταξύ του καταχωρισθέντος στο κτηµατολόγιο εµβαδού και του εµβαδού του συµβολαίου. ε. Αντιµετωπίζουµε σειρά άλλων διαδικαστικών προβληµάτων, που ταλαιπωρούν σήµερα τους πολίτες στις συναλλαγές µε τα κτηµατολογικά γραφεία.
Με όλα τα παραπάνω, µπαίνει επιτέλους τάξη στο πολύπαθο έργο του Εθνικού Κτηµατολογίου, ώστε να προχωρήσει µε πολύ γρήγορους ρυθµούς. Πέραν αυτών όµως, µε το σχέδιο νόµου αντιµετωπίζουµε και µία σειρά άλλων σηµαντικών θεµάτων. Σας αναφέρω τα σηµαντικότερα: α. Τίθενται αυστηροί περιορισµοί στις λεγόµενες «επί έλασσον δαπάνες» στα δηµόσια έργα. Τα προηγούµενα χρόνια, υπήρχε το απαράδεκτο φαινόµενο µε άλλον προϋπολογισµό να ξεκινάει ένα έργο και µε άλλον να τελειώνει, πολλές φορές 50% πάνω ή και περισσότερο! Αυτό γινόταν µε τις συµπληρωµατικές συµβάσεις και µε τις επί έλασσον δαπάνες. Για τις συµπληρωµατικές συµβάσεις έχουν θεσµοθετηθεί πολύ αυστηροί φραγµοί. Για τις επί έλασσον δαπάνες, µε τη νέα διάταξη, τίθενται επίσης αυστηροί κανόνες και όρια, σύµφωνα και µε τα δεδοµένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μπαίνει επιτέλους µία τάξη, ώστε να είµαστε συνεπείς απέναντι στην Ε.Ε., αλλά κυρίως να προστατεύσουµε τα χρήµατα των φορολογουµένων. β. Ρυθµίζονται επιτέλους τα θέµατα συντήρησης των δηµόσιων οδών. Μέχρι σήµερα, στα θέµατα αυτά επικρατεί σύγχυση, αφού κανείς δεν ξέρει ακριβώς ποιος είναι αρµόδιος για τι. Αρκεί να αναφέρω ότι ο σχετικός νόµος που εφαρµοζόταν µέχρι σήµερα, είναι του 1955! Όλα αυτά, τα βάζει σε µια σειρά και τα ρυθµίζει µε σαφήνεια το σχέδιο νόµου. Επιπλέον, προβλέπει όλα όσα είναι αναγκαία ώστε οι ζηµιές στους δρόµους (λακκούβες κλπ) να αποκαθίστανται το ταχύτερο δυνατόν. γ. Ρυθµίζονται, επίσης, τα αντίστοιχα προβλήµατα που υπάρχουν στα θέµατα της αντιπληµµυρικής προστασίας. Η πολυδιάσπαση των αρµοδιοτήτων αντιπληµµυρικής προστασίας στην Αττική, µεταξύ ΥΠΕΧΩ Ε και ήµων, δεν ευνοεί την αποτελεσµατική αντιµετώπιση των προβληµάτων που παρουσιάζονται, όπως έχει αποδειχθεί µε τα πληµµυρικά φαινόµενα των τελευταίων χρόνων. Με το σχέδιο νόµου, αντιµετωπίζονται αυτές οι αδυναµίες του υπάρχοντος συστήµατος. Εκτός από τα παραπάνω, υπάρχουν και άλλες ουσιαστικές διατάξεις στο σχέδιο νόµου». (Επισυνάπτεται αναλυτικό σηµείωµα.) 2
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Οι σηµαντικότερες ρυθµίσεις του νοµοσχεδίου Εθνικό Κτηµατολόγιο Με τα άρθρα 1, 2 και 3 του σχεδίου νόµου επέρχονται οι τροποποιήσεις στο θεσµικό πλαίσιο για το Εθνικό Κτηµατολόγιο. Οι σηµαντικότερες αλλαγές είναι οι ακόλουθες : 1. Αυτοχρηµατοδότηση της κτηµατογράφησης µέσω του «τέλους κτηµατογράφησης» και οικονοµική ενίσχυση των κτηµατολογικών γραφείων Α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αρνείται να χρηµατοδοτήσει, λόγω του αµαρτωλού παρελθόντος, έργα