Τελεςηαίερ εξελίξειρ ζηην αγοπά ελαιόλαδος ζηη Γεωπγία 1. Οικονομική Καηάζηαζη-Εξωηεπικό Εμπόπιο ηηρ Γεωπγίαρ Ο πιεζπζκόο ηεο Γεσξγίαο, ζύκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Κξαηηθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο (ΚΤΓ), αλέξρεηαη ζε 4,6 εθαη. εθ ησλ νπνίσλ 1,13 εθαη. δηακέλνπλ ζηελ πξσηεύνπζα ηεο ρώξαο, Σηθιίδα. Με θαηά θεθαιή εηζόδεκα κόιηο 2.920 δνιιάξηα ην 2008, θαη 2.500 ην 2009 (εθη.), ε Γεσξγία ζπγθαηαιέγεηαη κεηαμύ ησλ θησρόηεξσλ θξαηώλ ηεο Δπξώπεο. Δλ ηνύηνηο, ε ρώξα είρε παξνπζηάζεη πςεινύο ξπζκνύο αλάπηπμεο θαηά ην πξόζθαην παξειζόλ: 9,4% γηα ην 2006 θαη 12,1 % γηα ην 2007, ελώ κεηώλεηαη ζην 2,1% ην 2008 ιόγσ ηεο παγθόζκηαο νηθνλνκηθήο ύθεζεο αιιά θαη ηεο πνιεκηθήο ζύξξαμεο κε ηελ Ρσζία ηνλ Αύγνπζην ηνπ 2008. To 2009, ν ξπζκόο αλάπηπμεο ήηαλ αξλεηηθόο (-4%). Σν ίδην ζπλέβε θαη κε ηελ εηζξνή άκεζσλ μέλσλ επελδύζεσλ ζηε Γεσξγία, όπνπ ελώ ππήξρε κία ζεκαληηθή εηήζηα αύμεζε ηα πξνεγνύκελα ρξόληα, παξαηεξείηαη κεγάιε κείσζε από ην 2008. πγθεθξηκέλα, όπσο θαίλεηαη ζηνλ πίλαθα 1, θαηά ην 2007, ε αμία ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδύζεσλ ζηε Γεσξγία αλήιζε ζε 2,014 δηζ. δνιιάξηα, ην 2008 ππήξμε κείσζε ζε 1,564 δηζ. δνιιάξηα ελώ θαηά ην πξώην ελληάκελν ηνπ 2009 ζε 505,2 εθαη. δνιι. Η αμία ησλ εμαγσγώλ ηεο ρώξαο, θαηά ην 2009 αλήιζε ζην πνζό ησλ 1,13 δηζ. δνιι. ΗΠΑ ελώ ην ίδην δηάζηεκα νη εηζαγσγέο ήηαλ ηεο ηάμεσο ησλ 4,37 δηζ. δνιι. Σν 2009, ην έιιεηκκα ζην εκπνξηθό ηζνδύγην ηεο ρώξαο έθζαζε ηα 3,24 δηζεθ. δνιι. ΗΠΑ. Πίνακαρ 1: Δμσηεξηθό εκπόξην ηεο Γεσξγίαο ηα ηειεπηαία πέληε έηε (Πνζά ζε εθαη. δνιι. ΗΠΑ) 2005 2006 2007 2008 2009 Όγθνο εκπνξίνπ 3.355,4 4.613,9 6.447,3 7.800,6 5.513,8 Δμαγσγέο 865,5 936,2 1.232,4 1.496,1 1.135,5 Δηζαγσγέο 2.490,0 3.677,8 5.214,9 6.304,6 4.378,3 Δκπνξηθό ηζνδύγην -1.624,5-2.741,5-3.982,5-4.808,5-3.248,8 Άκεζεο Ξέλεο Δπελδύζεηο 449,8 1.190,4 2.014,8 1.564,0 505,2* Πεγή: Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Γεσξγίαο * Σν πνζό απηό αθνξά ζην πξώην ελληάκελν ηνπ 2009 2. Ιδιαιηεπόηηηερ ηηρ αγοπάρ Γηα ηελ αμηνιόγεζε ηεο γεσξγηαλήο αγνξάο ζα πξέπεη λα ιεθζνύλ ππ όςε ηα αθόινπζα: Α) Σν ρακειό βηνηηθό επίπεδν κεγάινπ κέξνπο ηνπ πιεζπζκνύ δελ επηηξέπεη ηελ επξεία δηάζεζε πνηνηηθώλ θαηαλαισηηθώλ αγαζώλ. Πξνηηκώληαη από ηελ πιεηνλόηεηα ησλ θαηαλαισηώλ πξντόληα ρακειήο ηηκήο ηα νπνία δελ ζεσξνύληαη πςειήο πνηόηεηαο. - 1 -
