ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Dark side of the moon: Ανάλςζη ηος ππωηοπόπος δίζκος ηων Pink Floyd. Ειζηγηηήρ: Γελαδάπηρ Υπήζηορ, Α.Μ 786 Επόπηηρ Καθηγηηήρ: Μπελώνηρ Ιωάννηρ Άπηα, 2011-0 -
Πεπιεσόμενα Ππόλογορ....2 Ειζαγωγή......3 Κεθάλαιο 1 Η ιζηοπία ηων Pink Floyd 1.1 Η δεκηνπξγία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο 5 1.2 Η πεξίνδνο 1967 1969...6 1.3 Σν ζπγθξόηεκα ηελ δεθαεηία ηνπ 1970 9 1.4 Η πεξίνδνο 1980 1995...11 Κεθάλαιο 2 Dark side of the moon : Ανάλςζη δίζκος...14 2.1 Δμνπιηζκόο...16 2.2 Σερληθά ζηνηρεία ερνγξάθεζεο παξαγσγήο...35 2.3 Μνπζηθά ζηνηρεία...37 2.4 ηίρνη.....46 ςμπεπάζμαηα 54 Επίλογορ..57 Βιβλιογπαθία και πηγέρ...58-1 -
Ππόλογορ Η επηινγή κνπ γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα εξγαζίαο έγηλε θαηά θύξην ιόγν από ην γεγνλόο πσο σο αθξναηήο θαη κνπζηθόο έρσ αζρνιεζεί σο επί ην πιείζηνλ κε ην ζπγθεθξηκέλν είδνο κνπζηθήο (ηόζν ηνπ δίζθνπ Dark side of the moon, αιιά θαη γεληθόηεξα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ησλ Pink Floyd). Πηζηεύσ πσο ν δίζθνο Dark side of the moon είλαη έλα από ηα πην νινθιεξσκέλα ζε όινπο ηνπο ηνκείο κνπζηθά δεκηνπξγήκαηα ηνπ 20 νύ αηώλα θαη απηό ζα πξνζπαζήζσ λα παξνπζηάζσ κέζα από ηελ εξγαζία κνπ. Η εξγαζία παξνπζηάδεη όιεο ηηο ζεκαληηθέο πιεξνθνξίεο, ηόζν γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν δίζθν όζν θαη γηα ην ζπγθξόηεκα, ώζηε ηα ηειηθά ζπκπεξάζκαηα λα είλαη όζν ην δπλαηόλ πην αθξηβή, αληηθεηκεληθά θαη επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλα. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ παηέξα κνπ Θαλάζε, γηαηί απηόο είλαη ν άλζξσπνο πνπ κε κύεζε ζηελ κνπζηθή ησλ Pink Floyd θαη ζηελ επξύηεξε δηεζλή κνπζηθή ζθελή ηεο επνρήο, θαζώο θαη γηα ηελ παξνρή πιηθνύ (βηβιία, αλαινγηθνί θαη ςεθηαθνί δίζθνη), πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηελ έξεπλα ηεο εξγαζίαο. Δπίζεο ηελ κεηέξα κνπ νθία γηα ηελ ζπλνιηθή ζηήξημε θαη βνήζεηα θαη ηνλ επόπηε θαζεγεηή κνπ θ. Μπειώλε Γηάλλε γηα ηελ άξηζηε ζπλεξγαζία καο θαη ηελ εμεηδηθεπκέλε βνήζεηα πνπ κνπ παξείρε. Η εξγαζία αθηεξώλεηε ζε όινπο ηνπ ζαπκαζηέο ησλ Pink Floyd. - 2 -
Ειζαγωγή Δίλαη θνηλώο απνδεθηό πσο ην ζπγθξόηεκα ησλ Pink Floyd από ηελ δεκηνπξγία ηνπ έσο θαη ζήκεξα επεξέαζε ζε πνιύ κεγάιν βαζκό ηελ παγθόζκηα κνπζηθή ζθελή. Ο ήρνο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ζε όια ηνπ ηα επίπεδα (κνπζηθά ζηνηρεία, νξγαλνιόγην, ηερληθέο ερνγξάθεζεο θαη παξαγσγήο), νη ζηίρνη ησλ ηξαγνπδηώλ ηνπο (πεξηερόκελν) θαζώο θαη νη δσληαλέο εκθαλίζεηο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο (θσηηζκόο, εθέ ζθελήο) απνηέιεζαλ θαη ζπλερίδνπλ λα απνηεινύλ πεγή έκπλεπζεο γηα άιια κεγάια ζπγθξνηήκαηα όπσο νη Rolling Stones, ABBA, David Bowie, U2, REM, Oasis, Radiohead θ.α. 1 Δπίζεο πνιιά είλαη ηα ζπγθξνηήκαηα πνπ δεκηνπξγήζεθαλ εμ νινθιήξνπ σο θόξνο ηηκήο γηα ζην ζπγθξόηεκα ησλ Pink Floyd (tribute bands) όπσο νη: Just Floyd, Think Floyd, The Surrogate Band, The Australian Pink Floyd θ.α. 2 Η εξγαζία αξρηθά παξνπζηάδεη ελ ζπληνκία ηελ ηζηνξία ησλ Pink Floyd κέζα από ηηο πην ζεκαληηθέο ζηηγκέο ηνπο από ηελ ίδξπζε ηνπο κέρξη θαη ζήκεξα θαη ζηελ ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ην θύξην ζέκα ηεο έξεπλαο: ε αλάιπζε ηνπ δίζθνπ Dark side of the moon. Γίλεηαη αλάιπζε ζηα κνπζηθά θαη ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ δίζθνπ [κνπζηθά ζηνηρεία, εμνπιηζκόο, ηερληθέο παξαγσγήο θαη ερνγξάθεζεο, ζηίρνη (πεξηερόκελν)], θαη παξνπζηάδνληαη νη θαηλνηνκίεο ησλ ζηνηρείσλ απηώλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ζην πξώην θεθάιαην παξνπζηάδεηε ε πνξεία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο, από ηελ δεκηνπξγία ηνπ κέρξη θαη ηελ ηειεπηαία ηνπ εκθάληζε, κέζα από ηηο πνην ζεκαληηθέο ζηηγκέο αλά πεξίνδν. Παξνπζηάδεηε ε ζύληνκε ηζηνξία θάζε κέινπο, όινη νη ζεκαληηθνί δίζθνη πνπ ερνγξάθεζε ην ζπγθξόηεκα θαζώο θαη νη δσληαλέο εκθαλίζεηο ηνπ. Σν δεύηεξν θεθάιαην, όπνπ γίλεηε ε αλάιπζε ηνπ δίζθνπ Dark side of the moon, μεθηλά κε ηελ παξνπζίαζε ηνπ εμνπιηζκνύ ηνπ θάζε κέινπο, όπσο απηόο ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ ερνγξάθεζε ηνπ δίζθνπ. ην πξώην ππνθεθάιαην (2.1) έγηλε πξνζπάζεηα λα παξνπζηαζηνύλ όζν ην δπλαηό πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο γηα θάζε όξγαλν θαη κεράλεκα ώζηε ε άπνςε πεξί πξσηνπνξηαθήο ρξήζεο ηνπ εμνπιηζκνύ από ηα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο όπσο απαληάηε ζηηο πεγέο λα 1 Βι. Toby Manning, The rough guide to Pink Floyd, Rough guides, London 2006, ζ. 285-289 θαη Edward Macan, Rocking the classics. English Progressive rock and the counterculture, Oxford university press, Oxford 1997, ζ. 55. 2 ην ίδην, ζ. 281. - 3 -
ηεθκεξησζεί. ηελ ζπλέρεηα, ζην ππνθεθάιαην 2.2, γίλεηε αλαθνξά ζηα θαηλνηόκα ζηνηρεία ηεο ερνγξάθεζεο θαη παξαγσγήο ηνπ δίζθνπ. Παξνπζηάδνληαη ζπγθεθξηκέλνη ηξόπνη ερνγξάθεζεο θσλήο θαη νξγάλσλ, ε ρξήζε θάπνησλ εθέ θαζώο θαη ζηνηρεία γηα ην ηειηθό mastering ηνπ δίζθνπ. ην ππνθεθάιαην 2.3 αξρηθά γίλεηε κηα παξνπζίαζε ηεο πνξείαο ηνπ δίζθνπ κέζα από ερεηηθά ζηνηρεία πνπ ζπλδένπλ θάζε κνπζηθό θνκκάηη κε ην επόκελν, παξνπζηάδνληαο ηελ εληαία ζεκαηνινγία. ηελ ζπλέρεηα αλαιύνληαη θάπνηεο ζπλδέζεηο ζπγρνξδηώλ πνπ παξνπζηάδνπλ ηελ πξσηνπνξηαθή ρξήζε ηεο αξκνλίαο από ηα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Σέινο ζην ππνθεθάιαην 2.4 γίλεηε κηα αλάιπζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ ζηίρσλ ζε κηα πξνζπάζεηα λα παξνπζηαζηεί ε γεληθόηεξε ζεκαηνινγία ηνπ δίζθνπ. Η επηινγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δίζθνπ γηα ηελ έξεπλα έγηλε θαζώο πξόθεηηαη γηα έλαλ από ηνπο δέθα πην επηηπρεκέλνπο δίζθνπο (βάζεη πσιήζεσλ) ζηελ παγθόζκηα ηζηνξία θαζώο θαη ν πην επηηπρεκέλνο δίζθνο ησλ Pink Floyd [από ηελ εκέξα θπθινθνξίαο ζηηο 10 Μαξηίνπ 1973 αλέβεθε ζην λνύκεξν έλα ηνπ επίζεκνπ θαηαιόγνπ (billboard chart) θαη έκεηλε εθεί γηα ηηο επόκελεο 591 βδνκάδεο θαηαξξίπηνληαο ην πξνεγνύκελν ξεθόξ ηνπ Johny Mathis ησλ 490 βδνκάδσλ]. 3 Σν γεγνλόο όηη ε πιεηνςεθία ηεο βηβιηνγξαθίαο θαη ησλ πεγώλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηελ έξεπλα ηεο εξγαζίαο είλαη γξακκέλεο ζηελ αγγιηθή γιώζζα ελώ ππάξρνπλ ειάρηζηεο κεηαθξάζεηο ζηα ειιεληθά, θαλεξώλεη ην θελό πνπ έρεη ε ειιεληθή βηβιηνγξαθία όζνλ αθνξά ηελ επξσπατθή ξνθ κνπζηθή ζθελή. 3 ην ίδην, ζ. 88. θαη Jim Derogatis, Kaleidoscope eyes: Psychedelic rock from the 60s to the 90s, Citatel Press, Secausus NJ 1996, ζ. 12. - 4 -