κτηµατογράφησης µέσω του Γ ΚΠΣ και συγχρηµατοδοτεί µόνον υποστηρικτικές δράσεις, µικρής κλίµακας σε σχέση µε το ίδιο το έργο. Το δεδοµένο αυτό µας επιβάλλει, ενόψει και των δηµοσιονοµικών παραµέτρων της χώρας, να σχεδιάσουµε την αυτοχρηµατοδότηση του έργου µε «τέλος κτηµατογράφησης» το οποίο θα είναι ρεαλιστικό και δίκαιο και όχι άδικο και προεκλογικού χαρακτήρα, όπως έπραξε η προηγούµενη κυβέρνηση (20 ανά δικαίωµα). Συγκεκριµένα, το τέλος κτηµατογράφησης για τις µελλοντικές κτηµατογραφήσεις θα έχει δύο σκέλη: α) Το πρώτο σκέλος θα είναι 35 ανά δικαίωµα, µε εξαίρεση τους βοηθητικούς χώρους (αποθήκες, γκαράζ) για τους οποίους θα καταβάλλεται τέλος 20. Ειδικά για τις αγροτικές περιοχές, το τέλος αυτό θα καταβάλλεται το πολύ για δύο αγροτικές ιδιοκτησίες, έστω και αν δηλώνονται περισσότερες από τον ίδιο δικαιούχο. β) Το δεύτερο σκέλος θα είναι το 1%ο της πέραν των 20.000 Ευρώ αξίας του ακινήτου που θα προκύπτει από την τιµή ζώνης, την παλαιότητα και τον όροφο. Το σκέλος αυτό θα επιµερίζεται στους τυχόν συνδικαιούχους (συγκυρίους ή επικαρπωτή). Έτσι οι ιδιοκτησίες µέχρι 20.000 Ευρώ δεν θα επιβαρύνονται µε αυτό το σκέλος του τέλους κτηµατογράφησης. Σε κάθε περίπτωση ως ανώτατο ύψος του αναλογικού αυτού σκέλους του τέλους κτηµατογράφησης ορίζεται το ποσό των 900 Ευρώ. Σηµειώνεται εδώ ότι η αρχική πρόβλεψη ήταν το αναλογικό τέλος να ανέρχεται σε ποσοστό 1,4%ο, αλλά λόγω της αύξησης των αντικειµενικών αξιών κρίθηκε τελικά επαρκές το 1%ο. Με τα παραπάνω δεδοµένα και η χρηµατοδότηση του έργου θα διασφαλίζεται και η κατανοµή του σχετικού βάρους στους πολίτες θα γίνεται κατά τρόπον αναλογικό και εποµένως δίκαιο, αφού οι ιδιοκτήτες ιδιοκτησιών µεγαλύτερης αξίας θα φέρουν αναλογικά µεγαλύτερο βάρος, ενώ σηµαντικό πλήθος µικρών ιδιοκτησιών δεν θα επιβαρυνθεί πέραν του αρχικού τέλους. Σηµειώνεται ότι το συνολικό κόστος του Κτηµατολογίου υπολογίζεται από τις αρµόδιες υπηρεσίες σε 1.455.000.000 ΕΥΡΩ από τα οποία η συνεισφορά του ηµοσίου καλύπτει 250 εκ. Ευρώ, εκ των οποίων 120 εκ. Ευρώ για την κτηµατογράφηση των δικών του δικαιωµάτων και 130 εκ. Ευρώ ως συµµετοχή στη δαπάνη κτηµατογράφησης. Επιπλέον το δηµόσιο επιβαρύνεται µε το ήµισυ της δηµόσιας δαπάνης που αντιστοιχεί στο Γ ΚΠΣ, δηλαδή µε άλλα 40 εκ. Ευρώ. Τέλος, προβλέπεται τέλος ύψους 5 Ευρώ για την έκδοση πιστοποιητικών και την επεξεργασία των αιτήσεων διορθώσεως και των ενστάσεων, έτσι ώστε µε µικρό κόστος για τον πολίτη να καλύπτεται η συνολικά µεγάλη δαπάνη που αντιστοιχεί στις σχετικές εργασίες. 3