Β) Η αγνξά είλαη «κηθξή» από άπνςε αξηζκνύ θαηαλαισηώλ θαη όγθνπ εηζαγσγώλ, κε ζεηηθέο ελ ηνύηνηο πξννπηηθέο. Η ζηαδηαθή άλνδνο ηνπ βηνηηθνύ επηπέδνπ ζα δεκηνπξγήζεη δήηεζε θαη γηα νξηζκέλα ειιεληθνύ ελδηαθέξνληνο είδε ηξνθίκσλ. Γ) Η ρώξα δηαζέηεη θηιειεύζεξν εηζαγσγηθό θαζεζηώο κε ρακεινύο δαζκνύο θαη πεξηνξηζκέλα εκπόδηα κε δαζκνινγηθνύ ραξαθηήξα Γ) Η Γεσξγία απνηειεί δηάδξνκν πξόζβαζεο πξνο ηηο αγνξέο ηεο Κεληξηθήο Αζίαο. εκαληηθό ξόιν δηαδξακαηίδεη ν ιηκέλαο ηνπ Πόηη, όπνπ έρεη θαηαζθεπαζηεί κεγάιε δώλε ειεύζεξνπ εκπνξίνπ. E) Γξνκνινγείηαη δηαδηθαζία ζύλαςεο ζπκθσλίαο ειεπζέξνπ εκπνξίνπ κεηαμύ Δ. Έλσζεο θαη Γεσξγίαο. Η Γεσξγία, κέζσ ηεο εθαξκνγήο ηνπ προγράμμαηος δράζης, ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο Πνιηηηθήο ηεο Γεηηνλίαο θαηαβάιεη πξνζπάζεηεο πξνζέγγηζεο ησλ επξσπατθώλ ζεζκώλ θαη πηνζέηεζεο ησλ επξσπατθώλ εκπνξηθώλ πξαθηηθώλ. Μεηαμύ άιισλ κεηαξξπζκίζεηο πξαγκαηνπνηνύληαη ζηνπο παξαθάησ ηνκείο: ιεηηνπξγία ησλ δηθαζηεξίσλ, ηεισλεηαθέο δηαδηθαζίεο, θνξνινγία, θπηνπγεηνλνκηθά κέηξα, εξγαηηθή λνκνζεζία θαη πξνζηαζία δηθαησκάησλ ηδηνθηεζίαο. 3. Ειζαγωγικό καθεζηώρ και θοπολογία ηποθίμων Η Γεσξγία ήδε έρεη πξνρσξήζεη ζε κεγάιεο κεηώζεηο δαζκώλ θαη θαηάξγεζε κε δαζκνινγηθώλ κέηξσλ. Οη δαζκνινγηθνί ζπληειεζηέο πεξηνξίδνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: 0%, 5% θαη 12%. Γηα ηηο ειηέο είλαη 12% ελώ γηα ην ειαηόιαδν (ξαθηλαξηζκέλν ή κε) 0%. Γηα θάζε ηεισλεηαθή δήισζε πνπ ππεξβαίλεη ηελ αμία ησλ 3.000 Λάξη απαηηείηαη θαηαβνιή 60 Δπξώ, ελώ γηα δειώζεηο πνπ αληηζηνηρνύλ ζε αμία κηθξόηεξε ησλ 3.000 Λάξη θαηαβάιιεηαη ην πνζό ησλ 5 Δπξώ. Γελ πθίζηαληαη πνζνηηθνί πεξηνξηζκνί. Ο θόξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 18%. Έρεη ζεκεησζεί ηα ηειεπηαία ρξόληα ζεκαληηθή πξόνδνο ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο δηαθζνξάο θαη ηελ απινπνίεζε ησλ ηεισλεηαθώλ δηαδηθαζηώλ. Με βάζε ην λέν ηεισλεηαθό θώδηθα εμαιείθζεθε ε αλάγθε ππνβνιήο θπην-πγεηνλνκηθνύ πηζηνπνηεηηθνύ γηα ην ειαηόιαδν. Μεηαμύ ησλ ρσξώλ ηεο Κνηλνπνιηηείαο Αλεμαξηήησλ Κξαηώλ (ΚΑΚ) ηζρύεη ζπκθσλία ειεπζέξνπ εκπνξίνπ θαη ηα πξντόληα δηαθηλνύληαη ειεύζεξα (κε θάπνηεο εμαηξέζεηο), ζπλνδεπκέλα από πηζηνπνηεηηθό πξνέιεπζεο 4. Η αγοπά ελαιολάδος Καηαναλωηικές ζσνήθειες Λόγσ θιίκαηνο ζηε Γεσξγία δελ επδνθηκνύλ ειαηόδεληξα ελώ νη θαηαλαισηέο πξνηηκνύλ ηα ζπνξέιαηα θαη εηδηθόηεξα ην ειηέιαην. Παξάιιεια ε πςειή ηηκή ηνπ θαζηζηνύζε κέρξη πξόηηλνο απαγνξεπηηθό γηα ηελ κεγάιε πιεηνςεθία ησλ θαηαλαισηώλ. Η θαηαλάισζε ειαηνιάδνπ πεξηνξίδεηαη ζηηο ζαιάηεο ελώ γηα ηελ Παξαζθεπή θαγεηνύ πξνηηκάηαη ην ειηέιαην. Η θαηαλάισζε ελ ηνύηνηο ειαηνιάδνπ θαη επηηξαπέδηαο ειηάο ζηε Γεσξγία εκθαλίδεη απμεηηθή ηάζε ηα ηειεπηαία ρξόληα, ιόγσ βειηίσζεο ηνπ βηνηηθνύ επηπέδνπ αιιά θαη ιόγσ - 2 -
αιιαγήο δηαηξνθηθώλ ζπλεζεηώλ κε ζηξνθή πξνο πνηνηηθά θαη πγηεηλά είδε δηαηξνθήο. Η κέζε εηήζηα θαηαλάισζε ειαηνιάδνπ ζηε Γεσξγία παξακέλεη ζε ηδηαίηεξα ρακειά επίπεδα Οη ζεκαληηθόηεξεο ρώξεο πξνκεζεπηέο ειηέιαηνπ ηεο ρώξαο είλαη Οπθξαλία, Ρσζία θαη Αδεξκπατηδάλ ελώ ππάξρεη επίζεο θαη εγρώξηα παξαγσγή ειηέιαηνπ. Πίνακαρ 2: Ειζαγωγέρ ελαιολάδος ζηη Γεωπγία 2007 Νοέμβπιορ 2009 (ε 1000 δνιι.) 2009 (Ιαλνπάξηνο Ννέκβξηνο) Φώπα 2007 2008 Αξκελία 6,8 - - Αδεξκπατηδάλ 6,5 6,8 30,9 Γαιιία 7,2 1,3 4,3 Γεξκαλία 13,3 4,7 10,6 Διιάδα 68,0 26,7 11,4 Ιηαιία 85,9 71,2 35,5 Πνξηνγαιία - - 13,6 Ρσζία 76,7 9,8 6,5 Ιζπαλία 134,4 194,4 80,3 Σνπξθία 19,8 21,1 0,2 Άιιεο ρώξεο 2,3 3,0 4,3 Σύνολο 420,9 339,2 197,5 Πεγή: ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Γεσξγίαο Πίνακαρ 3: Ειζαγωγέρ ηλιέλαιος ζηη Γεωπγία (2007 Νοέμβπιορ 2009) (ε 1000 δνιι.) 2009 (Ιαλνπάξηνο Ννέκβξηνο) Φώπα 2007 2008 Αδεξκπατηδάλ 2.158,4 2.431,2 2.723,6 Βνπιγαξία - 1.450,3 241,3 Κύπξνο 78,3 44,1 - Γαιιία 18,0 19,5 14,6 Γεξκαλία 40,4 65,3 6,8 Ιξάλ 1.084,7 591,9 0,0 Ιξάθ - - 144,6 Ιηαιία 6,7 19,6 207,7 Μνιδαβία 116,5 643,4 507,9 Οιιαλδία 4,0 10,2 3,6 Ρσζία 9.556,7 9.280,9 939,4 Σνπξθία 1.701,3 3.290,5 1.168,7 Οπθξαλία 14.267,4 27.721,2 20.281,4 ΗΠΑ 299,1 2,0 0,1 Άιιεο ρώξεο 2,7 160,7 5,7 Σύνολο 29.334,3 45.730,8 26.245,5 Πεγή: ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Γεσξγίαο - 3 -