Κεθάλαιο 1 Η ιζηοπία ηων Pink Floyd 4 1.1 Η δημιοςπγία ηος ζςγκποηήμαηορ ηηο αξρέο ηνπ 1965 εθδειώλεηε έλα καδηθό ελδηαθέξνλ ηεο αγγιηθήο λενιαίαο πξνο ηελ underground 5 κνπζηθή ζθελή. Πνιιά κνπζηθά ζπγθξνηήκαηα δεκηνπξγνύληαη από θνιεγηόπαηδα θαη θνηηεηέο, νη πεξηζζόηεξνη εθ ησλ νπνίσλ δελ θαηαθέξλνπλ λα μεθύγνπλ από ην θιεηζηό πεξηβάιινλ ησλ επαξρηαθώλ pub, κε ζθνπό λα εθθξάζνπλ θνηλά ζπλαηζζήκαηα ηελ λενιαίαο ππνθηλνύκελα από ηα λαξθσηηθά θαη ηελ πξνζπάζεηα γηα δηαθνξεηηθόηεηα. Αλάκεζα ζε απηνύο ηνπο θνηηεηέο, ν Roger Waters 6, Richard Wright 7 θαη Nick Mason 8 γλσξίδνληαη ζηελ αξρηηεθηνληθή ζρνιή 4 Μέξνο ησλ πιεξνθνξηώλ ηνπ θεθαιαίνπ έρνπλ αληιεζεί από ηα: ηάζεο Παλαγησηόπνπινο, Pink Floyd, Οξγαληζκόο Βηβιίνπ Μπαξκπνπλάθεο, Θεζζαινλίθε 1983, ζ.13-20, Γηώξγνο Αιηζαλόγινπ, The Pink Floyd project Is there anybody out there?, Καζηάλνο, Θεζζαινλίθε 2003, ζ.17-24, Andy Mabbett, The complete guide to the music of Pink Floyd, Omnibus press, London, 1995, ζ. 55 θαη Mark Cunningham, Live and kicking. The rock concert industry in the nineties, Sanctuary publishing, London 1999, ζ. 35. 5 Underground = ππόγεηνο. Ο ζπγθεθξηκέλνο όξνο ζηελ κνπζηθή ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα πεξηγξάςεη όια εθείλα ηα ζπγθξνηήκαηα θαη ηελ κνπζηθή ηνπο πνπ πήγαλ ελάληηα ζην εκπνξηθό πνπ (popular = δεκνθηιήο) ξεύκα ηεο επνρήο, θάλνληαο εκθαλίζεηο ζε κηθξόηεξεο ζθελέο θαη αθξναηήξην. Ο όξνο underground music είλαη άθξσο αληίζεηνο κε ηνλ όξν mainstream music = κνπζηθή θεληξηθνύ ξεύκαηνο. 6 Ο George Roger Waters γελλήζεθε ζην Great Bookham ηνπ Cambridge ζηηο 9 επηεκβξίνπ 1944. Δίρε δύν αδέξθηα, ηνλ John θαη ηνλ Duncan. Μαδί κε ηνλ Syd Barrett ππήξμαλ ζπκκαζεηέο ζην Γπκλάζην Αξξέλσλ ηνπ Cambridge. ηε ζπλέρεηα θνίηεζε ζηελ αξρηηεθηνληθή ζρνιή ηνπ Λνλδίλνπ. Η πξώηε ηνπ δεκόζηα κνπζηθή εκθάληζε ήηαλ ζηελ αξρή ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60, θαηά ηελ δηάξθεηα κηαο ζπλεδξίαζεο ηνπ θηλήκαηνο θαηά ησλ ππξεληθώλ όπνπ είρε ιάβεη κέξνο. (Γηα πεξαηηέξσ βηνγξαθηθά ζηνηρεία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο βι. Υξίζηνο Μπαθόπνπινο, Pink Floyd, ηγαξέηα, Αζήλα 1999, ζ. 16.) 7 Ο Richard William Wright γελλήζεθε ζην Λνλδίλν ζηηο 28 Ινπιίνπ 1945 από κηα επθαηάζηαηε νηθνγέλεηα. Δίρε δπν αδειθέο, ηελ Selina θαη ηελ Guiniveye. Σειεηώλνληαο ην ιύθεην θνίηεζε ζηελ αξρηηεθηνληθή ζρνιή, όπνπ γλώξηζε ηα ππόινηπα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Δπηζήκσο ε κνπζηθή ηνπ εθπαίδεπζε πεξηνξίδεηε ζηελ παξαθνινύζεζε καζεκάησλ πηάλνπ γηα δύν βδνκάδεο (Υξίζηνο Μπαθόπνπινο, ό.π., ζ. 15). 8 Ο Nicholas Berkley Mason γελλήζεθε ζην Birmingham ζηηο 27 Ιαλνπαξίνπ 1945 θαη ήηαλ ν κνλαδηθόο γηόο ηνπ Bill θαη ηεο Sally Mason. Δίρε ηξείο αδειθέο, ηελ Sarah, ηελ Melania θαη ηελ Serena. Μεγάισζε ζην Downshire Hill, κηα από ηηο πην αθξηβέο πεξηνρέο ηνπ Λνλδίλνπ. Αζρνιήζεθε - 5 -
ηνπ Λνλδίλνπ θαη δεκηνπξγνύλ ην ζπγθξόηεκα Sigma 6 πνπ αξγόηεξα κεηνλνκάζηεθε ζε Σ-Set, Screaming Abdabs θαη ηειηθά Abdabs. Ο Syd Barrett 9 πνπ θηάλεη ζηελ πξσηεύνπζα από ην Cambridge ράξηλ κηαο ππνηξνθίαο από ηελ Royal Academy Of Fine Arts, ελώλεηαη ζηελ ζπλέρεηα κε ηνπο ππόινηπνπο θαη ην θζηλόπσξν ηνπ 1965 ην ζπγθξόηεκα παίξλεη ην ηειηθό ηνπ όλνκα Pink Floyd πηζαλόηαηα από ηελ ηδέα ηνπ Barrett λα ζπλδπάζεη ηα πξώηα νλόκαηα ησλ βεηεξάλσλ κνπζηθώλ ησλ κπινπδ Pink Anderson (1900-74) θαη Floyd Council (1911-76), αλ θαη ν ίδηνο δειώλεη ζε όιεο ηνπ ηηο δεκόζηεο εκθαλίζεηο θαη ζπλεληεύμεηο, πξνθαλώο γηα λα πξνθαιέζεη θαη λα ηξαβήμεη ην ελδηαθέξνλ ησλ δεκνζηνγξάθσλ ώζηε λα δηαθεκίζεη ην ζπγθξόηεκα, όηη ην όλνκα Pink Floyd ηνπ κεηαδόζεθε από έλα ηπηάκελν δίζθν όηαλ απηόο βξηζθόηαλ ζην Γθιάζηνλκπέξη 10 Αξρηθά ην ζπγθξόηεκα παίδεη ζε κπαξ κε κηθξό αθξναηήξην. 1.2 Η πεπίοδορ 1967-1969 Η κνπζηθή ηνπο ζηα αξρηθά ζηάδηα είλαη κηα επαλάιεςε ησλ θιαζζηθώλ θνκκαηηώλ Rhythm n Blues, 11 ζηα νπνία ζπλήζηδαλ λα παξεκβάινπλ κεγάια δηαιιείκαηα κε απηνζρεδηαζηηθά κέξε, ηδέεο πνπ αξγόηεξα νδήγεζαλ ην ζπγθξόηεκα ζηνλ ήρν πνπ ηνπο θαζηέξσζε. Σν 1967 νη δηζθνγξαθηθέο έρνπλ αξρίζεη λα ππνςηάδνληαη πσο ην ζπγθξόηεκα θαη εηδηθόηεξα ν Barrett έρεη αξρίζεη λα απνθηά πςειό αξηζκό κε ηελ ηππαζία θαη ηελ ηζηηνπινΐα. Τπήξμε καζεηήο ηδησηηθνύ ζρνιείνπ, όπνπ θαη δηδάρηεθε πηάλν θαη βηνιί, αλ θαη παξάηεζε απηέο ηηο ζπνπδέο πξόσξα γηα λα αζρνιεζεί κε ηα ηύκπαλα. Σειεηώλνληαο ην ιύθεην, ζπνύδαζε ζηελ αξρηηεθηνληθή ζρνιή ηνπ Λνλδίλνπ (ζην ίδην, ζ. 15). 9 Ο Roger Keith (Syd) Barrett γελλήζεθε ζην Cambridge ζηηο 6 Ιαλνπαξίνπ 1946. Δίρε δύν αδέιθηα θαη κηα αδειθή. Η νηθνγέλεηα ηνπ ραξαθηεξίδεηε σο ηππηθή κεζναζηηθή. O παηέξαο ηνπ πέζαλε όηαλ ν Syd ήηαλ 12 ρξνλώλ. Ο Syd ππήξμε καζεηήο ζην Γπκλάζην Αξξέλσλ ηνπ Cambridge καδί κε ηνλ Roger Waters θαη αξγόηεξα θνίηεζε ζηελ ζρνιή θαιώλ ηερλώλ ηνπ Λνλδίλνπ, αζρνιήζεθε κε ηελ κνπζηθή, παξόιν πνπ ε αξρηθή ηνπ επηινγή ήηαλ λα αθνινπζήζεη ζπνπδέο ζηελ δσγξαθηθή. Σα πξώηα ηνπ κνπζηθά όξγαλα ήηαλ έλα γηνπθαιίιη θαη έλα κπάληδν ζε ειηθία έληεθα εηώλ (ζην ίδην, ζ. 13). 10 Βι. Toby Manning, ό.π., ζ.19. 11 H κνπζηθή Rhythm & Blues (R&B) πξνήιζε από ηνπο ξπζκνύο Blues θαηά ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1940, αιιά δηέζεηε ζηνηρεία θαη ζηίρνπο πνπ πξνεηνίκαδαλ ηελ εκθάληζε ηνπ Rock n Roll. H R&B ρξεζηκνπνηνύζε ηηο παξαδνζηαθέο ζπγρνξδίεο ηεο Blues πνπ παίδνληαλ πάλσ ζε έλα ζηαζεξό κνπζηθό ππόβαζξν. Έδηλε πεξηζζόηεξε έκθαζε ζηνλ ηξαγνπδηζηή θαη ζην ηξαγνύδη παξά ζηνπο κνπζηθνύο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βι. Michael Heatley, Rock & Pop Όιε ε ηζηνξία, Φπρνγηόο, Αζήλα 2007, ζ.30. - 6 -
ζαπκαζηώλ θαη κε ζύληνκεο δηαδηθαζίεο, ερνγξαθνύληαη δύν ηξαγνύδηα κε κεγάιε επηηπρία, ηα «Arnold Layne» θαη «Candy And A Currant Bun», ππνγξάθνπλ ζπκβόιαην κε ηελ ΔΜΙ θαη θπθινθνξνύλ ην πξώην ζηλγθι κε ηίηιν Arnold Layne. Σν κόλν εκπόδην εθείλε ηελ ρξνληθή ζηηγκή είλαη ε «εηηθέηα» ηεο underground κνπζηθήο πνπ θνπβαιάεη ην ζπγθξόηεκα από ηελ ίδξπζε ηνπ. Έλα πξόβιεκα πνπ ζην κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ μεπεξάζηεθε από ηα ίδηα ηα κέιε ηεο κπάληαο πνπ πξνζπάζεζαλ ζηαδηαθά λα απηνπξνβιεζνύλ ζαλ επαγγεικαηίεο κνπζηθνί. Σνλ Ινύλην ηνπ 1967 θαη κεηά από θάπνηεο εκθαλίζεηο ζε πνιύ κεγάιν αθξναηήξην, θπθινθνξνύλ ην δεύηεξν ζηλγθι See Emily Play ην νπνίν θηάλεη κέρξη ην λνύκεξν 6 ζηηο ιίζηεο κε ηνπο πην δεκνθηιείο δίζθνπο. Δίλαη ε πεξίνδνο πνπ ην ζπγθξόηεκα θαηλνηνκεί, παξνπζηάδνληαο ηελ κνπζηθή ηνπ ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο ηνπ κε ην ζύζηεκα surround (θπθιηθόο ήρνο). Ο ήρνο θηάλεη ζην θνηλό όρη από δύν (stereo) αιιά από ηέζζεξηο πιεπξέο. Απηό γίλεηε κέζσ ελόο πξσηνπνξηαθνύ ζπζηήκαηνο εληζρπηώλ ζπλδπαζκέλσλ κε εηδηθό κίθηε. Σελ ίδηα πεξίνδν ε πξνζπάζεηα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο λα γίλεη πην δεκνθηιέο ζην επξύ θνηλό θαηαιήγεη ζε απνηπρία. Οη εκθαλίζεηο ηνπο ζε κηθξέο κνπζηθέο ζθελέο ηεο επαξρίαο απέλαληη ζε έλα θνηλό κηθξήο ειηθίαο πνπ δελ ελδηαθέξνληαλ γηα ην κνπζηθό είδνο πνπ παξνπζίαδε ε κπάληα, θαηαιήγνπλ ζε επεηζόδηα απνδνθηκαζίαο ηόζν ζε βάξνο ησλ κειώλ ηεο κπάληαο, όζν θαη ελαληίνλ εθείλσλ ησλ ιίγσλ πνπ ρεηξνθξνηνύλ. Σνλ Αύγνπζην ηνπ 1967 θπθινθνξεί ν πξώηνο νινθιεξσκέλνο δίζθνο κεηά ηα δύν ζηλγθι κε ηίηιν The piper at the