ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ: ΑΠΟ ΤΟ RIGHT2WATER ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΗΠΟ!

ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ: ΑΠΟ ΤΟ RIGHT2WATER ΣΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΗΠΟ! ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΛΑΙΟΓΙΑΝΝΗ καθ. Αγγλικών MSc in Teaching English ΠΕ06 ΠΟΠΗ ΚΑΣΣΩΤΑΚΗ-ΨΑΡΟΥΔAKH PhD Msc στη Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση ambassador T4E 12Θ/ΣΙΟ Δ.Σ.ΒΑΜΒΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΝΙΑ,ΚΡΗΤΗΣ 2013

Περίληψη εργασίας-abstract Το παρόν κείμενο αποτελεί καταγραφή της εργασίας που έγινε στο πλαίσιο της συμμετοχής της εκπαιδευτικού στο πρόγραμμα T4E 2013-2014. Σ αυτό περιγράφονται ο σκοπός, οι επιμέρους στόχοι, οι δραστηριότητες και η αξιολόγηση αυτών που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της εργασίας. Βασικός σκοπός της εργασίας ήταν να αρχίσουν οι μαθητές σταδιακά να αντιλαμβάνονται το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης,τα θεσμικά όργανα και τις λειτουργίες τους,ώστε να κατανοούν την επίδραση που όλα αυτά έχουν ακόμα και στην καθημερινή ζωή όλων μας. Με αυτόν τον τρόπο να εμπνευστούν ώστε στο μέλλον να παίξουν ενεργό ρόλο στην οργάνωση της Ευρώπης και να αφυπνισθεί το αίσθημα της κοινωνικής ευθύνης. Τέλος, να δημιουργηθεί ένα θετικότερο κλίμα όσον αφορά στη δυνατότητα συμμετοχής και παρέμβασης των αυριανών πολιτών στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι σε ατομικό αλλά και σε συλλογικό επίπεδο. Βασικός άξονας υπήρξε η ενημέρωση των παιδιών για την πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ( ΕΕΠ ) η οποία αφορούσε το νερό ως κοινωνικό δικαίωμα και δημόσιο αγαθό και όχι ως εμπόρευμα. Μέσω αυτού οι μαθητές ανακάλυψαν τι συνιστά δικαίωμα, διαφοροποιώντας το από την επιθυμία και πως η Ε.Ε. με τα θεσμικά της όργανα προασπίζει τα δικαιώματα των κρατών μελών αλλά και πως οι πολίτες μπορούν να παρέμβουν ώστε να διαμορφώσουν την ατζέντα της Ε.Ε. Τέλος, έχοντας ως αφορμή το ζήτημα της άρδευσης του σχολικού μας κήπου οργανώσαμε τη δική μας Πρωτοβουλία Πολιτών στα χνάρια της ΕΕΠ. 2

Περιεχόμενα Προφίλ εργασίας σελ. 4 Εισαγωγή σελ. 5 Σκοποί-Στόχοι σελ. 6 Μεθοδολογία σελ. 7 Αποτελέσματα σελ. 12 Επίλογος σελ. 13 Βιβλιογραφία σελ. 14 Παράρτημα σελ. 15 3