Πίνακαρ 4: Ειζαγωγέρ καλαμποκέλαιος ζηην Γεωπγία 2007 Νοέμβπιορ 2009 (ε 1000 δνιι.) 2009 (Ιαλνπάξηνο- Φώπα 2007 2008 Ννέκβξηνο) Αξγεληηλή - - 72,2 Αδεξκπατηδάλ 352,8 498,0 486,0 Κύπξνο 69,6 22,8 - Γεξκαλία 3,5 6,9 11,6 Ιηαιία 15,8 70,5 2,8 Ρσζία 72,4 154,2 3,6 ηγθαπνύξε - - 25,8 Ιζπαλία - - 54,4 Σνπξθία 49,7 145,3 82,9 ΗΑΔ - - Άιιεο ρώξεο 11,6 7,2 16,4 Σύνολο 575,4 904,9 755,6 Πεγή: ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Γεσξγίαο 5. Πποβλήμαηα Αγοπάρ Ελαιολάδος Σν ειαηόιαδν γηα ηνλ κέζν γεσξγηαλό θαηαλαισηή ζεσξείηαη αθξηβό πξντόλ θαη δηαηίζεηαη θπξίσο: ζε κεγάια εζηηαηόξηα ζε λνηθνθπξηά πςεινύ εηζνδεκαηηθνύ επηπέδνπ ζε μέλνπο πνπ δηακέλνπλ ζηελ γεσξγία ηελ Γεσξγία πξαγκαηνπνηνύληαη εηζαγσγέο απνθιεηζηηθά ζπζθεπαζκέλνπ ειαηόιαδνπ. Σν ειιεληθό ειαηόιαδν δελ είλαη γλσζηό ζηε Γεσξγία γηα ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γεύζεο θαη πνηόηεηαο. Απαηηείηαη ινηπώλ ε αλάδεημε θαη πξνβνιή ησλ πιενλεθηεκάησλ ηεο ειιεληθήο θνπδίλαο θαη ηδηαίηεξα ησλ επεξγεηηθώλ ηδηνηήησλ ηνπ ειαηνιάδνπ. Δίλαη ρξήζηκν, νη εηηθέηεο ησλ θηαιώλ πνπ αλαγξάθνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντόληνο λα είλαη ειθπζηηθέο θαη επαλάγλσζηεο θαη λα αλαγξάθνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πξντόληνο θαη ηηο ινηπέο πιεξνθνξίεο ζηε γεσξγηαλή γιώζζα. 6. Ανηαγωνιζμόρ Τιμέρ Λιανικήρ πώληζηρ ύκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνίεζε ην γξαθείν ΟΔΤ Σηθιίδνο ζηα κεγάια /Μ, νη ηηκέο ειαηόιαδνπ θαηά θαηεγνξία, ζπζθεπαζία έρνπλ σο εμήο: - 4 -
Πίνακαρ απ.5 : Τιμέρ λιανικήρ διάθεζηρ ελαιολάδος ζηη Γεωπγία Φώπα πποέλες- Ονομαζία Σςζκεςαζία / Τιμή ζε λάπι Παπαηηπήζειρ ζηρ/παπαγωγήρ Πποϊόνηορ Όγκορ Γεωπγίαρ 1. Ιηαιία EXTRA VIRGIN Γπάιηλε, 500 ml 12,80 Extra Virgin Ιηαιία EXTRA VIRGIN Γπάιηλε, 250 ml 6,80 Extra Virgin Ιηαιία EXTRA VIRGIN Γπάιηλε, 500 ml 12,20 Extra Virgin Ιηαιία EXTRA VIRGIN Γπάιηλε, 750 ml 16,90 Extra Virgin 2. Ιηαιία Olitalia Γπάιηλε, 250 ml 4,70 Olio Di Oliva 3. Ιζπαλία ITLV Γπάιηλε, 500 ml 11,70 Extra Virgin Ιζπαλία ITLV Γπάιηλε, 250 ml 6,20 Olive Oil Ιζπαλία ITLV Γπάιηλε, 250 ml 6,30 Extra Virgin 4. Ιζπαλία COOPOLIVA Γπάιηλε, 250 ml 3,90 Extra Light 5. Ιζπαλία NATIVES Γπάιηλε, 500 ml 19,95 Extra Virgin 6. Ιζπαλία KATTUS Γπάιηλε, 1 L 39,00 Extra