Ο Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ζηελ Σνπηθή Αλάπηπμε: Σν παξάδεηγκα ηνπ Γήκνπ εξβίσλ-βειβεληνχ

ΑΡΗΣΟΣΔΛΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΠΟΛΤΣΔΥΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΜΖΥΑΝΗΚΧΝ ΥΧΡΟΣΑΞΗΑ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ: Ο Δπηρεηξεζηαθφο Πξνγξακκαηηζκφο ζηελ Σνπηθή Αλάπηπμε: Σν παξάδεηγκα ηνπ Γήκνπ εξβίσλ-βειβεληνχ πληάθηεο: Κσλζηαληίλνο Μαληψο, ΑΔΜ:318 Δπηβιέπσλ: Αζαλάζηνο Καινγεξέζεο Θεζζαινλίθε, Φεβξνπάξηνο 2016

Δπραξηζηίεο ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα ηεο εξγαζίαο κνπ, θ. Καινγεξέζε Αζαλάζην, Δπίθνπξν Καζεγεηή ΑΠΘ, γηα ηελ θαζνδήγεζε θαζψο θαη γηα ηελ άςνγε ζπλεξγαζία πνπ είρακε θαηά ηελ πνξεία εθπφλεζήο ηεο. Θα ήζεια επίζεο λα επραξηζηήζσ ηνπο θ. άθε Κνζκαηφπνπιν, δήκαξρν Γήκνπ εξβίσλ- Βειβεληνχ, θ. Μαλψιε ηεξγίνπ, πξψελ δήκαξρν Γήκνπ Βειβεληνχ, θ. Θφδσξν Πηηέλε, πξντζηάκελν ηερληθήο ππεξεζίαο ηνπ δήκνπ εξβίσλ- Βειβεληνχ, θαζψο επίζεο θαη ηα ζηειέρε ησλ δηνηθεηηθψλ ζπκβνπιίσλ ησλ ζπλεηαηξηζκψλ ξνδαθίλνπ ηνπ Βειβεληνχ γηα ηηο ζπλεληεχμεηο θαη ηελ ππνζηήξημε θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηεο πξσηνγελνχο έξεπλαο. 1

Περύληψη Σν αληηθείκελν ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε θαηαγξαθή νξηζκψλ, ζεσξηψλ θαη πνιηηηθψλ ηεο αλάπηπμεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ρψξν, ν εληνπηζκφο ηνπ ξφινπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηελ πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε, αιιά θαη νη ζηξαηεγηθέο θαη νη κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ζρεδηαζκφ επηρεηξεζηαθψλ πξνγξακκάησλ, κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε θαη ηελ επεκεξία ησλ πεξηθεξεηψλ. ε πξψην επίπεδν, γίλεηαη αλαθνξά ζε πιήζνο νξηζκψλ ηεο βηβιηνγξαθίαο, νη νπνίνη πεξηγξάθνπλ ηελ έλλνηα ηνπ ρψξνπ θαη ηεο αλάπηπμεο, αλαδεηθλχνληαο αθξηβψο απηή ηελ ξεπζηφηεηα ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπο. ε επφκελν ζηάδην, επηρεηξείηαη ε θαηαγξαθή θαη ε πεξηγξαθή ησλ ζηφρσλ θαη ηεο ζηάζεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο φζνλ αθνξά ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ ηεο αλαπηπμηαθήο ξφηαο ησλ πεξηθεξεηψλ κέζσ ησλ πξνγξακκάησλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ρξφλσλ απφ ην 1989 κέρξη θαη ην 2020. Δπίζεο γίλεηαη ιφγνο γηα ηα ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία πνπ αμηνπνηνχληαη ζηα επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα κε ζθνπφ λα γίλεη θαηαλνεηφο ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν δηνρεηεχνληαη θνλδχιηα ζηηο πεξηθέξεηεο γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ζηξαηεγηθψλ. Σν ζεσξεηηθφ απηφ ππφβαζξν αθνινπζείηαη απφ ηελ εθπφλεζε ελφο πηινηηθνχ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο ην δήκν εξβίσλ - Βειβεληνχ, ζπκπεξηιακβάλνληαο φια ηα ζηάδηα πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ εθπφλεζε απηνχ, φπσο ε θαηαγξαθή θαη ε αλάιπζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, ε πξσηνγελήο έξεπλα κε εξσηεκαηνιφγηα θαη ζπλεληεχμεηο θαζψο θαη ν ζρεδηαζκφο πίλαθα SWOT. Με βάζε απηά ηα δεδνκέλα, πξνθχπηνπλ ηα θξίζηκα δεηήκαηα, ην φξακα θαη ε ζηξαηεγηθή πνπ ζα πξέπεη λα ζρεδηάζεη δεκνηηθή αξρή θαη πάλσ ζε απηά λα νηθνδνκήζεη ηα κέηξα θαη ηηο δξάζεηο πνπ ζα ιάβεη, κε ζθνπφ ηελ πινπνίεζε απηνχ ηνπ πξνγξάκκαηνο, επηιχνληαο ηα πξνβιήκαηα ηνπ ηφπνπ. ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο γίλεηαη κηα αμηνιφγεζε ππφ ην πξίζκα ηεο βηβιηνγξαθίαο εθηηκψληαο θαηά πφζν ην ζηνίρεκα ηεο αλάπηπμεο, κέζσ ηεο λέαο πεξηθεξεηαθφηεηαο, κπνξεί λα θεξδεζεί. 2

Abstract The following thesis intends to specify the definitions, the theories and the politics which are relevant to space and development and also the description of the role that European Union is about in regional and local development. Moreover, intends to introduce the reader to strategies and methods that regional authorities use in operational planning. In the first chapter, a wide variety of definitions of the terms space and development are presented, as they derive from literature, precisely forming this liquidity in specifying their actual meaning. In the following chapter, the state and the targets of Eurozone's programs are under analysis, in the matter of development orientation, from 1989 to 2020. Also, there is a list of funding tools which are used in operational planning, with a view to make understood how the fund raising process is accomplished. In the third chapter, his theoretical background is followed by a pilot operational plan for Servia - Velventos municipality, including every necessary stage, such as the existing condition of study field, the analysis of the existing condition, the primordial research, the interviews and the S.W.O.T. table. From that data arise the critical matters, the vision and the strategy of the municipality's government, by which aspects are founded the precautions and the actions that should be followed to make this operation plan work, solving the citizen's problems. In the last chapter of this thesis there is an evaluation, under the perspective of the bibliography, rating how realistic can be the welfare and development through the prism of the new regionality. 3

Περιεχόμενα Ρερίλθψθ... 2 Abstract... 3 Ειςαγωγι... 6 1. Ρεριφερειακι και τοπικι ανάπτυξθ.... 7 1.1 Οριςμοί του χϊρου και τθσ ανάπτυξθσ.... 7 1.2 Βαςικζσ ομάδεσ κεωριϊν και πολιτικϊν τθσ ανάπτυξθσ... 10 1.3 Η μετάβαςθ από τθν περιφερειακι ςε τοπικι ανάπτυξθ.... 14 2. Διοίκθςθ και αυτοδιοίκθςθ ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ.... 18 2.1 Σκοποί τθσ Ρεριφερειακισ Ρολιτικισ ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ.... 18 2.2 Στόχοι τθσ Ρεριφερειακισ Ρολιτικισ ανά περίοδο.... 19 2.3 Οι πθγζσ χρθματοδότθςθσ των ΟΤΑ ςτθν Ελλάδα.... 25 3. Ανάλυςθ υφιςτάμενθσ κατάςταςθσ διμου Σερβίων-Βελβεντοφ.... 27 3.1 Χωρικόσ εντοπιςμόσ και περιγραφι περιοχισ μελζτθσ... 27 3.2 Υπάρχουςα κατάςταςθ περιοχισ μελζτθσ.... 34 3.2.1. Ρλθκυςμόσ.... 37 3.2.2 Χριςεισ Γθσ.... 39 3.2.3 Υδάτινοι πόροι - Κλίμα.... 41 3.2.4 Λίμνεσ.... 43 3.2.5 Μεταλλεία και Λιγνιτορυχεία.... 44 3.2.6 Μεταφορζσ.... 45 3.2.7 Τθλεπικοινωνίεσ.... 47 3.2.8 Χλωρίδα - Ρανίδα - Οικοςυςτιματα.... 48 3.2.9 Κοινωνικι Ρολιτικι.... 50 3.2.10. Υγεία.... 51 3.2.11. Ραιδεία.... 52 3.2.12. Ρολιτιςμόσ.... 55 3.2.13. Ακλθτιςμόσ.... 60 3.2.14 Λοιποί Σφλλογοι.... 62 3.2.15 Αγροτικι ανάπτυξθ.... 63 3.2.16. Κτθνοτροφικι ανάπτυξθ.... 64 3.2.16. Αλιευτικι Ανάπτυξθ.... 65 3.2.17. Μεταποιθτικζσ Επιχειριςεισ.... 66 3.2.18 Τουριςμόσ.... 69 4

3.2.19 Οργάνωςθ και λειτουργία του Διμου.... 74 4. Πραμα, ςτρατθγικοί ςτόχοι και άξονεσ προτεραιότθτασ.... 77 4.1 Αποτελζςματα ερωτθματολογίων και ςυμπεράςματα.... 77 4.2 Ρίνακασ SWOT και κρίςιμα ηθτιματα.... 95 4.3 Το όραμα και οι αρχζσ του Διμου.... 100 4.4 Η ςτρατθγικι του Διμου.... 101 4.5 Οι άξονεσ, τα μζτρα και οι ςτόχοι του επιχειρθςιακοφ ςχεδίου.... 103 Άξονασ 1 οσ : Ρεριβάλλον και ποιότθτα ηωισ.... 104 Άξονασ 2 οσ : Κοινωνικι Ρολιτικι, Υγεία, Ραιδεία, Ρολιτιςμόσ & Ακλθτιςμόσ.... 110 Άξονασ 3 οσ : Τοπικι Οικονομία και Απαςχόλθςθ.... 116 Άξονασ 4 οσ : Διοικθτικι Ικανότθτα και Διακυβζρνθςθ του Διμου.... 119 Συμπεράςματα... 122 Βιβλιογραφία Ελλθνόγλωςςθ... 126 Βιβλιογραφία Ξενόγλωςςθ... 127 Νομοκεςία... 128 Λοιπζσ πθγζσ... 129 5

Ειςαγωγό Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία, ζην πξψην θεθάιαην, απνηππψλεη ηνπο νξηζκνχο θαη ηηο νκάδεο ζεσξηψλ θαη πνιηηηθψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έλλνηα ηνπ ρψξνπ θαη ηεο αλάπηπμεο. ηφρνο ηεο επίζεο είλαη λα εγθαζηδξχζεη κηα ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ ηάζε ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ πνπ αθνξά ηε λέα πεξηθεξεηαθφηεηα θαη ην θαηά πφζν κπνξεί λα είλαη απνηειεζκαηηθή θαη απνδνηηθή ζηνλ ηνκέα ηεο αλάπηπμεο. ην επφκελν θεθάιαην, επηρεηξείηαη κηα βνιηδνζθφπεζε ζηνπο ζθνπνχο θαη ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ε Δπξσπατθή Έλσζε, φζνλ αθνξά ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή, γηα λα εηζαρζεί ν αλαγλψζηεο ζην εξγαιείν ηεο αλάπηπμεο πνπ νλνκάδεηαη Πεξηθεξεηαθφ Πξφγξακκα. ην ηξίην θεθάιαην πξαγκαηνπνηείηαη κηα ζχλδεζε ηνπ ζεσξεηηθνχ ππνβάζξνπ κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα, κέζσ ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο ηνπ δήκνπ εξβίσλ - Βειβεληνχ, σο παξάδεηγκα. Αξρηθά γίλεηαη ν ρσξηθφο εληνπηζκφο ηεο πεξηνρήο κειέηεο θαη ζηε ζπλέρεηα θαηαγξάθεηαη ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε ηνπ δήκνπ φπσο ε θνηλσλία, ε νηθνλνκία θαη ην πεξηβάιινλ. ην ηέηαξην θεθάιαην, παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο πεδίνπ θαζψο θαη ε αλάιπζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, κε απνηέιεζκα ηνλ ζρεκαηηζκφ ελφο πίλαθα SWOT γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ θξίζηκσλ δεηεκάησλ ηνπ Γήκνπ. Πξνρσξψληαο ζηε δηαδηθαζία ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ζέηεηαη έλα φξακα θαη ζρεκαηίδεηαη ε ζηξαηεγηθή ηνπ Γήκνπ κε ηελ νπνία ζα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηεο κέζα απφ ηέζζεξηο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο. ην ηειεπηαίν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο πξνθχπηνπλ θάπνηα ζπκπεξάζκαηα σο απφξξνηα ηεο αλάιπζεο πνπ έγηλε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην θαη κηα θξηηηθή γηα ην πφζν ρξήζηκν κπνξεί λα είλαη ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα σο εξγαιείν ηεο αλάπηπμεο. 6

1. Περιφερειακό και τοπικό ανϊπτυξη. 1.1 Οριςμού του χώρου και τησ ανϊπτυξησ. Ο θαζνξηζκφο ησλ νξίσλ ησλ πεξηθεξεηψλ κέζα ζηνλ εζληθφ ή δηεζλή ρψξν είλαη έλα ιεπηφ θαη ηδηαίηεξα δχζθνιν πξφβιεκα. Χο πεξηνρή, επηζεκαίλεη ν Λακπξηαλίδεο (2000:24), κπνξεί λα ζεσξεζεί κηα νπνηαδήπνηε "ηνκή" πάλσ ζην γεσγξαθηθφ ρψξν (ρσξίο λα είλαη απαξαίηεην κέζα ζηα φξηα ηεο λα πεξηιακβάλνληαη θάπνηα θνηλά ή αιιηψο πξνζδηνξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά), σο πεξηθέξεηα ζεσξείηαη θάηη πην απζηεξά πξνζδηνξηζκέλν. Γειαδή αληηζηνηρεί ζε κηα πην νινθιεξσκέλε δνκή (π.ρ. νηθνλνκηθή ή/θαη θνηλσληθή ή/θαη θπζηθή ή/θαη δηνηθεηηθή), ψζηε λα κπνξεί λα δηαρσξηζηεί απφ ηηο άιιεο πεξηθέξεηεο. πλεπψο ε πεξηθέξεηα, δελ απνηειεί απιά θάπνην γεσκεηξηθφ ζρήκα, αιιά ραξαθηεξίδεηαη θπξίσο απφ θνηλσληθά, νηθνλνκηθά θ.α. ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηε δηαθνξνπνηνχλ. Δίλαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε, γηα ηελ έληαμε θάπνησλ πεξηνρψλ ζε κηα πεξηθέξεηα, λα απνηεινχλ ζπλερφκελε γεσγξαθηθή ελφηεηα. (Λακπξηαλίδεο,2000) Ζ πεξηθέξεηα κπνξεί λα νξηζηεί σο πξνο έλα ζπγθεθξηκέλν επίπεδν αλαθνξάο (π.ρ. ε Διιάδα είλαη πεξηθέξεηα ηεο Δπξψπεο) θαη σο πξνο έλα ζπγθεθξηκέλν ζχζηεκα αλαθνξάο (π.ρ. γισζζηθή, θνηλσληθή, νηθνλνκηθή δηάξζξσζε). Ζ πεξηθέξεηα ζπγθξνηεί έλα "αλνηρηφ" νηθνλνκηθφ ζχζηεκα -ζε αληίζεζε π.ρ. κε ην θξάηνο-, ε χπαξμή ηεο δειαδή είλαη θαηά θάπνην ηξφπν ζεσξεηηθή. Έρεη δνζεί πιεζψξα νξηζκψλ ηεο έλλνηαο ηεο πεξηθέξεηαο, θαλέλαο φκσο δε θαίλεηαη λα είλαη θνηλά απνδεθηφο. Ο φξνο ηεο πεξηθέξεηαο ρξεζηκνπνηείηαη θαη κε κηα δηαθνξεηηθή ζεκαζία, κε ηελ έλλνηα ηεο θαπηηαιηζηηθήο πεξηθέξεηαο, ε νπνία πνπ πξνυπνζέηεη σο αληίζεηή ηεο ην θέληξν. (Λακπξηαλίδεο,2000) χκθσλα κε ηνπο Coffey θαη Polese (1985:86), o φξνο ηνπηθή δελ αθνξά κφλν κηα ζπγθεθξηκέλε ρσξηθή κνλάδα, αιιά αλαθέξεηαη ζε θάζε δξαζηεξηφηεηα ή δηαδηθαζία, πνπ γίλεηαη κε πξσηνβνπιία ή ππνζηεξίδεηαη απφ ηνπ ηνπηθνχο θνξείο θαη γεληθφηεξα ηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ. Ζ έλλνηα ηεο ηνπηθήο αλάπηπμεο δελ ηαπηίδεηαη κε ηελ αλάπηπμε κηαο ζπγθεθξηκέλεο ρσξηθήο κνλάδαο, αιιά κε ηελ αλάπηπμε ε νπνία βαζίδεηαη ζε ηνπηθνχο παξάγνληεο. Ζ ηνπηθή αλάπηπμε είλαη, ηαπηφρξνλα, κηα κνξθή πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο θαη έλα λέν κέζν ηεο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο, φπνπ νη ηνπηθνί παξάγνληεο, δειαδή νη ηνπηθνί νξγαληζκνί θαη θνξείο, νη ηνπηθέο επηρεηξήζεηο, ε ηνπηθή πξσηνβνπιία θαη επηρεηξεκαηηθφηεηα, ζπληζηνχλ ηνπο 7