gates of dawn. Λίγν πξηλ από ην γεγνλόο απηό ν Barrett έρεη αξρίζεη λα δείρλεη ηα πξώηα ζεκάδηα εθλεπξηζκνύ θαη αλεζπρίαο. Σν απνηέιεζκα είλαη λα αξρίζνπλ νη πξώηεο πξνζηξηβέο κε ηα άιια κέιε, αθόκα θαη θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ εκθαλίζεσλ. Αλ θαη ν δίζθνο απέζπαζε πνιύ θαιά ζρόιηα ην ράζκα αλάκεζα ζηνλ Barrett θαη ηα άιια κέιε ζπλερώο κεγάισλε. Ο Barrett ζηαδηαθά κεηακνξθώλεηε ζε έλαλ απόκαθξν άλζξσπν πνπ θέξλεη ην ζπγθξόηεκα ζπρλά ζε δύζθνιε ζέζε ηόζν ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο ηνπο όζν θαη ζε ζπλεληεύμεηο θαη δεκόζηεο εκθαλίζεηο. Ο άιινηε νδεγεηήο ησλ Pink Floyd, θαηαιήγεη λα είλαη έλα βάξνο γηα ηα άιια κέιε. Σν 1968 ν David Gilmour, 12 θηζαξίζηαο, θίινο ηνπ Waters θαη ηνπ Barrett γίλεηαη κέινο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο, ζε κηα πξνζπάζεηα αλαζπγθξόηεζεο ηεο κπάληαο. Πξόθεηηαη γηα κηα πνιύ ζεκαληηθή ζηηγκή θαζώο ιίγνπο κήλεο αξγόηεξα ν Barrett απνρσξεί από ην ζπγθξόηεκα θαζώο ε αλάκεημή ηνπ κε ηα λαξθσηηθά είρε θάλεη ηνλ 12 Γηα βηνγξαθία βι.toby Manning, ό.π., ζ.10-7 -
ίδην λα κελ κπνξεί λα επηθνηλσλεί πιένλ θαζόινπ κε ηνπο ππόινηπνπο ηνπ γθξνππ. Πιένλ ε ηειηθή κνξθή ηνπ ζπγθξνηήκαηνο είλαη : Waters (κπάζν, θσλή), Wright (πιήθηξα, δεύηεξεο θσλέο), Mason (ληξακο), Gilmour (θηζάξα, θσλή). Από εθείλε ηελ ρξνληθή πεξίνδν θαη έπεηηα πνιιέο ήηαλ εθείλεο νη θνξέο πνπ θήκεο ήζειαλ ηνλ Barrett λα επηζηξέθεη ζην ζπγθξόηεκα, θάηη πνπ δελ έγηλε πνηέ. Ο Barrett δηαηήξεζε θηιηθέο ζρέζεηο κε ηα ππόινηπα κέιε θαη αθνύ έθαλε δύν απνηπρεκέλεο πξνζπάζεηεο λα δεκηνπξγήζεη θαηλνύξην ζπγθξόηεκα, δελ μαλαεκθαλίζηεθε ζηελ κνπζηθή παξαγσγή. Ο κύζνο ηνπ «ηδηνθπνύο ηξεινύ» Barrett αθνινπζεί αθόκα θαη ζήκεξα ηνπο Pink Floyd. Η πξνζσπηθόηεηα ηνπ επεξέαζε ηελ ζπλνιηθή πνξεία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο πνπ θαίλεηε ζε αξθεηά ζεκεία ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ λα θξάηεζε ζηνηρεία από ηηο ηδέεο ηνπ Barrett. Σνλ Ινύλην ηνπ 1968 παξάιιεια κε ηελ θπθινθνξία ηνπ δεύηεξνπ δίζθνπ A saucerful of secrets, ε δεκνηηθόηεηα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο θαίλεηαη λα αλεβαίλεη κε θύξηα έλδεημε ηελ δσληαλή εκθάληζε ζην Hyde Park, όηαλ κνηξάζηεθαλ ηελ ζθελή κε ην δηάζεκν ζπγθξόηεκα εθείλεο ηεο επνρήο Jethro Tull. 13 O Gilmour πεξηνξίδεηαη ζηελ ζπληνληζηηθή δνπιεηά ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ελώ εγεηηθά ζηνηρεία αξρίδεη λα δείρλεη ν Waters πνπ αξγόηεξα ζα απνηειέζεη ηνλ θηλεηήξην κνριό ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Παξάιιεια γίλνληαη νη πξώηεο πξνζπάζεηεο γηα ηελ εμέιημε ηεο κέρξη ηόηε ζθεληθήο παξνπζίαο ηεο κπάληαο κε πξσηνπνξηαθέο ηδέεο ηνπ Waters πεξηζζόηεξν ζηνλ ηνκέα ηνπ θσηηζκνύ. Σνλ Ινύιην ηνπ 1969 ερνγξαθνύλ ηελ κνπζηθή γηα ην θηικ ηνπ Barber Schroeder More ρσξίο ε ηαηλία λα γλσξίζεη κεγάιε επηηπρία, παξνπζηάδνληαο όκσο θνκκάηηα κηθξνύ κήθνπο πνπ εκπινύηηζαλ ην ξεπεξηόξην ηεο κπάληαο θαη παξνπζίαζαλ κηα δηαθνξεηηθή εηθόλα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Δπίζεο ερνγξαθνύλ θνκκάηηα γηα ηελ νιιαλδηθή θαη αγγιηθή ηειεόξαζε πνπ θαιύπηνπλ πξνγξάκκαηα πξνζεδαθίζεσλ ζηε ζειήλε. Με απηόλ ηνλ ηξόπν νη Pink Floyd αξρίδνπλ λα ζπλδένπλ ηνλ ήρν ηνπο κε ηελ ηερλνινγία αιιά θαη λα ζπκίδνπλ ηελ ζρέζε ηνπο κε ηελ space rock 14 κνπζηθή. Σνλ Οθηώβξην ηνπ 1969 θπθινθνξεί ν δίζθνο 13 Σν ζπγθξόηεκα Jethro Tull ρξεζηκνπνηώληαο ζηνηρεία από ηελ θιαζζηθή, folk, ethnic θαη jazz κνπζηθή θαη ζπλδένληαο ηα κε ηελ rock, δεκηνύξγεζε έλα ηδηαίηεξν κνπζηθό ύθνο ηηο δεθαεηίεο 1970 θαη 1980. To ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθό ηνπο ήηαλ ν ήρνο ηνπ θιάνπηνπ πνπ ζπλδπάζηεθε αξκνληθά κε ηνλ ζθιεξό ήρν από ηηο ειεθηξηθέο θηζάξεο. Βι. Michael Heatley, ό.π., ζ.376. 14 Ο όξνο space rock αλαθέξεηε ζε έλα είδνο ηεο θιαζζηθήο rock κνπζηθήο πνπ ζπλδπάδεηε κε ειεθηξνληθνύο ήρνπο από ζπλζεζάηδεξ. Η ζεκαηνινγία ησλ ηξαγνπδηώλ απηνύ ηνπ είδνο αλαθέξνληαη - 8 -
Ummagumma. Σα πξσηνπνξηαθά ζηνηρεία ηνπ δίζθνπ απηνύ είλαη αξθεηά. Πξόθεηηαη γηα έλα δηπιό δίζθν ν έλαο ερνγξαθεκέλνο δσληαλά θαη ν άιινο ζην ζηνύληην. ην δεύηεξν δίζθν παξνπζηάδνληαη ηέζζεξα θνκκάηηα, ην θαζέλα γξακκέλν θαη από έλα δηαθνξεηηθό κέινο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Αλ θαη όρη ηόζν εκπνξηθόο, ν δίζθνο ραξαθηεξίδεηαη από πνιινύο σο έλαο από ηνπο θαιύηεξνπο δίζθνπο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. 1.3 Σο ζςγκπόηημα ηην δεκαεηία ηος 1970 Σν 1970 θπθινθνξεί ν δίζθνο Atom heart mother έλαο ζεκαληηθόο δίζθνο ζηελ ηζηνξία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Η πξώηε πιεπξά ηνπ δίζθνπ πεξηέρεη ηελ κνπζηθή γηα ηελ ηαηλία ηνπ Αληνληόλη Zabriskie Point. Η κνπζηθή ηεο ηαηλίαο παξνπζηάζηεθε ζην θεζηηβάι ηνπ Batb εθείλεο ηεο πεξηόδνπ, όπνπ θαη δηαθαίλνληαη νη κεγάιεο ηθαλόηεηεο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο Οη Pink Floyd παξνπζηάδνπλ ηα θνκκάηηα ηνπ δίζθνπ κε κηα ρνξσδία ζαξάληα αηόκσλ, κηα ζπκθσληθή νξρήζηξα θαη έλα ζέακα από ππξνηερλήκαηα. ε κηα αληίζηνηρε εκθάληζε ιίγα ρξόληα κεηά, ηνλ Ιαλνπάξην ηνπ 1973, κηα νξρήζηξα 108 αηόκσλ θαη 70 ρνξεπηέο κε πξσηαγσληζηή ηνλ Rudolf Nureyev ζα παξνπζηάζνπλ παιηά ηξαγνύδηα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ρνξνγξαθεκέλα : 15 Εικόνα 2, Φωτογραφία από τισ εμφανίςεισ των χορευτών του Nureyev Εικόνα 1 Όια απηά ηα ρξόληα νη Pink Floyd πεξηνδεύνπλ κεηά από θάζε θπθινθνξία δίζθνπ ζε όιν ηνλ θόζκν κε επίθεληξν ηηο Η.Π.Α γηα ηελ πξνώζεζε ησλ δίζθσλ ηνπο θπξίσο ππό ηελ πίεζε ηεο δηζθνγξαθηθήο εηαηξίαο ηνπο. Σν 1971 θπθινθνξνύλ ηνλ ζηα ηαμίδηα ζην δηάζηεκα θαη ζηελ εμέιημε ηεο ηερλνινγίαο. Έλαο δίζθνο απηνύ ηνπ είδνπο είλαη ν Piper at the gates of dawn ησλ Pink Floyd. Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βι. Michael Heatley, ό.π., ζ.208. 15 Πεγή θσηνγξαθηώλ βι. Glenn Povey, In the flesh: The complete performance history, St Martin s Griffin, New York, 1997, ζ. 107. - 9 -
