ρνιείν Σάμε Μάζεκα Θέκα 1ν Γεληθφ Λχθεην Αξηέκηδνο Β 4 Υεκεία Γεληθήο Παηδείαο Αιθνόι & Αιθννιηζκόο ρνιηθφ Έηνο 2011-2012 Ολνκαηεπψλπκν Παηζηαινχ Δπαγγειία Αιθνόι θαη Αιθννιηζκόο Δπηζηεκνληθή εμήγεζε Ο φξνο αιθνόι πξνέξρεηαη απφ ηελ αξαβηθή ιέμε "al kohl". Σν αιθνφι πνπ βξίζθεηαη ζηα αιθννινχρα πνηά νλνκάδεηαη αηζπιηθή αιθνόιε ή αηζαλόιε θαη έρεη ην ρεκηθφ ηχπν C 2 H 5 OH. Ο άλζξαθαο, ην πδξνγφλν θαη ην νμπγφλν απνηεινχλ ηα κφλα ζηνηρεία ηεο αηζπιηθήο αιθνφιεο. Απηή είλαη ην κφλν είδνο αιθνφιεο πνπ είλαη αζθαιέο γηα αλζξψπηλε θαηαλάισζε, ηαμηλνκείηαη θαξκαθνινγηθά, σο γεληθφ θαηαζηαηηθφ θαη κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηνιή ηνπ θεληξηθνχ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο. - 1 -
Δίλαη ην δεχηεξν ζθέινο απφ ηε ζεηξά πνπ ζρεκαηίδνπλ νη θνξεζκέλεο κνλνζζελείο αιθνφιεο θαη ε πην γλσζηή αιθνφιε. Βηνκεραληθά ε αιθνφιε παξαζθεπάδεηαη απφ δαραξνχρνπο θαξπνχο, θχξηα ζηαθχιηα ή απφ κειάζα έπεηηα απφ δχκσζε, νπφηε ζην ππάξρνλ δάραξν κεηαηξέπεηαη ζε αιθνφιε, ε νπνία απνζηάδεηαη. Ζ αιθνφιε απνηειεί ην θχξην ζπζηαηηθφ ζηα αιθννινχρα πνηά. Δίλαη πγξφ άρξσκν κε επράξηζηε κεζπζηηθή νζκή, επθίλεην, ειαθξφηεξν απφ ην λεξφ. Όηαλ αλακηγλχεηαη κε ην λεξφ, αλαπηχζζεηαη ζεξκφηεηα θαη γίλεηαη ζπζηνιή ηνπ φγθνπ ηνπ φινπ πγξνχ κίγκαηνο. Δθηφο απφ ην λεξφ αλακηγλχεηαη κε αηζέξα, γιπθεξίλε θαη άιιεο νξγαληθέο ελψζεηο. Γηαιχεη άξηζηα πνιιέο νπζίεο. Χο δηαιχηεο παίξλεη ηε δεχηεξε ζέζε κεηά ην λεξφ. ε κηθξέο πνζφηεηεο πξνθαιεί δηέγεξζε ζε κεγαιχηεξεο κέζε θαη ζε αθφκε πην κεγάιεο θαη ζε πεξίπησζε επαλάιεςεο πξνθαιεί ζνβαξέο βιάβεο θαη ηέινο ην ζάλαην. Υξεζηκνπνηείηαη σο δηαιχηεο, σο αληηζεπηηθφ, ζηελ αξσκαηνπνηία θαη ζηε θαξκαθεπηηθή, ζηελ θαηαζθεπή αιθννινχρσλ πνηψλ, ζηε ρεκηθή βηνκεραλία θ.ι.π. Δπεηδή ζηελ πεξίπησζε πνπ ε αιθνφιε είλαη θαζαξή έρεη κεγάιε θνξνινγία, φηαλ πξφθεηηαη λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα βηνκεραληθνχο ζθνπνχο ηεο πξνζζέηνπλ νπζίεο, νη νπνίεο ηεο δίλνπλ άζρεκε γεχζε θαη νζκή, ψζηε λα κελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα θαηαζθεπάδνληαη αιθννινχρα πνηά. Πξψηεο χιεο γηα ηελ παξαζθεπή ηεο αιθνφιεο είλαη: 1. Σα αιθννινχρα πγξά απφ ηα νπνία παίξλεηαη κε απιή απφζηαμε. 2. Εαραξνχρα πγξά 3. Εαραξφηεπηια 4. ηαθίδεο 5. Ακπινχρεο χιεο θαη 6. Κπηηαξηλνχρεο χιεο. Αιθννιηθή δύκσζε ιέγεηαη ε ρεκηθή αιινίσζε ηελ νπνία παζαίλεη ην δάραξν γηα λα κεηαηξαπεί ζε αιθνφιε. Ιζηνξηθή αλαδξνκή Γελ έρεη εμαθξηβσζεί πόηε αξρίδεη ζηελ αλζξώπηλε ηζηνξία, ε ρξήζε ηνπ αιθνόι, νχηε ε εκθάληζε ηνπ κπνξεί λα ζπζρεηηζζεί κε ηελ χπαξμε νξηζκέλσλ ηζηνξηθψλ θαη θνηλσληθψλ ζπλζεθψλ. Ζ παξαγσγή θαη πψιεζε νηλνπλεπκαησδψλ πνηψλ είλαη δηαδηθαζίεο ξπζκηζκέλεο κε λφκνπο απφ ηνπο πξψηνπο θηφιαο πνιηηηζκνχο. Ο θψδηθαο ηνπ Υακνπξακπί πεξηείρε δηαηάμεηο πνπ ξχζκηδαλ ηνλ θαλνληζκφ ιεηηνπξγίαο ησλ "νίθσλ νηλνπνζίαο". Οη Σνπκέξηνη θαη νη Αηγύπηηνη ηαηξνί ρξεζηκνπνηνύζαλ ηε κπύξα θαη ην θξαζί ζαλ ζπζηαηηθό ζηνηρείν ησλ ηαηξηθώλ ζπληαγώλ. Σν λεξφ, πνπ ζηνπο πξψηνπο γεσξγηθνχο πνιηηηζκνχο ήηαλ απφ ηα πνιπηηκφηεξα αγαζά, ην ρξεζηκνπνηνχζαλ αξρηθά θαη γηα λα θάλνπλ ζπνλδέο ζηηο δηάθνξεο ιαηξεπηηθέο ηειεηνπξγίεο. Αξγφηεξα φκσο αληηθαηαζηάζεθε απφ ηα γάια, ην κέιη θαη ην θξαζί ή ηε κπχξα. Ζ εηζαγσγή ησλ νηλνπλεπκαησδψλ πνηψλ ζην ηππηθφ πνιιψλ ζξεζθεηψλ ζπλδέεηαη κε ηελ ηδηφηεηά ηνπο λα θέξλνπλ ηνπο ηεξείο ζε κηα επηζπκεηή θαηάζηαζε έθζηαζεο. Ζ ηδηφηεηα απηή ζεσξνχληαλ απνηέιεζκα ηεο παξνπζίαο ππεξθπζηθψλ πλεπκάησλ θαη ζεψλ. Τν θόθθηλν θξαζί, ζηα πιαίζηα ησλ ζξεζθεπηηθώλ ηνπ ρξήζεσλ, ηαπηίζηεθε απφ ηελ αξρή - 2 -
κε ην ζχκβνιν ηνπ αίκαηνο ηεο δσήο θαη κε απηή ηελ πλεπκαηηθή ζεκαζία πέξαζε σο ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ζην ρξηζηηαληθφ κπζηήξην ηεο Θείαο Δπραξηζηίαο. Οη κύζνη θαη νη καξηπξίεο πνπ ζώδνληαη από ηνλ αξραηνειιεληθό θαη ξσκατθό πνιηηηζκό απνθαιύπηνπλ ηελ θνηλή ζρεδόλ παλνκνηόηεηα. Έιιελεο θηιόζνθνη αλέθεξαλ κηα ρνλδξνεηδή κέζνδν απόζηαμεο. Ο Γηόλπζνο ήηαλ ζεόο ηνπ θξαζηνύ, γηνο ηνπ Γία θαη ηεο Σεκέιεο. Οη πεξηπέηεηέο ηνπ είλαη πνιιέο. Έηζη ζ έλα κεγάιν ηνπ ηαμίδη σο ηελ Ηλδία πνπ ζπλνδεχνληαλ απφ ζάηπξνπο, άληξεο θαη γπλαίθεο θαη θξαηνχζαλ θιεκαηφβεξγεο ρνξεχνληαο θαη ηξαγνπδψληαο, δίδαζθε ζηνπο αλζξψπνπο, πνπ ζπλαληνχζε θαη ηνλ αγαπνχζαλ πσο λα θαιιηεξγνχλ ην ακπέιη θαη λα θηηάρλνπλ θξαζί. Ψο πνηό ε κπύξα ήηαλ γλσζηή από ηνπο πξντζηνξηθνύο αθόκα ρξόλνπο. Παξαζθεπάδνληαλ από αιεύξη ή ζπόξνπο δεκεηξηαθώλ, ζηελ Αζζπξία, ηε Βαβπισλία θαη ηελ Αίγππην [5.000-2.500 π.φ.]. ηελ Αίγππην ε βηνκεραλία ηεο πξνζηαηεπφηαλ απφ ηνπο ίδηνπο ηνπο Φαξαψ. Οη Κηλέδνη απέζηαμαλ έλα πνηφ απφ κπχξα ξπδηνχ γχξσ ζηα 800 π.υ. ελψ ην αξάθ απνζηαδφηαλ ζηηο Αλαηνιηθέο Ηλδίεο απφ θαιακνζάθραξν θαη ξχδη. Οη Άξαβεο αλέπηπμαλ κηα κέζνδν απφζηαμεο γηα ηελ παξαγσγή πνηνχ απφ θξαζί. Σην Σπκπόζην ηνπ Πιάησλα πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά νη δηαδηθαζίεο ηεο ζσζηήο νηλνπνζίαο, αιιά δελ απνπζηάδνπλ θαη νη αλαθνξέο ζηηο δπζκελείο ηεο ζπλέπεηεο, όπσο πνλνθεθάινπο, θ.ά.. Δπίζεο, ε Παιαηά Γηαζήθε αλαθέξεηαη ζηηο απνιαχζεηο απφ ηε κεηξηνπαζή θαηαλάισζε νηλνπλεχκαηνο, αιιά θαη ζηηο δπζάξεζηεο επηπηψζεηο ηεο κέζεο. Καηά ην κεζαίσλα ηδξχζεθαλ πνιιέο βηνηερλίεο κπχξαο ζηελ Δπξψπε θαη ηδηαίηεξα ζηε Γεξκαλία, πνπ κε ηνλ θαηξφ εμειίρηεθαλ ζηηο ζχγρξνλεο ηεξάζηηεο βηνκεραλίεο κε πιαηηά θαηαλάισζε πνπ πνιιέο θνξέο επηβάιινληαλ θπβεξλεηηθφο έιεγρνο. Σηελ Διιάδα ην πξώην βηνηερληθό εξγαζηήξην κπύξαο ηδξύζεθε ην 1864 ζηελ Αζήλα (ΦΙΞ). Αξγόηεξα ηδξύζεθαλ θαη άιια. Αιθννιηζκόο Ο φξνο αλαθέξεηαη γηα πξψηε θνξά απφ έλαλ Οιιαλδφ γηαηξφ ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1840, ελψ αλαιχζεθε ζε λφζν ην 1972 απφ ην γηαηξφ John Coakley Lettson. Αιθννιηζκφο ζεκαίλεη δειεηεξίαζε απφ αιθνφι θαη παξνπζηάδεηαη ζε δχν κνξθέο, ηελ νμεία θαη ρξφληα κέζε. ηελ νμεία κέζε, αλάινγα κε ηελ πνζφηεηα ηνπ νηλνπλεχκαηνο πνπ έρεη θαηαλαισζεί θαη ηελ θαηάζηαζε ηνπ αηφκνπ (βαζκφ πιεξψζεσο ζηνκάρνπ, ηδηνζπγθξαζία, θχιν θ.η.ι.) ππάξρνπλ δηαηαξαρέο ζπλεηδήζεσο, αλαζηνιή θξαγκψλ, κεησκέλε αληίιεςε έσο θψκα θαη ζάλαηνο. ηε ρξφληα κέζε έρνπκε θαζεκεξηλή ρξήζε κεγάιεο πνζφηεηαο αηζαλφιεο. Σα άηνκα απηά, αλίθαλα λα αληηζηαζνχλ ζηελ απμεκέλε επηζπκία ηνπο, νδεγνχληαη ζηγά-ζηγά ζε αδπλακία λα ιεηηνπξγήζνπλ εάλ δελ πηνπλ (ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο), πξάγκα θαηαζηξνθηθφ ηφζν γηα ηνπο ίδηνπο φζν θαη γηα ηνλ πεξίγπξν. ηνλ ρξόλην αιθννιηζκό, παξνπζηάδνληαη δηαηαξαρέο πνηθίινπ βαζκνχ ηνπ λεπξηθνχ ζπζηήκαηνο (ηξεκνχιηαζκα, πνιπλεπξίηηδα, δηαλνεηηθή ζχγρπζε, παξαηζζήζεηο, ηξνκψδεο - 3 -
