ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέκα: Απινύζηεπζε θαη επηηάρπλζε ηωλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ: Οη πνιηηηθέο ζηελ ΔΔ θαη ε ειιεληθή πξαγκαηηθόηεηα. Δπηβιέπνπζα: θ. ΜΑΡΙΑ ΚΟΣΡΩΝΙΑ πνπδάζηξηα: ΔΛΔΝΗ ΚΟΤΡΟΤ ΑΘΗΝΑ - 2007

2

ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ απινχζηεπζε θαη ε επηηάρπλζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ έρεη αλαρζεί ζε χςηζηε πξνηεξαηφηεηα ησλ ζχγρξνλσλ θξαηψλ. Βαζηθφο ζηφρνο είλαη ε πνηνηηθή αλαβάζκηζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο δηεθπεξαίσζεο ησλ ππνζέζεσλ ησλ πνιηηψλ, επηρεηξήζεσλ θαη άιισλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ κε ηε δεκφζηα δηνίθεζε. ηελ παξνχζα εξγαζία γίλεηαη θαηαγξαθή θαη αλάιπζε ησλ πξνζπαζεηψλ απινχζηεπζεο ζε επξσπατθφ θαη θπξίσο ζε ειιεληθφ επίπεδν ελψ παξάιιεια δηεξεπλάηαη θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπο. Δηδηθφηεξα ε αλάγθε απινχζηεπζεο θαη επηηάρπλζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο εληάζζεηαη ζε έλα επξχηεξν ηζηνξηθφ πιαίζην πνπ αθνξά ζηελ εμέιημε θαη ζηηο πξνθιήζεηο πνπ θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη ε δεκφζηα δηνίθεζε ηα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα. Γίλεηαη επίζεο ηδηαίηεξε αλαθνξά ζην ξφιν θαη ζηε ζεκαζία ηεο απινχζηεπζεο ηφζν σο πξνο ηνλ πνιίηε θαη ηελ επηρείξεζε φζν θαη σο πξνο ηελ ίδηα ηε δεκφζηα ππεξεζία. ηε ζπλέρεηα ην αληηθείκελν ηεο εξγαζίαο αλαιχεηαη ζε ηξίηα δηαθξηηά θεθάιαηα. Σν πξψην αθνξά ζηηο πξαθηηθέο θαη κεζφδνπο απινχζηεπζεο θαη επηηάρπλζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ζε ΔΔ θαη Διιάδα. Σν δεχηεξν αλαιχεη δχν πνιηηηθέο ηεο ΔΔ ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο- πνπ ζπληεινχλ ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ. Σν ηξίην, ηέινο, θεθάιαην εμεηάδεη ηελ απινχζηεπζε θαη επηηάρπλζε ησλ δηαδηθαζηψλ ζηε ειιεληθή δεκφζηα δηνίθεζε φπσο πξαγκαηψλεηαη κέζα απφ ζπγθεθξηκέλεο ηερληθέο απινχζηεπζεο, απφ ηε ιεηηνπξγία θαηλνηφκσλ ζεζκψλ φπσο είλαη ηα ΚΔΠ θαη απφ ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ. Μεζνδνινγηθά, ε εξγαζία ζηεξίρζεθε ζε πνηθίιεο ηερληθέο αλάιπζεο. Υξεζηκνπνηήζεθαλ ζηνηρεία ηεο ηζηνξηθήο κεζφδνπ γηα λα πξνζδηνξηζηεί θαιχηεξα ην ζχγρξνλν πεξηερφκελν ηεο απινχζηεπζεο αιιά θαη ζηνηρεία ηεο ζεζκηθήο αλάιπζεο γηα ηελ εμεχξεζε ησλ ηζρπφλησλ θαλφλσλ δηθαίνπ θαη ηεο εμέηαζήο ηνπο εληφο ηεο ζπγθεθξηκέλεο έλλνκεο ηάμεο. Δπίζεο, πξνθεηκέλνπ λα εμαρζνχλ φζν ην δπλαηφλ αθξηβέζηεξα ζπκπεξάζκαηα ζρεηηθά κε ηελ πξνψζεζε ηεο απινχζηεπζεο κέζσ ηεο λέαο ηερλνινγίαο θαηέζηε απαξαίηεηε ε ρξήζε πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ αιιά θαη ε εμέηαζε θαιψλ πξαθηηθψλ, ε ηειεπηαία ζε επξσπατθφ επίπεδν. Ζ αλάιπζε νδήγεζε ζην ζπκπέξαζκα φηη ζεκαληηθέο πνιηηηθέο ζε επίπεδν ΔΔ ζπληεινχλ ζηελ πξνψζεζε ηεο απινχζηεπζεο θαη επηηάρπλζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ελψ 3

πνιιά θξάηε κέιε ζεκεηψλνπλ πξφνδν ζηνλ ηνκέα απηφ. Ζ Διιάδα παξφιν πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη εληείλεη ηηο πξνζπάζεηεο ηεο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ δελ έρεη αθφκα θηάζεη ζηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Οη ηερληθέο απινχζηεπζεο απφ κφλεο ηνπο δελ επαξθνχλ θαζψο απαξαίηεηεο θξίλνληαη νη ηνκέο ζηε δηνηθεηηθή κεραλή. Ζ χπαξμε ησλ ΚΔΠ, σο κηα ηέηνηα ηνκή, πξνζθέξεη ζεκαληηθφ έξγν ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ δηαδηθαζηψλ σζηφζν πνιιά αλακέλεηαη αθφκα λα αιιάμνπλ κε ηελ πξνψζεζε ηεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, ε νπνία βξίζθεηαη ζε αξρηθφ ζηάδην. πλεπψο ε απινχζηεπζε θαη ε επηηάρπλζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ βξίζθεηαη ζε εμειηθηηθή πνξεία κε έλα ηθαλνπνηεηηθφ παξφλ θαη έλα πνιιά ππνζρφκελν κέιινλ. 4

SUMMARY Simplification and acceleration of administrative procedures is a high priority of modern states. Its basic aim is procedures quality improvement and better servicing for citizens, businesses and other public agencies. This dissertation refers to simplification actions on European and mainly on Greek level examining their effectiveness. To be more specific the necessity of simplification administrative procedure is set off through a short historical background referred to public administration progress through the last thirty years. The role and the significance of procedures simplification and acceleration towards citizens, businesses and public agencies are underlined. The dissertation comprises three main chapters. The first one offers an overall view of simplification methods and practices both in the European Union and Greece whereas the second one examines two basic European policies related to the simplification procedures. The last chapter refers to the mode that simplification procedures take place in Greek Public Administration through specific techniques, innovative institutions such as KEP and application of new technologies. A variety of methodological tools were used in order to support this dissertation. Starting with historical and legal method one can easily define the current issue of simplification and can examine the rules regulating it. Moreover by using statistical data and best practices one can arrive at safe and necessary conclusions related to the aforementioned issue. In conclusion, one can point out the following: In European Union two policies, Simplification of Regulation and e-governance, contribute to the progress of simplification procedures. Many member states have made great progress in this field as it is indicated by statistical data and best practices. With regards to Greece certain progress has been made compared to the previous years but there are still many steps to be done in order to reach satisfied results. The simplification techniques alone are not sufficient whereas innovative institutions such as KEP contribute to simplification procedures. Last but not least the progress of egovernance, which remains in initial stage, can trigger important changes in simplifying and accelerating administrative procedures. 5

ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ «χδεπμηο», eeurope 2002, eeurope 2005, Government to Business/G2B, Government to Citizen/G2C, Government to Government/G2G, i2010, αληηθαηάζηαζε δηθαηνινγεηηθψλ κε ππεχζπλε δήισζε, απινχζηεπζε θαη επηηάρπλζε δηαδηθαζηψλ, απνδνηηθφηεηα, απνηειεζκαηηθφηεηα, απηεπάγγειηε αλαδήηεζε δηθαηνινγεηηθψλ, δηνηθεηηθή δαπάλε, Δζληθφ Γεκνηνιφγην, εμππεξέηεζε πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ, ειεθηξνληθέο δεκφζηεο πξνκήζεηεο, Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε, θαζνξηζκφο πξνζεζκηψλ, Καλνληζηηθή Μεηαξξχζκηζε, θαηάξγεζε δηθαηνινγεηηθψλ, Κέληξα Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ (ΚΔΠ), λ.3013/2002, λ.3230/04, λ.3242/2004, λ.3448/2006, Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη (ΝΓΜ), νινθιεξσκέλεο ειεθηξνληθέο ζπλαιιαγέο, παξνρή on line δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, ζχληκεζε πξνζεζκηψλ, ηερληθέο απινχζηεπζεο, ςεθηαθέο ππνγξαθέο. 6

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ... 8 ΔΙΑΓΩΓΗ... 10 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ... 12 Ο ΡΟΛΟ ΣΗ ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΚΑΙ Η ΗΜΑΙΑ ΣΗ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΟΛΙΣΗ, ΣΗΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΚΑΙ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΤΠΗΡΔΙΑ.... 15 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1... 18 ΠΡΑΚΣΙΚΔ ΚΑΙ ΜΔΘΟΓΟΙ ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΣΟΝ ΔΤΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΥΩΡΟ.... 18 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2... 24 Η ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΣΗΝ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΝΩΗ... 24 2.1. Ζ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΣΖ ΑΠΛΟΤΣΔΤΖ ΣΟΤ ΡΤΘΜΗΣΗΚΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ... 24 2.1.1. Έξγν απινύζηεπζε ζε ζηέξεεο κεζνδνινγηθέο βάζεηο όπσο είλαη ε δηαβνύιεπζε κε όια ηα κέξε, ε ηνκεαθή αλάιπζε θαη νη εξγαζίεο γηα ην δηνηθεηηθό θνξηίν.... 25 2.1.2. ηελή ζπλεξγαζία κε ηα ζεζκηθά όξγαλα ηεο ΔΔ... 27 2.1.3 Απμεκέλε εθαξκνγή ηεο από θνηλνύ ξύζκηζεο θαη ηεο απηνξξύζκηζεο... 28 2.1.4. Απινύζηεπζε ζε εζληθό επίπεδν... 28 2.2 ΣΟ «ΣΟΗΥΖΜΑ» ΣΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΚΤΒΔΡΝΖΖ.... 31 2.2.1. Οη δξάζεηο eeurope θαη i2010... 32 2.2.2 Μεηξήζεηο θαη αληαιιαγή εκπεηξηώλ κεηαμύ θξαηώλ κειώλ ηεο ΔΔ... 35 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3... 49 Η ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ... 49 3.1. ΒΑΗΚΔ ΣΔΥΝΗΚΔ ΑΠΛΟΤΣΔΤΖ... 50 3.1.1 Καζνξηζκόο θαη ζύληκεζε πξνζεζκηώλ... 50 3.1.2 Καηάξγεζε δηθαηνινγεηηθώλ... 52 3.1.3 Ζ αληηθαηάζηαζε δηθαηνινγεηηθώλ κε ππεύζπλε δήισζε ηνπ λ.1599/1986... 54 3.1.4 Απηεπάγγειηε Αλαδήηεζε Γηθαηνινγεηηθώλ... 58 3.2. Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΚΔΝΣΡΧΝ ΔΞΤΠΖΡΔΣΖΖ ΠΟΛΗΣΧΝ (ΚΔΠ)... 62 3.3 Ζ ΠΡΟΧΘΖΖ ΣΖ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΖ ΓΗΑΚΤΒΔΡΝΖΖ... 67 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ... 76 ΠΗΓΔ... 80 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ... 81 ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΗΑ... 81 ΝΟΜΟΘΔΗΑ... 82 ΑΝΑΚΟΗΝΧΔΗ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΠΗΣΡΟΠΖ... 83 ΔΓΚΤΚΛΗΟΗ ΣΟΤ ΤΠΔΓΓΑ... 83 ΓΗΑΓΗΚΣΤΑΚΟΗ ΣΟΠΟΗ... 84 ΑΛΛΔ ΠΖΓΔ... 85 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ... 86 7

ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ B2G G2B G2C G2G ΑΔγρΠ ΓΓΠ ΓΔΖ ΓΗΑ ΔΔ ΔΚΔ ΔΛΓΑ ΔΟΣ ΔΠ ΔΠΑΝ Ζ/Τ ΗΚΑ ΚΔΑΓ ΚΔΠ ΚΖΔ ΚηΠ ΚΤΑ ΚΤΔ ΜΜΔ ΝΑ ΝΓΜ ΟΑΔΓ ΟΓΑ ΟΣΑ ΟΣΔ ΣΔΒΔ ΣΠΔ ΣΑΤ ΤΠΔΓΓΑ * Business to Government Government to Business Government to Citizen Government to Government Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Γεληθή Γξακκαηεία Πιεξνθνξηαθψλ πζηεκάησλ Γεκφζηα Δπηρείξεζε Ζιεθηξηζκνχ Γηαηξαπεδηθφ χζηεκα Δπξσπατθή Έλσζε Δηαηξηθή Κνηλσληθή Δπζχλε Διιεληθέο Γεσξγηθέο Αζθαιίζεηο Διιεληθφο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ Δπηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Αληαγσληζηηθφηεηαο Ζιεθηξνληθφο Τπνινγηζηήο Ίδξπκα Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ Κεληξηθή Δπηηξνπή Απινχζηεπζεο Γηαδηθαζηψλ Κέληξν Δμππεξέηεζεο Πνιηηψλ Κνηλέο Ζκεξνκελίεο Έλαξμεο Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο Κνηλή Τπνπξγηθή Απφθαζε Καηαζηήκαηα Τγεηνλνκηθνχ Δλδηαθέξνληνο Μηθξνκεζαίεο Δπηρεηξήζεηο Ννκαξρηαθή Απηνδηνίθεζε Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη Οξγαληζκφο Απαζρφιεζεο Δξγαηηθνχ Γπλακηθνχ Οξγαληζκφο Γεσξγηθψλ Αζθαιίζεσλ Οξγαληζκφο Σνπηθήο Αλάπηπμεο Οξγαληζκφο Σειεπηθνηλσληψλ Διιάδνο Σακείν Δπαγγεικαηηψλ θαη Βηνηερλψλ Διιάδαο Σερλνινγίαο, Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ Σακείν πληάμεσο θαη Απηαζθαιίζεσο Τγεηνλνκηθψλ Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο * Με ην πδ. 205/2007 (ΦΔΚ 231/Α /2007) ην ΤΠΔΓΓΑ ζπγρσλεχηεθε κε ην Τπνπξγείν Γεκφζηαο Σάμεο θαη κεηνλνκάζηεθε ζε Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ. Χζηφζν ζηελ εξγαζία πνπ αθνινπζεί γίλεηαη ρξήζε ηνπ φξνπ ΤΠΔΓΓΑ θαζψο ηα ζηνηρεία θαη νη παξαπνκπέο ζην Τπνπξγείν αθνξνχλ ζηελ πεξίνδν πνπ είρε απηή ηελ νλνκαζία. 8

ΦΔΚ ΦΠΑ Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο Φχιιν Δθεκεξίδαο Κπβεξλήζεσο Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο 9

ΔΙΑΓΩΓΗ Ζ δεκφζηα δηνίθεζε έρεη ην βάξνο ηεο εθαξκνγήο ηεο λνκνζεζίαο θαη ηεο ξχζκηζεο ζεκαληηθψλ πηπρψλ ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο, κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία κεγάινπ εχξνπο αμηψλ θαη δηθαησκάησλ. Λφγσ ηεο πνιππινθφηεηαο ησλ αγαζψλ πνπ απηή θαιείηαη λα πξνζηαηεχζεη, έρεη αλαπηχμεη έλα δαηδαιψδεο θαλνληζηηθφ πιαίζην θαη έλα πιήζνο πεξίπινθσλ δηαδηθαζηψλ. Χζηφζν ε δηαξθψο εληεηλφκελε ζηελφηεηα ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ, νηθνλνκηθψλ θαη άιισλ, ηα κεγάια δεκνζηνλνκηθά ειιείκκαηα, νη απμεκέλεο απαηηήζεηο ησλ πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ θαη ε δηαθαηλφκελε αδπλακία αληαπφθξηζεο ησλ θπβεξλήζεσλ κε ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, επηηάζζνπλ ζεκαληηθέο αιιαγέο. Ζ πξφθιεζε ηεο αλαδηνξγάλσζεο ηνπ δεκφζηνπ δηνηθεηηθνχ πεδίνπ γηα ηε δεκηνπξγία κηαο δηνίθεζεο κηθξφηεξεο ζε κέγεζνο θαη πινπζηφηεξεο ζε ηθαλφηεηεο θαη αμία, απνηειεί ζήκεξα ηνλ θεληξηθφ ζηξαηεγηθφ ζηφρν ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ζχγρξνλνπ θξάηνπο, θαζφζνλ ην δεηνχκελν είλαη ε παξνρή πνηνηηθφηεξσλ ππεξεζηψλ κέζσ, κεηαμχ άιισλ, θαη ηεο απινχζηεπζεο θαη επηηάρπλζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ. Γελ είλαη ηπραίν πσο ε πνξεία ηνπ ηξέρνληνο αηψλνο έρεη πξνζδηνξηζηεί σο πνξεία ηνπ θαιψο ελλννχκελνπ αληαγσληζκνχ κεηαμχ ησλ ρσξψλ, ζε φινπο ηνπο ηνκείο, κε ζηφρν ηελ παξνρή πςειφηεξνπ επηπέδνπ πνηφηεηαο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. ηελ πνξεία απηή ζα μερσξίζνπλ ηα θξάηε, ε δεκφζηα δηνίθεζε ησλ νπνίσλ, παξάιιεια θαη ηαπηφρξνλα κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ζα είλαη ζε ζέζε λα αληαπνθξίλεηαη επαξθψο ζηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ. Γηα ην ιφγν απηφ ε απινχζηεπζε θαη ε επηηάρπλζε ησλ δηαδηθαζηψλ θξίλεηαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. Με ηνλ φξν, ινηπφλ, απινχζηεπζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ελλνείηαη ε ζπλερήο θαη ζπζηεκαηηθή αλαζεψξεζε ησλ λνκνζεηηθψλ θαη γεληθφηεξα θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ θαζψο θαη ησλ δηνηθεηηθψλ πξαθηηθψλ πνπ θαζνξίδνπλ ηηο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο, ψζηε λα είλαη ζπκβαηέο κε ηηο αξρέο ηεο απνηειεζκαηηθήο λνκνζέηεζεο θαη ηεο απνηειεζκαηηθήο-απνδνηηθήο ιεηηνπξγίαο ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ, κε γλψκνλα ηελ εμππεξέηεζε απηψλ πξνο ηνπο νπνίνπο θάζε θνξά απεπζχλνληαη. 1 Μάιηζηα ν αλαζρεδηαζκφο ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ε απινχζηεπζε ησλ βεκάησλ ηεο ξνήο 1 Παπαδεκεηξφπνπινο Γ., Ζ απινύζηεπζε ησλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ, Θεσξία θαη Πξάμε, Γηνηθεηηθή ελεκέξσζε, η.25, Ηαλνπάξηνο 2003, ζει. 8-9 10

ησλ εξγαζηψλ ζα νδεγήζνπλ θαη ζε επηηάρπλζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ κε ηε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ησλ σθειεηψλ ηεο λέαο ηερλνινγίαο. Ήδε απφ ηνλ νξηζκφ δηαθαίλεηαη φηη ε πνιηηηθή ηεο απινχζηεπζεο είλαη πνιπδηάζηαηε. Πεξηιακβάλεη αξρηθά ηε λνκηθή-ζεζκηθή δηάζηαζε, θαζψο θάζε δηαδηθαζία πξέπεη λα δηελεξγείηαη απφ ζπγθεθξηκέλν φξγαλν κε βάζε θάπνην θαλφλα δηθαίνπ έηζη ψζηε λνκίκσο λα παξάγεη ζπγθεθξηκέλα απνηειέζκαηα. Πεξηιακβάλεη επίζεο ηελ νξγαλσηηθή δηάζηαζε, αθνχ ε εθαξκνγή ηεο αλσηέξσ πνιηηηθήο ζα ιάβεη ρψξα εληφο ησλ νξγαληζκψλ ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο, ηε ιεηηνπξγία ησλ νπνίσλ θαη ζα επεξεάζεη. Σέινο ε πνιηηηθή ηεο απινχζηεπζεο απνθηά θαη θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη ηερλνινγηθή δηάζηαζε, θαζψο γλψκνλαο εθαξκνγήο ηεο ζα είλαη ε εμππεξέηεζε δειαδή ε αληαπφθξηζε ζηηο αλάγθεο ησλ πνιηηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ, ρξεζηκνπνηψληαο ζηελ πξνζπάζεηα απηή ηα κέζα ηεο Σερλνινγίαο, ηεο Πιεξνθνξηθήο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Λφγσ ηεο επξχηεηαο ηνπ ζέκαηνο ηεο απινχζηεπζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ε εξγαζία εθ ησλ πξαγκάησλ ζα πεξηνξηζηεί ζηελ εμέηαζε νξηζκέλσλ κφλν πηπρψλ ηεο. Ηδηαίηεξε, ινηπφλ, αλαθνξά ζα γίλεη ζην ξφιν θαη ζηηο πξαθηηθέο-κεζφδνπο απινχζηεπζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε ειιεληθφ επίπεδν, ζηηο δχν βαζηθέο πνιηηηθέο πνπ πξνσζεί ε Δπξσπατθή Έλσζε (ΔΔ) θαη πνπ ζπληεινχλ ζηελ απινχζηεπζε θαη επηηάρπλζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη ηέινο ζηηο πξφζθαηεο εμειίμεηο γηα ην ζέκα απηφ ζηελ ειιεληθή δεκφζηα δηνίθεζε. 11

ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ Ζ αλάγθε ζσζηήο πνιηηηθήο απινχζηεπζεο δηαδηθαζηψλ δελ είλαη κφλν επίθαηξε αιιά θαη δηαρξνληθή. Δίλαη κάιηζηα ζπλερήο, εμειηθηηθή θαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηελ επξχηεξε κεηεμέιημε ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο ηα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα. Ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1980 παξαηεξνχληαη ξαγδαίεο αιιαγέο ζην ρψξν ηεο δεκφζηαο δηνίθεζεο. Σν θξάηνο πξφλνηαο βξέζεθε ζε θξίζε ζπκπαξαζχξνληαο θαη ηελ νξγαλσηηθή θπξηαξρία ελφο κνληέινπ δηνίθεζεο πνπ αλαπηχρζεθε πξηλ απφ πνιιά ρξφληα, 2 ην γλσζηφ Βεκπεξηαλφ Γξαθεηνθξαηηθφ Μνληέιν Γηνίθεζεο (Bureaucracy). Με ην κνληέιν απηφ, πνπ ιεηηνχξγεζε επί ζεηξά εηψλ ζε ζηαζεξέο θαη ρακειήο πνιππινθφηεηαο θνηλσλίεο, ην θξάηνο είρε αξθεζηεί ζην λα ηθαλνπνηεί απιέο, επαλαιακβαλφκελεο, νκνηνγελείο θαη γηα ην ιφγν απηφ εχθνια πξνβιέςηκεο αλάγθεο. Οη βαζηθέο παξάκεηξνη κε ηηο νπνίεο ιεηηνχξγεζε ην γξαθεηνθξαηηθφ κνληέιν νη πεξηζζφηεξεο παξακέλνπλ ζεκαληηθέο θαη ζήκεξα- είλαη ε λνκηκφηεηα (lawful action), ε ακεξνιεςία (impartiality) θαη ε άθακπηε εθαξκνγή πξνθαζνξηζκέλσλ δηαδηθαζηψλ (procedures). 3 Χζηφζν ε θξίζε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 θνξηίδεη αξλεηηθά ηνλ φξν «γξαθεηνθξαηία» (red tape), θαζψο ακθηζβεηείηαη ηφζν σο κνξθή νξγάλσζεο φζν θαη σο ζχζηεκα δηνηθεηηθψλ αμηψλ. 4 ε απηφ ζπληέιεζε ε κε ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ ηχπσλ θαη ν κεγάινο βαζκφο πνιππινθφηεηαο θαη αθακςίαο ησλ δηαδηθαζηψλ. Οη παξάγνληεο απηνί απνηεινχλ ηξνρνπέδε γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξήζεσλ, ηελ αλάπηπμε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηεο έξεπλαο θαη ηεο θαηλνηνκίαο, ππνζάιπνπλ ηε δηαθάλεηα ησλ δηαδηθαζηψλ θαη εγθπκνλνχλ θηλδχλνπο δηαθζνξάο ελψ δεκηνπξγνχλ πξφζζεην θφζηνο ςπρηθφ θαη νηθνλνκηθφ - ζε πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο θινλίδνληαο ζπζηεκαηηθά ηελ εκπηζηνζχλε ηνπο απέλαληη ζηελ φπνηα δηνηθεηηθή αμηνπηζηία. Μέζα ζην πιαίζην απηφ ιακβάλνπλ ρψξα κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο γηα ηνλ εθδεκνθξαηηζκφ θαη ηε δηακφξθσζε λέσλ -αλαηξέπνληαο ηηο παιαηφηεξεο- 2 Clarke J.- Newman J., The managerial state, Sage, London, 1997, ζει. 17 3 Απνζηνιάθεο Η., Κξίζηκα ζέκαηα ζηελ πνξεία πξνο ηελ Ζιεθηξνληθή Γηνίθεζε θαη Γηαθπβέξλεζε: Οη παξεκβάζεηο ηνπ Κξάηνπο θαη ηεο Κνηλσλίαο ησλ Πνιηηώλ, Γηνηθεηηθή ελεκέξσζε, η.39, Οθη.-Ννεκβ.- Γεθεκβ. 2006, ζει. 19-20. 4 Μηραιφπνπινο Ν., Από ηε Γεκόζηα Γξαθεηνθξαηία ζην Γεκόζην Management., Αζήλα 2003, Δθδ. Παπαδήζεο, ζει. 77-78 12

ηζνξξνπηψλ ζηε δηνίθεζε. 5 εκαληηθφ εξγαιείν γηα ηελ απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ ζην δεκφζην ηνκέα αλαδεηθλχεηαη ε απνξξχζκηζε (deregulation). Ζ απνξξχζκηζε ζηεξίδεηαη ζηελ θαηάξγεζε ηνπ λνκηθν-θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ θξαηηθψλ νξγαληζκψλ θαη ππεξεζηψλ, νη νπνίεο δελ ειέγρνληαη θαη δελ ξπζκίδνληαη πηα απφ ην θξάηνο αιιά ιεηηνπξγνχλ βάζεη δηθψλ ηνπο ή άιισλ θαλφλσλ -γηα παξάδεηγκα απηψλ ηεο αγνξάο- κε ζηφρν ηελ εμπγίαλζε ηνπο θαη ηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπο. Με ηελ απνξξχζκηζε ε ξπζκηζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ θξάηνπο πεξηνξίδεηαη ζε ιηγφηεξνπο ηνκείο θνηλσληθήο θαη νηθνλνκηθήο δξάζεο κε ηελ ειπίδα θαιχηεξεο θαη ζσζηφηεξεο δηνίθεζήο ηνπο. Χζηφζν ε απνξξχζκηζε δελ επέθεξε ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα ζηνλ ειιαδηθφ ρψξν. Ζ χπαξμε ζπκβάζεσλ παξαρψξεζεο δεκφζηαο ππεξεζίαο, κε ηηο νπνίεο ην θξάηνο επηρείξεζε λα ζέζεη ζε ηνκείο πνπ δελ ήηαλ πηα απφιπηα ειεγρφκελνη απφ απηφ, έλα minimum πξνυπνζέζεσλ ππέξ ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο, νδήγεζε ζε ππεξξχζκηζε, θαθνξχζκηζε θαη ζε ζεηξά δηνηθεηηθψλ πξνβιεκάησλ. 6 Σελ επφκελε δεθαεηία θπξηαξρνχλ νη έλλνηεο ηνπ εθζπγρξνληζκνχ θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, ηεο βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο θαη ηνπ θφζηνπο ησλ ππεξεζηψλ. 7 Οη παξαδνζηαθέο δεκφζηεο δηνηθήζεηο αξρίδνπλ λα αληηιακβάλνληαη φηη νη κέζνδνη ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα γηα ηε δηαρείξηζε ηεο παξαγσγήο θαη ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ, δεκηνπξγνχλ θαηλνηνκίεο ζε δνκέο θαη δηαδηθαζίεο. Δκθαλίδεηαη κάιηζηα έλα λέν κνληέιν ιεηηνπξγίαο ηεο δεκφζηα δηνίθεζεο, ην «Νέν Γεκφζην Μάλαηδκελη» (ΝΓΜ) (New Public Management). Σν κνληέιν απηφ πξνζζέηεη ζηηο βαζηθέο παξακέηξνπο ηνπ γξαθεηνθξαηηθνχ κνληέινπ λέα θξίζηκα ζηνηρεία. Απηά είλαη ε δηαθάλεηα θαη ε αλνηθηφηεηα (transparency and openness) απέλαληη ζηνπο πνιίηεο θαη ζηελ θνηλσλία, ε πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ (quality), ε απνδνηηθφηεηα (efficiency) θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα (effectiveness). Ζ επνρή απαηηεί κία δεκφζηα δηνίθεζε πξνζαλαηνιηζκέλε ζηνπο ζηφρνπο θαη ηα απνηειέζκαηα θαη φρη κφλν ζηελ πηζηή εθαξκνγή πξνθαζνξηζκέλσλ δηαδηθαζηψλ (results-objectives oriented and not only procedures oriented). Ζ πξφθιεζε, ινηπφλ, θαη γηα ηελ πνιηηηθή ηεο απινχζηεπζεο είλαη λα παξάγεη ζαθείο, θαηαλνεηέο, επέιηθηεο θαη απνηειεζκαηηθέο ελ ηε γελέζεη ηνπο δηαδηθαζίεο κε ηε ρξήζε ελφο λένπ εξγαιείνπ, ηελ θαλνληζηηθή κεηαξξχζκηζε (regulatory reform) ή ηε βειηίσζε ησλ θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ (better regulation). 5 Μαθξπδεκήηξεο Α., Παπιφπνπινο Π., Αινγνζθνχθεο Γ., Ο «Μεγάινο Αζζελήο». Ζ κεηαξξύζκηζε θαη ν εθζπγρξνληζκόο ηεο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο, Αζήλα 1999, Δθδ. Παπαδήζεο ζει. 58 6 Παπαδεκεηξφπνπινο Γ., Ζ απινύζηεπζε ησλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ, Θεσξία θαη Πξάμε, Γηνηθεηηθή ελεκέξσζε, η.25, Ηαλνπάξηνο 2003, ζει. 8 7 Μαθξπδεκεηξεο Α., Παπιφπνπινο Π., Αινγνζθνχθεο Γ., Ο «Μεγάινο Αζζελήο». Ζ κεηαξξύζκηζε θαη ν εθζπγρξνληζκόο ηεο Γεκόζηαο Γηνίθεζεο, ν.π ζει. 58 13

ηνλ αγγινζαμνληθφ θφζκν ε πνιηηηθή απηή εληάζζεηαη ζηα πξνγξάκκαηα ηεο «λνκνζεηηθήο θαη θαλνληζηηθήο κεηαξξχζκηζεο», ελψ ζηνλ επξσπατθφ ρψξν απνηειεί κέξνο ηεο «θαιχηεξεο λνκνζέηεζεο». 8 ηελ Διιάδα πηνζεηνχληαη πνιηηηθέο θαη πξνγξάκκαηα γηα ηελ απινχζηεπζε δηαδηθαζηψλ ρσξίο φκσο λα εληάζζεηαη ζε απηά ε πνιηηηθή ηεο θαιχηεξεο λνκνζέηεζεο. Σέινο, ηελ ηξέρνπζα δεθαεηία ε δεκφζηα δηνίθεζε, εμειηζζφκελε κε ηηο αξρέο ηνπ ΝΓΜ, θαιείηαη λα ελζσκαηψζεη ζηε ιεηηνπξγία ηεο θαη ηηο κεγάιεο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνπλ νη λέεο ΣΠΔ. Ζ «Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε» (e-government) απνηειεί ην κεγάιν ζηνίρεκα. Σν κνληέιν απηφ δηνίθεζεο, πνπ ζπκπνξεχεηαη κε εθείλν ηνπ ΝΓΜ, πξνυπνζέηεη έλα θξάηνο κηθξφηεξν, ιηγφηεξν ηεξαξρηθφ θαη θηιηθφ πξνο ηνλ πνιίηε ελψ παξάιιεια επηθπιάζζεη ζε απηφ βαζηθφ -φρη φκσο απνθιεηζηηθφ- ξφιν ζηε ιήςε ηειηθήο απφθαζεο ζηα πιαίζηα κηαο πινπξαιηζηηθήο θνηλσλίαο κε ηξεηο δηαθξηηνχο ρψξνπο (Κξάηνο Αγνξά - Κνηλσλία ησλ Πνιηηψλ). 9 Δίλαη γεγνλφο 坡 πσο ε ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ζηε ζπλνιηθή ηεο ζεψξεζε είλαη έλαο καθξνπξφζεζκνο ζηφρνο. Χζηφζν βξαρππξφζεζκα ε ηερλνινγία κε ηε δπλακηθή πνπ έρεη, δηαδξακαηίδεη θαηαιπηηθφ ξφιν ζηε κεηάβαζε απφ ηελ παιηά «γξαθεηνθξαηηθή» δηνίθεζε ζε έλα ζχγρξνλν θαη απνηειεζκαηηθφ θξάηνο. Απνηειεί αθνξκή γηα βειηίσζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ, θαζψο ε επξχηεηα ησλ δπλαηνηήησλ πνπ παξέρεη δελ αμηνπνηείηαη ρσξίο πξνεγνχκελε αληηθεηκελνπνίεζε ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο, ηελ απινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηώλ θαη ηελ ηππνπνίεζε ηφζν ηνπ δηνηθεηηθνχ απνηειέζκαηνο φζν θαη ηνπ ηξφπνπ παξαγσγήο ηνπ. Αμίδεη λα επηζεκαλζεί φηη θαη ε εηζαγσγή ησλ ζχγρξνλσλ ηερλνινγηθψλ ζπζηεκάησλ απηή θαζεαπηή επηηαρχλεη ηηο δηαδηθαζίεο, βειηηψλεη ηελ πιεξνθφξεζε θαη ζπκβάιιεη ζηελ απινπνίεζε ηνπ ηξόπνπ παξαγσγήο ηνπ δηνηθεηηθνύ πξντόληνο. 10 Γηα ην ιφγν απηφ νη ειεθηξνληθά νινθιεξσκέλεο ζπλαιιαγέο πνιηηψλ, επηρεηξήζεσλ θαη δεκνζίσλ ππεξεζηψλ κε ηε δεκφζηα δηνίθεζε, γηα ηηο νπνίεο ε ηαρχηεηα, ε επθνιία πξφζβαζεο -κε παξάιιειε πξνζηαζία πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ - θαη ε αζθάιεηα δηεθπεξαίσζήο ηνπο ζα είλαη δεδνκέλεο, απνηεινχλ ζηφρν-πξφθιεζε γηα ηε ζχγρξνλε πνιηηηθή απινχζηεπζεο δηαδηθαζηψλ ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν, φπσο δηαθαίλεηαη απφ κηα ζεηξά πξνγξακκάησλ θαη ζρεδίσλ δξάζεσο πνπ έρνπλ εθαηέξσζελ εθπνλεζεί. 8 Καξθαηζνχιεο Π., ΣΟ ΚΡΑΣΟ Δ ΜΔΣΑΒΑΖ, Από ηε «δηνηθεηηθή κεηαξξύζκηζε» θαη ην «λέν δεκόζην κάλαληδκελη» ζηε δηαθπβέξλεζε, Αζήλα 2004, Δθδ. Η. ηδέξεο, ζει. 38 9 Βαζηιφπνπινο Π., Γηαθπβέξλεζε θαη Κνηλσλία ησλ Πνιηηώλ, 2005 Γηαζέζηκν ζην http://www.paremvassi.gr/art914.htm 10 Παξίζεο Κ., Ζ ράξαμε εζληθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ ειεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε, Γηνηθεηηθή ελεκέξσζε, η.39, Οθηψβξηνο-Ννέκβξηνο-Γεθέκβξηνο 2006, ζει. 31 14

Ο ΡΟΛΟ ΣΗ ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΚΑΙ Η ΗΜΑΙΑ ΣΗ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΟΛΙΣΗ, ΣΗΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΚΑΙ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΤΠΗΡΔΙΑ. Ζ δεκφζηα δηνίθεζε θαηαθιχδεηαη απφ πιήζνο δηαδηθαζηψλ, νη νπνίεο πινπνηνχλ ηηο θξαηηθέο πνιηηηθέο. Ζ πνηφηεηα ησλ δηαδηθαζηψλ απηψλ πξνζδηνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ πνιηηηθψλ. Ρφινο, ινηπφλ, ηεο απινχζηεπζεο ησλ δηαδηθαζηψλ είλαη ε πνηνηηθή αλαβάζκηζή ηνπο -πνπ πεξηιακβάλεη ηφζν ηε κείσζε ή θαη εμάιεηςε ησλ δηνηθεηηθψλ αγθπιψζεσλ πνπ παξνπζηάδνπλ φζν θαη ηελ ελίζρπζε θαη ελδπλάκσζε ησλ δπλαηψλ ηνπο ζεκείσλ- θαη ε θαηά ζπλέπεηα δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο δηεθπεξαίσζεο ησλ ππνζέζεσλ ησλ πνιηηψλ, επηρεηξήζεσλ θαη άιισλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ κε ηε δεκφζηα δηνίθεζε. Με ηνλ ηξφπν απηφ επηδηψθεηαη ε ζηαδηαθή κεηαθχιηζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θνξηίνπ απφ ην δηνηθνχκελν ζηελ ίδηα ηε δεκφζηα δηνίθεζε. ε απηή ηελ πξνζπάζεηα ζεκαληηθφ ξφιν δηαδξακαηίδνπλ ηα κέζα ηεο Σερλνινγίαο, Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο, ηα νπνία ζπλδξάκνπλ ζηελ αλαδηνξγάλσζε (reengineering) ηεο δνκήο θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ησλ δεκνζίσλ νξγαληζκψλ, αιιά θαη ε αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ θαιείηαη λα εθαξκφζεη κε ην βέιηηζην ηξφπν ηηο απινπζηεπκέλεο δηαδηθαζίεο. 11 Ζ απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ είλαη κηα δπλακηθή πνιηηηθή κε κεγάιε ζεκαζία θαη αληίθηππν ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπ πνιίηε, ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο ίδηαο ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο πνπ ηελ εθαξκφδεη. Ωο πξνο ηνλ πνιίηε: Με ηε ρξήζε απινπζηεπκέλσλ δηαδηθαζηψλ ν πνιίηεο αληηκεησπίδεηαη σο ηζφηηκνο κε ηε δεκφζηα ππεξεζία εηαίξνο γηα ηε δηεθπεξαίσζε ησλ ππνζέζεσλ. Ζ δηνίθεζε δηάθεηηαη θηιηθά απέλαληη ηνπ θαζψο ππάξρεη εκπηζηνζχλε ζηε θεξεγγπφηεηα ηνπ (αληηθαηάζηαζε δηθαηνινγεηηθψλ κε ππεχζπλε δήισζε) θαη αληαπνθξίλεηαη θαιχηεξα ζηελ αλάγθε ηνπ γηα ηαρχηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε εμππεξέηεζε (θαηάξγεζε κε αλαγθαίσλ δηθαηνινγεηηθψλ, ζχληκεζε πξνζεζκηψλ, ρξήζε ΣΠΔ, one-stop-shops). Ο πνιίηεο απφ ηελ πιεπξά ηνπ αηζζάλεηαη φηη σο ρξήζηεο 11 Ρακκαηά Μ., Πξαθηηθέο απινύζηεπζεο ησλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ ππό ην θσο ηεο εκπεηξίαο επξσπατθώλ ρσξώλ, Γηνηθεηηθή ελεκέξσζε, η.37, Απξ.-Μάηνο-Ηνχληνο 2006, ζει. 28 15

ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ απνθηά θεξεγγπφηεηα θαζψο νη απινπζηεπκέλεο δηαδηθαζίεο ζηνρεχνπλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηνπ, φηη ε ζπλεηζθνξά ηνπ αμηνπνηείηαη απνδνηηθφηεξα απφ κηα νηθνλνκηθφηεξε θαη παξαγσγηθφηεξε δηνίθεζε ελψ σο κέινο κηαο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο φηη ε δηαθάλεηα, ε δηαβνχιεπζε-ζπκκεηνρή θαη ν έιεγρνο ησλ απινπζηεπκέλσλ δηαδηθαζηψλ, βειηηψλνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ δεκνθξαηηθνχ πνιηηεχκαηνο. Ωο πξνο ηελ επηρείξεζε: Δίλαη γεγνλφο φηη νη απινπζηεπκέλεο θαη ζχγρξνλεο δηαδηθαζίεο δεκηνπξγνχλ έλα επλντθφ πεξηβάιινλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο ηφλσζεο ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Γηεπθνιχλνπλ ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο ζην λα θηλεζνχλ θαιχηεξα ζηελ αγνξά αιιά θαη εληζρχνπλ θαη ππνζηεξίδνπλ ζεκαληηθά ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ), ζηηο νπνίεο ε δηνηθεηηθή επηβάξπλζε είλαη δπζαλάινγε ηνπ κεγέζνπο ηνπο. Ζ επηζήκαλζε απηή έρεη ηε βαξχηεηα ηεο θαζψο νη ΜΜΔ ζηελ Δπξψπε αληηπξνζσπεχνπλ ην 99% ηνπ ζπλφινπ ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηα δχν ηξίηα ηεο απαζρφιεζεο. 12 Ζ «εληαηνπνίεζε», ζπλεπψο, ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο, ε απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ αδεηνδφηεζεο θαη ε απινπνίεζε ησλ φξσλ πνπ αθνξνχλ ζηε δηεμαγσγή ησλ δεκνζίσλ δηαγσληζκψλ δηεπθνιχλνπλ ηελ απξφζθνπηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο, κεηψλνπλ ηα (νηθνλνκηθά θαη ρξνληθά) εκπφδηα, απειεπζεξψλνληαο πφξνπο γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο παξαγσγήο θαη ηελ ελίζρπζε ηεο θαηλνηνκίαο ηεο, δεκηνπξγνχλ θίλεηξα γηα ηελ ίδξπζε λέσλ επηρεηξήζεσλ θαη εμαζθαιίδνπλ, ηέινο, ηε ιεηηνπξγία ελφο πγηνχο αληαγσληζκνχ ζηελ αγνξά. Ωο πξνο ηε δεκόζηα ππεξεζία: Δθηφο φκσο απφ ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο ε απινχζηεπζε έρεη ηδηαίηεξε ζπνπδαηφηεηα θαη γηα ηελ ίδηα ηε δεκφζηα ππεξεζία. Ζ απάιεηςε κέξνπο ή φισλ ησλ επηπξφζζεησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη δηθαηνινγεηηθψλ, ε αχμεζε ηεο επηθνηλσλίαο θαη θαηά ζπλέπεηα θαη ηνπ ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ ρξήζε email, θνηλνχ ειεθηξνληθνχ αξρείνπ, δηαιεηηνπξγηθφηεηα- αιιά θαη ν εθζπγρξνληζκφο ησλ κεζφδσλ εξγαζίαο θαη δηνίθεζεο ςεθηνπνίεζε ησλ αηηήζεσλ, ρξήζε δηαδηθηχνπ θαη θηλεηψλ ηειεθψλσλ γηα ηε δηεθπεξαίσζε ππνζέζεσλ- επεξεάδνπλ νπζηαζηηθά ηε ιεηηνπξγία ηεο δεκφζηαο 12 COM (2005) 535 ηειηθφ «Δθαξκνγή ηνπ θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο Ληζζαβφλαο: ηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο», Βξπμέιιεο 25.10.2005 16

ππεξεζίαο. Ζ δηαρείξηζε γίλεηαη νηθνλνκηθφηεξε ιηγφηεξα έληππα, κεγαιχηεξε ρξήζε ησλ ΣΠΔ-θαη εμνηθνλνκνχληαη πφξνη ελψ επηβεβαηψλεηαη ε λνκηκνπνίεζε ηεο δηνηθεηηθήο δξάζεο ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα θπξίσο κέζσ ηεο αληαιιαγήο απφςεσλ πνιηηψλ θαη δεκνζίσλ ππαιιήισλ γηα ηελ εθαξκνγή ζπγθεθξηκέλσλ δξάζεσλ (e-democracy). Δπίζεο νη δεκφζηνη ππάιιεινη αζρνινχληαη κε πην επνηθνδνκεηηθά θαη νπζηαζηηθά ζέκαηα, βξίζθνπλ ελδηαθέξνλ ζηελ εξγαζηαθή ηνπο θαζεκεξηλφηεηα θαη πινπνηνχλ πνηνηηθφηεξα θαη απνδνηηθφηεξα ηηο ζηνρεπκέλεο δξάζεηο. Παξαηεξείηαη, ινηπφλ, φηη ε πνιηηηθή ηεο απινχζηεπζεο κπνξεί θαη δηακνξθψλεη κηα λέα επνρή γηα ηε δηνηθεηηθή δξάζε ε νπνία ζπκπνξεχεηαη κε ηηο απαηηήζεηο ηεο ζχγρξνλεο θνηλσλίαο θαη δεκηνπξγεί επλντθέο ζπλζήθεο γηα ηελ πεξαηηέξσ εμέιημή ηεο. 17

