ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΕ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΖΜΟΚΡΑΣΗΑ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΕ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΓΔΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα : Οη Υξεκαηηθέο Γνζνιεςίεο Σεο Διιάδαο Με Σνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ Καηά Σελ Πεξίνδν 1981-2006 Δπηβιέπσλ: Ησάλλεο Φπράξεο πνπδαζηήο: Γεξάζηκνο Μπαξνχλνο ΑΘΖΝΑ, ΟΚΣΧΒΡΗΟ 2006

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ Δπξσπατθή Έλσζε (ΔΔ) είλαη κία θνηλφηεηα αιιειεγγχεο θαη ζαλ ζπλέπεηα ν Κνηλνηηθφο Πξνυπνινγηζκφο δεκηνπξγεί θαζαξά δεκνζηνλνκηθά νθέιε θαη επηβαξχλζεηο γηα ηα θξάηε κέιε. Σα θαζαξά δεκνζηνλνκηθά απνηειέζκαηα, κεηξνχκελα σο ε δηαθνξά κεηαμχ ζπλεηζθνξψλ ζηνλ πξνυπνινγηζκφ ηεο ΔΔ θαη εηζπξάμεσλ απφ απηφλ, παξνπζηάδνπλ ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ φζνλ αθνξά ηε δηαξζξσηηθή πνιηηηθή ηεο ΔΔ, φκσο δελ κπνξνχλ λα απεηθνλίζνπλ πιήξσο ηα νθέιε πνπ απνξξένπλ απφ ηε ζπκκεηνρή ζηελ ΔΔ. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη αθελφο ε θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ ρξεκαηηθψλ δνζνιεςηψλ ηεο Διιάδαο κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ (ΚΠ), αθεηέξνπ ε εθηίκεζε ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Οη θχξηεο πεγέο απφ ηηο νπνίεο αληιήζεθαλ ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία είλαη νη εηήζηεο εθζέζεηο ηνπ Δπξσπατθνχ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ, νη εηζεγεηηθέο εθζέζεηο ηνπ Κξαηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ηεο Διιάδαο θαζψο θαη εθδφζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηνλ ΚΠ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ. Γηα ηελ δηεπθφιπλζε ηεο αλάιπζεο ησλ δνζνιεςηψλ πξνρσξήζακε ζε δηαρσξηζκφ ζε πέληε ρξνληθέο πεξηφδνπο, κε γλψκνλα ηηο πξνγξακκαηηθέο πεξηφδνπο ηεο ΔΔ, έηζη ψζηε λα ζπγθξίλνληαη νηθνλνκηθά κεγέζε πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ ινγηθή θαη πξνγξακκαηηθή ζπλάθεηα. Ζ πξψηε πεξίνδνο 1981-1988, εθηείλεηαη απφ ην έηνο εηζδνρήο ηεο Διιάδαο ζηελ ΔΟΚ έσο ηελ εθαξκνγή ηεο Δληαίαο Δπξσπατθήο Πξάμεο, νη ππφινηπεο αληηζηνηρνχλ ζηηο 4 πεξηφδνπο δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ, 1989-1993, 1994-1999, 2000-2006 θαη 2007-2013. Ζ δνκή ηεο εξγαζίαο πεξηιακβάλεη ηξία επηκέξνπο θεθάιαηα. ην πξψην παξνπζηάδεηαη ν ΚΠ θαη ην γεληθφηεξν δεκνζηνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο ΔΔ. ην δεχηεξν, κε ηε βνήζεηα ζηαηηζηηθψλ πηλάθσλ θαη δηαγξακκάησλ παξνπζηάδνληαη νη ρξεκαηηθέο δνζνιεςίεο θάζε θξάηνπο κέινπο ηεο ΔΔ κε ηνλ ΚΠ. ην ηξίην κέξνο επηρεηξείηαη επηκέξνπο αλάιπζε ησλ πιεξσκψλ πξνο ηελ Διιάδα, ηεο γεληθφηεξεο ζπκβνιήο ηνπο ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο ρψξαο θαζψο θαη ζχγθξηζε ηεο αλαπηπμηαθήο επίδνζεο ηεο Διιάδαο κε απηήλ ησλ ππνινίπσλ ρσξψλ ζπλνρήο. 2

SUMMARY The EU budget in addition to financing the application of the various European policies also serves the greater objective of economic and social convergence. As a result net budgetary balances occur for each member state. Measured as the difference between national contributions to and payments from the EU budget, these balances can help us to analyze the structural policy of the EU, but do not present comprehensively the benefits accruing from EU membership. This paper aims on the one hand at presenting and analyzing the budgetary balance of Greece in relation to the EU budget and on the other to evaluate the contribution of this balance to the economic growth of Greece. The main sources of budgetary data are the annual reports of the European Court of Auditors, the Greek budget and special reports issued by the European Commission. For analytical purposes the paper is divided into five periods that correspond to the financial perspectives of the EU. Furthermore, the paper is structured in three chapters. The first one deals with the budgetary system of the EU. In the second chapter follows the presentation of the budgetary balances for every member state with the help of statistical tables and diagrams. The third chapter deals with a more detailed analysis of the Greek balances, an estimation of their cumulative contribution to domestic economic growth, as well as a comparison of the economic growth of the four convergence countries, ie Greece, Ireland, Spain and Portugal. 3

ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ Κνηλνηηθφο Πξνυπνινγηζκφο Απνιήςεηο, Απνδφζεηο ζηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ Καζαξή Θέζε, Ηζνδχγην Καηαλεκεκέλσλ Λεηηνπξγηθψλ Γαπαλψλ Ίδηνη Πφξνη Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο Γηαξζξσηηθή Πνιηηηθή ηεο ΔΔ, Γηαξζξσηηθά Σακεία, Σακείν πλνρήο Κνηλή Αγξνηηθή Πνιηηηθή ηεο ΔΔ χγθιηζε πλνρή, Υψξεο πλνρήο 4

ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ... 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΣΟ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΣΖ ΔΔ... 7 Ο Γεληθφο Πξνυπνινγηζκφο ηεο ΔΔ θαη ην χζηεκα Ηδίσλ Πφξσλ... 7 Σν ηζρχνλ ζχζηεκα ηδίσλ πφξσλ... 8 Οη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο... 11 Οη Γαπάλεο ηνπ Γεληθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ηεο ΔΔ... 13 Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 1988-1992... 14 Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 1993-1999... 16 Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 2000-2006... 18 Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 2007-2013... 20 Ζ νηθνλνκία ηεο ΔΔ... 21 Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο ΔΔ θαη ην Σακείν πλνρήο... 22 Σν Δπξσπατθφ Διεγθηηθφ πλέδξην... 23 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΑΝΑΛΤΖ ΣΧΝ ΥΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΟΟΛΖΦΗΧΝ ΣΧΝ ΚΡΑΣΧΝ ΜΔΛΧΝ ΣΖ ΔΔ ΜΔ ΣΟΝ ΚΟΗΝΟΣΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΔΡΗΟΓΟ 1981-2006... 24 Ζ έλλνηα θαη ν ππνινγηζκφο ησλ ηζνδπγίσλ ελφο θξάηνπο κέινπο κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ... 24 Σα είδε ησλ ηζνδπγίσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ εξγαζία θαη ε κέζνδνο ππνινγηζκνχ ηνπο... 28 Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηνπ χςνπο ηεο Καζαξήο Θέζεο έλαληη ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ... 28 Σν ηζνδχγην επηκεξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ... 29 Αξηζκεηηθφ Παξάδεηγκα... 30 Οη ρξεκαηηθέο δνζνιεςίεο ησλ θξαηψλ κειψλ κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ... 31 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ... 39 Αλάιπζε ησλ ρξεκαηηθψλ δνζνιεςηψλ ηεο Διιάδαο κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ... 42 Υξεκαηηθέο ξνέο κεηαμχ ηεο Διιάδαο θαη ηεο ΔΔ ην 2006... 45 Ζ Θέζε ηεο Διιάδαο ζην Γεκνζηνλνκηθφ Πιαίζην 2007-2013 ηεο ΔΔ. Γπλάκεηο, Αδπλακίεο, Δπθαηξίεο θαη Κίλδπλνη... 47 Αμηνιφγεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ Α θαη Β ΚΠ ζηελ Διιάδα... 52 χγθξηζε ηεο αλαπηπμηαθήο επίδνζεο ηεο Διιάδαο κε ηηο ππφινηπεο ρψξεο ζπλνρήο... 56 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ... 69 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 71 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ... 73 εκείσζε :Οη πίλαθεο θαη ηα δηαγξάκκαηα βξίζθνληαη ζπγθεληξσκέλα ζην παξάξηεκα ηεο εξγαζίαο. 5

ΔΗΑΓΧΓΖ Ο Κνηλνηηθφο Πξνυπνινγηζκφο είλαη ην ζεκαληηθφηεξν ρξεκαηνδνηηθφ κέζν πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Δπξσπατθή Έλσζε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ Δπξσπατθψλ πνιηηηθψλ. Παξφηη ην κέγεζφο ηνπ είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλν ζε ζρέζε κε ην κέγεζνο ησλ εζληθψλ θξαηηθψλ πξνυπνινγηζκψλ, πξαγκαηνπνηεί ζεκαληηθή αλαδηαλνκή εηζνδήκαηνο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Δηδηθφηεξα, ζην πιαίζην ηεο δηαξζξσηηθήο πνιηηηθήο ηα πινπζηφηεξα θξάηε κέιε ρξεκαηνδνηνχλ κέζσ ηνπ ΚΠ αλαπηπμηαθά έξγα ζηα πησρφηεξα. Δπνκέλσο, ε κέηξεζε ησλ ρξεκαηηθψλ ξνψλ πνπ δεκηνπξγεί ν ΚΠ ζπλδέεηαη ζηελά κε ηελ αλάιπζε ησλ επηκέξνπο Δπξσπατθψλ πνιηηηθψλ θαη εηδηθφηεξα ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο ζπλνρήο. θνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ ρξεκαηηθψλ δνζνιεςηψλ ηεο Διιάδαο κε ηνλ ΚΠ απφ ην έηνο εηζδνρήο ηεο ζηελ ΔΟΚ κέρξη θαη ζήκεξα. ην πξψην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ζπλνπηηθά ην δεκνζηνλνκηθφ ζχζηεκα ηεο ΔΔ. Ηδηαίηεξε αλαθνξά γίλεηαη ζηνλ ΚΠ, ην ζχζηεκα ηδίσλ πφξσλ θαη ηηο δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο. ην δεχηεξν θεθάιαην νξίδνληαη νη δείθηεο ηεο θαζαξήο ζέζεο θαη ηνπ ηζνδπγίνπ θαηαλεκεκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ έλαληη ηνπ ΚΠ. ηε ζπλέρεηα παξαηίζεληαη νη ζρεηηθέο ηηκέο ησλ δχν δεηθηψλ γηα φια ηα θξάηε κέιε ζηελ πεξίνδν 1981-2006, έηζη ψζηε λα απνηππσζνχλ νη ρξεκαηηθέο ξνέο πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί κέζσ ηνπ ΚΠ κέρξη ζήκεξα. ην ηειεπηαίν θεθάιαην αθνινπζεί πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ ρξεκαηηθψλ ξνψλ πνπ αθνξνχλ ηελ Διιάδα. Παξαηίζεληαη ζε εηήζηα βάζε ηα πνζά ησλ πιεξσκψλ αλά Σακείν ηεο ΔΔ θαη αλά ηίηιν πνιηηηθήο. Δπηρεηξείηαη εθηίκεζε ηεο ζπλεηζθνξάο ησλ θαζαξψλ ρξεκαηηθψλ εληζρχζεσλ απφ ηελ ΔΔ ζηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο Διιάδαο θαη ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα απνηειέζκαηα ζηηο ππφινηπεο ρψξεο ζπλνρήο. 6