παξαιήξεκα) ηνπ ήπαηνο, (αιθννιηθή θίξξσζε, δειαδή θαηαζηξνθή ηνπ ηζηνχ ηνπ νξγάλνπ) ηνπ θπθινθνξηθνχ ζπζηήκαηνο (αξηεξηνζθιήξσζε). Δπηπιένλ ηα άηνκα πνπ πάζρνπλ απφ αιθννιηζκφ παξνπζηάδνπλ ζπλήζσο δηαηαξαρέο ηεο ζπκπεξηθνξάο, ραξαθηεξηδφκελεο απφ αζηάζεηα ηεο ςπρηθήο δηαζέζεσο, πεξηνξηζκφ ηεο ηθαλφηεηαο θξίζεσο θαη ηεο βνπιήζεσο, εζηθή θαηάπησζε. Με απιά ιφγηα ν φξνο αιθννιηζκφο ζεκαίλεη ηελ ππεξβνιηθή ρξήζε νηλνπλεχκαηνο, ηελ εμάξηεζε απφ ην νηλφπλεπκα αιιά θαη ηηο βιάβεο πνπ απηφ πξνθαιεί. Σν νηλφπλεπκα εηζέξρεηαη ζην αίκα θπξίσο απφ ην ιεπηφ έληεξν. Αιθνόι θαη Υγεία Οη βιαπηηθέο επηδξάζεηο ηνπ αιθνόι Σν αιθνφι ζηνλ νξγαληζκφ αζθεί πνιχπιεπξε θαξκαθνινγηθή θαη ηνμηθή δξάζε θαη επεξεάδεη ηε ιεηηνπξγία πνιιψλ ζπζηεκάησλ. Οη δξάζεηο ηνπ εμαξηψληαη απφ ηελ ππθλφηεηα ηνπ αιθνφι ζην αίκα θαη πεξηιακβάλνπλ: Δπηδξάζεηο ζην θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα (Κ.Ν..) θαη πξφθιεζε ζπλαθφινπζσλ δηαηαξαρψλ. Δμάξηεζε θαη αιθννιηζκφ. Δπηδξάζεηο ζην ήπαξ θαη ζην πεπηηθφ ζχζηεκα. Δπηδξάζεηο ζην λεπξηθφ ζχζηεκα. Δπηδξάζεηο ζην θαξδηαγγεηαθφ θαη θπθινθνξηθφ ζχζηεκα. Δπηδξάζεηο ζηελ θχεζε (π.ρ. αιθννιηθφ εκβξπηθφ ζχλδξνκν). Αχμεζε ζηα αηπρήκαηα θαη ζηηο εμσηεξηθέο αηηίεο θαθψζεσλ θαη ηξαπκαηηζκψλ. Δπίδξαζε ζην θεληξηθό λεπξηθό ζύζηεκα Ζ θχξηα δξάζε ηνπ αιθνφι αθνξά ζην θεληξηθφ λεπξηθφ ζχζηεκα (Κ.Ν..). Ζ θαξκαθνινγηθή δξάζε ηνπ αιθνφι ζην Κ.Ν.. είλαη θαηαζηαιηηθή θαη φρη δηεγεξηηθή. ε κεγάιεο κάιηζηα ζπγθεληξψζεηο, ην θαηαζηαιηηθφ απνηέιεζκα ηεο δξάζεο ηνπ αιθνφι είλαη ηδηαίηεξα εκθαλέο θαη κνηάδεη κε εθείλν ησλ αλαηζζεηηθψλ θαξκάθσλ. Σα πξψηα ζπκπηψκαηα απφ ην Κ.Ν.. εθδειψλνληαη κφιηο ε ζπγθέληξσζε ηνπ αιθνφι ζην αίκα μεπεξάζεη ηα 40mg % θαη πεξηιακβάλνπλ εμαζζέλεζε ηεο κλήκεο θαη ηεο πξνζνρήο, ήπηεο δηαηαξαρέο ηνπ ιφγνπ, δηαηαξαρέο ζηελ εθηέιεζε ιεπηψλ ρεηξηζκψλ θαη ειάηησζε ηεο αληίδξαζεο ζε αηζζεηεξηαθά εξεζίζκαηα. ηηο ζπγθεληξψζεηο απηέο, δηαηεξείηαη ε πλεπκαηηθή δηαχγεηα θαη ην άηνκν δελ έρεη ηελ αίζζεζε ηεο επίδξαζεο πνπ αζθεί ην αιθνφι ζηνλ νξγαληζκφ ηνπ. Απηφ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ θαηά ηελ νδήγεζε, θαζψο, ελψ ν νδεγφο δελ έρεη αίζζεζε ηεο επίδξαζεο ηεο αιθνφιεο, ψζηε λα αθνινπζήζεη πεξηζζφηεξν ζπληεξεηηθή νδήγεζε, έρεη εληνχηνηο βξαδχηεξε αληίδξαζε ζηα δηάθνξα εξεζίζκαηα, γεγνλφο πνπ κπνξεί λα απνβεί κνηξαίν. Ζ ππθλφηεηα ησλ 40mg % κπνξεί λα επηηεπρζεί πνιχ εχθνια ζηνλ νξγαληζκφ, π.ρ. κε ηελ θαηαλάισζε 60 γξακκαξίσλ νπίζθη ή 200 γξακκαξίσλ θξαζηνχ. - 4 -
ε κεγαιχηεξεο ζπγθεληξψζεηο, παξαηεξείηαη ζηαδηαθή ζφισζε ηεο δηάλνηαο (κέζε), θεθαιαιγίεο θ.ιπ., ζπκπηψκαηα πνπ εκθαλίδνληαη φηαλ ε ζπγθέληξσζε ζην αίκα θηάζεη ηα 150-200mg %. ε πςειφηεξεο ζπγθεληξψζεηο εκθαλίδεηαη ε εηθφλα ηεο βαξηάο κέζεο θαη ηεο δειεηεξίαζεο, κε ζχγρπζε, ιήζαξγν θαη θψκα. Ο ζάλαηνο είλαη ζπάληνο απφ νμεία δειεηεξίαζε θαη κπνξεί λα επέιζεη απφ παξάιπζε ηνπ θέληξνπ ηεο αλαπλνήο, φηαλ ε ζπγθέληξσζε ηνπ αιθνφι μεπεξάζεη ηα 450-500mg %. - 5 -
Δπηδξάζεηο ζην ήπαξ θαη ζην πεπηηθό ζύζηεκα Ζ γλσζηφηεξε θαη ζεκαληηθφηεξε βιαπηηθή επίδξαζε ηεο ρξφληαο, πέξαλ ηεο ζπλήζνπο κέηξηαο θαηαλάισζεο αιθνφι, είλαη ε θίξξσζε ηνπ ήπαηνο. Οη ρξφληνη ρξήζηεο αιθνφιεο έρνπλ θαηά κέζν φξν 7,5 θνξέο κεγαιχηεξε πηζαλφηεηα λα εθδειψζνπλ επαηηθή θίξξσζε απφ φηη νη κε ρξήζηεο, ελψ εηδηθά νη άλδξεο πνπ θάλνπλ πςειή θαηαλάισζε έρνπλ κέρξη θαη 13 θνξέο κεγαιχηεξε πηζαλφηεηα. Ζ θίξξσζε ηνπ ήπαηνο είλαη ην ηειηθφ ζηάδην κηαο ρξφληαο θαη ζπλήζσο αζπκπησκαηηθήο επαηηθήο βιάβεο, ηεο θαινχκελεο αιθννιηθήο επαηίηηδαο. Ζ επαηζζεζία ησλ αηφκσλ ζηελ αλάπηπμε θίξξσζεο πνηθίιιεη ζεκαληηθά. ε δφζεηο 60-80 γξακκαξίσλ αιθνφι ηελ εκέξα, κεηά 5 ρξφληα, πεξίπνπ ην 10-15% ζα παξνπζηάζεη επαηηθφ πξφβιεκα. Ζ αχμεζε ηεο πνζφηεηαο επηθέξεη ηαρχηεξα ηελ επαηηθή βιάβε θαη ζε κεγαιχηεξν πνζνζηφ ρξεζηψλ. Δπηπιένλ, ε ρξήζε αιθνφι νδεγεί ζε ιηπψδε δηήζεζε ηνπ ήπαηνο θαη ζε αχμεζε ηεο ζπρλφηεηαο εκθάληζεο πξσηνπαζνχο θαξθίλνπ ηνπ ήπαηνο. ην πεπηηθφ ζχζηεκα, ε ρξφληα ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφι κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ρξφληα ή νμεία παγθξεαηίηηδα, έιθνο ζηνκάρνπ θαη δσδεθαδαθηχινπ, ρξφληα γαζηξίηηδα, αηξνθηθή γαζηξίηηδα, δπζαπνξξφθεζε βηηακηλψλ, αζβεζηίνπ, καγλεζίνπ θ.ιπ. - 6 -
Αιθνόι θαη θαξθίλνο Ζ θαηαλάισζε αιθνφι νδεγεί ζηελ αλάπηπμε δηαθφξσλ ηχπσλ θαξθίλσλ ηνπ πεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, φπσο ηνπ ζηφκαηνο, ηνπ θάξπγγα, ηνπ νηζνθάγνπ, ηνπ ήπαηνο, ηνπ παγθξέαηνο θ.ιπ. Ο θίλδπλνο αλάπηπμεο θαξθίλνπ ηνπ πεπηηθνχ ζπζηήκαηνο είλαη ζπλνιηθά ηεηξαπιάζηνο ζε ζρέζε κε ηνπο κε ρξήζηεο αιθνφι. H ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφι είλαη ζεκαληηθφο παξάγνληαο θηλδχλνπ γηα ηελ εκθάληζε πνιιψλ ηχπσλ θαξθίλνπ, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ θαξθίλνπ ηνπ καζηνύ, ηνπ ήπαηνο, ηνπ νηζνθάγνπ, ηνπ θάξπγγα, ηεο ζηνκαηηθήο θνηιόηεηαο, ηνπ ιάξπγγα θαη ηνπ εληέξνπ. Ο ζπλδπαζκόο θαπλίζκαηνο θαη θαηαλάισζεο αιθνόι πνιιαπιαζηάδεη ηνλ θίλδπλν εκθάληζεο ηεο λφζνπ (ζπλεξγηθή δξάζε). - 7 -
Σν 22% ησλ ζηνκαηηθώλ θαξθίλσλ θαη ηνπ θάξπγγα ζηνπο άλδξεο απνδίδνληαη ζην αιθνφι, ελψ ην πνζνζηό πέθηεη ζην 9% γηα ηηο γπλαίθεο. Παξφκνηα δηαθνξά εληνπίδεηαη θαη ζηνπο θαξθίλνπο ηνπ νηζνθάγνπ θαη ηνπ ήπαηνο. Έξεπλεο αλαδεηθλχνπλ ηε καθξνρξφληα βιάβε πνπ πξνθαιείηαη ζην λεπξηθφ ζχζηεκα, ζην ήπαξ θαη ζε άιια φξγαλα κεηά απφ ρξφληα θαηαλάισζε νηλνπλεπκαησδψλ πνηψλ. Δλψ γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο ηχπνπο θαξθίλνπ ν θίλδπλνο εκθάληζεο απμάλεηαη κε ηελ αχμεζε ηεο πνζφηεηαο πνπ θαηαλαιψλεη θάπνηνο, ζηελ πεξίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ καζηνύ έρεη παξαηεξεζεί όηη αθόκα θαη έλα πνηήξη αιθνόι ηελ εκέξα απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα εκθάληζεο θαηά 10%. Ζ Διιάδα ζπγθαηαιέγεηαη αλάκεζα ζηηο ρψξεο, κεηαμχ ησλ άιισλ επξσπατθψλ ρσξψλ, κε κεζαία θαηαλάισζε νηλνπλεχκαηνο, σζηφζν παξνπζηάδεη αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 8% κεηαμχ ηνπ 1970 θαη 2003. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ρψξεο φπσο ε Γαιιία θαη ε Ηηαιία έρνπλ ζεκεηψζεη αμηφινγε κείσζε ηεο ηάμεσο ηνπ 35% θαη 50% αληίζηνηρα γηα ην ίδην δηάζηεκα. Ιζραηκηθή θαξδηνπάζεηα θαη δηαβήηεο Δίλαη δηαπηζησκέλν φηη ε κηθξή σο κέηξηα θαηαλάισζε αιθνφι έρεη ζεηηθφ πξνζηαηεπηηθφ απνηέιεζκα ζηελ πηζαλφηεηα εκθάληζεο ηζραηκηθήο θαξδηνπάζεηαο, θαζψο θαη ζαθραξψδε δηαβήηε. Δληνχηνηο, ην ζεηηθφ απνηέιεζκα αληηζηξέθεηαη φηαλ ε θαηαλάισζε μεπεξάζεη θαηά κέζν φξν ηα 40 γξακκάξηα αιθνφιεο ηελ εκέξα γηα ηηο γπλαίθεο θαη ηα 60 γηα ηνπο γξακκάξηα γηα ηνπο άλδξεο. ηελ πςειφηεξε θαηαλάισζε νηλνπλεχκαηνο, παξαηεξείηαη αχμεζε ηνπ ζρεηηθνχ θηλδχλνπ γηα ηζραηκηθή θαξδηνπάζεηα, ε νπνία ζηνπο άλδξεο κπνξεί λα θηάζεη κέρξη 65%. Παξάιιεια, ζε πςειή θαηαλάισζε ην αιθνφι πξνθαιεί ηαρπθαξδία, ππέξηαζε, θαξδηαθέο αξξπζκίεο θαη αιθννιηθή κπνθαξδηνπάζεηα (WHO 2004). Δπηδξάζεηο ζην αλαπλεπζηηθό ζύζηεκα Ζ ρξφληα ρξήζε αιθνφι ζην αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα κπνξεί λα πξνθαιέζεη θξίζεηο άπλνηαο θαηά ηνλ χπλν, ρξφληα απνθξαθηηθή πλεπκνλνπάζεηα απφ ρεκηθφ εξεζηζκφ ησλ πλεπκφλσλ, πλεπκνλία θαη θαξθίλν ηνπ ιάξπγγα θαη ησλ πλεπκφλσλ. - 8 -