Προφίλ εργασίας 12θ/σιο Δ.Σ.Βαμβακόπουλου Εθνικής Αντιστάσεως 17,Βαμβακόπουλο,Χανιά Κρήτης ΣΤ Δημοτικού Αριθμός μαθητών:15 (6 κορίτσια και 9 αγόρια) Ονόματα μαθητών που συμμετείχαν: 1. Αντάρα Μαρία,Νικολάου 2. Βολάνης Ορφέας, Κύδωνα 3. Καστρινάκης Μιχαήλ, Κωνσταντίνου 4. Μαναρώλης Ιωάννης, Βασιλείου 5. Μαρακάκης Ευτύχης, Γεωργίου 6. Μαρνελάκης Μενέλαος, Ματθαίου 7. Μαυρομάτη Αικατερίνη, Κωνσταντίνου 8. Μπενάκη Νίκη, Πέτρου 9. Νεμπαυλάκης Ηλίας, Μελετίου 10. Σαμιώτης Βασίλης, Δημητρίου 11. Σκευάκης Κωνσταντίνος, Δημητρίου 12. Τρίγκα Χριστίνα, Δημητρίου 13. Τσαπάκου Νάνσυ, Γεωργίου 14. Φραγγεδάκης Αλέξης, Εμμανουήλ 15. Ψαρουδάκη Αικατερίνη, Εμμανουήλ Εκπαιδευτικοί που συνεργάστηκαν: Αϊβάζογλου Ιωάννης, Μουσικός ΠΕ16 Αναστασία Βλαζάκη, καθ.πληροφορικής ΠΕ19 Παρασκευή Ακριώτη, Εικαστικός ΠΕ08 Χρήστος Συρμεκέζης, Θεατρολόγος ΠΕ 32 Θα ήθελα ιδιαίτερα να ευχαριστήσω το διευθυντή του σχολείου μας, Αναστάσιο Τριγκάκη, για την αμέριστη συμπαράσταση του σε υλικοτεχνικό, εκπαιδευτικό αλλά και ψυχολογικό επίπεδο κατά την διάρκεια εκπόνησης αυτής της εργασίας. Τέλος, ιδιαίτερα ευχαριστώ την κ. Πόπη Κασσωτάκη-Ψαρουδάκη, ambassador T4E, για τις χρήσιμες παρατηρήσεις της, την πολύτιμη βοήθεια της καθ όλη τη διάρκεια της εργασίας και κυρίως για την ηθική της συμπαράσταση. 4

Εισαγωγή Σύμφωνα με τις γενικές αρχές του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και των επιμέρους Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών (Α.Π.Σ.) η διαθεματική προσέγγιση δίνει στον μαθητή τη δυνατότητα να συγκροτήσει ένα ενιαίο σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων, μια ολιστική εν πολλοίς αντίληψη της γνώσης, που του επιτρέπει να διαμορφώνει προσωπική άποψη για θέματα των επιστημών τα οποία σχετίζονται μεταξύ τους, καθώς και με ζητήματα της καθημερινής ζωής, ώστε ο μαθητής να διαμορφώσει τη δική του κοσμοθεωρία, τη δική του άποψη για τον κόσμο που πρέπει να αγαπήσει, να γνωρίσει και να ζήσει ενώ εισάγονται οι θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες, οι οποίες διευκολύνουν τη διάχυση της διαθεματικότητας στα σχολικά βιβλία και οι οποίες αποτελούν βασικούς κρίκους οριζόντιας διασύνδεσης των μαθημάτων (Μαριάννα Λ. Χατζημιχαήλ, Β Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθήνας). Την επιλογή του θέματος της εργασίας καθόρισε η ενασχόλησή μου με το Πρόγραμμα Teachers4Europe, ενώ η μέθοδος project ήταν η κύρια μεθοδολογική αρχή, με στόχο τη διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης. Κεντρικός άξονας υπήρξε η αναγκαιότητα απόδοσης ευρωπαϊκής διάστασης στη μάθηση και εκπαίδευση των μαθητών ώστε αυτοί να διαχειριστούν αποτελεσματικά τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της ευρωπαϊκής οικοδόμησης ώστε στο μέλλον να αποτελέσουν μέλη μίας Παν- Ευρωπαϊκής Κοινότητας που θα προωθεί και θα ενθαρρύνει πρωτοβουλίες σχετικές με την ένωση των κρατών και την βελτίωση των συνθηκών ζωής τους. Στην εφαρμογή εξάλλου του συγκεκριμένου σεναρίου αξιοποιούνται οι ομαδοσυνεργατικές μορφές διδασκαλίας (Ματσαγγούρας, 2000), αφού δημιουργούνται μικροομάδες εργασίας. Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής του συγκεκριμένου σεναρίου μάθησης οι μαθητές αυτενεργούν, πρωτοτυπούν, εκφράζονται ελεύθερα και απενοχοποιούνται από τα λάθη τους, όπως ακόμη ανταλλάσουν ιδέες και απόψεις. Όλες οι προτεινόμενες δραστηριότητες βασίζονται στο συγκεκριμένο μοντέλο, αφού η συμπλήρωση των ασκήσεων έγινε ομαδικά. Η εκπαιδευτικός χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και εφαρμόζοντας τα εκπαιδευτικά λογισμικά που αναφέρονται στο συγκεκριμένο διδακτικό σενάριο, μετατρέπεται από μεταδότη γνώσεων σε ενεργό μέτοχο στη διαδικασία της μάθησης. 5

