ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΙΔΙ- ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΙΔΙ- ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Βάιος Αχιλλέα Νταφούλης Δρ.Παιδοψυχίατρος,Διευθυντής Παιδοψυχ.Κλινικής Ιπποκράτειο

0

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Σκέψεις για το πριν και το µετά της χρήσης Αυξανόµενος χρόνος για ικανοποίηση Προβλήµατα στη λειτουργικότητα ατόµου Προβλήµατα και άρνηση στις σχέσεις Δυσφορία-άγχος σε µη χρήση Ηδονή στη χρήση Young, 2010 0

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΝΟΣΗΣΗΣ Εάν το ελέγχω,ή µε ελέγχει(2-3 ηµέρες χωρίς χρήση) Ευερεθιστότητα Προβλήµατα στις σχέσεις Αποµόνωση Έλλειµµα πρωτοβουλίας ευχαρίστησης για άλλες δραστηριότητες Παρατήρηση-συµβουλή σηµαντικών άλλων 0

0

0

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ 0

IAD COMMORBIDITY,2008-2014 0

ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΕ 45% ΤΩΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΜΕ IAD 0

IAD-AΠΟΥΣΙΕΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 0

IAD-ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΕΝΑΣ ΓΟΝΕΑΣ 0

IAD-MONOΓΟΝΕΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ 0

ΓΟΝΕΑΣ ΧΡΗΣΤΗΣ 0

ΓΟΝΕΙΚΟΤΗΤΑ Έρωτας Αγάπη Εµπιστοσύνη Σεβασµός Συναισθηµατικό κόστος Οικονοµική επιβάρυνση Η γυναίκα ως µητέρα Ο άντρας ως εργαζόµενος Αλλαγή στην οικογένεια και στην αγορά εργασίας µε την είσοδο της γυναίκας

Ο ρόλος της µητέρας Βασική σχέση ζωής Εµπιστοσύνη Φροντίδα Αγάπη Συνεχές της προσφοράς

Σχέση παιδιού µε τη µητέρα Μοναδική Ανεπανάληπτη Αρχίζει από τη σύλληψη του παιδιού Εξαρτητική στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού Συχνά αµφιθυµική

Ο ρόλος του πατέρα Ασφάλεια Καλή σχέση µε τη µητέρα Εµπιστοσύνη Αγάπη Δραστηριότητες από κοινού µε τη µητέρα το παιδί

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΧΕΣΕΩΝ-1 Συµπεριφορά Όρια Σηµασία φίλων Προβολή αναγκών Υπερπροστασία Αδιαφορία Κοινωνική ένταξη

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΧΕΣΕΩΝ-2 Άρνηση πραγµατικότητας-µεγαλώνει Κακή επικοινωνία ζεύγους Ηθική επιτρεπτικότητα Δύσκολο ταπεραµέντο-επικοινωνία Σύγκρουση κόσµων-γενεών-ιδεολογιών Μίµηση προτύπων Ψυχική νόσο

ΦΡΑΣΕΙΣ Ξέρεις ποιος είµαι εγώ Δε δικαιούσαι να µιλάς εσύ Ποια είσαι εσύ που Δε θα µου πεις εσύ Δε µε καταλαβαίνεις Πέστε του γιατρέ Είναι τρελλός,δεν το βλέπετε γιατρέ...

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο γονέας που βρίσκεται δίπλα στο παιδί του τα πρώτα χρόνια της ζωής συνήθως θεµελιώνει µία ουσιαστική σχέση µε το παιδί του

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ-5 Πολύ συχνά τα προβλήµατα των παιδιών αντανακλούν σοβαρές ψυχικές δυσκολίες των γονέων τους Η σοβαρότερη ψυχική διαταραχή είναι η σχιζοφρένεια?

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ-9 Η αυταρχική-αυστηρή αγωγή είναι πιο αποτελεσµατική από την χαλαρήυποχωρητική αγωγή

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Υπάρχει στην εποχή µας γνωστική διαστρέβλωση, ή αλλοίωση του συλλογικού ασυνειδήτου? Υπάρχει ελπίδα να πάνε τα πράγµατα καλύτερα όσον αφορά τα ψυχικά προβλήµατα?