βαζηθνχο κνρινχο ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο κηαο πεξηνρήο. Οη ηνπηθνί παξάγνληεο δελ αθνξνχλ απνθιεηζηηθά ηα γεσγξαθηθά θαη θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ρσξηθψλ κνλάδσλ (ηνπηθά θπζηθά ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα, θπζηθνχο πφξνπο θ. ιπ.), αιιά θπξίσο θνηλσληθνπνιηηηθά θαη νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ηνπηθψλ παξαγσγηθψλ ζπζηεκάησλ, ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία. (Υξηζηνθάθεο,2001) πσο αλαθέξεη ν Υξηζηνθάθεο (2001:58-59): "ιεο νη ρσξηθέο ελφηεηεο δηαζέηνπλ νηθνλνκηθνχο, αλζξψπηλνπο, ζεζκηθνχο θαη πνιηηηζηηθνχο πφξνπο, νη νπνίνη σο ζχλνιν απνηεινχλ ην ππφβαζξν ηεο ελδνγελνχο αλάπηπμήο ηνπο. ην ηνπηθφ επίπεδν, δηεξεπλάηαη ε ηφλσζε ηεο θαζνξηζκέλεο παξαγσγηθήο δηάξζξσζεο, ηεο αγνξάο εξγαζίαο, ηεο επηρεηξεκαηηθήο ηθαλφηεηαο, ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ηεο θνηλσληθήο θαη πνιηηηθήο δνκήο, ηεο παξάδνζεο θαη ηεο θνπιηνχξαο, παξάγνληεο δειαδή, πάλσ ζηνπο νπνίνπο κπνξεί λα ζηεξηρζεί ε ηνπηθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ηνπ πιεζπζκνχ. Απηφ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε ρσξηθέο κνλάδεο κε ηνπηθά κεηνλεθηήκαηα λα πξνσζήζνπλ ηελ αλάπηπμή ηνπο κε ηε βνήζεηα ηεο ηερλνγλσζίαο θαη ηεο αλάπηπμεο ηεο ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο". (Υξηζηνθάθεο,2001) Χο αλάπηπμε νξίδεηαη ε ηθαλφηεηα κηαο νηθνλνκίαο, λα παξάγεη έλα δηαξθψο απμαλφκελν φγθν αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, κε νηθνλνκηθά πάληα θξηηήξηα. Με κηα επξχηεξε έλλνηα, ε αλάπηπμε απνηειεί κηα πνιπδηάζηαηε δηαδηθαζία, ζηελ νπνία δελ είλαη απηνζθνπφο ε επηδίσμε ζηελψλ ρξεκαηηθψλ θαη πιηθψλ απνιαβψλ αιιά ελζσκαηψλεη σο ζπζηαηηθά ηεο ζηνηρεία ηελ αλάπηπμε λέσλ, αλψηεξσλ πνιηηηζηηθψλ αληηιήςεσλ θαη αμηψλ, έρεη σο ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ελφο ηθαλνπνηεηηθνχ επηπέδνπ δηαβίσζεο, ην νπνίν κπνξεί λα επηηεπρζεί, αξρηθά κέζσ ηεο εμάιεηςεο ηεο καδηθήο θηψρεηαο θαη ηνπ ππνζηηηζκνχ θαη ελ ζπλερεία κε ηελ ελίζρπζε ηνπ επηπέδνπ απαζρφιεζεο θαη ηε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξσλ ζέζεσλ εξγαζίαο φπνπ ζα απνξξνθεζεί φιν ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ηεο ρψξαο. (Λακπξηαλίδεο,2000:226) Πνιιέο θνξέο ε έλλνηα ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο (economic development) ζπγρέεηαη κε ηελ έλλνηα ηεο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο (economic growth), δειαδή, κε ηελ παξαγσγή πεξηζζφηεξσλ αγαζψλ κε κεγέζπλζε ηεο παξαγσγηθήο ηθαλφηεηαο ηεο νηθνλνκίαο κηαο πεξηθέξεηαο. Ζ αλάπηπμε είλαη κηα πνιχπιεπξε δηαδηθαζία πνπ έρεη σο ζηφρν κνληκφηεξεο κεηαβνιέο ζηε δηάξζξσζε ηεο παξαγσγήο, φπσο επίζεο θαη ην ηερλνινγηθφ θαη θνηλσληθφ-πνιηηηθφ πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν νινθιεξψλεηαη ε παξαγσγή θαη ε δηαλνκή ηνπ πξντφληνο. (Λακπξηαλίδεο,2000:226) 8

χκθσλα κε ηνλ Λακπξηαλίδε (2000:225-226) «Καηά ηνπο Kindleberger & Herrick (1997,1-2), ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε πεξηιακβάλεη "ηε βειηίσζε ηεο πιηθήο επεκεξίαο, ηδίσο ησλ αηφκσλ πνπ έρνπλ ηα ρακειφηεξα εηζνδήκαηα ηελ εμάιεηςε ηεο πελίαο ησλ καδψλ θαη ησλ θαηλνκέλσλ πνπ ηε ζπλαθνινπζνχλ, δειαδή ηνπ αλαιθαβεηηζκνχ, ησλ αζζελεηψλ θαη ησλ πξψηκσλ ζαλάησλ ηε κεηαβνιή ηεο ζπλζέζεσο ησλ εηζξνψλ θαη εθξνψλ, ε νπνία γεληθά ζπκπεξηιακβάλεη θαη κεηαηνπίζεηο ηεο δηαξζξψζεσο ηεο παξαγσγήο απφ ηηο γεσξγηθέο πξνο ηηο κεηαπνηεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηελ νξγάλσζε ηεο νηθνλνκίαο θαηά ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε παξαγσγηθή απαζρφιεζε λα είλαη θαζνιηθή ζηνλ πιεζπζκφ εξγαζηαθήο ειηθίαο, αληί λα απνηειεί θαηάζηαζε κηαο πξνλνκηνχρνπ κεηνλφηεηαο θαη ηελ αληίζηνηρα κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή νκάδσλ επξχηεξεο βάζεσο ζηε ιήςε απνθάζεσλ σο πξνο ηηο θαηεπζχλζεηο, νηθνλνκηθέο ή άιιεο, πξνο ηηο νπνίεο πξέπεη λα ζηξαθνχλ γηα λα βειηηψζνπλ ηελ επεκεξία ηνπο». Καηά ηνλ Καλειιφπνπιν νηθνλνκηθή αλάπηπμε είλαη «ε καθξνρξφληνο δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία κηα νηθνλνκία σο ζχλνινλ πξαγκαηνπνηεί αχμεζηλ θαη δηαθνξνπνίεζηλ ηνπ απνηειέζκαηνο ηεο παξαγσγηθήο ηθαλφηεηφο ηεο, ελ ζπλδπαζκψ πξνο ηαο δηαξζξσηηθάο κεηαβνιάο εηο ηελ δνκή ηεο, άγνπζαλ εηο κφληκνλ, ζπζζσξεπηηθήλ θαη απηνζπληεξνχκελελ αχμεζελ ηνπ πξαγκαηηθνχ θαηά θεθαιή εηζνδήκαηνο επί απμαλφκελνπ πιεζπζκνχ». (Λακπξηαλίδεο,2000) 9

1.2 Βαςικϋσ ομϊδεσ θεωριών και πολιτικών τησ ανϊπτυξησ ηε βάζε πάλσ ζηελ νπνία νηθνδνκείηαη ε νηθνλνκηθή επηζηήκε, βξίζθεηαη ε Κιαζηθή Πνιηηηθή Οηθνλνκία. Ζ ζεσξεηηθή απηή βάζε απνηειεί ην ππφβαζξν ηεο νηθνλνκηθήο ζθέςεο γηα ηε λενθιαζηθή κηθξννηθνλνκία, ηελ θευλζηαλή κηθξννηθνλνκία, ηε λενθιαζηθή ζχλζεζε, ηε καξμηζηηθή ζθέςε θαζψο θαη γηα ηηο ζπλαθφινπζεο λενκαξμηζηηθέο πξνζεγγίζεηο. (Λαγφο, 2007:31) Ζ νηθνλνκηθή επηζηήκε θαη πην ζπγθεθξηκέλα ε Κιαζηθή Πνιηηηθή Οηθνλνκία ζεκειηψζεθε απφ ησλ παηέξα ησλ νηθνλνκηθψλ Α. κηζ, κε ην έξγν ηνπ "Ο πινχηνο ησλ εζλψλ" ην 1776. Ζ εκπεηξηθή ηνπ απηή δηαπίζησζε θαηαιήγεη φηη θηλεηήξηα δχλακε ηεο θηιειεχζεξεο ζθέςεο απνηειεί ε επηδίσμε ηνπ αηνκηθνχ νθέινπο ζε έλαλ θφζκν ειεχζεξσλ ζπλαιιαγψλ, ειεχζεξεο πξσηνβνπιίαο, ειεχζεξεο επηινγήο θαη αληαγσληζκνχ, ην νπνίν νδεγεί ζην θνηλφ θαιφ. Έηζη ζε ζπλζήθεο ειεπζεξίαο φπνπ δελ ππάξρνπλ εκπφδηα θαη ηεξαξρηθνί θαηαλαγθαζκνί, κε επθαηξίεο γηα φινπο θαη ππεπζπλφηεηα απφ φινπο, ην αηνκηθφ φθεινο ζπκβαδίδεη κε ην θνηλσληθφ. Ο βαζηθφο κεραληζκφο πνπ δεκηνπξγεί ηνλ πινχην ζηνλ θαπηηαιηζκφ, πξνέξρεηαη απφ ηνλ ειεχζεξν αληαγσληζκφ, ηηο ζπλαιιαγέο θαη ηε ζπλερή αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηεο εξγαζίαο. πλεπψο, κε βάζε ηελ αξρή ηνπ θαηακεξηζκνχ ηεο εξγαζίαο θαη ηεο αχμεζεο ηνπ κεγέζνπο ηεο αγνξάο "φζν κεγαιχηεξν θαηακεξηζκφ εξγαζίαο θαη επαγγεικάησλ έρνπκε, ηφζν κεγαιχηεξε αγνξά, πςειφηεξε παξαγσγηθφηεηα θαη πεξηζζφηεξνο πινχηνο δεκηνπξγείηαη". (Λαγφο, 2007:34-35) Ζ ζεσξεηηθή πξνβιεκαηηθή ηεο νηθνλνκίαο ηνπ θαπηηαιηζκνχ ζπλερίδεηαη κε ηνλ D. Ricardo, ν νπνίνο ππνζηήξημε φηη " θάζε θνηλσλία εμεηδηθεχεηαη ζηελ παξαγσγή πξντφλησλ, φπνπ πιενλεθηεί ζρεηηθά (ή κεηνλεθηεί ιηγφηεξν)" θαη απέδεημε κε ηελ έξεπλα θαη ην έξγν ηνπ, φηη ην άλνηγκα ησλ αγνξψλ δελ επλνεί ζηελ άλνδν ηεο παξαγσγηθφηεηαο, αιιά φηη είλαη αλαπφθεπθηε ζπλζήθε γηα ηελ απξφζθνπηε ζπζζψξεπζε ηνπ θεθαιαίνπ. Έηζη, ην θιεηδί ησλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ θαη θαη' επέθηαζε, ηεο ίδηαο ηεο θαπηηαιηζηηθήο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο είλαη νη δηεζλείο ζπλαιιαγέο. (Λαγφο, 2007:35) Ο ζεκειησηήο ηεο ζεσξίαο ηνπ Ηκπεξηαιηζκνχ, ν Καξι Μαξμ, ζην βηβιίν ηνπ Σν Κεθάιαην, επεθηείλεη ηελ αλάιπζε ηνπ Ricardo, γηα λα εμεγήζεη φηη ε εηζαγσγή ηξνθίκσλ θαη πξψησλ πιψλ ζε θαιέο ηηκέο, απφ ηηο απνηθίεο, επηηξέπνπλ ηε κείσζε ησλ κηζζψλ, άξα θαη ηελ αχμεζε ηεο εξγαηηθήο δχλακεο. Έηζη, ρξεζηκνπνηψληαο ηηο 10

εηζαγσγέο σο εξγαιείν, εμππεξεηείηαη άκεζα ε πξνζπάζεηα ηεο θαπηηαιηζηηθήο ηάμεο λα "αληηζηαζεί ζηελ πησηηθή ηάζε ηνπ πνζνζηνχ θέξδνπο. Παξάιιεια, επηζεκαίλεηαη ηφζν απφ ηνλ Καξι Μαξμ, φζν θαη απφ ηε δηάδνρφ ηνπ, Rosa Luxembourg, φηη νη εμαγσγέο εκπνξεπκάησλ επηηξέπνπλ ζε νξηζκέλνπο θιάδνπο ηελ απνθπγή θαηαζηάζεσλ ππεξπαξαγσγήο θαη απνηεινχλ έλα κέζν αλαβνιήο ηεο εκθάληζεο κηαο γεληθεπκέλεο θξίζεο ηνπ θαπηηαιηζκνχ. Απηφ έρεη σο απνηέιεζκα, λα εληζρχεηαη ε θιαζηθή ζέζε, φηη δειαδή ε επεθηαηηθή δηεζλνπνίεζε είλαη έλαο αδηάξξεθηα ζπλπθαζκέλνο φξνο θαη κηα απνιχησο αλαγθαία ζπλζήθε γηα ηελ χπαξμε θαη ηελ επηβίσζε ηνπ ίδηνπ ηνπ θαπηηαιηζκνχ.(λαγφο, 2007:37) Αξγφηεξα θαηά ηo 1917, ν Ίιηηο Βιαληηκίξ Λέληλ, κε ην έξγν ηνπ "Ο ηκπεξηαιηζκφο αλψηαην ζηάδην ηνπ θαπηηαιηζκνχ", δεκηνπξγεί κηα λέα ηνκή ζηε καξμηζηηθή ζθέςε θαη ππνζηεξίδεη φηη ε αλαγθαηφηεηα εμαγσγήο θεθαιαίσλ απνηειεί αλαγθαίν φξν γηα ηελ "πξνζσξηλή επηβίσζε" ηνπ θαπηηαιηζκνχ. Έηζη, έξρεηαη ζηελ επηθάλεηα θαη ε αδήξηηε αλάγθε αλεχξεζεο, ζην εμσηεξηθφ, λέσλ απνδνηηθψλ θαη θεξδνθφξσλ ρξήζεσλ ηνπ θεθαιαίνπ, δειαδή ησλ πιενλαζκάησλ απνηακίεπζεο, ην νπνίν δελ παχεη λα παξάγεη ν "εζσηεξηθφο θαπηηαιηζκφο" ζηηο ηκπεξηαιηζηηθέο ρψξεο. Απηφ νδεγεί ζηελ αλάγθε γηα αλεχξεζε λέσλ πεξηθεξεηαθψλ ρψξσλ, αθφκα θαη αλ ρξεηαζηεί λα απνζπαζηνχλ βίαηα απφ ηνπο εζληθνχο θεθαιαηνθξάηεο. Ο ηξφπνο κε ηνλ νπνίν αλαιχεη ν Λέληλ ηελ πνιηηηθήο ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο παξαπέκπεη ζε κηα δηεζλψο ηεξαξρεκέλε ζπλάξζξσζε, κεηαμχ δηαθξηηψλ εζληθψλ - θξαηηθψλ νληνηήησλ, ζην εζσηεξηθφ ηεο νπνίαο αλαπαξάγνληαη εζαεί ζρέζεηο αληζφηεηαο θαη θαηαπίεζεο.(λαγφο, 2007:37) Αθνινχζεζε ην ξεχκα ηεο παξαδνζηαθήο λενθιαζηθήο κηθξννηθνλνκίαο θαη ηεο καθξννηθνλνκηθήο ζεσξίαο ηνπ Κέπλο, ζηε δεθαεηία ηνπ 1930. Ζ λενθιαζηθή ζεσξία δελ εμεγεί ηηο παξαηεξνχκελεο πεξηθεξεηαθέο αληζφηεηεο γηαηί ζεσξεί φηη πξνθχπηνπλ απφ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ιεηηνπξγεί ε ειεχζεξε αγνξά. ηφρνο ηεο είλαη λα εληνπίζεη ηνπο φξνπο εμηζνξξφπεζεο ηεο αγνξάο, νη νπνίνη ζα ζπκβάινπλ ζηελ άκβιπλζε ησλ παξαηεξνχκελσλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ.(λαγφο, 2007:37) Σε κεηαγελέζηεξε ρξνληθή πεξίνδν 1930-1950, νη πεξηζζφηεξνη ζπγγξαθείο θαη κειεηεηέο ζεσξνχζαλ φηη ε χπαξμε νηθνλνκηψλ θιίκαθαο ζηελ παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα είλαη ην βαζηθφ ζηνηρείν πνπ ιεηηνπξγεί σο θηλεηήξηνο κνριφο ζην κεραληζκφ ηεο αλαπηπμηαθήο δηαδηθαζίαο, ηνλ νπνίν αθνινχζεζαλ ηα δχν γλσζηά θπξίαξρα ξεχκαηα ηδεψλ. Σν πξψην είλαη ην ξεχκα ηεο νηθνλνκηθήο ζπζζψξεπζεο, φπνπ νη δπλάκεηο ηεο αγνξάο εληζρχνπλ ηηο ηάζεηο ζπγθέληξσζεο ησλ 11