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΣΟ ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΣΖ ΔΔ Ο Γεληθφο Πξνυπνινγηζκφο ηεο ΔΔ θαη ην χζηεκα Ηδίσλ Πφξσλ Ο Γεληθφο Πξνυπνινγηζκφο ηεο ΔΔ είλαη ε πξάμε πνπ πξνβιέπεη θαη εγθξίλεη, γηα θάζε έηνο, ηα έζνδα θαη ηηο εθηηκψκελεο σο αλαγθαίεο δαπάλεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο θαη ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο Αηνκηθήο Δλέξγεηαο. Απνηειεί ην ζεκαληηθφηεξν ρξεκαηνδνηηθφ κέζν πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Δπξσπατθή Έλσζε (ΔΔ) γηα λα επηηχρεη ηνπο δηαηππσκέλνπο ζηηο ζπλζήθεο θχξηνπο ζηφρνπο ηεο, δειαδή ηε βηψζηκε νηθνλνκηθή κεγέζπλζε, ηελ αληαγσληζηηθφηεηα, ηελ απαζρφιεζε, ηε δηαθχιαμε θαη αλάπηπμε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ηε ζπλνιηθή αζθάιεηα. ε ζχγθξηζε κε ηνπο εζληθνχο πξνυπνινγηζκνχο πνπ ιακβάλνπλ θαηά κέζν φξν ην 45% πεξίπνπ ηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο, ν ΚΠ είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλνο, αληηπξνζσπεχνληαο κφιηο ιίγν πεξηζζφηεξν απφ ην 1% ηνπ αθαζάξηζηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο ηεο ΔΔ. Ο πίλαθαο Α2 δείρλεη φηη ηα θνλδχιηα ηνπ ΚΠ δελ έρνπλ μεπεξάζεη πνηέ ην 2.3% ησλ ζπλνιηθψλ δεκφζησλ δαπαλψλ ζηα θξάηε κέιε ή αληίζηνηρα ην 1.2% ηνπ ζπλνιηθνχ ΑΔΠ ηεο ΔΔ. Οη θαηά θεθαιή δαπάλεο ηνπ ΚΠ αλέξρνληαη ζε πεξίπνπ 220 επξψ αλά Δπξσπαίν πνιίηε. Ο ΚΠ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηνπο ίδηνπο πφξνπο θαη ηα άιια έζνδα ηεο ΔΔ. Δλδεηθηηθά, ην 2004 νη ίδηνη πφξνη αλήιζαλ ζε 95.1 δηο επξψ θαη ηα άιια έζνδα ζε 8.2 δηο επξψ (απφ ηα νπνία 5.5 δηο αληηζηνηρνχζαλ ζην πιεφλαζκα πνπ κεηαθέξζεθε απφ ην πξνεγνχκελν έηνο). ηαλ ην πκβνχιην θαη ην Κνηλνβνχιην εγθξίλνπλ ηνλ εηήζην πξνυπνινγηζκφ, ηα ζπλνιηθά έζνδα πξέπεη λα ηζνχληαη κε ηηο ζπλνιηθέο δαπάλεο. Σν ζπλνιηθφ πνζφ πνπ απαηηείηαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ζπλάγεηαη απηφκαηα απφ ην επίπεδν ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ. Χζηφζν, δεδνκέλνπ φηη ηα απνηειέζκαηα ησλ εζφδσλ θαη δαπαλψλ δηαθέξνπλ ζπλήζσο απφ ηηο εθηηκήζεηο πνπ έρνπλ εγγξαθεί ζηνλ ΚΠ, ππάξρεη έλα ππφινηπν θάζε νηθνλνκηθφ έηνο ην νπνίν πξνθχπηεη απφ ηελ εθηέιεζε. Σν δεκνζηνλνκηθφ θνηλνηηθφ ζχζηεκα ζπλερψο εμειίζζεηαη. Με ηελ απφθαζε ηεο 21εο Απξηιίνπ 1970, πνπ αλαλεψζεθε ηδίσο ην 1988 θαη ην 1994, θαζηεξψζεθε γηα πξψηε θνξά ην θαζεζηψο ησλ Ηδίσλ Πφξσλ. Οη Ίδηνη Πφξνη 7

κπνξνχλ λα νξηζζνχλ σο ηα ίδηα κέζα ρξεκαηνδφηεζεο, ηα νπνία είλαη αλεμάξηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ. Πξφθεηηαη γηα έζνδα θνξνινγηθνχ ραξαθηήξα, ηα νπνία πξννξίδνληαη άπαμ θαη δηα παληφο γηα ηελ Κνηλφηεηα, κε ζθνπφ ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο. Απνδίδνληαη ζηελ ΔΔ απηνδηθαίσο, ρσξίο λα απαηηείηαη θάζε θνξά ζρεηηθή απφθαζε ησλ νηθείσλ εζληθψλ αξρψλ. Έηζη, ηα θξάηε κέιε είλαη ππνρξεσκέλα λα απνδίδνπλ ζηελ Κνηλφηεηα ηα πξνβιεπφκελα γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο πνζά. Σν ηζρχνλ ζχζηεκα ηδίσλ πφξσλ Σν ηζρχνλ ζχζηεκα ηδίσλ πφξσλ είλαη απνηέιεζκα δηαδνρηθψλ ηξνπνπνηήζεσλ ηνπ αξρηθνχ ζπζηήκαηνο, πνπ ηέζεθε ζε εθαξκνγή ην 1970. Σν ζπλνιηθφ πνζφ ησλ ηδίσλ πφξσλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ΚΠ πξνθχπηεη αλ αθαηξεζνχλ ηα άιια έζνδα απφ ηηο ζπλνιηθέο δαπάλεο. Σν ζπλνιηθφ πνζφ ησλ ηδίσλ πφξσλ δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην 1.24% ηνπ αθαζάξηζηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο (ΑΔΔ) ηεο ΔΔ. Οη ίδηνη πφξνη κπνξνχλ λα δηαηξεζνχλ ζηηο εμήο ηξεηο θαηεγνξίεο : 1. Παξαδνζηαθνί ίδηνη πφξνη (ΠΗΠ). Πξφθεηηαη θπξίσο γηα ηεισλεηαθνχο δαζκνχο πνπ εηζπξάηηνπλ ηα θξάηε κέιε εμ νλφκαηνο ηεο ΔΔ. Απφ ην 2002 ην πνζνζηφ ησλ ΠΗΠ πνπ θξαηνχλ ηα θξάηε κέιε σο αληηζηάζκηζκα γηα ην θφζηνο είζπξαμεο απμήζεθε απφ 10% ζε 20%. Ζ δηαθνξά απηή αληηζηνηρνχζε πεξίπνπ ζε 2.2 δηο επξψ ην 2002. 2. Πφξνο βαζηδφκελνο ζηνλ θφξν πξνζηηζέκελεο αμίαο (ΦΠΑ). Ο πφξνο ΦΠΑ απνξξέεη απφ ηηο ζηαηηζηηθέο «ζεσξεηηθέο» ελαξκνληζκέλεο βάζεηο ΦΠΑ ησλ θξαηψλ κειψλ, πνπ ππνινγίδνληαη βάζεη ησλ εζληθψλ εηζπξάμεσλ ΦΠΑ. Δπηπιένλ, φζνλ αθνξά ηε ζεσξεηηθή βάζε ΦΠΑ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο εθαξκφδεηαη αλψηαην φξην ίζν πξνο ην 50% ηνπ αθαζάξηζηνπ εζληθνχ εηζνδήκαηνο (ΑΔΔ) θάζε θξάηνπο κέινπο ψζηε λα αληηζηαζκίδεηαη ε ειαθξά «θζίλνπζα» ηάζε ηνπ ΦΠΑ. Έηζη ν βαζηδφκελνο ζηνλ ΦΠΑ ίδηνο πφξνο κεηαηξέπεηαη ζηελ πξάμε ζε πφξν βαζηδφκελν ζην ΑΔΔ γηα ηηο ρψξεο ζηηο νπνίεο ηζρχεη ην αλψηαην φξην. Ο ζπληειεζηήο επί ηνπ ΦΠΑ δελ δχλαηαη λα ππεξβαίλεη ην 0.5% ηεο βάζεο. 3. Πφξνο βαζηδφκελνο ζην ΑΔΔ. Πξφθεηηαη γηα ζπκπιεξσκαηηθφ πφξν πνπ ρξεζηκεχεη γηα ηελ εμηζνξξφπεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. Μέρξη θαη 8

ην 2001 ε βάζε ππνινγηζκνχ ήηαλ ην ΑΔΠ φκσο, απφ ην 2002 πξνηηκήζεθε ην ΑΔΔ. Δπηβάιιεηαη σο εληαίνο ζπληειεζηήο ζε ζπλάξηεζε κε ην ΑΔΔ εθάζηνπ θξάηνπο κέινπο ζηελ ηηκή ηεο αγνξάο. ε εηήζηα βάζε, θάζε θξάηνο κέινο ππνβάιεη ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή έλα εξσηεκαηνιφγην ζπκπιεξσκέλν κε ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ζηελ κέηξεζε ηνπ ΑΔΔ. Ζ Δπηηξνπή δηαηεξεί ην δηθαίσκα επηηφπνπ ειέγρσλ ζηα θξάηε κέιε, ψζηε λα επηβεβαηψζεη ηελ αθξίβεηα ησλ δειψζεσλ. Ο ελ ιφγσ πφξνο ππνινγίδεηαη σο ε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δαπαλψλ θαη ηνπ αζξνίζκαηνο φισλ ησλ άιισλ δεκνζίσλ πφξσλ. Δπνκέλσο, απνηειεί έλαλ πφξν-«θιεηδί», δεδνκέλνπ φηη ρξεκαηνδνηεί ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ. Γελ ππάξρεη ζπγθεθξηκέλν φξην γηα ηνλ ζπληειεζηή απηφλ πιελ ηνπ αλψηαηνπ νξίνπ ησλ ηδίσλ πφξσλ πνπ πεξηνξίδεη ην ζπλνιηθφ χςνο φισλ ησλ ηδίσλ πφξσλ ζην 1.24% ηνπ ΑΔΔ ηεο ΔΔ. 1 Σέινο, κέξνο ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ ηδίσλ πφξσλ απνηειεί θαη έλαο εηδηθφο κεραληζκφο δηφξζσζεο ηεο δεκνζηνλνκηθήο αληζνξξνπίαο ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Σν 1984, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Fontainebleau απνθάζηζε λα εηζάγεη ηε Βξεηαληθή αληηζηάζκηζε. χκθσλα κε ηνλ κεραληζκφ απηφ, επηζηέθεηαη ζην Ζλσκέλν Βαζίιεην ην ηζνδχλακν ηνπ 66% ηνπ θαζαξνχ αξλεηηθνχ δεκνζηνλνκηθνχ ππνινίπνπ ηνπ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε ηεο Βξεηαληθήο αληηζηάζκηζεο θαηαλέκεηαη κεηαμχ ησλ ππνινίπσλ θξαηψλ κειψλ θαη' αλαινγία πξνο ην κεξίδηφ ηνπο ζην θνηλνηηθφ ΑΔΔ, κε εμαίξεζε ηε Γεξκαλία, ηελ Απζηξία, ηηο Κάησ Υψξεο θαη ηε νπεδία, ην κεξίδην ησλ νπνίσλ κεηψλεηαη θαηά ηα ηξία ηέηαξηα. Σν νηθνλνκηθφ απηφ βάξνο αλαθαηαλέκεηαη κεηαμχ ησλ είθνζη άιισλ θξαηψλ κειψλ. Δλδεηθηηθά ην 2004 ε δηφξζσζε ππέξ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ αλήιζε ζε 5 δηο 272 εθαη επξψ θαη ε επηβάξπλζε ηεο Διιάδαο ήηαλ 150 εθαη επξψ. 2 1 Μέρξη θαη ην 2001 ε βάζε ππνινγηζκνχ ήηαλ ην ΑΔΠ κε ην ζχζηεκα ESA 79 φκσο, απφ ην 2002 πξνηηκήζεθε ην ΑΔΔ κε ην ESA 95. ΔSA είλαη ηα αξρηθά ηνπ Δπξσπατθνχ πζηήκαηνο Λνγαξηαζκψλ. Ζ εηζαγσγή ηνπ ESA 95 ζηελ Διιάδα έγηλε ην 1992, ελψ πξνεγνχκελα ρξεζηκνπνηήζεθε ζχζηεκα δηαθνξεηηθφ απφ ην ESA 79. πλεπψο ηα ζηνηρεία ησλ εζληθψλ ινγαξηαζκψλ ηεο Διιάδαο πξηλ θαη κεηά ην 1992 δελ είλαη ζπγθξίζηκα. Γη απηφ ην ιφγν ζηελ εξγαζία ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνηρεία ηνπ Διιεληθνχ ΑΔΠ απφ ην 1992 θαη έπεηηα. 2 Βιέπε Δηήζηα Έθζεζε Δπξσπατθνχ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ Γηα Σα Έηνο 2004, ζει XVI. 9