Δπηδξάζεηο θαηά ηελ θύεζε Καηά ηελ θχεζε, ε ζπζηεκαηηθή θαηαλάισζε αιθνφι πξνθαιεί ζην έκβξπν ζνβαξέο βιάβεο. Μπνξνχλ λα πξνθιεζνχλ απηφκαηε απνβνιή, ρακειφ βάξνο γέλλεζεο, ζπγγελείο αλσκαιίεο, λεπξνινγηθέο αλαπεξίεο, δηαλνεηηθή θαζπζηέξεζε, επαηηθέο βιάβεο θ.ιπ. Οη βιάβεο είλαη ζπρλφηεξεο φηαλ ε θαηαλάισζε ηνπ αιθνφι γίλεηαη θαηά ην πξψην ηξίκελν ηεο θχεζεο, θαηά ην νπνίν, αθφκε θαη κηα κέηξηα θαηαλάισζε αιθνφι (1-2 πνηά ηελ εκέξα) κπνξεί λα νδεγήζεη ζε εκβξπτθέο βιάβεο. Άιιεο επηβιαβείο δξάζεηο ηνπ αιθνόι ζηνλ νξγαληζκό Μεηαμχ ησλ άιισλ επηδξάζεσλ ηνπ αιθνφι ζηνλ νξγαληζκφ πεξηιακβάλνληαη: ε εκθάληζε αηκαηνινγηθψλ δηαηαξαρψλ (αλαηκία ή ζξνκβνπελία), νη κπνζθειεηηθέο δηαηαξαρέο (κπνπάζεηεο, νζηενπφξσζε θ.ιπ.), νη δηαηαξαρέο ηεο αλαπαξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο (δηαηαξαρέο ζηχζεο, κείσζε φγθνπ θαη πνηφηεηαο ηνπ ζπέξκαηνο θ.ι.π.) Δμάξηεζε θαη αιθννιηζκόο Όηαλ ππάξρεη ρξφληα θαηαλάισζε αιθνφι, αλαπηχζζεηαη ζηαδηαθά ζηνλ νξγαληζκφ έλαο βαζκφο αλνρήο. Απηφ ζεκαίλεη φηη γηα λα επηηεπρζεί ην ίδην θαξκαθνινγηθφ απνηέιεζκα ζηνλ νξγαληζκφ, απαηηνχληαη φιν θαη πςειφηεξεο ζπγθεληξψζεηο αιθνφι ζην αίκα. Γεδνκέλνπ φηη ν ζθνπφο ηεο θαηαλάισζεο αιθνφι είλαη αθξηβψο ε πξφθιεζε απηνχ ηνπ θαξκαθνινγηθνχ απνηειέζκαηνο (επζπκία ή κέζε) ε επίηεπμή ηνπ πξνυπνζέηεη φιν θαη κεγαιχηεξεο θαηαλαιψζεηο αιθννινχρσλ πνηψλ. Ζ ζπλερφκελε αχμεζε ηνπ βαζκνχ αλνρήο νδεγεί ζηαδηαθά ζε «ζσκαηηθή εμάξηεζε», δειαδή ζε εθδήισζε δπζάξεζησλ ζπκπησκάησλ, πνπ νλνκάδνληαη «ζηεξεηηθά ζπκπηψκαηα», ηα νπνία εθδειψλνληαη φηαλ δελ ππάξρνπλ επαξθή επίπεδα αιθνφιεο ζην αίκα. Καζψο ν νξγαληζκφο έρεη αλάγθε φιν θαη πςειφηεξσλ επηπέδσλ αιθνφιεο, είλαη δπλαηφλ ηα ζηεξεηηθά ζπκπηψκαηα ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο λα εθδεισζνχλ αθφκε θαη φηαλ ε αιθνφιε βξίζθεηαη ζε επίπεδα πεξίπνπ 100mg % Καηαλάισζε αιθνόι θαη αηπρήκαηα Ζ θαηαλάισζε αιθνφι απνηειεί ηελ αηηία ελφο κεγάινπ αξηζκνχ ηξνραίσλ, εξγαηηθψλ θαη άιισλ αηπρεκάησλ. Ζ ηνμίθσζε απφ αιθνφιε απνηειεί έλαλ ηζρπξφ παξάγνληα πξφθιεζεο ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, ηξαπκαηηζκψλ ή εγθιεκαηηθψλ πξάμεσλ, ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, πηψζεσλ θαη δειεηεξηάζεσλ. ηελ Διιάδα, ν αξηζκφο ησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαηαλάισζε αιθννινχρσλ πνηψλ, ήηαλ 216,1 αλά 100.000 θαηνίθνπο ην έηνο 2000 θαη 185,5 ην 2001. ε ειιεληθέο έξεπλεο δηαπηζηψζεθε φηη ε ρξήζε αιθνφι απμάλεη ζεκαληηθά ηνλ θίλδπλν πξφθιεζεο ηξνραίνπ αηπρήκαηνο. - 9 -
Δπίζεο, δηαπηζηψζεθε φηη ην 10% ησλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ ζηελ Αζήλα κπνξεί λα απνδνζεί ζηε ρξήζε αιθννινχρσλ πνηψλ (Petridou et al. 1998). Έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ησλ νδεγψλ (41%) πνπ είραλ εκπιαθεί ζε ηξνραία αηπρήκαηα θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εηψλ 1995-1997, είραλ θαηαλαιψζεη θάπνην αιθννινχρν πνηφ πξηλ ην αηχρεκα, ελψ ζην 33% ησλ νδεγψλ ε ζπγθέληξσζε αιθνφιεο ζην αίκα ήηαλ πάλσ απφ 80mg/ lt. Ο πςειφηεξνο θίλδπλνο εκπινθήο ζε ηξνραία αηπρήκαηα ηζρχεη θαη γηα ηνπο λένπο πνπ ζεσξνχλ ηελ θαηαλάισζε αιθννινχρσλ πνηψλ θπξίαξρν ζηνηρείν ηνπ ζχγρξνλνπ ηξφπνπ δσήο. Σηαηηζηηθά γηα ην Αιθνόι Η θαηαλάισζε ζηελ Διιάδα ζπγθαηαιέγεηαη αλάκεζα ζηηο κεζαίεο κεηαμύ ησλ επξσπατθώλ ρσξώλ θαη θαίλεηαη λα παξνπζηάδεη κείσζε. Σύκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Π.Ο.Υ. ε θαηαλάισζε «ζθιεξώλ» αιθννινύρσλ πνηώλ ζηελ Διιάδα θαίλεηαη λα κεηώλεηαη, ε θαηαλάισζε θξαζηνύ λα παξακέλεη πεξίπνπ ζε ζηαζεξά επίπεδα, ελώ λα απμάλεηαη εληππσζηαθά ε θαηαλάισζε ηεο κπίξαο. ηε κειέηε ATTICA πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ Αηηηθή ην 2002, ην πνζνζηφ θαζεκεξηλήο θαηαλάισζεο αιθνφι ζηνπο ελήιηθεο άλδξεο έθηαλε ην 42,5% ελψ ζηηο γπλαίθεο ην 13,6%. Αληίζηνηρα πνζνζηά επηβεβαηψζεθαλ θαη απφ άιιεο έξεπλεο. Τα πςειόηεξα πνζνζηά θαηαλάισζεο θαη ζηα δύν θύια, παξαηεξνύληαη ζηελ ειηθία 55-64 εηώλ. Αληίζεηα, ηα πνζνζηά νινθιεξσηηθήο απνρήο απφ ην αιθνφι είλαη ρακειά γηα ηελ Διιάδα θαη αθνξνχλ ζην 8,3% ηνπ πιεζπζκνχ (άλδξεο 1,2%, γπλαίθεο 15,4%) (WHO Global Status Report on Alcohol 2004). Η θαηαλάισζε ζηνπο λένπο Σν πξφβιεκα θαηαλάισζεο αιθνφι θαίλεηαη λα είλαη ζεκαληηθφ ζηνπο λένπο ηεο Διιάδαο. ηελ έξεπλα HBSC (Currie et al. 2004) νη έθεβνη εξσηήζεθαλ πφζν ζπρλά θαηαλαιψλνπλ αιθνφι κέζα ζε κηα εβδνκάδα. Σα απνηειέζκαηα απφ φιεο ηηο ρψξεο έδεημαλ ζπρλή θαηαλάισζε νπνηνπδήπνηε αιθννινχρνπ πνηνχ γηα ην 5% ησλ εθήβσλ 11 εηψλ, ην 11% ησλ εθήβσλ 13 εηψλ θαη ην 29% ησλ εθήβσλ 15 εηψλ, πνζνζηά ηα νπνία είλαη αλεζπρεηηθά γηα ηελ εμάπισζε ηνπ αιθνφι ζηηο κηθξέο ειηθίεο. Δπηπιένλ, νη έθεβνη θαίλεηαη λα πξνηηκνχλ ζπγθεθξηκέλνπο ηχπνπο πνηψλ, κε ηελ κπίξα λα θαηέρεη ηελ πςειφηεξε ζέζε ζε θαηαλαισηηθή πξνηίκεζε, ηα «ζθιεξά πνηά» λα αθνινπζνχλ ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο θαη ηειεπηαίν ζηελ θαηαλάισζε λα έξρεηαη ην θξαζί. ηνλ επξσπατθφ ρψξν, έρεη αξρίζεη λα αλαπηχζζεηαη κεηαμχ ησλ λέσλ κηα - 10 -
επηθίλδπλε πξαθηηθή θαηαλάισζεο, ε νπνία ζπλίζηαηαη ζηε ζηνρεπκέλε θαη εληαηηθή θαηαλάισζε αιθνφι («binge drinking» - ζην εμήο «βαξηά ρξήζε αιθνφι», ε νπνία αληηπξνζσπεχεη κηα λέα απεηιή, πνπ πξέπεη λα αληηκεησπηζζεί. Σα ζηνηρεία πνπ δίλεη ν Π.Ο.Τ. γηα ηε «βαξηά ρξήζε αιθνφι» κεηαμχ ησλ λέσλ είλαη ηδηαίηεξα απνζαξξπληηθά, κε ηε ρψξα καο λα θαηαιακβάλεη κία απφ ηηο κεζαίεο ζέζεηο. Έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν πνπ θαηαδεηθλχεη ε κειέηε ηνπ Δ.Κ.ΣΔ.Π.Ν. (2007) ζε ζρέζε κε ηελ θαηαλάισζε αιθνφι απφ ηνπο έθεβνπο θαη λένπο είλαη ην γεγνλφο φηη ε κεγάιε πιεηνςεθία (65,4%) ησλ εθήβσλ θαηαλαιψλεη αιθννινχρα ζε ρψξνπο φπνπ ζχκθσλα κε ηνλ πθηζηάκελν λφκν απαγνξεχεηαη ε θαηαλάισζε ηνπο απφ άηνκα ειηθίαο θάησ ησλ 17 εηψλ. Σν πνζνζηφ κεγαιψλεη αθφκα πεξηζζφηεξν, αλ πξνζηεζεί ζε απηφ θαη ην 4,6% πνπ αλαθέξεη φηη θαηαλαιψλνπλ αιθννινχρα ζε ηαβέξλα/ εζηηαηφξην αγφξηα. Κνηλσληθέο επηπηώζεηο Ζ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφι ζπλδέεηαη κε επηβιαβείο θαηαζηάζεηο γηα ηνλ ίδην ηνλ ρξήζηε, ην άκεζν πεξηβάιινλ ηνπ θαη ην θνηλσληθφ ζχλνιν. Σα ηειεπηαία ρξφληα, δίλεηαη ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηηο θνηλσληθέο επηπηψζεηο ηεο ρξήζεο αιθνφι, φπσο είλαη ηα ηξνραία αηπρήκαηα, ηα εξγαζηαθά θαη νηθνγελεηαθά πξνβιήκαηα θαη ε δηαπξνζσπηθή βία. Οη θνηλσληθέο επηπηψζεηο δελ αθνξνχλ φκσο κφλν ζηνλ ρξήζηε, αιιά θαη ζε άιινπο αλζξψπνπο: επηβάηεο ηπραία εκπιεθφκελνπο ζε ηξνραία αηπρήκαηα, κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ ρξήζηε πνπ επεξεάδνληαη απφ ηελ αληθαλφηεηά ηνπ λα εθπιεξψζεη ηηο θνηλσληθέο θαη νηθνγελεηαθέο ηνπ ππνρξεψζεηο ή πνπ πθίζηαληαη ηηο ζπλέπεηεο ηεο βίαο ζηελ νηθνγέλεηα, εξγνδφηεο, ζπλάδειθνη θ.ι.π. Θλεζηκόηεηα ζρεηηδόκελε κε ην αιθνόι ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Δπξώπε Ομεία λνζεξφηεηα θαη ζλεζηκφηεηα. Ζ νμεία λνζεξφηεηα θαη ζλεζηκφηεηα πεξηιακβάλεη ηνπο ηξαπκαηηζκνχο απφ πηψζε, ηνπο ηξαπκαηηζκνχο απφ πξφζεζε, ηνπο ηξαπκαηηζκνχο απφ αηπρήκαηα θαη ηηο ηπραίεο δειεηεξηάζεηο. Ζ Διιάδα παξνπζηάδεη ηελ πςειφηεξε ζλεζηκφηεηα απφ ηξνραία αηπρήκαηα θαη κηα απφ ηηο πςειφηεξεο απφ ηπραίεο δειεηεξηάζεηο. ε έξεπλα γηα ηνπο ηξαπκαηηζκνχο απφ ηξνραία πνπ έθαλαλ εηζαγσγή ζε λνζνθνκεία ηεο Αζήλαο, ππνινγίζζεθε φηη ην 10% ησλ ηξαπκαηηζκψλ κπνξνχλ λα απνδνζνχλ άκεζα ζηελ θαηαλάισζε αιθνφι. Απφ ηνπο νδεγνχο πνπ ελεπιάθεζαλ ζε ηξνραία αηπρήκαηα ηελ πεξίνδν 1995-1997, ην 41% δηαπηζηψζεθε φηη είρε θάλεη ρξήζε αιθνφι πξηλ ηελ νδήγεζε, ελψ ζην 33% ε ζπγθέληξσζε αιθνφιεο ζην αίκα ήηαλ πάλσ απφ 80mg/dl. χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ηξνραίαο, θαηά ηα έηε 2005 θαη 2006, ην πνζνζηφ ησλ ζαλαηεθφξσλ ηξνραίσλ αηπρεκάησλ πνπ νθείινληαη ζε κέζε ήηαλ 28% θαη 25,4% αληίζηνηρα (Δ.Κ.ΣΔ.Π.Ν. 2007). - 11 -