Ας σηµειωθεί ότι για τις παλαιές κτηµατογραφήσεις οι πολίτες θα καταβάλλουν µόνο το πάγιο τέλος των 35 Ευρώ, γεγονός που δικαιολογείται εκ του ότι για τις κτηµατογραφήσεις αυτές το ηµόσιο έχει ήδη δαπανήσει σηµαντικά ποσά, υπολογίζοντας αρχικά και τη συνδροµή της ΕΕ, δυνατότητα που δεν έχει για τις µελλοντικές κτηµατογραφήσεις. Β. Μέριµνα λαµβάνεται όµως και για την οικονοµική ενίσχυση, προς τον σκοπό της εύρυθµης λειτουργίας τους, των κτηµατολογικών γραφείων, δηλαδή των πρώην υποθηκοφυλακείων, που µετά το πέρας της κτηµατογράφησης αναλαµβάνουν να λειτουργήσουν το κτηµατολόγιο. Οι δηµόσιες αυτές υπηρεσίες επιτελούν έργο σηµαντικά δυσκολότερο και πιο σύνθετο σε σχέση µε το έργο των υποθηκοφυλακείων και έχουν ανάγκη στηρίξεως τόσο σε επίπεδο υλικοτεχνικό όσο και σε επίπεδο προσωπικού. Γι αυτό και είναι επιβεβληµένη η νοµοθετική πρόβλεψη ειδικού για τον σκοπό αυτόν εσόδου. Για τον σκοπό αυτό προβλέπεται αύξηση των δικαιωµάτων που ήδη σήµερα τα υποθηκοφυλακεία εισπράττουν βάσει του ν. 325/1976 σε ποσοστό 1%ο από τη στιγµή που αυτά λειτουργούν ως κτηµατολογικά γραφεία. 2. Απλούστευση και βελτίωση της διαδικασίας κτηµατογράφησης Η διαδικασία κτηµατογράφησης, όπως αυτή προβλέπεται σήµερα στον ν. 2308/1995, παραµένει «πολυτελής», υπό την έννοια ότι διέρχεται πολλών σταδίων, απαιτεί πολύ χρόνο και συνεπάγεται µεγάλη δαπάνη, χωρίς αυτό να αποβαίνει σε όφελος του αποτελέσµατος της κτηµατογράφησης. Πρέπει εποµένως να απλουστευθεί. Με το νοµοσχέδιο προβλέπεται η µείωση του χρόνου και του κόστους της διαδικασίας κτηµατογράφησης, µε την κατάργηση της δεύτερης ανάρτησης και τη συγχώνευση των σχετικών διαδικασιών στο πλαίσιο της µόνης ανάρτησης. Τα στοιχεία που συλλέγονται θα διασταυρώνονται, θα ελέγχονται και θα τυγχάνουν νοµικής και τεχνικής επεξεργασίας, εν συνεχεία δε θα αναρτώνται µία µόνο φορά, ώστε οι ενδιαφερόµενοι να υποβάλουν είτε αιτήσεις διορθώσεως για απλά (πρόδηλα) σφάλµατα, είτε ενστάσεις ενώπιον επιτροπής, στην οποία θα προεδρεύει δικαστικός λειτουργός. 3. Απλοποίηση διαδικασιών στο στάδιο της λειτουργίας του κτηµατολογίου προς τον σκοπό της βελτίωσης του τελικού κτηµατολογικού προϊόντος Το βασικό πρόβληµα που εντοπίζεται σήµερα στη λειτουργία των κτηµατολογικών γραφείων (όσων ήδη λειτουργούν) συνίσταται στο µηχανισµό διόρθωσης των αρχικών εγγραφών, όταν αυτές είναι για οποιονδήποτε λόγο ανακριβείς. Είναι αυτονόητο οι διορθώσεις αυτές να γίνονται µετά το πέρας του διοικητικού σταδίου της κτηµατογράφησης, κατά κανόνα, µέσω δικαστικού ελέγχου. ιαπιστώθηκαν πάντως πολλές περιπτώσεις, στις οποίες είτε αυτό δεν είναι καθόλου αναγκαίο είτε πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο ειδικής σύντοµης διαδικασίας. Στο πλαίσιο αυτό παρεµβαίνουµε προς τις εξής κατευθύνσεις: α) Εν πρώτοις, δίνεται η δυνατότητα στον υποθηκοφύλακα-προϊστάµενο του κτηµατολογικού γραφείου να διορθώνει, ύστερα από απλή αίτηση των ενδιαφεροµένων όχι µόνο τα λεγόµενα πρόδηλα σφάλµατα, τα οποία ο νόµος περιορίζει σε σφάλµατα