δξαζηεξηνηήησλ ζην ρψξν, κε απνηέιεζκα λα δίλεηαη έκθαζε ζην ζρεδηαζκφ αλαπηπμηαθψλ πνιηηηθψλ γηα ηηο ιηγφηεξν αλαπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο ή ρψξεο, απφ ηνπο θνξείο ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Σν δεχηεξν είλαη ην ξεχκα ηεο λενθιαζηθήο πξνζέγγηζεο, φπνπ νη δπλάκεηο ηεο αγνξάο ιεηηνπξγνχλ ειεχζεξα, ζηα πιαίζηα ηεο θηιειεχζεξεο αληίιεςεο σο ππνδείγκαηα πιήξνπο αληαγσληζκνχ θαη νη θνξείο ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο επηθεληξψλνληαη ζηελ πηνζέηεζε ησλ κεραληζκψλ ζχγθιηζεο, νη νπνίνη ζα νδεγήζνπλ ζηελ άκβιπλζε ησλ αληζνηήησλ ησλ πεξηθεξεηψλ ή ρσξψλ, κε ηελ ειαρηζηνπνίεζε ησλ παξεκβαηηθψλ πνιηηηθψλ.(λαγφο, 2007:38) ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 50, ν Paul Samuelson δεκηνχξγεζε ηε λενθιαζηθή ζχλζεζε, ε νπνία ζηεξίρζεθε ζηε ζεσξεηηθή ζπλαίλεζε, πνπ δηακνξθψζεθε ζηα πξψηα κεηαπνιεκηθά ρξφληα κεηαμχ ησλ νξζφδνμσλ θαη ζπληεξεηηθψλ νηθνλνκνιφγσλ. Ζ λενθιαζηθή απηή ζχλζεζε εθθξάδεη ηε ζπκβαηηθή λενθιαζηθή ζεσξία πνπ έρεη σο βάζε ην κνληέιν αλάιπζεο ηνπ Γηεζλνχο Δκπνξίνπ, φπσο ην ζρεκαηνπνίεζαλ αξρηθά νη Heckscher - Ohlin θαη ην ηειεηνπνίεζε κεηέπεηηα ν Samuelson (Μνληέιν HOS).(Λαγφο, 2007:39) Ζ δεθαεηία ηνπ 60, απνηέιεζε δεθαεηία πνπ ραξαθηεξίζηεθε απφ ηελ έληνλε θξηηηθή αιιά θαη ηελ ακθηζβήηεζε ζηηο πξνεγνχκελεο ζεσξίεο θαη πξαθηηθέο, νη νπνίεο είραλ ζηφρν λα αλαπηχμνπλ ην πξφηππν ηεο εληαηηθήο απαζρφιεζεο θαη απνθέληξσζεο. Ζ ηάζε πνπ εκθαλίζηεθε ήηαλ λα πηνζεηήζνπλ ππνδείγκαηα γεληθήο ηζνξξνπίαο κε ζηαζεξέο απνδφζεηο θιίκαθαο. Δπίζεο, ζε απηή ηε δεθαεηία επαλήιζε ζην πξνζθήλην θαη ε πξνβιεκαηηθή ηνπ "θέληξνπ- πεξηθέξεηαο", νη επηδεηλνχκελνη φξνη εκπνξίνπ ηνπ Prebisch, ε ζεσξία ηνπ πιενλάζκαηνο ησλ Baran - Sweezy, ε ζεσξία ηεο άληζεο αληαιιαγήο ηνπ Δκκαλνπήι, ε ζεσξία άληζεο αλάπηπμεο ηνπ Amin, ε ζεσξία ηεο εμαξηεκέλεο αλάπηπμεο ηνπ Cardoso.(Λαγφο, 2007:40) ηε δεθαεηία ηνπ 70 παξαηεξείηαη ε θνξχθσζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο θξίζεο ζε παγθφζκην επίπεδν, κε ζεκαληηθφηεξα απνηειέζκαηα ηελ απνβηνκεράληζε ησλ παξαδνζηαθψλ θιάδσλ θαη ηελ ππνρψξεζε ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο, ε νπνία είρε σο επαθφινπζν ηε ξηδηθή αλαδηάξζξσζε νιφθιεξσλ θιάδσλ ( π.ρ. λαππεγεία, λεκαηνπξγεία). Έηζη, ε πεξηθεξεηαθή ζεσξία ζηνρεχεη θπξίσο ζηελ θάιπςε βαζηθψλ αλαγθψλ ηνπ πιεζπζκνχ κέζσ απνθεληξσηηθψλ πνιηηηθψλ θαη ζπκκεηνρηθψλ δηαδηθαζηψλ, γηα λα αληηκεησπίζεη ηηο επηπηψζεηο ησλ δηαδνρηθψλ θαπηηαιηζηηθψλ θξίζεσλ. Οη νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο πνπ πηνζεηήζεθαλ, κε βάζε ηε ζεσξία ησλ πφισλ αλάπηπμεο θαη ηε ζεσξία ηεο εμαγσγηθήο βάζεο ηεο πξνεγνχκελεο ρξνληθήο πεξηφδνπ, θξίλνληαη αλαπνηειεζκαηηθέο.(λαγφο, 2007:40) 12

πσο εμειίζζνληαη ηα γεγνλφηα, κέρξη ην ηέινο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80 κπνξνχλ λα εληνπηζηνχλ κφλν δχν αλαπηπμηαθά κνληέια, ηα νπνία ελαιιάζζνληαη, αλάινγα κε ην θπξίαξρν νηθνλνκηθφ, ηερλνινγηθφ, ηδενινγηθφ ζχζηεκα θαζψο θαη κε ηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηθή νξγάλσζε πνπ επηθξαηεί ζε θάζε δεδνκέλε ηζηνξηθή πεξίνδν. Σα κνληέια απηά είλαη ην λενθιαζηθφ κνληέιν απηφκαηεο εμηζνξξφπεζεο ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ θαη ην κνληέιν ηεο αληζνξξνπίαο. ηε δεθαεηία απηή, θπξηαξρνχλ νη κεγάινη δηεζλείο νξγαληζκνί, νη αζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ε ππεξεθκεηάιιεπζε ή ππνεθκεηάιιεπζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ, ε ππνηνληθφηεηα ησλ αγξνηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ε θξελήξεο αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο θ.ά. Σν αλαπηπμηαθφ πξφηππν πνπ αθνινπζείηαη, θαηεπζχλεηαη "εθ ησλ άλσ", δειαδή απφ ηελ θνξπθή ηεο πνιηηηθν-δηνηθεηηθήο ππξακίδαο.(λαγφο, 2007:40-41) ηε δεθαεηία ηνπ 90, ζηελ νπνία θπξηαξρεί ε κείσζε ησλ θνηλσληθψλ αιιειεπηδξάζεσλ, ν θνηλσληθφο έιεγρνο ζηηο ηερλνινγηθέο θαηλνηνκίεο, ε ζηξνθή ζηελ πνηφηεηα θαη ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο παξαγσγήο, ε κέξηκλα ηνπ αλζξψπνπ γηα ηε θχζε θαη ην πεξηβάιινλ θ.ά., ην αλαπηπμηαθφ πξφηππν πνπ πηνζεηείηαη, θαηεπζχλεηαη "απφ ηα θάησ", δειαδή απφ ηε "βάζε ηεο αλάπηπμεο", θαη ζηεξίδεηαη ζηελ επέιηθηε εμεηδίθεπζε, ζηε δηθηχσζε (networks) ησλ επηρεηξήζεσλ, ζηηο επηρεηξεκαηηθέο ζπζηάδεο (business clusters) θαζψο θαη ζηα δηαθφξσλ εηδψλ πάξθα φπσο ηα επηζηεκνληθά πάξθα, ηα ηερλνινγηθά πάξθα, ηα πάξθα επηρεηξήζεσλ, ηα εκπνξηθά πάξθα, ζηηο ηερλνπφιεηο, δειαδή γίλεηαη κηα λέα ηνκή φζνλ αθνξά ηελ θπξίαξρε άπνςε ησλ πφιεσλ αλάπηπμεο.(λαγφο, 2007:41-42) Χζηφζν, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα ζηξνθή ηεο ζεσξίαο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο ζηα νηθνλνκηθά ηεο ζπζζψξεπζεο (economic accumulation), ηα νπνία έρνπλ λα θάλνπλ θπξίσο κε ηηο νηθνλνκίεο ζπγθέληξσζεο ησλ πεξηθεξεηψλ, ηελ αλάπηπμε ησλ πφιεσλ, ηε ζεσξία ηεο ελδνγελνχο αλάπηπμεο, ηε λέα νηθνλνκηθή γεσγξαθία. ηε λέα απηή ζεψξεζε ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο, ην ελδηαθέξνλ ηεο ζεσξίαο θαη ηεο πνιηηηθήο παξνπζηάδεηαη ζην θνκκάηη ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ζρεδηαζκνχ θαη πξνγξακκαηηζκνχ, ζηελ νξζνινγηθή νξγάλσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ δξάζεσλ ζε ζεκαηηθήο θαη ρσξηθήο ζπγθέληξσζεο, ζηνλ εκπινπηηζκφ ησλ παξαγσγηθψλ δνκψλ ησλ πεξηθεξεηψλ κε γλψζε θαη λέεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα δηαθνξνπνηήζνπλ ην ηνπηθφ πξντφλ θαη ζα ηνλψζνπλ ηηο δηαζπλδέζεηο κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ.(λαγφο, 2007:42-43) 13

1.3 Η μετϊβαςη από την περιφερειακό ςε τοπικό ανϊπτυξη. ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή επηδηψθεηαη ε ηζφξξνπε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, ε νπνία ζηνρεχεη ζηε ζχγθιεζε θαη ηελ εμνκάιπλζε ησλ αληζνηήησλ κε ηελ επηηάρπλζε ηεο αλάπηπμεο ησλ ιηγφηεξν αλαπηπγκέλσλ πεξηθεξεηψλ, ψζηε λα θηάζνπλ ζην επίπεδν αλάπηπμεο ησλ πεξηθεξεηψλ πνπ ζεσξνχληαη φηη είλαη ήδε αλεπηπγκέλεο. Ζ πεξηθεξεηαθή νηθνλνκηθή πνιηηηθή επηζεκαίλεη φηη γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ νηθνλνκηθψλ αληζνηήησλ είλαη αλαγθαία ε θηλεηηθφηεηα ηνπ θεθαιαίνπ θαη ηεο εξγαζίαο. Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε δηαδηθαζία απηή, ρξεζηκνπνηείηαη ν κεραληζκφο ησλ θηλήηξσλ κε ζθνπφ ηελ πξνζέιθπζε επελδχζεσλ, ε ζέζπηζε κέηξσλ αλαδηαλνκήο ηνπ εηζνδήκαηνο, ε αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ε βειηίσζε ηεο ππνδνκήο. Ζ θεληξηθή δηνίθεζε είλαη απηή πνπ ζα δψζεη ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη ζα εθαξκφζεη ηελ ζηξαηεγηθή ηεο αλάπηπμεο θαη γηα απηφ ην ιφγν ραξαθηεξίδεηαη σο ζηξαηεγηθή - πνιηηηθή ηεο "αλάπηπμεο απφ ηα πάλσ" (top - down development), ε νπνία ζα εμαζθαιίζεη ηε ξχζκηζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ. (Λαγφο, 2007:135) Απφ ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 θαη έπεηηα, άξρηζε λα δηαπηζηψλεηαη ε αλάγθε ζπλεθηίκεζεο ησλ λέσλ νηθνλνκηθψλ θαη θνηλσληθψλ θαηλνκέλσλ, φπσο είλαη ε αλεξγία, ε πνηφηεηα πξνφδνπ θ.ιπ., γεγνλφο πνπ ζηαδηαθά νδήγεζε ηελ επηζηεκνληθή έξεπλα ζε κηα πην νινθιεξσκέλε πεξηγξαθή θαη πνιπδηάζηαηε πξνζέγγηζε ηεο έλλνηαο "αλάπηπμε". πσο αλαθέξνπλ νη Καινγεξέζεο, Θάλεο θαη Λακπξηαλίδεο (2015), ηα θαηλφκελα απηά άξρηζαλ ζηγά ζηγά λα κεηαβάιινπλ ηηο αληηιήςεηο κε ηηο νπνίεο αληηκεηψπηδαλ ηνλ ρψξν, ν νπνίνο κέρξη ηφηε ζεσξνχληαλ απνηέιεζκα πνιηηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη φρη σο βάζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο απ' φπνπ αλαδχεηαη ε πεξηθεξεηαθή θαη ηνπηθή αλάπηπμε. Έηζη δεκηνπξγείηαη κηα λέα ζρνιή γηα ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε θαη ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο, ε νπνία ακθηζβεηεί ηελ θπξίαξρε επηζηεκνληθή ζθέςε θαη εθαξκνγή ηεο πνιηθήο αλάπηπμεο θαη ηεο "αλάπηπμεο απφ ηα πάλσ" ησλ δχν πξνεγνχκελσλ δεθαεηηψλ. Ζ ακθηζβήηεζε απηή, αξρηθά, ζπλδέζεθε κε ηηο ππαλάπηπθηεο ρψξεο θαη ηα αγξνηηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, παίξλνληαο ηε κνξθή ηεο "αγξνπνιηηηθήο αλάπηπμεο" θαη ζηε ζπλέρεηα, κε ηηο πεξηζζφηεξν αλεπηπγκέλεο ρψξεο, παίξλνληαο ηε κνξθή ηεο ελαιιαθηηθήο νηθνλνκίαο κε κνλάδεο κηθξήο θιίκαθαο παξαγσγήο, νη νπνίεο είλαη απνθεληξσκέλεο θαη εμππεξεηνχλ ηηο αλάγθεο 14

ηεο πεξηθέξεηαο ή αθφκα ηεο νηθναλάπηπμεο ή ηεο νινθιεξσκέλεο αλάπηπμεο. Απηφ απνηέιεζε ηε βάζε γηα αλαδήηεζε κηαο ελαιιαθηηθήο ζηξαηεγηθήο, ε νπνία ζπγθεθξηκελνπνηήζεθε ζηε ζεσξία ηεο "απφ ηα θάησ αλάπηπμεο" (bottom- up development) θαη ε νπνία ελζσκαηψλεη ηεο έλλνηεο "ελδνγελήο", "νινθιεξσκέλε" θαη "ηνπηθφ". Αθφκα, ε ρακειή απνδνηηθφηεηα ηεο " απφ ηα πάλσ" (top -down) ζηξαηεγηθήο, είρε σο ζπλέπεηα ηελ αλάδεημε ηεο πνιηηηθήο ηεο "απφ ηα θάησ" (bottom- up) αλάπηπμεο, δειαδή, κε άιια ιφγηα, ηεο ελδνγελνχο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο πνπ κπνξεί λα εθθξαζηεί ζε ηνπηθφ ή πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Ζ πνιηηηθή απηή επηζεκαίλεη ηελ αλάγθε κεγαιχηεξεο ζπλεξγαζίαο θαη δηθηχσζεο "απφ ηα θάησ" κεηαμχ ησλ πεξηνρψλ/ πεξηθεξεηψλ πνπ έρνπλ θνηλά πξνβιήκαηα θαη εθαξκφδνπλ απνθεληξσκέλεο πνιηηηθέο. (Λαγφο, 2007:136-138) ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ απηήο, ε δηεζλήο νηθνλνκία απνηέιεζε πεδίν ξαγδαίσλ θαη ξηδνζπαζηηθψλ εμειίμεσλ θαη κεηαβνιψλ πνπ ζρεηίδνληαη θπξίσο κε ηελ ηερλνινγία παξαγσγήο, ηε βηνκεραληθή νξγάλσζε, ηελ αλαδηάξζξσζε ησλ δηεζλψλ αγνξψλ, ηηο κεγάιεο θιίκαθαο κεηαβνιέο ζηηο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο, ηελ κεηαηφπηζε ηνπ παξαγσγηθνχ ελδηαθέξνληνο απφ ηε κεηαπνίεζε ζηηο ππεξεζίεο, ηελ απμαλφκελε δηεζλή θηλεηηθφηεηα ηνπ θεθαιαίνπ θαη ηεο εξγαζίαο, ηηο απμαλφκελεο ρσξηθέο αληζφηεηεο (Hirst θαη Zeitlin, 1991). Χο ηε δεθαεηία ηνπ '80, ν ρψξνο αληηκεησπίδνληαλ απνθιεηζηηθά σο απνηέιεζκα πνιηηηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη φρη σο κηα ζεκειηψδεο κνλάδα ηεο θνηλσληθήο δσήο φπσο νη αγνξέο, ην θξάηνο ή ε ηερλνινγία. Οη κεηαβνιέο απηέο νδήγεζαλ ζε κηα θαηλνηφκα αληηκεηψπηζε ηνπ ρψξνπ σο βάζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο (Storper, 1997), θαη ζηε δηαηχπσζε πιεζψξαο θαη κεξηθέο θνξέο αλνξζφδνμσλ πξνζεγγίζεσλ, πνπ κνηξάδνληαη έλα βαζηθφ θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ηελ αλάδπζε ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ νηθνλνκηψλ. Έηζη, νη ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο νηθνλνκίεο θαη νη ηδηαίηεξεο θνηλσληθέο, ηερλνινγηθέο θαη ζεζκηθέο ηνπο δνκέο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, άξρηζαλ ζηγά ζηγά λα κεηαηξέπνληαη ζε πεδία κεηάβαζεο απφ ην καδηθφ ηξφπν παξαγσγήο, ζε κεηαθνξληηθά παξαγσγηθά ζπζηήκαηα ηα νπνία ραξαθηεξίδνληαη απφ ππθλά δίθηπα επηρεηξήζεσλ, ηνπηθέο αγνξέο εξγαζίαο θαη ζεζκηθνχο δξψληεο κε ηδηαίηεξα πνηθίινπο ηξφπνπο δηαθπβέξλεζεο. Οη πξσηαξρηθέο ζπδεηήζεηο γηα ηε λέα πξνζέγγηζε άξρηζαλ ζηα ηέιε ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα θαη ζε κεγάιν βαζκφ ζπλερίδνληαη θαη ζήκεξα. Οη ζπδεηήζεηο επηθεληξψζεθαλ ζε ηξεηο βαζηθνχο άμνλεο/πεδία (Storper, 1995). 15

