«Εφηβεία, επικοινωνία και σταδιοδρομία» Μπιλανάκη Ελευθερία ΥΠ. ΚΕΣΥΠ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Ψυχολόγος, Msc Παιδ. Ψυχολογίας, Ειδίκευση ΣΕΠ.

Transcript

1 1 «Εφηβεία, επικοινωνία και σταδιοδρομία» Μπιλανάκη Ελευθερία ΥΠ. ΚΕΣΥΠ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Εκπαιδευτικός ΠΕ02, Ψυχολόγος, Msc Παιδ. Ψυχολογίας, Ειδίκευση ΣΕΠ. ΚΕΣΥΠ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 3 ο ΕΠΑΛ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Αγίου Παύλου 51 και Κλείτορος ΤΗΛ ,

2 Ο κόσμος δεν μάς προσφέρθηκε από τους γονείς μας, μάς τον δάνεισαν τα παιδιά μας 2

3 3 Δομή παρουσίασης Η οικογένεια- γονείς Η εφηβεία ως μεταβατικό στάδιο Από τις συγκρούσεις στην επικοινωνία Σταδιοδρομία- εκπαιδευτικό σύστημα Ο ρόλος του σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού (ΣΕΠ) στη μετάβαση

4 Sigmund Freud 4 Η συγκρότηση της οικογένειας

5 5

6 Οικογένεια-εξέλιξη στο χρόνο 6

7 7

8 8 Συγκρότηση και Εξέλιξη της οικογενειακής ζωής 1. Γνωριμία σχέση απόφαση γάμου Απομάκρυνση από την πατρική οικογένεια 2. Άφιξη πρώτου παιδιού: Ικανοποίηση και εξασφάλιση βασικών και συναισθηματικών αναγκών παιδιού Παρώθηση προς την αυτονομία 3. Μέση ηλικία: Άδεια φωλιά Κρίση της μέσης ηλικίας Άφιξη δεύτερου παιδιού Οιδιπόδειο (ο ρόλος του φύλου) Σχολική ζωή (η ανεξαρτησία ) Εφηβεία («ορμή και θύελλα» επαναβίωση έντονων συναισθημάτων) 1. Τρίτη ηλικία: Συνταξιοδότηση απώλεια συντρόφου. - Επαναστοχασμός- ανασκόπηση.

9 9 Μοντέλα οικογένειας: ρόλοι, επικοινωνία, ισχύς, όρια Παραδοσιακή οικογένεια/κοινωνική στήριξη/η γυναίκα προσφέρει

10 10 Η οικογένεια σήμερα Πυρηνική οικογένεια/παιδοκεντρική οικογένεια/η εργαζόμενη γυναίκα

11 11

12 12

13 13 Ειδικές περιπτώσεις: Λύση του γάμου Φάσεις διαζυγίου: 1 η φάση: Συναισθηματική ένταση, εύθραυστη ισορροπία 2 η φάση: Εκδήλωση επιθετικότητας, παιδιά στερημένα και διχασμένα, πιθανή αποχώρηση συζύγου 3 η φάση: Έκδοση διαζυγίου, κοινωνικό στίγμαμείωση αυτοεκτίμησης.

14 14 Αντιδράσεις των παιδιών σε περίπτωση λύσης οικογένειας 2, 4, 5 ετών: Ανασφάλεια 4, 5 ετών: Αύξηση επιθετικότητας 8-11 ετών: Ανάπτυξη μηχανισμών άμυνας ετών Απόσυρση Συμπεριφορές υψηλού κινδύνου

15 15 Επικοινωνία μεταξύ πατέρα-μητέρας Σε ειδικές περιπτώσεις: πένθος, απώλεια, διαζύγιο Βοήθεια προς το παιδί για να θρηνήσει το γονιό που απουσιάζει Απρόσκοπτη επικοινωνία με τον απόντα γονιό. Συμφωνία μεταξύ γονέων σε βασικά θέματαεπικοινωνία.

16 16 Μοντέλα διαπαιδαγώγησης Μοντέλα διαπαιδαγώγησης

17 17 Θεωρία Κινήτρων MASLOW

18 18 Επίδραση της οικογένειας στο παιδί Ανάπτυξη αυτονομίας, αυτοαντίληψης αυτοεκτίμησης παιδιού: ένταξη, κοινωνικοποίηση Αναγνώριση δεξιοτήτων, ενίσχυση κινήτρων: βελτίωση επίδοσης Προσδοκίες γονέων: αυτοκπληρούμενη προφητεία

19 19

20 20 Η εφηβεία ως στάδιο ανάπτυξης Α) Πρώτη φάση (9-10 ετών). Β) Δεύτερη φάση (13-15 ετών). Γ) Όψιμη φάση (15-18 ετών).