ως προς το ονοµατεπώνυµο, ή απλά αριθµητικά σφάλµατα, αλλά να επιχειρεί και άλλες διορθώσεις, υπό προϋποθέσεις που εγγυώνται ότι δεν θα πρόκειται για αυθαίρετες κρίσεις. Παράδειγµα αποτελεί η περίπτωση των συνιδιοκτητών ακινήτου µε ποσοστό εκάστου 50%, οι οποίοι έχουν κοινό τίτλο κτήσης (το ίδιο συµβόλαιο), εκ των οποίων ο ένας καταχωρίζεται στο κτηµατολόγιο ενώ ο άλλος όχι είτε επειδή παρέλειψε να υποβάλει δήλωση είτε για άλλον λόγο. Ή ακόµη την περίπτωση εσφαλµένης περιγραφής µιας οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, ενώ η ορθή περιγραφή της προκύπτει από τον µεταγεγραµµένο συµβόλαιο σύστασης της οριζόντιας ιδιοκτησίας και µπορεί έτσι να διορθωθεί η εγγραφή στο κτηµατολόγιο. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι οι διευκολύνσεις αυτές δεν έχουν ως στόχο να επιβραβεύσουν όσους αδιαφορούν για 4
τις υποχρεώσεις τους και δεν υποβάλουν δηλώσεις. Για τον λόγο αυτό, ανεξάρτητα από τη δυνατότητα διορθώσεως, θα επιβάλλεται «τσουχτερό» πρόστιµο σε όσους δεν υποβάλλουν δήλωση, το οποίο θα κυµαίνεται µεταξύ 100-1500, ανάλογα µε τον χρόνο υποβολής της εκπρόθεσµης δήλωσης. β) Πέραν αυτών, πρέπει να επιταχυνθεί και απλουστευθεί η διαδικασία δικαστικής διορθώσεως των εγγραφών µε την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», δηλαδή στις περιπτώσεις που κάποιος πολίτης δεν δήλωσε µεν την ιδιοκτησία του, έχει όµως τους τίτλους του και εµφανίζεται µετά το πέρας της κτηµατογράφησης ζητώντας να διορθωθεί η σχετική εγγραφή στο κτηµατολόγιο. Σήµερα η διόρθωση γίνεται µόνο µέσω αυστηρής, πολυδάπανης και µακρόχρονης δικαστικής διαδικασίας, Με το σχέδιο νόµου οι διορθώσεις αυτού του τύπου θα γίνονται πλέον µε την πολύ απλή, σύντοµη και ολιγοδάπανη διαδικασία της «εκούσιας δικαιοδοσίας», στην οποία το δικαστήριο κρίνει χωρίς αντιδικία, η διαδικασία ολοκληρώνεται συντοµότατα και δεν συνεπάγεται κόστος µεγαλύτερο των 400 Ευρώ. Με τον τρόπο αυτό και η εγγύηση του δικαστικού ελέγχου διατηρείται και οι συναλλαγές διευκολύνονται. γ) Επιπλέον, µε τις νέες διατάξεις λύνεται και το πρόβληµα που αφορά στις διαφορές που υπάρχουν µεταξύ του εµβαδού που καταχωρίσθηκε στο κτηµατολόγιο και του εµβαδού του συµβολαίου. Με τις νέες διατάξεις γίνονται δεκτές αποκλίσεις µέχρι της τάξεως του 10%, µεταξύ του εµβαδών αυτών, µε συνέπεια να µην κωλύεται η έκδοση οικοδοµικής άδειας, η µεταβίβαση του οικοπέδου κλπ. Για διαφορές µεγαλύτερες αυτού του ποσοστού βεβαίως υφίσταται πρόβληµα που πρέπει να επιλυθεί διοικητικά ή δικαστικά. Σχετικώς θα δοθούν οδηγίες προς τις πολεοδοµίες, µε την οποία θα καθίσταται σαφές, ότι δεν πρέπει να λαµβάνεται ως δεσµευτικό το εµβαδόν του Κτηµατολογίου. δ) Τέλος, επιλύεται σειρά άλλων διαδικαστικών προβληµάτων, που ταλαιπωρούν σήµερα τους πολίτες στις συναλλαγές µε τα κτηµατολογικά γραφεία. 5