Σα άιια έζνδα ηνπ ΚΠ πεξηιακβάλνπλ ηνπο θφξνπο θαη ινηπέο παξαθξαηήζεηο επί ησλ απνδνρψλ ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο ΔΔ, ηξαπεδηθνχο ηφθνπο, ζπλεηζθνξέο ηξίησλ ρσξψλ ζε νξηζκέλα θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα (πρ ζηνλ ηνκέα ηεο έξεπλαο), επηζηξνθέο κε ρξεζηκνπνηεζείζαο ρξεκαηνδνηηθήο ζπλδξνκήο ηεο ΔΔ, ηφθνπο ππεξεκεξίαο, θαζψο θαη ην ππφινηπν ηνπ πξνεγνχκελνπ νηθνλνκηθνχ έηνπο. Οη Ίδηνη Πφξνη ηίζεληαη ζηε δηάζεζε ηεο Έλσζεο κεληαίσο απφ ηα θξάηε κέιε πηζηψλνληαο ην ινγαξηαζκφ «Ίδηνη Πφξνη» πνπ έρεη αλνηρζεί απφ ηελ Δπηηξνπή, ζπλήζσο ζηελ εζληθή θεληξηθή ηξάπεδα. Οη παξαδνζηαθνί Ίδηνη Πφξνη εγγξάθνληαη θάζε κήλα κε ηνλ ξπζκφ πνπ εηζπξάηηνληαη. Χο πξνο ηνπο πφξνπο ΦΠΑ θαη ΑΔΔ, απηνί απνδίδνληαη ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ηελ πξψηε εξγάζηκε εκέξα θάζε κήλα, θαηά ην έλα δσδέθαην ηνπ πξνβιεπφκελνπ χςνπο ηνπο πνπ εκθαίλεηαη ζηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. Σν δήηεκα ησλ Ηδίσλ Πφξσλ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ απφ πνιηηηθή άπνςε, θαζφηη ε πξνέιεπζή ηνπο πξνζδηνξίδεη ηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ πνιηηψλ, ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ θνηλνηηθψλ νξγάλσλ, ελψ αθνξά θαη ην δήηεκα ηεο νηθνλνκηθήο απηνλνκίαο ησλ Κνηλνηήησλ. Ζ αξρή ησλ Ηδίσλ Πφξσλ πεξηιακβαλφηαλ ήδε ζην άξζξν 201 ηεο πλζήθεο: «Ο πξνυπνινγηζκφο ρξεκαηνδνηείηαη ζην αθέξαην, ππφ ηελ επηθχιαμε ησλ άιισλ εζφδσλ, απφ Ηδίνπο Πφξνπο». 3 χλζεζε ησλ ηδίσλ πφξσλ ηεο ΔΔ (σο πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ ηδίσλ πφξσλ, ηακεηαθή βάζε) ΗΓΗΟΗ ΠΟΡΟΗ 1996-2005 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 ΠΗΠ 19.1% 18.8% 17.2% 16.8% 17.4% 18.1% 11.9% 13.0% 12.0% 11.4% ΦΠΑ 51.3% 45.5% 40.3% 37.8% 39.9% 38.7% 28.8% 25.4% 14.6% 14.1% ΑΔΔ 29.6% 35.7% 42.5% 45.4% 42.7% 43.2% 59.3% 61.6% 73.4% 74.5% χλνιν Ηδίσλ Πφξσλ( δηζ. επξψ) 71.1 75.3 82.2 82.5 88.0 80.7 77.7 83.6 93.3 108.5 Πεγή : Δπξσπατθή Έλσζε. Σςνψτειρ Δημοζιονομικϊν Εκθέζευν 1995-2005 3 Γηα κηα πην ιεπηνκεξή αλάιπζε ησλ Ίδησλ Πφξσλ βιέπε ζην www.europa.eu/budget. 10

Οη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο Οη Δηήζηνη Γεληθνί Πξνυπνινγηζκνί ηεο ΔΔ βαζίδνληαη ζε πνιπεηή δεκνζηνλνκηθά πιαίζηα πνπ ζπκθσλνχληαη γηα 5 έσο 7 έηε απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ην πκβνχιην θαη ηελ Δπηηξνπή. Οη αξρηθέο πξνηάζεηο ηεο Δπηηξνπήο γηα ηηο δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο επεμεξγάδνληαη θαη ηξνπνπνηνχληαη απφ ηα άιια δχν φξγαλα ηνπ ζεζκηθνχ ηξηγψλνπ ηεο ΔΔ θαη πξνζαξκφδνληαη θάζε έηνο απφ ηελ Δπηηξνπή κε βάζε ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηνλ πιεζσξηζκφ ζηελ ΔΔ. Ζ εηζαγσγή ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ απνηειεί πξαγκαηηθφ πνιπεηέο δεκνζηνλνκηθφ πιαίζην. Σν ζχζηεκα απηφ πνπ εγθαηληάζζεθε ην 1988 παξακέλεη έλαο απφ ηνπο ππιψλεο ηνπ θνηλνηηθνχ δεκνζηνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο. Δηζάγεη έλα δηπιφ αλψηαην φξην δαπαλψλ : ην ζχλνιν ησλ πιεξσκψλ ηνπ εηήζηνπ πξνυπνινγηζκνχ δελ κπνξεί λα ππεξβεί ην ζπλνιηθφ φξην πνπ εθθξάδεηαη ζε πνζνζηφ ηνπ ΑΔΠ ηεο Έλσζεο (ζήκεξα 1,27%) θαη θάζε θαηεγνξία δαπαλψλ αλέξρεηαη ζε έλα θαζνξηζκέλν πνζφ γηα θάζε έηνο θαη εθθξάδεηαη ζε πηζηψζεηο αλαιήςεσλ ππνρξεψζεσλ. Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο ησλ δαπαλψλ ηεο Κνηλφηεηαο ρσξίδνληαη ζε ηίηινπο. Κάζε ηίηινο ιακβάλεη κία εηήζηα νξνθή δαπαλψλ εθθξαζκέλε ζε αλαιήςεηο ππνρξεψζεσλ. ήκεξα, ε δνκή ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ αλαιχεηαη ζηνπο παξαθάησ ηίηινπο: 1 Γεσξγία 2 Γηαξζξσηηθέο ελέξγεηεο 3 Δζσηεξηθέο πνιηηηθέο 4 Δμσηεξηθέο ελέξγεηεο 5 Γηνίθεζε 6 Απνζεκαηηθά 7 Πξνεληαμηαθή ζηξαηεγηθή 8 Αληηζηάζκηζε Μεηαμχ ηνπ αλσηάηνπ νξίνπ ησλ Ηδίσλ Πφξσλ θαη ηνπ αλσηάηνπ νξίνπ ησλ πηζηψζεσλ πιεξσκψλ πθίζηαηαη έλα «πεξηζψξην γηα απξφβιεπηεο αλάγθεο» ην νπνίν αθελφο επηηξέπεη, ζε πεξίπησζε αλάγθεο, ηελ αλαζεψξεζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζζνχλ δαπάλεο πνπ δελ είραλ πξνβιεθζεί θαηά ηε ζέζπηζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ, 11

αθεηέξνπ ζπκβάιιεη ζηελ απνξξφθεζε ησλ ζπλεπεηψλ κηαο ρακειφηεξεο απφ ηελ πξνβιεπφκελε νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ζηελ ΔΔ. Οη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο ππνινγίδνληαη ζε ηξέρνπζεο ηηκέο- ηηκέο 1988 γηα ην πξψην πιαίζην δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ, ηηκέο 1992 γηα ην δεχηεξν, 1999 γηα ην ηέηαξην θαη 2006 γηα ην ηέηαξην. Δπνκέλσο, είλαη θαζήθνλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο λα πξνβαίλεη ζε αλαπξνζαξκνγή ησλ πνζψλ ιακβάλνληαο ππφςε ηηο κεηαβνιέο ζην ΑΔΠ θαη ηνλ πιεζσξηζκφ ζηελ ΔΔ. Ζ πξψηε δηνξγαληθή ζπκθσλία ζπλήθζε ην 1988 πξνθεηκέλνπ λα επηηξέςεη ηελ εθαξκνγή ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ 1988-1992 (παθέην Delors I) πνπ πξννξίδνληαλ λα εμαζθαιίζνπλ ηνπο αλαγθαίνπο πφξνπο γηα ηε δεκνζηνλνκηθή εθαξκνγή ηεο Δληαίαο Πξάμεο. Έθηνηε, νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο αλαλεψλνληαη. Ζ δηνξγαληθή ζπκθσλία ηεο 6εο Μαΐνπ 1999 πξνβιέπεη ηηο δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο γηα ηελ πεξίνδν 2000-2006. Μεηά απφ κία καθξά πεξίνδν αβεβαηφηεηαο, ζηηο αξρέο ηνπ 2006 θαηέζηε εθηθηή δηνξγαληθή ζπκθσλία γηα ην δεκνζηνλνκηθφ πιαίζην 2007 2013. 4 4 ρέδην Γηνξγαληθήο πκθσλίαο Μεηαμχ Σνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, Σνπ πκβνπιίνπ Καη Σεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Γηα Γεκνζηνλνκηθή Πεηζαξρία Καη Υξεζηή Γεκνζηνλνκηθή Γηαρείξηζε. 26/4/2006. 12

Οη Γαπάλεο ηνπ Γεληθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ηεο ΔΔ Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ δαπαλψλ ηεο ΔΔ ζε ηίηινπο δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ απεηθνλίδεη ηηο δηάθνξεο επηινγέο πνιηηηθψλ, θαζφηη ε επηκέξνπο δηάξζξσζε ησλ δαπαλψλ νθείιεη λα βξίζθεηαη ζε ζπκθσλία κε ηηο θχξηεο πνιηηηθέο πξνηεξαηφηεηεο πνπ πηνζεηήζεθαλ γηα ηελ θάζε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν. κσο, νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο δελ είλαη δπλαηφλ λα αληηκεησπηζηνχλ σο πνιπεηήο πξνυπνινγηζκφο, γηαηί ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο θαη ςήθηζεο ηνπ εηήζηνπ πξνυπνινγηζκνχ είλαη εμαηξεηηθά ζεκαληηθή γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ αθξηβνχο χςνπο ησλ δαπαλψλ ππφ ησλ ηηκψλ νξνθήο θαη γηα ηνλ επηκεξηζκφ ησλ πηζηψζεσλ κεηαμχ ησλ ηίηισλ πνιηηηθήο. Ο Γεληθφο Πξνυπνινγηζκφο ηεο ΔΔ είλαη ηζνζθειηζκέλνο, επνκέλσο νη δαπάλεο δελ επηηξέπεηαη λα ππεξβαίλνπλ ηα έζνδα. Οη δαπάλεο θαηαγξάθνληαη θαηά ηνπο ηίηινπο ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ. Ο παξαθάησ πίλαθαο παξνπζηάδεη ηηο δαπάλεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ αλά ηίηιν ζε εθαη επξψ γηα ηελ πεξίνδν 2000-2004. 1 Γεσξγία 2 Γηαξζξσηηθέο ελέξγεηεο 3 Δζσηεξηθέο πνιηηηθέο 4 Δμσηεξηθέο ελέξγεηεο 5 Γηνίθεζε 2000 2001 2002 2003 2004 40505 41534 43520 44379 43579 27590 22456 23499 28527 34198 5360 5303 6566 5671 7255 3841 4230 4423 4285 4605 4643 4855 5211 5305 5856 (Πεγή :Δηήζηεο Δθζέζεηο Δπξσπατθνχ Διεγθηηθνχ πλεδξίνπ 2000-4) Παξαηεξνχκε φηη νη δαπάλεο γηα ηελ Κνηλή Γεσξγηθή Πνιηηηθή θαη ηηο Γηαξζξσηηθέο Γξάζεηο αληηζηνηρνχλ ζην πεξίπνπ 80% ηνπ ζπλφινπ ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ. 13

Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 1988-1992 Ζ δηεχξπλζε ηνπ 1986 (Ηζπαλία, Πνξηνγαιία) αιιά θαη ε αλάγθε εθαξκνγήο ηεο Δληαίαο Δπξσπατθήο Πξάμεο νδήγεζαλ ζε κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο κεηαξξπζκίζεηο ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο Κνηλφηεηαο. Ο θχξηνο ζηφρνο ήηαλ λα επξεζνχλ νη αλαγθαίνη πφξνη γηα ηελ πξνψζεζε κηαο πνιηηηθήο «νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο» ζην Κνηλνηηθφ επίπεδν. Οη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο 1988-1992 εηζήγαγαλ ηξεηο ζεκαληηθέο θαηλνηνκίεο. ζνλ αθνξά ην ζχζηεκα ίδησλ πφξσλ είρακε ηελ εηζαγσγή ηνπ πφξνπ ΑΔΠ, πνπ ιεηηνπξγεί σο ηέηαξηνο ζπκπιεξσκαηηθφο πφξνο. Δπίζεο ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο δεκνζηνλνκηθήο πεηζαξρίαο ζπγθξαηήζεθαλ νη δαπάλεο γηα ηελ ΚΑΠ, νη νπνίεο ζχκθσλα κε ηελ νηθεία δεκνζηνλνκηθή νδεγία δελ επηηξεπφηαλ λα απμεζνχλ ζε εηήζηα βάζε πέξαλ ηνπ 74% ηνπ εηήζηνπ ξπζκνχ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ησλ ρσξψλ ηεο Κνηλφηεηαο. Σέινο, ζεκεηψζεθε δηπιαζηαζκφο ησλ πφξσλ ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο ην 1993 ζε ζρέζε κε ην 1987 θαη πηνζεηήζεθαλ γηα πξψηε θνξά πέληε ζηφρνη γηα ηελ δηαξζξσηηθή πνιηηηθή ηεο Κνηλφηεηαο. Αθνινπζνχλ ζε κνξθή πηλάθσλ νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο αλά ηίηιν πνιηηηθήο θαη ε αλάιπζε ησλ ηδίσλ πφξσλ αλά θξάηνο κέινο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. 14

ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΔ ΠΡΟΠΣΗΚΔ 1988-1992 1988 1989 1990 1991 1992 ΣΗΣΛΟΗ. ΠΗΣΧΔΗ ΑΝΑΛΖΦΔΧ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 1. ΔΓΣΠΔ- Πξνζαλαηνιηζκφο 27500 27700 28400 29000 29600 2. Γηαξζξσηηθά Σακεία 7790 9200 10600 12100 13450 3. Πνιηηηθέο κε πνιπεηή θαηαλνκή(έξεπλα, ΜΟΠ, θηι) 1210 1650 1900 2150 2400 4. Τπφινηπεο πνιηηηθέο 2103 2385 2500 2700 2800 (κεηαθνξέο, πεξηβάιινλ, εζσηεξηθή αγνξά, εμσηεξηθέο δξάζεηο, θηι) 5. Δπαλαπιεξσκέο θαη Γηνίθεζε 5700 4950 4500 4000 3550 6. Υξεκαηηθά δηαζέζηκα 1000 1000 1000 1000 1000 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΑΝΑΛΖΦΔΧ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 45303 46885 48900 50950 52800 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ 43779 45300 46900 48600 50100 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ σο % ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ 1.12% 1.14% 1.15% 1.16% 1.17% ΗΓΗΟΗ ΠΟΡΟΗ (ΟΡΟΦΖ) σο % ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ 1.15% 1.17% 1.18% 1.19% 1.20% Σηκέο ζε εθαη επξψ 1988 Πεγή : Γηνξγαληθή πκθσλία (OJ L 185, 15-7-1998) ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΗΓΗΧΝ ΠΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΡΑΣΟ ΜΔΛΟ 1988-1992. Σηκέο ζε εθαη επξψ 1988 1989 1990 1991 1992 Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % BE 1833.5 4.5 1807.2 4.1 1763.7 4.3 2217.4 4.2 2239.1 4.0 DK 955.6 2.3 871.0 2.0 775.1 1.9 1033.5 2.0 1034.8 1.8 DE 11534.9 28.2 11110.4 25.1 10357.5 25.0 15394.2 29.1 16997.5 30.2 EL 429.9 1.1 566.3 1.3 563.6 1.4 762.1 1.4 728.6 1.3 ES 2678.1 6.6 3575.1 8.1 3671.4 8.9 4580.2 8.7 4828.0 8.6 FR 9095.4 22.2 8622.8 19.5 8089.1 19.5 10602.0 20.1 10493.4 18.7 IE 328.2 0.8 370.9 0.8 368.5 0.9 452.4 0.9 462.3 0.8 IT 5426.7 13.3 7605.9 17.2 6097.7 14.7 8699.8 16.5 8279.9 14.7 LU 81.6 0.2 72.8 0.2 74.5 0.2 108.8 0.2 123.5 0.2 NL 2795.6 6.8 2700.5 6.1 2615.2 6.3 3537.7 6.7 3534.0 6.3 PT 399.9 1.0 458.3 1.0 502.4 1.2 712.0 1.3 838.1 1.5 UK 5323.9 13.0 6568.1 14.8 6534.3 15.8 4736.4 9.0 6702.4 11.9 ΤΝΟΛΟ 40883.3 100 44329.3 100 41413.0 100 52836.5 100 56261.7 100 Πεγή : European Commission. The Community budget: the facts in figures. 2000. 15

Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 1993-1999 ηηο αξρέο ηνπ 1992 ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή πξφηεηλε έλα λέν πιαίζην δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ (γλσζηφ θαη ζαλ δεχηεξν παθέην Delors) γηα ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο πλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Λακβάλνληαο ππφςε ηελ γεληθφηεξε νηθνλνκηθή χθεζε ζηελ Δπξψπε θαζψο θαη ηνπο πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο ζε ζρέζε κε ηνπο ζηφρνπο ηεο λέαο πλζήθεο, ε πξνγξακκαηηθή πεξίνδνο επεθηάζεθε απφ πέληε ζε επηά ρξφληα. Πξψηε πξνηεξαηφηεηα είραλ νη δηαξζξσηηθέο δξάζεηο ζηηο ιηγφηεξν αλαπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο ηεο ΔΔ θαη νη εζσηεξηθέο πνιηηηθέο. Με ηε δηνξγαληθή ζπκθσλία ηνπ Γεθεκβξίνπ 1992 πηνζεηήζεθε ην θείκελν ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ. ζνλ αθνξά ηελ ΚΑΠ ε αγξνηηθή νδεγία ηνπ 1988 γηα ζπγθξάηεζε ησλ δαπαλψλ παξέκεηλε ελεξγή. ηε δηαξζξσηηθή πνιηηηθή δεκηνπξγήζεθε ην Σακείν πλνρήο, ην νπνίν ρξεκαηνδνηεί ρψξεο (θαη φρη πεξηθέξεηεο ζε αληίζεζε κε ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία) κε θαηά θεθαιή ΑΔΠ κηθξφηεξν ηνπ 90% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ΔΔ, γηα έξγα ζηνπο ηνκείο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ησλ κεηαθνξψλ. Με ηε ζπλδπαζκέλε βνήζεηα απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία θαη ην Σακείν πλνρήο νη ηέζζεξηο ρψξεο ζπλνρήο έιαβαλ ζπλνιηθά ηε δηπιάζηα βνήζεηα ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο ζε ζρέζε κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν 1988-1992. Δπίζεο, αχμεζε θαηά 30% παξνπζηάδεη ν ηίηινο ησλ εζσηεξηθψλ πνιηηηθψλ, θπξίσο νη ηνκείο ηεο έξεπλαο θαη ηεο αλάπηπμεο ησλ παλεπξσπατθψλ δηθηχσλ ζηηο κεηαθνξέο, ηειεπηθνηλσλίεο θαη ηελ ελέξγεηα. Σέινο, ζεκαληηθή αχμεζε θαηά 40% έιαβαλ ηα θνλδχιηα γηα εμσηεξηθέο δξάζεηο. Σν Γεθέκβξην ηνπ 1994 νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο αλαπξνζαξκφζηεθαλ γηα λα ζπκπεξηιάβνπλ ηε δηεχξπλζε ηνπ 1995 (Απζηξία, νπεδία, Φηλιαλδία). Αθνινπζνχλ ζε κνξθή πηλάθσλ νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο αλά ηίηιν πνιηηηθήο, ε αλαπξνζαξκνγή ηνπ 1995 θαη ε αλάιπζε ησλ ηδίσλ πφξσλ αλά θξάηνο κέινο γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν. 16

ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΔ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ 1993-1999. Σηκέο ζε εθαη επξψ 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 ΣΗΣΛΟΗ. ΠΗΣΧΔΗ ΑΝΑΛΖΦΔΧ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 1. KAΠ 35230 35095 35354 37245 37922 38616 39327 2. ΓΗΑΡΘΡΧΣΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ 21277 21885 24477 26026 27588 29268 30945 Γηαξζξσηηθά Σακεία 19777 20135 22369 23668 24980 26610 28345 Σακείν πλνρήο 1500 1750 2000 2250 2500 2550 2600 3. ΔΧΣΔΡΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΚΔ 3940 4084 4702 4914 5117 5331 5534 4. ΔΞΧΣΔΡΗΚΔ ΓΡΑΔΗ 3950 4000 4549 4847 5134 5507 5953 5. ΓΗΟΗΚΖΖ 3280 3380 3738 3859 3974 4033 4093 6. ΓΗΑΘΔΗΜΑ 1500 1500 1100 1100 1100 1100 1100 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΑΝΑΛΖΦΔΧ 69177 69944 75467 78692 81047 83954 86952 ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ 65908 67036 72020 74605 77372 80037 82778 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ σο % ηνπ 1.20 1.19 1.21 1.21 1.22 1.22 1.24 ΑΔΠ ηεο ΔΔ ΗΓΗΟΗ ΠΟΡΟΗ (ΟΡΟΦΖ) σο % ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ 1.20 1.20 1.21 1.22 1.24 1.26 1.27 Πεγέο : Γηνξγαληθή πκθσλία (OJ C 331, 7-12-1993), Γηνξγαληθή πκθσλία (OJ C 395, 31-12-1994) ΠΔΡΗΛΖΦΖ ΗΓΗΧΝ ΠΟΡΧΝ ΑΝΑ ΚΡΑΣΟ ΜΔΛΟ 1993-1999. Σηκέο ζε εθαη επξψ 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % Πνζφ % BE 2394.9 3.7 2822.1 4.4 2680.1 4.0 2750.9 3.9 2971.4 3.9 3130.9 3.8 3196.2 3.9 DK 1206.5 1.9 1296.2 2.0 1295.4 1.9 1368.7 1.9 1505.8 2.0 1694.7 2.1 1656.2 2.0 DE 19076.4 29.8 21366.3 33.3 21324.1 31.4 20742.7 29.2 21217.3 28.2 20633.0 25.1 21069.0 25.5 EL 1011.2 1.6 992.3 1.5 985.2 1.5 1105.9 1.6 1178.4 1.6 1310.3 1.6 1348.8 1.6 ES 5192.6 8.1 4718.1 7.4 3645.2 5.4 4547.1 6.4 5367.6 7.1 5752.4 7.0 6231.3 7.6 FR 11545.5 18.0 12550.9 19.6 11876.8 17.5 12423.2 17.5 13185.9 17.5 13584.3 16.5 13993.8 17.0 IE 567.4 0.9 638.9 1.0 664.8 1.0 681.6 1.0 687.0 0.9 984.7 1.2 1059.7 1.3 IT 10265.0 16.0 7759.5 12.1 6413.7 9.5 9003.0 12.7 8667.1 11.5 10581.4 12.9 10765.8 13.0 LU 167.0 0.3 165.4 0.3 167.6 0.2 160.7 0.2 170.7 0.2 216.7 0.3 194.2 0.2 NL 4030.6 6.3 4245.9 6.6 4349.6 6.4 4435.5 6.2 4837.6 6.4 5104.5 6.2 5091.4 6.2 PT 909.4 1.4 1215.6 1.9 864.9 1.3 851.9 1.2 1077.8 1.4 1104.6 1.3 1227.6 1.5 UK 7626.6 11.9 6417.4 10.0 9251.6 13.6 8218.1 11.6 8928.1 11.9 12537.2 15.2 11083.5 13.4 AT 1762.9 2.6 1874.0 2.6 2110.4 2.8 2085.8 2.5 2053.7 2.5 FI 887.4 1.3 964.0 1.4 1061.9 1.4 1145.8 1.4 1210.7 1.5 SW 1658.3 2.4 1968.2 2.8 2326.0 3.1 2382.7 2.9 2348.8 2.8 ΔΔ15 63993.2 100 64188.8 100 67827.6 100 71095.6 100 75293.0 100 82249.2 100 82530.8 100 Πεγή : European Commission. The Community budget: the facts in figures. 2000. 17

Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 2000-2006 Σε βάζε γηα ηηο δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο 2000-2006 απνηέιεζε θείκελν ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο απφ ηνλ Ηνχιην ηνπ 1997 κε ηίηιν «Αηδέληα 2000 : Γηα κία ηζρπξφηεξε θαη επξχηεξε Έλσζε», ην νπνίν αλαθεξφηαλ ζηελ κεηαξξχζκηζε ηεο ΚΑΠ, ην κέιινλ ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπλνρή, ηελ ζεζκνζέηεζε κίαο πξνεληαμηαθήο ζηξαηεγηθήο, ηηο επηπηψζεηο ηεο κειινληηθήο δηεχξπλζεο θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε ηεο Κνηλφηεηαο. Σνλ Μάην ηνπ 1999 έγηλε ε ππνγξαθή ηεο λέαο δηνξγαληθήο ζπκθσλίαο. Γηαηεξήζεθε ε εθαξκνγή ηεο νδεγίαο γηα ηηο δαπάλεο ηεο ΚΑΠ απφ ην 1988 θαη κάιηζηα ε δεκνζηνλνκηθή πεηζαξρία επεθηάζεθε θαη ζηηο πξνεληαμηαθέο δαπάλεο πνπ ζπλδένληαλ κε ηελ ΚΑΠ. ρεηηθά κε ηελ δηεχξπλζε πξνζηέζεθε έλαο θαηλνχξγηνο ηίηινο, πνπ πεξηιακβάλεη ηα ηξία θχξηα πξνεληαμηαθά κέζα, SAPARD γηα ηηο αγξνηηθέο δαπάλεο, ISPA γηα δηαξζξσηηθέο δξάζεηο θαη PHARE γηα ηε δηνίθεζε. Σν 2003 νη δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο αλαπξνζαξκφζηεθαλ γηα λα ζπκπεξηιάβνπλ ηε δηεχξπλζε ηνπ 2004. 18

ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΔ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ 2000-2006. ε εθαη επξψ- ηηκέο 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ΣΗΣΛΟΗ. ΠΗΣΧΔΗ ΑΝΑΛΖΦΔΧ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 1. ΓΔΧΡΓΗΑ 40920 42800 43900 43770 44657 45677 45807 2. ΓΗΑΡΘΡΧΣΗΚΔ ΓΡΑΔΗ 32045 31455 30865 30285 35665 36502 37940 Γηαξζξσηηθά Σακεία 29430 28840 28250 27670 30533 31835 32608 Σακείν πλνρήο 2615 2615 2615 2615 5132 4667 5332 3. ΔΧΣΔΡΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΚΔ 5930 6040 6150 6260 7877 8098 8212 4. ΔΞΧΣΔΡΗΚΔ ΓΡΑΔΗ 4550 4560 4570 4580 4590 4600 4610 5. ΓΗΟΗΚΖΖ 4560 4600 4700 4800 5403 5558 5712 6. ΓΗΑΘΔΗΜΑ 900 900 650 400 400 400 400 7. ΠΡΟΔΝΣΑΞΗΑΚΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ 3120 3120 3120 3120 3120 3120 3120 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΑΝΑΛΖΦΔΧ 92025 93475 93955 93215 102985 105128 106741 ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ 89600 91110 94220 94880 100800 101600 103840 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ ΠΛΖΡΧΜΧΝ σο % ηνπ 1.07 1.08 1.11 1.10 1.08 1.06 1.06 ΑΔΔ ηεο ΔΔ ΠΔΡΗΘΧΡΗΟ ΓΗΑ ΑΠΡΟΒΛΔΠΣΔ ΓΑΠΑΝΔ 0.17 0.16 0.13 0.14 0.16 0.18 0.18 σο % ηνπ ΑΔΔ ηεο ΔΔ ΗΓΗΟΗ ΠΟΡΟΗ (ΟΡΟΦΖ) σο % ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ 1.24 1.24 1.24 1.24 1.24 1.24 1.24 Πεγή : Γηνξγαληθή πκθσλία 19

Γεκνζηνλνκηθέο Πξννπηηθέο 2007-2013 Μεηά απφ κία καθξά πεξίνδν αβεβαηφηεηαο, ζηηο αξρέο ηνπ 2006 θαηέζηε εθηθηή δηνξγαληθή ζπκθσλία γηα ην δεκνζηνλνκηθφ πιαίζην 2007 2013. 5 Οη βαζηθέο πξνηεξαηφηεηεο είλαη ε ελζσκάησζε ηνπ ζηφρνπ ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο ζηελ εζσηεξηθή αγνξά, νη εζσηεξηθέο δξάζεηο θαη νη εμσηεξηθέο ζρέζεηο ηεο ΔΔ. Ζ νξνθή γηα ην χςνο ησλ ηδίσλ πφξσλ παξακέλεη ζην 1.24% ηνπ ΑΔΠ ηεο ΔΔ. ΓΖΜΟΗΟΝΟΜΗΚΔ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ 2007-2013. ε εθαη επξψ- ηηκέο 2004 ΠΗΣΧΔΗ ΑΝΑΛΖΦΔΧ 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 ΤΝΟΛΟ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ 1. ΓΗΑΣΖΡΖΗΜΖ 51267 52415 53616 54294 55368 56876 58303 382139 ΑΝΑΠΣΤΞΖ 1 α. Αληαγσληζηηθφηεηα 8404 9097 9754 10434 11295 12153 12961 74098 1β. πλνρή 42863 43318 43862 43860 44073 44723 45342 308041 2. ΠΡΟΣΑΗΑ ΚΑΗ 54985 54322 53666 53035 52400 51775 51161 371344 ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΧΝ ΦΤΗΚΧΝ ΠΟΡΧΝ 3. ΗΘΑΓΔΝΔΗΑ, ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ, ΑΦΑΛΔΗΑ ΚΑΗ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ 1199 1258 1380 1503 1645 1797 1988 10770 4. Ζ ΔΔ Χ ΠΑΓΚΟΜΗΟ 6199 6469 6739 7009 7339 7679 8029 49463 ΔΣΑΗΡΟ 5. ΓΗΟΗΚΖΖ 6633 6818 6973 7111 7255 7400 7610 49800 6. ΑΝΣΗΣΑΘΜΗΔΗ 419 191 190 800 ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ 120702 121473 122564 122952 124007 125527 127091 864316 ΑΝΑΛΖΦΔΧ ΤΠΟΥΡΔΧΔΧΝ Χο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΔ 1.10% 1.08% 1.07% 1.04% 1.03% 1.02% 1.01% 1.048% ΤΝΟΛΟ ΠΗΣΧΔΧΝ 116650 119620 111990 118280 115860 119410 118970 820780 ΠΛΖΡΧΜΧΝ Χο πνζνζηφ ηνπ ΑΔΔ 1.06% 1.06% 0.97% 1.00% 0.96% 0.97% 0.94% 1.00% Γηαζέζηκν πεξηζψξην 0.18% 0.18% 0.27% 0.24% 0.28% 0.27% 0.30% 0.24% Όςνο ηδίσλ πφξσλ σο 1.24% 1.24% 1.24% 1.24% 1.24% 1.24% 1.24% 1.24% πνζνζηφ ηνπ ΑΔΔ Πεγή : Γηνξγαληθή πκθσλία 5 ρέδην Γηνξγαληθήο πκθσλίαο Μεηαμχ Σνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, Σνπ πκβνπιίνπ Καη Σεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο Γηα Γεκνζηνλνκηθή Πεηζαξρία Καη Υξεζηή Γεκνζηνλνκηθή Γηαρείξηζε. 26/4/2006. 20

Ζ νηθνλνκία ηεο ΔΔ Ζ ΔΔ είλαη ζήκεξα ε κεγαιχηεξε νηθνλνκία ζηνλ θφζκν. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Γηεζλνχο Ννκηζκαηηθνχ Σακείνπ ην ΑΔΠ ηεο ΔΔ αλήιζε ην 2005 ζε 12865 δηο δνιάξηα έλαληη 11734 ησλ ΖΠΑ. κσο, θαζφηη ε ΔΔ έρεη ζεκαληηθά κεγαιχηεξν πιεζπζκφ απφ ηηο ΖΠΑ, ην θαηά θεθαιή ΑΔΠ ζηελ ΔΔ είλαη 28100 δνιάξηα έλαληη 40000 ζηηο ΖΠΑ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φκσο φηη ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα δέθα λέα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ έρνπλ ζεκαληηθά ρακειφηεξν εηζφδεκα απφ ηα παιαηφηεξα. Δθηηκάηαη φηη θαηά ηελ πεξίνδν 2006-2020 ε νηθνλνκία ηεο ΔΔ ζα αλαπηχζζεηαη κε εηήζην ξπζκφ 2.1%. Ζ δηάξζξσζε ηεο νηθνλνκίαο ηεο ΔΔ είλαη γεσξγία (2.3%), βηνκεραλία (28.3%), ππεξεζίεο (69.4%). Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ ππνινγίδεηαη ζε 211.1 εθαηνκκχξηα θαη ην πνζνζηφ αλεξγίαο ζε 9.1%. 6 6 Πεγέο : Euro-indicators News release. June 2005 inflation data. Retrieved on July 18, 2005. Euro-indicators News release. May 2005 unemployment data. Retrieved on July 18, 2005. World Bank. GNI data (July 2005). Retrieved on August 4, 2005. 21

Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο ΔΔ θαη ην Σακείν πλνρήο Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο ΔΔ είλαη ην Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν (ΔΚΣ), ην Δπξσπατθφ Γεσξγηθφ Σακείν Πξνζαλαηνιηζκνχ θαη Δγγπήζεσλ-Σκήκα Πξνζαλαηνιηζκνχ, ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ) θαη ην Υξεκαηνδνηηθφ Μέζν Πξνζαλαηνιηζκνχ Αιηείαο (ΥΜΠΑ). Δμππεξεηνχλ δχν αιιειέλδεηνπο ζθνπνχο, ηελ ζηήξημε ησλ πησρφηεξσλ πεξηθεξεηψλ ηεο ΔΔ θαη ηελ ελίζρπζε ηεο νινθιήξσζεο ησλ ππνδνκψλ ηεο Δπξψπεο. ην πιαίζην ησλ ηξερνπζψλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία έιαβαλ ρξεκαηνδφηεζε 195 δηο επξψ θαη ην Σακείν πλνρήο 18. Σα Γηαξζξσηηθά Σακεία έρνπλ 3 ζηφρνπο : ηφρνο 1 : ε πξνψζεζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο δηαξζξσηηθήο πξνζαξκνγήο ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ ππνιείπνληαη αλαπηπμηαθά. ηφρνο 2 : ε ελίζρπζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο ζε πεξηνρέο πνπ αληηκεησπίδνπλ δηαξζξσηηθέο δπζθνιίεο. ηφρνο 3 : ε ππνβνήζεζε ηεο πξνζαξκνγήο θαη ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ησλ πνιηηηθψλ θαη ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο θαη απαζρφιεζεο. ζνλ αθνξά ην ζηφρν 1, πξνυπφζεζε ρξεκαηνδφηεζεο είλαη ην θαηά θεθαιή ΑΔΔ (κέηξεζε ζε PPS) ηεο πεξηθέξεηαο λα είλαη ρακειφηεξν ηνπ 75% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ΔΔ. Ζ ζηαηηζηηθή βάζε ππνινγηζκνχ ησλ πεξηθεξεηψλ ηεο ΔΔ είλαη ν θψδηθαο γεσδαηζίαο Nomenclature of Territorial Units for Statistics (NUTS). 7 7 Παξαηίζεληαη νη NUTS-2 κε ην πςειφηεξν θαη ρακειφηεξν θαηά θεθαιή ΑΔΔ ζηελ ΔΔ. Οη πξψηεο 10 NUTS-2 πεξηθέξεηεο κε βάζε ην θαηά θεθαιή ΑΔΠ (PPP) ζε επξψ : 1 Inner London, United Kingdom 60,342 2 Brussels-Capital, Belgium 51,658 3 Luxembourg 50,844 4 Hamburg, Germany 40,011 5 Île-de-France, France 37,687 6 Vienna, Austria 37,158 7 Berkshire, Buckinghamshire & Oxfordshire, United Kingdom 35,894 8 Bozen-Bolzano, Italy 34,791 9 Stockholm, Sweden 34,331 10 Oberbayern, Germany 34,334 Οη ηειεπηαίεο 10 NUTS-2 πεξηθέξεηεο κε βάζε ην θαηά θεθαιή ΑΔΠ (PPP) ζε επξψ : 1 Lubelskie, Poland 7,211 2 Podkarpackie, Poland 7,217 3 Podlaskie, Poland 7,752 4 Swietokrzyskie, Poland 7,978 22