δίζθν Meddle. Ο δίζθνο ζεκεηώλεη ηελ ίδηα επηηπρία ηνπ πξνεγνύκελνπ δίζθνπ ζε πσιήζεηο παξόιν πνπ δελ παξνπζηάδεη θάηη ην δηαθνξεηηθό. Σν Μάην ηνπ 1972 θπθινθνξεί ην ζάνπληξαθ «Obscured by clouds» θαη ην πξσηνπνξηαθό θηικ ηνπ Andrien Malen Pink Floyd at Pompeii. Σν βίληεν παξνπζηάδεη κηα δσληαλή ζπλαπιία κέζα ζηα εξείπηα ηεο αξραίαο Πνκπείαο. Γελ ππάξρεη θνηλό παξά κόλν ην ζπγθξόηεκα κε ηνπο ηερληθνύο ηνπ. Πξόθεηηαη γηα κηα δνπιεηά πνπ ραξαθηεξίδεηε από κηα αμηνζεκείσηε ηερληθή ηειεηόηεηα γηα ηελ επνρή. Απηήλ ε ηερληθή ηειεηόηεηα ζα θηάζεη ζην απνθνξύθσκά ηεο ιίγν αξγόηεξα. Ακέζσο κεηά ην ηέινο ηεο θηλεκαηνγξάθεζεο ζηελ Πνκπείαο κπαίλνπλ ζην ζηνύληην γηα ελλέα κήλεο κέρξη ηνλ Μάξηην ηνπ 1973 νπόηε θαη θπθινθνξεί ν δίζθνο Dark side of the moon. Πξόθεηηαη γηα ηελ κεγαιύηεξε επηηπρία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο θαζώο είλαη ν δίζθνο πνπ ηνπο εθηόμεπζε ζε δεκνηηθόηεηα παγθνζκίσο. Ο δίζθνο έγηλε ζύκβνιν ηόζν γηα ηεο ηερληθέο θαηλνηνκίεο όζν θαη γηα ην ζεκαηηθό ηνπ πιαίζην. Δίλαη ίζσο ν πην νινθιεξσκέλνο δίζθνο ησλ Pink Floyd από θάζε άπνςε. Σν 1975 θπθινθνξεί ν δίζθνο Wish you were here. Έλαο από ηνπο πην εκπνξηθνύο δίζθνο αθηεξσκέλνο ζηνλ Barrett θαη ζρεδόλ νινθιεξσηηθά δεκηνπξγεκέλνο από ηνλ Waters. Πξόθεηηαη γηα έλαλ δίζθν πνπ παξνπζηάδεη πεξηζζόηεξν από θάζε άιιν ηηο ζθέςεηο ηνπ Waters γηα ην παξειζόλ, ην παξόλ θαη ην κέιινλ ηεο rock κνπζηθήο, παξνπζηάδνληαο όιεο εθείλεο ηεο ζηηγκέο από ην παξειζόλ ηνπ κε ηνλ Barrett. Σν 1977 έλα λέν είδνο κνπζηθήο αξρίδεη λα θεξδίδεη έδαθνο. Σν κνπζηθό είδνο punk 16 δηαθεξύζζεηε κέζσ ελόο λένπ ζπγθξνηήκαηνο πνπ θάλεη επηηπρία, ηνπο Sex pistols «Ο Johny Rotten βξήθε δνπιεηά σο ηξαγνπδηζηήο ησλ Sex Pistols όηαλ ηνλ πέηπραλ λα έρεη ηα καιιηά ηνπ βακκέλα πξάζηλα θαη ζην κπινπδάθη ηνπ ε θξάζε «Μηζώ ηνπο Pink Floyd»». 17 Η punk κνπζηθή ζεσξεί ηνπο Pink Floyd μεπεξαζκέλνπο. Δλώ πνιιά ζπγθξνηήκαηα εθείλε ηελ πεξίνδν ζα είραλ εγθαηαιείςεη ηελ κνπζηθή ζθελή, νη Pink Floyd ζπλερίδνπλ λα παξνπζηάδνπλ ηηο θαηλνηόκεο ηδέεο ηνπο. Κπθινθνξνύλ ην δίζθν Animals, εκπλεπζκέλν από ην βηβιίν ηνπ George Orwell 16 Σν κνπζηθό είδνο punk έθαλε ηελ εκθάληζε ηνπ ζηελ βξεηαληθή κνπζηθή ζθελή ζηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 κε κηθξά, γξήγνξα ηξαγνύδηα πνπ εξκελεύνληαλ κε πάξα πνιύ πάζνο πνπ ζπρλά ππξνδνηνύληαλ από νξγηζκέλνπο ζηίρνπο. Σν κνπζηθό απηό είδνο κεηέθεξε κηα αληίδξαζε πξνο ηελ καιζαθόηεηα ησλ ζπγθξνηεκάησλ ησλ άιισλ εηδώλ ηεο κνπζηθήο. Γεληθόηεξα πξόηεηλε γηα έλα είδνο όπνπ θύξην ραξαθηεξηζηηθό ηνπ είλαη ε αληίδξαζε θαη ε δηαθνξνπνίεζε. Βι. Michael Heatley, ό.π., ζ.424. 17 ην ίδην, ζ.424. - 10 -
Animal farm. Όινη νη ζηνίρνη είλαη αιιεγνξηθνί, παξνπζηάδνληαο κηα «ηδεώδε» θνηλσλία όπνπ ηα δώα έρνπλ πάξεη ηελ ζέζε ησλ αλζξώπσλ θαη όπσο θαη ζηνπο αλζξώπνπο έηζη θαη ζηα δώα δελ ππάξρεη ηζόηεηα θαη αμηνθξαηία. Σν 1979 θπθινθνξεί ν δίζθνο The wall πνπ είλαη κηα θαηαπιεθηηθή δνπιεηά ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Πξόθεηηαη όρη κόλν γηα έλα κνπζηθό δίζθν αιιά γηα έλα ηεξάζηην ζθεληθό ζόνπ 18 θαη αξγόηεξα κηα ηαηλία. Η θεληξηθή ηδέα γηα ην δίζθν είλαη θαη πάιη ηνπ Waters. Η ηαηλία παξνπζηάδεη πσο έλαο πξώελ ξνθ-ζηαξ πξνζπαζώληαο λα απνκνλσζεί από ηνλ ππόινηπν θόζκν ιόγν ησλ επώδπλσλ εκπεηξηώλ ηνπ, «ρηίδεη» έλα ηείρνο αλάκεζα ζε απηόλ θαη ηελ θνηλσλία. O άλζξσπνο αλνξζώλεη θξαγκνύο (ηείρε), γηα λα ακπλζεί από ηηο δηάθνξεο κνξθέο θαηαπίεζεο. Δπίζεο παξνπζηάδνληαη ηα ηείρε πνπ νξζώλνληαη από ηελ θνηλσλία ζε θάζε είδνο αλζξώπηλεο ειεπζεξίαο θαη ζθέςεο. Πνιινί ήηαλ εθείλνη πνπ ζπζρέηηζαλ ηνλ ήξσα ηεο ηαηλίαο κε ηνλ Syd Barrett θαη όρη άδηθα. Όια ηα ζηνηρεία ηνπ πξσηαγσληζηή ηεο ηαηλίαο ηαηξηάδνπλ απόιπηα κε ηνλ ραξαθηήξα ηνπ Barrett. Παξά ηελ κεγάιε επηηπρία ηνπ δίζθνπ ην ζπγθξόηεκα πιένλ βξίζθεηαη ζε άζρεκε θαηάζηαζε θαζώο νη ζρέζεηο ησλ κειώλ δελ είλαη θαιέο. Ο Waters κε ηνλ Gilmour έρνπλ δηαθνξεηηθέο απόςεηο ζρεδόλ ζε όια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ην ζπγθξόηεκα θαη νη Mason θαη Wright θαίλεηαη λα κελ βξίζθνληαη πιένλ ζην πξνζθήλην. 1.4 Η πεπίοδορ 1980 1995 Σν 1983 θπθινθνξεί ν δίζθνο The Final Cut πνπ είλαη ζηελ νπζία πξνζσπηθόο δίζθνο ηνπ Waters κε ην όλνκα ησλ Pink Floyd. Μηα δνπιεηά αθηεξσκέλε ζηνλ παηέξα ηνπ Waters πνπ πέζαλε εξσηθά ζηνλ δεύηεξν παγθόζκην πόιεκν. Η δνπιεηά γίλεηε εμ νινθιήξνπ από ηνλ Waters, νη Mason θαη Gilmour ερνγξαθνύλ απιώο ηα 18 Σν 1989 ζην Βεξνιίλν, θνληά ζηα εξείπηα ηνπ ηζηνξηθνύ ηείρνπο, ν Waters έρνληαο καδί ηνπ πνιινύο επαγγεικαηίεο κνπζηθνύο αιιά ρσξίο ηα ππόινηπα κέιε ηνπ γθξνππ, παξνπζίαζε έλα θαληαζκαγνξηθό ζόνπ, ζε κηα δσληαλή ζπλαπιία όπνπ παίρηεθαλ ηα ηξαγνύδηα ηνπ δίζθνπ The Wall. Πξόθεηηαη ίζσο γηα έλα από ηα θαιύηεξα δσληαλά ζεάκαηα ζηελ ηζηνξία ηεο ξνθ κνπζηθήο ζθελήο. Πεξηζζόηεξνη από δηαθόζηεο ρηιηάδεο ζεαηέο παξαθνινύζεζαλ ηελ ζπλαπιία. Η ίδηα ζπλαπιία παξνπζηάδεηε θαη πάιη από ηνλ Roger Waters θέηνο (2011) ζε όιε ηελ Δπξώπε θαζώο θαη ζηελ Αζήλα. Η ζπγθεθξηκέλε επξσπατθή πεξηνδεία ζα δηαξθέζεη πεξίπνπ έμη κήλεο θαη αλακέλεηε λα είλαη ε ηειεπηαία πεξηνδεία ηνπ Waters. - 11 -
κνπζηθά κέζε ησλ νξγάλσλ ηνπο, ελώ γηα πξώηε θνξά ν Wright είλαη εθηόο δνπιεηάο. Ο Waters ζηελ ζπλέρεηα αλαθνηλώλεη όηη δελ πξόθεηηαη λα μαλαδνπιέςεη κε ηα ππόινηπα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Παξά ην γεγνλόο όηη ν δίζθνο ζεκείσζε κεγάιε επηηπρία (λνύκεξν 1 ζηελ Βξεηαλία θαη λνύκεξν 6 ζηηο Η.Π.Α.), δελ ηθαλνπνίεζε ζε πσιήζεηο. Υαξαθηεξίζηεθε επίζεο σο αξθεηά πεζηκηζηηθόο θαη εθηόο επνρήο. Σα επόκελα ηξία ρξόληα έγηλε κηα πξνζπάζεηα από όια ηα κέιε ησλ Pink Floyd λα αζρνιεζνύλ κε πξνζσπηθέο ηνπο κνπζηθέο παξαγσγέο, πνπ όκσο δελ είραλ επηηπρία. Ο Gilmour απνθάζηζε λα μαλαβξεζεί κε ηνπο ππόινηπνπο γηα ηελ δεκηνπξγία ελόο λένπ δίζθνπ. O Waters παξόηη έδσζε ηελ άδεηα ρξήζεο ηνπ νλόκαηνο ηνπ γθξνππ ζηα ππόινηπα κέιε, ηόληζε πσο ζα ήηαλ κηα απνηπρεκέλε δνπιεηά αθνύ δελ ζα ζπλεξγαδόηαλ ν ίδηνο. Σν 1987 ηα ηξία ελαπνκείλαληα κέιε θπθινθνξνύλ ηνλ δίζθν A momentary lapse of time. Παξαγσγόο είλαη πξνζσπηθά ν Gilmour καδί κε ηνλ Bob Erzin. Οη ζηίρνη απηήλ ηελ θνξά είλαη ηνπ θαλαδνύ ηξαγνπδνπνηνύ Carole Pope 19 θαη ηνπ πνηεηή Roger McGough. 20 Ο πιήξεο έιεγρνο ηεο δνπιεηάο γίλεηε από ηνλ Gilmour, ν Mason αξθείηε ζε έλα κηθξό θνκκάηη δεκηνπξγίαο θαη ν Wright δνπιεύεη γηα ηνλ δίζθν σο σξνκίζζηνο κνπζηθόο. Παξόιν πνπ νη θξηηηθέο είλαη θαιέο ην ηέινο ηνπ γθξνππ θαίλεηαη λα είλαη πην θνληά από θάζε άιιε θνξά. Μεηά από αξθεηά ρξόληα θαη έρνληαο ραζεί από ην πξνζθήλην, πξνζπαζώληαο λα μεπεξάζνπλ ηνλ θόβν πσο ρσξίο ηνλ Waters νη Pink Floyd δελ ζα είραλ επηηπρία, ηνλ Μάξηην ηνπ 1994 θπθινθνξεί ν δίζθνο The division bell. Δίλαη ε πξώηε θνξά κεηά ην 1974 πνπ ηα ηξία ελαπνκείλαληα κέιε ερνγξαθνύλ ζην ζηνύληην ηαπηόρξνλα. Ο Gilmour γίλεηε ν λένο εγέηεο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο δίλνληαο κηα θξέζθηα πλνή ζηε κπάληα ζηηο δσληαλέο 19 H Carole Pope γελλήζεθε ζε κηα πεξηνρή έμσ από ην Μάληζεζηεξ ηεο Αγγιίαο ζηηο 6 Οθησβξίνπ 1950. Ο παηέξαο ηεο Jack ήηαλ πσιεηήο θαη ηζνξξνπηζηήο ζε ηζίξθν ζην επάγγεικα θαη ε κεηέξα ηεο Celia ήηαλ κνπζηθόο. ε ειηθία 5 εηώλ κεηαλάζηεπζε κε ηνύο γνλείο ηεο ζηνλ Καλαδά όπνπ πήξε ηελ Καλαδηθή ππεθνόηεηα πνπ έρεη κέρξη θαη ζήκεξα. πνύδαζε γιππηηθή ζην Σνξόλην θαη δνύιεςε σο εζνπνηόο δηαθεκηζηηθώλ αιιά παξάιιεια αζρνιήζεθε εξαζηηερληθά κε ηελ κνπζηθή. βι. Sierra Bacquie, Long Time No See Whatever Happened To The Artists Of The '80s?, Onset Online, 1995. 20 «O Roger McGough γελλήζεθε ζηηο 9 Ννεκβξίνπ 1937 ζηελ πόιε Litherland βόξεηα ηνπ Λίβεξπνπι. Σπνύδαζε ζην παλεπηζηήκην ηνπ Hull [ ] Σπλεξγάζηεθε κε πνιινύο γλσζηνύο θαιιηηέρλεο ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπο Beatles Παξνπζηάδεη ξαδηνθσληθή εθπνκπή ζην BBC, ελώ ην 2004 ηνπ απνλεκήζεθε ν ζηαπξόο ηεο βξεηαληθήο απηνθξαηνξίαο (CBE)» βι. www.famouspoetsandpoems.com/poets/roger_mcgough/biography - 12 -