Τροποποιήσεις στη νοµοθεσία ανάθεσης και εκτέλεσης των δηµοσίων έργων Με το άρθρο 4 επέρχονται τροποποιήσεις στη νοµοθεσία ανάθεσης και εκτέλεσης των δηµοσίων έργων. Οι σηµαντικότερες είναι : 1. Τίθενται περιορισµοί στην ανάλωση των «επί έλασσον δαπανών». Με την προτεινόµενη διάταξη υλοποιείται δέσµευση της χώρας µας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφεύγει στο µέλλον την αλλοίωση της µορφής του έργου κατά τη διάρκεια κατασκευής του. Η δυνατότητα αυτή υπήρχε µε τη χρήση των λεγόµενων «επί έλασσον δαπανών», δηλαδή δαπανών που προέκυπταν από την µείωση των ποσοτήτων µιας οµάδας εργασιών του έργου και την αξιοποίηση της δαπάνης αυτής για άλλες εργασίες που πολλές φορές δεν προβλεπόταν από τη µελέτη. Η δυνατότητα αυτή (και κυρίως η καταχρηστική και χωρίς κανόνες και όρια αξιοποίησή της) αποτελεί σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό ικαστήριο παραβίαση του κοινοτικού δικαίου και µπορεί να χρησιµοποιείται µόνο µε αυστηρές προϋποθέσεις. Αποτέλεσµα της πρακτικής αυτής ήταν η απώλεια εκατοντάδων εκατοµµυρίων ΕΥΡΩ κοινοτικών κονδυλίων που περικόπηκαν ακριβώς ως ποινή σε βάρος της χώρας µας. Με τη νέα διάταξη τίθενται ακριβώς οι απαραίτητοι κανόνες στη χρήση των επί έλασσον δαπανών, που καθιστούν αυτή τη δυνατότητα συµβατή µε τους κανόνες της Ε.Ε., σε συνδυασµό δε µε την ουσιαστική απαγόρευση των συµπληρωµατικών συµβάσεων στα συγχρηµατοδοτούµενα από την κοινότητα έργα, στο εξής δεν θα παρουσιάζονται τα φαινόµενα του παρελθόντος της εκτέλεσης έργων µε σηµαντικές (µέχρι και 50%) οικονοµικές υπερβάσεις του αρχικού συµβατικού αντικειµένου. 2. Καταργείται η δυνατότητα εγγραφής εργοληπτικών επιχειρήσεων στην 3 η τάξη του Μητρώου εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), χωρίς εφαρµογή του τύπου κατάταξης. Η δυνατότητα αυτή οδήγησε, σύµφωνα µε στοιχεία της αρµόδιας υπηρεσίας τήρησης του ΜΕΕΠ, στον πολλαπλασιασµό των επιχειρήσεων της τρίτης τάξης, οι οποίες ανέρχονταν στις 77 το 2001, αλλά σήµερα ανέρχονται στις 424 εταιρείες (δηλαδή εξαπλασιάστηκαν). Προφανής αιτία του φαινοµένου είναι η δυνατότητα εγγραφής στην τάξη αυτή (που αφορά µόνο ανώνυµες εταιρείες) χωρίς να απαιτείται ως προϋπόθεση η εµπειρία της επιχείρησης σε κατασκευή έργων, δηµοσίων και ιδιωτικών. Έτσι µε µόνο κάποια ελάχιστα χρηµατικοοικονοµικά κριτήρια (ίδια κεφάλαια, πάγια στοιχεία, µηχανολογικό εξοπλισµό και στελέχωση) ήταν δυνατή η εγγραφή στην τρίτη τάξη, δυνατότητα που προκάλεσε πληθωρισµό πτυχίων της τάξης αυτής για δύο κυρίως λόγους: πρώτα διότι οι πολλές εταιρείες ήταν απαραίτητες για την στελέχωση των οµάδων εργολάβων που χειραγωγούσαν τους διαγωνισµούς λόγω του µαθηµατικού τύπου ανάθεσης και δεύτερο επειδή η απορρόφηση εταιρειών