21 21

22 22 Διαστάσεις ΠΙΑΖΕ Γνωστική ανάπτυξη ΕΡΙΚΣΟΝ Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη KOHLEBERG Ηθική ανάπτυξη GARDNER Συναισθηματική ανάπτυξη και νοημοσύνη

23 23 ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: μορφωτικές ευκαιρίες ( ΠΙΑΖΕ) 1. Η αισθησιοκινητική περίοδος (0-2 ετών) 2. Η περίοδος της προλογικής σκέψης ή προσυλλογιστική περίοδος (2-7 ετών) Χωρισμός της περιόδου αυτής σε 2 υποπεριόδους: α. κυρίως προλογική περίοδος (2-5 ετών) β. περίοδος της διαισθητικής σκέψης (5-7 ετών) 3. Η περίοδος των συγκεκριμένων λογικών πράξεων (7-11 ετών) 4. Η περίοδος των τυπικών λογικών πράξεων ή περίοδος της αφαιρετικής σκέψης (11-15 ετών)

24 24 Η ηθική εξέλιξη: κανόνες-όρια-συνέπειεςδιαπραγμάτευση (Kohlberg) Το πρώτο επίπεδο ηθικότητας είναι το προηθικό, που κυριαρχεί στην προσχολική ηλικία, και περιλαμβάνει τα δύο ακόλουθα στάδια: α) την ηθική που εστιασμένη στην τιμωρία και την υπακοή και β) την ηθική του αφελούς συντελεστικού ηδονισμού. Το δεύτερο επίπεδο της κατηγοριοποίησης του ηθικότητας, σύμφωνα με τον Kohlberg, είναι η συμβατική ηθική, που κυριαρχεί στη σχολική ηλικία, και περιλαμβάνει τα δύο ακόλουθα στάδια: α) την ηθική του «καλού παιδιού» και β) την ηθική της «έννομης τάξης». Τέλος, το τρίτο επίπεδο της ηθικότητας είναι η αυτόνομη ηθική, στο οποίο, όμως, επίπεδο φθάνουν ελάχιστα άτομα. Η αυτόνομη ηθική εμφανίζεται στην εφηβική ηλικία και περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: α) την ηθική του κοινωνικού συμβολαίου και β) την ηθική των προσωπικών αξιών

25 25 Συναισθηματική ανάπτυξη και διαχείριση συναισθημάτων-θέληση Gardner, 1989,, Goleman120, 1995 Mayer and Salovey 1995 Συναισθηματική νοημοσύνη- Γλωσσική νοημοσύνη Λογικομαθηματική νοημοσύνη Χωρική νοημοσύνη Κιναισθητική νοημοσύνη Μουσική νοημοσύνη Ενδοπροσωπική νοημοσύνη Διαπροσωπική νοημοσύνη Νατουραλιστική νοημοσύνη

26 26 Διαστάσεις συναισθηματικής νοημοσύνης Συναισθηματική νοημοσύνη Έκφραση συναισθήματος Έλεγχος συναισθήματος Χρήση συναισθήματος Εαυτός- άλλος ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ Λεκτική - μη λεκτική επικοινωνία

27 27 1. ζ. Η διαμόρφωση ταυτότητας ERIKSON Στάδια Ψυχοκοινωνικής ταυτότητας (E. Erikson) βρεφική ηλικία από: 0-12 /18 μηνών Βασική εμπιστοσύνη/ελπίδα νηπιακή ηλικία από: 12 μηνών-18/ 36 μηνών Αυτονομία ντροπή/ αμφιβολία: θέληση προσχολική Από 3 ετών-6 ετών Πρωτοβουλία ενοχή / διαμόρφωση σκοπού σχολική 6-11 ετών Φιλοπονία Κατωτερότητα:/ικαν ότητα Εφηβεία ετών Ταυτότητα Σύγχυση:/πίστη νεαρή ηλικία Στενή σχέση Απομόνωση/ αγάπη ενήλικη ετών Παραγωγικότητα/ Αυτοαπορρόφηση: /νοιάξιμο γηρατειά ακεραιότητα/ απόγνωση: σοφία Απόγνωση Σοφία

28 28

29 29 Εφηβεία και μηχανισμοί άμυνας- ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΑ Συναισθηματική απομόνωση (δεν ενδιαφέρομαι) φυγή ή άρνηση της πραγματικότητας («αρρώστησα») ονειροπόληση Εκλογίκευση («δεν άξιζε τον κόπο») Προβολή («με αντιπαθεί ο άλλος») μετάθεση/ μετατόπιση («ο αποδιοπομπαίος τράγος»)