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η πίστη στο Θεό και οι αξίες από την οικογένεια προφυλλάσουν από τις ψυχικές νόσους?

ΜΥΘΟΣ VS ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ-6 Οι σύγχρονες τεχνολογίες µάλλον επαύξησαν τα προβλήµατα και τη µοναξιά των σύγχρονων νέων Internet Addiction Disorder

Κηρυχθέντες διαλυµένοι γάµοι ανάλογα µε τον αριθµό των τέκνων 1 στα 3 ζευγάρια που παίρνουν διαζύγιο δεν έχει παιδιά. Όσο αυξάνει ο αριθµός των παιδιών µειώνεται ανάλογα η πιθανότητα να πάρει το ζευγάρι διαζύγιο. Στις πολύτεκνες οικογένειες το διαζύγιο είναι σπανιότερο.

Ηλικία µητέρας-νεώτερα δεδοµένα Διαζύγια µετατοπίζονται προς τα 35-39 χρ. Σειρά:30-34 χρ. 40-44 χρ. Σε ποσοστό > 65% αφορούν ηλικίες των 25-45 χρ. 20-30% δεν έχει γραφεί η ηλικία!!!

Ο χωρισµός των γονέων είναι ένας σοβαρός παράγοντας που έχει ως αποτέλεσµα την διαιώνιση προβληµάτων από τη µία γενιά στην επόµενη (Rutter, Madge, 1986) Τα πιο πολλά παιδιά επηρεάζονται κυρίως από τις εντάσεις µιας πικρόχολης οικογενειακής ζωής, η οποία προηγείται του χωρισµού και του διαζυγίου (Cherlin et al, 1991)

Οριστικές αποφάσεις διαζυγίων ανάλογα µε το έτος λύσεως του γάµου 47,6% των γάµων λύθηκαν νοµικά από 2 µέχρι 10 χρόνια έγγαµου βίου.(52% νεώτερα δεδοµένα) 7,9% των γάµων λύθηκαν νοµικά στα 11 και 12 χρόνια γάµου. 14,9% των γάµων λύθηκαν νοµικά µεταξύ 13-17 ετών έγγαµου βίου. 7,5% των γάµων λύθηκαν νοµικά µεταξύ 18-20 ετών έγγαµου βίου. Με την πάροδο του χρόνου µειώνεται το ποσοστό διάλυσης των γάµων, αλλά έστω και µετά την 20ετία ποσοστό 8% των γάµων διαλύεται.(6% µετά την 25ετία νεώτερα δεδοµένα)

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ Θυµός Μελαγχολία Άγχος Ελπίδα Συγχώρεση Παλινδρόµηση Σωµατοποίηση Προβλήµατα σχέσεων µε συνοµηλίκους Αδιαφορία Άρνηση Ανακούφιση Πτώση στη σχολική επίδοση Απόσυρση

Διαζύγια στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών 1993-1999: 29,4% των γάµων διαλύονται 2000-2004: 40,4% των γάµων διαλύονται Πρόβλεψη για το 2010 Αριθµός γάµων: µειωµένος κατά 32,7% (σε σχέση µε την 5ετία 2000-2004) Αριθµός διαζυγίων: αυξηµένος κατά 4,9% (σε σχέση µε την 5ετία 2000-

Στα µεγάλα αστικά κέντρα (Αθήνα Πειραιάς Θεσ/νίκη) παραµένει εξαιρετικά υψηλός ο αριθµός των διαζυγίων, ωστόσο το έτος 1993 αθροιστικά αφορούσε το 77,5% του συνολικού αριθµού των διαζυγίων της χώρας, ενώ το έτος 2002 αφορούσε το 66% του συνολικού αριθµού των διαζυγίων. Παρατηρείται ότι αναλογικά µε τον πληθυσµό τους οι περιοχές της χώρας µε την χαµηλότερη κοινωνικοοικονοµική ανάπτυξη (αλλά ίσως υψηλή σε αξίες) παρουσιάζουν πολύ χαµηλό αριθµό διαζυγίων (Ήπειρος, Ιόνια Νησιά, Δυτική Μακεδονία).

ΝΕΩΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ 2015 Αθήνα Διαζύγια 63,78% (1) Θεσ/νίκη 200 γάµοι κατ έτος(2000 σήµερα) 2015 Βέροια Διαζύγια 25,19%

ΔΕΙΚΤΕΣ ΓΑΜΗΛΙΟΤΗΤΑΣ 1960 9 Γάµοι/1000 κατοίκους 1975 7,3 2009 5,3

ΗΛΙΚΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ 1991 24,1 έτη 2009 28,9 έτη 2012 31,1 έτη

ΓΑΜΟΙ 1995 63987 2009 59512

ΜΟΝΟΓΟΝΕΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ(µητέρα,ανύπαντρη,διαζευγµ ένη,χηρεία) ΈΝΑ ΤΕΚΝΟ(επενδύσεις γονέων,χειρισµοί για διαπροσωπικές σχέσεις,µοίρασµα)

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ 1975 εκτός γάµου 1884 2009 εκτός γάµου 7749

Υποστήριξη παιδιού 1. Παραδοχή διάλυσης οικογένειας 2. Επαναφορά σε δραστηριότητες που είχαν πριν το χωρισµό 3. Αντιµετώπιση συναισθηµάτων απώλειας και απόρριψης (ΧΑΝΩ ΤΟΝ ΓΟΝΙΟ-ΔΕΝ ΜΕ ΘΕΛΕΙ) 4. Συγχώρεση των γονέων τους 5. Παραδοχή οριστικότητας του διαζυγίου Ενηµέρωση 6. Επίλυση θεµάτων σχέσεων, να αγαπούν και να αγαπιούνται

Σχολική ηλικία (9-12 χρονών) Ντροπή, απόσυρση, έµµεση επιθετικότητα, θυµός και αγάπη για γονείς, άρνηση, σωµατοποίηση, ταύτιση µε τον απόντα γονέα, νοµιµοφροσύνη Όχι το παιδί σύµµαχος του ενός ή του άλλου γονέα Όχι το παιδί στη θέση-ρόλο του γονέα Ενηµέρωση από τους γονείς

Εφηβεία (12-17 χρονών) Αλλαγή εφηβείας, αλλαγή από το διαζύγιο Μειωµένη σχολική απόδοση, θυµός, αυτοκαταστροφή, κατάθλιψη, δυσκολία αποχωρισµού, αποστασιοποίηση, εκδραµάτιση, άρνηση Κίνδυνος από την απόδοση ευθυνών του ενήλικα Γονείς ευάλωτοι όσο οι ίδιοι οι έφηβοι

Αυξηµένη προσοχή Έντονη σύγκρουση γονέων Κατηγορίες για τον απόντα γονέα Απόδοση ευθυνών σωµατικής νόσου στον άλλο γονέα Σωµατική εξέταση - σύνταξη γνωµάτευσης για δικαστική χρήση Γονέας σε επαφή µε δικηγόρο Κακοποίηση παραµέληση Παιδί µε άλλο συνοδό Εφηβεία (προσέλευση µόνος-η) Νέος γάµος νέα οικογένεια

Οι πράξεις µετρούν δυνατότερα από τις λέξεις Αγαπώ το παιδί µου Δεν είναι κτήµα µου Επιλογή µου ο άλλος γονέας ως σύζυγος Δεν κατηγορώ κανέναν Διαχειρίζοµαι το θυµό µου Τι ωφελεί το παιδί µου Ευκαµψία και διάκριση Άλλες εναλλακτικές λύσεις

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΓΑΜΟΥ Ικανοποιητικό επίπεδο προσαρµογής συντρόφων Έκταση επικοινωνίας, τρόποι επίλυσης διαφωνιών Στάση συντρόφων στην κοινωνική ζωή, γέννηση και ανατροφή παιδιών Σχέσεις µε πεθερικά Συνήθειες στα οικονοµικά σεξουαλικές σχέσεις Κοινωνικοοικονοµική στάθµη συντρόφων συστήµατα αξιών Α.Ρ.Α. 1994

