Θλεκτρονικι Βιβλιοκικθ ΑΠΘ 1998-2008: εξζλιξθ - αξιολόγθςθ Ε. Κοςζογλου, Σ. Ηαπουνίδου, Ξ. Αγορογιάννθ, Θ. Πετρίδθσ, Κ. Ξενίδου-Δζρβου, Σ. Αλεξανδρίδου 17 ο Πανελλινιο Συνζδριο Ακαδθμαϊκϊν Βιβλιοκθκϊν, Πανεπιςτιμιο Ιωαννίνων, Κεντρικι Βιβλιοκικθ 24-26 Σεπτ. 2008
Ειςαγωγι Μζςα τθσ δεκαετίασ του 1990: - Τεχνολογικζσ εξελίξεισ - Πεπεραςμζνοσ οικονομικόσ προχπολογιςμόσ - Μθ επάρκεια των τοπικϊν ςυλλογϊν Τα κοινοτικά πλαίςια ςτιριξθσ χρθματοδοτοφν: - δθμιουργία HEAL-Link, και - ανάπτυξθ των ςυλλογϊν των Ακαδθμαϊκϊν Ιδρυμάτων μεμονωμζνα Στόχοσ των περιςςοτζρων βιβλιοκθκϊν πλζον γίνεται : - ο εκςυγχρονιςμόσ με τθ χριςθ των δυνατοτιτων που προςφζρει το διαδίκτυο - θ ανάπτυξθ των ςυλλογϊν - θ δθμιουργία νζων υπθρεςιϊν προσ τουσ χριςτεσ Θλεκτρονικό υλικό, άδειεσ χριςθσ προςφζρουν πρόςβαςθ που υπερβαίνει τα τυπικά όρια χρόνου και χϊρου
Το Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ-ΑΠΘ Το ΑΠΘ ςε αρικμοφσ ςφμφωνα με τθ ΕΣΥΕ (Ακαδ. Ζτοσ 2006-07) ΔΕΠ: 2800 μζλθ Φοιτθτζσ: 35.000 Master, PhD: 9.000 7 ςχολζσ με 33 τμιματα, 5 μονοτμθματικζσ ςχολζσ και 4 ανεξάρτθτα τμιματα (www.auth.gr Σεπτ. 2008) Μεγάλθ Ιςτορικι Διαδρομι - Πολφπλοκθ Δομι Μεγάλοσ αρικμόσ βιβλιοκθκϊν χωρίσ ενιαία πολιτικι, χωρίσ κοινοφσ κανόνεσ διαχείριςθσ, χωρίσ κεντρικό ςυντονιςμό 2005: Πρϊτοσ ενιαίοσ κανονιςμόσ λειτουργίασ Συςτιματοσ Βιβλιοκθκϊν Α.Π.Θ.
Ανάπτυξθ θλεκτρονικισ ςυλλογισ ΑΠΘ I Συλλογι HEAL-Link: κατά ζνα μεγάλο βακμό καλφπτει ανάγκεσ κετικών και εφαρμοςμζνων επιςτθμϊν με υλικό από εκδότεσ διεκνοφσ φιμθσ. Συλλογι ΑΠΘ: απόφαςθ να αναπτυχκεί ςυμπλθρωματικά τθσ ςυλλογισ του HEAL-Link, με κφριο προςανατολιςμό ςτισ ανκρωπιςτικζσ επιςτιμεσ και ςτισ επιςτιμεσ υγείασ. Συνδρομζσ ΑΠΘ Ηλεκτρονικά Περιοδικά και Βάςεισ Δεδομζνων 2003 (JSTOR, CSA, ProjectMuse, TLG, MLA, SportDiscus, ATLA, κ.ά.) 2004 (EBSCO Academic Search Premier) 2005 (ProQuest 5000, αντί τθσ EBSCO Academic Search Premier) 2007 (Brepolis - Λατινικά Κείμενα, DiscoveryGate - Χθμεία) 2008 (Patrologia Latina - ςυμπλθρωματικότθτα με Patrologia Graeca του HEAL-Link, PAO Periodical Archive Online- Συλλογζσ 2,3,4,6) Ιατρικζσ πθγζσ: Embase, Cochrane, BMJ Clinical Evidence, ImagesMD,