εκθαλίζεηο ηνπο, κε θαηλνύξηα κνπζηθά ζέκαηα πνπ ηαηξηάδνπλ ζηε δεθαεηία ηνπ 1990. Οη Wright θαη Mason επηζηξέθνπλ σο ηζόηηκα κέιε ζηελ κπάληα. ε κηα πξνζπάζεηα θαιύηεξεο πξνώζεζεο ηνπ δίζθνπ, δελ γίλεηε θακία επίζεκε αλαγγειία ηελ εκέξα θπθινθνξίαο ηνπ. Με απηόλ ηνλ ηξόπν ηνλίδεηε έλα ζηνηρείν ηεο ζεκαηνινγίαο ηνπ πνπ κηιά γηα ηελ έιιεηςε επηθνηλσλίαο ησλ αλζξώπσλ. Σν θνηλό ληώζνληαο ηελ απνπζία ηόζσλ εηώλ, ζπεύδεη λα απνθηήζεη ηνλ δίζθν θαη λα παξαθνινπζήζεη ηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο. Σν ζπγθξόηεκα θάλεη κηα πεξηνδεία ζε 68 πόιεηο ζε όιν ηνλ θόζκν (πεξίπνπ 5,5 εθαηνκκύξηα ζεαηέο). Η Volkswagen ζπνλζνξάξεη ην ζπγθξόηεκα θαη θπθινθνξεί ζε πεξηνξηζκέλν αξηζκό κηα έθδνζε ηνπ Golf Gabriolet νλνκάδνληαο ην The Pink Floyd Gabriolet. Σειεπηαία θπθινθνξία είλαη ην 1995 ην δηπιό cd θαη dvd «Pulse». Πξόθεηηαη γηα ερνγξαθήζεηο θαη καγλεηνζθνπήζεηο από ηηο θαιύηεξεο ζηηγκέο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ζηηο πεξηνδείεο ηνπο. Η πνηόηεηα ηνπ ήρνπ θαη ηεο εηθόλαο είλαη άςνγε θαη ην ηειηθό νπηηθναθνπζηηθό απνηέιεζκα παξνπζηάδεη ηελ κνλαδηθόηεηα ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Από εθεί θαη έπεηηα ην ζπγθξόηεκα δελ θπθινθνξεί άιιν δίζθν. Δκθαλίδεηε πεξηζηαζηαθά ζε κεγάιεο ζπλαπιίεο θνηλσληθνύ πεξηερνκέλνπ. Σν 2008 ν Wright έθπγε από ηελ δσή, ελώ κέρξη θαη ζήκεξα (2010) ηα ππόινηπα κέιε εκθαλίδνληαη κεκνλσκέλα ζε ζπλαπιίεο θηιαλζξσπηθνύ ραξαθηήξα. Η κνλαδηθή θνξά κεηά ην 1987 (όπνπ θαη απνρώξεζε ν Waters), πνπ όια ηα αξρηθά κέιε ησλ Pink Floyd (Waters, Mason, Gilmour, Wright) εκθαλίδνληαη καδί επί ζθελήο είλαη ζηελ παγθόζκηα θηιαλζξσπηθή ζπλαπιία Live8 ηνλ Ινύιην ηνπ 2005. Ο Nick Mason αλαθέξεη γηα εθείλε ηελ ζπλαπιία «Καηά ηα άιια, δελ ρξεηαζηήθακε πξόβεο αθνύ ζπκόκαζηε όινη καο ηα ηξαγνύδηα πνπ παίμακε, όια πξνέθπςαλ νκαιά, νπόηε δελ ζπκάκαη θάηη «παξαζθεληαθό» λα ζνπ αλαθέξσ Δθείλν ην απόγεπκα ήηαλ κηα από ηηο πιένλ ζεκαληηθέο ζηηγκέο ηεο πνξείαο καο. Μαο έδεημε ελσκέλνπο θαη απνθαζηζκέλνπο γηα έλα θνηλό ζθνπό, γθξεκίδνληαο όιε εθείλε ηελ παξαθηινινγία πνπ καο ήζειε λα κελ κηιηόκαζηε θαλ» 21 21 Βι. Υξήζηνο Κηζαηδεθηάλ, «Pink Floyd The chime of the division bell», Metal Hammer & Heavy Metal, Νν. 317, Μάηνο 2011, ζ.77. - 13 -
Κεθάλαιο 2 Dark side of the moon: Ανάλςζη δίζκος Σνλ Μάξηην ηνπ 1973 ε εηαηξία ΔΜΙ θπθινθνξεί ην άικπνπκ ησλ Pink Floyd Dark side of the moon. Ο δίζθνο πεξηέρεη ηα ηξαγνύδηα «Speak to me», «Breathe», «On the run», «Time», «Great gig in the sky», «Money», «Us and them», «Any color you like», «Brain Damage», «Eclipse». Ο δίζθνο παξνπζηάδεηαη ζην πιαλεηάξην ηνπ Λνλδίλνπ ζε κηα πξνζπάζεηα λα ηνληζηεί ν «space rock» ήρνο πνπ κέρξη ηόηε ήηαλ ζπλώλπκνο κε ην ζπγθξόηεκα. Μεηά από πνιιά ρξόληα έγηλε γλσζηό πσο ιίγεο ώξεο πξηλ ηελ παξνπζίαζε νη Pink Floyd αξλνύληαλ λα εκθαληζηνύλ ιόγσ ηηο έιιεηςεο κεραλεκάησλ ηεηξαθσληθνύ ήρνπ (quadrophonic) πνπ είραλ δεηήζεη γηα ηελ δσληαλή εκθάληζε. 22 Οη αξρηθέο θξηηηθέο είλαη αξθεηά ζεηηθέο κε θάπνηεο εμαηξέζεηο θάπνησλ κνπζηθνθξηηηθώλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηόζν ην δίζθν όζν θαη ην ζπγθξόηεκα σο κηα πξόζθαηξε εκπνξηθή επηηπρία πνπ ζύληνκα ζα μεραζηεί. 23 Σν ζπγθξόηεκα γλσξίδεη ηελ κεγαιύηεξε επηηπρία ηνπ ζηελ επεξρόκελε πεξηνδεία. Έλαο από ηνπο ιόγνπο ηεο επηηπρίαο απηήο είλαη θαη ην γεγνλόο πσο ην ζπγθξόηεκα ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο επηιέγεη πάληα έλα δηαθνξεηηθό ηξόπν λα παξνπζηάζεη ηα θνκκάηηα ηνπ δίζθνπ. Απηό θάλεη όιεο ηηο εκθαλίζεηο ησλ Pink Floyd κνλαδηθέο θαζώο ζε θακία από απηέο δελ επαλαιακβάλεηαη ν ίδηνο ηξόπνο αλαπαξαγσγήο ησλ θνκκαηηώλ. Σόζν εηζπξαθηηθά όζν θαη ζε δηάξθεηα (591 ζπλερήο βδνκάδεο παξακνλή ζηνπο θαηαιόγνπο) ν δίζθνο απηόο είλαη ε θαιύηεξε ζηηγκή ζηελ ηζηνξία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Δίλαη ηόζν κεγάιν ην κέγεζνο ηεο επηηπρίαο πνπ θήκεο αξρίδνπλ λα δηαδίδνληαη πσο ν δίζθνο είλαη αθόκα θαη έλα ζάνπληξαθ γηα ηελ ηαηλία The wizard of Oz ζηελ έθδνζε ηνπ 1939 αλ θαη θάηη ηέηνην πνηέ δελ επηβεβαηώζεθε. 24 Μεγάιε ζπκβνιή ζηελ επηηπρία ηνπ δίζθνπ θαίλεηαη λα έρεη ην εμώθπιιν ηνπ δίζθνπ, δεκηνπξγία ηνπ George Hardie θαη ηεο εηαηξίαο Hipgnosis. Η εηθόλα ηνπ 22 Βι. Cliff Jones, Another brick in the wall: The stories behind every Pink Floyd song, Broadway Books, New York 1996, ζ. 93-101. 23 Βι. Toby Manning, ό.π. ζ. 87 24 ην ίδην, ζει.89, επίζεο βι. Russell Reising, Speak to me : The legacy of Pink Floyd s The dark side of the moon, Ashgate, Hampshire 2004, ζ. 55, 56. - 14 -
πξίζκαηνο ζε έλα καύξν θόλην πνπ δηαζιά κηα αθηίλα θσηόο είλαη κέρξη ζήκεξα έλα από ηα πην αλαγλσξηζκέλα ζύκβνια ζηνλ ρώξν ηεο κνπζηθήο. Υξεζηκνπνηήζεθε αθόκα θαη από δηάθνξεο δηαθεκηζηηθέο εηαηξίεο γηα πξνώζεζε δηαθόξσλ πξντόλησλ. 25 Σν 1985 ν δίζθνο θπθινθνξεί ζε κνξθή cd, ελώ ηα βηλύιηα πνπ βξίζθνληαη εθείλε ηελ πεξίνδν πξνο πώιεζε γίλνληαη αλάξπαζηα θαη εμαληινύληαη ζρεδόλ άκεζα. Σν 2001 θαη ην 2003 επαλαθπθινθνξεί ζε λέεο εθδόζεηο θαη κέρξη θαη ζήκεξα ζπλερίδεη λα έρεη ηθαλνπνηεηηθέο πσιήζεηο αλ αλαινγηζηνύκε όηη βξίζθεηαη ζε ζπλερή θπθινθνξία 37 ρξόληα. Φέηνο (2011) θπθινθόξεζε κηα πνιπηειείο θαζεηίλα ηνπ δίζθνπ κε έμη cd δίζθνη θαη ηξία dvd δίζθνη. Δθεί πεξηέρνληαη δσληαλέο ερνγξαθήζεηο θαη βηληενζθνπήζεηο ησλ εκθαλίζεσλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο θαζώο θαη αλέθδνην πιηθό. 25 Βι. Russell Reising, ό.π., ζ. 3,4. - 15 -
2.1 Εξοπλιζμόρ 26 Ο εμνπιηζκόο ησλ Pink Floyd ζε νιόθιεξε ηελ θαξηέξα ηνπο, ηόζν εθείλνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηηο ερνγξαθήζεηο ησλ δίζθσλ όζν θαη εθείλνο ησλ δσληαλώλ εκθαλίζεσλ, απνηειεί έλα πνιύ ζεκαληηθό θεθάιαην ζηελ ηζηνξία ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Η επηινγή ησλ νξγάλσλ θαη ησλ κεραλεκάησλ (εθέ, εληζρπηέο, ερεία θ.α) θαζώο θαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν ηα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο ρξεζηκνπνίεζαλ ηνλ εμνπιηζκό απηό ζεσξήζεθε πξσηνπόξνο από ηνπο εξεπλεηέο. Μέρξη ζήκεξα γίλεηε πξνζπάζεηα από κνπζηθνύο ζε νιόθιεξν ηνλ θόζκν γηα λα θαηαθέξνπλ λα ξπζκίζνπλ ηα αληίζηνηρα κεραλήκαηα πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ νη Pink Floyd ώζηε λα αλαπαξαρζεί ν ίδηνο ήρνο πνπ είλαη ζήκα θαηαηεζέλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Γηα ηνλ δίζθν Dark side of the moon ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηα βαζηθά όξγαλα όπσο παηδόηαλ από ηα κέιε ηνπ ζπγθξνηήκαηνο: Waters (κπάζν ειεθηξηθό), Gilmour (θηζάξα ειεθηξηθή), Mason (ληξακο), Wright (πιήθηξα). Δπίζεο ρξεζηκνπνηήζεθε κηα slide guitar (καλίθη θηζάξαο πνπ παηδόηαλ κε e-bow 27 γηα ζπλερόκελν ήρν) από ηνλ Gilmour θαζώο θαη ην πξσηνπνξηαθό γηα ηελ επνρή VCS3, «έλα ζπλζεζάηδεξ δεκηνπξγεκέλν από ηνλ Peter Zinovieff θαη κηαο νκάδαο ηεο εηαηξίαο BBC Radiophonics Ο Zinovieff θαηάθεξε λα ρσξέζεη ην VCS3 ζε κία βαιίηζα θαη λα πξνζαξκόζεη έλα θιαβηε» 28 από ηνπο Gilmour θαη Waters. Ο Mason επίζεο ρξεζηκνπνηνύζε rototoms (ηύκπαλα ηεο ληξακο ρσξίο ζώκα) ηα νπνία είραλ ζρεδηαζηεί γηα ηνλ ηεηξαθσληθό ήρν πνπ ζα γηλόηαλ ε παξαγσγή ηνπ ήρνπ, θάηη πνπ ζηελ ζπλέρεηα δελ έγηλε. Παξαθάησ παξνπζηάδεηε αλαιπηηθά ν εμνπιηζκόο θάζε κέινπο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο : 26 Γηα ηελ παξνπζίαζε ηνπ εμνπιηζκνύ ρξεζηκνπνηήζεθαλ εμηδαληθεπκέλεο πιεξνθνξίεο. Βι. Bill Gibson, Engineering & Producing, Hal Leonard books, New York, 2007, ζ. 74-78, 81. Γηα όιεο ηηο αλαθνξέο ζηηο ζπρλόηεηεο αληινύληαη πιεξνθνξίεο από Bill Gibson, Microphones & Mixes, Hal Leonard books, New York, 2007, ζ. 24-30. 