Σκοποί/ Στόχοι Βασικός σκοπός της εργασίας υπήρξε το να ενημερωθούν οι μαθητές για την Ε.Ε. και για τη δυνατότητα τους ως Ευρωπαίοι πολίτες να συμμετέχουν και να επηρεάζουν αποφάσεις. Να μάθουν για την πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ώστε να αφυπνισθεί το αίσθημα της κοινωνικής ευθύνης και να αποκτήσουν θετική στάση ως προς τη δυνατότητα συμμετοχής και παρέμβασης των αυριανών πολιτών στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Να εμπνευστούν ώστε στο μέλλον να παίξουν ενεργό ρόλο στην οργάνωση της Ευρώπης και να μάθουν να εκφράζουν τις απόψεις τους με τρόπο συστηματικό ώστε να συνεισφέρουν στο δημοκρατικό διάλογο. Τέλος, να καλλιεργηθούν στάσεις και αξίες, ικανότητες και δεξιότητες που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο δημοκρατικό πολίτη. Έναν πολίτη που καλείται να ζήσει και να συνυπάρξει με τους άλλους στα πλαίσια της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Διεθνούς Κοινότητας, σε έναν συνεχώς και ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο.(http://ebooks.edu.gr) Επιμέρους στόχοι ήταν οι εξής: Γνωστικοί στόχοι: Ως προς τα Αγγλικά 1.Να διαβάσουν ανακοινώσεις και ενημερωτικά φυλλάδια στα Αγγλικά. 2.Να αποκτήσουν λεξιλόγιο σχετικό με Ευρωπαϊκά θέματα. 3.Να παράγουν slogan καμπάνιας ενημέρωσης στα Αγγλικά. 4. Να οικοδομήσουν νέες γνώσεις όχι μόνο για τη γλώσσα αλλά και για τον κόσμο γύρω τους. Ως προς την Πληροφορική Να μάθουν πώς να ιχνηλατούν διαδικτυακά την πορεία κάποιου ζητήματος (πώς ξεκίνησε η πρωτοβουλία, ποια η συνέχεια, η εξέλιξη και η μετ έπειτα πορεία) ώστε να έχουν περισσότερο ολοκληρωμένη ενημέρωση. Ως προς τα Εικαστικά Να παράγουν εικαστικό υλικό ώστε να υποστηρίξουν καμπάνια ενημέρωσης. Ως προς τη Γεωγραφία Να αναγνωρίσουν τη γεωγραφική θέση και τα σύνορα των χωρών της Ε.Ε. Ως προς την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Να αφυπνισθούν σε θέματα περιβάλλοντος και ειδικότερα στο ζήτημα του νερού ως δικαίωμα ώστε να ενεργοποιηθεί το κοινωνικό αίσθημα ευθύνης. Ως προς την Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή : Να ενημερωθούν για τις διαδικασίες μέσω των οποίων μπορούν να συμμετέχουν ενεργά σε ζητήματα κοινωνικής και πολιτικής ευθύνης. στην καλλιέργεια στάσεων και 6