Σν πξψην πεδίν ήηαλ απηφ ησλ ζεζκψλ θαη κηαο επξχηεξεο ζηξνθήο πξνο ηε ζεκαζία ησλ ζεζκηθψλ ξπζκίζεσλ γηα ηελ επηηπρία κηαο πεξηνρήο. Δλψ ε πξνζέγγηζε απηή νπζηαζηηθά μεθηλά απφ ην παξάδεηγκα ηεο Σξίηεο Ηηαιίαο, ζηελ νπνία νη ηνπηθνί ζεζκνί ζεσξήζεθε πσο απνηεινχζαλ ζεκαληηθφ κέξνο ηεο εμήγεζεο ηεο επηηπρίαο ηεο πεξηνρήο, ν ξφινο ησλ ζεζκψλ αλαδεηθλχεηαη ζηελ νηθνλνκηθή επηζηήκε θαη ηελ νηθνλνκηθή θνηλσληνινγία πνιχ λσξίηεξα απφ ηνπο ζεσξεηηθνχο ησλ παιαηψλ ζεζκηθψλ νηθνλνκηθψλ θαη πην πξφζθαηα απφ απηνχο ησλ λέσλ ζεζκηθψλ νηθνλνκηθψλ. Χζηφζν, γηα ηε λεφηεξε ζρνιή ζθέςεο νη ζεζκνί, νη επηρεηξήζεηο θαη ηα δίθηπα ιεηηνπξγνχλ σο νξγαλσηηθνί κεραληζκνί ηεο νηθνλνκίαο ηεο αγνξάο, δηνξζψλνληαο ηηο πηζαλέο απνηπρίεο ηεο, αιιά θαη ηελ ζπρλά απξφβιεπηε αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά απηά πξαγκαηνπνηνχληαη ζηα πιαίζηα ηεο θπξίαξρεο ινγηθήο ηεο ζπκβαηηθήο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο (κεγηζηνπνηήζεηο, νξζνινγηζκφο, ηέιεηα πιεξνθφξεζε θιπ.). Αληίζεηα, ε παιαηά ζρνιή ζθέςεο, είλαη πνιχ πεξηζζφηεξν νιηζηηθή, θαζψο αληηιακβάλεηαη ηελ νηθνλνκία νπζηαζηηθά σο κία εμ νινθιήξνπ ζεζκνπνηεκέλε δηαδηθαζία. Δδψ φιεο νη εθθάλζεηο ηεο νηθνλνκηθήο δσήο (απφ ηηο πιένλ επξείεο έσο ηηο πην αηνκηθέο) ζεσξνχληαη ζπιινγηθέο ξπζκίζεηο πνπ θαζνξίδνπλ ηελ αηνκηθή ζπκπεξηθνξά. Δίλαη ζαθέο πσο γηα ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ πξνζεγγίζεσλ ηεο λέαο πεξηθεξεηαθφηεηαο (αλ θαη φρη ην ζχλνιφ ηνπο) ε θαηαλφεζε ησλ ζεζκψλ πξνζεγγίδεη πνιχ πεξηζζφηεξν απηή ηε δεχηεξε, παιαηφηεξε, πξνζέγγηζε. Σν δεχηεξν πεδίν είλαη απηφ ηνπ ξφινπ ηεο βηνκεραληθήο νξγάλσζεο θαη ηνπ θφζηνπο ζπλαιιαγψλ ζηελ εξκελεία ηεο ζεκαζίαο ησλ πεξηνρψλ. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα ηα εξκελεπηηθά εξγαιεία ηεο ζρνιήο ηεο Καιηθνξλίαο ε νπνία επηρείξεζε λα εξκελεχεη ηηο ππθλέο ζπγθεληξψζεηο επηρεηξήζεσλ ζηελ Καιηθφξληα (θαη αιινχ), κέζσ ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο ζπλαιιαγψλ πνπ πξνθχπηεη απφ ηηο ππθλέο δηαζπλδέζεηο κεηαμχ επηρεηξήζεσλ ζε πεξηνρέο πςειήο ζπγθέληξσζεο. Αληαπνθξηλφκελεο ζε αιιαγέο (ηερλνινγηθέο ή ζεζκηθέο) νη επηρεηξήζεηο εληείλνπλ ηνλ θαηακεξηζκφ ηεο εξγαζίαο θαη ηελ εμεηδίθεπζή ηνπο ψζηε λα κεηψζνπλ ηελ πξνθαινχκελε απμεκέλε αβεβαηφηεηα. Ζ εμεηδίθεπζε απηή είρε σο απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο έθζεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηελ ππεξζπζζψζεπζε απνζεκάησλ θαη ζηελ εμάξηεζε απφ ζπγθεθξηκέλεο ηερλνινγίεο, ελψ ηνπο επηηξέπεη λα εμεηδηθεπηνχλ ζηηο "θεληξηθέο ηνπο δεμηφηεηεο". Χζηφζν, ε εληεηλφκελε εμεηδίθεπζε ηείλεη λα απμήζεη ην θφζηνο ζπλαιιαγψλ, θαζψο φιν θαη πεξηζζφηεξεο ηείλνπλ λα εμσηεξηθεχνληαη. Σν 16

απμεκέλν θφζηνο κεηψλεηαη κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ππθλψλ δηεπηρεηξεζηαθψλ δηθηχσλ. Σν ηξίην πεδίν αθνξά ζην ξφιν ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο ηερλνινγίαο ζηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Σν ηξίην απηφ πεδίν, παξφηη θαίλεηαη λα έρεη αξθεηά ζαθέο αληηθείκελν κειέηεο, δειαδή ηελ αιιαγή ζηα παξαγσγηθά πξφηππα, ζηνπο ηξφπνπο πνπ ε ηερλνινγία θαη ε θαηλνηνκία παξάγεηαη θαη ζηηο επηπηψζεηο απηνχ ζηηο πεξηνρέο (Malecki, 1983) αιιά θαη ηηο κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο ζεσξνχληαη πεξηζζφηεξν ελζεθεπκέλεο θαη άξα ζεκαληηθφηεξεο γηα ηελ ηνπηθή θαη πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε (Cooke θαη Wills, 1999; Hadjimichalis, 2010; Labrianidis θαη Kalogeressis, 2006;), πνιχ ζπρλά εκπιέθεηαη κε ηα δχν πξνεγνχκελα επίπεδα. Ζ θξηηηθή πνπ αλαπηχρζεθε γχξσ απφ ηε λέα πεξηθεξεηαθφηεηα ππήξμε φζν πνηθηιφκνξθε θαη ην ίδην ην αληηθείκελφ ηεο. Αξρηθά ππνζηεξίρζεθε πσο ν ηξφπνο πνπ γίλνληαη θαηαλνεηέο νη δηαδηθαζίεο ζπγθέληξσζεο δελ ιακβάλεη ππφςε ηα αίηηα πνπ πξνθαινχλ ηε ζχλδεζε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κέζα ζε κηα πεξηνρή, ελψ παξάιιεια ππνζηεξίρζεθε πσο ε πξνζέγγηζε είλαη ππεξβνιηθά νηθνλνκίζηηθε, δίλνληαο έκθαζε ζηηο παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηηο εμαγσγέο, αγλνψληαο φκσο άιινπο βαζηθνχο ηνκείο ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, φπσο ε παξνρή ππεξεζηψλ, ν ρξεκαηννηθνλνκηθφο ηνκέαο ή θαη αθφκα ν δεκφζηνο ηνκέαο. Χζηφζν, ε ζεκαληηθφηεξε θξηηηθή, πνπ αθνξά ην ζχλνιν ηεο πξνζέγγηζεο επηθεληξψλεηαη ζηελ ζρεδφλ απνθιεηζηηθή έκθαζε ζε έλα πεξηνξηζκέλν ζχλνιν επηηπρεκέλσλ παξαδεηγκάησλ ή πξφζθαησλ εμειίμεσλ ζηε ρσξηθή νξγάλσζε παξαγσγήο, νη νπνίεο επηρεηξείηαη λα γεληθεπζνχλ. Έηζη, ην γεγνλφο πσο ν ηφπνο ηείλεη λα αλαδεηρζεί ζε ελεξγφ ππνθείκελν ηεο νηθνλνκηθήο δσήο παξάγεη κηα ζεηξά ζεκαληηθψλ αληηθάζεσλ/ζπγθξνχζεσλ κεηαμχ ηνπ ηφπνπ θαη άιισλ θιηκάθσλ, απφ ηε κία πιεπξά, αιιά θαη δνκψλ θαη δξψλησλ ηνπ παγθφζκηνπ ζπζηήκαηνο. 17

2. Διούκηςη και αυτοδιούκηςη ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη. 2.1 Σκοπού τησ Περιφερειακόσ Πολιτικόσ ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε βξηζθφηαλ πάληα ζε κηα θαηάζηαζε κεηάβαζεο. Ο ραξαθηήξαο ηεο αιιάδεη ζεκαληηθά κε ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ θαζψο ε δηαδηθαζία νινθιήξσζεο πξνρσξά κέζα απφ ηελ εκβάζπλζε θαη ηε δηεχξπλζε. ζν ε πνξεία ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Έλσζεο ζπλερίδεηαη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο Οινθιήξσζεο, ε εζληθή θπξηαξρία αξρίδεη λα κεηψλεηαη ζε έληαζε θαη έθηαζε γηα λα αθνινπζήζεη ηελ ελνπνηεηηθή πνξεία. Ζ Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή είλαη έλα πεδίν πνιηηηθήο, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηηο παξεκβάζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηηο πεξηθέξεηεο απφ ην κέξνο ηεο Κεληξηθήο Γηνίθεζεο κε ζθνπφ ηε κείσζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ θαη ηελ αλάπηπμε ησλ ιηγφηεξν αλεπηπγκέλσλ πεξηθεξεηψλ. Ζ πνξεία πξνο ηελ νηθνλνκηθή ελνπνίεζε ρσξψλ, έρεη σο απνηέιεζκα, λα δεκηνπξγνχληαη ζεκαληηθέο δπζθνιίεο θαη πξνβιήκαηα κεηαμχ πεξηθεξεηψλ θξαηψλ κειψλ πνπ βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθφ επίπεδν αλάπηπμεο. Ζ δηαδηθαζία νινθιήξσζεο ηεο ελνπνίεζεο, αλαδεηθλχεη πεξηθεξεηαθέο αληζφηεηεο ηφζν ζε νηθνλνκηθφ, φζν θαη ζε πνιηηηθφ επίπεδν. Ζ Δπξσπατθή Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή, ζεζκνζεηήζεθε ην 1975 κε ηελ ίδξπζε ηνπ Δπξσπατθνχ Σακείνπ Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ), θαη αλαπηχρζεθε κεηά ην 1984 κε ηελ εθαξκνγή ησλ ΜΟΠ, ρσξίο λα πξνβιέπεηαη ξεηά απφ ηελ ηδξπηηθή πλζήθε ηεο Ρψκεο ην 1958. ηε λέα πλζήθε ηεο Δληαίαο Πξάμεο ην 1986 ε πνιηηηθή απηή δηαθεξχζζεηαη έλαο επξχηεξνο ζηφρνο πεξηθεξεηαθήο πνιηηηθήο, ν ζηφρνο ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο πλνρήο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Δπίζεο, κε ηηο ζπλερείο δηεπξχλζεηο ηεο ΔΟΚ, ε θαηάζηαζε ησλ αληζνηήησλ κεηαμχ ρσξψλ θαη πεξηθεξεηψλ δεκηνπξγεί νινέλα θαη κεγαιχηεξεο δπζθνιίεο γηα ηελ πεξαηηέξσ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Έηζη κε ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε ζην επίπεδν ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ ήηαλ επηηαθηηθή αλάγθε γηα πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. (Neil Nugent,2004) 18

2.2 Στόχοι τησ Περιφερειακόσ Πολιτικόσ ανϊ περύοδο. Γηα ηελ πεξίνδν 1989-1993. Ο ηφρνο 1 αθνξνχζε ηελ πξνψζεζε ηεο αλάπηπμεο θαη δηαξζξσηηθήο πξνζαξκνγήο ησλ αλαπηπμηαθά θαζπζηεξεκέλσλ πεξηθεξεηψλ. Κξηηήξην έληαμεο, ην θαηά θεθαιήο ΑΔΠ λα κελ ππεξβαίλεη ην 75% ηνπ θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ κε βάζε ηα ζηνηρεία ησλ ηξηψλ ηειεπηαίσλ εηψλ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε πξαγκαηνπνηήζεθε απφ ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ, ην ΔΓΣΠΔ/Π, ηελ ΔΣΔ θαη ηελ ΔΚΑΥ. Ο ηφρνο 2, αλαθεξφηαλ ζηελ αλαζπγθξφηεζε ησλ πεξηθεξεηψλ ησλ παξακεζφξησλ πεξηνρψλ πνπ είραλ πιεγεί ζνβαξά απφ ηελ βηνκεραληθή παξαθκή. Απαίηεζε, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ αλεξγίαο θαη ην πνζνζηφ βηνκεραληθήο απαζρφιεζεο λα είλαη πςειφηεξν ηνπ θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ θαη λα ππάξρεη κείσζε ζηελ απαζρφιεζε ζηε βηνκεραλία. Σα ρξεκαηνδνηηθά φξγαλα ήηαλ ην ΔΚΠΑ, ην ΔΚΣ, ε ΔΣΔ θαη ε ΔΚΑΥ. Ο ηφρνο 3, αθνξά ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο καθξάο δηάξθεηαο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε έγηλε απφ ην ΔΚΣ, ηελ ΔΣΔ θαη ηελ ΔΚΑΥ. Ο ηφρνο 4, ήηαλ ε δηεπθφιπλζε ηεο επαγγεικαηηθήο έληαμεο ησλ λέσλ θάησ ησλ 25 εηψλ. Σα ρξεκαηνδνηηθά φξγαλα ήηαλ ίδηα κε ηνλ ζηφρν 3. Ο ηφρνο 5α, αλαθέξεηαη ζηελ επηηάρπλζε ηεο πξνζαξκνγήο ησλ γεσξγηθψλ δηαξζξψζεσλ θαη ρξεκαηνδνηήζεθε απφ ην ΔΓΣΠΔ/Π. Ο ηφρνο 5β, ήηαλ γηα ηελ πξνψζεζε ησλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ. Χο θξηηήξην επηινγήο ππήξμε ην πςειφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζηε γεσξγία, ην ρακειφ επίπεδν γεσξγηθνχ εηζνδήκαηνο θαη ην ρακειφ επίπεδν νηθνλνκηθνθνηλσληθήο αλάπηπμεο βάζεη ηνπ θαηά θεθαιήο ΑΔΠ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε έγηλε απφ ηελ ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ, ΔΓΣΠΔ/Π, ηελ ΔΣΔ θαη ηελ ΔΚΑΥ. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2007) Γηα ηελ πεξίνδν 1994-1999. Ο ηφρνο 1 θαη 2, δελ έρνπλ κεηαβιεζεί ζε ζρέζε κε ηελ πξνεγνχκελε πεξίνδν. Ο ηφρνο 3, αθνξνχζε ηελ θαηαπνιέκεζε ησλ λέσλ θαη ησλ πξνζψπσλ πνπ απεηινχληαλ κε απνθιεηζκφ απφ ηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε απφ ην ΔΚΣ, ΔΣΔ θαη ηελ ΔΚΑΥ. 19