Σηξαηεγηθέο θαηά ηνπ αιθνόι Μέηξα θαη Πνιηηηθέο γηα ηελ Αληηκεηώπηζε ηνπ Αιθνόι ζηελ Διιάδα Οη βαζηθέο πνιηηηθέο πξφιεςεο πνπ εθαξκφδνληαη ζηελ Διιάδα αθνξνχλ ζε ηξεηο ηνκείο: ζηνλ πνηνηηθφ έιεγρν ηεο παξαγσγήο αιθννινχρσλ πνηψλ, ζηελ απαγφξεπζε πψιεζεο αιθννινχρσλ ζε λένπο θαη ζηελ απαγφξεπζε ηεο νδήγεζεο ππφ ηελ επήξεηα αιθνφι. Ο έιεγρνο θαη αδεηνδφηεζε ηεο παξαγσγήο αιθννινχρσλ πνηψλ πινπνηείηαη κε ηε ζέζπηζε άδεηαο γηα ηελ παξαγσγή αιθννινχρσλ πνηψλ. Δληνχηνηο, ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ κέηξνπ ζρεηίδεηαη πεξηζζφηεξν κε ηε δηαζθάιηζε ησλ θνξνινγηθψλ εζφδσλ ηνπ θξάηνπο θαη φρη κε ηελ πξνζηαζία ηεο Γεκφζηαο Τγείαο. Ζ απαγφξεπζε ηεο πψιεζεο πνηψλ ζε λένπο αθνξά ζηελ πψιεζε ζε άηνκα ειηθίαο θάησ ησλ 17 εηψλ. Παξ φια απηά, ε εθαξκνγή ηνπ πθηζηάκελνπ λφκνπ δελ επηηεξείηαη θαζφινπ, κε απνηέιεζκα ην κέηξν λα είλαη νπζηαζηηθά αλελεξγφ. Ζ απαγφξεπζε ηεο νδήγεζεο ππφ ηελ επήξεηα αιθνφι, κε αλψηαηε επηηξεπηή ζπγθέληξσζε αιθνφιεο ζην αίκα ην 0,5%, είλαη έλα κέηξν ε ηήξεζε ηνπ νπνίνπ θαηά πεξηφδνπο επνπηεχεηαη ηθαλνπνηεηηθά, ελψ ζε άιιεο πεξηφδνπο πζηεξεί. Παξ φια απηά, ε Διιάδα έρεη ηελ πςειφηεξε ζηε Γπηηθή Δπξψπε ζλεζηκφηεηα απφ ηξνραία αηπρήκαηα, γεγνλφο πνπ ππνδειψλεη φηη ηε ζεκαζία ηεο απζηεξήο εθαξκνγήο ηνπ κέηξνπ. - 12 -
Δπξσπατθόο Καηαζηαηηθόο Φάξηεο ηνπ Π.Ο.Υ. γηα ην Αιθνόι Να ελεκεξσζεί ν πιεζπζκφο, κε ηελ αλάπηπμε εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ, γηα ηηο επηπηψζεηο ηεο θαηαλάισζεο αιθνφι ζηελ πγεία ηνπο, ζηελ νηθνγέλεηα θαη ζηελ θνηλσλία, θαζψο θαη γηα ηα απνηειεζκαηηθά κέηξα πνπ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ ψζηε λα πξνιεθζνχλ ή λα ειαρηζηνπνηεζνχλ νη βιάβεο. Να πξνσζεζεί ε ηδέα ηεο δηακφξθσζεο ρψξσλ (δεκνζίσλ, εξγαζηαθψλ, ηδησηηθψλ θ.ιπ.) πξνζηαηεπκέλσλ απφ ηηο αξλεηηθέο επηπηψζεηο ηεο θαηαλάισζεο αιθνφι, φπσο βίαηεο ζπκπεξηθνξέο, αηπρήκαηα, θ.ι.π. Να ςεθηζζνχλ θαη λα εθαξκνζζνχλ λφκνη, νη νπνίνη ζα απνζαξξχλνπλ απνηειεζκαηηθά ηελ νδήγεζε θάησ απφ ηελ επήξεηα αιθνφι. Να πξνσζεζεί ε πξνζηαζία ηεο Γεκφζηαο Τγείαο κέζσ κεραληζκψλ ειέγρνπ πσιήζεσλ νηλνπλεπκαησδψλ, π.ρ. ζηνπο λένπο, κε ηελ αχμεζε ησλ ηηκψλ ησλ αιθννινχρσλ πνηψλ κέζσ απμεκέλεο θνξνινγίαο. Να επηβιεζνχλ απζηεξνί έιεγρνη πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηελ άκεζε θαη έκκεζε δηαθήκηζε αιθννινχρσλ πνηψλ θαη λα εμαζθαιηζζεί ε απαγφξεπζε δηαθεκίζεσλ πνπ απεπζχλνληαη απνθιεηζηηθά ζηε λενιαία, φπσο π.ρ. ε ζχλδεζε αιθνφι θαη αζιεκάησλ, φπσο νη ππάξρνληεο πεξηνξηζκνί ή απαγνξεχζεηο πνπ ήδε ηζρχνπλ ζε νξηζκέλεο ρψξεο. Να δηαζθαιηζηεί ε εχθνιε πξφζβαζε ζε απνηειεζκαηηθέο ζεξαπεπηηθέο θαη επαλεληαμηαθέο ππεξεζίεο, νη νπνίεο ζα απαζρνινχλ εηδηθά εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθφ, ηφζν γηα αλζξψπνπο πνπ θάλνπλ επηθίλδπλε θαη επηβιαβή ρξήζε νηλνπλεπκαησδψλ, φζν θαη γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπο. Να θαιιηεξγεζεί ε ζπλείδεζε ηεο δενληνινγηθήο θαη λνκηθήο επζχλεο ζηνπο επαγγεικαηίεο ηνπ κάξθεηηλγθ ή ζε απηνχο πνπ πσινχλ αιθννινχρα πνηά. Να γίλνληαη απζηεξνί έιεγρνη αζθαινχο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο θαη λα εθαξκφδνληαη θαηάιιεια κέηξα ελαληίνλ ηεο παξάλνκεο παξαγσγήο θαη πψιεζεο. Να απμεζεί ε ηθαλφηεηα ηεο θνηλσλίαο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ αιθνφι, εθπαηδεχνληαο θαη εμνπιίδνληαο κε εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε θαίξηνπο ηνκείο, - 13 -
φπσο ε Τγεία, ε Κνηλσληθή Πξφλνηα, ε Παηδεία, ην δηθαζηηθφ ζψκα θ.ιπ., θαη παξάιιεια δίλνληαο πξσηνβνπιία θαη ελδπλακψλνληαο ηηο ηνπηθέο αξρέο. Να ππνζηεξηρζνχλ κε-θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο θαη θηλήζεηο απηνβνήζεηαο πνπ πξνσζνχλ έλαλ πγηή ηξφπν δσήο, θαη εηδηθά εθείλεο νη θηλήζεηο πνπ έρνπλ ζα ζηφρν ηελ πξφιεςε ή ηε κείσζε βιαβψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην αιθνφι. Να εθπνλεζνχλ θξαηηθά πξνγξάκκαηα επξείαο βάζεο, πνπ ζα παίξλνπλ ππφςε ηνπο ηνλ Δπξσπατθφ Καηαζηαηηθφ Υάξηε γηα ην Αιθνφι, κε θαζαξνχο ζηφρνπο δξάζεο, παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο έθβαζήο ηνπο, ηα νπνία ζα εθζπγρξνλίδνληαη θαηά πεξηφδνπο. Δξσηήζεηο γηα ην αιθνόι 1. Τη ζπκβαίλεη όηαλ ην αιθνόι κπαίλεη ζην ζώκα; αιθνφι απφ ην αίκα. Σν αιθνφι πνπ θαηαλαιψλεηαη εηζέξρεηαη κέζσ ηνπ ζηφκαηνο θαη ηνπ νηζνθάγνπ ζην ζηνκάρη. Μηα κηθξή πνζφηεηα αθνκνηψλεηαη εθεί. Σν ππφινηπν έξρεηαη θαζαξφ, θαη ρσξίο λα αθνκνησζεί, ζην αίκα θαη εμαπιψλεηαη ζε φιν ην ζψκα. Ζ παξνπζία ηνπ θαγεηνχ ζην ζηνκάρη ηε ζηηγκή πνπ θάπνηνο πίλεη θαζπζηεξεί ηελ απνξξφθεζε ηνπ Γη απηφ έλα αιθννινχρν πνηφ έρεη πην γξήγνξεο επηπηψζεηο φηαλ ην ζηνκάρη είλαη άδεην απφ φηαλ θάπνηνο πίλεη θαηά ηε δηάξθεηα ελφο γεχκαηνο ή κεηά απ απηφ. Πνηά κε επίπεδν αιθνφι πάλσ απφ 20% παξακέλνπλ γηα κεγαιχηεξν δηάζηεκα ζην ζηνκάρη απφ πνηά κε ρακειφηεξν επίπεδν αιθνφι. Κάπνηνο πνπ έρεη κεγάιν βάξνο έρεη πεξηζζφηεξν ζσκαηηθά πγξά απ φηη θάπνηνο πνπ έρεη κηθξφηεξν βάξνο. Έηζη έλα πην ειαθξχ άηνκν επεξεάδεηαη πεξηζζφηεξν απ φηη έλα βαξχ άηνκν πνπ έρεη πηεη ηνλ ίδην αξηζκφ αιθννινχρσλ πνηψλ. Τπάξρεη επίζεο δηαθνξά θαη αλάκεζα ζηνπο άληξεο θαη ηηο γπλαίθεο. Σν γπλαηθείν ζψκα πεξηιακβάλεη θαηά κέζν φξν ιηγφηεξα πγξά αλά θηιφ απ φηη έλα αληξηθφ. Δπίζεο νη γπλαίθεο αθνκνηψλνπλ κηθξφηεξε πνζφηεηα αιθνφι ζην ζψκα. Σν ήπαξ ηειηθά δηαιχεη ην αιθνφι ην νπνίν κεηά απνβάιιεηαη απφ ηα νχξα. 2. Πνηεο είλαη νη βξαρππξόζεζκεο νξγαληθέο ζπλέπεηεο ηνπ λα πίλεηο αιθνόι; Σν αιθνφι κεηαηξέπεηαη ζην ζψκα ζε αθεηαιδεΐδε. Απηή ε νπζία είλαη ππεχζπλε, κεηαμχ άιισλ, γηα ηηο ζπλέπεηεο ηεο κέζεο. Απηέο νη δηεξγαζίεο γίλνληαη ζην ήπαξ. Δπίζεο, φηαλ γίλεηαη ρξήζε αιθνφι παξαηεξνχληαη νη αθφινπζεο αιιαγέο: Με έλα επίπεδν αιθνφι 0-0,5 (πεξίπνπ έλα πνηήξη γηα ηηο γπλαίθεο, δχν γηα ηνπο άληξεο): ηα αηκνθφξα αγγεία θάησ απφ ην δέξκα δηαζηέιινληαη, γεγνλφο ην νπνίν πξνθαιεί έλα δπζάξεζην αίζζεκα. Ζ γεχζε, ε φζθξεζε θαη ε φξαζε πεξηνξίδνληαη ιίγν φπσο πεξηνξηζκέλν επίζεο είλαη ην αίζζεκα ηνπ πφλνπ. - 14 -