µε πτυχίο ΜΕΕΠ είχε συνέπεια την εύκολη αναβάθµιση των εταιρειών σε µεγαλύτερες τάξεις. Πωλούνταν λοιπόν (µέσω των συγχωνεύσεων) τα πτυχία της τρίτης τάξης, και αµέσως ο «πωλητής» εργολάβος εγγραφόταν και πάλι στην τρίτη τάξη. Το πλήθος αυτό των εταιρειών φυτοζωούν (γι αυτό ανακόπηκε ο ρυθµός εγγραφής µετά την εφαρµογή του νόµου Σουφλιά και το 2005 δεν εγγράφηκαν παραπάνω από 10-15) και δηµιουργούν ασφυκτικό περιβάλλον ανταγωνισµού για τις υγιείς επιχειρήσεις της τάξης αυτής. 3. Τροποποιείται η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2β του ν. 3263/04, ώστε να καταστεί πιο αποτελεσµατική και στο µέλλον να µειωθεί και προπαντός να ελέγχεται η ευχέρεια της Προϊσταµένης Αρχής να ακυρώνει διαγωνισµούς µε την αιτιολογία ότι οι προσφορές που υποβλήθηκαν δεν είναι ικανοποιητικές και συµφέρουσες. Στο εξής για την ακύρωση διαγωνισµού για το λόγο αυτό απαιτείται η γνωµοδότηση τεχνικού συµβουλίου Υπουργείου ή Περιφέρειας. 4. Προβλέπεται για πρώτη φορά η συµµετοχή εκπροσώπων των εργοληπτικών οργανώσεων στα τεχνικά συµβούλια των φορέων του δηµόσιου τοµέα, τα οποία έχουν σηµαντικές γνωµοδοτικές αρµοδιότητες τόσο στη φάση της ανάθεσης όσο και της εκτέλεσης των δηµοσίων έργων. Πρόκειται για πάγιο αίτηµα των εργοληπτικών 6
οργανώσεων, που υλοποιείται µε σκοπό την µέγιστη δυνατή διαφάνεια στους διαγωνισµούς και στη διάρκεια της εκτέλεσης των έργων. Επίσης και οι οργανώσεις των µελετητών συµµετέχουν πλέον στο τεχνικό συµβούλιο µελετών της Γ.Γ..Ε. αλλά και στη Γνωµοδοτική Επιτροπή Μελετών του Υπουργείου, µε τον ίδιο σκοπό, δηλαδή τη µεγαλύτερη δυνατή διαφάνεια. Τροποποιήσεις στη νοµοθεσία ανάθεσης µελετών Με το άρθρο 5 επέρχονται στις διατάξεις του ν. 3316/05 οι προσαρµογές που κρίνονται ως απαραίτητες για την λειτουργικότητα και αποτελεσµατικότητά του, µε βάση και την εµπειρία που αποκτήθηκε από το πρώτο διάστηµα εφαρµογής του. Οι σηµαντικότερες προσαρµογές είναι : 1. Επέρχονται τροποποιήσεις στην παρ. 3 του άρθρου 8 του ν. 3316/05, που προβλέπει περιορισµούς στην ανάθεση συµφωνιών πλαισίων, µε σκοπό να γίνουν περισσότερο αποτελεσµατικές οι σχετικές διατάξεις. 2. Τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 3316/2005 και απλοποιείται η σχετική διαδικασία για την έγκριση της προκήρυξης διαγωνισµού για την ανάθεση υπηρεσιών Τεχνικού Συµβούλου. Μηχανήµατα Έργων Με το άρθρο 6 τροποποιούνται οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2052/1992, µε τις οποίες επιβλήθηκαν τέλη ταξινόµησης, έκδοσης άδειας και πινακίδων κυκλοφορίας και χρήσης των µηχανηµάτων έργων. Ως µηχανήµατα έργων (Μ.Ε.) νοούνται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2699/99) τα µηχανήµατα (όπως εκσκαφείς, γερανοί, περονοφόρα οχήµατα, κ.λ.