Σν Σακείν πλνρήο είλαη ρξεκαηνδνηηθφ κέζν ηεο ΔΔ πνπ βνεζά ηα θξάηε κέιε λα ζπγθιίλνπλ κε ηνλ κέζν φξν ηεο ΔΔ θαη λα ζηαζεξνπνηήζνπλ ηηο νηθνλνκίεο ηνπο. Υξεκαηνδνηεί κέρξη ην 85% ησλ δαπαλψλ έξγσλ πνπ αθνξνχλ ζην πεξηβάιινλ θαη ηηο ππνδνκέο ηνπ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ. Πξνυπφζεζε γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε είλαη ην θξάηνο κέινο λα έρεη θαηά θεθαιή ΑΔΔ (κέηξεζε ζε PPS) ρακειφηεξν ηνπ 90% ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ΔΔ, δειαδή ε Διιάδα, Πνξηνγαιία, Ηζπαλία θαη ηα 10 λέα θξάηε κέιε. Σν Δπξσπατθφ Διεγθηηθφ πλέδξην Σν Δπξσπατθφ Διεγθηηθφ πλέδξην (ΔΔ) είλαη ην αλεμάξηεην φξγαλν ειέγρνπ ηεο ΔΔ. Σν ΔΔ ειέγρεη ηα έζνδα θαη ηηο δαπάλεο ηεο ΔΔ θαη, µέζσ ηνπ έξγνπ ηνπ, απνζθνπεί ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηεο δεµνζηνλνµηθήο δηαρείξηζεο. Οη εθζέζεηο ειέγρνπ ηνπ πλεδξίνπ απνηεινχλ νπζηαζηηθφ ζηνηρείν γηα ηελ επίβιεςε απφ ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην ηεο δηαρείξηζεο πνπ αζθεί ε Δπηηξνπή ζρεηηθά µε ηνλ πξνυπνινγηζκφ. Ζ Δηήζηα Έθζεζε γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ Γεληθνχ Πξνυπνινγηζκνχ ηεο ΔΔ παξαζέηεη αθξηβή ζηνηρεία γηα ηελ θαηαλνκή ησλ Ηδίσλ Πφξσλ αλά θξάηνο κέινο θαη γηα ηηο πιεξσκέο ζε θάζε θξάηνο κέινο. ια ηα ζηνηρεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο Καζαξήο Θέζεο ησλ θξαηψλ κειψλ πξνέξρνληαη απφ ηηο εηήζηεο εθζέζεηο ηνπ ΔΔ γηα ηα έηε 1999-2004. Καζφηη ε Δηήζηα Έθζεζε γηα ην έηνο v δεκνζηεχεηαη ηνλ Γεθέκβξην ηνπ έηνπο v+1, ε Καζαξή Θέζε ηεο Διιάδαο γηα ηα έηε 2005 θαη 2006 ππνινγίζηεθε κε βάζε ηηο εθηηκήζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ. 5 Warminsko-Mazurskie, Poland 8,048 6 Opolskie, Poland 8,112 7 Northern Hungary, Hungary 8,287 8 Prešovský kraj & Košický kraj, Slovakia 8,430 9 Northern Great Plain, Hungary 8,476 10 Southern Great Plain, Hungary 8,786 23

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΑΝΑΛΤΖ ΣΧΝ ΥΡΖΜΑΣΗΚΧΝ ΓΟΟΛΖΦΗΧΝ ΣΧΝ ΚΡΑΣΧΝ ΜΔΛΧΝ ΣΖ ΔΔ ΜΔ ΣΟΝ ΚΟΗΝΟΣΗΚΟ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΗΜΟ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΔΡΗΟΓΟ 1981-2006 Ζ έλλνηα θαη ν ππνινγηζκφο ησλ ηζνδπγίσλ ελφο θξάηνπο κέινπο κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ Σν ηζνδχγην πξνυπνινγηζκνχ (budgetary balance) νξίδεηαη σο ε δηαθνξά κεηαμχ ησλ απνδφζεσλ πνπ γίλνληαη εθ κέξνπο ελφο θξάηνπο κέινπο ζηνλ ΚΠ θαη ησλ πιεξσκψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζσ ηνπ ΚΠ ζε απηφ ην θξάηνο κέινο. Παξφηη ζπρλά ην ηζνδχγην πξνυπνινγηζκνχ ζεσξείηαη σο έλαο απιφο ηξφπνο γηα λα θαηαγξαθνχλ κέζσ ελφο κφλν αξηζκνχ ηα θαζαξά ρξεκαηνδνηηθά νθέιε πνπ απνξξένπλ απφ ηε ζπκκεηνρή ζηελ ΔΔ, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη επαλεηιεκκέλα πξνεηδνπνηήζεη φηη κία ηφζν απινπζηεπηηθή πξνζέγγηζε απνηπγράλεη λα ζπκπεξηιάβεη ην πξαγκαηηθφ ηζνδχγην ησλ πιενλεθηεκάησλ θαη κεηνλεθηεκάησλ ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ ΔΔ. πγθεθξηκέλα, ηα ηζνδχγηα πξνυπνινγηζκνχ είηε παξνπζηάδνπλ κε ιάζνο ηξφπν είηε απνηεινχλ κε ηθαλνπνηεηηθέο κεηξήζεηο ησλ πιενλεθηεκάησλ πνπ απνξξένπλ απφ ηε ζπκκεηνρή ζηελ ΔΔ, θαζφηη νη ξνέο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ δελ κπνξνχλ λα απνηππψζνπλ φια απηά ηα πιενλεθηήκαηα. Αθελφο, ππάξρνπλ ρξεκαηηθά θαη κε ρξεκαηηθά πιενλεθηήκαηα. Γηα παξάδεηγκα ηα πιενλεθηήκαηα απφ ηελ επηδίσμε θνηλψλ ζηφρσλ πνιηηηθήο, φπσο ε θηιειεπζεξνπνίεζε ηνπ εκπνξίνπ θαη ε Δπξσπατθή νηθνλνκηθή νινθιήξσζε, δελ είλαη δπλαηφ λα κεηξεζνχλ απνθιεηζηηθά ζε φξνπο ξνψλ κεηαμχ πξνυπνινγηζκψλ. Δπηπξφζζεηα, ζρεδφλ πάληνηε νη ρξεκαηηθέο ξνέο απφ ηνλ ΚΠ σθεινχλ δηθαηνχρνπο θαη απφ άιια θξάηε κέιε κε ηε κνξθή ξνψλ επηζηξνθήο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηεινχλ ηα θνλδχιηα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηα Γηαξζξσηηθά Σακεία αιιά θαη νη δαπάλεο ππέξ ηξίησλ ρσξψλ, φπνπ ε εθαξκνγή ησλ επηκέξνπο έξγσλ ζπρλά νδεγεί ζε αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ απφ άιια θξάηε κέιε. Δηδηθά γηα ηελ Διιάδα ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ππνινγίδεη φηη πεξίπνπ ην 40% ησλ εηζξνψλ απφ ηα 24

Γηαξζξσηηθά Σακεία ηεο ΔΔ δαπαλάηαη γηα ηελ αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ απφ ην εμσηεξηθφ. 8 Αθνινχζσο, ζα πξνζπαζήζνπκε λα αλαδείμνπκε κεξηθέο απφ ηηο δπζθνιίεο ζην λα εδξαησζεί κία αζθαιήο ζρέζε αλάκεζα ζηα νθέιε απφ ηε ζπκκεηνρή ζηελ ΔΔ θαη ηηο πιεξσκέο κέζσ ηνπ ΚΠ, αλά ηίηιν ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ. Σίηινο 1. ΚΑΠ. Οη δαπάλεο ηνπ ΚΠ θαηαγξάθνπλ κφλν ηα θνλδχιηα γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ κεραληζκψλ ππνβνήζεζεο ηεο αγνξάο, ηελ άκεζε βνήζεηα, θηι. κσο, παξάγνληεο φπσο ε ξνή ηνπ εηζνδήκαηνο απφ ηνλ παξαγσγφ ζηνλ θαηαλαισηή ηφζν εληφο φζν θαη κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, ηα νθέιε γηα ηελ θνηλσλία απφ ηε ζηαζεξφηεηα ησλ ηηκψλ ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ, ηε ζηαζεξφηεηα ζηνλ εθνδηαζκφ θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ επηδνηήζεσλ ηεο ΚΑΠ ζηε ζπλνιηθή δηάξζξσζε ησλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ, είλαη πξαθηηθά αδχλαην λα ππνινγηζηνχλ κέζσ ησλ ρξεκαηηθψλ ξνψλ κεηαμχ ηνπ εζληθνχ θαη ηνπ Κνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ. Σίηινο 2. Γηαξζξσηηθέο Γξάζεηο. Οη δηαξζξσηηθέο εληζρχζεηο πνπ εηζξένπλ ζηα θξάηε κέιε εθθηλνχλ κία ζεηξά απφ απνηειέζκαηα εθρείιηζεο ηφζν ζην εζληθφ φζν θαη ζην Κνηλνηηθφ εηζνδεκαηηθφ θχθισκα. Σίηινο 3. Δζσηεξηθέο Πνιηηηθέο. Ζ θνηλή εκπνξηθή πνιηηηθή, ε εζσηεξηθή αγνξά, ε πνιηηηθή αληαγσληζκνχ, θηι, παξφηη ζπλδένληαη κε ηα ζεκαληηθφηεξα νηθνλνκηθά νθέιε γηα ηα θξάηε κέιε ην κεξίδηφ ηνπο ζηνλ ΚΠ είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλν (πεξίπνπ 7% ζηηο ηειεπηαίεο δεκνζηνλνκηθέο πξννπηηθέο). Σίηινο 4. Οη πιεξσκέο γηα ηηο Δμσηεξηθέο Δλέξγεηεο δελ κπνξνχλ λα θαηαλεκεζνχλ ζηα θξάηε κέιε θαη επνκέλσο δελ πξέπεη ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνπο ππνινγηζκνχο ησλ επηκέξνπο ηζνδπγίσλ. Σν ίδην ηζρχεη γηα ηνπο ηίηινπο 6 θαη 7, Απνζεκαηηθφ θαη Πξνεληαμηαθή Πνιηηηθή. Σίηινο 5. Γηνίθεζε. Οη δαπάλεο δηνίθεζεο ηεο ΔΔ απνηεινχληαη θπξίσο απφ κηζζνχο θαη θαηαλέκνληαη ζηα θξάηε κέιε πνπ θηινμελνχλ ηα φξγαλα ηεο ΔΔ, θπξίσο ην Βέιγην, θαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ ην Λνπμεκβνχξγν θαη ηε Γαιιία. πκπεξαζκαηηθά, ηα ηζνδχγηα κε ηνλ ΚΠ απνηπγράλνπλ λα απεηθνλίζνπλ πιήξσο ηα πξαγκαηηθά νθέιε ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ ΔΔ γηα ηξεηο θπξίσο ιφγνπο : 8 Βιέπε Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ. Η Χπημαηοδψηηζη ηηρ Εςπυπαφκήρ Ένυζηρ. Βξπμέιιεο, 14/7/2004. COM (2004) 505 ηειηθφ. 25

