Τίτλος: Με όχημα τον μύθο της Ευρώπης ταξιδεύουμε στην Ευρώπη του σήμερα

Τίτλος: Με όχημα τον μύθο της Ευρώπης ταξιδεύουμε στην Ευρώπη του σήμερα Ονοματεπώνυμο εκπαιδευτικού: Κοτσίφη Ανδρομάχη Ονοματεπώνυμο επιβλέποντος επιμορφωτή: Σοφός Εμμανουήλ Σχολείο Διεξαγωγής Προγράμματος: Αμαράντειος Σχολή, 7 ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου Τόπος: Ρόδος Ημερομηνία: 5/5/2014

Περίληψη εργασίας Abstract Τις τελευταίες δεκαετίες συντελείται στην Ευρώπη ένα μικρό θαύμα. Πρόκειται για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μιας νέας πολιτικής και κοινωνικής πραγματικότητας στα πλαίσια της οποίας οι λαοί καλούνται να συνυπάρχουν ειρηνικά τηρώντας τις αξίες της δημοκρατίας, του αλληλοσεβασμού και της συνεργασίας. Για να γίνει όμως, πράξη το όνειρο της ευρωπαϊκής ιδέας πρέπει μέσα σ αυτό το ιδιαίτερο πολύ-πολιτισμικό σύμπλεγμα να προετοιμάσουμε κατάλληλα τα παιδιά ώστε να γίνουν οι ενεργοί πολίτες του αύριο που θα κρατήσουν ζωντανή την ενοποίηση των λαών. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο οι μαθητές της Β τάξης του 7 ου Δημοτικού Σχολείου Ρόδου, οδηγήθηκαν σε μια πρώτη επαφή με την έννοια της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιώντας ως κίνητρο τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης, μιας και λόγω της νεαρής τους ηλικίας τα παραμύθια μύθοι ασκούν επάνω τους μια έντονη γοητεία. Αυτόν τον μύθο τα παιδιά αναπαρήγαγαν δημιουργικά μέσα από συμμετοχική βιωματική μέθοδο. Τον ζωντάνεψαν λοιπόν, πρώτα με τις ζωγραφιές τους και ύστερα με το σώμα τους δραματοποιώντας την ιστορία και δίνοντας τη δική τους εκδοχή. Στη συνέχεια με παιγνιώδη τρόπο τα παιδιά έκαναν μια πρώτη γνωριμία με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μαθαίνοντας τα ονόματά τους και στη συνέχεια δρώντας πάνω τους, τα ταξινόμησαν αλφαβητικά. Τέλος πάλι με συμμετοχική μέθοδο τα παιδιά δημιούργησαν μια αφίσα που προάγει την ενότητα και ισότητα των 28 κρατών μελών τα οποία κάτω από τον ήλιο της σημαίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης ευημερούν και προοδεύουν. 2

Περιεχόμενα Περίληψη εργασίας.2 Προφίλ Εργασίας.4 Εισαγωγή..5 Σκοποί/ Στόχοι...6 Μεθοδολογία.7 Αποτελέσματα/ Επίλογος 12 Βιβλιογραφία.13 Παράρτημα.14 3

Προφίλ Εργασίας Πλήρη στοιχεία σχολείου: 7 ο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Ρόδου, Αμαράντειος Σχολή Διεύθυνση: Αμαράντου 47, Τ.Κ. 85100 Τηλέφωνο: 2241022002 Τάξη εργασίας: Β Αριθμός Μαθητών: 26 Αριθμός και ονοματεπώνυμα εκπαιδευτικών που συνεργάστηκαν: Κοτσίφη Ανδρομάχη 4