αξιών, ικανοτήτων και δεξιοτήτων που χαρακτηρίζουν τον σύγχρονο δημοκρατικό πολίτη. Έναν πολίτη που καλείται να ζήσει και να συνυπάρξει με τους άλλους στα πλαίσια της Ελλάδας, της Ευρώπης και της Διεθνούς Κοινότητας, σε έναν συνεχώς και ραγδαία μεταβαλλόμενο κόσμο. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές: Στο πλαίσιο του μαθήματος των Αγγλικών χρησιμοποιείται η διαθεματική προσέγγιση και εμπλέκονται τα παρακάτω γνωστικά αντικείμενα: Αγγλικά, ΤΠΕ, Μουσική, Γεωγραφία, Περιβαλλοντική εκπαίδευση, Γαλλικά, Γερμανικά, Εικαστικά, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή Δεξιότητες: Επικοινωνία Συνεργασία Χρήση ποικίλων πηγών και εργαλείων πληροφόρησης Κριτική επεξεργασία πληροφοριών Λήψη αποφάσεων Μεθοδολογία Η μεθοδολογία βασίστηκε στις γνωστικές θεωρίες του κονστρικτιβισμού (εποικοδομιτισμός, ανακαλυπτική μάθηση) όπου η μάθηση είναι μια διαδικασία προσωπικής κατασκευής της γνώσης και οι μαθητές αποκτούν τη γνώση μέσα από ανακαλυπτικές μεθόδους. Διέπεται ακόμη από κοινωνικοπολιτισμικές θεωρήσεις της μάθησης, ενθαρρύνοντας τη συνεργατικότητα μεταξύ των μαθητών και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Ακολουθήσαμε την ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και τη διερευνητική μάθηση ενώ η προστιθέμενη αξία των Τ.Π.Ε. ήταν καθοριστική για την εφαρμογή του μαθητοκεντρικού μοντέλου της διερευνητικής μάθησης. Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος project η οποία αποτελεί τρόπο οργάνωσης και προσέγγισηςτης σχολικής γνώσης και 7

διασφαλίζει προωθημένες μορφές διαθεματικότητας (Ματσαγγούρας Ηλίας, Θεωρία της Διδασκαλίας: Η Προσωπική Θεωρία ως Πλαίσιο Στοχαστοκριτικής Ανάλυσης. Αθήνα: Gutenberg, 2000). Ο ρόλος της εκπαιδευτικού σε όλη την πορεία του σεναρίου ήταν καθοδηγητικός, διαμεσολαβητικός, συμβουλευτικός και υποστηρικτικός. Προσπάθησα να συντονίσω τις μαθησιακές ενέργειες για την επίτευξη των αρχικών στόχων. Διάρκεια Η εκτιμώμενη διάρκεια είναι 12 διδακτικές ώρες και εκτείνεται σε 4 εβδομάδες. Η διάρκεια ωστόσο μπορεί να αυξηθεί ή να μειωθεί ανάλογα με το ενδιαφέρον που θα δείξουν τα παιδιά κατά τη συμμετοχή τους σε μια μελλοντική σχολική τάξη. Δραστηριότητες o Περιγραφή δραστηριοτήτων Η θεματική προσέγγιση μέσω project πραγματοποιήθηκε με τις ακόλουθες τέσσερις φάσεις: Αναζήτηση διερεύνηση θέματος Στην παρούσα φάση διερευνήσαμε τις σχετικές με την Ε.Ε. γνώσεις και δεξιότητες των παιδιών, προκειμένου να διαπιστώσουμε τι γνωρίζουν ήδη για το θέμα και τι ακόμα θα ήθελαν να μάθουν. Επίσης, τα υποστηρίξαμε να περιηγηθούν σε σχετικούς ιστότοπους και να γνωρίσουν διάφορα ζητήματα ευρωπαϊκής διάστασης. Τέλος, με στοχευμένες δραστηριότητες ενθαρρύναμε την ομαδική εργασία για την παραγωγή κοινών έργων με στόχο την διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος που να αντανακλά την ενασχόληση της τάξης με την Ευρωπαϊκή Ένωση. 1 η διδακτική παρέμβαση (2 διδακτικές ώρες) Χρησιμοποιήσαμε το μύθο της Ευρώπης ως αφόρμηση για να διερευνήσουμε τις υπάρχουσες γνώσεις των μαθητών. Ανατρέξαμε στον χάρτη της Ευρώπης για να ορίσουμε τα κράτη μέλη και να διαχωρίσουμε τις δύο έννοιες (Ευρώπη και Ευρωπαϊκή Ένωση). Σε φύλλο εργασίας ζητήσαμε από τους μαθητές να χρωματίσουν τα κράτη-μέλη ( παράρτημα ) Ενημερώνω τους μαθητές για την ιστοσελίδα της Ευρώπης (http://europa.eu) και τους ζητώ να περιηγηθούν σε αυτήν από το σπίτι τους. Συζητήσαμε τους λόγους ίδρυσης της Ε.Ε. και ζήτησα από τους μαθητές να γράψουν μια λέξη ή να ζωγραφίσουν ένα σύμβολο που συσχετίζουν ελεύθερα (free association) με την Ε.Ε. Έχοντας καθίσει σε κύκλο κάθ ένας έδωσαν το χαρτί στον διπλανό του και αυτός διατύπωσει κάποια ερώτηση σχετικά με αυτό. Η ομήγυρη το 8