Καηά πξψην, ηα ηζνδχγηα δελ κπνξνχλ λα ζπκπεξηιάβνπλ ζηνπο ππνινγηζκνχο ηνπο ηηο ζεηηθέο εμσηεξηθέο νηθνλνκίεο πνπ απνξξένπλ απφ ηηο πνιηηηθέο ηεο ΔΔ. Γηα παξάδεηγκα, ηφζν ε ΚΑΠ φζν νη δηαξζξσηηθέο δξάζεηο ηεο ΔΔ σθεινχλ ηνπο άκεζνπο δηθαηνχρνπο ησλ πιεξσκψλ αιιά ηαπηφρξνλα εθθηλνχλ κία δηαδηθαζία ζεηηθψλ εθρεηιίζεσλ (positive spill over effects) πνπ δηαπεξλνχλ ηα εζληθά ζχλνξα. Καηά δεχηεξν, ζπρλά είλαη πνιχ δχζθνιν λα πξνζδηνξηζηεί ν άκεζνο επσθεινχκελνο απφ κία δξάζε ηεο ΔΔ. Γηα παξάδεηγκα ζηα πξνγξάκκαηα ππέξ ηεο αλάπηπμεο ηεο έξεπλαο ζπρλά ζπλεξγάδνληαη νκάδεο θξαηψλ, φκσο νη πιεξσκέο γίλνληαη ππέξ θάπνησλ ζπγθεθξηκέλσλ θξαηψλ κειψλ ζην φλνκα φιεο ηεο νκάδαο. Καηά ηξίην, νη δαπάλεο ηνπ ΚΠ είλαη εηεξνγελείο, επνκέλσο νη ζπγθξίζεηο ησλ ζπλνιηθψλ πνζψλ πνπ εηζπξάρζεθαλ απφ ηα θξάηε κέιε ζπρλά αδπλαηνχλ λα εθηηκήζνπλ ηα νθέιε πνπ απνξξένπλ απφ απηέο ηηο πιεξσκέο. Γηα παξάδεηγκα νη πιεξσκέο γηα δηαξζξσηηθέο δξάζεηο έρνπλ ζαθψο ζεηηθφηεξε ζπκβνιή ζηελ εζληθή νηθνλνκία απφ φηη νη πιεξσκέο γηα ηελ αγνξά αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ ζην πιαίζην ησλ δαπαλψλ δηαρείξηζεο ηεο ΔΔ. Παξφια απηά ε κειέηε ησλ ηζνδπγίσλ παξνπζηάδεη κεγάιν ελδηαθέξνλ φζνλ αθνξά ζηελ Κνηλή Αγξνηηθή Πνιηηηθή θαη ηελ δηαξζξσηηθή πνιηηηθή ηεο ΔΔ, θαζφηη νη ζπγθεθξηκέλεο δαπάλεο θαιχπηνπλ πεξίπνπ ην 85% ησλ εμφδσλ ηνπ ΚΠ. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ηζνδπγίσλ απαηηείηαη ε δηεπθξίληζε ηεζζάξσλ επηκέξνπο δεηεκάησλ : 1. Πνηεο θαηεγνξίεο πιεξσκψλ απφ ηνλ ΚΠ ζηα θξάηε κέιε ζα ζπκπεξηιεθζνχλ. Αξρηθά, εμαηηίαο ησλ πιεξσκψλ πξνο ηξίηεο ρψξεο νη πιεξσκέο πξνο ηα θξάηε κέιε είλαη κηθξφηεξεο απφ ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ ηνπ ΚΠ. Δπίζεο νξηζκέλεο πιεξσκέο είλαη πξαθηηθά αδχλαην λα θαηαινγηζηνχλ ππέξ θάπνηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θξάηνπο κέινπο. Οη ππφινηπεο δαπάλεο, πνπ απνηεινχλ πεξηζζφηεξν απφ ην 90% ηνπ ζπλφινπ, απνθαινχληαη επηκεξηζκέλεο δαπάλεο (allocated expenditure). Αλ απφ ηηο επηκεξηζκέλεο δαπάλεο αθαηξέζνπκε ηηο δαπάλεο δηαρείξηζεο ηεο ΔΔ ιακβάλνπκε ηηο ιεγφκελεο ιεηηνπξγηθέο επηκεξηζκέλεο δαπάλεο (operational allocated expenditure). Οη ιεηηνπξγηθέο 26

επηκεξηζκέλεο δαπάλεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζπρλά απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ηζνδπγίσλ αλά θξάηνο κέινο. 2. Πνηεο θαηεγνξίεο ηδίσλ πφξσλ ζα ζπκπεξηιεθζνχλ. Αξθεηνί κειεηεηέο ππνζηεξίδνπλ φηη νη παξαδνζηαθνί ίδηνη πφξνη (ΠΗΠ) νπζηαζηηθά απνηεινχλ αλεμάξηεην έζνδν ηεο ΔΔ θαη επνκέλσο δελ είλαη ζσζηφ λα ππνινγίδνληαη σο κέξνο ηεο εζληθήο εηζθνξάο ελφο θξάηνπο κέινπο ζηνλ ΚΠ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ν ζπλππνινγηζκφο ησλ ΠΗΠ ζηα ηζνδχγηα ηείλεη λα παξνπζηάδεη ηδηαίηεξα επηβαξεκέλε ηε ζέζε ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ απνηεινχλ βαζηθέο πχιεο εηζφδνπ αγαζψλ απφ ηξίηεο ρψξεο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ε Οιιαλδία θαη ην Βέιγην. Γηα απηφ ην ιφγν ν κεραληζκφο ππνινγηζκνχ ηεο δηφξζσζεο ππέξ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ ιακβάλεη ππφςε θαη αξρή ηνπο ίδηνπο πφξνπο ΦΠΑ θαη ΑΔΔ αλά θξάηνο κέινο θαη ζηε ζπλέρεηα «αλαδηαλέκεη» ην ζπλνιηθφ πνζφ ησλ ΠΗΠ ζε θάζε θξάηνο κέινο θαη αλαινγία πξνο ηηο πιεξσκέο κε βάζε ην ΦΠΑ θαη ην ΑΔΔ. 3. Θα ρξεζηκνπνηήζνπκε ηακεηαθή βάζε ή βάζε πξνυπνινγηζκνχ. Δδψ ην θχξην δήηεκα είλαη ε αληηκεηψπηζε ησλ ρξεκαηηθψλ ππνινίπσλ ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο. Δπθνιφηεξε ζηνλ ππνινγηζκφ είλαη ε ηακεηαθή κέζνδνο, φκσο απαηηείηαη πξνζνρή ζηα εηήζηα ρξεκαηηθά ππφινηπα, ηα νπνία ζπρλά εκθαλίδνπλ κεγάιε κεηαβιεηφηεηα, ψζηε λα κελ εξκελεχνληαη αιιαγέο ζηα κεγέζε ησλ ππνινίπσλ σο αιιαγέο πνιηηηθήο ηεο ΔΔ. Πξαθηηθά ηα αρξεζηκνπνίεηα ππφινηπα ηείλνπλ λα είλαη κεγαιχηεξα θαηά ηα αξρηθά έηε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πξννπηηθψλ, ιφγσ ηνπ ρξφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πξνζαξκνγή ζηα εθάζηνηε λέα πξνγξάκκαηα. 4. Σα ηζνδχγηα επηζπκνχκε λα είλαη κεδεληθνχ αζξνίζκαηνο ή φρη. Ζ ρξήζε ηνπ κεγέζνπο ησλ επηκεξηζκέλσλ δαπαλψλ νδεγεί ζε κεδεληθφ άζξνηζκα. Ζ ρξήζε ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ νδεγεί ζε αξλεηηθφ άζξνηζκα ίζν κε ην πνζφ ησλ πιεξσκψλ πξνο ηξίηεο ρψξεο. 27

Σα είδε ησλ ηζνδπγίσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ εξγαζία θαη ε κέζνδνο ππνινγηζκνχ ηνπο ηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηνχληαη δχν δηαθνξεηηθά είδε ηζνδπγίνπ πξνο ηνλ ΚΠ, κε ηελ ειπίδα φηη αιιεινζπκπιεξψλνληαη θαη δηεπθνιχλνπλ ζπλνιηθά ηνλ αλαγλψζηε ζηελ εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Σν πξψην ηζνδχγην θαιείηαη θαζαξή ζέζε (ΚΘ) έλαληη ηνπ ΚΠ θαη ππνινγίδεηαη σο ε δηαθνξά κεηαμχ ησλ ζπλνιηθψλ απνιήςεσλ απφ ηνλ ΚΠ θαη ησλ ζπλνιηθψλ πιεξσκψλ ηνπ θξάηνπο κέινπο πξνο απηφλ. ΚΘ= Πιεξσκέο - Ίδηνη Πφξνη ή ΚΘ=Απνιήςεηο-Απνδφζεηο. Δπνκέλσο, ζεηηθή ΚΘ ζπλεπάγεηαη θαζαξή κεηαβίβαζε πφξσλ ζην θξάηνο κέινο απφ ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ θαη αξλεηηθή ΚΘ ην αληίζεην. Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ηνπ χςνπο ηεο Καζαξήο Θέζεο έλαληη ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνυπνινγηζκνχ Ζ ΚΘ ελφο θξάηνπο κέινπο είλαη ζπλάξηεζε δχν βαζηθψλ κεηαβιεηψλ. Αθελφο ηνπ δεκνζηνλνκηθνχ πιαηζίνπ ηεο ΔΔ γηα ηελ ελ ιφγσ ρξνληθή πεξίνδν, θαζφηη απηφ θαζνξίδεη ην αλψηαην φξην ησλ πιεξσκψλ. Αθεηέξνπ ηνπ επηπέδνπ ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θάζε πεξηθέξεηαο ηνπ θξάηνπο κέινπο, πνπ ππνινγίδεηαη ζε φξνπο Αθαζάξηζηνπ Δζληθνχ Δηζνδήκαηνο (ΑΔΔ) κε ηε κέζνδν PPS, πξνο ην κέζν φξν ηεο ΔΔ. Οηθνλνκηθή αλάπηπμε πςειφηεξε ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο ΔΔ ζρεηίδεηαη αξλεηηθά κε ηελ ΚΘ, θαζφηη ζην πιαίζην ησλ Γηαξζξσηηθψλ Γξάζεσλ ηα «πινπζηφηεξα» θξάηε κέιε βνεζνχλ νηθνλνκηθά ηα «πησρφηεξα» ψζηε λα πξνσζεζεί ε πξαγκαηηθή ζχγθιηζε. Δπίζεο, δεδνκέλνπ φηη πεξίπνπ ην ήκηζπ ησλ πιεξσκψλ πξνο ηα θξάηε κέιε αθνξά ζε δαπάλεο ηεο Κνηλήο Γεσξγηθήο Πνιηηηθήο, εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ππάξρεη ζεηηθή ζπζρέηηζε κεηαμχ ηνπ χςνπο ηεο ΚΘ θαη ηεο ζεκαληηθφηεηαο ηνπ αγξνηηθνχ ηνκέα ζηελ νηθνλνκία ηνπ θξάηνπο κέινπο. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε πεξίπησζε ηεο Γαιιίαο πνπ ιφγσ ησλ εθηεηακέλσλ απνιήςεσλ γηα ηελ ΚΑΠ παξνπζηάδεη ΚΘ κε ιηγφηεξεο απψιεηεο απφ ρψξεο κε παξφκνην κε απηήλ βηνηηθφ επίπεδν. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζην παξειζφλ ε Γαλία, ρψξα κε ΑΔΔ ζεκαληηθά κεγαιχηεξν ηνπ Δπξσπατθνχ κέζνπ φξνπ, απνιάκβαλε ζεηηθή ΚΘ κέρξη ην 1998 ιφγσ ηεο εθηεηακέλεο αγξνηηθήο βηνκεραλίαο ηεο. Ήηαλ ίζσο ε ραξαθηεξηζηηθφηεξε 28