Εισαγωγή Η διδακτική προσέγγιση της ευρωπαϊκής ιδέας στηρίχτηκε στη συμμετοχική, βιωματική και ομαδοσυνεργατική μέθοδο ώστε να οδηγηθούν τα παιδιά στη μάθηση μέσω της ανακάλυψης αποκτώντας έτσι όχι μόνο γνώσεις, αλλά πρώτιστα καλλιεργώντας στάσεις και αξίες. Για να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος απαραίτητη ήταν η ενεργή εμπλοκή των παιδιών που μέσα στα πλαίσια της ομάδας κλήθηκαν να αυτενεργήσουν και να δημιουργήσουν. Στόχος του προγράμματος είναι όχι μόνο η απόκτηση γνώσεων, αλλά και η ενδυνάμωση του αισθήματος του «ανήκειν» σε μια ευρύτερη οικογένεια, η κατανόηση από τα παιδιά ότι σ αυτόν κόσμο δεν είμαστε μόνοι μας, αλλά συνυπάρχουμε με άλλους λαούς τους οποίους οφείλουμε να δεχόμαστε και να σεβόμαστε τη διαφορετικότητά τους. Γνωρίζοντας τον Άλλο, γνωρίζουμε και τον Εαυτό μας καλύτερα. Στηριζόμενοι σε αυτήν την αρχή θεωρούμε ότι η αποδοχή της πολυμορφίας οδηγεί παράλληλα και σε ενίσχυση της εθνικής και πολιτισμικής μας ταυτότητας. Στο συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να ενισχυθεί η εθνική συνείδηση των παιδιών από τη γνώση ότι ένας αρχαίος ελληνικός μύθος αποτέλεσε την απαρχή της Ευρώπης. Για τον λόγο αυτό τα παιδιά αφού τον άκουσαν, επεξεργάστηκαν τον μύθο δρώντας πάνω του και παράγοντας το δικό τους πολιτισμικό προϊόν. Στη συνέχεια μέσα από το πρόσωπο της Ευρώπης και τις εικαστικές αποδόσεις που έγιναν από διάφορους καλλιτέχνες σε διαφορετικές εποχές, τα παιδιά ταξίδεψαν στους αιώνες και αφήνοντας πίσω το μυθολογικό παρελθόν έφτασαν μέχρι το σήμερα, όπου διαπίστωσαν ότι η πριγκίπισσα Ευρώπη του μύθου είναι παρούσα στην καθημερινότητά τους μέσα από το νόμισμα του ευρώ. Έχοντας αποκτήσει μια εξοικείωση με την Ευρώπη μπορέσαμε αβίαστα να περάσουμε στη σύγχρονη πραγματικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να γνωρίσουμε τις άλλες χώρες με τις οποίες μοιραζόμαστε το ίδιο σπίτι. Το σπίτι της Ευρώπης που τα παιδιά το ζωγράφισαν αναπαριστώντας σε αφίσα το όραμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα 28 τόσο διαφορετικά μεταξύ τους κράτη μέλη αλλά συνάμα και τόσο ίδια μιας και μοιράζονται το ίδιο όραμα: Μια Ευρώπη ενωμένη, ειρηνική που οδηγεί όλα τα μέλη της στην πρόοδο. 5

Σκοποί/ Στόχοι ΚΥΡΙΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Μέσα από την εμπλοκή των παιδιών με δράσεις που έχουν διαπολιτισμικό και πιο συγκεκριμένα ευρωπαϊκό προσανατολισμό στοχεύουμε να καταστήσουμε τα παιδιά ικανά ώστε: Να καλλιεργήσουν τη λεγόμενη «ευρωπαϊκή ταυτότητα» διατηρώντας παράλληλα τη δική τους εθνική συνείδηση και πολιτιστική κληρονομιά. Να εξοικειωθούν με την έννοια της Ευρώπης. Να αναπτύξουν το αίσθημα της συνύπαρξης στον πλανήτη μας με άλλους λαούς. Να αποδεχτούν την έννοια της διαφορετικότητας και της πολυμορφίας στον κόσμο γύρω τους. Να συνειδητοποιήσουν ότι μεγαλώνουν για να γίνουν όχι μόνο Έλληνες αλλά και Ευρωπαίοι πολίτες. Να αναπτύξουν το πνεύμα συνεργασίας. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΤΟΧΟΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Πιο συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικές δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά το διάστημα (26/3 10/4/2014) στην τάξη μου στοχεύουν να καταστήσουν τα παιδιά ικανά ώστε: Να γνωρίσουν τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Να ενισχύσουν το αίσθημα του «ανήκειν» στη μεγάλη οικογένεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την ανάδειξη του κοινού μυθολογικού υπόβαθρου. Να εντοπίσουν στον χάρτη τον τόπο προέλευσης και τον τόπο τελικού προορισμού της Ευρώπης στο ταξίδι της. Να σημειώνουν στον χάρτη τα σημεία της Ανατολής και της Δύσης. Να σχεδιάζουν στο χάρτη την πορεία του ταξιδιού της Ευρώπης με διεύθυνση από την Ανατολή προς τη Δύση. 6