συζήτησε. Τέλος, κολλήσαμε τις εργασίες σε χαρτί του μέτρου και αποφασίσαμε για τον κατάλληλο τίτλο. 2 η διδακτική παρέμβαση (1 διδακτική ώρα) Αναφερθήκαμε στην οργάνωση της Ε.Ε.,τη συσχετίσαμε με την οργάνωση της τάξης και καταλήγξαμε ότι αναλογικά θα υπάρχουν τα όργανα που επιτρέπουν την λειτουργία της. Ερευνήσαμε στο διαδίκτυο και ανακαλύψαμε τον όρο θεσμικά όργανα και ποια είναι αυτά. Οι μαθητές σε ζευγάρια, με τη συνδρομή του μαθήματος Τ.Π.Ε. επέλεξαν ένα θεσμικό όργανο και βρίκαν πληροφορίες γι αυτό στην ιστοσελίδα της Ευρώπης http://europa.eu Παρουσίασαν τις πληροφορίες τους και έφτιαξαν wall panel απεικονίζοντας τα θεσμικά όργανα και τις βασικές τους λειτουργίες με τη μορφή brainstorming(φωτο ). 3 η διδακτική παρέμβαση ( 1 διδ. ώρα) Αναφερθήκαμε στα ανθρώπινα δικαιώματα και παίξαμε το παιχνίδι «ανάγκες επιθυμίες» (Δικαίωμα μου!,susan Fountain,Ελληνική Επιτροπή Συνεργασίας με τη UNICEF Αθήνα1994 ) Καταλήξαμε στον ορισμό του τι συνιστά δικαίωμα (βασικές ανάγκες) και πως αυτό διαφοροποιείται από την επιθυμία. Με τη μορφή της ιδεοθύελλας συζητήσαμε ποια είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες και φτιάξαμε πόστερ με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συγκρίναμε τις δύο αφίσες και κολλήσαμε και τις δύο σε χαρτί του μέτρου που αναρτήσαμε στον τοίχο της τάξης. Τέλος, προσπαθήσαμε να μεταφράσουμε στα Αγγλικά και φτιάξαμε όλοι μαζί μια αφίσα την οποία τοποθετήσαμε δίπλα στην αρχική. 4 η διδακτική παρέμβαση (1 διδ. ώρα) Ως αξιολογητική δραστηριότητα του προηγούμενος μαθήματος παίξαμε παιχνίδι με ερωτήσεις κλειστού τύπου για τα δικαιώματα του παιδιού από το Συνήγορο του Πολίτη(Κύκλος δικαιώματα του παιδιού). Επισκεφθήκαμε την ιστοσελίδα της Ευρώπης www.europa.eu και παρακολουθήσαμε σχετικά βίντεο στην «kid s corner».παίξαμε το βιντεοπαιχνίδι για τα δικαιώματα στην ίδια ιστοσελίδα. Τέλος, προσπαθήσαμε να βρούμε σε ποιο από τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε. θα μπορούσαμε ως Ευρωπαίοι πολίτες να αναφερθούμε για να προτείνουμε την θεσμοθέτηση ζητήματος που άπτεται δικαιωμάτων μας αλλά για το οποίο δεν υπάρχει κάποια μέριμνα. Ανατρέχοντας στα wall panels της 2 ης διδακτική παρέμβασης καταλήξαμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκέντρωση υλικού από πηγές 5 η διδακτική παρέμβαση (1 διδ. ώρα) 9