Ανάπτυξθ θλεκτρονικισ ςυλλογισ ΑΠΘ II Συνδρομζσ ΑΠΘ Ηλεκτρονικά Βιβλία 2003 (NetLibrary 1.614 τίτλοι) 2006 (100 ιατρικά βιβλία τθσ Ovid) 2007 2008 Early English Book Online (EEBO) ~ 125.000 τίτλοι Συλλογζσ Gale (Eighteenth Century Collections Online ~ 150.000 τίτλοι, Making of Modern Law ~ 61.000 τίτλοι, Making of Modern World ~ 22.000 τίτλοι) Safari (200 slots) 150 τίτλοι από το Wiley 85 πλθροφοριακά ζργα από Gale Virtual Reference Library
Ανάπτυξθ θλεκτρονικισ ςυλλογισ ΑΠΘ III Ο τακτικόσ προχπολογιςμόσ διατίκεται κατά 1/3 για τθν αγορά θλεκτρονικοφ υλικοφ 2/3 για τθν αγορά ζντυπου υλικοφ Οι ςυλλογζσ του HEAL-Link και του ΑΠΘ λειτουργοφν ςυμπλθρωματικά και από κοινοφ προςφζρουν μία δυνατι ςυλλογι.
Στατιςτικά Στοιχεία Χριςθσ Συλλζγονται με ςτόχο τθν: ανάπτυξθ ςυλλογισ ικανοποίθςθ πλθροφοριακϊν αναγκϊν των χρθςτϊν ορκι οικονομικι διαχείριςθ Διαδικαςία δφςκολθ, χρονοβόρα και όχι πάντα αξιόπιςτθ Προβλιματα ορολογίασ Μορφι δεδομζνων Ανάγκθ για κοινι μορφοποίθςθ και επεξεργαςία των δεδομζνων για αςφαλι εξαγωγι ςυμπεραςμάτων
Στατιςτικά Στοιχεία Χριςθσ: Συλλογι και Μορφοποίθςθ Αναφορζσ COUNTER που ςυλλζγει το ΑΠΘ JR 1 Σφνολο πετυχθμζνων αιτθμάτων για πλιρθ κείμενα άρκρων κατά μινα και περιοδικό DB1 Σφνολο αναηθτιςεων και ςυνδζςεων ανά μινα και βάςθ δεδομζνων DB3 Σφνολο αναηθτιςεων και ςυνδζςεων ανά μινα και υπθρεςία BR1 Σφνολο πετυχθμζνων αιτθμάτων για τίτλουσ (ολόκλθρο το βιβλίο) κατά μινα και τίτλο BR2 Σφνολο πετυχθμζνων αιτθμάτων για μζρθ των τίτλων κατά μινα και τίτλο BR5 Σφνολο αναηθτιςεων και ςυνδζςεων κατά μινα και τίτλο BR6 Σφνολο αναηθτιςεων και ςυνδζςεων κατά μινα και υπθρεςία (π.χ. όνομα πλατφόρμασ) Ηλεκτρονικά Περιοδικά: ςχετικά εφκολθ θ ςυλλογι ςτατιςτικϊν ςτοιχείων Βάςεισ Δεδομζνων: πρόβλθμα με όρουσ searches, queries Ηλεκτρονικά Βιβλία: πρόβλθμα με όρουσ ςχετικά με διάβαςμα, κατζβαςμα βιβλίου ι μζρουσ αυτοφ. Επιλογι όρου items request.