Να εξοικειωθούν με τον χάρτη. Να γνωρίσουν τη γεωγραφική έννοια ήπειρος. Να εντοπίσουν μέσα από τον παγκόσμιο χάρτη τη θέση που καταλαμβάνει η ήπειρος Ευρώπη. Να διαχωρίσουν την ήπειρο Ευρώπη από τις υπόλοιπες ηπείρους. Να κατονομάζουν τις έξι ηπείρους του πλανήτη Γη. Να προσανατολίζονται στον ευρωπαϊκό χάρτη. Να εντοπίζουν στον ευρωπαϊκό χάρτη τη θέση της Ελλάδας. Να έρθουν σε επαφή με διάφορα έργα τέχνης διαφορετικών καλλιτεχνών και εποχών με θέμα την αρπαγή της Ευρώπης. Να αφηγούνται προφορικά τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Να διακρίνουν τις σκηνές στον μύθο της Ευρώπης. Να βάζουν τις σκηνές σε σωστή χρονολογική σειρά. Να εκφραστούν τα ίδια μέσα από την τέχνη αποτυπώνοντας τον μύθο με τις ζωγραφιές τους. Να φτιάξουν το δικό τους βιβλίο με τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Να δραματοποιήσουν τον μύθο της αρπαγής της Ευρώπης. Να καλλιεργήσουν τη δημιουργικότητά τους. Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας μέσα στην ομάδα τους ώστε να ολοκληρώσουν την εργασία τους. Να εξοικειωθούν με τις Ν/Τ. Να ξεναγηθούν μέσα από τη γωνιά του παιδιού της ιστοσελίδας europa.eu στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να γνωρίσουν βασικά στοιχεία του πολιτισμού κάθε κράτους μέλους. Να διαπιστώσουν τα κοινά και διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να εντοπίσουν στον χάρτη τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να κατατάξουν σε αλφαβητική σειρά τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να φτιάξουν μια αφίσα που να αναδεικνύει την ενότητα και ισότητα των κρατών μελών της μεγάλης οικογένειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην οποία ανήκουμε. 7

Μεθοδολογία Το παρακάτω σχέδιο εργασίας σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με βάση το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και τα αντίστοιχα διαθεματικά Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ). Η διδακτική προσέγγιση έγινε με συμμετοχικές και βιωματικές μεθόδους μέσα στα πλαίσια της ομάδας, αξιοποιώντας τη θεωρία της πολυτροπικότητας των Kress & Van Leeuwen ώστε τα παιδιά να αναπαραστήσουν τη νέα γνώση με διαφορετικούς τρόπους κι έτσι να μετατραπούν από καταναλωτές σε παραγωγούς της ίδιας τους της γνώσης. Δράση 1 η Τίτλος: Επεξεργασία του μύθου της αρπαγής της Ευρώπης και απόδοση του μύθου από τα παιδιά μέσα από τη ζωγραφική Διάρκεια υλοποίησης: α εβδομάδα προγράμματος (26/3-28/3/2014) Ως αφόρμηση για να επιτευχθεί η σύνδεση της νέας γνώσης με τις υπάρχουσες εμπειρίες των παιδιών, χρησιμοποιήθηκε το κέρμα των 2 ευρώ με τη σκηνή της αρπαγής της Ευρώπης. Τα παιδιά ρωτήθηκαν αν γνωρίζουν τι αναπαριστάνει αυτή η σκηνή και διατύπωσαν τις απόψεις τους. Ακολούθησε η ανάγνωση του μύθου της αρπαγής της Ευρώπης από την εκπαιδευτικό της τάξης. Επεξεργασία του μύθου από τα παιδιά. Αρχικά αναγνώρισαν τα δομικά στοιχεία της πλοκής της ιστορίας (ήρωες, τόπος, χρόνος, πρόβλημα, λύση) τα οποία καταγράφτηκαν στον πίνακα και στη συνέχεια τον αφηγήθηκαν προφορικά, βάζοντας τα γεγονότα στη σωστή χρονική σειρά. Στο στάδιο της δημιουργικής έκφρασης που ακολούθησε, τα παιδιά χώρισαν τον μύθο σε 8 σκηνές και κάθε ομάδα ( 6 ομάδες των 3 ατόμων και 2 των 4 ατόμων) ζωγράφισε τη σκηνή που της ανατέθηκε από την εκπαιδευτικό. Έτσι έδωσαν μια άλλη, δική τους αναπαράσταση μέσα από τις ζωγραφιές τους στον μύθο και έτσι λειτουργώντας στα πλαίσια της θεωρίας της πολυτροπικότητας, σύμφωνα με την οποία «η αναπαράσταση είναι πάντοτε πολλαπλή» (Kress & Van Leeuwen:2006) η τάξη επ-αναφηγήθηκε τον μύθο μέσα από την εικαστική έκφραση, σχεδιάζοντας και νοηματοδοτώντας με το δικό τους τρόπο τη νέα γνώση (Stein, 2008). Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά μετατρέπονται από απλούς καταναλωτές σε παραγωγούς της ίδιας της γνώσης, δίνοντας έτσι μια άλλη διάσταση στο χώρο του σχολείου. 8