Ενημέρωσα τα παιδιά για τις Ευρωπαϊκές Κινήσεις Πολίτων (ΕΚΠ) και τους ανέφερα την πρώτη πετυχημένη Πρωτοβουλία Right2water. Επισκεφθήκαμε την ιστοσελίδα www.right2water.eu και παρακολουθήσαμε την καμπάνια. Συζητήσαμε το ζήτημα του νερού ως αγαθό και δικαίωμα και όχι ως εμπόρευμα και το προσθέσαμε στην αφίσα με τα δικαιώματα. Βρίκαμε την διαδικασία που απαιτείται για να οργανωθεί μια Πρωτοβουλία Πολιτών (http://www.right2water.eu/faq#what) και παρακολουθήσαμε την πορεία αυτής από τη στιγμή που ξεκίνησε μέχρι την συλλογή των υπογραφών. Είδαμε πόσες υπογραφές μαζεύτηκαν ανά κράτος μέλος (http://www.right2water.eu//results?lang). Προσθέσαμε στις επαφές του σχολείου την ηλ.διεύθυνση για να μπορέσουμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ( http://www.right2water.eu/thank-you ). Κλείσαμε το μάθημα ακούγοντας το τραγούδι «Το νερό είναι στοιχείο και στοιχειό» (Θηβαίος Χρήστος https://www.youtube.com/watch?v=cfftuvtuhlw). Υλοποίηση 6 η διδακτική.παρέμβαση ( 4 διδ. ώρες) Παίρνοντας ως αφόρμηση το αίτημα που ήδη αφορά τη σχολική μας κοινότητα περί άρδευσης του σχολικού μας κήπου (το θέμα είναι ήδη υπαρκτό και έχει απασχολήσει την διεύθυνση του σχολείου, βλέπε έγγραφο αρ. πρωτοκόλλου: 30, παράρτημα ) η τάξη αποφάσισε να το χρησιμοποιήσει ως θέμα για να προσομοιάσουμε την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών. Αρχικά εξετάσαμε σε ποιο από τα δικαιώματα εμπίπτει το θέμα μας. Ανατρέξαμε στα πόστερ της 3 ης διδ. παρέμβασης και καταλήξαμε ότι εμπίπτει στο δικαίωμα για δωρεάν εκπαίδευση εφόσον ο σχολικός κήπος μεταξύ άλλων «προωθεί τη διεπιστημονική μάθηση, ενώ δημιουργούνται οι προϋποθέσεις, ώστε οι μικροί μαθητές να εξελιχθούν σε ενήλικες ευαίσθητους περιβαλλοντικά» (Δήμητρα-Ευτέρπη Σωτηροπούλου, Δρ Γεωπονικών Επιστημών, Αειφόρο Ελληνικό Σχολείο, Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε: Ο σχολικός κήπος ) Μοιράσαμε ρόλους ανάλογα με τις προτιμήσεις των παιδιών και έγινε επιμερισμός δραστηριοτήτων. Έτσι, κρατήσαμε τον αριθμό των 7 Ευρωπαίων Πολιτών από 7 διαφορετικά κράτη -μέλη για 7 μαθητές οι οποίοι ελεύθερα επιλέγουν και τη χώρα καταγωγής τους. Με την συνδρομή του μαθήματος των ΤΠΕ, στην Αγγλική γλώσσα, προσομοιάσαμε επικοινωνία στα social media (facebook) όπου γίνεται η αρχική επαφή μεταξύ τους με θέμα το ζήτημα υπό συζήτηση. Εφόσον όλοι ενδιαφέρονται και κοινοποιούν το θέμα αποφασίσαν να δημιουργήσουν επιτροπή η οποία συντάσσει επιστολή με την πρόταση της Πρωτοβουλίας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτοντας το ζήτημα. Σε αυτό το στάδιο η όλη επικοινωνία έγινε αυστηρά στα Αγγλικά μια και είναι σαφές ότι κάθε μαθητής είναι πολίτης άλλης χώρας. Η επιστολή γράφτηκε με την βοήθεια της εκπαιδευτικού σε formal register στα Αγγλικά από την Επιτροπή Πολιτών (ΕΠΠ). Έδωσα template το οποίο κλήθηκαν να συμπληρώσουν με τη μορφή gap-filling (δες παράρτημα). 4 μαθητές (από το σύνολο των 15) ανέλαβαν τους ρόλους των επιτρόπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Κάθε μαθητής αντιπροσωπεύει 7 ώστε να υπάρχουν οι 28 επίτροποι στο σενάριο. Αυτοί έχουν την ευθύνη της εξέτασης της πρότασης Πρωτοβουλίας ανατρέχοντας στον χάρτη δικαιωμάτων και της απόφασης για καταχώρηση της Πρωτοβουλίας ή μη. Αποφασίσθηκε η βεβαίωση της καταχώρησης 10

της Πρωτοβουλίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στάλθηκε η θετική απάντηση στην επιτροπή Πολιτών η οποία ορίζει και αναλογικά έναν ικανοποιητικό αριθμό υπογραφών. Ακολουθείται η ίδια διαδικασία του gap filling για την επιστολή (παράρτημα ). 4 μαθητές (από το σύνολο των 15) ήταν πολίτες διαφόρων κρατών μελών οι οποίοι θα ενημερώθηκαν αργότερα για την πρωτοβουλία και θα συμμετάσχουν στην καμπάνια ενημέρωσης. Η ΕΠΠ ενημερώθηκε για την καταχώρηση της Πρωτοβουλίας και ξεκίνησε καμπάνια ενημέρωσης για τη συλλογή υπογραφών-δηλώσεων υποστήριξης. Φτιάχθηκε πόστερ με την συνδρομή της καθ. Εικαστικών και σλόγκαν στα Αγγλικά. 7 η διδακτική παρέμβαση (1 διδ. ώρα) Η ΕΠΠ είναι έτοιμη να ξεκινήσει την καμπάνια.επισκεφθήκαμε τις υπόλοιπες τάξεις του σχολείου, κάθε μια συμβόλιζε και ένα διαφορετικό κράτος μέλος, και αφού ενημέρωσαν τους υπόλοιπους μαθητές για την Πρωτοβουλία ζήτησε τις υπογραφές τους. Η ΕΠΠ συνεδριάσε και καταμέτρησε τον αριθμό των υπογραφών. Αφού έχει μαζευτεί ο απαραίτητος αριθμός η ΕΠΠ υπέβαλλε την Πρωτοβουλία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία την εξέτασε και δεσμεύθηκε να απαντήσει εντός 2 μηνών. 8 η διδακτική παρέμβαση (1διδ.ώρα) Διοργανώσαμε συνεδρίαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με θέμα εργασίας την Πρωτοβουλία. Συμμετείχε όλη η τάξη μια και η ΕΠΠ παραβρίσκεται θέλοντας να ενημερωθεί για την πορεία του ζητήματος. Οι επίτροποι συνεδρίασαν και στο πλαίσιο της πραγματικής συνεδρίασης που έχουμε παρακολουθήσει (http://www.europarl.europa.eu/ep-live/en/committees/video?event=20140217-1500- COMMITTEE-ENVI-DEVE-IMCO-PETI) δεσμεύθηκαν για την τελική απόφαση μέσα σε 2 μήνες. 11