Στατιςτικά Στοιχεία για Θλ. Περιοδικά I Εξζλιξθ χριςθσ ejournals Downloads άρκρων περιοδικών ΑΠΘ & Heal Link 7.000 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 4.387 35.883 80.822 94.214 123.439 20.000 0 2003 2004 2005 2006 2007 JR1 Total Auth Μζγεκοσ ςυλλογισ AUTH 16.000 14.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 0 155.782 165.524 176.259 374.232 410.769 637.360 777.233 791.068 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 900.000 800.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 100.000 0 JR1 Total Heal Link Πλικοσ Journals Heal Link
Πλικοσ Journals JR1 Total Στατιςτικά Στοιχεία για Θλ. Περιοδικά II Παρατθρείται μία ςυνεχισ αφξθςθ του αρικμοφ θλεκτρονικϊν περιοδικϊν και τθσ χριςθσ τουσ. Εξζλιξθ χριςθσ ejournals ΑΠΘ. Downloads άρκρων περιοδικών 7.000 140.000 6.000 120.000 5.000 100.000 4.000 80.000 3.000 60.000 2.000 40.000 1.000 20.000 0 4.387 35.883 80.822 94.214 123.439 2003 2004 2005 2006 2007 0 JR1 Total Auth Μζγεκοσ ςυλλογισ AUTH
Πλικοσ Journals JR1 Στατιςτικά Στοιχεία για Θλ. Περιοδικά III Εξζλιξθ χριςθσ ejournals - Heal Link για το ΑΠΘ. Downloads άρκρων περιοδικών 16.000 900.000 14.000 800.000 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 700.000 600.000 500.000 400.000 300.000 200.000 2.000 0 155.782 165.524 176.259 374.232 410.769 637.360 777.233 791.068 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 100.000 0 JR1 Total Heal Link Πλικοσ Journals Heal Link
CSA CSA TLG Web Of Science CSA MathSciNet TLG Web Of Science CSA MathSciNet MLA International ProQuest TLG Web Of Science CSA Current Contents JCR MathSciNet MLA International ProQuest Web Of Science CSA Current Contents DiscoveryGate JCR MathSciNet MLA International ProQuest Web Of Science Πλικοσ αναηθτιςεων Στατιςτικά Στοιχεία για Βάςεισ Δεδομζνων I - Θ χριςθ των βιβλιογραφικϊν ΒΔ ςε γενικζσ γραμμζσ ζχει ατονιςει. - Εξαίρεςθ αποτελοφν εκείνεσ με ςφνδεςθ ςτο πλιρεσ κείμενο. Χριςθ Βάςεων ΑΠΘ - αναηθτιςεισ 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Πλικοσ αναηθτιςεων ςε βάςεισ AUTH
Στατιςτικά Στοιχεία για Βάςεισ Δεδομζνων II Χριςθ Βάςεων Heal Link για το ΑΠΘ αναηθτιςεισ 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 OCLC OCLC TLG WilsonWeb OCLC TLG WilsonWeb 2005 2006 2007
Στατιςτικά Στοιχεία για Βάςεισ Δεδομζνων III Πλήθος αναζηηήζεων και πλήθος ζσνδέζεων ζηις νέες Ιαηρικές βάζεις ΑΠΘ (2008) 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 BMJ Clinical Evidence Cochrane Embase imd images.md 2008 - Searches AUTH 2008 - Sessions AUTH
Στατιςτικά Στοιχεία για Θλεκτρονικά Βιβλία I Χριςθ ebooks ΑΠΘ. Πετυχθμζνα αιτιματα τεκμθρίων (items requests) Διαφορετικι κάλυψθ που προςφζρουν οι ςυλλογζσ του ΑΠΘ και του HEAL-Link. Διαφορετικι κατθγορία υλικοφ (τρζχον υλικό θ ςυλλογι τθσ HEAL-Link αρχειακό υλικό θ ςυλλογι του ΑΠΘ).
Στατιςτικά Στοιχεία για Θλεκτρονικά Βιβλία II Χριςθ ebooks Heal-Link για το ΑΠΘ. Πετυχθμζνα αιτιματα τεκμθρίων 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 Elsevier Handbooks Elsevier Referex Engineering Springer Ebooks 2007
Παράμετροι που επθρεάηουν τα ςτατιςτικά χριςθσ Ενθμζρωςθ για τθν φπαρξθ των θλεκτρονικϊν πθγϊν Λφςθ : Οργανωμζνθ ομάδα εκπαίδευςθσ Υπθρεςία θλεκτρονικϊν μακθμάτων Οδθγοί χριςθσ πθγϊν Συνικειεσ διδακτικοφ προςωπικοφ προςκόλλθςθ ςτο ζντυπο υλικό μθ υποχρεωτικι ανάκεςθ εργαςιϊν ςε προπτυχιακοφσ φοιτθτζσ μοναδικό ςφγγραμμα ζλλειψθ προτεινόμενθσ βιβλιογραφίασ Λφςεισ? Αξιολόγθςθ Ιδρυμάτων Ανανζωςθ διδακτικοφ προςωπικοφ Δικτυακι Γενιά Net Generation
Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με πλθκυςμό ΑΠΘ Συςχετιςμόσ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων χριςθσ - με οικονομικά μεγζκθ (cost per use, cost per search) - με αρικμό χρθςτϊν, ςτον οποίο απευκφνεται κάκε πθγι Θ κεματικι κατθγοριοποίθςθ των πθγϊν γίνεται ανά ςχολι. Ωσ αρικμόσ των χρθςτϊν για κάκε ςχολι επιλζχκθκε το άκροιςμα του άκρωσ διδακτικοφ και ερευνθτικοφ προςωπικοφ (μζλθ ΔΕΠ, μεταπτυχιακοί φοιτθτζσ, υποψιφιοι διδάκτορεσ).