27 Πξόθεηηαη γηα κηα κηθξή ειεθηξνληθή ζπζθεπή πνπ ρξεζηκνπνηείηε αληί γηα πέλα θαη δίλεη ηελ δπλαηόηεηα πξνζνκνίσζεο ηνπ ζπλερέο ήρνπ πνπ παξάγεηε όηαλ ρξεζηκνπνηνύκε ην δνμάξη ή ηνπ ζπλερέο ήρνπ από έλα πλεπζηό όξγαλν, δεκηνπξγώληαο ζπλερόκελε ηαιάλησζε ζηελ ρνξδή. 28 Βι. Toby Manning, ό.π., ζ. 83. - 16 -
David Gilmour 29 Γηα ηελ ερνγξάθεζε ηνπ δίζθνπ ν Gilmour ρξεζηκνπνίεζε δύν ειεθηξηθέο θηζάξεο, κία ειεθηξηθή θηζάξα slide, έμη εθέ ήρνπ, δύν εληζρπηέο θηζάξαο (θεθαιέο) θαη δύν δηαθνξεηηθά ερεία (θακπίλεο). Ηιεθηξηθέο θηζάξεο Εικόνα 3, Κιθάρα Fender Stratocaster Fender Stratocaster The Black Strat : Καηαζθεπαζκέλε ην 1969, καύξν ζώκα από θιείζξν κε ιεπθό θάιπκκα, καλίθη από μύιν ηξηαληαθπιιηάο. Οη καγλήηεο είλαη ηεο Fender, ελώ ν καγλήηεο Gibson PAF humbucker ηνπνζεηήζεθε αλάκεζα ζηνπο δύν καγλήηεο ηεο Fender αξγόηεξα. Γελ είλαη ζίγνπξν αλ ζηηο ερνγξαθήζεηο ρξεζηκνπνηήζεθε ν καγλήηεο Gibson. Όινη νη καγλήηεο ήηαλ παζεηηθνί (ρσξίο ελίζρπζε κπαηαξίαο) έηζη ώζηε λα κελ εληζρπζνύλ νη κεζαίεο ζπρλόηεηεο πνπ ζα έθαλαλ ην ήρν πην νμύ θαη «ζθιεξό». Η επηθάλεηα ησλ ηάζησλ ηξίθηεθε κε εηδηθό γπαιόραξην γηα λα κεγαιώζεη ε επηθάλεηα επαθήο κε ηελ ρνξδή. Με απηόλ ηνλ ηξόπν ν ήρνο εληζρύζεθε ζε ζπγθεθξηκέλεο ρακειέο ζπρλόηεηεο. Εικόνα 4, Κιθάρα Bill Lewis 29 Γηα ηηο εηθόλεο εμνπιηζκνύ ηνπ Gilmour θαη γηα πιεξνθνξίεο εμνπιηζκνύ ηνπ βι. Tony Bacon, Rock Hardware: The instruments, equipment and technology of rock, Dorset: Blandford press, Poole, 1981. θαη www.gilmourish.com - 17 -
Bill Lewis (κιθάπα παπαγγελίαρ): Καηαζθεπαζκέλε ην 1970, κε ζώκα από εξπζξόμπιν, θαη ρεηξνπνίεηνπο καγλήηεο ηύπνπ humbucker. Σν καλίθη από έβελν κε εηθνζηηέζζεξα ηάζηα. Υξεζηκνπνηήζεθε από ηνλ Gilmour ζηελ ερνγξάθεζε ηνπ «Money» θαη ίζσο ζηα «Us and them», «Brain damage» θαη «Eclipse». ε απηήλ ηελ θηζάξα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε θπξίσο σο ξπζκηθή θηζάξα θαη όρη γηα ζόιν, νη καγλήηεο ήηαλ ελεξγεηηθνί (κε πξνελίζρπζε κπαηαξίαο). Οη κεζαίεο ζπρλόηεηεο εληζρύνληαλ θαη έηζη ην overdrive (fuzz) εθέ πνπ ρξεζηκνπνηνύζε ν Gilmour είρε σο απνηέιεζκα έλα πνιύ θαζαξό «κεζαίαο ζπρλόηεηαο» ήρν πνπ δελ θάιππηε ηηο ρακειέο ζπρλόηεηεο ηνπ κπάζνπ ηνπ Waters. Εικόνα 5, Fender 1000 twin neck pedal steel Fender 1000 twin neck pedal steel : Πξόθεηηαη γηα ηελ θηζάξα slide πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ζηηο ερνγξαθήζεηο ησλ «Breathe», θαη «Great gig in the sky», ρξεζηκνπνηώληαο θνύξδηζκα (D G D G B E). ην παξειζόλ ην ζπγθεθξηκέλν είδνο θηζάξαο έρεη ρξεζηκνπνηεζεί από δηάθνξα country 30 ζπγθξνηήκαηα. Ο Gilmour ρξεζηκνπνίεζε ηελ θηζάξα απηή γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα ήρν κεγάιεο δηάξθεηαο (sustain), πνπ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ ηηο πνιιέο θνηλέο λόηεο πνπ πεξηείραλ νη ζπγρνξδίεο ζηα ηξαγνύδηα ηνπ δίζθνπ, έδηλε ηελ δπλαηόηεηα ζηνλ Gilmour λα αλαπαξάγεη κηα λόηα κεγάιεο δηάξθεηαο, ζπλδένληαο πνιιέο ζπγρνξδίεο. Δπίζεο ε ζπγθεθξηκέλε θηζάξα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηνλ πξνθαλή ιόγν πσο ζαλ εηθόλα, ν ρεηξηζκόο ηεο θηζάξαο απηήο πξνθαιεί ηα βιέκκαηα ηνπ θνηλνύ. Οη καγλήηεο ζε απηήλ ηελ 30 Η country ζαλ είδνο κνπζηθήο παξνπζηάδεηε ζην επξύ θνηλό από ην 1950 θαη ζπλερίδεη γηα πεξίπνπ ηξεηο δεθαεηίεο. Με θνξπθαίνπο κνπζηθνύο εθπξνζώπνπο ηνπο Johnny Cash, Dolly Parton, George Jones θαη άιινπο, ην κνπζηθό είδνο country γλώξηζε ηεξάζηηα επηηπρία ιόγσ ηεο ζύλδεζεο ηνπ κε ηνλ αγξνηηθό ηξόπν δσήο. Βι. Michael Heatley, ό.π., ζ.138. - 18 -
θηζάξα έρνπλ ηελ δπλαηόηεηα επηινγήο ελεξγεηηθνί παζεηηθνί. Έηζη απμάλνληαη νη επηινγέο γηα πεξηζζόηεξνπο ζπλδπαζκνύο πνπ σο απνηέιεζκα έρνπλ πεξηζζόηεξεο δηαθνξεηηθέο ρξνηέο γηα ηνλ κνπζηθό λα επηιέμεη. Δληζρπηέο θαη ερεία Εικόνα 6, Hiwatt DR103 All Purpose 100W Hiwatt DR103 All Purpose 100W head: Κεθαιή εληζρπηή κε ηέζζεξεηο ιάκπεο Mullard EL34 θαη ηέζζεξεηο ιάκπεο πξνελίζρπζεο EC83. Η πνηόηεηα ηεο αλαινγηθήο ελίζρπζεο ζε ζπλδπαζκό κε έλα πνιύ πνηνηηθό equalizer, ελίζρπζε (booster) γηα ηηο ρακειέο θαη πςειέο ζπρλόηεηεο. Ο Gilmour ρξεζηκνπνίεζε ηελ ζπγθεθξηκέλε θεθαιή ζε όιε ηελ πνξεία ηνπ σο κνπζηθόο ηόζν ζηηο ερνγξαθήζεηο, όζν θαη ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο. Η απιόηεηα θαη ε επθνιία ζηελ ρξήζε ηνπ ζε ζπλδπαζκό κε ηελ εμαηξεηηθή πνηόηεηα ήρνπ ήηαλ ηα ραξαθηεξηζηηθά επηινγήο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κεραλήκαηνο. Η εηαηξία θαηαζθεπήο παξάγεη ην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν κέρξη θαη ζήκεξα κε πνιύ κηθξέο δηαθνξνπνηήζεηο, θπξίσο ζηνλ ηνκέα εκθαλίζεηο. Εικόνα 7, Fender Twin Reverb silverface 100W Fender Twin Reverb silverface 100W: Δληζρπηήο κε ηέζζεξεηο ιάκπεο 6L6, δύν ιάκπεο 12ΑΣ7 θαη ηξείο ιάκπεο 12ΑΥ7 θαη δπν ερεία celestion δώδεθα ηληζώλ (12 ). Έλα από ηα πην θιαζζηθά κεραλήκαηα ζηελ παγθόζκηα ηζηνξία ηεο πνπ θαη ξνθ κνπζηθήο. Ο κνλαδηθόο ήρνο ηεο Fender κε ην ραξαθηεξηζηηθό reverb effect (εθέ βάζνπο) ρξεζηκνπνηήζεθε ηόζν από ηνλ Gilmour όζν θαη από ηελ πιεηνςεθία ησλ θηζαξηζηώλ εθείλεο ηεο επνρήο. Σν ζπγθεθξηκέλν - 19 -
κνληέιν είλαη combo (ε θεθαιή θαη ηα ερεία βξίζθνληαη ζε έλα εληαίν ζώκα). Έρεη ηελ δπλαηόηεηα επηινγήο αξρηθήο ελίζρπζεο (gain) ζε δύν δηαθνξεηηθά θαλάιηα. Ο Gilmour ρξεζηκνπνηνύζε θαη ηα δύν θαλάιηα κε δηαθνξεηηθή ελίζρπζε ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο, γηα λα έρεη δπν δηαθνξεηηθέο ρξνηέο ζηνλ ήρν ηεο θηζάξαο. Εικόνα 8, Maestro Rover rotating speaker Maestro Rover rotating speaker : Ηρείν κε δπλαηόηεηαο πεξηζηξνθήο. Υξεζηκνπνηήζεθε από ηνλ Gilmour ζε κηα πξσηνπνξηαθή ερνγξάθεζε γηα ηελ επνρή σο εμήο. Κπθιηθά από ην ερείν ηνπνζεηήζεθαλ δπλακηθά θαη ππθλσηηθά κηθξόθσλα κε δηαθνξεηηθέο επηινγέο ζηηο ζπρλόηεηεο (equalizer). Καζώο ην ερείν πεξηζηξέθνληαλ, έζηειλε ηνλ ήρν ζε όια ηα κηθξόθσλα. Σέινο έγηλε κηα κίμε όισλ ησλ κηθξνθώλσλ ζε έλα θαλάιη από δηαθνξεηηθέο εηθνληθέο ζέζεηο (Left & Right positioning). Καζώο ην ερείν πεξηζηξέθνληαλ ζπλερώο ε ερνγξάθεζε θάζε κηθξνθώλνπ είρε ζπλερήο ελαιιαγέο ηόζν ζηελ έληαζε όζν θαη ζηελ ρξνηά. - 20 -