αζηνρία ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ θνηλνηηθψλ ρξεκαηνδνηήζεσλ θαηά ηελ πεξίνδν 1981-1998. 9 Οη ππνινγηζκνί ζηεξίδνληαη ζε ηακεηαθή βάζε θαη ηα ζηνηρεία πξνέξρνληαη απφ ηηο εηήζηεο εθζέζεηο επί ηνπ ΚΠ πνπ εθδίδεη ην Δπξσπατθφ Διεγθηηθφ πλέδξην. ηηο ζπλνιηθέο πιεξσκέο ιακβάλνληαη ππφςε φιεο νη κνξθέο ηδίσλ πφξσλ θαη ε επηβάξπλζε εθάζηνπ θξάηνπο κέινπο ππέξ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ. Ζ ΚΘ είλαη ην επθνιφηεξν ζηνλ ππνινγηζκφ ηζνδχγην έλαληη ηνπ ΚΠ θαη απνηειεί έλα αξθεηά θαηαηνπηζηηθφ κέηξν ηεο εζληθήο ζπκκεηνρήο ζηα έζνδα θαη ηηο δαπάλεο ηνπ ΚΠ. Σν ηζνδχγην επηκεξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ Σν δεχηεξν ηζνδχγην θαιείηαη ηζνδχγην επηκεξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ (operational allocated budgetary balance) θαη πξνθχπηεη απφ ηνλ ππνινγηζκφ επηκέξνπο κεγεζψλ. Πξφθεηηαη γηα ην κνλαδηθφ απφ ηα πνιιά είδε ηζνδπγίσλ πνπ απνιακβάλεη ηεο έκκεζεο αλαγλψξηζεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, θαζφηη απνηειεί ηελ βάζε ππνινγηζκνχ ηνπ πνζφ πνπ πιεξψλνπλ ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ ζην πιαίζην ηνπ κεραληζκνχ ηεο Βξεηαληθήο δηφξζσζεο. ηνλ ππνινγηζκφ ησλ πιεξσκψλ ησλ θξαηψλ κειψλ πξνο ηνλ ΚΠ δελ ιακβάλνληαη ππφςε νη ΠΗΠ, ελψ ε βάζε ππνινγηζκνχ ησλ απνιήςεσλ θάζε θξάηνπο κέινπο είλαη νη θαηαλεκεκέλεο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο (operational allocated expenditure). Σν ηζνδχγην επηκεξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ιεηηνπξγεί σο θίιηξν ζηελ θαζαξή ζέζε, θαζψο αθαηξψληαο ηνπο ΠΗΠ απφ ηνλ ππνινγηζκφ επηθεληξψλεη πεξηζζφηεξν ζηελ πξαγκαηηθή εζληθή επηβάξπλζε πνπ πξνθαιεί ε ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ΚΠ. Καζφηη είλαη πεξηζζφηεξν πνιχπινθν ζηνλ ππνινγηζκφ θαη απαηηεί νηθνλνκηθά ζηνηρεία κεγαιχηεξεο αλάιπζεο απφ φηη ε ΚΘ, ζηελ παξνχζα εξγαζία ην δεχηεξν ηζνδχγην ρξεζηκνπνηείηαη κφλν γηα ηελ πεξίνδν 1992-2004. 9 Νφιεο Ν., Ο Κνηλνηηθφο Πξνυπνινγηζκφο Καη Ζ πκκεηνρή Σεο Διιάδαο ηα Έζνδα Καη Σηο Γαπάλεο Σνπ Σα Έηε 1981-2000. Δζληθή ρνιή Γεκφζηαο Γηνίθεζεο, Αζήλα, Μάξηηνο 2001, ζει 28. 29

Αξηζκεηηθφ Παξάδεηγκα Γηα ην Βέιγην ην έηνο 2004 ε κέζνδνο ππνινγηζκνχ ηνπ ηζνδπγίνπ θαηαλεκεκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ δίλεη ηα αθφινπζα απνηειέζκαηα. Οη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο πνπ επηκεξίζηεθαλ ζην Βέιγην ήηαλ 2164.3 εθαη επξψ. Οη εζληθέο εηζθνξέο ηνπ Βειγίνπ (ίδηνη πφξνη ΦΠΑ, ΑΔΔ θαη βξεηαληθή δηφξζσζε) ήηαλ 2570.1 εθαη επξψ. Σν ζχλνιν ησλ εζληθψλ εηζθνξψλ φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο ΔΔ ήηαλ 82746.2 εθαη επξψ, επνκέλσο ην κεξίδην ηνπ Βειγίνπ ζην ζχλνιν ηεο ΔΔ ήηαλ 3.1%. Σν ζχλνιν ησλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ηεο ΔΔ ζηα θξάηε κέιε ήηαλ 86944.3 εθαη επξψ. πλεπψο ε ηξνπνπνηεκέλε εζληθή εηζθνξά ηνπ Βειγίνπ ήηαλ 3.1% * 86944.3 εθαη επξψ= 2700.5 εθαη επξψ. Σν ηζνδχγην επηκεξηζκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ ηνπ Βειγίνπ δίλεηαη απφ ηε δηαθνξά 2164.3 2700.5= -536.1 εθαη επξψ. Δπνκέλσο, κε βάζε ηελ παξαπάλσ κέζνδν ππνινγηζκνχ, ην Βέιγην ην 2004 εκθαλίδεηαη σο θαζαξφο ρξεκαηνδφηεο ηνπ ΚΠ θαηά ην πνζφ ησλ 536.1 εθαη επξψ. 10 Αληίζηνηρα, εάλ ρξεζηκνπνηνχζακε ηελ κέζνδν ππνινγηζκνχ ηεο θαζαξήο ζέζεο ηνπ Βειγίνπ έλαληη ηνπ ΚΠ ζα ιακβάλακε: απνιήςεηο (2393.7) απνδφζεηο (3848.9) = -1455.2 εθαη επξψ. Πξφθεηηαη γηα πνιχ ζεκαληηθή δηαθνξά, θαζφηη ε ΚΘ παξνπζηάδεη ηελ επηβάξπλζε ηνπ Βειγίνπ 3 θνξέο κεγαιχηεξε απφ φηη ην ηζνδχγην θαηαλεκεκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ. Ζ βαζηθή αηηία γηα ηε ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε ησλ δχν κεγεζψλ ζηελ πεξίπησζε ηνπ Βειγίνπ είλαη φηη ε ελ ιφγσ ρψξα απνηειεί βαζηθή πχιε εηζφδνπ εκπνξεπκάησλ απφ ηξίηεο ρψξεο ζηελ ΔΔ. αλ επαθφινπζν νη ΠΗΠ πνπ απνδίδεη ην Βέιγην είλαη πνιχ πςεινί θαη ζε εηήζηα βάζε αληηζηνηρνχλ πεξίπνπ ζην 45% ησλ ζπλνιηθψλ ηδίσλ πφξσλ. Καζφηη νη ΠΗΠ ζεσξνχληαη έζνδν ηεο ΔΔ θαη φρη θαζαξή εζληθή εηζθνξά, ε δεχηεξε κέζνδνο «απνδίδεη» απνθιεηζηηθά γηα ιφγνπο ππνινγηζκνχ ηνπο ΠΗΠ ζε θάζε θξάηνο κέινο αλαινγηθά ηελ πξαγκαηηθή εζληθή ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ ρξεκαηνδφηεζε ηνπ ΚΠ. 10 Σα ζηνηρεία ηνπ παξαδείγκαηνο πξνέξρνληαη απφ ηα European Commission. The concept and measurement of the budgetary balance. Brussels, 7-10-1998. θαη European Commission. Allocation of 2004 EU expenditure by member state. Brussels, September 2005. 30

Οη ρξεκαηηθέο δνζνιεςίεο ησλ θξαηψλ κειψλ κε ηνλ Κνηλνηηθφ Πξνυπνινγηζκφ Ο πίλαθαο Β1 παξνπζηάδεη ηελ ΚΘ φισλ ησλ θξαηψλ κειψλ απφ ην 1981 έσο ην 1988. Καηά ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν νη δαπάλεο ηεο ΚΑΠ αληηπξνζψπεπαλ ην 70%-60% ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ, έλαληη κφιηο 12%- 18% γηα ηηο δηαξζξσηηθέο δαπάλεο. 11 Παξαηεξνχκε φηη ηα θξάηε κέιε κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε ηξεηο νκάδεο. Απηά κε ζεηηθή ΚΘ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ, δειαδή Διιάδα, Ηξιαλδία, Ηζπαλία, Πνξηνγαιία (ρψξεο ζπλνρήο), θαη Γαλία. Ζ ζεηηθή θαζαξή ηεο Γαλίαο είλαη ζπλάξηεζε ηνπ ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλνπ αγξνηηθνχ ηνκέα ηεο ρψξαο. Ζ δεχηεξε νκάδα πεξηιακβάλεη ηα θξάηε κέιε κε ζηαζεξά αξλεηηθή ΚΘ, Γεξκαλία, Ζλσκέλν βαζίιεην θαη Λνπμεκβνχξγν. Ζ ηξίηε νκάδα απαξηίδεηαη απφ ηα ππφινηπα θξάηε κέιε πνπ παξνπζίαζαλ άιινηε ζεηηθή θαη άιινηε αξλεηηθή ΚΘ. Αμηνζεκείσηε είλαη ε πνιχ ρακειή επηβάξπλζε ηεο Οιιαλδίαο, ρψξαο πνπ ζηηο επφκελεο πεξηφδνπο θαζίζηαηαη βαζηθφο ρξεκαηνδφηεο ηνπ ΚΠ. Ο πίλαθαο Β2 παξνπζηάδεη ηελ ΚΘ θαη ν πίλαθαο Β9 ην ηζνδχγην θαηαλεκεκέλσλ ιεηηνπξγηθψλ δαπαλψλ (ηζνδχγην ΚΛΓ) γηα φια ηα θξάηε κέιε θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ Α ΚΠ. Καηά ηε ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν νη δηαξζξσηηθέο δαπάλεο δηπιαζηάζηεθαλ ζε πξαγκαηηθνχο φξνπο θαη θπκάλζεθαλ απφ ην 20 έσο 30% ησλ εμφδσλ ηνπ ΚΠ. 12 Θεηηθή ΚΘ παξνπζίαζαλ νη ρψξεο ζπλνρήο θαη ε Γαλία. Αμηνζεκείσην ην γεγνλφο φηη ε Διιάδα εκθάληζε ηελ κεγαιχηεξε ΚΘ απφ φιεο ηηο ρψξεο, ηφζν ζε απφιπην φζν θαη ζε θαηά θεθαιή κέγεζνο. Κχξηνη ρξεκαηνδφηεο παξέκεηλαλ ε Γεξκαλία θαη ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ελψ θαη ε Γαιιία κε ηελ Ηηαιία είραλ αξλεηηθή ΚΘ θαζ φιε ηελ πεξίνδν. Μηθηή ήηαλ ε εηθφλα γηα ηηο ρψξεο BENELUX. Ζ κέηξεζε ζε φξνπο ηζνδπγίνπ ΚΛΓ αλέδεημε ηελ Ηξιαλδία θαη Διιάδα σο ηνπο πιένλ σθειεκέλνπο εηαίξνπο, κε κεηαβηβάζεηο πνπ ην 1993 έθηαζαλ ζην 6.57% θαη 5.25% ηνπ ΑΔΠ ηνπο αληίζηνηρα. Ζ ελίζρπζε γηα ηελ Πνξηνγαιία αλήιζε ζε 3.56% ηνπ ΑΔΠ θαη γηα ηελ Ηζπαλία 0.7%. Οη πιένλ επηβαξεκέλνη εηαίξνη ήηαλ ε Γεξκαλία κε 0.6% θαη ην Λνπμεκβνχξγν κε 0.7% ηνπ ΑΔΠ. 11 Βιέπε European Commission. The Community budget: the facts in figures. 2000, ζει 30. 12 Χο άλσ, ζει 31. 31