Ως μέσο αναστοχασμού δόθηκε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας (Παράρτημα φύλλο εργασίας 1) όπου δρώντας πάνω στο χάρτη οπτικοποίησαν την πορεία του ταξιδιού της Ευρώπης. Τους ζητήθηκε λοιπόν, να σημειώσουν πάνω στον χάρτη το τέλος του ταξιδιού της Ευρώπης, να τοποθετήσουν στον χάρτη τα σημεία της Ανατολής Δύσης, να αναγνωρίσουν την πορεία του ταξιδιού της Ευρώπης. Στη συνέχεια μέσα από προβολή power point τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με διάφορες εικαστικές αναπαραστάσεις της σκηνής της αρπαγής της Ευρώπης από διάφορους καλλιτέχνες, διαφορετικές τεχνικές και σε διαφορετικές εποχές, βιώνοντας μέσα από την Τέχνη τη συνέχεια της Ευρώπης μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης ήταν η εικαστική προσέγγιση του μύθου της αρπαγής της Ευρώπης και η αφήγησή του μέσα από τη μορφή flipping book. Δράση 2 η Τίτλος: Δραματοποίηση του μύθου της Ευρώπης από τα παιδιά Διάρκεια υλοποίησης: β εβδομάδα προγράμματος (30/3-3/4/2014) Συνεχίζοντας την πολυτροπική αναπαράσταση του μύθου τα παιδιά στη συνέχεια του προγράμματος, κλήθηκαν να δραματοποιήσουν τον μύθο της Ευρώπης. Τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά σε όλη τη διάρκεια της δράσης. Έτσι μοιράσαμε ρόλους (βέβαια για τον ρόλο της Ευρώπης η επιλογή του κοριτσιού από την εκπαιδευτικό κρίθηκε αναγκαία!) και μπήκαμε στο στάδιο της προετοιμασίας. Φτιάξαμε τα σκηνικά αλλά και τα κοστούμια από αντικείμενα και υφάσματα που έφεραν τα παιδιά από το σπίτι τους. Μάζεψαν μαργαρίτες (μιας και η εποχή της άνοιξης ήταν η πλέον κατάλληλη για να αποδώσουμε τον μύθο) και φτιάξαμε κολιέ από αυτά. Την ημέρα της δράσης μια γιαγιά κηδεμόνας παιδιού της τάξης επιμελήθηκε το μακιγιάζ των κοριτσιών και τη συνολική ενδυμασία των παιδιών. Στο τέλος της εβδομάδας όλα ήταν έτοιμα για την τελική λήψη η οποία έγινε σε εξωτερικό χώρο (ήδη αναφέρθηκε ότι η άνοιξη ήταν ο πλέον κατάλληλος καιρός για μια τέτοια δράση) και συγκεκριμένα σε ένα πάρκο πολύ κοντινό στο σχολείο μας. Τα παιδιά μετά από μια-δυο πρόβες και έχοντας ήδη επεξεργαστεί τις σκηνές της ιστορίας από την εικαστική απόδοση του μύθου, ήταν έτοιμα να αυτοσχεδιάσουν και να εκφράσουν με τις κινήσεις, αλλά και τα λόγια τους την ιστορία της πριγκίπισσας Ευρώπης. 9