π.), τα οποία χρησιµοποιούνται αφενός µέσα σε εργοτάξια κατασκευής έργων ή και γενικότερα σε κλειστούς χώρους, όπως λατοµεία, βιοµηχανίες, κ.λ.π. και είτε κυκλοφορούν σε δηµόσιους δρόµους είτε όχι. Οι σηµαντικότερες αλλαγές που επέρχονται είναι : 1. Αυξάνονται τα τέλη για την έγκριση του τύπου των Μ.Ε., για την απογραφή ταξινόµηση, τη χορήγηση και αντικατάσταση της άδειας και των πινακίδων κυκλοφορίας, τα οποία παρέµειναν χωρίς αναπροσαρµογή από το έτος 1992. 2. Γίνεται διάκριση µεταξύ των Μ.Ε. που κυκλοφορούν στις δηµόσιες οδούς της χώρας και αυτών που δεν κυκλοφορούν, αλλά παραµένουν και λειτουργούν µέσα σε κλειστούς χώρους (εργοτάξια, βιοµηχανίες και βιοτεχνίες, λατοµεία κ.λ.π.) και στο εξής τέλη χρήσης θα επιβάλλονται µόνο στους κατόχους των µηχανηµάτων που κυκλοφορούν (ως εκ του σκοπού τους) στις δηµόσιες οδούς, ενώ κάποιες κατηγορίες, όπως τα περονοφόρα οχήµατα, τα ερπυστριοφόρα και οι κυλιόµενοι κύλινδροι (οδοστρωτήρες) απαλλάσσονται. 3. Λύνεται ένα σηµαντικό πρόβληµα που δηµιουργήθηκε εις βάρος πολιτών, οι οποίοι είχαν στο παρελθόν (πριν το 1992) κάποια µηχανήµατα έργων τα οποία έχασαν (είτε επειδή αχρηστεύθηκαν λόγω παλαιότητας, είτε επειδή πτώχευσαν, ή για άλλους λόγους) και δεν δήλωσαν την απώλεια αυτή. Μέχρι σήµερα οι εν λόγω επιβαρύνονται µε τέλη χρήσης για τα µηχανήµατα αυτά, αφού το κράτος δεν δεχόταν ως αποδεδειγµένη την απώλεια ώστε να τα διαγράψει από τους καταλόγους του. Ήδη προτείνεται η δηµιουργία µιας ευέλικτης επιτροπής η οποία θα αναγνωρίζει την απώλεια, ώστε να απαλλαγούν επιτέλους οι πολίτες αυτοί από τη σχετική υποχρέωση. Θέµατα Συντήρησης και ευθύνης δηµόσιων οδών Με το άρθρο 7 ρυθµίζονται και διευκρινίζονται οι αρµοδιότητες των αρµοδίων κρατικών (κεντρικών και περιφερειακών) οργάνων και των οργάνων των Ο.Τ.Α., σε θέµατα συντήρησης των δηµοσίων οδών. 7
Τα θέµατα αυτά µέχρι σήµερα ρυθµίζονται από το ν. 3155/55, ο οποίος µε γενικούς ορισµούς διακρίνει τις δηµόσιες οδούς σε εθνικές, επαρχιακές και δηµοτικές ή κοινοτικές, ενώ περαιτέρω αποδίδει αρµοδιότητες συντήρησης αντίστοιχα στο κράτος, τις Νοµαρχίες και τους δήµους και κοινότητες. Έχει όµως δηµιουργηθεί σύγχυση από πολλών ετών ως προς τον προσδιορισµό του υπεύθυνου κάθε φορά φορέα συντήρησης, γι αυτό απαιτείται λεπτοµερής καταγραφή των οδών που ανήκουν στην αρµοδιότητα εκάστου και ακόµα, από τις οδούς του λεκανοπεδίου Αττικής που ανήκουν στην κρατική αρµοδιότητα να ορισθεί ποιες συντηρούνται από τις κεντρικές υπηρεσίες του υπουργείου ΠΕΧΩ Ε και ποιες από την Περιφέρεια Αττικής, ώστε να καταστεί ξεκάθαρη η αρµοδιότητα συντήρησης και η ευθύνη σε περίπτωση ατυχηµάτων που αποδίδονται σε έλλειψη συντήρησης της οδού. Με τις σηµαντικότερες ρυθµίσεις που προωθούνται : 1. Θα ξεκαθαρισθεί, αφενός µε υπουργική απόφαση και αφετέρου µε αποφάσεις των Γενικών Γραµµατέων της Περιφέρειας, η αρµοδιότητα συντήρησης µε την καταγραφή των οδών σε σχετικές κατηγορίες, πράγµα που θα έχει ως συνέπεια αυτόµατη τον προσδιορισµό µε ακρίβεια της αρµόδιας για τη συντήρηση υπηρεσίας. 