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΠΡΑΚΣΙΚΔ ΚΑΙ ΜΔΘΟΓΟΙ ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΟΙΚΗΣΙΚΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΣΟΝ ΔΤΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΔΛΛΗΝΙΚΟ ΥΩΡΟ. Ο ηξφπνο απινχζηεπζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ θαζψο θαζνξίδεη ην βαζκφ επηηπρίαο ηεο εθαξκνγήο ηεο. Δμεηάδνληαο παξαδείγκαηα δηαθφξσλ επξσπατθψλ ρσξψλ, ζηηο νπνίεο ε πνιηηηθή ηεο απινχζηεπζεο έρεη απνθέξεη θαξπνχο, κπνξεί θάπνηνο λα ζπλάγεη ηα βαζηθά βήκαηα ηεο πνιηηηθήο απηήο, ηα νπνία είλαη ηα εμήο: 13 - Αμηνιόγεζε ηνπ λνκηθνύ-θαλνληζηηθνύ πιαηζίνπ αιιά θαη ηωλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ πνπ ελεξγνπνηνύλ. εκαληηθή είλαη ε δηεξεχλεζε ηεο ζαθήλεηαο θαη ηεο πιεξφηεηαο ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, ε εθηίκεζε ηνπ βέιηηζηνπ ρξφλνπ δηεθπεξαίσζεο θάζε δηαδηθαζίαο, ε ηκεκαηνπνίεζε ησλ ππεξεζηψλ, ε δηεξεχλεζε ησλ ελδερφκελσλ δηνηθεηηθψλ επηπηψζεσλ ζε άιιεο ππεξεζίεο θαη ε ελδερφκελε αλαπξνζαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο βάζεη ησλ λέσλ δεδνκέλσλ πνπ ζα αλαθχςνπλ. - Δλδειερήο έξεπλα θαη θαηαγξαθή ηωλ πνιύπινθωλ δηαδηθαζηώλ κε ζηόρν ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπο κε απιέο, ζύληνκεο θαη νπζηαζηηθέο δηαδηθαζίεο. Καηαγξαθή πξνβιεκαηηθψλ δηαδηθαζηψλ νη νπνίεο είηε αθνξνχλ κεγάιε κεξίδα πνιηηψλ, είηε ζίγνπλ ζέκαηα πςειήο ηεξάξρεζεο ζηελ θπβεξλεηηθή agenda, είηε δελ εθπιεξψλνπλ ηνπο θαηαζηαηηθνχο ζηφρνπο γηα ηνπο νπνίνπο είραλ πξνβιεθηεί. - Δλζωκάηωζε ηεο απινύζηεπζεο ηωλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ ζηελ θαζεκεξηλή πνιηηηθν-δηνηθεηηθή πξαθηηθή. ε πνιιέο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζπληάζζεηαη κειέηε δηνηθεηηθψλ επηπηψζεσλ θαη ππνβάιιεηαη πξφηαζε γηα ηελ επηινγή ηεο βέιηηζηεο ιχζεο εθαξκνγήο, ε νπνία ζα επηβαξχλεη ιηγφηεξν ή θαζφινπ ηηο ππάξρνπζεο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο. Σν 13 Ρακκαηά Μ., Πξαθηηθέο απινύζηεπζεο ησλ δηνηθεηηθώλ δηαδηθαζηώλ ππό ην θσο ηεο εκπεηξίαο επξσπατθώλ ρσξώλ, ν.π. ζει. 31-33 18

αμηνζεκείσην είλαη φηη νη αλσηέξσ ελέξγεηεο πξνπνξεχνληαη ηεο ςήθηζεο λέσλ λνκνζεηεκάησλ θαη επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ πνηφηεηά ηνπο. - Ηιεθηξνληθή δηαθπβέξλεζε ή ειεθηξνληθή δεκόζηα δηνίθεζε. Ο φξνο απηφο πεξηιακβάλεη ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ ζπλαιιαγψλ θαη ησλ ζπλεξγηψλ πνπ γίλνληαη κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ηφζν κεηαμχ ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ φζν θαη κεηαμχ ησλ πνιηηψλ θαη ησλ επηρεηξήζεσλ. Με ηελ ρξήζε ησλ ΣΠΔ επηηπγράλεηαη θέξδνο ζε ρξφλν θαη θφπν ηφζν γηα ηνλ πνιίηε φζν θαη γηα ηελ ίδηα ηε δεκφζηα δηνίθεζε, ππνζηεξίδεηαη θαιχηεξα ε δηαζχλδεζε ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ κεηαμχ ηνπο θαη επηηπγράλεηαη κηα πην ζπγθξνηεκέλε θαη ζπλνιηθή δξάζε ηεο δηνίθεζεο. - Δπηθνηλωλία ηωλ ππεξεζηώλ, δηαιεηηνπξγηθόηεηα, θαη πνηόηεηα. Ζ δηαιεηηνπξγηθφηεηα νξίδεηαη σο ε ηθαλφηεηα κεηαθνξάο θαη ρξεζηκνπνίεζεο ηεο πιεξνθνξίαο κε έλα νκνηνγελέο θαη απνηειεζκαηηθφ ηξφπν κεηαμχ δηαθφξσλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ ζε επίπεδν ζπζηεκάησλ πιεξνθνξηθήο. 14 Δπηζεκαίλεηαη ινηπφλ ε αλάγθε ηεο δηαζχλδεζεο θαη δηαιεηηνπξγηθφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ, ηεο επθνιφηεξεο πξφζβαζεο ζηηο πιεξνθνξίεο, ηεο θαιχηεξεο θαη αζθαιέζηεξεο αληαιιαγήο δεδνκέλσλ κεηαμχ ηνπο θαη ηεο απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο ελφο θνηλνχ εζληθνχ αξρείνπ. ηφρνο είλαη λα αληηκεησπηζηεί ε εζσζηξέθεηα θαη ε απηνλνκία ζπλαξκφδησλ δηνηθεηηθψλ θνξέσλ θαη ν πνιίηεο ή ε επηρείξεζε λα κπνξεί απεπζπλφκελνο ζε έλαλ απφ απηνχο λα εμππεξεηεζεί ρσξίο λα έξρεηαη ζε επαθή κε φινπο ηνπο θνξείο πνπ ζπλεξγάζηεθαλ γηα ηελ δηεθπεξαίσζε ηεο ππφζεζεο απηήο. - πλεξγαζία δεκνζίνπ θαη ηδηωηηθνύ ηνκέα. Με ηηο ζπκπξάμεηο δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, ν δεκφζηνο ηνκέαο ζπλεξγάδεηαη κε ηνλ ηδησηηθφ είηε γηα ηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδαο, ελδνδηθηχνπ θιπ είηε γηα ηελ πξνκήζεηα εμνπιηζκνχ, είηε γηα ηελ εθκεηάιιεπζε πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ. ζνλ αθνξά ηελ ειιεληθή πξαγκαηηθφηεηα θαη εκπεηξία γηα ηελ πινπνίεζε ελφο πξνγξάκκαηνο απινχζηεπζεο δηνηθεηηθψλ δηαδηθαζηψλ νη βαζηθέο θαηεπζχλζεηο ζρεηηθά κε ηελ αθνινπζεηέα κέζνδν γηα ηελ απνδνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε 14 ηαζήο Α., αξηδάθεο Ν., Γηαθνληθνιάνπ Κ., Δξγαζηήξην ΚΦ-Δ07: Σερλνινγίεο θαη ππεξεζίεο ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο, Αζήλα 2006, ΔΚΓΓ, ζει. 79 19

ιεηηνπξγία ησλ νκάδσλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ αζρνινχληαη κε ην έξγν ηεο απινχζηεπζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ζπλνςίδνληαη ζηα εμήο 15 : - Καηαγξαθή όιωλ ηωλ δηαδηθαζηώλ. Ζ θαηαγξαθή φισλ ησλ δηαδηθαζηψλ ηφζν παξνρήο ππεξεζηψλ πξνο ηνπο πνιίηεο θαη ηηο επηρεηξήζεηο φζν θαη ππνζηεξηθηηθψλ, παξέρεη κία νινθιεξσκέλε θαη ζαθή εηθφλα γηα ηε ιεηηνπξγία, ηηο δπλαηφηεηεο βειηίσζήο θαη ηηο αδπλακίεο κηαο δεκφζηαο ππεξεζίαο. Χο πξνο ηνλ ηξφπν θαηαγξαθήο ησλ δηαδηθαζηψλ εθαξκφδεηαη ε ίδηα κεζνδνινγία πνπ αθνινπζείηαη γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ δηαθφξσλ «Οδεγψλ ηνπ Πνιίηε». - Δληνπηζκόο ηωλ πξνβιεκαηηθώλ δηαδηθαζηώλ βάζεη ζπγθεθξηκέλωλ θξηηεξίωλ. Σα θξηηήξηα -κία ζχλζεζε αξρψλ απφ ην ρψξν ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο θαιήο λνκνζέηεζεο- πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εχξεζε εθείλσλ ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ παξέρνπλ επθαηξίεο βειηίσζεο είλαη ηα εμήο: Πνιππινθφηεηα: Μηα δηαδηθαζία ραξαθηεξίδεηαη πνιχπινθε φηαλ ην λνκηθφθαλνληζηηθφ ηεο πιαίζην είλαη απαξραησκέλν θαη αζαθέο, φηαλ απαηηνχληαη πιήζνο δηθαηνινγεηηθψλ θαη φηαλ ππάξρεη εκπινθή πνιιψλ ζπλαξκφδησλ θνξέσλ. Φηιηθφηεηα: Χο πξνο ηνλ πνιίηε θαη ηελ επηρείξεζε ν ρακειφο βαζκφο θηιηθφηεηαο κηαο δηαδηθαζίαο δηαθαίλεηαη απφ ηε κε θαηαλφεζή ηεο, ηελ κε χπαξμε ελαιιαθηηθψλ ηξφπσλ δηεθπεξαίσζήο ηεο, απφ ηε ζπρλή παξέκβαζε Αλεμάξηεησλ Αξρψλ θαη ειεγθηηθψλ νξγάλσλ, απφ ηα παξάπνλα ησλ ελδηαθεξνκέλσλ θαη απφ ηελ θξηηηθή απφ ηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο. Χο πξνο ην δεκφζην ππάιιειν κία δηαδηθαζία δελ είλαη θηιηθή πξνο απηφλ φηαλ αδπλαηεί λα ηελ ρεηξηζηεί, φηαλ ππάξρνπλ ζπρλά ιάζε, θαζπζηεξήζεηο, επηθαιχςεηο, εξσηήκαηα πξνο ηνλ πξντζηάκελν ή άιιεο αξρέο γηα ην πξαθηέν, φηαλ επηζεκαίλεηαη σο κε ιεηηνπξγηθή απφ ηνλ ππάιιειν πνπ ηελ δηεθπεξαηψλεη ή απφ θάπνηα Αλεμάξηεηε Αξρή. Οηθνλνκηθφηεηα: Αλ ην θφζηνο κηαο δηαδηθαζίαο είλαη δπζαλάινγα κεγάιν ζπγθξηηηθά κε ην φθεινο πνπ παξέρεη, ηφηε απηή ζεσξείηαη πξνβιεκαηηθή. ηελ πεξίπησζε απηή είλαη ζεκαληηθή ε εθαξκνγή ηεο αλάιπζεο θφζηνπο-νθέινπο. 15 ΓΗΑΓΠ/Φ.Α1/2001«Βαζηθέο θαηεπζχλζεηο θαη αξρέο γηα ηελ απινχζηεπζε δηαδηθαζηψλ». 20