Διαταραχή διαγωγής Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από συµπεριφορά η οποία παραβιάζει τα δικαιώµατα των άλλων (όπως ψέµατα, κλοπές ή απάτες): Επιθετικότητα σε ανθρώπους και ζώα Καταστροφή περιουσίας Απάτη ή κλοπή Σοβαρές παραβιάσεις κανόνων DSM-IV TR,APA,2000

Συνοδά συµπτώµατα και διαταραχές (1) Επιφανειακές σχέσεις Δεν νιώθουν ενοχή για τις πράξεις «Ζόρικα» παιδιά µε χαµηλή αυτοεκτίµηση Ευερέθιστα άτοµα Ανυπόµονα µε εκρήξεις οργής Απρόσεκτη συµπεριφορά

Συνοδά συµπτώµατα και διαταραχές (2) Απόπειρες αυτοκτονίας Πίνουν, καπνίζουν, κάνουν χρήση ουσιών από νωρίς Αποβολές από το σχολείο, καυγάδες Απρογραµµάτιστες εγκυµοσύνες

Όλες οι συµπεριφορές είναι λειτουργικές, εξυπηρετούν ένα σκοπό. Αντανακλούν αλληλεπιδράσεις µεταξύ των εξωτερικών γεγονότων και του εσωτερικού κόσµου του παιδιού. Το ίδιο ισχύει και για τον παρατηρητή. Lorna Wing, 1998.

Αιτιολογία (1) Γενετικοί παράγοντες Ιδιοσυγκρασία παιδιού Περιγεννητικά προβλήµατα Κακοποίηση-παραµέληση

Αιτιολογία (2) Έλλειψη γονεϊκής επίβλεψης ή σκληρή διαπαιδαγώγηση Μέγεθος οικογένειας (µεγάλο) Ψυχική νόσος γονέων Διαζύγιο Παρέα µε συνοµήλικους παραπτωµατίες Cohen D.,1987

Εµφάνιση παραβατικής συµπεριφοράς (1) Παιδιατρικά σύνδροµα Σωµατικά αίτια (π.χ. σε άτοµα µε διανοητική υστέρηση) Φτωχό σε ερεθίσµατα περιβάλλον (µειωµένη κοινωνική επαφή, αλληλεπίδραση)

Εµφάνιση παραβατικής συµπεριφοράς (2) Σαν µαθηµένη συµπεριφορά Επικοινωνιακή πράξη Αντίδραση σε συναισθηµατικό τραύµα Ψυχική διαταραχή Β.Νταφούλης, 2005

Οι διαταραχές παραβατικότητας είναι ΧΡΟΝΙΕΣ διαταραχές. Η κλινική τους εικόνα αλλάζει προς το χειρότερο συνήθως κατά την εφηβεία. Χρειάζονται µακροχρόνια παρακολούθηση ή και θεραπεία (φαρµακευτική-ψυχοθεραπευτική) Κύρια θεραπευτικά «εργαλεία»: ο συνειδητοποιηµένος γονιός και ο επαρκής εκπαιδευτικός. Aribert Rothenberger,2014

Συχνότητα διαταραχών παραβατικότητας 2% - 9% για τα θήλεα άτοµα 6% - 16% για τα άρρενα άτοµα Έναρξη: εφηβεία Πορεία: αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας - χρήση ουσιών

Θεραπεία Οικογενειακό περιβάλλον Φαρµακευτική αγωγή Ψυχοθεραπεία παιδιού (γνωστική, συµπεριφορική, ψυχαναλυτική) Rutter M., Taylor E., 2015.

ΧEΙΡΙΣΜΟΙ(1) Παρατήρηση(πότε-πώς-µε ποιόν-πόσο) Όχι τιµωρία Αποκατάσταση ηρεµίας και µετά συνοµιλία Αποµάκρυνση Αγνοούµε κάποιες συµπεριφορές Συνεργασία µε γονείς-εκπαιδευτικούς Ενηµέρωση όλων για τις συνέπειες

ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ(2) Λειτουργική ανάλυση συµπεριφοράς(σύνολο µεταβλητών) Ενισχυτές Περιβάλλον Αντιδραστικές στρατηγικές Εξατοµικευµένη αντιµετώπιση??