Η δράση τους αποτυπώθηκε στον κινηματογραφικό φακό και μετατράπηκε σε ταινία με την τεχνική του movie maker. Δράση 3 η Τίτλος: Γνωριμία των παιδιών με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατασκευή αφίσας Διάρκεια υλοποίησης: γ εβδομάδα προγράμματος (6/4-10/4/2014) Έχοντας επεξεργαστεί ικανοποιητικά την ιστορία της αρπαγής της Ευρώπης προχωρήσαμε στη σύνδεση του μύθου με τη σημερινή πραγματικότητα. Ως αφόρμηση χρησιμοποιήθηκε ένα video που υπάρχει στην ιστοσελίδα http://www.nea-trapezogrammatia-euro.eu και εξηγεί την προέλευση της προσωπογραφίας που κοσμεί τα νέα τραπεζογραμμάτια του ευρώ. Τα παιδιά εύκολα διέκριναν στο πρόσωπο της κοπέλας την πριγκίπισσα Ευρώπη με την ιστορία της οποίας είχαν ασχοληθεί τις προηγούμενες εβδομάδες. Μέσα από το νόμισμα του ευρώ τα παιδιά κατέθεσαν τις απόψεις τους για το τι είναι σήμερα η Ευρώπη. Έτσι στο επόμενο στάδιο της προσφοράς νέας γνώσης μεταφερθήκαμε στον παγκόσμιο χάρτη και μιλήσαμε με τα παιδιά για το τι είναι ήπειρος, ποιες και πόσες ηπείρους γνωρίζουν και πού βρίσκονται. Καθώς σήμερα με τον όρο Ευρώπη εννοούμε την ήπειρο, εντοπίσαμε στον χάρτη πού βρίσκεται η Ευρώπη. Ως μέσο αναστοχασμού στο σημείο αυτό, δόθηκε στα παιδιά ένα φύλλο εργασίας (Παράρτημα φύλλο εργασίας 2) όπου τα παιδιά σημείωσαν πάνω στον παγκόσμιο χάρτη τα ονόματα των έξι ηπείρων, ενώ εντόπισαν και χρωμάτισαν με κόκκινο χρώμα την Ευρώπη, τη δική μας ήπειρο. Στη συνέχεια με παιγνιώδη τρόπο προχωρήσαμε σε μια πρώτη γνωριμία των παιδιών με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκπαιδευτικός έγραψε σε 28 όμοιες καρτέλες τα ονόματα των κρατών-μελών της Ε.Ε. και τις τοποθέτησε σε ένα δοχείο. Κάθε παιδί τραβούσε τυχαία μια καρτέλα και διάβαζε το όνομα του κράτους. Παράλληλα εντοπίζαμε τη θέση του κράτους στον ευρωπαϊκό χάρτη μαθαίνοντας και λίγα βασικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν την ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Στο τέλος της διαδικασίας αυτής τα παιδιά συνέταξαν τον πίνακα των κρατών μελών της Ε.Ε. σε αλφαβητική σειρά. Κάθε παιδί ανέβαινε στον πίνακα και κολλούσε με τη σειρά την καρτέλα του κράτους που είχε στα χέρια του. Τέλος, ως έναν τρόπο 10

έκφρασης της ενότητας και ισότητας που χαρακτηρίζουν τα κράτη μέλη της οικογένειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα παιδιά έφτιαξαν μια αφίσα με τα 28 κράτη μέλη να σχηματίζουν με μια ενιαία γραμμή (τύπου μονοκοντυλιάς) ένα σπίτι. Είναι το σπίτι της Ευρώπης κάτω από τον ήλιο σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα κράτη μέλη της αποτελούν τους τοίχους του σπιτιού. Αυτό το σπίτι του οποίου όλοι μας είμαστε μέλη, «το φροντίζουμε, το προστατεύουμε, το αγαπάμε». 11