Με έλα επίπεδν αιθνφι 0,5-1,5 (πεξίπνπ 1-5 πνηήξηα γηα ηηο γπλαίθεο θαη 2-7 γηα ηνπο άληξεο) ππάξρεη κηα αιιαγή ζηε δηάζεζε θαη ηε ζπκπεξηθνξά. Ζ κλήκε εμαζζελίδεη, ε θξηηηθή ηθαλφηεηα γίλεηαη πην δχζθνιε, ε ηαρχηεηα αληίδξαζεο είλαη πεξηνξηζκέλε. Δπεξεάδεηαη ν ζπληνληζκφο ησλ κπψλ θαη ε φξαζε αιιάδεη. Με έλα επίπεδν αιθνφι 1,5-3 ( πεξίπνπ 5-9 πνηήξηα γηα ηηο γπλαίθεο θαη 7-14 γηα ηνπο άληξεο) νη πξναλαθεξζείζεο ζπλέπεηεο απμάλνληαη. Ζ ζπκπεξηθνξά γίλεηαη εμαηξεηηθά ζπλαηζζεκαηηθή. Οη απηνθξηηηθέο εμαθαλίδνληαη. Σν πξφζσπν γίλεηαη θφθθηλν θαη πξεζκέλν, θαη νη θφξεο ησλ νθζαικψλ δηαζηέιινληαη. Ζ πηζαλφηεηα ηεο λαπηία θαη ηνπ εκεηνχ είλαη πςειή. Με έλα επίπεδν αιθνφι 3-4 ( πεξίπνπ 9-13 πνηήξηα γηα ηηο γπλαίθεο θαη 14-19 γηα ηνπο άληξεο) νη αηζζήζεηο ππνιεηηνπξγνχλ. Απηφο πνπ έρεη πηεη βξίζθεηαη ζε πιήξε ζχγρπζε. Με δπζθνιία παξαηεξεί απηά πνπ αθνχεη ή βιέπεη. Με έλα επίπεδν αιθνφι 3-4 ( πεξίπνπ 9-13 πνηήξηα γηα ηηο γπλαίθεο θαη 14-19 γηα ηνπο άληξεο) νη αηζζήζεηο ππνιεηηνπξγνχλ. Απηφο πνπ έρεη πηεη βξίζθεηαη ζε πιήξε ζχγρπζε. Με δπζθνιία παξαηεξεί απηά πνπ αθνχεη ή βιέπεη. 3. Πνηεο είλαη νη καθξνπξόζεζκεο νξγαληθέο ζπλέπεηεο ηνπ λα πίλεηο αιθνόι ; Δθείλνη πνπ ζπλήζσο πίλνπλ πάξα πνιχ δηαηξέρνπλ πςειφ θίλδπλν λα παξνπζηάζνπλ θάπνηα νξγαληθή βιάβε. Ο βαζκφο ηεο δεκηάο εμαξηάηαη απφ ηε δφζε. Σα φξγαλα πνπ ζπκβάινπλ ζηελ απνξξφθεζε θαη ηελ αθνκνίσζε ηνπ αιθνφι, φπσο ην ζηνκάρη, ην ήπαξ θαη ην πάγθξεαο είλαη εππαζή. Δπίζεο ν εγθέθαινο ππνθέξεη απφ ηελ ζπλερή θαηάρξεζε. Σν ήπαξ είλαη έλα ζεκαληηθφ φξγαλν γηα ηνλ κεηαβνιηζκφ ηνπ αιθνφι. Ζ ππεξβνιηθή ρξήζε αιθνφι κπνξεί λα πξνθαιέζεη εθθπιηζκφ ηνπ ήπαηνο. Έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε έρεη δείμεη φηη πηζαλψο πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο κηζνχο εμαξηεκέλνπο απφ ην αιθνφι έρνπλ πξφβιεκα ζην ήπαξ. Απηφ κπνξεί λα πξνθαιέζεη λαπηία, εκεηφ, έιιεηςε φξεμεο, κείσζε βάξνπο θαη ππξεηφ. Μεηά ηελ δηαθνπή ηεο ιήςεο αιθνφι, ην ήπαξ κπνξεί λα επαλέιζεη. Ζ πην γλσζηή αλίαηε δηαηαξαρή ηνπ ήπαηνο πνπ πξνθαιείηαη απφ θαηάρξεζε αιθνφι είλαη ε θίξξσζε ηνπ ήπαηνο. Άιιεο ζπρλέο νξγαληθέο παζήζεηο είλαη γαζηξίηηδα (κφιπλζε ηεο βιελλψδνπο κεκβξάλεο ηνπ ζηνκάρνπ) θαη παγθξεαηίηηδα (θιεγκνλή ζην πάγθξεαο). Ζ γαζηξίηηδα κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζηνκαρηθή αηκνξξαγία. Ζ παγθξεαηίηηδα επηηξέπεη ζε ιηγφηεξεο ζξεπηηθέο νπζίεο λα αθνκνησζνχλ, πξνθαιψληαο κεηαμχ άιισλ κείσζε βάξνπο. Γηάθνξεο έξεπλεο έρνπλ εληνπίζεη κηα ζρέζε κεηαμχ ππεξβνιηθήο θαηάρξεζεο αιθνφι θαη θαξθίλνπ ζην ζηφκα, ην ιαξχγγη θαη ηνλ νηζνθάγν, εηδηθά κε αλζξψπνπο πνπ πίλνπλ θαη επίζεο θαπλίδνπλ. Απηνί πνπ πίλνπλ πνιχ επίζεο δηαηξέρνπλ ηνλ θίλδπλν λα αλαπηχμνπλ θαξθίλν ηνπ ήπαηνο θαη ηνπ παρένο εληέξνπ. Οη γπλαίθεο πνπ πίλνπλ πνιχ έρνπλ - 15 -
κεγαιχηεξν θίλδπλν λα αλαπηχμνπλ θαξθίλν ηνπ ζηήζνπο. Μπνξεί επίζεο λα πξνθιεζεί βιάβε ζηνλ εγθέθαιν, φπσο ην ζχλδξνκν Wernicke-Korsakoff. 4. Τη απνθαινύκε θίξξσζε ηνπ ήπαηνο; Ζ θίξξσζε ηνπ χπαηνο είλαη έλαο ρξφληνο εξεζηζκφο θαη κφιπλζε ηνπ ήπαηνο. Σν αιθνφι είλαη γεγνλφο φηη θζείξεη ην ήπαξ. Όηαλ ην ζπγθεθξηκέλν φξγαλν ηνπ ζψκαηνο είλαη εξεζηζκέλν κπνξεί λα κνιπλζεί. Σα κνιπζκέλα θχηηαξα πεζαίλνπλ θαη αληηθαζίζηαληαη απφ ζπλδεηηθνχο ηζηνχο. Απηνί είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κηθξέο πιεγέο. Δμαηηίαο ηνπ ζπλδεηηθνχ ηζηνχ ην ήπαξ ππνιεηηνπξγεί θαη δελ κπνξεί λα επαλέιζεη ζηελ πξνεγνχκελε θαηάζηαζε πηα. Γελ αλαπηχζζνπλ θίξξσζε ηνπ ήπαηνο φινη φζνη πίλνπλ ππεξβνιηθά, αιιά αλσκαιίεο ζην ήπαξ παξακέλνπλ άγλσζηεο ζηνλ πάζρνληα ή αλαθαιχπηνληαη κεηά απφ πνιιά ρξφληα. Έξεπλεο πνπ δηεμήρζεζαλ ζε απνζαλφληεο πνπ ήηαλ γλσζηφ φηη έπηλαλ πεξηζζφηεξα απφ 5 αιθννινχρα πνηά ηελ εκέξα έδεημαλ φηη ην 20% ππέθεξαλ απφ θίξξσζε ηνπ ήπαηνο. 5. Γηαηί θάπνηνη άλζξσπνη θαηαλαιώλνπλ αιθνόι; Έρνπλ δηελεξγεζεί πνιιέο έξεπλεο κε ζθνπφ λα αλαθαιχςνπλ ηνλ ιφγν πνπ θάπνηνη άλζξσπνη θαηαλαιψλνπλ αιθνφι. Απφ κία έξεπλα πνπ δηελεξγήζεθε ζηελ Οιιαλδία κεηαμχ αηφκσλ ειηθίαο απφ 15 κέρξη 25 εηψλ βγήθαλ ηα αθφινπζα ζπκπεξάζκαηα: Κνηλσληθφηεηα (71%) Σνπο αξέζεη ε γεχζε (51%) Γεκηνπξγεί αίζζεκα ραιάξσζεο (12%) Πξνθαιεί κέζε (6%) Δπεηδή ην θάλνπλ φινη (6%) Γηα λα μεράζνπλ πξνβιήκαηα (0%) Σν αιθνφι γίλεηαη επηθίλδπλν φηαλ ρξεηάδεζαη κεγαιχηεξε πνζφηεηα γηα λα αηζζαλζείο θαιά. Όηαλ δελ κπνξείο λα ην θάλεηο απηφ πηα απφ κφλνο ζνπ θαη θαηαλαιψλεηο αιθνφι γηα λα ην πεηχρεηο, ζε θάπνηα ζηηγκή δηαηξέρεηο ηνλ θίλδπλν λα αξρίζεηο λα πίλεηο πεξηζζφηεξε πνζφηεηα θάζε θνξά γηα λα εμαθνινπζήζεηο λα βηψλεηο ηηο ζπλέπεηεο ηνπ αιθνφι. Απηφ κπνξεί λα απνηειέζεη ηε αξρή κηαο εμάξηεζεο. Δάλ πίλεηο γηα λα αηζζαλζείο θαιά κπνξείο λα ξσηήζεηο ηνλ εαπηφ ζνπ εάλ κπνξείο επίζεο λα ραιαξψζεηο ρσξίο αιθνφι 6. Μπνξείο λα εμαξηεζείο από ην αιθνόι; H ζπρλή ρξήζε αιθνφι πξνθαιεί αλνρή θαη εμάξηεζε, ζσκαηηθή θαη ςπρηθή. Ζ εμάξηεζε απφ απηή ηελ νπζία είλαη γεληθά χπνπιε θαη καθξνρξφληα. Αθνχ εγθαηαζηαζεί ε ζσκαηηθή εμάξηεζε, κε ηε δηαθνπή ηεο ρξήζεο εκθαλίδνληαη ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο, φπσο ηξεκνχιηαζκα ησλ ρεξηψλ, ηεο γιψζζαο θαη ησλ βιεθάξσλ, ηαρπθαξδία, εθίδξσζε, άγρνο, πνλνθέθαινο, αυπλία θ.α. Σν ζχλδξνκν ζηέξεζεο κπνξεί λα εμειηρζεί ζε Delirium - 16 -
Tremens, πνπ εθδειψλεηαη κε ηαρπθαξδία, εθίδξσζε, νπηηθέο ή αθνπζηηθέο παξαηζζήζεηο. Παξαηεξείηαη επίζεο ζπρλά παξαιήξεκα θαη ςπρνθηλεηηθή δηέγεξζε. πλήζσο εκθαλίδεηαη ζε άηνκα πνπ πάζρνπλ απφ θάπνηα ηαπηφρξνλε ζσκαηηθή αζζέλεηα, είλαη δε δπλαηφλ λα θαηαιήμεη θαη ζην ζάλαην. Ζ ρξφληα ρξήζε αιθνφι κπνξεί λα νδεγήζεη επίζεο ζε βξνγρίηηδα, πλεπκνλία, θπκαηίσζε θαη θαξδηνπάζεηα. Ζ εμαζζέλεζε ησλ δηαλνεηηθψλ ιεηηνπξγηψλ δελ είλαη ζπάληα. Οη πεξηζζφηεξνη ζάλαηνη απφ ρξφληα θαηάρξεζε αιθνφι νθείινληαη ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ ήπαηνο, εθφζνλ εθεί κεηαβνιίδεηαη ε κεγαιχηεξε πνζφηεηα αιθνφι (θίξξσζε ήπαηνο). 7. Πόηε θάπνηνο ζεσξείηαη όηη είλαη εμαξηεκέλνο από ην αιθνόι; Γηα λα κπνξέζεηο λα πξνζδηνξίζεηο εάλ θάπνηνο είλαη εμαξηεκέλνο ή εζηζκέλνο ζην αιθνφι απηφ ην άηνκν πξέπεη λα πιεξνί ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα ην νπνία έρνπλ θαζνξηζηεί απφ ηνλ Παγθφζκην Οξγαληζκφ Τγείαο (WHO), κεηαμχ άιισλ. Σα αθφινπζα είλαη θξηηήξηα γηα εζηζκφ ζην αιθνφι (δελ ρξεηάδεηαη λα πιεξνί θαλείο φια ηα θξηηήξηα): Αλνρή. Φπρνινγηθή εμάξηεζε (λα έρεηο επηζπκία γηα αιθνφι, πνπ πνηθίιεη απφ πνιχ κηθξή κέρξη πνιχ κεγάιε). ηεξεηηθά ζπκπηψκαηα (λα εθδειψλνληαη ζσκαηηθέο αληηδξάζεηο κεηά ηε δηαθνπή). Υξήζε αιθνφι γηα ηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζηεξεηηθψλ ζπκπησκάησλ. Απνηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο λα ειέγμεη ηε ρξήζε ηνπ αιθνφι. παηάιε πνιχ ρξφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηε ιήςε αιθνφι ή γηα ηελ απαιιαγή απφ ηε επήξεηά ηνπ. Καηαζηξνθηθέο ζπλέπεηεο απφ ηε ρξήζε ηφζν ζην ίδην ην άηνκν φζν θαη ζην πεξηβάιινλ ηνπ (πξνβιήκαηα ζηε δνπιεηά ή ην ζρνιείν, δηαθσλίεο κε ηα άηνκα ηνπ ζηελνχ πεξηβάιινληνο, αθηεξψλεη ιηγφηεξν ρξφλν ζε ρφκπη, αζζέλεηεο). Λήςε αιθνφι πην ζπρλά θαη ζε κεγαιχηεξεο δφζεηο απ φηη ζρεδίαδε. πλερίδεη λα πίλεη αιθνφι αθφκα θη αλ γλσξίδεη φηη ηνπ πξνθαιεί δεκηά. Όηαλ νη πειάηεο πάλε ζε έλα ζεξαπεπηηθφ θέληξν, ην πξψην πξάγκα πνπ ζα αλαθαιχςνπλ είλαη ε ζνβαξφηεηα ηεο εμάξηεζεο. Σν EuropASI (Γείθηεο Βαζκνχ Δμάξηεζεο) είλαη έλα ηεζη πνπ ρξεζηκνπνηείηαη απφ πνιιά ηδξχκαηα γηα ηνλ εληνπηζκφ πξνβιεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ ρξήζε αιθνφι. 8. Πσο ζα κάζσ αλ είκαη αιθννιηθόο; Πξφθεηηαη πεξί ελφο δχζθνινπ εξσηήκαηνο πνπ δελ κπνξεί λα απαληεζεί κνλνιεθηηθά. ίγνπξα δελ ππάξρεη θάπνηνπ είδνπο εμέηαζε ε νπνία κπνξεί λα δηαγλψζεη ηνλ αιθννιηζκφ - 17 -