Αποτελεσµατική επιβράβευση Κοιτάτε το παιδί Στραφείτε προς το µέρος του Χαµογελάστε Πείτε του πολλά καλά λόγια Επιβραβεύστε τη συµπεριφορά και όχι το παιδί Να είστε τρυφεροί-στοργικοί Επιβραβεύστε αµέσως

Δηµιουργική επικοινωνία Μάθετε να ακούτε Μη τους κατηγορείτε Παραδεχθείτε τα δικά σας συναισθήµατα Ασχοληθείτε µε τη συµπεριφορά, όχι µε την προσωπικότητά τους Επιβραβεύστε την προσπάθειά τους για επικοινωνία

Όρια Σύντοµες παρατηρήσεις Χαµηλός τόνος φωνής Όρια ακόµη και όταν επιτίθενται Σύντοµοι σαφείς κανόνες Ένας κανόνας τη φορά Συµµετοχή του παιδιού

ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Προβλήµατα µε την πρωταρχική οµάδα στήριξης Προβλήµατα που σχετίζονται µε το κοινωνικό περιβάλλον Εκπαιδευτικά σχολικά προβλήµατα Επαγγελµατικά εργασιακά προβλήµατα Προβλήµατα κατοικίας Οικονοµικά προβλήµατα Ψυχική νόσος γονέων A.P.A,2015

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΥΝΟΟΥΝ Ή ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ Ο σύγχρονος τρόπος ζωής-αστικά κέντρα Τα πρότυπα ταύτισης Οι εικόνες των Μ.Μ.Ε Η ηθική επιτρεπτικότητα,η οποία χαρακτηρίζει τον κόσµο των ενηλίκων και των εφήβων Οι ψυχικές νόσοι(µείζονα κατάθλιψη) Η κρίση στην οικογένεια Goodman R,et al,2006

ELLIOT- PETERSON Αισιοδοξία,ανεξαρτησία Οργάνωση,λήψη αποφάσεων Θετική περιέργεια Ταυτότητα φύλου Συνεργατικότητα-σιµβιβαστικότητα Στενές σχέσεις-σχέση µε εξουσία Έκφραση,έλεγχος συγκινήσεων Ασφάλειαῑκανοποίηση,αυτοεκτίµηση

Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη κατά ERIKSON Ηλικία Σύγκρουση Βρεφική Ηλικία Βασική Εµπιστοσύνη Vs Δυσπιστία Νηπιακή Ηλικία Αυτονοµία Vs Ντροπή & Αµφιβολία Προσχολική Ηλικία (παιχνίδι) Πρωτοβουλία Vs Ενοχή Σχολική Ηλικία Φιλοπονία Vs Κατωτερότητα Εφηβεία Ταυτότητα Vs Σύγχυση Νεαρή Ενήλικη Ζωή Στενή Σχέση Vs Αποµόνωση Ενήλικη Ζωή Παραγωγικότητα Vs Απορρόφηση στον εαυτό Γηρατειά Ακεραιότητα Vs Απόγνωση

ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Απόρριψη Υπερπροστασία Ρεαλισµός Ενοχή Τιµωρητικότητα Αποδοχή Χωρισµός Υπεραισιοδοξία Ελπίδα

ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤ.

EΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΨΥΧΙΚΩΝ ΔΙΑΤ.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ Ο βαθµός στον οποίο τα παιδιά αντιλαµβάνονται την ασθένειά τους ως πηγή άγχους,είναι πιο σηµαντικός από το είδος και τη σοβαρότητα της ασθένειας Καθοριστικό ρόλο στην προσαρµογή του παιδιού παίζουν η υποστηρικτική οικογένεια και η ψυχοπαθολογία της µητέρας

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ Δεν έχει σηµασία ποια πάθηση έχει ένας άνθρωπος, αλλά ποιος άνθρωπος εµφανίζει τη συγκεκριµένη πάθηση