Ο ηφρνο 4, αθνξνχζε ηελ δηεπθφιπλζε ηεο πξνζαξκνγήο ησλ εξγαδνκέλσλ ζηηο κεηαβνιέο ηεο βηνκεραλίαο θαη ζηελ εμέιημε ησλ ζπζηεκάησλ παξαγσγήο θαη ππνζηεξίρζεθε απφ ηα ίδηα ρξεκαηνδνηηθά φξγαλα κε ην ηφρν 3. Ο ηφρνο 5α, πξνψζεζε ηελ επηηάρπλζε ηεο πξνζαξκνγήο ησλ γεσξγηθψλ δηαξζξψζεσλ ζην πιαίζην ηεο κεηαξξχζκηζεο ηεο Κνηλήο Γεσξγηθήο Πνιηηηθήο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε έγηλε απφ ην ΔΓΣΠΔ/Π θαη ην ΥΜΠΑ. Ο ηφρνο 5β, αθνξά ηελ δηεπθφιπλζε ηεο αλάπηπμεο θαη ηεο δηαξζξσηηθήο πξνζαξκνγήο ησλ αγξνηηθψλ πεξηνρψλ. Κξηηήξηα γηα ηελ έληαμε, απνηέιεζαλ ην ρακειφ επίπεδν θνηλσληθννηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, ην πςειφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζηελ γεσξγία, ην ρακειφ επίπεδν γεσξγηθνχ εηζνδήκαηνο θαη ε ρακειή ππθλφηεηα πιεζπζκνχ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε έγηλε απφ ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ, ην ΔΓΣΠΔ/Π θαη ην ΥΜΠΑ. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2007) Γηα ηελ πεξίνδν 2000-2006 Ο ηφρνο 1 δελ δηαθέξεη απφ ηνλ αληίζηνηρν, ησλ πξνεγνπκέλσλ εηψλ. Ζ ρξεκαηνδφηεζε έγηλε απφ ην ΔΣΠΑ, ην ΔΚΣ, ην ΔΓΣΠΔ/Π θαη ην ΥΜΠΑ. Κξηηήξην ήηαλ ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ λα είλαη θαηψηεξν ή λα πιεζηάδεη ην 75% ηνπ κέζνπ θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ. Ο ηφρνο 2 αθνξά ηε ζηήξημε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο αλαζπγθξφηεζεο ησλ πεξηνρψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ δηαξζξσηηθέο δπζθνιίεο. Υξεκαηνδνηηθά φξγαλα ήηαλ ην ΔΣΠΑ θαη ην ΔΚΣ. Ο ηφρνο 3 αθνξά ζηελ ζηήξημε ηεο πξνζαξκνγήο θαη ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ησλ πνιηηηθψλ θαη ησλ ζπζηεκάησλ εθπαίδεπζεο, θαηάξηηζεο θαη απαζρφιεζεο. Υξεκαηνδνηηθφ φξγαλν ήηαλ ην ΔΚΣ. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2007) Γηα ηελ πεξίνδν 2007-2013 Ο βαζηθφο ζηφρνο ησλ 27 θξαηψλ κειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη ε δηαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο ζπλνρήο, κε ηε κείσζε ησλ αλαπηπμηαθψλ αληζνηήησλ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ πεξηθεξεηψλ. πγθεθξηκέλα, γηα ηελ πεξίνδν απηή ν θχξηνο ζηφρνο ηεο Δπξσπατθήο Πνιηηηθήο είλαη λα παξακείλεη ε κείσζε ησλ αληζνηήησλ κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ ησλ πφξσλ ζηηο ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο πεξηθέξεηεο. ε απηή ηελ πεξίνδν ν θχξηνο φγθνο ρξεκαηνδφηεζεο ζα δνζεί ζηηο ιηγφηεξν αλεπηπγκέλεο ρψξεο θαη πεξηθέξεηεο. Σν 20

1989 ζηηο πεξηθέξεηεο κε ηα ρακειφηεξα εηζνδήκαηα δηαηέζεθε πεξίπνπ ζην 56% ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ ελψ ζην ηέινο ηεο πεξηφδνπ 2007-2013 ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ζα είλαη 85%. Απψηεξνο ζηφρνο είλαη λα απνθηήζνπλ νη πεξηθέξεηεο ηε δπλαηφηεηα λα ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο Δπξψπεο θαη λα θαηαξηίζνπλ κηα κεζνπξφζεζκε ζηξαηεγηθή γηα ηε ρξήζε ησλ πφξσλ, λα ζπκπιεξψλνπλ ηελ επξσπατθή νηθνλνκηθή ελίζρπζε κε εγρψξηνπο πφξνπο. Δπίζεο έλαο απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηήο ηεο πεξηφδνπ είλαη ε ζπλεξγαζία ζε εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, δειαδή έλα πνιπεπίπεδν ζχζηεκα δηαθπβέξλεζεο. Έηζη ζπλνπηηθά θαηά ηελ πεξίνδν 2007-2013, ε πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή έρεη ζέζεη ηξεηο ζηφρνπο: ηε χγθιηζε, ηελ Πεξηθεξεηαθή Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Απαζρφιεζε θαη ηελ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία. ζνλ αθνξά ηνλ ηξίην ζηφρν ηεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο γηα ηελ Δπξσπατθή Δδαθηθή πλεξγαζία, ζα έρεη απνηειεζκαηηθφηεηα κέζσ ηεο δηαζπλνξηαθήο ζπλεξγαζίαο, κε ηελ αλάπηπμε θνηλψλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ πξσηνβνπιηψλ, κε ηε δηεζληθή ζπλεξγαζία πνπ ζθνπφο ηεο είλαη ε επίηεπμε νινθιεξσκέλεο εδαθηθήο αλάπηπμεο, θαη κε ηε δηαπεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία θαη ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ. Ζ Πνιηηηθή απηήο ηεο πεξηφδνπ πξνγξακκαηηζκνχ, δίλεη έκθαζε ζηελ βειηίσζε ηελ αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ πεξηθεξεηψλ ζην πιαίζην ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο. Οη πφξνη πνπ ζα δνζνχλ πξέπεη λα πξνζαλαηνιηζηνχλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ, ζε δηαξζξσηηθέο αιιαγέο θαη ζε δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα ζηνρεχζνπλ ζηελ έξεπλα, ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ αλάπηπμε ηεο θνηλσλίαο ηεο πιεξνθνξίαο. Πνζνζηφ άλσ ηνπ ελφο ηξίηνπ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο σο "Δπξψπε ησλ πφιεσλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ". Ζ αλάπηπμε ησλ πφιεσλ έηζη εληάζζεηαη ζηνλ ηνκέα ηεο Πεξηθεξεηαθήο Πνιηηηθήο. Ζ Δπξσπατθή Πεξηθεξεηαθή Πνιηηηθή θαη ε πνιηηηθή ζπλνρήο αθνινπζνχλ πνιηηηθέο νη νπνίεο έρνπλ ζθνπφ λα ζηεξίδνπλ ηηο πφιεηο σο θηλεηήξηνπο κνρινχο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Ζ πνιηηηθή ζπλνρήο ην επηδηψθεη κέζσ ηεο ζεκαληηθήο αχμεζεο ησλ θεθαιαίσλ πνπ δηαηίζεληαη γη' απηή ηελ πξνηεξαηφηεηα. Γηα ηελ πεξίνδν απηή, ππνρξέσζε ησλ θξαηψλ κειψλ απφ ηηο θνηλνηηθέο ηξαηεγηθέο Καηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε ζπλνρή, είλαη λα θαζνξίζνπλ ηηο ζηξαηεγηθέο ηνπο αλαπηπμηαθέο ηνπο αλάγθεο ζε εζληθφ επίπεδν γηα ηελ πεξίνδν απηή. Έηζη έρνπλ θαηαξηίζεη "Δζληθά ηξαηεγηθά Πιαίζηα Αλαθνξάο" δειαδή 21

αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα θάζε ρψξαο θαζψο θαη εζληθά θαη πεξηθεξεηαθά "επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα". πλνιηθά, ζα πινπνηεζνχλ 423 επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα θαη πεξίπνπ 900 κεγάια έξγα. Ο ζηφρνο απηήο ηεο πεξηφδνπ αθνξά 84 πεξηθέξεηεο ησλ 27 κειψλ θξαηψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο κε πιεζπζκφ 154 εθαηνκκχξηα πνιίηεο πνπ έρνπλ θαηά θεθαιήο ΑΔΠ κηθξφηεξν ηνπ 75% θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ θαη επίζεο ζε άιιεο 16,5 εθαηνκκχξηα θαηνίθνπο νη νπνίεο ην ΑΔΠ ηνπο ππεξβαίλεη ειάρηζηα ην ζρεηηθφ φξην ιφγσ ησλ ζηαηηζηηθψλ αιιαγψλ πνπ έθεξε ε δηεξεχλεζε ηεο ΔΔ. Απηφ ζεκαίλεη φηη πξέπεη λα θαηαβάιινληαη πνιχ κεγαιχηεξεο πξνζπάζεηεο γηα ηε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο πνπ ζα ελζαξξχλεη ηελ έξεπλα, ηελ αλάπηπμε θαη ηελ θαηλνηνκία ζηηο πεξηθεξεηαθέο νηθνλνκίεο. Οη ηειεπηαίεο ζηαηηζηηθέο επηβεβαηψλνπλ ηελ χπαξμε κεγάισλ αληζνηήησλ αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε θαη ηηο πεξηθέξεηεο ηεο ΔΔ ζηνλ ηνκέα ηεο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο θαη ηεο θαηλνηνκίαο. Ζ Φηιαλδία θαη ε νπεδία είλαη ηα κφλα θξάηε κέιε πνπ δαπάλεζαλ πνζνζηφ κεγαιχηεξν ηνπ 3% ηνπ ΑΔΠ ηνπο γηα έξεπλα θαη αλάπηπμε θαη κφλν 27 απφ ηηο 268 πεξηθέξεηεο ηεο ΔΔ επηηπγράλνπλ ζήκεξα απηφ ην επίπεδν. Πάλσ απφ 100 πεξηθέξεηεο δαπαλνχλ ιηγφηεξν ηνπ 1%, νη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο νπνίεο είλαη πεξηθέξεηεο ηεο Νφηηαο Δπξψπεο θαη ησλ λέσλ θξαηψλ κειψλ. Θα ρνξεγεζνχλ ζεκαληηθέο ρξεκαηνδνηήζεηο γηα πξνγξάκκαηα θαηλνηνκίαο ζε ρψξεο φπσο ε Ηζπαλία, ε Πνισλία, ε Διιάδα, ε Σζερηθή Γεκνθξαηία, ε Οπγγαξία, ε Πνξηνγαιία θαη ε ινβαθία. ηε Γαιιία θαη ζηηο Κάησ Υψξεο ε θαηλνηνκία είλαη ε βαζηθή πξνηεξαηφηεηα φισλ ησλ πεξηθεξεηαθψλ πξνγξακκάησλ θαη αληηπξνζσπεχεη πεξίπνπ ην ήκηζπ ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ ηνπο. ηε Φηιαλδία, ε έκθαζε ζηελ θαηλνηνκία ζε φια ηα πεξηθεξεηαθά πξνγξάκκαηα αληαλαθιά ην ζαθή ζηφρν απνθέληξσζεο πνπ έζεζε ε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο ηεο ΔΔ γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε. ε πνιιά απφ ηα κηθξφηεξα θξάηε κέιε, ε θαηλνηνκία ζηα πξνγξάκκαηα ζπκβαδίδεη κε άιιεο πξνηεξαηφηεηεο, φπσο ε αλάπηπμε ππνδνκψλ. Απηφ είλαη ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ησλ ρσξψλ ηεο χγθιηζεο, φπσο ηα θξάηε ηεο Βαιηηθήο, ε Μάιηα θαη ε ινβελία, αιιά ηζρχεη θαη γηα ηε Γαλία. Απηφ βεβαίσο δελ ζεκαίλεη φηη δίλεηαη κηθξφηεξε έκθαζε ζηελ θαηλνηνκία. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2008) 22

Γηα ηελ πεξίνδν 2014-2020 Χο θχξην ζεκείν δηαπξαγκάηεπζεο κεηαμχ ησλ Κξαηψλ-Μειψλ θαη ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα ηε λέα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν ζηελ Πνιηηηθή ηεο πλνρήο νξίδεηαη ν ζηξαηεγηθφο πξνγξακκαηηζκφο κε θαηάινγν έληεθα ζεκαηηθψλ ζηφρσλ. Οη ζηφρνη απηνί εμππεξεηνχλ ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο Δ2020, κε ηελ πηνζέηεζε ελφο Κνηλνχ ηξαηεγηθνχ Πιαηζίνπ ζε επίπεδν Έλσζεο γηα φια ηα Σακεία θαη κε ηε ζχλαςε πκθσληψλ Δηαηξηθήο ρέζεο κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο θαη ηνπ θάζε Κ-Μ φπνπ ζα θαζνξίδνληαη νη δεζκεχζεηο ησλ εηαίξσλ ζε εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. θηλδχλσλ. Δηδηθφηεξα, νη 11 ζεκαηηθνί ζηφρνη ηεο λέαο πνιηηηθήο ζπλνρήο είλαη νη εμήο: Έξεπλα θαη θαηλνηνκία. Σερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ησλ επηθνηλσληψλ (ΣΠΔ). Αληαγσληζηηθφηεηα Μηθξνκεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (ΜΜΔ). Μεηάβαζε πξνο κηα νηθνλνκία κε κεησκέλε ρξήζε άλζξαθα. Πξνζαξκνγή ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαζψο επίζεο πξφιεςε θαη δηαρείξηζε Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε πφξσλ. Βηψζηκεο κεηαθνξέο θαη άξζε πξνβιεκάησλ ζε βαζηθέο ππνδνκέο δηθηχσλ. Απαζρφιεζε θαη ππνζηήξημε ηεο θηλεηηθφηεηαο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ. Κνηλσληθή έληαμε θαη θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο. Δθπαίδεπζε, απφθηεζε δεμηνηήησλ θαη δηα βίνπ κάζεζε. Δλίζρπζε ζεζκηθήο ηθαλφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθή δεκφζηα δηνίθεζε. Οη ζηφρνη απηνί ζα πξέπεη λα πξνζεγγηζηνχλ απφ θάζε Κξάηνο Μέινο ζχκθσλα κε ηηο δηθέο ηνπ αλάγθεο ζην λέν ζχζηεκα πξνγξακκαηηζκνχ, ελψ ηίζεληαη λένη θαλφλεο ηφζν ζε φηη αθνξά ηελ επηιεμηκφηεηα ησλ δαπαλψλ, ην χςνο ηεο ζπγρξεκαηνδφηεζεο θαη κηα ζεηξά απφ θαλφλεο αηξεζηκφηεηαο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ θαη κε ηελ επίηεπμε ησλ καθξννηθνλνκηθψλ ζηφρσλ ηεο θάζε ρψξαο, θαζψο επίζεο θαη κε ηηο δηαδηθαζίεο δηαξθνχο αμηνιφγεζεο θαη ηελ επηθέληξσζε ησλ πφξσλ ζε ζπγθεθξηκέλεο ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο κε επξσπατθή πξνζηηζέκελε αμία (Κφηηνο Α., αξάηζεο Γ., 2012). Με ηελ έγθξηζε ηεο λέαο λνκνζεηηθήο δέζκεο γηα ηελ πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ζηα ηέιε ηνπ 2013, ε ΔΔ αλακφξθσζε ξηδηθά ηε ρξεκαηνδνηηθή πξνζέγγηζε γηα ηελ 23