άκεζα, αιιά έλα ζχλνιν γεγνλφησλ θαη θαηαζηάζεσλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ζπλήζσο ηε δσή ελφο αιθννιηθνχ. Αλ ινηπφλ: Σνλ ηειεπηαίν θαηξφ πίλεηε ζπρλφηεξα θαη αλαδεηάηε έλα πνηφ γηα λα ζαο θάλεη λα ληψζεηε θαιχηεξα ή πξνθεηκέλνπ λα πξνεηνηκαζηείηε θαιχηεξα γηα έλα ζεκαληηθφ γεγνλφο. Πίλεηε κφλνο ζαο ρσξίο λα ππάξρεη θάπνηνο ζπγθεθξηκέλνο ιφγνο, ζπρλά ην πξσί. Υξεηάδεζηε έλα πνηφ γηα λα "θαικάξεηε" κεηά απφ μελχρηη θαη έληνλε θαηαλάισζε αιθoφι (hangover). Σν θνηλσληθφ ζαο πεξηβάιινλ πηζηεχεη νηη ην παξαθάλεηε ζην πνηφ αιιά δελ ηνπο δίλεηε θαη πνιιή ζεκαζία. παηαιάηε αξθεηφ ρξφλν γηα λα ζπλέιζεηε απφ ππεξθαηαλάισζε αιθνφι, θάηη ην νπνίν γίλεηαη φιν θαη ζπρλφηεξα ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ. Έρεηε πεη ςέκαηα φηη ήζαζηε άξξσζηνο γηα λα απνθχγεηε επαγγεικαηηθή ή πξνζσπηθή ππνρξέσζε ελψ πξνζπαζνχζαηε λα ζπλέιζεηε απφ hangover. Οδεγείηε πνιχ ζπρλά ππφ ηελ επίδξαζε αιθνφι, ίζσο κάιηζηα λα έρεηε εκπιαθεί θαη ζε αηπρήκαηα, ελψ γλσξίδεηε θαιά πφζν επηθίλδπλν είλαη απηφ. Έρεηε πεη ςέκαηα φηη δελ πίλεηε φηαλ θαηά ηχρε ηέζεθε έλα ηέηνην δήηεκα ζην πεξηβάιινλ ζαο. Πνιιέο θνξέο έρεηε απνθαζίζεη λα πεξηνξίζεηε ή/θαη λα θφςεηε ην πνηφ αιιά άιιεο ηφζεο δελ ηα έρεηε θαηαθέξεη. Γίλεηε κηθξή ζεκαζία ζηνπο γχξσ ζαο αιιά θαη ζηνλ εαπηφ ζαο, ακειψληαο ηελ πξνζσπηθή ζαο εκθάληζε αιιά θαη πγεία. Δκπιέθεζηε ζπρλά ζε δηαμηθηζκνχο, αθφκα θαη ζε ζσκαηηθή βία κε ηνπο αλζξψπνπο ζαο, επεηδή δελ κπνξείηε λα ειέγμεηε ηα λεχξα ζαο. 9. Υπάξρεη θάπνην "αζθαιέο" όξην θαηαλάισζεο αιθνόι; Αλ κπνξνχζακε λα απαληήζνπκε κε κία ιέμε, ζα ιέγακε "φρη". Τπφ ηελ έλλνηα φηη έρνπκε ηνλ έιεγρν γηα λα πηνχκε έλα πνηήξη κφλν θαη φηη απηνχ ηνπ είδνπο ε θαηαλάισζε έρεη πάξεη ηνλ ραξαθηήξα ζπλήζεηαο εδψ θαη θαηξφ, κάιινλ δελ πξέπεη λα αλεζπρείηε. Αλ φκσο ε ζπλήζεηα απηή είλαη πξφζθαηε θαη αλ δελ κπνξείηε λα ιεηηνπξγήζεηε ρσξίο ην θαζεκεξηλφ ζαο πνηφ, ρξεηάδεηαη πξνζνρή. Έλα πνηεξάθη θξαζί, κία κηθξή δφζε απφ πνηφ κεγάιεο πεξηεθηηθφηεηαο ζε αιθνφι, έλα πνηήξη κπχξα θαζεκεξηλά θαίλεηαη πσο δελ πξνθαινχλ ζε έλα θπζηνινγηθφ άηνκν νξγαληθέο ή ιεηηνπξγηθέο δηαηαξαρέο. ίγνπξα φκσο απηφ ην γεγνλφο δελ πξέπεη λα ζαο πξνηξέςεη λα πίλεηε επί θαζεκεξηλήο βάζεο. - 18 -
10. Πσο κπνξείο λα αληηκεησπίζεηο θαιύηεξα ηα ζηεξεηηθά ζπκπηώκαηα όηαλ δηαθόπηεηο ηελ ρξήζε αιθνόι; Όηαλ ζηακαηάο λα πίλεηο αιθνφι κπνξεί λα εθδειψζεηο φια ηα είδε ησλ ζηεξεηηθψλ ζπκπησκάησλ. Απηά κπνξνχλ λα πνηθίινπλ απφ πνιχ ειαθξά κέρξη πνιχ ζνβαξά. Μπνξεί λα ππνθέξεηο απφ εθίδξσζε, λα αληηκεησπίδεηο πξνβιήκαηα χπλνπ, λα έρεηο πφλνπο ζην ζηνκάρη, λα είζαη αγρσκέλνο, λα αηζζάλεζαη έληαζε θαη λεπξηθφηεηα. ηηο ρεηξφηεξεο πεξηπηψζεηο κπνξεί επίζεο λα αξρίζεηο λα ηξέκεηο θαη λα εθδειψλεηο επηιεπηηθή θξίζε ή ληειίξην (απνπιεμία). 24 ψξεο κεηά ηε δηαθνπή ιήςεο αιθνφι ηα ζηεξεηηθά ζπκπηψκαηα βξίζθνληαη ζην απνθνξχθσκά ηνπο θαη κεηά απφ 3 εκέξεο ην ρεηξφηεξν κέξνο έρεη θπζηνινγηθά πεξάζεη. Μεηά απφ 7 κε 10 κέξεο ηα πεξηζζφηεξα ζπκπηψκαηα έρνπλ εμαθαληζηεί. 11. Γηα πόζν δηάζηεκα δελ ζα πξέπεη λα πίλσ γηα λα απαιιαγώ από ηελ εμάξηεζε; Γελ ππάξρεη ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδνο πνπ απαηηείηαη γηα λα απαιιαγείο απφ ην αιθνφι, αιιά κπνξείο λα ζεσξήζεηο φηη φζν πεξηζζφηεξν θαηξφ δηαθφςεηο ην πνηφ ηφζν θαιχηεξεο πηζαλφηεηεο έρεηο λα κπνξέζεηο λα θξαηεζείο καθξηά απφ ην αιθνφι. Όηαλ έρεηο κφιηο ζηακαηήζεη λα πίλεηο ζθέθηεζαη ην πνηφ πνιχ έληνλα, αιιά απηέο νη ζθέςεηο ζηαδηαθά εμαθαλίδνληαη. Δίλαη δχζθνιν λα πεηο πφζνο θαηξφο ζα ρξεηαζηεί. Απηφ εμαξηάηαη απφ ην θάζε άηνκν, αιιά είλαη μεθάζαξν φηη ην λα έρεηο βάιεη ηε δσή ζνπ ζε κηα ηάμε ζίγνπξα βνεζάεη. Σν λα κελ είζαη εμαξηεκέλνο απφ ην αιθνφι ζεκαίλεη, κεηαμχ άιισλ, φηη δελ επηδεηάο ηηο επηδξάζεηο ηνπ αιθνφι πηα. Οη άλζξσπνη πνπ πίλνπλ ππεξβνιηθά ζπλεζίδνπλ ην αιθνφι. Υξεηάδνληαη κεγαιχηεξε πνζφηεηα θάζε θνξά γηα λα εμαθνινπζνχλ λα αηζζάλνληαη ηηο ζπλέπεηέο ηνπ. Σν λα ζηακαηήζεηο λα πίλεηο δηαθφπηεη απηή ηε ζπλήζεηα, αιιά εάλ αξρίζεηο λα πίλεηο πάιη ηελ αλαθηάο πνιχ γξήγνξα. Δπηπιένλ, άλζξσπνη πνπ έρνπλ πηεη πάξα πνιχ θαη γηα πνιχ θαηξφ κπνξεί λα ππνθέξνπλ ζε κηθξφηεξν ή κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ράζηκν ηνπ ειέγρνπ. Απηφ ζεκαίλεη φηη δελ κπνξνχλ λα ηεξήζνπλ ηε ζπκθσλία πνπ έθαλαλ κε ηνλ εαπηφ ηνπο λα πηνπλ δειαδή έλαλ ζπγθεθξηκέλν αξηζκφ πνηψλ. 12. Έρσ αθνύζεη όηη ην ιίγν αιθνόι θάλεη θαιό ζηελ θαξδηά. Δίλαη αιήζεηα απηό; Απηή ε ζχγρπζε έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ηε δεκνζίεπζε απνηειεζκάησλ πνιιψλ θαη ζνβαξψλ εξγαζηψλ πνπ έρνπλ αλαδείμεη ηελ πξνζηαηεπηηθή δξάζε νπζηψλ πνπ πεξηέρνληαη ζην θφθθηλν θξαζί φζνλ αθνξά ζηελ πξφιεςε ηεο ζηεθαληαίαο λφζνπ. Γελ έρεη απνδεηρηεί σζηφζν αλ κφλν απηέο νη νπζίεο ή ε ηαπηφρξνλε πγηεηλή δηαηξνθή (κεζνγεηαθή δίαηηα) είλαη ππεχζπλεο γηα ηηο πξνζηαηεπηηθέο ηδηφηεηεο ηνπ θξαζηνχ. ε θάζε πεξίπησζε φκσο δελ ζπληζηάηαη ε θαζεκεξηλή θαηαλάισζε θξαζηνχ ζε άηνκα πνπ δελ έρνπλ ήδε απηή ηε ζπλήζεηα. 13. Υπάξρεη θιεξνλνκηθή πξνδηάζεζε γηα αιθννιηζκό; Τπάξρνπλ ζαθείο ελδείμεηο φηη ππάξρεη κηα γελεηηθή πξνδηάζεζε γηα ρξήζε εμαξηεζηνγφλσλ νπζίεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ην αιθνφι. Φπζηθά θαη ην πεξηβάιινλ παίδεη ηεξάζηην ξφιν. Έλα παηδί ην νπνίν κεγαιψλεη ζε κηα νηθνγέλεηα φπνπ έλαο ηνπιάρηζηνλ αληηκεησπίδεη - 19 -
ηέηνην πξφβιεκα ζαθψο επεξεάδεηαη, θαη ππφ ηελ έλλνηα απηή, ν αιθννιηζκφο έρεη θιεξνλνκηθή παξάκεηξν. ε θακία πεξίπησζε φκσο απηφ δελ ζεκαίλεη πσο έλα παηδί κίαο νηθνγέλεηαο κε πξφβιεκα αιθννιηζκνχ ζα γίλεη αιθννιηθφο, ή πσο έλα παηδί απφ κία "πγηή" νηθνγέλεηα δελ κπνξεί λα εκθαλίζεη ηέηνηα πξνβιήκαηα ζην κέιινλ. 14. Πσο κπνξείο λα πξνζηαηεύζεηο ηνλ εαπηό ζνπ από ηελ πίεζε ησλ θίισλ λα πηεηο αιθνόι; Γελ είλαη θαιφ άλζξσπνη πνπ βξίζθνληαη ζην πεξηβάιινλ ζνπ λα ζε πηέδνπλ ή λα ληψζεηο φηη ζε πηέδνπλ λα πηεηο. Σν λα πίλεη θάπνηνο αιθνφι είλαη κηα επηινγή θαη είλαη επηινγή ζνπ λα κελ ην θάλεηο. Οη θίινη ζνπ πξέπεη λα ην ζέβνληαη απηφ. Φίινη πνπ ζέινπλ ην θαιφ ζνπ ζέβνληαη ηε γλψκε ζνπ θαη ην ηη έρεηο απνθαζίζεη. Δάλ δελ ην θάλνπλ, πξέπεη λα αλαξσηεζείο εάλ είλαη πξαγκαηηθά θαινί θίινη θαη εάλ ζέιεηο λα παξακείλεηο θίινο κ απηνχο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα γλσξίδεηο ηνπο ιφγνπο πνπ δελ ζέιεηο λα πηείο ή ηνπιάρηζηνλ φρη πάξα πνιχ. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα έρεηο γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ην αιθνφι, γηα παξάδεηγκα λα γλσξίδεηο ηνπο θηλδχλνπο. Έηζη κπνξείο μεθάζαξα λα εμεγήζεηο ζηνπο άιινπο γηαηί έρεηο θηάζεη ζ απηή ηελ απφθαζε. Δάλ νη άιινη επηκέλνπλ, κπνξείο λα ηνπο πεηο θάπνηα πξάγκαηα, γηα παξάδεηγκα: Γελ κνπ αξέζεη, πξνηηκψ λα πησ έλα αλαςπθηηθφ. Απιψο κνπ αξέζεη πεξηζζφηεξν φηαλ είκαη εγθξαηήο. Σν απφγεπκά κνπ είλαη θαιχηεξν φηαλ δελ είκαη κεζπζκέλνο. Γελ ρξεηάδνκαη αιθνφι γηα λα είκαη επηπρηζκέλνο. Θέισ λα παξακείλσ «θαζαξφο». Κάλσ ζπνξ θαη ην αιθνφι είλαη θαθφ γηα ηελ θαηάζηαζή κνπ. Θέισ λα είκαη ζε θφξκα αχξην Μπνξείο επίζεο λα ρξεζηκνπνηήζεηο έλα αζηείν ή έλα αλψδπλν ςέκα φπσο: Γελ ην αληέρσ. Αξξσζηαίλσ. Μνπ δίλεη έλα θαθφ ρηνχκνξ. Έρσ θάλεη ζπκθσλία λα κε πησ. 15. Έρνπλ νη άλζξσπνη πνπ αληηκεησπίδνπλ πξόβιεκα αιθννιηζκνύ θαη ςπρνινγηθά πξνβιήκαηα; Μηα έξεπλα πνπ δηεμήρζε ζηελ Ακεξηθή θαη ηελ Οιιαλδία έδεημε φηη νη άλζξσπνη πνπ αληηκεησπίδνπλ πξφβιεκα κε ην αιθνφι πάζρνπλ θαη απφ θάπνηα ςπρηαηξηθή δηαηαξαρή ζε δηπιάζην πνζνζηφ ζε ζρέζε κε ηνπο αλζξψπνπο πνπ δελ αληηκεησπίδνπλ πξφβιεκα κε ην αιθνφι (Geerlings and Van den Brink, 1995). Αλζξσπνη κε πξφβιεκα αιθννιηζκνχ ζαθψο - 20 -