Τα βαθύτερα συναισθήµατα,τα πάθη και οι επιθυµίες αποτελούν τους καθοδηγητές της συµπεριφοράς,της ύπαρξης,της δραστηριότητας του ατόµου. Φόβος,θυµός,αγάπη,ευτυχία,χαρά,αηδία Flight,fight,freeze

ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ Το ένα µυαλό σκέπτεται Το άλλο µυαλό αισθάνεται Κωµωδία η ζωή για όσους σκέπτονται,τραγωδία για όσους αισθάνονται

ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Υψηλός δείκτης,αστοχία προσωπικής ζωής ενίοτε Διαπροσωπική νοηµοσύνη(καταλαβαίνουµε τους άλλους) Ενδοπροσωπική νοηµοσύνη(ακριβές πρότυπο εαυτού)

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Δρω ορθά στις ανθρώπινες σχέσεις Γνώση συναισθηµάτων Έλεγχος Κίνητρα για τον εαυτό Ενσυναίσθηση Αναγνώριση αναγκών άλλων

ΓΥΝΑΙΚΕΣ Υψηλό δείκτη νοηµοσύνης-εκφράζουν σκέψεις,πνευµατώδεις,ενδοσκοπικές,αγχώ δεις,όχι θυµώδεις Υψηλή συναισθηµατική νοηµοσύνηεκφραστικές συναισθηµατικά,θετικές,νέες σχέσεις,όχι άγχος

ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ Αναγνώριση συναισθηµάτων µόλις δηµιουργηθούν Αλεξιθυµία Ονοµατίζω συναίσθηµα Κριτική-συγκεκριµένοι,συµπεριφορά και όχι πρόσωπα,πρόταση λύσης,παρόντες,ατοµικά,ευαίσθητοι,όχι προσβολές

ΑΙΣΙΟΔΟΞΙΑ Ελπίδα Εξαγόρευση Οικογένεια(πρώτο σχολείο συναισθηµατικής αγωγής) Παράδειγµα Ποτέ δεν µε κατάλαβαν

ΓΟΝΕΙΣ Αδιάφοροι Δεν βαριέσαι Προσβλητικοί

ΠΡΟΤΥΠΑ Εµπιστοσύνη Ανοχή στη µαταίωση Χειρισµός άγχους,θυµού Ενσυναίσθηση,κατανόηση άλλων Συνεργατικότητα,δηµιουργικότητα Υπευθυνότητα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ(1) Ενίσχυση της οικογενειακής συνοχής Συνεργασία γονέων-εκπαιδευτικών κοινωνίας,για την έγκαιρη διάγνωση δυσκολιών στη ψυχοσυναισθηµατική ανάπτυξη των παιδιών και την ανάπτυξη αισθηµάτων ασφάλειας-σταθερότητας στο οικογενειακό,σχολικό περιβάλλον Η ενστάλλαξη ελπίδας από τους γονείς-εκπαιδευτικούς στα παιδιά(απώλεια ελπίδας=κατάθλιψη=κοινωνική αποµόνωση) Η ενίσχυση της ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων στα παιδιά µε τους γονείς-εκπαιδευτικούς ως πρότυπα του κοινωνικού σχετίζεσθαι

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ(2) H διευκόλυνση της καθηµερινής επικοινωνίας µε τα παιδιά-εφήβους Η βιωµατική εµπειρία του τριπτύχου <ΠΙΣΤΙΣ-ΕΛΠΙΣ- ΑΓΑΠΗ>από τους µεγαλύτερους και η προσφορά του ως πρότυπο ταύτισης για τους νεότερους

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Child Psychiatry,Robert Goodman and Stephen Scott,2nded.,Blackwell Publishing,2005 Clinical Child Psychiatry,William M.Klykylo and Jerald Kay,2nd ed.,2005

Βιβλιογραφία Νταφούλης Β. 2005,4 Πανελλήνιο Παιδοψυχιατρικό Συνέδριο Gardner,2013 Ευρωπαικό Κοινοβούλιο,2002 Bowlby J. 1988 Dunn J.et al, 1998 Kelly JB. 2010 Rutter M.et al, 2002