2. Ορίζεται µε συγκεκριµένο τρόπο (τακτικές περιπολίες υπαλλήλων των αρµόδιων υπηρεσιών, αναφορές των οργάνων της ΕΛΑΣ, γραπτές καταγγελίες πολιτών) η διαπίστωση της βλάβης των οδών και περαιτέρω οργανώνεται λεπτοµερής διαδικασία άµεσης (εντός δύο εργασίµων ηµερών) αυτοψίας για τη διαπίστωση της επικινδυνότητας της βλάβης. Αν η βλάβη κριθεί ως επικίνδυνη για την οδική ασφάλεια επισηµαίνεται (µε σχετικές πινακίδες και άλλους ενδεικνυόµενους τρόπους) επί τόπου και άµεσα και η υπηρεσία είναι υποχρεωµένη να την αποκαταστήσει εντός 10 ηµερών. Όλα τα παραπάνω καταγράφονται σε ειδικό πρωτόκολλο της υπηρεσίας, ώστε να είναι πλέον διαφανής η κατανοµή των ευθυνών σε περίπτωση που τα όργανα παραµελούν τις υποχρεώσεις τους. Αντιπληµµυρική Προστασία Η πολυδιάσπαση των αρµοδιοτήτων αντιπληµµυρικής προστασίας στην Αττική, µεταξύ ΥΠΕΧΩ Ε, ήµων και Νοµαρχιακών Αυτοδιοικήσεων δεν ευνοεί την αποτελεσµατική αντιµετώπιση των θεµάτων αντιπληµµυρικής προστασίας, όπως έχει αποδειχθεί µε τα πληµµυρικά φαινόµενα των τελευταίων χρόνων. Με το άρθρο 8 προτείνονται, για την αντιµετώπιση των αδυναµιών του συστήµατος αντιπληµµυρικής προστασίας, µεταξύ των άλλων, τα ακόλουθα: 1. Ορίζεται ότι από το έτος 2008 ο καθαρισµός των φρεατίων υδροσυλλογής οµβρίων υδάτων θα αντιµετωπίζεται πλέον από τους ήµους Αττικής, άσχετα αν οι περιοχές βρίσκονται εντός ή εκτός της περιοχής αρµοδιότητας της ΕΥ ΑΠ, δεδοµένου ότι οι ήµοι έχουν άµεση εικόνα των σχετικών αναγκών, ενώ και οι πολίτες µπορούν να αναφέρουν τα ανακύπτοντα προβλήµατα στους δήµους και να επισηµαίνουν την ανάγκη καθαρισµού συγκεκριµένων φρεατίων. Οι δαπάνες για τον καθαρισµό των φρεατίων θα εξασφαλίζονται πλέον από το ΥΠΕΣ Α και θα κατανέµονται στους δήµους. 2. Αναβαθµίζεται η Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή, η οποία λειτουργεί στη Γενική Γραµµατεία ηµοσίων Έργων, µε σκοπό την αναβάθµισή της και την επέκταση των αρµοδιοτήτων της, ώστε να περιλάβει στο αντικείµενό της το συντονισµό και ιεράρχηση των µελετών και έργων και των άλλων /νσεων του ΥΠΕΧΩ Ε ή άλλων φορέων που εµπλέκονται µε την αντιπληµµυρική προστασία της Αττικής, στο πλαίσιο εκτέλεσης έργων µε αντιπληµµυρική σηµασία, ώστε να αποφευχθούν στο µέλλον λάθη και παραλείψεις σχεδιασµού, όπως αυτά που εµφανίσθηκαν σε πολλά σηµαντικά έργα που περιείχαν και αντικείµενο αντιπληµµυρικής προστασίας (Αττική Οδός, Λ. Κηφισού, Τραµ, Αεροδρόµιο Ελ. Βενιζέλος κλπ), για τα οποία δεν υπήρξε συντονισµένη αντιµετώπιση και δηµιουργήθηκαν νέα προβλήµατα, που απαιτούν άµεση αντιµετώπιση. 8