Μζςθ χριςθ Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με πλθκυςμό ΑΠΘ, παράδειγμα I Μζςθ χριςθ JSTOR & ProjectMuse ςε ςχζςθ με τουσ χριςτεσ τθσ Φιλοςοφικισ* Παράδειγμα αξιολόγθςθσ χριςθσ πθγών Ζτοσ Χριςτεσ Φιλοςοφικισ Σχολισ ΔΕΠ/ PhD/ Masters Χριςθ JSTOR Μζςθ Χριςθ JSTOR Χριςθ Project Muse Μζςθ χριςθ Project Muse 120,00 100,00 80,00 60,00 2004 1.818 49.982 27,49 3.148 1,73 2005 1.359 93.152 68,54 20.650 15,19 2006 1.904 142.697 74,95 24.434 12,83 40,00 20,00 0,00 2004 2005 2006 2007 2007 2.107 216.708 102,85 21.790 10,34 Μζςθ Χριςθ Jstor Μζςθ χριςθ Project Muse JSTOR : αναμενόμενθ χριςθ κατά 75% από τα τμιματα τθσ φιλοςοφικισ, 20% από τισ κετικζσ επιςτιμεσ 5% των επιςτθμϊν υγείασ και ProjectMuse: αναμενόμενθ χριςθ κατά ςχεδόν 100% από ςχολζσ τθσ Φιλοςοφικισ
Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με πλθκυςμό ΑΠΘ, παράδειγμα II Μζςθ χριςθ τθσ βάςθσ DiscoveryGate ςε ςχζςθ με τουσ χριςτεσ των Σχολών Χθμείασ και Φαρμακευτικισ Τμιματα ςτα οποία αναφζρεται θ βάςθ Τμιμα Φαρμακευτικισ Μζλθ ΔΕΠ Masters PhD Σφνολο 27 41 18 86 Τμιμα Χθμείασ 100 127 67 294 Σφνολα 127 168 85 380 Μζςθ χριςθ τθσ MLA ςε ςχζςθ με τουσ χριςτεσ τθσ Φιλοςοφικισ Σχολι Αναφοράσ Φιλοςοφικι Σχολι Μζλθ ΔΕΠ Masters PhD Σφνολο 277 1181 649 2107 Χριςθ MLA 2006-2007 Μζςθ χριςθ MLA ανά χριςτθ 2627 0,60 Χριςθ DiscoveryGate 2007-08 Μζςθ Χριςθ DiscoveryGate ανά χριςτθ 7777 20,47
Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με δθμοςιεφςεισ ΔΕΠ I Βαςικόσ ςτόχοσ βιβλιοκικθσ: Θ υποςτιριξθ του διδακτικοφ και ερευνθτικοφ ζργου των μελϊν του ΑΠΘ. Κακικοντα επιςτθμονικοφ προςωπικοφ : - Δθμιουργία γνϊςθσ μζςω ερευνϊν - Διδαςκαλία - Δθμοςιεφςεισ Μζτρθςθ αντίκτυπου χριςθσ θλεκτρονικϊν πθγϊν ςτισ δθμοςιεφςεισ Εργαλεία μζτρθςθσ : Web of Science, Scopus, Google Scholar Μζκοδοσ : Καταγραφι πλικουσ δθμοςιεφςεων ΑΠΘ 2000-2007 Συςχετιςμόσ αφξθςθσ χριςθσ των ejournals με τθν αφξθςθ πλικουσ δθμοςιεφςεων ςτο ΑΠΘ (ζτοσ βάςθσ 2000)