θαηαιήγνπλ λα έρνπλ κηα ζρηδνθξεληθή, ζπλαηζζεκαηηθή ή αγρψδε δηαηαξαρή. Πεξηζζφηεξν απφ ην 40% ησλ αιθννιηθψλ πνπ πήξαλ κέξνο ζηελ έξεπλα βξέζεθε λα έρνπλ εθδειψζεη κία ή πεξηζζφηεξεο δηαηαξαρέο πξνζσπηθφηεηαο (Verheul et al., 1996). Απφ ηελ άιιε, ε έξεπλα δείρλεη φηη απφ ηελ νκάδα ησλ αλζξψπσλ πνπ παξνπζηάδνπλ κηα ςπρηαηξηθή δηαηαξαρή, ην 28% ππνθέξεη απφ εμάξηεζε απφ ην αιθνφι. Έηζη ην εξψηεκα πνπ ζπρλά ηίζεηαη είλαη ην ηη εθδειψζεθε πξψηα, ην ςπρνινγηθφ πξφβιεκα ή ην πξφβιεκα αιθννιηζκνχ. Οη απαληήζεηο πνπ δίλνληαη ζην εξψηεκα απηφ πνηθίινπλ. Οηθνλνκηθέο δηαζηάζεηο ηνπ αιθνιηζκνύ Έρεη αλαθεξζεί φηη ν αιθννιηζκφο ζηνηρίδεη θάζε ρξφλν έλα δηζεθαηνκκχξην δνιάξηα, ζηελ βηνκεραλία ησλ Ζ.Π.Α., νη δπζθνιίεο φκσο λα ππνινγηζηεί ε δηάδνζε σλ πξνβιεκάησλ πνπ ππάξρνπλ εμαηηίαο ηνπ πνηνχ θάλνπλ ηελ εθηίκεζε κφλν έλα αδξφ νδεγφ. Γηα ηελ Βξεηαλία έρεη αλαθεξζεί ην πνζφ ησλ 40 εθαηνκκπξίσλ ιηξψλ, απφ ηα νπνία ηα 20 πιεξψλνληαη ζε αλαξξσηηθέο άδεηεο. Δίλαη ινηπφλ ππεξβνιηθά ηα έμνδα πνπ πιεξψλεη ε θνηλσλία θαη ην θφζηνο ζηελ πγεία ηνπ ίδηνπ ηνπ πφηε. Οη νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο απφ ηελ ππεξβνιηθή θαηαλάισζε αιθνφι είλαη πνιπεπίπεδεο, θαζψο ε θαηαλάισζε αιθννινχρσλ πνηψλ επεξεάδεη: ηελ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα (κείσζε παξαγσγηθφηεηαο, απμεκέλεο ψξεο απνπζίαο απφ ηελ εξγαζία, θφζηνο απφ εξγαηηθά αηπρήκαηα, ρακέλεο εξγαζηαθέο επθαηξίεο ησλ ίδησλ θαη ησλ ζπγγελψλ ηνπο). ηελ πνηληθή δηθαηνζχλε (απαηηεί ρξφλν θαη πφξνπο απφ ην δηθαζηηθφ ζχζηεκα θαη ηηο αζηπλνκηθέο αξρέο). ην ζχζηεκα Τγείαο (απμεκέλεο δαπάλεο πεξίζαιςεο ιφγσ απμεκέλσλ αλαγθψλ ησλ ρξεζηψλ απφ ηηο επηπηψζεηο ηεο ρξήζεο αιθνφι). ηηο ππεξεζίεο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο (αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ζηελ νηθνγέλεηα, ζηνλ επαγγεικαηηθφ ρψξν, ηεο αλεξγίαο θαη ηεο επαθφινπζεο θηψρηαο). Θεξαπεία αιθννιηζκνύ & απνηνμίλσζε H ζπρλή ρξήζε αιθνφι πξνθαιεί αλνρή θαη εμάξηεζε, ζσκαηηθή θαη ςπρηθή. Ζ εμάξηεζε απφ απηή ηελ νπζία είλαη γεληθά χπνπιε θαη καθξνρξφληα. Αθνχ εγθαηαζηαζεί ε ζσκαηηθή εμάξηεζε, κε ηε δηαθνπή ηεο ρξήζεο εκθαλίδνληαη ζπκπηψκαηα ζηέξεζεο, φπσο ηξεκνχιηαζκα ησλ ρεξηψλ, ηεο γιψζζαο θαη ησλ βιεθάξσλ, ηαρπθαξδία, εθίδξσζε, άγρνο, πνλνθέθαινο, αυπλία θ.α. Σν - 21 -
ζχλδξνκν ζηέξεζεο κπνξεί λα εμειηρζεί ζε Delirium Tremens, πνπ εθδειψλεηαη κε ηαρπθαξδία, εθίδξσζε, νπηηθέο ή αθνπζηηθέο παξαηζζήζεηο. Παξαηεξείηαη επίζεο ζπρλά παξαιήξεκα θαη ςπρνθηλεηηθή δηέγεξζε. Ζ ζεξαπεία μεθηλάεη απφ ηνλ ίδην ηνλ αζζελή. Ζ απνδνρή ηνπ πξνβιήκαηνο είλαη ην ζεκαληηθφηεξν βήκα. Δίλαη κηα πξνζπάζεηα επίπνλε, καθξνρξφληα θαη κε πνιιέο ζηηγκέο αδπλακίαο. Ζ ζεξαπεία απνηνμίλσζεο ησλ αιθννιηθψλ γίλεηαη κε ςπρνζεξαπεία θαη κε θάξκαθα ζε ςπρηαηξηθέο θιηληθέο. Παξνπζηάδεη δπζηπρψο ηεξάζηηεο δπζθνιίεο. Οη αιθννιηθνί ζπλήζσο αξλνχληαη φηη έρνπλ πξφβιεκα εζηζκνχ ζην αιθνφι θαη δελ δεηνχλ βνήζεηα απφ εηδηθνχο, πηζηεχνληαο φηη έηζη νη ππφινηπνη ηνπο ιππνχληαη. Τπάξρνπλ βεβαίσο θξαηηθά θαη δεκφζηα ηδξχκαηα φπνπ άηνκα πνπ πάζρνπλ απφ αιθννιηζκφ κπνξνχλ λα κηιήζνπλ γηα ηα πξνβιήκαηά ηνπο θαη λα βνεζεζνχλ απφ εηδήκνλεο. Οη άλζξσπνη απηνί ρξήδνπλ βνήζεηαο εμεηδηθεπκέλνπ ηαηξηθνχ πξνζσπηθνχ. Οη βαζηθέο παξάκεηξνη πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάινπλ ζεηηθά ζε νπνηνδήπνηε ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα είλαη νη εμήο : Αλαγλώξηζε θαη αμηνιόγεζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Μεγάιε ζεκαζία έρεη ε ζηάζε ζηε πξψηε επαθή κε ηνλ πξνβιεκαηηθφ πφηε. Υξεηάδεηαη επίκνλε πξνζπάζεηα γηα ηε ιεπηνκεξή αμηνιφγεζε θάζε πηπρήο ηεο γεληθφηεξεο πγείαο θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ αηφκνπ. Καηάξηηζε ζεξαπεπηηθνύ πξνγξάκκαηνο. Με βάζε ην δεδνκέλν φηη φινη νη αιθννιηθνί ΓΔΝ παξνπζηάδνπλ ηελ απηή θιηληθή εηθφλα ( π.ρ. ζπκπηψκαηα, βαζκφ εμάξηεζεο θ.ιπ.), ε θαηάξηηζε ηνπ ζξεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο απαηηεί δχν βαζηθά ζηνηρεία : 1. Σα απνηειέζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο πνπ πξναλαθέξζεθε θαη 2. Σελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηνπ αζζελνχλ ζηηο απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηε ζεξαπεπηηθή δηαδηθαζία. Αλάινγα κε ηελ θιηληθή εηθφλα ηνπ πξνβιεκαηηθνχ πφηε, ηα πξψηα ζηάδηα ελφο ζεξαπεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο κπνξεί λα απαηηήζνπλ: Απνηνμίλσζε. Ζ απνηνμίλσζε δελ είλαη ζεξαπεία γηα αιθννιηζκφ αιιά είλαη κηα πεξίνδν απνρήο απφ ην αιθνφι κε ζηφρν ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ αηφκνπ γηα απεμάξηεζε θαη αλάξξσζε. Αληηκεηώπηζε νξγαληθώλ ή θαη ςπρηαηξηθώλ δηαηαξαρώλ. Όπσο θαη ζηελ πξνεγνχκελε πεξίπησζε, αλάγθε εηζαγσγήο ζε λνζνθνκείν ή ςπρηαηξείν γηα ηελ αληηκεηψπηζε πηζαλψλ δηαηαξαρψλ εμαξηάηαη απφ ηελ θαηάζηαζε πνπ βξίζθεηαη ν αιθννιηθφο. πλήζσο πνιιά απφ ηα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζηάδνπλ νη πξνβιεκαηηθνί πφηεο κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ ζηα εμσηεξηθά ηαηξεία θαη φρη ζηα λνζνθνκεία θαη ζηηο θιηληθέο. Θεξαπεπηηθό πξόγξακκα. Θα πξέπεη ε ζρέζε ηνπ ζεξάπνληνο θαη ηνπ ζεξαπεπφκελνπ λα είλαη εηιηθξηλήο θαη λα ππάξρεη κεηαμχ ηνπο εκπηζηνζχλε. Γελ ζα πξέπεη ν ζεξάπσλ λα ιέεη ςέκαηα ζηνλ ζεξαπεπφκελν αιιά λα ηνπ ιέεη ηελ αιήζεηα. Δπίζεο θάζε ζεξαπεπηηθή παξέκβαζε πξέπεη λα εκπεξηέρεη θαηάξηηζε εθηθηψλ - 22 -
ζεξαπεπηηθψλ ζηφρσλ. Δπηπιένλ απαξαίηεηε είλαη ε ππνζηήξημε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ αιθννιηθνχ. Γηαρξνληθή παξαθνινχζεζε. Ζ δηαρξνληθή παξαθνινχζεζε ηνπ πξνβιεκαηηθνχ πφηε θαη ε ζπλερήο ππνζηήξημε ηνπ ίδηνπ θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ επηβάιιεηαη γηα δηάζηεκα ηνπιάρηζηνλ ελφο έηνπο. Ο αιθννιηθφο λνζεί. Ζ λφζνο εηζβάιιεη χπνπια θαη νη επηπηψζεηο ηεο βαξχλνπλ ηφζν ηνπο αζζελείο φζν θαη ηνπο αλζξψπνπο πνπ ηνπο πεξηβάιινπλ. Απαηηείηαη εγξήγνξζε γηα αλαγλψξηζε ησλ ζπκπησκάησλ πξηλ ε ρξήζε γίλεη εμάξηεζε, εθφζνλ είλαη γλσζηφ πσο ε πξφιεςε είλαη σθειηκφηεξε ηεο ζεξαπείαο. εκαληηθφο είλαη ν ξφινο ηεο νηθνγέλεηαο, ελψ πνιχηηκε ςπρνινγηθή ππνζηήξημε παξέρεηαη απφ θνηλσληθέο νκάδεο, π.ρ. Αλψλπκνη Αιθννιηθνί. Ζ δσή είλαη ζαλ έλα πνηήξη θξαζί, πξέπεη θάπνηνο λα ηε γεχεηαη αξγά γηα λα αλαδεηθλχεηαη φιε ε γεχζε ηεο. Κέληξα απεμάξηεζεο από ην αιθνόι Γεκόζηα Ννζνθνκεία Σν δίθηπν ησλ ζεξαπεπηηθψλ ππεξεζηψλ γηα αιθννιηθνχο είλαη ζηελ Διιάδα αξθεηά πεξηνξηζκέλν. Οινθιεξσκέλεο ζεξαπεπηηθέο πξνζεγγίζεηο δελ ππάξρνπλ παξά κφλν ζηελ Αζήλα. ε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, νη πξνζπάζεηεο είλαη κεκνλσκέλεο θαη απνζπαζκαηηθέο. Σα δεκφζηα λνζνθνκεία πνπ παξέρνπλ ζεξαπεπηηθέο ππεξεζίεο ζε αιθννιηθνχο είλαη: ην Φπρηαηξηθά Ννζνθνκείν Αηηηθήο, ε Φπρηαηξηθή Κιηληθή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, ην Φπρηαηξηθφ Ννζνθνκείν Θεζζαινλίθεο θαη ηα Πεξηθεξεηαθά Ννζνθνκεία Παηξψλ, Ζξαθιείνπ, Ησαλλίλσλ θαη Λάξηζαο. Σην Χπρηαηξηθό Ννζνθνκείν Αηηηθήο, ιεηηνπξγεί ην Σκήκα Βξαρείαο Θεξαπείαο «18 ΑΝΧ» ην νπνίν είλαη πξφγξακκα εζσηεξηθήο λνζειείαο, πνπ πεξηιακβάλεη ρνξήγεζε θαξκαθεπηηθήο αγσγήο (λαιηξεμφλεο), ζπκκεηνρή ζε ζεξαπεπηηθέο νκάδεο θαη θνηλσληθή επαλέληαμε. Σν πξφγξακκα έρεη ζπλνιηθή δηάξθεηα 4 κήλεο. Δπίζεο, ζην Φπρηαηξηθφ Ννζνθνκείν Αηηηθήο, ιεηηνπξγεί ην Σκήκα Φπρηαηξηθήο Απεμάξηεζεο Αιθννιηθψλ «18 ΑΝΧ» ην νπνίν απεπζχλεηαη ζε άηνκα ειηθίαο κέρξη 40 εηψλ, ρσξίο ζνβαξά πξνβιήκαηα πγείαο, ην νπνίν δηαξθεί 6-9 κήλεο. - 23 -