30 30 Θέματα εφηβείας Σχέσεις με γονείς Σχολείο-μαθησιακές δυσκολίες; Σχέσεις με φίλους-διαχείριση ελεύθερου χρόνου Η σχέση με το άλλο φύλο-σώμα Η επιλογή του επαγγέλματος-ταυτότητα Το σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον-απόκτηση αξιών

31 31

32 Σταδιοδρομία- επάγγελμα 32

33 33 Η εξέλιξη της επαγγελματικής ανάπτυξης Περίοδος φαντασίας Περίοδος δοκιμής Ρεαλιστική περίοδος

34 34 Τρόπος λήψης απόφασης- οι ατομικές διαφορές Ορθολογιστικός- Διαισθητικός- Εξαρτημένος (Ηarren, 1978 ) Προσδιορισμός ετοιμότητας- Ανάπτυξη δεξιοτήτων Super

35 Τυπολογική θεωρία Holland,1985 Making Vocational Choices (Επαγγελματικές Επιλογές) (1997). 35

36 36 ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΕΠ στη σταδιοδρομία σήμερα Το ξερα βαθιά πως κάποτε θα αγγίξεις ένα αστέρι. Δεν ξαφνιάστηκα!

37 37 Γονείς υποστήριξη σταδιοδρομίας Γνωρίζουμε στο παιδί από μικρό τη γκάμα των επαγγελμάτων. Καλλιεργούμε τις αρχές της εργατικότητας και της προσφοράς στους άλλους, Είμαστε ενήμεροι των κλίσεων και των ενδιαφερόντων του και προσπαθούμε να καλλιεργήσουμε τις δεξιότητες του. Γνωρίζουμε τους στόχους του που είναι δικοί του και ανταποκρίνονται στις δυνάμεις του. Στηρίζουμε τις προσπάθειές του, αποδεχόμενοι τις σχετικές αποτυχίες. Αναζητούμε μαζί του εναλλακτικές, εφικτές λύσεις.

38 38 Από τις συγκρούσεις στην επικοινωνία Ξεκαθαρίστε τις δικές σας στάσεις και συναισθήματα πριν αντιμετωπίσετε το παιδί σας. Αποφασίστε αν η συγκεκριμένη κατάσταση αξίζει να σας προκαλεί τόση ενόχληση Αποφασίστε πως θα θέσετε το ζήτημα.. Ανοίξτε σχετική συζήτηση, χωρίς να είστε προκατειλημμένοι Ακούστε την απάντησή του και ελέγξτε, αν κατανοήσατε πλήρως τα αισθήματά του και τις αιτίες που τον οδηγούν σε αυτήν τη συμπεριφορά,

39 39

40 40 - Επιλέγουμε τη χρονική στιγμή κατά την οποία θα συζητήσουμε, έτσι ώστε να είμαστε ήρεμοι -Μαθαίνουμε να δεχόμαστε την καλόπιστη κριτική και δεχόμαστε να βελτιώσουμε τα λάθη μας -Όταν εκφράζουμε τα αιτήματά μας, προσέχουμε τον τρόπο έκφρασης

41 41

42 42 Υποστήριξη εφήβων Αλλαγή μοντέλου επικοινωνίας Αναγνώριση στόχων Διαπραγμάτευση Καλλιέργεια κλίσεων, ενδιαφερόντων, δεξιοτήτων

43 43 ΚΕΣΥΠ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ Παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικής και προσανατολισμού σε καθημερινή βάση σε μαθητές/τριες, γονείς και νέους/ νέες έως 25 ετών. Αγίου Παύλου 51 και Κλείτορος 3 Ο ΕΠΑΛ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ (κοντά στο μετρό του Αγίου Αντωνίου) Μπιλανάκη Ελευθερία Τηλ ,

44 ΚΕΣΥΠ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 44

45 45 Βιβλιογραφία Χ. Κατάκη («Οι τρεις ταυτότητες της ελληνικής οικογένειας», Κέδρος, 1984) Ηerbert, M. (1994). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής και εφηβικής ηλικίας, Ελληνικά γράμματα, Αθήνα. Δημητρόπουλος, Ε., Σχολικός εκπαιδευτικός και επαγγελματικός προσανατολισμός και συμβουλευτική, Αθήνα, Γρηγόρης. Ν. Ντικμέγιερ: «Γονείς και έφηβοι» -Α. Navajo: «Εφηβεία, η άγρια ηλικία» -Παρασκευόπουλου: «Εξελικτική ψυχολογία»