πεξίνδν 2014-2020 κε ζηφρν ηε κεγηζηνπνίεζε ηνπ πηζαλνχ αληίθηππνπ ηεο δηαζέζηκεο θνηλνηηθήο ρξεκαηνδφηεζεο. πγθεθξηκέλα, ε πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ηεο ΔΔ αληηπξνζσπεχεη ην κεγαιχηεξν θνλδχιην ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο γηα ηελ πεξίνδν 2014-2020 (351,8 δηζ. επξψ ζε ζχλνιν 1 082 δηζ. επξψ) θαη απνηειεί ην θπξηφηεξν επελδπηηθφ εξγαιείν ηεο Έλσζεο. Μεηαμχ 2014 θαη 2020, ζα επελδπζνχλ ζπλνιηθά ζηηο πεξηθέξεηεο ηεο ΔΔ πάλσ απφ 351,8 δηζ. επξψ. Σν χςνο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο βνήζεηαο θαη ηεο εζληθήο ζπλεηζθνξάο είλαη ζπλάξηεζε ηνπ επηπέδνπ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο ηεο θάζε πεξηθέξεηαο, ελψ, φια ηα ρξεκαηνδνηνχκελα έξγα αλακέλεηαη λα ζπκβάινπλ ζηελ επίηεπμε ησλ αλαπηπμηαθψλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ζπκθσλεζεί ζην πιαίζην ηεο ζηξαηεγηθήο «Δπξψπε 2020». πλππνινγίδνληαο ηηο εζληθέο ζπλεηζθνξέο θαη ηε κφριεπζε ησλ ρξεκαηνδνηηθψλ κέζσλ, ν ζπλνιηθφο αληίθηππνο ησλ επελδχζεσλ ηεο ΔΔ ην δηάζηεκα 2014-2020 αλακέλεηαη λα μεπεξάζεη ηα 500 δηζ. Δπξψ. (Camagni and Caepllo, 2010) 24

2.3 Οι πηγϋσ χρηματοδότηςησ των ΟΤΑ ςτην Ελλϊδα. Οη πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο κπνξεί λα ηαμηλνκεζνχλ ζε δχν βαζηθέο θαηεγνξίεο: α) έζνδα ππέξ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο πνπ εηζπξάηηνληαη απφ ην θξάηνο θαη θαηαλέκνληαη ζηνπο ΟΣΑ θαη β) έζνδα απφ απηνηειείο πφξνπο πνπ θαηεπζείαλ εηζπξάηηνληαη απφ ηνπο ΟΣΑ. Σα κεγαιχηεξα πνζά ηεο πξψηεο θαηεγνξίαο κεηαβηβάδνληαη πξνο ηνπο ΟΣΑ κε ηε κνξθή Κεληξηθψλ Απηνηειψλ Πφξσλ (ΚΑΠ). κσο, εθηφο απφ ηνπο Κεληξηθνχο Απηνηειείο Πφξνπο, ην θξάηνο κεηαβηβάδεη πξνο ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θαη νξηζκέλα πνζά πνπ εηζπξάηηεη κε ηε κνξθή θφξσλ ππέξ ηξίησλ, ηειψλ, δηθαησκάησλ ή παξαβφισλ. Οη Κεληξηθνί Απηνηειείο Πφξνη ησλ δήκσλ θαη θνηλνηήησλ πξνέξρνληαη απφ ηηο παξαθάησ πεγέο εζφδσλ: Σν 50% ησλ ηειψλ θπθινθνξίαο απηνθηλήησλ. Σν 20% ησλ θαζαξψλ εζφδσλ ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ θαη λνκηθψλ πξνζψπσλ. Σν 20% ηνπ θφξνπ πνπ εηζπξάηηεηαη απφ ηνπο ηφθνπο θαηαζέζεσλ. Ο θφξνο Αθίλεηεο Πεξηνπζίαο. Φφξνπο πνπ έρνπλ ζεζπηζηεί ππέξ ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη δελ θαηαξγνχληαη κε ηνλ Ν.1828/1989. ηε δεχηεξε θαηεγνξία εκπίπηνπλ, θαη' αξράο, νη θφξνη πνπ έρνπλ επηβιεζεί κε λφκν θαη δελ εηζπξάηηνληαη απφ ην θξάηνο, αιιά εηζπξάηηνληαη απφ ηα φξγαλα πνπ αζθνχλ ζε θάζε πεξίπησζε ηελ ηακεηαθή ππεξεζία ησλ ΟΣΑ α' βαζκνχ ή απφ ηε ΓΔΖ, ε νπνία, φκσο, ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε ελεξγεί σο απιφ φξγαλν είζπξαμεο επ' νλφκαηη θαη γηα ινγαξηαζκφ ηνπ δήκνπ. ε αληίζεζε κε ηνπο θφξνπο πνπ εηζπξάηηνληαη απφ ην θξάηνο, νη νπνίνη, ιφγσ ηεο αξρήο ηεο θαζνιηθφηεηαο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, δελ έρνπλ εηδηθφ πξννξηζκφ, δελ δηαηίζεληαη δειαδή εθ ησλ πξνηέξσλ γηα κηα ζπγθεθξηκέλε δαπάλε, νη θφξνη πνπ εηζπξάηηνληαη απφ ηνπο ΟΣΑ α' βαζκνχ, κπνξεί λα είλαη εμεηδηθεπκέλα έζνδα, πνπ πξννξίδνληαη γηα ηελ εθπιήξσζε νξηζκέλσλ ζθνπψλ, ή γεληθά έζνδα, πνπ κπνξνχλ λα δηαηεζνχλ γηα νπνηαδήπνηε αλάγθε ησλ ΟΣΑ. 25

Απεπζείαο απφ ηνπο ΟΣΑ εηζπξάηηνληαη επίζεο αληαπνδνηηθά ηέιε γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ. Παξά ηηο πξνζπάζεηεο γηα ηελ νηθνλνκηθή απηνηέιεηα ησλ ΟΣΑ θαη γηα κεγαιχηεξε θνξνινγηθή απνθέληξσζε, ηα θνξνινγηθά έζνδα θαη ε θνξνινγηθή εμνπζία ησλ ΟΣΑ ζηελ Διιάδα είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλε, γεγνλφο πνπ ζπληεξεί ηελ νηθνλνκηθή εμάξηεζε ησλ ΟΣΑ απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ. ζνλ αθνξά ηε θνξνινγηθή εμνπζία, ηφζν ζηνπο πξσηνβάζκηνπο, φζν θαη ζηνπο δεπηεξνβάζκηνπο ΟΣΑ, είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλε θαη ζπλίζηαηαη θπξίσο ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζπληειεζηψλ νξηζκέλσλ θφξσλ αλάκεζα ζ' έλα αλψηαην θαη έλα θαηψηαην φξην πνπ νξίδεηαη απφ ην λφκν, ή ζε άιιεο πεξηπηψζεηο ζηελ απφθαζε εάλ ζα εθαξκνζηεί ή φρη ζηελ πεξηνρή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ΟΣΑ. (Φπράξεο ζει 380-381,402-403). 26

3. Ανϊλυςη υφιςτϊμενησ κατϊςταςησ δόμου Σερβύων- Βελβεντού. 3.1 Χωρικόσ εντοπιςμόσ και περιγραφό περιοχόσ μελϋτησ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη κία ζπλεθηηθή πεξηγξαθή ηεο αλαπηπμηαθήο θπζηνγλσκίαο ηνπ δήκνπ εξβίσλ - Βειβεληνχ είλαη απαξαίηεην λα πξνεγεζεί κία αλάπηπμε απηήο ζην επξχηεξν πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ζην νπνίν αλήθεη ε πεξηνρή κειέηεο (Γπηηθή Μαθεδνλία). Ζ Πεξηθέξεηα ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο, ρσξνζεηείηαη, απνκνλσκέλε κέρξη ζήκεξα, ζην ΒΓ άθξν ηεο ρψξαο θαη νξηνζεηείηαη απφ νξεηλνχο φγθνπο πνπ απνηεινχλ ηα θπζηθά ηεο ζχλνξα κε ηηο γεηηνληθέο ηεο πεξηνρέο. Ζ απνκφλσζε νθείιεηαη: ηηο δχζβαηεο νξεηλέο νδηθέο ζπλδέζεηο,(αξαληαπφξνπ, Πεληαιφθνπ θαη Πηζνδεξίνπ). ηελ αληηθεηκεληθή αδπλακία ζαιάζζηαο ζχλδεζεο (κνλαδηθή ειιεληθή Πεξηθέξεηα πνπ δε βξέρεηαη απφ ζάιαζζα). ηελ ειιηπή ζηδεξνδξνκηθή θαη αεξνπνξηθή ππνδνκή. ηνλ παξακεζφξην ραξαθηήξα ηεο πεξηνρήο. ην αλαπηπμηαθφ πξφηππν πνπ εθαξκφζηεθε ζηελ πεξηνρή (κνλνδηάζηαηε αλάπηπμε ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο). Σν έληνλν αλάγιπθν θαηά κήθνο κηαο θεληξηθήο δψλεο κε θαηεχζπλζε ΒΓ- ΝΑ (Βαξλνχο ή Πεξηζηέξη, Βίηζη, Άζθην ή ηληάηζηθν θαη Βνχξηλνο) δηαηξεί ηελ Πεξηθέξεηα ζε δχν ηκήκαηα: Σν κελ Αλαηνιηθφ ηκήκα ραξαθηεξίδεηαη σο πεδηλφ απφ πιεπξάο αλάγιπθνπ, ην δε Γπηηθφ σο ζρεηηθά νξεηλφ. Σν Αλαηνιηθφ ηκήκα, ζην νπνίν θαη αλήθεη ε πεξηνρή κειέηεο, πεξηέρεη ηνπο πινχζηνπο πδξνθνξείο, ηα απνδνηηθφηεξα εδάθε, αιιά θαη ηα ιηγληηνθφξα πεδία ηελ πεξηνρή ησλ ιηγληησξπρείσλ ην αλάγιπθν κεηαβάιιεηαη δηαξθψο εμ αηηίαο ηεο θίλεζεο ηνπ κεηψπνπ εμφξπμεο θαη ησλ απνζέζεσλ ησλ ζηείξσλ, ην έδαθνο ππνβαζκίδεηαη πνηνηηθά, θαη ν πδξνθνξέαο ηαπεηλψλεηαη, αθνχ γηα ηελ εμφξπμε είλαη απαξαίηεηε ε άληιεζε ησλ πδάησλ πνπ βξίζθνληαη ζε κηθξφηεξν βάζνο απφ ην θνίηαζκα. ην ηκήκα απηφ ε νηθνλνκία ιεηηνπξγεί εζηηαζκέλε ζην θχθισκα ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο θαη ηνπ εκπνξίνπ. 27

Σν Γπηηθφ ηκήκα δελ έρεη ππνζηεί ζεκαληηθέο αλζξσπνγελείο παξεκβάζεηο, ηνπιάρηζηνλ ζε βαζκφ πνπ λα νδεγεί ζηελ ππνβάζκηζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, θησρφηεξν ζε ππφγεηα χδαηα, κε εληνλφηεξν αλάγιπθν, απνηειεί καδί κε ηελ θεληξηθή νξνζεηξά ηελ 'αγξνηηθή ελφηεηα' ηεο Πεξηθέξεηαο, πνπ φκσο είλαη γλσζηή γηα ηα πινχζηα θαη ζπάληα νηθνζπζηήκαηα. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη δχν απφ ηνπο δέθα ζπλνιηθά ραξαθηεξηζκέλνπο Δζληθνχο δξπκνχο βξίζθνληαη κέζα ζηα φξηα ηεο Πεξηθέξεηαο θαη κάιηζηα ζην Γπηηθφ ηεο ηκήκα (Βάιηα-Κάιληα θαη Πξέζπεο) Ο ραξαθηήξαο ηεο νηθνλνκίαο είλαη έληνλα αγξνηηθφο κε εμαίξεζε ηηο εζηίεο πνπ δηακνξθψλνπλ ηνλ άμνλα ηεο γνπλνπνηίαο θαη ηνπ γνπλεκπνξίνπ. Ζ Πεξηθέξεηα ηεο Γ. Μαθεδνλίαο δηαζέηεη ηεξάζηην πινχην θπζηθψλ πφξσλ. Ζ αμηνπνίεζή ηνπο απνηειεί ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ζηξαηεγηθή επηινγή ηεο ρψξαο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ην γεγνλφο φηη πάλσ απφ ην 70% ηεο εζληθά παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο (3.663 MW) πξνέξρεηαη απφ ζηαζκνχο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζηελ Γπηηθή Μαθεδνλία θαη φηη ε πξψηε χιε γηα ηελ παξαγσγή απηή εμνξχζζεηαη απφ ηα ιηγληησξπρεία ηεο. Σν θνίηαζκα εληνπίδεηαη ζηε ιεθάλε Ακπληαίνπ - Πηνιεκαΐδαο - εξβίσλ θαη αληηζηνηρεί ζην 75% ησλ γλσζηψλ απνζεκάησλ ιηγλίηε ζηε Υψξα. χκθσλα κε κειέηεο ηεο ΓΔΖ, ε εμνξχμηκε πνζφηεηα επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ κέρξη ην 2060. Δπίζεο, είλαη θεληξηθφο ν ξφινο πνπ έρεη παίμεη ζηε δηακφξθσζε ηεο νηθνλνκηθήο θπζηνγλσκίαο ηεο Πεξηθέξεηαο θαη ηδηαίηεξα ηνπ αλαηνιηθνχ ηεο ηκήκαηνο. Γελ είλαη φκσο ν ιηγλίηεο ην κνλαδηθφ νξπθηφ πνπ δηαζέηεη ε πεξηνρή. εκαληηθέο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο ζηεξίδνληαη ζηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ νξπθηνχ πινχηνπ ηδηαίηεξα ζην Ν. Κνδάλεο. Σν ζεκαληηθφηεξν θνίηαζκα ακηάληνπ ηεο Δπξψπεο βξίζθεηαη ζην Ν. Κνδάλεο ζηε ζέζε Εηδάλη. Σν κνλαδηθφ εληφο ηεο Δ.Δ. θνίηαζκα ρξσκίηε, ην ζπαληφηαηεο πνηφηεηαο νξπθηφ ρνπληίηεο θαη ηα αξίζησλ κεραληθψλ, νξπθηνινγηθψλ θαη ρεκηθψλ ηδηνηήησλ κάξκαξα ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο ηνπ Σξαλφβαιηνπ είλαη επίζεο αμηφινγνη θπζηθνί πφξνη πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ πεξηνρή. Οη πδάηηλνη πφξνη ηεο πεξηνρήο είλαη επίζεο ζεκαληηθνί. Ζ Πεξηθέξεηα ηεο Γ. Μαθεδνλίαο δηαζέηεη ζεκαληηθφηαην πνζνζηφ ησλ εζσηεξηθψλ επηθαλεηαθψλ πδάησλ ηεο ρψξαο (ιίκλεο θαη πνηάκηα). εκαληηθφηεξεο ιίκλεο ηεο πεξηνρήο είλαη ε κηθξή θαη ε κεγάιε Πξέζπα, ε Βεγνξίηηδα, ε ιίκλε Πεηξψλ, ε Εάδαξε, ε Υεηκαδίηηδα, ε Οξεζηηάδα (ιίκλε ηεο Καζηνξηάο) θαη ε ηερλεηή ιίκλε ηνπ Πνιχθπηνπ. Ο πνηακφο Αιηάθκνλαο ζρεκαηίδεη καδί κε ηνπο παξαπνηάκνπο ηνπ έλα ππθλφ δίθηπν 28

επηθαλεηαθψλ πδάησλ. πλνιηθά ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Δ..Τ.Δ., 284 km² θαιχπηνληαη απφ λεξά. εκαληηθφ ηκήκα ησλ εθηάζεσλ απηψλ είλαη αμηφινγνη πγξνβηφηνπνη. Οη δαζηθέο εθηάζεηο ηέινο ηνπ Γπηηθνχ θπξίσο ηκήκαηνο ζπλζέηνπλ έλα αδηαηάξαρην, κέρξη ζηηγκήο, νηθνζχζηεκα κε πινχζηα θαη εμαηξεηηθά ζπάληα ρισξίδα θαη παλίδα. Σν νηθηζηηθφ δίθηπν ηεο Πεξηθέξεηαο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ έληνλε εμάξηεζε ησλ νηθηζκψλ ηεο απφ ην δίπνιν Κνδάλεο - Πηνιεκαΐδαο πνπ απνηειεί ην θέληξν ηεο δηνίθεζεο, ηνπ θνηλσληθνχ εμνπιηζκνχ θαη ηεο παξαγσγήο γηα ην ζχλνιν ηεο Γ. Μαθεδνλίαο. Οη ππφινηπεο πξσηεχνπζεο ησλ Ννκψλ (Καζηνξηά, Φιψξηλα, Γξεβελά) ιεηηνπξγνχλ ζπκπιεξσκαηηθά σο πξνο ην δίπνιν απηφ. Μηθξφηεξεο έληαζεο εμαξηήζεηο πνπ αθνξνχλ θπξίσο ηελ παξαγσγή, θαηεπζχλνληαη πξνο ηνλ άμνλα Καζηνξηά - Άξγνο Οξεζηηθφ - ηάηηζηα, ιφγσ ηεο παξαδνζηαθά αλεπηπγκέλεο ζηελ πεξηνρή δξαζηεξηφηεηαο ηεο επεμεξγαζίαο ηεο γνχλαο. εκαληηθνί ηνπηθνί πφινη ηέινο είλαη νη νηθηζκνί ησλ εξβίσλ, ηνπ Ακπληαίνπ, ηεο Γεζθάηεο. Αθνινπζψληαο ην αλαπηπμηαθφ πξνθίι ηεο πεξηθέξεηαο ζηελ νπνία αλήθεη ν Γήκνο εξβίσλ - Βειβεληνχ, παξαθάησ παξαηίζεηαη κία πην πξνζεγγηζηηθή πεξηγξαθή ηνπ ραξαθηήξα ηεο πεξηνρήο κειέηεο έρνληαο σο γεσγξαθηθφ επίπεδν αλαθνξάο ηνλ δήκν. 29

ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΔΡΒΗΧΝ Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ πξνέξρεηαη απφ ηνλ πξψελ Γήκν εξβίσλ ν νπνίνο ζπζηάζεθε σο Κνηλφηεηα εξβίσλ ην 1918. Σν 1964 ε Κνηλφηεηα εξβίσλ αλαγλσξίδεηαη ζε Γήκν εξβίσλ (ΦΔΚ 185Α - 30/10/1964). Σν ΦΔΚ 64Α - 10/04/1975 θαηαξγεί θαη ζπλελψλεη κε ην Γήκν ηελ Κνηλφηεηα Λάβαο, ελψ ην ΦΔΚ - 05/04/1981 αλαγλσξίδεη θαη πξνζαξηά ζην Γήκν ηνλ νηθηζκφ Νέα Λάβα. Σν 1994 ε Κνηλφηεηα Καζηαληάο ζπλελψλεηαη κε ην Γήκν, ελψ ην 1997 κε ην ΦΔΚ 244Α - 04/12/1997 ζπλελψλνληαη κε ην Γήκν νη Κνηλφηεηεο Ρνδίηνπ, Πνιπξξάρνπ, Απιψλ, Λεπθάξσλ, Πιαηαλνξεχκαηνο, Ηκέξσλ, Μεζηαλήο, Βαζπιάθθνπ, Γνπιψλ, Νεξάηδαο, Σξηγσληθνχ, Μεηαμά θαη Κξαληδίσλ. Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ βξίζθεηαη ζην λνηηναλαηνιηθφ ηκήκα ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Κνδάλεο, έρεη έθηαζε 398 ηεηξ. ρικ. θαη πιεζπζκφ 8.611 θαηνίθνπο ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2011. Απνηειείηαη απφ ηε Γεκνηηθή Κνηλφηεηα εξβίσλ θαη ηηο Σνπηθέο Κνηλφηεηεο Απιψλ, Βαζπιάθθνπ, Γνπιψλ, Ηκέξσλ, Καζηαληάο, Κξαληδίσλ, Λάβαο, Λεπθάξσλ, Μεζηαλήο, Μεηαμά, Νεξάηδαο, Πνιπξξάρνπ, Πιαηαλνξξεχκαηνο, Ρνδίηνπ, θαη Σξηγσληθνχ. ηε Γ.Δ. εξβίσλ θαηνηθεί ην 58,10% ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηνπ Γήκνπ. Σα έξβηα είλαη ε έδξα ηνπ Γήκνπ εξβίσλ Βειβεληνχ θαη ζπγθεληξψλνπλ πιεζπζκηαθά ην 23,87% ηνπ Γήκνπ εξβίσλ - Βειβεληνχ. πγθξίλνληαο ηα ζηνηρεία ηεο απνγξαθήο ηνπ έηνπο 2011 κε απηά ηνπ έηνπο 2001 δηαπηζηψλνπκε φηη ζηε Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ ππάξρεη κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ θαηά 13,90 % ελψ κείσζε ππάξρεη ζε φιεο ηηο Σνπηθέο Κνηλφηεηεο πιελ ηεο Νεξάηδαο θαη ηεο Καζηαληάο, ζηελ νπνία ε απνγξαθή φισλ ησλ θαηνίθσλ δειψζεθε ζηελ Σνπηθή Κνηλφηεηα, θάηη πνπ δελ είρε γίλεη ην 2001 θαη γηα ην ιφγν απηφ παξνπζηάδεηαη κεγάιε αχμεζε ζηνλ πιεζπζκφ ηεο ζπγθεθξηκέλεο Σνπηθήο Κνηλφηεηαο. Ζ Γ.Δ. εξβίσλ θαιχπηεη ην 54,7% ηεο ζπλνιηθήο επηθάλεηαο ηνπ Γήκνπ εξβίσλ -Βειβεληνχ. ηα γεσγξαθηθά ηεο φξηα ππάγεηαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ηερλεηήο Λίκλεο Πνιπθχηνπ (36,5 ηεηξ. ρικ) θαζψο θαη έλα κεγάιν πνζνζηφ ησλ εθηάζεσλ πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. Ζ Γ.Δ. θαιχπηεηαη απφ ρεξζαία χδαηα ζε πνζνζηφ 9,17%. Σφζν ζε απφιπηνπο αξηζκνχο φζν θαη ζε πνζνζηηαία θιίκαθα ε θάιπςε ηεο Γ.Δ. απφ ρεξζαία χδαηα είλαη απφ ηηο κεγαιχηεξεο ζηε ρψξα. Ζ αξφζηκε γε θαιχπηεη ην 23,29% θαη ηα δάζε ην 12,96% ηεο ζπλνιηθήο επηθάλεηαο ηεο Γ.Δ. Ο ζπλδπαζκφο δαζψλ θαη εκη-θπζηθψλ εθηάζεσλ θαιχπηνπλ ην 39,82% ηεο Γ.Δ. πνζνζηφ ην νπνίν βξίζθεηαη θνληά ζηνλ κέζν φξν ηεο πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Κνδάλεο (37%). 30

ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα Βειβεληνχ πξνέξρεηαη απφ ηνλ πξψελ Γήκν Βειβεληνχ ε ζχζηαζε ηνπ νπνίνπ έγηλε ην 1985 (ΦΔΚ- 169/Α/07-10-1985) κε ηελ απφζπαζε ηνπ νηθηζκνχ Βειβεληφο απφ ηελ Κνηλφηεηα Βειβεληνχ θαη ηνλ νξηζκφ ηνπ σο έδξα ηνπ Γήκνπ. Παξάιιεια, κε ην ίδην ΦΔΚ, νη Κνηλφηεηεο Βειβεληνχ θαη Αγίαο Κπξηαθήο θαηαξγήζεθαλ θαη ζπλελψζεθαλ κε ην ζπγθεθξηκέλν Γήκν. ηε ζπλέρεηα, κε ηα ΦΔΚ-92/Α/16-06-1994 θαη ΦΔΚ-244/Α/04-12-1997 νη Κνηλφηεηεο Πνιπθχηνπ θαη Καηαθπγίνπ αληίζηνηρα, ζπλελψζεθαλ κε ην Γήκν Βειβεληνχ. Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα Βειβεληνχ βξίζθεηαη ζην βνξεηαλαηνιηθφ άθξν ηνπ Γήκνπ θαη ζπλνξεχεη λνηηνδπηηθά κε ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ. Έρεη έθηαζε 127,4 ηεηξ. ρικ. θαη απνηειείηαη απφ ηε Γεκνηηθή Κνηλφηεηα Βειβεληνχ θαη ηηο Σνπηθέο Κνηλφηεηεο Αγίαο Παξαζθεπήο, Πνιπθχηνπ θαη Καηαθπγίνπ. Σν δπηηθφ φξην ηεο Δλφηεηαο είλαη ηερλεηή ιίκλε Πνιπθχηνπ. Γπηηθά ζπλνξεχεη επίζεο κε ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα Διιεζπφληνπ. Σν αλαηνιηθφ ηεο ηκήκα ζπλνξεχεη κε ηελ Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Πηεξίαο ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο. Ο πιεζπζκφο ηνπ Γεκνηηθήο Δλφηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2011, είλαη 3.448 θάηνηθνη θαη ε ππθλφηεηα ηνπ ίζε κε 27,25 θάη. αλά ηεηξ. ρικ. ε ζρέζε κε ηελ απνγξαθή ηεο ΔΤΔ πνπ έγηλε ην 2001 ν πιεζπζκφο εκθαλίδεη κείσζε θαηά 8,15% (2001: 3.754 θάηνηθνη θαη 2011: 3.448 θάηνηθνη). Απφ ηνπο 3.448 θάηνηθνπο ηεο απνγξαθήο ηνπ 2011 νη 3.399 (98,58%) θαηνηθνχλ ζηελ Γεκνηηθή Κνηλφηεηα Βειβεληνχ. ηελ Γ.Κ. Βειβεληνχ ππήξμε κείσζε πιεζπζκνχ 8,15% αλάκεζα ζην 2001 θαη ην 2011. ηηο Σ.Κ. Αγίαο Κπξηαθήο, Καηαθπγίνπ θαη Πνιπθχηνπ ππάξρεη ηεξάζηηα κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ (76,27%, 83,91% θαη 58,82% αληίζηνηρα αιιά ιφγσ ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ ησλ θαηνίθσλ ζηηο Σ.Κ ηεο Γ.Δ. εθηφο Γ.Κ. Βειβεληνχ, ε κεηαβνιή πιεζπζκνχ θαίλεηαη πνιχ κηθξή θαη πην θνληά πξνο ηα λνχκεξα ηεο Γεκνηηθήο Κνηλφηεηαο. ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα Βειβεληνχ αλαινγνχλ ην 23,25% ηνπ πιεζπζκνχ θαη ην 17,28% ηεο έθηαζεο ηνπ Γήκνπ. Οη δαζηθέο εθηάζεηο θαιχπηνπλ ην 50,63% ηεο Γ.Δ. θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο εκη-θπζηθέο εθηάζεηο θαιχπηνπλ ην 68,84% ηεο ζπλνιηθήο επηθάλεηαο ηεο Γ.Δ. θαη είλαη δηπιάζην ηνπ κέζνπ φξνπ ηεο πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Κνδάλεο. Σα ρεξζαία χδαηα θαιχπηνπλ ην 6,75% ηεο Γ.Δ. πνζνζηφ εμαηξεηηθά πςειφ. 31

ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ Ζ ζχζηαζε ηνπ πξψελ Γήκνπ Κακβνπλίσλ έγηλε κε ηελ απφζπαζε ηνπ νηθηζκνχ Σξαλφβαιην απφ ηελ Κνηλφηεηα Σξαλνβάιηνπ θαη ηνλ νξηζκφ ηνπ σο έδξα ηνπ Γήκνπ Κακβνπλίσλ (ΦΔΚ-244/Α/04-12-1997). Δπηπξνζζέησο, κε ην ίδην ΦΔΚ, νη Κνηλφηεηεο Σξαλνβάιηνπ, Μηθξνβάιηνπ θαη Διάηεο θαηαξγήζεθαλ θαη ζπλελψζεθαλ κε ην Γήκν Κακβνπλίσλ. Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα Κακβνπλίσλ κε έθηαζε 150,1 ηεηξ. ρικ. βξίζθεηαη ζηα λφηηα ηνπ Γήκνπ εξβίσλ - Βειβεληνχ. πλνξεχεη βνξεηνδπηηθά κε ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα Αηαλήο ηνπ Γήκνπ Κνδάλεο, βνξεηναλαηνιηθά κε ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ, λνηηναλαηνιηθά κε ηε Γεκνηηθή Κνηλφηεηα Δλφηεηα Ληβαδεξνχ θαη λνηηνδπηηθά κε ην Γήκν Γεζθάηεο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Γξεβελψλ. ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα ππάξρνπλ νη επηκέξνπο Σνπηθέο Κνηλφηεηεο Σξαλνβάιηνπ κε 790 θαηνίθνπο, Μηθξνβάιηνπ κε 334 θαηνίθνπο θαη Διάηεο κε 415 θαηνίθνπο. ηελ Σνπηθή Κνηλφηεηα Σξαλνβάιηνπ αλήθνπλ θαη νη νηθηζκνί Λαδαξάδσλ θαη Φξνπξίνπ. Ο ζπλνιηθφο πιεζπζκφο είλαη 1.539 θάηνηθνη θαη ε ππθλφηεηα ηνπ ίζε κε 10,29 θαη. / ηεηξ. Αλάκεζα ζην 2001 θαη ην 2011 ν πιεζπζκφο ζηε Γ.Δ. Κακβνπλίσλ κεηψζεθε θαηά 31,81%. Ζ κεγαιχηεξε κείσζε παξαηεξήζεθε ζηελ Σ.Κ. Μηθξνβάιηνπ (44,79%) ελψ νη ππφινηπεο δχν θνηλφηεηεο πιεζηάδνπλ ην κέζν φξν ηεο κείσζεο ηεο Γεκνηηθήο Δλφηεηαο. Σν 37,5% ηεο επηθάλεηαο ηεο Γ.Δ. Κακβνπλίσλ θαιχπηεηαη απφ δάζε, πνζνζηφ πνπ αλέξρεηαη ζε 58,09% εάλ ζπλππνινγηζηνχλ νη εκη-θπζηθέο εθηάζεηο. Σν 27,25% ηεο γεο είλαη αξφζηκε ελψ δελ ππάξρνπλ ζεκαληηθέο εθηάζεηο νη νπνίεο λα θαιχπηνληαη απφ ρεξζαία χδαηα. ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα Ληβαδεξνχ, ε νπνία είλαη ε κφλε ζην Γήκν πνπ έρεη ηελ ηδηφηεηα ηεο Σνπηθήο Κνηλφηεηαο ηδξχζεθε ζαλ Κνηλφηεηα ην 1918 κε νλνκαζία Κνηλφηεηα Μφθξνπ θαη έδξα ηνλ νηθηζκφ Μφθξνλ (ΦΔΚ 260Α - 31/12/1918). Σν 1928 κε ην ΦΔΚ 156Α - 08/08/1928 ν νηθηζκφο Μφθξνλ ηεο Κνηλφηεηαο κεηνλνκάδεηαη ζε Ληβαδεξφλ θαη αληίζηνηρα ε Κνηλφηεηα κεηνλνκάζηεθε ζε Κνηλφηεηα Ληβαδεξνχ. Ζ Γεκνηηθή Δλφηεηα Ληβαδεξνχ έρεη πιεζπζκφ 1.232 θαηνίθσλ ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2011, αξηζκφο κηθξφηεξνο θαηά 25,11 % απφ απηφλ ηεο απνγξαθήο 32

ηνπ 2001. Ζ Γ.Δ. παξνπζηάδεη πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα 23,69 θαη./ηεηξ. ρικ. θαη ε έθηαζή ηεο είλαη 52,1 ηεηξ. ρικ. πλνξεχεη βφξεηα κε ηε Γεκνηηθή Δλφηεηα εξβίσλ, δπηηθά κε ηελ Γεκνηηθή Δλφηεηα Κακβνπλίσλ, αλαηνιηθά θαη λφηηα κε ην Γήκν Διαζζφλαο ηεο Πεξηθεξεηαθήο Δλφηεηαο Λάξηζαο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο. Δίλαη ε κηθξφηεξε Γεκνηηθή Δλφηεηα ηνπ Γήκνπ ηφζν ζε έθηαζε φζν θαη ζε πιεζπζκφ. Πεξηιακβάλεη δε έλαλ νηθηζκφ, απηφλ ηεο πξψελ Κνηλφηεηαο Ληβαδεξνχ. Πξφθεηηαη γηα νξεηλή πεξηνρή, κε κέζν φξν πςνκέηξνπ ζηα 980 κ. απφ ηελ επηθάλεηα ηεο ζάιαζζαο. Σν 53,17% ηεο Γ.Δ. θαιχπηεηαη απφ δάζε θαη εκη-θπζηθέο εθηάζεηο θαη ην 42,22% είλαη αξφζηκε γε. Κχξηα αζρνιία ησλ θαηνίθσλ ε θηελνηξνθία κε ηελ γεσξγία λα αθνινπζεί. Σν δσηθφ θεθάιαην ηεο πεξηνρήο ζεσξείηαη πςειφ θαη είλαη ηεο ηάμεο ησλ 20.000 κε ηα αηγνπξφβαηα λα είλαη ε πιεηνςεθία 33

3.2 Υπϊρχουςα κατϊςταςη περιοχόσ μελϋτησ. Ο Γήκνο εξβίωλ Βειβεληνύ είλαη Γήκνο ηεο Πεξηθέξεηαο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο πνπ ζπζηάζεθε κε ην Πξφγξακκα Καιιηθξάηεο. Πξνέθπςε απφ ηελ ζπλέλσζε ησλ πξνυπαξρφλησλ Γήκσλ Βειβεληνχ, εξβίσλ θαη Κακβνπλίσλ θαη ηεο θνηλφηεηαο Ληβαδεξνχ. Ζ έθηαζε ηνπ Γήκνπ είλαη 732,2 η.ρικ (πεγή Wikipedia) θαη ν πιεζπζκφο ηνπ είλαη 14.830 θάηνηθνη ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2011 (17.657 θάηνηθνη ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ 2001). Έδξα ηνπ Γήκνπ είλαη ηα έξβηα. Με βάζε ηα πξναλαθεξφκελα ζηνηρεία δηαπηζηψλεηαη κηα κείσζε ηνπ απνγεγξακκέλνπ πιεζπζκνχ απφ ην 2001 έσο ην 2011 ηεο ηάμεο ηνπ 16%. Κάλνληαο κηα αληηπαξαβνιή ησλ ζηνηρείσλ ηεο απνγξαθήο ηνπ 2001 κε απηά ηεο απνγξαθήο ηνπ 2011 αλά Γεκνηηθή ελφηεηα θαη θαη επέθηαζε αλά Γεκνηηθέο θαη Σνπηθέο Κνηλφηεηεο ηα ζηνηρεία έρνπλ σο εμήο (πεγή: ΔΤΔ, GEODATA): 34