Εικόνα 9, WEM Super Starfinder 200 cabinet WEM Super Starfinder 200 cabinet: Κακπίλα κε ηέζζεξα ερεία Fane Crescendo κε κεηαιιηθό θώλν θαη δηάκεηξν δώδεθα ίληζεο (12 ). Ο κεηαιιηθόο θώλνο ηνπ θάζε ερείνπ ελίζρπε ηηο κεζαίεο ζπρλόηεηεο. Η θαηαζθεπή ηεο θακπίλαο δηαζθάιηδε πσο όιε ή πίεζε ηνπ αέξα ζα θεύγεη από ην πίζσ κέξνο έηζη ώζηε λα κελ δεκηνπξγνύληαη ρακειέο ζπρλόηεηεο πνπ ζπληνλίδνληαη κε ην πιηθό θαηαζθεπήο ηεο θακπίλαο θαη ραιάλε ηελ ηειηθή πνηόηεηα ηνπ ήρνπ. Δθέ ήρνπ Εικόνα 10, EMS Synthi Hi-Fli EMS Synthi Hi-Fli: Καηαζθεπαζκέλν από ηνλ David Cockerell ην 1971 γηα ηελ EMS. Πξόθεηηαη γηα έλα αλαινγηθό επεμεξγαζηή εθέ ήρνπ κε δύν πεληάι. Υσξίο δπλαηόηεηα απνζήθεπζεο επηινγώλ, όιεο νη αιιαγέο ζηηο επηινγέο ηνπ ήρνπ γηλόηαλ ζε πξαγκαηηθό ρξόλν. Ο Gilmour αγόξαζε έλα από ηα πξσηόηππα ην 1972. Μόιηο 350 θαηαζθεπάζηεθαλ. Πηζαλώο λα ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ εθέ wah ζην «Any colour you like». - 21 -
Εικόνα 11, Binson Echorec II Binson Echorec II: Έλα από ηα κεραλήκαηα εθέ πνπ δεκηνύξγεζαλ ην ήρν πνπ αξγόηεξα έγηλε ζήκα θαηαηεζέλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο. Καηαζθεπάζηεθε ζην Μηιάλν ζηηο αξρέο ηνπ 60. Πξσηόηππν ζηελ θαηαζθεπή, ράξε ζηηο έμη ιάκπεο 12ΑΥ7 πνπ ρξεζηκνπνηνύζε, θαηάθεξε λα δεκηνπξγεί έλα κνλαδηθό εθέ echo (ερώ, επαλάιεςε ήρνπ). Xξεζηκνπνηήζεθε από ηνλ Gilmour θαη από ηνλ Wright. Ο Gilmour ρξεζηκνπνίεζε ην Binson από ην 1968 κέρξη ην 1977. Εικόνα 12, Dallas Arbiter Fuzz Face Dallas Arbiter Fuzz Face: Καηαζθεπάζηεθε από ηελ αγγιηθή εηαηξία Arbiter Electronics ην 1966 θαη έγηλε έλα από ηα πην αγαπεκέλα εθέ θηζάξαο όισλ ησλ επνρώλ θαζώο ην ζπγθεθξηκέλν εθέ ζεσξείηε ν πξόγνλνο ηεο ζεκεξηλήο «παξακόξθσζεο» (overdrive, distortion). Πνιύ απιό ζηελ θαηαζθεπή ηνπ, παξάγνληαο έλα κνλαδηθό ήρν ήηαλ έλα από ηα θύξηα εθέ πνπ ρξεζηκνπνίεζε ν Gilmour ζηα ηξαγνύδηα «Time», «Money». Σν 1971 ην ηξαλδίζηνξ ηνπ εθέ αληηθαηαζηάζεθε κε ην BC108 πνπ παξήγαγε πην δπλαηό ζε έληαζε θαη πην ιακπξό ήρν. - 22 -
Εικόνα 13, Colorsound Powerboost Colorsound Powerboost: Πξνεληζρπηήο ζήκαηνο γηα θηζάξα θαη κπάζν. Λεηηνπξγία κε ξεύκα θαη κπαηαξία (12 volt). Υξεζηκνπνηήζεθε γηα λα εληζρύεη ηελ έληαζε ηεο θηζάξαο ζηα ζεκεία πνπ ν Gilmour είρε ην ζνιηζηηθό κέξνο. Σν ζπγθεθξηκέλν κεράλεκα είρε θαη ηελ δπλαηόηεηα αιιαγήο ησλ κπάζσλ (ρακειώλ) ή πξίκσλ (πςειώλ) ζπρλνηήησλ θαζώο θαη επηινγή tone (ρξνηά). Εικόνα 14, Kepex processor Kepex processor: επεμεξγαζηήο ζήκαηνο θηζάξαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε σο εθέ tremolo ζην ηξαγνύδη «Money» θαη ζην «Us and them». Σν ζπγθεθξηκέλν κεράλεκα είρε ηελ δπλαηόηεηα ξύζκηζεο ηεο επαλαιακβαλόκελεο θίλεζεο ηνπ εθέ ζε bpm. Απηό έδσζε ηελ δπλαηόηεηα ζηνλ Gilmour λα ηαηξηάμεη ηα beats ηνπ εθέ κε ηα beats ηνπ ηξαγνπδηνύ. Σν ηειηθό απνηέιεζκα, ηδηαίηεξα ζην θνκκάηη «Us and them», ήηαλ πσο ν Gilmour θαηάθεξε κε πνιύ ιίγεο λόηεο κεγάιεο δηάξθεηαο λα δεκηνπξγήζεη έλα ζπλερόκελν ήρν πνπ ζε ζπλδπαζκό κε ην ίδην εθέ επαλάιεςεο ζηελ θσλή, δεκηνύξγεζαλ ην αίζζεκα θίλεζεο ηνπ ήρνπ. - 23 -
Richard Wright 31 Σόζν γηα ηελ ερνγξάθεζε ηνπ δίζθνπ, όζν θαη γηα ηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο, ν Wright ρξεζηκνπνίεζε έλα πηάλν, ηξία ζπλζεζάηδεξ, δύν ειεθηξηθά πηάλν, θαη δύν ειεθηξηθά όξγαλα κε θιαβηε. Πηάλν Εικόνα 15, Steinway & Sons baby grand piano Steinway & Sons baby grand piano: Καηαζθεπαζκέλν γηα πξώηε θνξά ην 1930, πξόθεηηαη γηα έλα θιαζζηθό πηάλν κε νπξά ύςνπο 1,5 κέηξνπ κε βαξπθεληξηζκέλα πιήθηξα. 32 Ο ραξαθηεξηζηηθόο, πνηνηηθόο ήρνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ νξγάλνπ παξνπζηάδεηε ζην θνκκάηη «The great gig in the sky». Ο Wright ρξεζηκνπνίεζε ζε νιόθιεξε ηελ θαξηέξα ηνπ πηάλν από ηελ ζπγθεθξηκέλε εηαηξία. Ηιεθηξηθά όξγαλα κε θιαβηε Εικόνα 16, Farfisa combo compact duo-organ 31 Γηα ηηο πιεξνθνξίεο εμνπιηζκνύ ηνπ Richard Wright βι. Joel Chadabel, Electric Sound The Past and Promise of Electronic Music, Prentice Hall, 1997 θαη www.watersfloyd.com 32 Βι. www.steinway.com/pianos/steinway/grand/model-s. - 24 -
Farfisa combo compact duo-organ: Πξόθεηηαη γηα έλα ειεθηξηθό όξγαλν κε δύν θιαβηε, πνπ θαηαζθεπάδνληαλ κέρξη ην 1972. Σν όξγαλν ζπλδύαδε κέρξη θαη ηξεηο ήρνπο ηαπηόρξνλα, είρε ηελ δπλαηόηεηα ρσξηζκνύ ηνπ θιαβηε (split keyboard) γηα θάζε ήρν. Δπίζεο είρε ηξία παξακεηξηθά πνηελζηόκεηξα (knobs) γηα επηινγή θαη ξύζκηζε εθέ. ε ζπλδπαζκό κε δηάθνξα εθέ, ν Wright θαηάθεξε λα δεκηνπξγεί παξάμελνπο ήρνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο δεπηεξεύνληεο ήρνη ζηηο αξκνλίεο ησλ θνκκαηηώλ ηνπ δίζθνπ. Εικόνα 17, Hammond RT-3 Hammond RT-3: Ηιεθηξηθό όξγαλν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε κεηά ην 1970 αληηθαζηζηώληαο ην Farfisa. Λεηηνπξγεί κε δύν θιαβηε έρνληαο ηελ δπλαηόηεηα λα παξάγεη ζπλερή ήρν. Δπίζεο έρεη δπλαηόηεηα αλαπαξαγσγήο ζπγρνξδηώλ ή κπάζσλ ζπρλνηήησλ κε πεληάι. Υξεζηκνπνηήζεθε θπξίσο σο ζπλνδεπηηθό όξγαλν ζηα πεξηζζόηεξα θνκκάηηα ηνπ δίζθνπ, εληζρύνληαο ηελ αξκνλία. Ο Wright ζην ζπγθεθξηκέλν όξγαλν πξνζπάζεζε λα ξπζκίζεη ηηο ζπρλόηεηεο κέζσ equalizer έηζη ώζηε λα εληζρπζνύλ εθείλεο πνπ δελ κπνξνύζαλ λα παξάγνπλ ηα ππόινηπα όξγαλα (θηζάξα, κπάζν), ώζηε ν ηειηθόο ήρνο ηνπ δίζθνπ λα είλαη όζν ην δπλαηόλ πην πινύζηνο (κεγαιύηεξν εύξνο ζπρλνηήησλ). - 25 -
Ηιεθηξηθά πηάλν Εικόνα 18, Wurlitzer EP-200 Electric piano Wurlitzer EP-200 Electric piano: Ηιεθηξηθό πηάλν κε ραξαθηεξηζηηθό ηξέκνιν εθέ ζηνλ ήρν ηνπ, κε δπλαηόηεηα επηινγήο ξύζκηζεο έληαζεο, ηαρύηεηαο (bpm) ηνπ εθέ, θαη ρξνηάο. Υξεζηκνπνηήζεθε ζην θνκκάηη «Breath in the air». Ο ζπγθεθξηκέλνο ήρνο έγηλε γλσζηόο θαη ρξεζηκνπνηήζεθε επξέσο κεηά ηελ επηηπρία πνπ ζεκείσζε ν δίζθνο Dark side of the moon. Μέρξη ζήκεξα ν ήρνο βξίζθεηε ζηηο αξρηθέο κλήκεο (original memory bank) όισλ ησλ επαγγεικαηηθώλ ζπλζεζάηδεξ (Yamaha Oasis, Korg M3, Roland Fantom, θ.α) κε ηελ νλνκαζία Wurlitzer. Εικόνα 19, Fender Rhodes Stage 73/88 Mark I Electric Piano Fender Rhodes Stage 73/88 Mark I Electric Piano: Ίζσο ην πην δηάζεκν ειεθηξηθό πηάλν ζηελ ηζηνξία ηεο παγθόζκηαο κνπζηθήο ζθελήο, θαηαζθεπαζκέλν από κηα από ηηο κεγαιύηεξεο εηαηξίεο ζηνλ ρώξν ηεο κνπζηθήο. Με βαξπθεληξηζκέλν θιαβηε αληίζηνηρν κε απηόλ ηνπ θιαζζηθνύ πηάλν (έλαο από ηνπο ιόγνπο πνπ ην επέιεμε ν Wright), ν ραξαθηεξηζηηθόο - 26 -
ήρνο ηνπ Rhodes ππήξμε ζήκα θαηαηεζέλ ηόζν γηα ηνλ ήρν ησλ Pink Floyd, όζν θαη γηα άιια δηάζεκα ζπγθξνηήκαηα ηεο επνρήο. O Wright ην ρξεζηκνπνίεζε ηόζν ζηα ζπλνδεπηηθά όζν θαη ζηα ζνιηζηηθά κέξε κέζα ζην δίζθν, ρξεζηκνπνηώληαο θαη έλα equalizer πνπ κείσλε ηηο κεζαίεο ζπρλόηεηεο ηνπ νξγάλνπ ζηα ζπλνδεπηηθά κέξε ησλ θνκκαηηώλ. Η Fender ζπλερίδεη λα θαηαζθεπάδεη ην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν θαζώο ρξεζηκνπνηείηε ζε κεγάιν πνζνζηό κέρξη θαη ζήκεξα. πλζεζάηδεξ Εικόνα 20, MOOG Minimoog MOOG Minimoog: Αλαινγηθό ζπλζεζάηδεξ θαηαζθεπαζκέλν από ηελ πην γλσζηή εηαηξία ζπλζεζάηδεξ παγθνζκίσο (ΜΟΟG). Με δπλαηόηεηα ρξήζεο ζαξάληα παξακέηξσλ επεμεξγαζίαο ήρνπ (equalizer, velocity, εθέ, θ.α), ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ δεκηνπξγία ησλ ήρσλ ηνπ θνκκαηηνύ «Οn the run», θαζώο θαη ζε θάπνηα ζνιηζηηθά κέξε ηνπ Wright. Υξεζηκνπνηήζεθε επίζεο ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο θαζώο παξείρε ηελ δπλαηόηεηα επεμεξγαζίαο ηνπ ήρνπ άκεζα (real time processing). - 27 -