Αποτελέσματα/ Επίλογος Με αυτό το σύνθημα ολοκληρώσαμε την περιήγησή μας στο χτες και το σήμερα της Ευρώπης και αντιληφθήκαμε ότι δεν είμαστε μόνοι μας σ αυτόν τον κόσμο. Αντίθετα, έχουμε πολλούς γείτονες τόσο διαφορετικούς, αλλά και συνάμα τόσο ίδιους μ εμάς. Μ αυτούς τους γείτονες πρέπει να μάθουμε να συνεργαζόμαστε, όπως ακριβώς κάνουν και τα μέλη μιας οικογένειας, ώστε το σπίτι όλων μας, «η Ευρώπη» να λειτουργεί εύρυθμα. Μόνο μέσα από τη συνεργασία θα καταφέρουμε να φτιάξουμε ένα καλύτερο μέλλον γι αυτήν αλλά και τις επόμενες γενιές. Θεωρώ ότι το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με επιτυχία και οι στόχοι του επιτεύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Τα παιδιά εξοικειώθηκαν με την έννοια της Ευρώπης και απέκτησαν μια πρώτη γνωριμία με τα κράτη μέλη, καθώς και τους απώτερους σκοπούς λειτουργίας και ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πιο σημαντικό απ όλη τη διαδικασία θεωρώ ότι ήταν η ενεργός συμμετοχή όλων των παιδιών που στήριξαν τις δράσεις και δρώντας συνεργατικά μέσα στα πλαίσια της ομάδας τους όχι μόνο παρήγαγαν το δικό τους πολιτισμικό προϊόν, αλλά και βίωσαν μία από τις βασικές αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι η συνεργασία των κρατών μελών της σε όλους τους τομείς. Τα τελικά προϊόντα της δράσης τους (flipping book, ταινία με το λογισμικό movie maker, αφίσα) είναι χαρακτηριστικά της πολυτροπικής έκφρασης των παιδιών, ενώ παράλληλα αξιοποιούν τις Ν/Τ που είχε στη διάθεσή του το σχολείο μας, σύμφωνα με τις αρχές του νέου ψηφιακού σχολείου. Ως κύρια δυσκολία που αντιμετωπίσαμε στο πρόγραμμα αυτό θεωρώ τον περιορισμένο χρόνο που υπήρχε στη διάθεσή μας για να ολοκληρώσουμε τις δράσεις μας. Ο ενθουσιασμός που τα παιδιά επέδειξαν καθόλη τη διάρκεια των δράσεων αποτελεί τον καλύτερο δείκτη επιτυχίας του προγράμματος, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη μέριμνας ώστε το ευρωπαϊκό αυτό πρόγραμμα, όχι μόνο να συνεχιστεί, αλλά και να διευρυνθεί τα επόμενα χρόνια. 12

Βιβλιογραφία Ίδρυμα Ν. Π. Γουλανδρή - Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, (2008), Εικόνες από τη Μυθολογία Μακρή Α. (2013),Η αρπαγή της Ευρώπης και η ιστορία των τριών γιων της, Αθήνα: Άγκυρα. Kress G. & van Leeuwen Th., (2006) Reading Images: The Grammar of Visual Design, New York: Routledge. Ματσαγγούρας Η. Γ., (2000), Ομαδοσυνεργατική Διδασκαλία και Μάθηση, Αθήνα: Γρηγόρης. Ντεκάστρο Μ. Εγώ, Εσύ κι η Ευρώπη, ΕΚΠΑ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2002) Οδηγός Σχεδίων Εργασίας, Αθήνα: ΥΠ Ε Π Θ Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Stein, P. (2008) Representation, rights and resources, New York: Routledge. http://europa.eu/kids-corner/countries/flash/index_el.htm 13

Φύλλο Εργασίας 1 Παράρτημα 14

Φύλλο Εργασίας 2 15

16

17

18