Αλαγθαηφηεηα: Ο έιεγρνο αλαγθαηφηεηαο δηεξεπλά ηελ χπαξμε ή κε ρξεζηκφηεηαο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πξνβιεκαηηθήο δηαδηθαζίαο, πξνθεηκέλνπ ε δηνίθεζε λα πξνβεί ζε θαηάξγεζε ή ηξνπνπνίεζή ηεο. Πξνηνχ κάιηζηα ε δηνίθεζε ηξνπνπνηήζεη ή θαηαξγήζεη κηα δηαδηθαζία δηεξεπλά θαη ηηο επηπηψζεηο πνπ κηα ηέηνηα ελέξγεηα κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζε ζέκαηα δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο ή ζε εηδηθφηεξα ζέκαηα. Καηαιιειφηεηα: Γηεξεπλάηαη ε ζρεηηθή αληηζηνηρία ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ θαζνξίδεη ηε δηαδηθαζία κε απηφ ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε αληαπφθξηζή ηνπ ζε ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο, ε δπλαηφηεηα παξνρήο ηνπ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ ζε ζέκαηα επηβαξχλζεσο ησλ πνιηηψλ, απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ξχζκηζεο θαη ηηο παξελέξγεηέο ηεο ζην πθηζηάκελν θαλνληζηηθφ ζχζηεκα. Γηαθάλεηα: Διέγρεηαη ε χπαξμε ή κε θνηλσληθνχ δηαιφγνπ θαη ζπλαίλεζεο θαη ε δεκνζηφηεηα ηεο ππφ εμέηαζεο δηαδηθαζίαο. Ο βαζκφο δηαθάλεηαο κίαο δηαδηθαζίαο επεξεάδεη αλάινγα θαη ην βαζκφ εθαξκνζηκφηεηάο ηεο. - Καζνξηζκόο ηωλ θαηά πξνηεξαηόηεηα παξέκβαζεο δηαδηθαζηώλ. Σα θξηηήξηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο θαηά πξνηεξαηφηεηαο παξέκβαζεο είλαη φηαλ ε δηαδηθαζία: Έρεη αληίθηππν ζε κεγάιν αξηζκφ πνιηηψλ Αθνξά «επαίζζεηεο» θνηλσληθέο νκάδεο Άπηεηαη ζεκάησλ επηρεηξεκαηηθφηεηαο Παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε πνιππινθφηεηα κε επηπηψζεηο ζηελ θνηλσληθή, νηθνλνκηθή θαη δηνηθεηηθή δξάζε ηεο ρψξαο. Δίλαη θνκβηθήο ζεκαζίαο θαη ε απινχζηεπζή ηεο δξα πνιιαπιαζηαζηηθά, θαζψο αλαζρεδηάδνληαη θαη νη ζπλδεφκελεο κε απηή δηαδηθαζίεο. - Αμηνιόγεζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο κέζω δηαβνύιεπζεο.* Με ηε δηαβνχιεπζε, ε νπνία κπνξεί λα ιακβάλεη ρψξα κε ηε κνξθή ζπλαληήζεσλ κε αλαιπηηθέο θαη δνκεκέλεο ζπλεληεχμεηο, πξνζδηνξίδνληαη νη δπζιεηηνπξγίεο θαη ν ηξφπνο αληηκεηψπηζήο ηνπο κε ηνπο ελδηαθεξφκελνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο θαη ηηο αξκφδηεο δεκφζηεο ππεξεζίεο. 21

- πγθξηηηθή αλάιπζε ζε ζρέζε κε άιιεο ρώξεο.* Απαξαίηεηε είλαη ε αλαδήηεζε πιεξνθνξηψλ γηα ην ππφ εμέηαζε δήηεκα απφ θνξείο άιισλ επξσπατθψλ θαη φρη κφλν ρσξψλ κέζσ ηειεθψλνπ, ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ θαη ησλ ζρεηηθψλ ηζηνζειίδσλ. - Υξήζε επηζηεκνληθά ηεθκεξηωκέλωλ κεζόδωλ απινύζηεπζεο θαη θαηαγξαθήο ηωλ δηαδηθαζηώλ. * ε ζχλζεηεο δηαδηθαζίεο είλαη ζθφπηκν λα πξνεγεζεί κειέηε είηε απφ ηελ ππεξεζία, είηε απφ εηδηθφ κειεηεηή. ηηο πεξηπηψζεηο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξεο επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλεο κέζνδνη απινχζηεπζεο θαη θαηαγξαθήο ησλ δηαδηθαζηψλ, φπσο ηα δηαγξάκκαηα ξνήο, ε πεξηγξαθή ηεο δηαδηθαζίαο κε ζχκβνια, νη κέζνδνη αλάπηπμεο λέαο δηαδηθαζίαο, δηαγξάκκαηα GANT, PERT θ.ιπ. - Δπηινγή ηεο θαηαιιειόηεξεο ηερληθήο απινύζηεπζεο. Κάζε ηερληθή απινχζηεπζεο δελ είλαη κνλνδηάζηαηε. Ζ επηινγή ηεο κηαο ή ηεο άιιεο θξχβεη θαη κηα «πνιηηηθή» πξνζηαζίαο θαη πξνψζεζεο ζπγθεθξηκέλσλ θαη ίζεο βαξχηεηαο έλλνκσλ αγαζψλ, γηα παξάδεηγκα ηαρχηεηα ησλ ζπλαιιαγψλ, αζθάιεηα ησλ ζπλαιιαγψλ, εκπηζηνζχλε ζηε θεξεγγπφηεηα ηνπ πνιίηε. Σν πνηα ηερληθή ζα πξνθξηζεί άπηεηαη ησλ εθάζηνηε θνηλσληθψλ, νηθνλνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ επηηαγψλ. Οη δηάθνξεο ηερληθέο απινχζηεπζεο ζπλνςίδνληαη θπξίσο ζηηο εμήο: Καηάξγεζε ηεο δηαδηθαζίαο αλ θξίλεηαη κε αλαγθαία, πεξηνξηζκφο ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ππαιιήισλ γηα λα ππάξρεη κεγαιχηεξε επειημία, ζησπεξή έγθξηζε ηνπ αηηήκαηνο ηνπ πνιίηε κεηά ηελ παξέιεπζε απξάθηνπ πξνζεζκίαο απφ ηε δηνίθεζε, ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ κηαο ζηάζεο, θαηάξγεζε δηθαηνινγεηηθψλ, αληηθαηάζηαζή ηνπο κε ππεχζπλε δήισζε, απηεπάγγειηε αλαδήηεζε δηθαηνινγεηηθψλ, ζχληκεζε πξνζεζκηψλ, εληαηηθνπνίεζε ηεο δηαθίλεζεο ησλ εγγξάθσλ κε ηειενκνηνηππία θαη κε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν. - Ηιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε Πξνψζεζε ησλ ειεθηξνληθά νινθιεξσκέλσλ δηνηθεηηθψλ ζπλαιιαγψλ ζε φινπο ηνπο ηνκείο θαη επίπεδα δηνίθεζεο κε παξάιιειε πξνζπάζεηα πξνζηαζίαο ηεο αζθάιεηαο * Οη πξαθηηθέο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν απφ ηελ Κεληξηθή Δπηηξνπή Απινχζηεπζεο Γηαδηθαζηψλ (ΚΔΑΓ). 22

ησλ ζπλαιιαγψλ θαη ησλ πξνζσπηθψλ δεδνκέλσλ πνπ δηαθηλνχληαη θαη εμάιεηςεο θάζε κνξθήο θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ απφ απηέο. Παξαηεξείηαη φηη νη κέζνδνη θαη νη πξαθηηθέο απινχζηεπζεο ησλ δηαδηθαζηψλ ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν έρνπλ νιηζηηθή πξνζέγγηζε. πλδπάδνπλ αληαιιαγή απφςεσλ, εμέηαζε ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ, ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ησλ επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλσλ κεζφδσλ θαηαγξαθήο ησλ δηαδηθαζηψλ, ψζηε λα πεηχρνπλ ην βέιηηζην δπλαηφ απνηέιεζκα ζηελ πξνζπάζεηα κείσζεο ηεο γξαθεηνθξαηίαο ζε Δπξψπε θαη Διιάδα. 23

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΑΠΛΟΤΣΔΤΗ ΣΩΝ ΓΙΑΓΙΚΑΙΩΝ ΣΗΝ ΔΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΝΩΗ Ζ πξνψζεζε απινπζηεπκέλσλ θαη ζχγρξνλσλ δηαδηθαζηψλ πνπ νδεγνχλ ζε ηαρχηεξε, θαιχηεξε θαη πνηνηηθφηεξε εμππεξέηεζε πνιηηψλ θαη επηρεηξήζεσλ έρεη γίλεη αληηθείκελν κειέηεο θαη ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηθψλ ζε επξσπατθφ επίπεδν. Γίλεηαη ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ θαιχηεξε λνκνζέηεζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, ψζηε νη δηαδηθαζίεο παξαγσγήο ηνπο λα ζρεδηάδνληαη θαη λα εθαξκφδνληαη ζσζηά εμ αξρήο, θαζψο θαη ζηελ πξνψζεζε ππεξεζηψλ πνπ ζηεξίδνληαη ζηε λέα ηερλνινγία γηα λα δηεθπεξαηψλνληαη νη ππνζέζεηο γξεγνξφηεξα, αλέμνδα θαη κε ιηγφηεξν θφπν γηα ηνπο ηειηθνχο απνδέθηεο ηνπο. 2.1. Η πολιτική τηρ απλούστεςσηρ τος πςθμιστικού πεπιβάλλοντορ Ζ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο αλ θαη δελ είλαη λέα είλαη σζηφζν θνκβηθήο ζεκαζίαο πνιηηηθή ηφζν γηα ηελ ΔΔ είλαη πιήξσο ελζσκαησκέλε ζηελ αλαζεσξεκέλε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο γηα ηελ επίηεπμε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο απαζρφιεζεο ζηελ Δπξψπε 16 - φζν θαη γηα αξθεηά απφ ηα θξάηε κέιε ηεο. Γλσζηφηεξε σο «Καιχηεξε Ννκνζέηεζε» (Better Regulation) ή «Καλνληζηηθή Μεηαξξχζκηζε» (Regulatory Reform) είλαη ε νξηδφληηα εθείλε πνιηηηθή πνπ πεξηιακβάλεη ηελ αλάιπζε ησλ θαλνληζηηθψλ επηπηψζεσλ, ηελ απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ, ηελ θσδηθνπνίεζε, ηελ ελζσκάησζε ηνπ θνηλνηηθνχ δηθαίνπ, ηελ πξφζβαζε ζην ξπζκηζηηθφ πιαίζην θαη ηελ νξγάλσζε θαη θνπιηνχξα ηεο λνκνζέηεζεο. 17 Ζ πνιηηηθή απηή επηδηψθεη ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ λνκνζεηηθψλ θαη θαλνληζηηθψλ ξπζκίζεσλ ηφζν ζε επίπεδν ηεο ίδηαο ηεο ξχζκηζεο φζν θαη ζε επίπεδν ζεζκψλ θαη δηαδηθαζηψλ παξαγσγήο ηεο. πκβάιιεη, πεξαηηέξσ, ζηε κείσζε 16 COM (2005) 535 «Δθαξκνγή ηνπ θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο Ληζζαβφλαο: ηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο», Βξπμέιιεο 25.10.2005. 17 http://www.ppol.gr/fullarticle.php?id=368 24