Εικόνα 21, EMS VCS3 Synthi A EMS VCS3 Synthi A: Πξόθεηηαη γηα ην ζπλζεζάηδεξ πνπ δεκηνύξγεζε ν Peter Zinovieff θαη κηα νκάδαο ηεο εηαηξίαο BBC Radiophonics. Ο Zinovieff θαηάθεξε λα ρσξέζεη ην VCS3 ζε κία βαιίηζα θαη λα πξνζαξκόζεη έλα θιαβηε. Υξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ δεκηνπξγία ήρσλ εθέ. Ο Gilmour επίζεο ρξεζηκνπνίεζε ην ζπγθεθξηκέλν κεράλεκα σο sequencer (επαλάιεςε κνηίβνπ). Απνζήθεπζε αξρηθά κηα ζεηξά από λόηεο ζηελ κλήκε ηνπ κεραλήκαηνο θαη ζηελ ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηώληαο ζπλερή επαλάιεςε (looping), αύμεζε ηελ ηαρύηεηα (bpm) θαη πξόζζεζε εθέ. Σν ηειηθό απνηέιεζκα είλαη ην αξρηθό κπάζν επαλαιακβαλόκελν κνηίβν πνπ αθνύκε ζην «On the run». Εικόνα 22, EMS VCS3 Synthi AKS EMS VCS3 Synthi AKS: Πξόθεηηαη γηα ην ίδην ζπλζεζάηδεξ κε ην πξνεγνύκελν κε ειάρηζηεο δηαθνξέο ζηνλ ζρεδηαζκό θαη κεξηθέο δηαθνξεηηθέο παξακέηξνπο δηαρείξηζεο ηνπ ήρνπ. Σν ζπγθεθξηκέλν κεράλεκα ρξεζηκνπνηήζεθε πεξηζζόηεξν ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο ηνπ ζπγθξνηήκαηνο θαηά ηελ πεξηνδεία Dark side of the moon. Οη πεξηζζόηεξεο παξάκεηξνη δηαρείξηζεο ηνπ ήρνπ έδηλαλ ηελ δπλαηόηεηα γηα πεξηζζόηεξνπο απηνζρεδηαζκνύο επί ζθελήο ζηνλ ρξήζηε. - 28 -
Roger Waters 33 O Waters ρξεζηκνπνίεζε έλα ειεθηξηθό κπάζν, έλα εληζρπηή κπάζνπ θαη έλα εθέ ήρνπ. Ηιεθηξηθό κπάζν Εικόνα 23, Fender Precision Bass guitar Fender Precision Bass guitar: Σεηξάρνξδν κπάζν κε ην θιαζζηθό θνύξδηζκα Δ-Α-D-G, ζώκα από θιείζξα θαη ηαζηηέξα από ζθεληάκη. Παζεηηθνί καγλήηεο (δύν κνλά coil), κε δπν πνηελζηόκεηξα έληαζεο. Σν ζπγθεθξηκέλν κπάζν παξήγαγε ηνλ κνλαδηθό ήρν πνπ ζηελ ζπλέρεηα έγηλε έλα από ηα ζήκαηα θαηαηεζέλ γηα ηνλ ήρν ηνπ ζπγθξνηήκαηνο, αιιά θαη γηα ηνλ δίζθν Dark side of the moon. Ο Waters έπαηδε θπξίσο κε πέλα γηα λα κελ ραζεί ν κεηαιιηθόο ήρνο πνπ παξήγαγε ην ζπγθεθξηκέλν όξγαλν ζε ζπλδπαζκό κε ρνξδέο από αηζάιη. Δπίζεο δελ ρξεζηκνπνηνύζε ελεξγεηηθνύο καγλήηεο ζε αληίζεζε κε ηνπο πεξηζζόηεξνπο κπαζίζηεο ηεο επνρήο γηα ην ιόγν όηη δελ ήζειε ν ήρνο ηνπ λα είλαη κεγάιεο δηάξθεηαο θαη ηξαρύο (ελίζρπζε κεζαίσλ ζπρλνηήησλ). 34 33 Γηα ηνλ εμνπιηζκό ηνπ Roger Waters, Dick Parry θαη Nick Mason βι. Vernom Fitch, The Pink Floyd encyclopedia, Collector guide publishing Inc., Canada 1998, ζ. 424-429. 34 Βι. John, Harris «Pink Floyd Tales from the dark side of the moon, thirty years later. Interview with Roger Waters», Rolling stone, No. 922, 15 Μαΐνπ, ζ. 50-58. - 29 -
Δληζρπηήο Εικόνα 24, Hiwatt DR103 All Purpose 100W head (custom) Hiwatt DR103 All Purpose 100W head (custom): Κεθαιή εληζρπηή κε ηέζζεξεηο ιάκπεο Mullard EL34 θαη ηέζζεξεηο ιάκπεο πξνελίζρπζεο EC83, αληίζηνηρόο κε απηόλ ηνπ Gilmour, κε θάπνηεο δηαθνξνπνηήζεηο ζηηο ιάκπεο πξνελίζρπζεο. Καη ζηνλ εληζρπηή ν Waters επέιεμε λα ρακειώζεη ην θάζκα ησλ κεζαίσλ ζπρλνηήησλ ρξεζηκνπνηώληαο ην παξακεηξηθό equalizer ηεο θεθαιήο. Δθέ Εικόνα 25, Binson Echorec II Binson Echorec II: Αληίζηνηρν κε εθείλν ηνπ Gilmour, ρξεζηκνπνηήζεθε από ηνλ Waters γηα ην tape εθέ. - 30 -
Nick Mason 35 Γηα ηνλ εμνπιηζκό ηνπ ληξάκεξ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο νη πεγέο δελ επηβεβαηώλνληαη κεηαμύ ηνπο θαη παξνπζηάδνπλ δηαθνξέο. Παξαθάησ παξνπζηάδεηε ν εμνπιηζκόο πνπ είλαη πηζαλόηεξν λα ρξεζηκνπνηήζεθε θαηά ηελ δηάξθεηα ερνγξάθεζεο ηνπ δίζθνπ. Ο Mason ρξεζηκνπνίεζε έλα ζεη ηύκπαλα, ηα roto toms θαη εθέ ήρνπ. εη ηύκπαλα (drum kit) Εικόνα 26, Ludwig drum kit Ludwig drum kit : εη ηύκπαλα απνηεινύκελν από δύν bass drum (κπόηεο), δύν tom (12x8, 13x9), δύν floor tom (14x14, 16x16), έλα snare Ludwig black beauty. ε νιόθιεξν ην δίζθν ηα ηύκπαλα ερνγξαθήζεθαλ θπζηθά κε ππθλσηηθά θαη δπλακηθά κηθξόθσλα. Ο Mason κε ζέινληαο λα ρξεζηκνπνηήζεη compressor (κεράλεκα ην νπνίν εμηζνξξνπεί ηα αξρηθά ζήκαηα ηεο πεγήο ζε έληαζε θαη ζπρλόηεηα), πξνζπάζεζε λα παίμεη ζε όιν ην δίζθν κε ζηαζεξέο δπλακηθέο. Δπέιεμε ην ζπγθεθξηκέλν ζεη ηπκπάλσλ ιόγσ ηεο ηδηαίηεξεο ρξνηάο ηνπ θαζώο θαη γηα ην ιόγσ ηεο θπζηθήο ζηαζεξήο ηνπο έληαζεο. 35 Vernom Fitch, ό.π., ζ.424-429. - 31 -
Εικόνα 27, Paiste cymbals (πιατίνια) Paiste cymbals (πιαηίνια): Υεηξνπνίεηα πηαηίληα θαηαζθεπαζκέλα εηδηθά γηα ηνλ Nick Mason. Καη ζηα πηαηίληα έγηλε πξνζπάζεηα λα επεμεξγαζηνύλ όζν ην δπλαηόλ ιηγόηεξν ηα αξρηθά ζήκαηα. Απηό έγηλε γηαηί ν Mason πξνηηκνύζε ηνλ αξρηθό θπζηθό ήρν ηνπ εθάζηνηε νξγάλνπ. Δπίζεο παξαηεξνύκε πσο ηόζν ζηα πηαηίληα όζν θαη ζην ζεη ηπκπάλσλ ν Mason ρξεζηκνπνηεί όζν ην δπλαηόλ ιηγόηεξν εμνπιηζκό ζε ζρέζε κε ηα κεγάια ζεη πνπ ρξεζηκνπνηνύλ νη ληξάκεξ ηηο επνρήο. Γελ είλαη βέβαην όηη ρξεζηκνπνίεζε όια από ηα παξαθάησ πηαηίληα ζηελ ερνγξάθεζε ηνπ δίζθνπ. Δίλαη βέβαην πσο ρξεζηκνπνίεζε ην ζπγθεθξηκέλν ζεη ζηηο δσληαλέο εκθαλίζεηο. 14" Signature Medium Hi-Hat 18" Signature Fast Crash 18" Signature Full Crash 21" Signature Dark Energy Dark Energy Ride Mark II 20" Signature Dark Energy Light Dark Ride Mark I 18" Signature Full Crash 20" Signature Traditionals Medium Ride 19" Signature Full Crash 22" Signature Traditionals Medium Light Swish Εικόνα 28, Remo roto-toms - 32 -
Remo roto-toms: Πξόθεηηαη γηα ηύκπαλα ρσξίο μύιηλν ζώκα θαηαζθεπαζκέλα από θξάκα ειαθξνύ κεηάιινπ κε πιαζηηθέο κεκβξάλεο, ζρεδηαζκέλα γηα λα αλαπαξάγνπλ πςειέο ζπρλόηεηεο. πλήζσο θνπξδίδνληαη ζε λόηεο πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζηελ ηνληθόηεηα ηνπ εθάζηνηε θνκκαηηνύ. Ο Mason ρξεζηκνπνίεζε ηα ζπγθεθξηκέλα ηύκπαλα ζηα πξώηα ρηππήκαηα ησλ γεκηζκάησλ (fill break), ζπλήζσο παίδνληαο κηθξέο αμίεο. ηελ ζπλέρεηα ην γέκηζκα ζπλερίδνληαλ ζηα tom ηνπ ππόινηπνπ ζεη. Ο Mason ήηαλ από ηνπο πξώηνπο θαη ηνπ ειάρηζηνπο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ ην ζπγθεθξηκέλν θξνπζηό. Δθέ Ο Mason ρξεζηκνπνίεζε θπξίσο delay εθέ ζε αξθεηά ζεκεία ζηα θνκκάηηα ηνπ δίζθνπ. Αλ θαη δελ θαηαγξάθεηε ζε θάπνηα πεγή ν εμνπιηζκόο γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ εθέ, πηζαλόλ λα ρξεζηκνπνίεζε θάπνην από ηα κεραλήκαηα εθέ ηνπ Gilmour. Dick Parry 36 Ο Parry έπαημε ζαμόθσλν ζε δύν θνκκάηηα ηνπ δίζθνπ ( «Money», «Us and them» ) θαη ρξεζηκνπνίεζε θαη έλα εθέ ήρνπ delay (επαλάιεςε). Ο Parry αληηθαηέζηεζε ηα ζόιν ηνπ Gilmour ζηα δύν θνκκάηηα παίδνληαο απηνζρεδηαζηηθά ζην ύθνο ηεο κνπζηθήο R&B. θνπόο ήηαλ λα ππάξμεη κηα ερεηηθή αλαθνξά ζην δίζθν πνπ ζα ζπλδέεηε κε ην R&B είδνο ηεο κνπζηθήο, έλα είδνο όπνπ έπαηδαλ νη Pink Floyd ζηα πξώηα ρξόληα δεκηνπξγίαο ηνπο. 36 ην ίδην ζ.424-429. - 33 -