Αποτελέσματα Καθ' όλη τη διάρκεια της εφαρμογής του σεναρίου έγινε διαμορφωτική αξιολόγηση με τη συλλογή ατομικών και συλλογικών εργασιών των παιδιών και συζήτηση και αναστοχασμό πάνω σ αυτές με στόχο την παρακολούθηση της επίτευξης των στόχων. Πιο συγκεκριμένα, η αξιολόγηση αφορά: 1.Τη διαπίστωση του βαθμού επίτευξης των αρχικών στόχων. 2.Τον βαθμό ικανοποίησης των προσδοκιών και των αναγκών των μαθητών. 3.Την αποτίμηση της όλης διαδικασίας και την αναθεώρηση τυχόν λαθών, προβλημάτων ή ελλείψεων. 4.Την ανταλλαγή συναισθημάτων, απόψεων και προτάσεων που προέκυψαν κατά την εφαρμογή του προγράμματος (αναστοχασμός). Τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Ε.Ε. Υπήρξαν κάποιες ανακρίβειες στην πρώτερη γνώση τους και προκαταλήψεις οι οποίες, όμως, σύντομα ξεπεράστηκαν. Σε ολομέλεια κάναμε αναστοχασμό αξιολογώντας τις αρχικές αντιλήψεις μας για το τι συνιστά δικαίωμα και προσθέσαμε ή αφαιρέσαμε αναλόγως από τα αρχικά wall panels. Οι μαθητές φάνηκε να έχουν πολύ καλή κατανόηση της έννοιας του δικαιώματος. Ζήτησα από τα παιδιά να αξιολογήσουν το πρόγραμμα και το πως αισθάνονται για τα πράγματα που έμαθαν. Συζητήσαμε σε κύκλο τα συναισθήματα τους γι αυτή την εμπειρία και γράψαμε ατομική έκθεση ιδεών με θέμα Σκέψεις και Συναισθήματα. Συνολικά η όλη εμπειρία υπήρξε πάρα πολύ ικανοποιητική. Μας δώθηκε η ευκαιρία να δουλέψουμε διαφορετικά από τον παραδοσιακό τρόπο εμπλέκοντας και άλλες γνωστικές περιοχές και να εξερευνήσουμε και άλλες δεξιότητες των παιδιών που παραδοσιακά δεν έχουν αρκετό χώρο έκφρασης. Τέλος, όσον αφορά στα Αγγλικά το πρόγραμμα αποδείχτηκε μια πολύ καλή ευκαιρία βιωματικής μάθησης όπου η γλώσσα ήταν απλώς το εργαλείο και όχι ο αυτοσκοπός. Παρ όλα αυτά υπήρξαν δυσκολίες οι οποίες άπτονται της ιδιαιτερότητας του μαθήματος μια και η όχι αρκετά συχνή επαφή με τα παιδιά δυσχέραινε κάπως την ροή των εργασιών. Επιπλέον κρίνεται απολύτως απαραίτητη η δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο. 12

Επίλογος Το πρόγραμμα T4E υπήρξε μια πρόκληση και μια ευκαιρία ώστε οι μαθητές να εμπλακούν σε μια βιωματική διαδικασία μάθησης όπου η Αγγλική γλώσσα θα ήταν απλώς το εργαλείο και όχι ο αυτοσκοπός, όπως θα έπρεπε και να είναι, έχοντας τοποθετηθεί στον φυσικό της χώρο, την Ευρώπη. Έτσι,λοιπόν, ενημερωθήκαμε για το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα και τα θεσμικά του όργανα και σταθήκαμε στα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δυνατότητες που παρέχει η Ε.Ε. στους πολίτες της να απευθυνθούν σ αυτήν για να διαμορφώσουν την ατζέντα της. Ιχνηλατήσαμε την πρώτη επιτυχημένη Ευρωπαϊκή Κίνηση Πολιτών, Right2Water, παρακολουθώντας την πορεία και την εξέλιξη της και,τέλος, δημιουργήσαμε την δική μας Κίνηση Πολιτών,διεκδικώντας δωρεάν άρδευση για το δικό μας σχολικό κήπο. 13

Βιβλιογραφία Κούσουλας, Φ. (2004). Σχεδιασμός και Εφαρμογή Διαθεματικής Διδασκαλίας. Αθήνα: Ατραπός. Ματσαγγούρας, Η. (2002). Η Διαθεματικότητα στη Σχολική Γνώση: Εννοιοκεντρική Αναπλαισίωση και Σχέδια Εργασίας. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Helm, J. H. & Katz, L. (2002). Μέθοδος Project και Προσχολική Εκπαίδευση: Μικροί Ερευνητές. Αθήνα: Μεταίχμιο Novak, J. D., Godwin, D.B. (1997). Learning How to Learn. Cambridge: Cambridge University Press. Δήμητρα-Ευτέρπη Σωτηροπούλου, Δρ Γεωπονικών Επιστημών, Αειφόρο Ελληνικό Σχολείο, Όλοι νοιαζόμαστε, όλοι συμμετέχουμε: Ο σχολικός κήπος ) Δικαίωμα μου!,susan Fountain,Ελληνική Επιτροπή Συνεργασίας με τη UNICEF Αθήνα1994 ) Ιστοσελίδες www.europa.eu www.right2water http://www.europarl.europa.eu/ep-live/en/committees/video?event=20140217-1500- COMMITTEE-ENVI-DEVE-IMCO-PETI https://www.youtube.com/watch?v=cfftuvtuhlw http://www.0-18.gr www.europe βιβλίο μαθητή pdf 14

Παραρτήματα Παράρτημα 1 15

Παράρτημα 2 16

17

18

19