ηνπ δηνηθεηηθνχ θνξηίνπ γηα ηνπο πνιίηεο αιιά θπξίσο γηα ηηο επηρεηξήζεηο ηδηαίηεξα ηηο κηθξέο θαη κεζαίεο επηρεηξήζεηο (ΜΜΔ) πνπ ιφγσ ηνπ κηθξνχ ηνπο κεγέζνπο πθίζηαληαη δπζαλάινγε λνκνζεηηθή θαη δηνηθεηηθή επηβάξπλζε-εληζρχνληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο ΔΔ θαη ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ πνιηηηθή, σζηφζν, ηεο απινχζηεπζεο ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο δελ είλαη κηα εχθνιε θαη απιή ππφζεζε. Τπνγξακκίδεηαη φηη ε νπζηαζηηθή βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ζπλνιηθνχ ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ πξνυπνζέηεη απνθαζηζηηθή, ζπλεθηηθή θαη ζπληνληζκέλε πξνζπάζεηα ζε φια ηα ξπζκηζηηθά επίπεδα (επξσπατθφ-εζληθφπεξηθεξεηαθφ). Γηα λα είλαη, ινηπφλ, ζχκθσλα κε ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή κηα πνιηηηθή απινχζηεπζεο επηηπρεκέλε ιακβάλνληαη ππ φςηλ ηα εμήο 18 : 2.1.1. Έξγν απινύζηεπζε ζε ζηέξεεο κεζνδνινγηθέο βάζεηο όπωο είλαη ε δηαβνύιεπζε κε όια ηα κέξε, ε ηνκεαθή αλάιπζε θαη νη εξγαζίεο γηα ην δηνηθεηηθό θνξηίν. Γηαβνύιεπζε κε όια ηα κέξε Οη δηαβνπιεχζεηο κε ηνπο φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο, ε αλαζεψξεζε νιφθιεξσλ ηνκέσλ πνιηηηθήο, ε εθ ησλ πζηέξσλ αμηνιφγεζε ησλ λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ θαη ησλ επηζθνπήζεσλ εκπεηξνγλσκφλσλ κπνξνχλ λα ζπκβάινπλ, ψζηε νη αξκφδηνη γηα ηε ράξαμε πνιηηηθήο λα εληνπίζνπλ απνηειεζκαηηθφηεξα ηα πξαγκαηηθά πξνβιήκαηα επί ηφπνπ. Γηα ην ιφγν απηφ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ε χπαξμε ησλ θπιηνκέλσλ πξνγξακκάησλ απινχζηεπζεο πνπ βαζίδνληαη αθξηβψο ζηελ πξαθηηθή εκπεηξία ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ. 19 18 COM(2006) 690 ηειηθφ «Πξψηε έθζεζε πξνφδνπ φζνλ αθνξά ηε ζηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο.», Βξπμέιιεο 14.11.2006 19 Σν θπιηφκελν πξφγξακκα πεξηιακβάλεη ηηο ζπλνιηθέο πξσηνβνπιίεο γηα ηελ απινχζηεπζε ζε ηνκείο θιεηδηά γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ησλ επηρεηξήζεσλ, φπσο είλαη ε λνκνζεζία γηα ηα απφβιεηα θαη ηελ επηζήκαλζε. Πεξηιακβάλεη επηπξφζζεηα εηδηθνύο θαλόλεο γηα θάζε θιάδν ζε ηνκείο φπσο ηα απηνθίλεηα ή ηα πξντφληα θαηαζθεπψλ, θαζψο θαη νξηδόληηνπο θαλόλεο κε αληίθηππν ζε πνιινχο θιάδνπο ζε ηνκείο φπσο νη δεκφζηεο ζπκβάζεηο ή ε θνξνινγία. Τηνζεηήζεθε ην 2005 ζηα πιαίζηα ηεο λέαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απινχζηεπζε ζε επίπεδν ΔΔ απφ ηελ Δπηηξνπή. COM (2005) 535 «Δθαξκνγή ηνπ θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο Ληζζαβφλαο: ηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο», Βξπμέιιεο 25.10.2005. 25

Η ηνκεαθή αλάιπζε Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα θάζε ηνκέα, ζα εμεηαζηεί ν αληίθηππνο ηφζν ηεο γεληθήο λνκνζεζίαο φζν θαη εθείλεο πνπ αθνξά εηδηθά ην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα. Θα ζπκπεξηιεθζεί αλάιπζε ησλ νθειψλ θαη ησλ δαπαλψλ -δηνηθεηηθψλ θαη άιισλ- ηεο ελ ιφγσ λνκνζεζίαο. Απηνχ ηνπ είδνπο ε πξνζέγγηζε ζα θάλεη δπλαηή ηελ αμηνιφγεζε ηεο γεληθήο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ γηα θάζε ζπγθεθξηκέλν ηνκέα θαη ηνπ πεξηζσξίνπ πνπ ππάξρεη γηα πεξαηηέξσ απινχζηεπζε. 20 Δξγαζίεο γηα ην δηνηθεηηθό θνξηίν Γξνκνινγείηαη ζρέδην δξάζεο γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο κείσζεο ηνπ δηνηθεηηθνχ θνξηίνπ 21 απφ ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία ηεο ΔΔ. Σν ζρέδην ζα βαζίδεηαη ζηελ πξνεγνχκελε εκπεηξία 22 απφ ηέζζεξα θξάηε κέιε (Ζλσκέλν Βαζίιεην, Κάησ Υψξεο, Γαλία θαη Σζερηθή Γεκνθξαηία) πνπ έρνπλ ήδε νξίζεη ζηφρνπο κείσζεο κεηά ηελ νινθιήξσζε εθηεηακέλσλ κεηξήζεσλ αλαθνξάο. Σν έγγξαθν εξγαζίαο ηεο Δπηηξνπήο 20 Τηνζεηήζεθε θαη απηή ην 2005 ζηα πιαίζηα ηεο λέαο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απινχζηεπζε ζε επίπεδν ΔΔ απφ ηελ Δπηηξνπή. COM (2005) 535 «Δθαξκνγή ηνπ θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο ηεο Ληζζαβφλαο: ηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο», Βξπμέιιεο 25.10.2005. 21 Πξέπεη λα γίλεη ζαθήο δηάθξηζε αλάκεζα ζε πιεξνθνξίεο πνπ ζα ζπλέιεγαλ ν επηρεηξήζεηο αθφκε θαη ειιείςεη λνκνζεζίαο θαη ζε πιεξνθνξίεο πνπ δελ ζα ζπιιέγνληαλ αλ δελ ππήξραλ νη λνκηθέο δηαηάμεηο. Οη πξψηεο νλνκάδνληαη δηνηθεηηθέο δαπάλεο νη δεχηεξεο δηνηθεηηθφο θφξηνο. Ζ ζηξαηεγηθή ηεο Δπηηξνπήο γηα ηε βειηίσζε ηεο λνκνζεζίαο απνζθνπεί ζηε κέηξεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ θαη ζηε κείσζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θφξηνπ. 22 Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαγλσξηζηεί ε εξγαζία πνπ έρεη θαηαβιεζεί ήδε απφ θξάηε κέιε πνπ ππήξμαλ πξσηνπφξα ζηε κέηξεζε θαη λα αμηνπνηεζνχλ νη εκπεηξίεο θαηά ηελ θαηάξηηζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δξάζεο ηεο ΔΔ. Οη πξνζπάζεηεο κείσζεο ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ απφ ην νιιαλδηθφ Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ είρε σο απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηππνπνηεκέλνπ κνληέινπ θφζηνπο (ΣΜΚ). Σν ΣΜΚ αλαπηχρζεθε σο κηα απινπζηεπκέλε θαη ζπλεπήο κέζνδνο κέηξεζεο θαη, θαηά ζπλέπεηα, κείσζεο ηνπ αληίθηππνπ ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θαλνληζκψλ. Σν ηζρπξφ ζηνηρείν ηνπ ΣΜΚ είλαη ην πςειφ επίπεδν ιεπηνκέξεηαο πνπ παξείρε θαηά ηε κέηξεζε ησλ δαπαλψλ, π.ρ. κε ηελ αμηνιφγεζε επηκέξνπο δξαζηεξηνηήησλ. Ζ κεζνδνινγία ηνπ ΣΜΚ επηηξέπεη ηελ παξαγσγή ηππνπνηεκέλσλ δεδνκέλσλ θφζηνπο απφ ηνπο πφξνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ απφ ηελ επηρείξεζε γηα λα ζπκκνξθσζεί κε ζπγθεθξηκέλεο λνκηθέο θαη εθηειεζηηθέο εληνιέο. ηελ πξάμε, ην ΣΜΚ απνζθνπεί ζηνλ εληνπηζκφ ησλ ππνρξεψζεσλ πνπ πεξηέρνληαη ζε θαλνληζκνχο θαη απαηηνχλ απφ ηηο επηρεηξήζεηο λα παξέρνπλ πιεξνθνξίεο ζε δεκφζηεο αξρέο ή ηξίηνπο θνξείο. Γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ απαηηνχκελσλ ππνρξεψζεσλ πιεξνθφξεζεο νη εκπιεθφκελεο επηρεηξήζεηο πξέπεη ζπλήζσο λα εθηειέζνπλ πξφζζεηεο δηνηθεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Οη δαπάλεο γη απηέο ηηο πξφζζεηεο δξαζηεξηφηεηεο κπνξνχλ λα πξνθχςνπλ απφ ηελ εζσηεξηθή ρξήζε ρξφλνπ ησλ εξγαδνκέλσλ ή απφ ηε ρξήζε εμσηεξηθψλ πφξσλ (π.ρ. ακνηβέο εμσηεξηθψλ εκπεηξνγλσκφλσλ, δαπάλεο εμσηεξηθήο αλάζεζεο). ηηο Κάησ Υψξεο, ε κεζνδνινγία απηή ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηε δηελέξγεηα κηαο πιήξνπο βαζηθήο κέηξεζεο ην 2003. Ζ ρξήζε ηεο κεζνδνινγίαο ηνπ ΣΜΚ πηνζεηήζεθε απφ πνιιέο ρψξεο θαη νδήγεζε ζηελ αλάπηπμε ελφο δηθηχνπ κειψλ (ρσξψλ) πνπ είηε πξνηίζεληαη λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ γηα ηε κέηξεζε ησλ δηνηθεηηθψλ ηνπο δαπαλψλ είηε ιεηηνπξγνχλ σο παξαηεξεηέο. Γεθαεπηά απφ ηηο εηθνζηπέληε ρψξεο ηεο ΔΔ ζπκκεηέρνπλ απηή ηε ζηηγκή ζην δίθηπν θαη ηέζζεξηο (ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, νη Κάησ Υψξεο, ε Σζερηθή Γεκνθξαηία θαη ε Γαλία) έρνπλ νινθιεξψζεη κέηξεζε πιήξνπο θιίκαθαο ηεο λνκνζεζίαο ηνπο θαη κπφξεζαλ λα εληνπίζνπλ ηελ πξνέιεπζε (εζληθή ή δηεζλή) ησλ λνκηθψλ ηνπο απαηηήζεσλ πιεξνθφξεζεο. 26