Σηελ Χπρηαηξηθή Κιηληθή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ ιεηηνπξγεί, ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Ο.ΚΑ.ΝΑ. ν Θεξαπεπηηθφ Πξφγξακκα «ΑΘΖΝΑ» πνπ απεπζχλεηαη ζε ρξήζηεο ηνμηθψλ νπζηψλ θαη αιθνφι θαη ιεηηνπξγεί ζε ζπλεξγαζία κε ηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο. Γηαζέηεη ηκήκα ελεκέξσζεο, ζπκβνπιεπηηθφ ζηαζκφ, 10 θιίλεο λνζειείαο θαη ε δηάξθεηά ηνπ δελ μεπεξλά ηηο 45 κέξεο. Σην Χπρηαηξηθό Ννζνθνκείν Θεζζαινλίθεο ιεηηνπξγεί εμσλνζνθνκεηαθή κνλάδα, ε νπνία θαιχπηεη πεξηζηαηηθά πνπ δελ απαηηνχλ λνζειεία, παξά κφλν νιηγνήκεξε δηακνλή ζηελ Παζνινγηθή Κιηληθή ηνπ λνζνθνκείνπ. Ζ κνλάδα είλαη ζπκβνπιεπηηθφο θαη ζεξαπεπηηθφο ζηαζκφο γηα άηνκα εμαξηεκέλα απφ ην αιθνφι, ηα θάξκαθα θαη ηα ηπρεξά παηρλίδηα. Σηε Γ Παλεπηζηεκηαθή Χπρηαηξηθή Κιηληθή ηνπ Παλεπηζηεκηαθνύ Ννζνθνκείνπ ΑΦΔΠΑ ιεηηνπξγεί Τπεξεζία Δμαξηήζεσλ, ζην πιαίζην ηεο νπνίαο ιεηηνπξγεί γηα ηελ αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ κε αιθνφι, Δμσηεξηθφ Ηαηξείν, παξαθνινχζεζε ζε εζσηεξηθή (κε λνζειεία) θαη εμσηεξηθή βάζε, Φπρνζεξαπεπηηθή Οκάδα κε ςπρνζεξαπεία ηχπνπ πξφιεςεο ππνηξνπήο, Γηαζπλδεηηθή Τπεξεζία κε φιεο ηηο Κιηληθέο ηνπ Ννζνθνκείνπ, φπνπ λνζειεχνληαη αζζελείο κε ακέζσο ε εκκέζσο απφηνθα ηεο ρξήζεο αιθνφι πξνβιήκαηα. Δπίζεο, ζε ζπλεξγαζία κε ηηο Παζνινγηθέο Κιηληθέο ηνπ Ννζνθνκείνπ πξνζθέξεηαη ε δπλαηφηεηα ζσκαηηθήο απεμάξηεζεο απφ ην αιθνφι θαη ζηε ζπλέρεηα λνζειεία ζηελ Φπρηαηξηθή Κιηληθή, κε ζηφρν ηελ ηνπνζέηεζε βάζεσλ ηεο ςπρηθήο απεμάξηεζεο πνπ ζπλερίδεη ζε δεχηεξε θάζε κε εμσηεξηθή παξαθνινχζεζε (αηνκηθά, νκαδηθά, νηθνγελεηαθά). Αληηκεησπίδνληαη, ηέινο, πεξηζηαηηθά κε ζπλλνζεξφηεηα αιθννιηζκνχ θαη άιισλ ςπρηθψλ δηαηαξαρψλ. Σην Πεξηθεξεηαθό Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν ηεο Πάηξαο ιεηηνπξγεί απφ ην 2003 ζε ζπλεξγαζία κε ην θέληξν πξφιεςεο «ΠΡΟΣΑΖ»- Ηαηξείν Αιθννινγίαο κε βαζηθφ ζηφρν ηελ παξνρή νινθιεξσκέλεο ζσκαηηθήο, ςπρηαηξηθήο θαη ςπρνθνηλσληθήο εθηίκεζεο ησλ αηφκσλ κε πξνβιήκαηα ζηε ρξήζε νηλνπλεπκαησδψλ πνπ δεηνχλ βνήζεηα. Δπίζεο, Ηαηξείν Αιθννινγίαο ιεηηνπξγεί θαη ζην Γεληθφ Ννκαξρηαθφ Ννζνθνκείν Παηξψλ «Άγηνο Αλδξέαο». Σην Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν Ηξαθιείνπ ιεηηνπξγεί ζην πιαίζην ηεο Γαζηξεληεξνινγηθήο Κιηληθήο ην ηαηξείν Αιθννινγίαο κε ζθνπφ ηελ παξνρή ζσκαηηθήο θαη ςπρνθνηλσληθήο ππνζηήξημεο ζε άηνκα θαη νηθνγέλεηεο κε πξνβιήκαηα απφ ην αιθνφι. ην Ηαηξείν Αιθννινγίαο ζπλεξγάδνληαη δχν γαζηξεληεξνιφγνη θαη έλαο ςπρίαηξνο, κηα θνηλσληθή ιεηηνπξγφο θαη επί πιένλ ηξεηο εθπαηδεπφκελνη εζεινληέο. Ζ εθπαίδεπζε ησλ εζεινληψλ έγηλε κέζσ ζεκηλαξίνπ 50 σξψλ πνπ νξγαλψζεθε απφ ην Γηεπηζηεκνληθφ Κέληξν Αιθννινγίαο ηεο Ηαηξηθήο ρνιήο, ζε ζπλεξγαζία κε ηε κε-θπβεξλεηηθή νξγάλσζε «ΔΠΗΣΡΟΦΖ» ην Kέληξν Αιθννινγίαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Φισξεληίαο θαη ηνλ Παλειιήλην χιινγν ησλ Κιακπ Οηθνγελεηψλ κε πξνβιήκαηα απφ ην αιθνφι. Σην Παλεπηζηεκηαθό Ννζνθνκείν Ισαλλίλσλ, ιεηηνπξγεί ην πξφγξακκα αιθνφι ηεο Φπρηαηξηθήο Κιηληθήο πνπ παξέρεη απφ ην 1983 ζεξαπεία απεμάξηεζεο εζσηεξηθήο δηακνλήο ζε άηνκα εμαξηεκέλα απφ ην αιθνφι. - 24 -
ΚΔ.Θ.Δ.Α. Πέξα ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Δ..Τ., ην ΚΔ.Θ.Δ.Α. έρεη αλαπηχμεη ην ζεξαπεπηηθφ πξφγξακκα «ΑΛΦΑ», ην νπνίν είλαη έλα πξφγξακκα εμσηεξηθήο παξαθνινχζεζεο, βαζηζκέλν ζηελ ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ηνπ αηφκνπ, ψζηε λα απέρεη απφ ηελ θαηαλάισζε αιθνφι, ζηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο απνρήο θαη ζηε κεηαζεξαπεπηηθή θξνληίδα κέζσ αηνκηθψλ θαη νκαδηθψλ ςπρνζεξαπεπηηθψλ ζπλαληήζεσλ. χκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ Δ.Κ.ΣΔ.Π.Ν., ν ζπλνιηθφο αξηζκφο αηφκσλ πνπ θαηά ην 2006 έθαλαλ ρξήζε ησλ ππεξεζηψλ ησλ πξνγξακκάησλ απηψλ ήηαλ 1.092 άηνκα. Απφ απηνχο, 796 (72,9%) ήηαλ άλδξεο θαη 296 (27,1%) ήηαλ γπλαίθεο. Κνηλσληθνί θνξείο ηνλ ηνκέα ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ ζπλεπεηψλ ηνπ αιθνφι δξαζηεξηνπνηείηαη έλαο αξηζκφο θνξέσλ θνηλσληθήο πξσηνβνπιίαο, νη νπνίνη αλαπηχζζνπλ πξνγξάκκαηα απηνβνήζεηαο, ςπρνινγηθήο θαη θνηλσληθήο ππνζηήξημεο θαη επαλέληαμεο. Μεηαμχ ησλ θνξέσλ απηψλ αλαθέξνληαη: Η κε-θπβεξλεηηθή νξγάλσζε «Νεθάιηνη». Απφ ην 2005 πνπ ζπζηάζεθαλ νη «Νεθάιηνη» έσο θαη ζήκεξα έρνπλ σο κέξηκλα ηελ επαηζζεηνπνίεζε θαη επηκφξθσζε θαη ηελ ελεκέξσζή ηνπ θνηλνχ θαη ησλ επαγγεικαηηψλ γηα ηηο βιαπηηθέο ζπλέπεηεο ηνπ αιθνφι, ηελ εμάιεηςε ηνπ ζηίγκαηνο απφ ην «αιθννιηζκφο» ζηνλ φξν «αζζέλεηα», ηελ θαζνδήγεζε θαη ελδπλάκσζε θηλήηξνπ γηα ζεξαπεία - 24σξε γξακκή βνήζεηαο. Τα Κιακπ Οηθνγελεηώλ κε Πξνβιήκαηα από ην Αιθνόι. Λεηηνπξγνχλ ηνπιάρηζηνλ 8 ηέηνηα θιακπ θαη ζπγθεθξηκέλα 1 ζηνλ Πεηξαηά, 3 ζηελ Πάηξα θαη 4 ζην Ζξάθιεην. Σα θιακπ είλαη εληαγκέλα ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη αθελφο κε ηελ ππνζηήξημε ηεο απνρήο απφ ην αιθνφι θαη αθεηέξνπ κε ηελ νξγάλσζε δξαζηεξηνηήησλ ελεκέξσζεο θαη πξφιεςεο. Οη Οκάδεο Αιθννιηθώλ Αλώλπκσλ, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζε αξθεηά κέξε ηεο Διιάδαο. Ζ νξγάλσζή ηνπο ζηεξίδεηαη ζηελ αξρή ηεο αιιεινβνήζεηαο κεηαμχ αιθννιηθψλ θαη πξψελ αιθννιηθψλ, κέζσ ηνπ πξνγξάκκαηνο ησλ 12 Βεκάησλ ρσξίο ηε βνήζεηα απφ εηδηθνχο. Οη Οκάδεο γηα ηελ Οηθνγέλεηα ηνπ Αιθννιηθνύ (π.ρ. ΑΛΑΝΧΝ) θαη γηα ηνπο έθεβνπο πνπ αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα αιθννιηζκνχ κέζα ζηελ νηθνγέλεηα (π.ρ. ΑΛΑΣΗΝ, Δ.Π.Α. ελήιηθα παηδηά αιθννιηθψλ). Τν Κέληξν Υπνζηήξημεο Δμαξηεκέλσλ Αηόκσλ «ΟΑΣΙΣ» ζηε Θεζζαινλίθε, πξνζθέξεη ππεξεζίεο γηα ηελ πξφιεςε ηεο εμάξηεζεο, ηε δεκηνπξγία αζθαινχο πεξηβάιινληνο, επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ θαζψο θαη ςπρνθνηλσληθή θαη λνκηθή ζπκβνπιεπηηθή. Τν Κέληξν Πξόιεςεο Δμαξηεζηνγόλσλ Οπζηώλ Ννκνύ Αραΐαο θαη ε Οκάδα Δζεινληψλ γηα ην Αιθνφι, δξαζηεξηνπνηνχληαη θπξίσο ζηνλ ηνκέα ηεο πιεξνθφξεζεο θαη ηεο πξφιεςεο ηεο ρξήζεο. ηελ Πάηξα ιεηηνπξγεί ε Κίλεζε «Πξόηαζε γηα έλαλ άιινλ ηξόπν δσήο». Ζ εζεινληηθή νξγάλσζε ζηνρεχεη:ηελ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο γηα ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ηεο θαηαλάισζεο αιθνφι. ηελ εθπαίδεπζε ησλ κειψλ ησλ θνξέσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ, ψζηε λα επαηζζεηνπνηεζνχλ θαη λα ζπκβάινπλ κε ζεηηθφ ηξφπν ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο. ηε δηακφξθσζε κηα θνηλήο ζηάζεο ηεο ηνπηθήο θνηλφηεηαο πνπ ζα απνζαξξχλεη ηνπο αλήιηθνπο απφ ηελ θαηαλάισζε αιθνφι. - 25 -