Virgin 7. Ιζπαλία La Espanola Γπάιηλε, 500 ml 24,60 Extra Virgin 8. Διιάδα KALAMATA Γπάιηλε, 250 ml 6,80 Extra Virgin Σν ειαηόιαδν δηαηίζεηαη θπξίσο από ηα Super Market θαη ειάρηζην πνζνζηό από ηηο ιατθέο αγνξέο, ζε ζπζθεπαζίεο, πνπ ζηελ πιεηνλόηεηά ηνπο είλαη γπάιηλεο, ηνπ ελόο ιίηξνπ, 250, 500 θαη 750 ml ελώ δηαηίζεηαη επίζεο θαη ζε κεηαιιηθά δνρεία ησλ 5 ιίηξσλ. - 5 -
ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ SUPER-MARKETS ΣΗ ΓΕΩΡΓΙΑ GOODWILL Ltd Hypermarket 1 King Parnavaz avenue 0121 Tel: (00 99532) 53-88-11, 59-49-97 Fax: (00 99532) 59-49-97 E-mail: info@goodwill.ge www.goodwill.ge Gen. Director: Mr. Nugzar Magularia POPULI Supermarket Head-office Isani, 48/5 Bogdan Khmelnicki str., Tel: (00 99532) 70-37-59 E-mail: info@populi.ge www.populi.ge Director: Mr. Evgeni Fichkhaia BADEN-BADEN Ltd Supermarket 86/90 Davit Agmashenebeli ave., 0102 Tel: (00 99532) 94-22-08, 94-02-10 Fax: (00 99532) 94-33-36 Gen. Director: Mr. Vakhtang Gotua BIG-BEN Supermarket, Vake 777 ltd 52 Ilia Chavchavadze ave., 0179 Tel: (00 99532) 25-04-05, 22-76-99 Fax: (00 99532) 22-76-99 E-mail: ltdvake777@gol;ge Director: Mr. Giorgi Maskharashvili EUROMARKET Ltd Supermarket 7 Freedom Square, 0105 Tel: (00 99532) 55-20-26, 55-20-27 Fax: (00 99532) 55-20-26 Director: Mr. Anton Mgaloblishvili - 6 -
EUROCENTER Ltd Supermarket 54 Ilia Chavchavadze ave., 0179 Tel: (00 99532) 22-72-08, 23-16-11, 23-02-87 Fax: (00 99532) 23-16-11 Director: Mr. Beglar Sioridze VERNISAGE Ltd Supermarket 1 Vekua str., 0105 Tel: (00 99532) 99-67-12, 93-57-78, 98-05-91 Fax: (00 99532) 99-67-12 Director: Mr. Gocha Janashia IBISI Supermarket 1 Mtskheta str., 0179 Tel: (00 99532) 22-79-14 Fax: (00 99532) 22-79-14 Director: Mr. Andro Kadagidze KONTINENTAL Ltd Supermarket 14 Aleksandre kazbegi ave., 0160 Tel: (00 99532) 91-02-04, 91-03-04 Fax: (00 99532) 91-02-04 Director: Mr. Zaza Janishvili CONTINENT Supermarket 17 Mikheil Tamarashvili str., 0177 Tel: (00 99532) 39-96-47 Fax: (00 99532) 39-96-47 Director: Mr. Beso Mikatsadze ZEMELI Supermarket 37 Shota Rustaveli ave., 0108 Tel: (00 99532) 99-83-93, 99-77-51 Fax: (00 99532) 98-44-54 Director: Mr. Otar Kikalishvili Γπαθείο ΟΕΥ Τιθλίδορ - 7 -