κε ηίηιν «Μέηξεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ 23 θαη κείσζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θφξηνπ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε» 24 παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα πηινηηθνχ ζρεδίνπ γηα ην δηνηθεηηθφ θνξηίν, ην νπνίν έιαβε ρψξα ην 2006 θαη εμεηάδεη θαη αλαπηχζζεη ηελ πξνεγνχκελε εκπεηξία. χκθσλα κε απηφ ππνινγίζηεθαλ φηη νη δηνηθεηηθέο δαπάλεο αλέξρνληαη πεξίπνπ ζην 3,5% ηνπ ΑΔγρΠ ζηελ ΔΔ ελψ εθηηκήζεθε φηη ε κείσζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θνξηίνπ θαηά 25% ζα απέθεξε ελδερνκέλσο κηα αχμεζε ηνπ ΑΔγρΠ ηεο ΔΔ ηεο ηάμεο ηνπ 1,6%. Δπηζεκαίλεηαη φηη ζην πηινηηθφ απηφ ζρέδην ε Διιάδα θαη ηα θξάηε κέιε ηεο Βαιηηθήο, ηεο Μάιηαο θαη ηεο Κχπξνπ παξνπζηάδνπλ ην πςειφηεξν πνζνζηφ (6,8%) δηνηθεηηθνχ θνξηίνπ ζηελ ΔΔ ησλ 25. Μεζνπξφζεζκα, ε ελ ιφγσ δηαδηθαζία ζα πξέπεη λα παξάζρεη ηε δπλαηφηεηα ζηελ ΔΔ θαη ζηα θξάηε κέιε λα πξνζδηνξίζνπλ βάζεη πνζνηηθνπνηεκέλσλ δεδνκέλσλ ηνπο ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο κε πξννπηηθέο γηα πεξαηηέξσ απινχζηεπζε. 2.1.2. ηελή ζπλεξγαζία κε ηα ζεζκηθά όξγαλα ηεο ΔΔ Παξφηη ε Δπηηξνπή είλαη ππεχζπλε γηα ηελ ππνβνιή λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ πςειήο πνηφηεηαο, ε πεξάησζε ησλ εξγαζηψλ απινχζηεπζεο απνηειεί αξκνδηφηεηα ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ Κνηλνβνπιίνπ. Ζ ζπκθσλία πνπ επηηεχρζεθε κεηαμχ ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ ην Γεθέκβξην 2005 ζρεηηθά κε κηα δηνξγαληθή θνηλή πξνζέγγηζε φζνλ αθνξά ηελ αμηνιφγεζε ησλ επηπηψζεσλ, απνδεηθλχεη φηη, εθφζνλ ππάξρεη πνιηηηθή βνχιεζε, ε δηνξγαληθή ζπκθσλία γηα ηε βειηίσζε ηεο λνκνζεζίαο κπνξεί λα επηθέξεη αηζζεηέο βειηηψζεηο ζηε δηνξγαληθή εθαξκνγή ηεο βειηίσζεο ηεο λνκνζεζίαο. Με ηελ επθαηξία ηεο αλαζεψξεζεο ηεο θνηλήο πξνζέγγηζεο ην 2008, ηα ζεζκηθά φξγαλα πξέπεη λα ζπκθσλήζνπλ ψζηε ε πξσηνβνπιία ησλ θξαηψλ κειψλ ζηνλ ηνκέα ηεο αζηπλνκηθήο θαη δηθαζηηθήο ζπλεξγαζίαο ζε πνηληθέο ππνζέζεηο λα ζπλνδεχεηαη απφ αμηνιφγεζε αληίθηππνπ. 23 Χο δηνηθεηηθέο δαπάλεο νξίδνληαη νη δαπάλεο ζηηο νπνίεο ππνβάιινληαη νη επηρεηξήζεηο, νη δεκφζηεο αξρέο θαη νη πνιίηεο γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο λνκηθέο ππνρξεψζεηο παξνρήο πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπο είηε πξνο ηηο δεκφζηεο αξρέο είηε πξνο ηδησηηθνχο θνξείο. 24 COM (2006) 691 ηειηθφ «Μέηξεζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ θαη κείσζε ηνπ δηνηθεηηθνχ θφξηνπ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε», Βξπμέιιεο 14.11.2006. 27

2.1.3 Απμεκέλε εθαξκνγή ηεο από θνηλνύ ξύζκηζεο θαη ηεο απηνξξύζκηζεο Ζ απφ θνηλνχ ξχζκηζε θαη ε απηνξξχζκηζε απνηεινχλ παξαδείγκαηα εξγαιείσλ πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο γηα ηελ επίηεπμε ζηφρσλ πνιηηηθήο κε πεξηνξηζκέλε παξέκβαζε ηνπ λνκνζέηε. ηνλ θιάδν ηεο απηνξξχζκηζεο, νη θνηλσληθνί εηαίξνη ζε επξσπατθφ επίπεδν ζα παίμνπλ ζπγθεθξηκέλν ξφιν, κε ηε δπλαηφηεηα ηεο ζχλαςεο ζπκθσληψλ 25 πνπ απνθηνχλ δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα κέζσ λνκνζεηηθήο πξφηαζεο ή πνπ εθαξκφδνληαη ζε απηφλνκε βάζε. Ζ απηνξξχζκηζε είλαη ζπλεθηηθή κε ηελ πνιηηηθή ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο εηαηξηθήο θνηλσληθήο επζχλεο (ΔΚΔ). 2.1.4. Απινύζηεπζε ζε εζληθό επίπεδν Η απινπζηεπκέλε λνκνζεζία ηεο ΔΔ πξέπεη επίζεο λα αληηθαηνπηξίδεηαη ζε εζληθό επίπεδν- απνθπγή ηεο «επηρξύζωζεο». Σν έξγν απινχζηεπζεο ηεο ΔΔ ρξεηάδεηαη ηελ πιήξε ππνζηήξημε ησλ θξαηψλ κειψλ, ψζηε λα εμαζθαιηζζεί φηη ηα νθέιε ελφο ειαθξχηεξνπ θνηλνηηθνχ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο δελ εμνπδεηεξψλνληαη απφ λένπο εζληθνχο θαλφλεο ή ηερληθά εκπφδηα. Γπζηπρψο ε εμέηαζε ησλ εζληθψλ δηαηάμεσλ εθαξκνγήο γηα ηε κεηαθνξά ησλ θνηλνηηθψλ νδεγηψλ παξέρεη άθζνλα παξαδείγκαηα ηερληθψλ απαηηήζεσλ, ππνρξεψζεσλ επηζήκαλζεο, πξνζεζκηψλ, δηαδηθαζηψλ έγθξηζεο θαη άιισλ δηνηθεηηθψλ απαηηήζεσλ πνπ πξνζηίζεληαη ζηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία απφ ηνπο εζληθνχο λνκνζέηεο («επηρξχζσζε»). Σν ξπζκηζηηθφ πεξηβάιινλ γηα ηηο εηαηξείεο ηεο ΔΔ κπνξεί λα βειηησζεί κφλνλ εθφζνλ νη πξσηνβνπιίεο πνπ ιακβάλνληαη ζε επίπεδν ΔΔ ζπκπιεξψλνληαη απφ ηελ θαηάιιειε δξάζε ζε εζληθφ επίπεδν. Απηφ επηβεβαηψλεηαη 25 Ζ «χκβαζε ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηεο πγείαο ησλ εξγαδνκέλσλ κέζσ ηεο νξζήο δηαρείξηζεο θαη ρξήζεο ηνπ θξπζηαιιηθνχ ππξηηηθνχ θαη ησλ πξντφλησλ πνπ ην πεξηέρνπλ», πνπ ππνγξάθηεθε ηνλ Απξίιην 2006, απνηειεί επηηπρεκέλν παξάδεηγκα απηνξξχζκηζεο. Πξφθεηηαη γηα κηα απηφλνκε ζχκβαζε πνπ παξαζέηεη θαιέο πξαθηηθέο γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο έθζεζεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζε ζθφλε θξπζηαιιηθνχ ππξηηηθνχ. Θα πξέπεη λα ζπκβάιεη ζηε ζπκκφξθσζε κε ηηο δηάθνξεο εζληθέο νξηαθέο ηηκέο επαγγεικαηηθήο έθζεζεο. Ζ ελ ιφγσ ζχκβαζε πνπ ζπλήθζε κεηά απφ δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηνπο θνηλσληθνχο εηαίξνπο απφ ηνπο δηάθνξνπο ζρεηηθνχο θιάδνπο ηεο βηνκεραλίαο απνηειεί ηελ πξψηε πνιπηνκεαθή απηφλνκε ζπκθσλία πνπ ζπλήθζε ζην πιαίζην ηνπ επξσπατθνχ θνηλσληθνχ δηαιφγνπ. 28

θαη απφ κειέηε 26 πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ινγαξηαζκφ εζληθήο νκνζπνλδίαο ΜΜΔ. Ζ ελ ιφγσ κειέηε ππνζηεξίδεη φηη ε επέθηαζε ηνπ αξρηθνχ πεδίνπ ησλ νδεγηψλ ζηε κεηαθνξά ησλ κέηξσλ ελδέρεηαη λα παξαθσιχζεη ζνβαξά ηελ παξαγσγηθφηεηα γηα ηηο κηθξέο επηρεηξήζεηο, αθαηξψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν πφξνπο απφ βαζηθνχο δεκηνπξγνχο ηνπ πινχηνπ θαη ζέζεσλ εξγαζίαο. Απηφ εληζρχεη ηελ πξφζεζε ηεο Δπηηξνπήο πνπ πεξηειήθζε ζηελ αλαθνίλσζε ηνπ Οθησβξίνπ 2005 γηα θαιχηεξε εθκεηάιιεπζε ησλ δπλαηνηήησλ απινχζηεπζεο κε ηε ρξήζε, θαηά πεξίπησζε, θαλνληζκψλ θαη φρη νδεγηψλ. Σα εζληθά πξνγξάκκαηα κεηαξξπζκίζεωλ Σα εζληθά πξνγξάκκαηα κεηαξξπζκίζεσλ απνηεινχλ κέξνο ηεο λέαο δνκήο γηα ηε δηαρείξηζε ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηηο ζέζεηο εξγαζίαο (ζηξαηεγηθή ηεο Ληζζαβφλαο) θαη θαζνξίδνπλ ηηο πνιηηηθέο νηθνλνκηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ ζε εζληθφ επίπεδν βάζεη ησλ θνηλνηηθψλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ. Καηά ζπλέπεηα, έρνπλ νπζηψδε ζεκαζία γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θαιχηεξνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο ζηελ ΔΔ. ια ηα θξάηε κέιε αληαπνθξίζεθαλ ζηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε βειηίσζε ηεο λνκνζεζίαο θαη ζπκπεξηέιαβαλ κέηξα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο βειηίσζεο ηεο λνκνζεζίαο ζην πιαίζην ησλ εζληθψλ ηνπο πξνγξακκάησλ γηα κεηαξξπζκίζεηο. Μεξηθά απφ ηα πην ζεκαληηθά κέηξα είλαη ηα εμήο: 27 - Μείσζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ: Αξθεηά θξάηε κέιε έρνπλ επίγλσζε ηεο αλάγθεο γηα ηελ αλάιπζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ πνπ επηβάιινληαη ζηηο επηρεηξήζεηο θαη έρνπλ δξνκνινγήζεη εξγαζίεο ππνινγηζκνχ. Κάπνηα απφ απηά κάιηζηα φξηζαλ πνζνηηθνχο ζηφρνπο γηα ηε κείσζε ησλ δηνηθεηηθψλ δαπαλψλ. Απαξαίηεηα εξγαιεία γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ ελ ιφγσ εγρεηξήκαηνο είλαη ε ειεθηξνληθή δεκφζηα δηνίθεζε, νη ζπξίδεο εληαίαο εμππεξέηεζεο, 28 νη θεληξηθέο ππεξεζίεο θαηαρψξεζεο, ε ειάθξπλζε 26 «Federation of Small Businesses in UK: Burdened by Brussels or the UK? Improving the implementation of EU Directives» (ζπγγξαθείο: Sarah Schaefer, Edward Young). Σν ελ ιφγσ ζρέδην αλαιχεη ηε κεηαθνξά 8 νδεγηψλ ζηε βξεηαληθή λνκνζεζία. Δπηζεκαίλεη αξθεηά παξαδείγκαηα ππεξβνιηθήο εθαξκνγήο, ηδίσο ζε φ,ηη αθνξά ηελ νδεγία ζρεηηθά κε ηε λνκηκνπνίεζε ησλ εζφδσλ απφ παξάλνκεο δξαζηεξηφηεηεο ή ηελ νδεγία γηα ηελ αζθαιηζηηθή δηακεζνιάβεζε. 27 COM (2006) 690, «Πξψηε έθζεζε πξνφδνπ φζνλ αθνξά ηε ζηξαηεγηθή γηα ηελ απινχζηεπζε ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηβάιινληνο», Βξπμέιιεο 14.11.2006 28 Θπξίδεο εληαίαο εμππεξέηεζεο: ζπγθέληξσζε ησλ δηνηθεηηθψλ δηαηππψζεσλ ζην πιαίζην κηαο εληαίαο επεμεξγαζίαο. Απμάλεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα, δηαζέηεη πιενλεθηήκαηα γηα ηηο ΜΜΔ, είλαη κεηαθεξφκελε ππεξεζία κε πνζνηηθέο κεηξήζεηο ησλ απνηειεζκάησλ. 29