Δθμοςιεφςεισ Διαφορά % Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με δθμοςιεφςεισ ΔΕΠ II 3000 30% 2500 24% 25% 2000 1500 12% 17% 14% 14% 20% 15% Δθμοςιεφςεισ του ΑΠΘ Πλικοσ δθμοςιεφςεων ανά εργαλείο και μζςθ ποςοςτιαία μεταβολι * 1000 9% 7% 10% 500 3% 4% 5% 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 0% Google Schoolar Scopus Web of Science Μζςθ ποςοςτιαία διαφορά πλικουσ δθμοςιεφςεων *Μζςθ ποςοςτιαία μεταβολι: Συγκρίνει από χρόνο ςε χρόνο τθ ποςοςτιαία μεταβολι (%) του Μ.Ο. των δθμοςιεφςεων και από τισ τρεισ πθγζσ
Αποτίμθςθ ςτατιςτικϊν ςτοιχείων: ςυςχζτιςθ με δθμοςιεφςεισ ΔΕΠ III 600% 500% 400% 300% 200% Συςχετιςμόσ αφξθςθσ χριςθσ ejournals και αφξθςθσ πλικουσ δθμοςιεφςεων ΑΠΘ (ζτοσ βάςθσ = 2000) 100% 0% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Αφξθςθ χριςθσ ejournals AUTH & Heal Link Αφξθςθ πλικουσ δθμοςιεφςεων
Συμπεράςματα Ορκολογικι αξιοποίθςθ οικονομικϊν πόρων Συνδυαςμόσ ςυλλογϊν ΑΠΘ και HEAL-Link Ικανοποίθςθ πλθροφοριακϊν αναγκϊν των χρθςτϊν Ο όγκοσ και το χρονικό βάκοσ των ςυλλογϊν ΑΠΘ και HEAL-Link ζχει αυξθκεί ςθμαντικά. Στόχοσ θ διακεςιμότθτα, θ εφκολθ εφρεςθ και χριςθ των πθγϊν - www.lib.auth.gr - εργαλεία Web (ςυγκεντρωτικόσ κατάλογοσ περιοδικϊν, ενιαία αλφαβθτικι & κεματικι λίςτα βάςεων δεδομζνων, μεταμθχανι αναηιτθςθσ) - υπθρεςίεσ (εκπαίδευςθ, coursepacks, onlinereference κά) - απομακρυςμζνθ ςφνδεςθ (VPN, Δίοδοσ) Περαιτζρω αξιοποίθςθ των ςτατιςτικϊν χριςθσ Μονάδα Δικτυακοφ Τόπου μζτρθςθ χριςθσ πθγϊν Μονάδα Εκπαίδευςθσ οργάνωςθ ςεμιναρίων Μονάδα Θλεκτρ.Μακθμάτων προϊκθςθ θλεκτρ. πθγϊν Οικονομικό Τμιμα οικονομικι διαχείριςθ
Ευχαριςτίεσ Θ ςυγγραφικι ομάδα κζλει να ευχαριςτιςει: - τθν Επιτροπι Περιοδικϊν τθσ Οριηόντιασ Δράςθσ και ειδικά τθν κα. Σάςα Τηεδάκθ για τθν παροχι των ςτατιςτικϊν ςτοιχείων χριςθσ των θλεκτρονικϊν πθγϊν του HEAL-Link για το ΑΠΘ. - τθν ομάδα τεχνικισ υποςτιριξθσ τθσ Βιβλιοκικθσ του ΑΠΘ, και - τθν κα. Μαρία Λαφτςίδου, μζλοσ τθσ ομάδασ εκπαίδευςθσ τθσ βιβλιοκικθσ του ΑΠΘ
Ευχαριςτοφμε πολφ! Μονάδα Δικτυακοφ Τόπου και Διαχείριςησ Ηλεκτρονικών Πηγών Τηλ.2310995378 Email : libraryweb@lib.auth.gr