Αζηηθά θαη Αγξνηηθά Γ.Γ/Γ.Κ. Οξεηλά εκηνξεηλά θαη πεδηλά Γ.Γ/Κ.Γ. Γήκνη/Κνηλόηεηεο Γεκνηηθά/Κνηλνηηθά δηακεξίζκαηα Δπηθάλεηα (η.ρκ.) Με εζωηεξηθά ύδαηα Υωξίο εζωηεξηθά ύδαηα Πιεζπζκόο 2001 2011 Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ αλά η.ρκ. Πιεζπζκόο Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ αλά η.ρκ. ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ 126,516 126,166 3.754 29,67 3.448 27,25-8,15% Γ.Κ.Βειβεληνχ Α Ζ 54,573 54,573 3.504 64,21 3.399 62,28-3,00% Σ.Κ. Αγίαο Κπξηαθήο ΑΓ Ο 17,930 17,930 59 3,29 14 0,78-76,27% Σ.Κ..Καηαθπγίνπ ΑΓ Ο 44,135 44,135 174 3,94 28 0,63-83,91% Σ.Κ. Πνιπθχηνπ ΑΓ Ο 9,878 9,528 17 1,72 7 0,71-58,82% ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ 149,535 148,785 2.257 15,09 1.539 10,29-31,81% Σ.Κ.Σξαλνβάιηνπ ΑΓ Ο 79,245 78,720 1.084 13,68 790 9,97-27,12% Σ.Κ.Διάηεο ΑΓ Ο 39,982 39,832 568 14,21 415 10,38-26,94% Σ.Κ.Μηθξνβάιηνπ ΑΓ Ο 30,308 30,233 605 19,96 334 11,02-44,79% 35

Αζηηθά θαη Αγξνηηθά Γ.Γ/Γ.Κ. Οξεηλά εκηνξεηλά θαη πεδηλά Γ.Γ/Κ.Γ. Γήκνη/Κνηλόηεηεο Γεκνηηθά/Κνηλνηηθά δηακεξίζκαηα Δπηθάλεηα (η.ρκ.) Με εζωηεξηθά ύδαηα Υωξίο εζωηεξηθά ύδαηα Πιεζπζκόο 2001 2011 Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ αλά η.ρκ. Πιεζπζκόο Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ αλά η.ρκ. ΜΔΣΑΒΟΛΖ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΔΡΒΗΧΝ 400,116 361,366 10.001 25,00 8.611 21,52-13,90% Γ.Κ.εξβίσλ Α Ζ 51,603 45,028 4.465 86,53 3.540 68,60-20,72% Σ.Κ.Απιψλ ΑΓ Π 11,002 9,752 394 35,81 293 26,63-25,63% Σ.Κ.Βαζπιάθθνπ ΑΓ Π 16,498 15,173 652 39,52 615 37,28-5,67% Σ.Κ.Γνπιψλ ΑΓ Π 11,352 5,952 226 19,91 185 16,30-18,14% Σ.Κ.Ηκέξσλ ΑΓ Ο 38,053 30,453 323 8,49 212 5,57-34,37% Σ.Κ.Καζηαληάο ΑΓ Ο 48,975 48,975 98 2,00 565 11,54 476,53% Σ.Κ.Κξαληδίσλ ΑΓ Π 12,302 3,352 563 45,76 461 37,47-18,12% Σ.Κ.Λεπθάξσλ ΑΓ Ζ 25,250 25,250 231 9,15 211 8,36-8,66% Σ.Κ.Μεζηαλήο ΑΓ Ζ 16,449 12,474 340 20,67 280 17,02-17,65% Σ.Κ.Μεηαμά ΑΓ Ο 58,197 58,197 410 7,05 226 3,88-44,88% Σ.Κ.Νεξάηδαο ΑΓ Ζ 12,198 9,248 132 10,82 148 12,13 12,12% Σ.Κ.Πιαηαλνξξεχκαηνο ΑΓ Ζ 35,300 35,300 1.061 30,06 1.004 28,44-5,37% Σ.Κ.Πνιπξξάρνπ ΑΓ Ο 28,714 28,714 400 13,93 269 9,37-32,75% Σ.Κ.Ρνδίηνπ ΑΓ Ζ 16,745 16,020 304 18,15 290 17,32-4,61% Σ.Κ.Σξηγσληθνχ ΑΓ Ο 17,478 17,478 402 23,00 312 17,85-22,39% ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ 51,999 51,999 1.645 31,64 1.232 23,69-25,11% Σ.Κ. Ληβαδεξνχ ΑΓ Ο 51,999 51,999 1.645 31,64 1.232 23,69-25,11% ΤΝΟΛΑ 17.657 14.830-16,01% 36

Αζηηθά θαη Αγξνηηθά Γ.Γ/Γ.Κ. Οξεηλά εκηνξεηλά θαη πεδηλά Γ.Γ/Κ.Γ. 3.2.1. Πληθυςμόσ. Αλαιχνληαο ηα ρσξνηαμηθά ζηνηρεία βάζεη ηεο απνγξαθήο ηνπ 2011 θαη ηνλ ραξαθηεξηζκφ ησλ Γεκνηηθψλ θαη Σνπηθψλ Κνηλνηήησλ ηνπ Γήκνπ, πξνθχπηνπλ ηα αθφινπζα δηαγξάκκαηα θαη ζπκπεξάζκαηα: 2011 Γήκνη/Κνηλόηεηεο Γεκνηηθά/Κνηλνηηθά δηακεξίζκαηα Πιεζπζκόο Ππθλόηεηα πιεζπζκνύ αλά η.ρκ. ΜΔΟ ΣΑΘΜΗΚΟ ΤΦΟΜΔΣΡΟΤ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ 3.448 27,25 Γ.Κ.Βειβεληνχ Α Ζ 3.399 62,28 435 Σ.Κ. Αγίαο Κπξηαθήο ΑΓ Ο 14 0,78 980 Σ.Κ..Καηαθπγίνπ ΑΓ Ο 28 0,63 1400 Σ.Κ. Πνιπθχηνπ ΑΓ Ο 7 0,71 320 ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ 1.539 10,29 Σ.Κ.Σξαλνβάιηνπ ΑΓ Ο 790 9,97 659 Σ.Κ.Διάηεο ΑΓ Ο 415 10,38 620 Σ.Κ.Μηθξνβάιηνπ ΑΓ Ο 334 11,02 749 ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΔΡΒΗΧΝ 8.611 21,52 Γ.Κ.εξβίσλ Α Ζ 3.540 68,60 435 Σ.Κ.Απιψλ ΑΓ Π 293 26,63 360 Σ.Κ.Βαζπιάθθνπ ΑΓ Π 615 37,28 422 Σ.Κ.Γνπιψλ ΑΓ Π 185 16,30 290 Σ.Κ.Ηκέξσλ ΑΓ Ο 212 5,57 352 Σ.Κ.Καζηαληάο ΑΓ Ο 565 11,54 1050 37

Σ.Κ.Κξαληδίσλ ΑΓ Π 461 37,47 320 Σ.Κ.Λεπθάξσλ ΑΓ Ζ 211 8,36 450 Σ.Κ.Μεζηαλήο ΑΓ Ζ 280 17,02 395 Σ.Κ.Μεηαμά ΑΓ Ο 226 3,88 1060 Σ.Κ.Νεξάηδαο ΑΓ Ζ 148 12,13 280 Σ.Κ.Πιαηαλνξξεχκαηνο ΑΓ Ζ 1.004 28,44 490 Σ.Κ.Πνιπξξάρνπ ΑΓ Ο 269 9,37 567 Σ.Κ.Ρνδίηνπ ΑΓ Ζ 290 17,32 391 Σ.Κ.Σξηγσληθνχ ΑΓ Ο 312 17,85 750 ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ 1.232 23,69 Σ.Κ. Ληβαδεξνχ ΑΓ Ο 1.232 23,69 980 ΤΝΟΛΟ 14.830 Απφ ηα παξαπάλσ ζπλάγεηαη φηη: Απφ ηηο 26 Γεκνηηθέο θαη Σνπηθέο Κνηλφηεηεο ηνπ Γήκνπ, 4 είλαη πεδηλέο (17,39%), νη 7 είλαη εκηνξεηλέο (30,43%) θαη νη δψδεθα είλαη νξεηλέο (52,17%) ελψ ν πιεζπζκφο αλά ραξαθηεξηζκέλε πεξηνρή είλαη: 1.835 θάηνηθνη ζηηο πεδηλέο πεξηνρέο (10,39%) 10.037 ζηηο εκηνξεηλέο (56,84%) θαη 5.785 θάηνηθνη ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο (32,76%). 38

3.2.2 Χρόςεισ Γησ. Υξεζηκνπνηψληαο ηα ζρεηηθά ζηνηρεία απφ ηελ απνγξαθή ησλ ρξήζεσλ γεο θαηά ηελ ηειεπηαία θαηακεηξεζείζα πεξίνδν, ήηνη 1999-2000 δηαπηζηψλεηαη φηη ηα ζηνηρεία φζνλ αθνξά ηε ρξήζε γεο παξακέλνπλ φπσο δηαηππψζεθαλ θαη ζην πξνεγνχκελν επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα ηνπ Γήκνπ θαη παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά παξαθάησ (πεγή: Δπηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα Μαθεδνλίαο - Θξάθεο, Δπηρεηξεζηαθφο θαη Οηθνλνκηθφο Πξνγξακκαηηζκφο δήκνπ εξβίσλ): 39

Σα ππφινηπα ζηνηρεία φζνλ αθνξά, ηνπο πδάηηλνπο πφξνπο, ηα ελεξγεηαθά δεηήκαηα θαη ηηο ρξήζεηο γεο, δεδνκέλνπ φηη γηα ηα ζηνηρεία απηά δελ έρνπλ ππάξμεη ηξνπνπνηήζεηο απφ ηε ζχληαμε ηνπ πξνεγνχκελνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξάκκαηνο, παξακέλνπλ σο έρνπλ θαη ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο εξγαιεία γηα ηε ζχληαμε ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ηνπ επηρεηξεζηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ζην παξφλ επηρεηξεζηαθφ πξφγξακκα 40

3.2.3 Υδϊτινοι πόροι - Κλύμα. Ο Γήκνο φζνλ αθνξά ηα πδξνινγηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά βξίζθεηαη ζην 9ν Τδαηηθφ Γηακέξηζκα (Γπηηθήο Μαθεδνλίαο) επί ηεο Λεθάλεο Απνξξνήο ηνπ Πνηακνχ Αιηάθκνλα. Σν Τδαηηθφ Γηακέξηζκα (ΤΓ - Πεξηνρή Λεθάλεο Απνξξνήο Πνηακνχ, ΠΛΑΠ) Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (ΤΓ 09) εληνπίδεηαη ζην βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηεο ρψξαο θαη πεξηιακβάλεη ηηο Λεθάλεο Απνξξνήο Πνηακνχ (ΛΑΠ) Πξεζπψλ GR01 θαη Αιηάθκνλα GR02. Ζ έθηαζή ηνπ είλαη 13.624 km2 θαη δηνηθεηηθά ππάγεηαη ζηηο Πεξηθέξεηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο (65,2%) θαη Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο (33,1%) εθ ησλ νπνίσλ ε πξψηε ππάγεηαη ζηελ Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Ζπείξνπ Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαη ε δεχηεξε ζηε Απνθεληξσκέλε Γηνίθεζε Μαθεδνλίαο Θξάθεο. Μηθξά επνπζηψδε ηκήκαηα ηνπ ΤΓ, ππάγνληαη ζηηο Πεξηθέξεηεο Ζπείξνπ (0,4%) θαη Θεζζαιίαο (1,4%). Δπηπιένλ, ην ΤΓ θαιχπηεη ην ζχλνιν ησλ δψδεθα (12) δήκσλ ηεο Πεξηθέξεηαο ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο, ζεκαληηθά ηκήκαηα απφ ελλέα (9) δήκνπο ηεο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαη κηθξά ηκήκαηα απφ έλα (1) δήκν ηεο Ζπείξνπ θαη δχν (2) ηεο Θεζζαιίαο. Σν ΤΓ 09 θπξηαξρείηαη απφ ηελ παξνπζία ηνπ πνηακνχ Αιηάθκνλα ελψ κηθξφηεξνη πνηακνί είλαη νη Λχγθνο (Αμηφο-ηκήκα Φιψξηλαο), Κνηιάδα θαη Μαπξνλέξη. Ο αξηζκφο ησλ ιηκλψλ πνπ παξαηεξείηαη ζην ΤΓ είλαη ζεκαληηθφο θαη κεγαιχηεξνο απφ ηα άιια ΤΓ ηεο ρψξαο. Δπηπιένλ, ηφζν νη θπζηθέο φζν θαη νη ηερλεηέο ιίκλεο πνπ εληνπίδνληαη ζε απηφ ην ΤΓ είλαη απφ ηηο ζπνπδαηφηεξεο ηεο ρψξαο ηφζν απφ πεξηβαιινληηθήο νηθνινγηθήο φζν θαη απφ ελεξγεηαθήο άπνςεο. Έηζη, ζην ΤΓ 09 απαληψληαη νη θπζηθέο ιίκλεο Καζηνξηάο, Βεγνξίηηδαο, Πεηξψλ, Εάδαξεο, Υεηκαδίηηδαο, Μηθξήο θαη Μεγάιεο Πξέζπαο, ν πγξνβηφηνπνο ηνπ Άγξα θαη νη ηερλεηέο ιίκλεο Αιηάθκνλα: Πνιχθπηνπ, θεθηάο, Αζσκάησλ, Αγίαο Βαξβάξαο, ελψ αλακέλεηαη θαη ε έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηεο Σ.Λ. Ηιαξίσλα. Σν αλάγιπθν ηνπ ΤΓ είλαη θπξίσο νξεηλφ-εκηνξεηλφ, θαζψο κφλν ην 30% ηεο έθηαζεο ηνπ ΤΓ βξίζθεηαη θάησ απφ ηα 600m. Κχξην γλψξηζκά ηνπ είλαη ε χπαξμε ελλέα θνξπθψλ κε πςφκεηξν άλσ ησλ 2.000 κέηξσλ κε ραξαθηεξηζηηθφηεξε ηελ θνξπθή ηνπ Οιχκπνπ (Μχηηθαο, 2.917m), ηελ πςειφηεξε θνξπθή ηεο Διιάδαο. Δπίζεο, ην ΤΓ 09 ραξαθηεξίδεηαη θαη απφ ηελ χπαξμε δχν κεγάισλ νξεηλψλ ζπγθξνηεκάησλ κε δηεχζπλζε Β Ν. Σν πξψην απνηειείηαη απφ ηα φξε Βέξλν (2.128 m), Άζθην (2.111 m) θαη Βνχξηλν (1.688 m), ελψ ην δεχηεξν απφ ηα φξε Βφξξαο (2.524 m), Βέξµην (2.052 m) θαη Πηέξηα (2.180 m). Αλάκεζα ζε απηνχο ηνπ νξεηλνχο φγθνπο δηαθξίλνληαη νη επίπεδεο εθηάζεηο ηεο Καζηνξηάο, Φιψξηλαο, Πηνιεκαΐδαο θαη Γξεβελψλ. Αληίζεηα, ζην αλαηνιηθφ ηκήκα ηνπ ΤΓ ην αλάγιπθν γίλεηαη νκαιφ θαη θπξηαξρνχλ νη πεδηλέο εθηάζεηο ηεο Έδεζζαο, Νάνπζαο, Βέξνηαο θαη Πηεξίαο. 41

Ζ αθηνγξακκή ηνπ ΤΓ είλαη ζρεδφλ επζεία, κε ήπην αλάγιπθν θαη ην ζπλνιηθφ κήθνο ηεο αλέξρεηαη ζηα 80 km. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο αθηνγξακκήο είλαη ε χπαξμε ηεο ιηκλνζάιαζζαο ησλ αιπθψλ ηνπ Κίηξνπ θαη ην δέιηα ηεο εθβνιήο ηνπ Αιηάθκνλα. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ δηακεξίζκαηνο έρεη επεηξσηηθφ θιίκα, ελψ ηα παξάθηηα θαη ηα νξεηλά ηκήκαηα έρνπλ ζαιάζζην θαη νξεηλφ θιίκα αληίζηνηρα. Ζ γεσγξαθηθή ζέζε θαη ην αλάγιπθν ηνπ δηακεξίζκαηνο ζπκβάιινπλ ζηε κεγάιε θιηκαηηθή πνηθηιία ηνπ. Σν κέζν εηήζην χςνο βξνρήο θπκαίλεηαη απφ 600 κέρξη 1.000 mm, ελψ ζηα νξεηλά ηκήκαηα μεπεξλάεη θαη ηα 1.200 mm. Οη ρηνλνπηψζεηο είλαη αξθεηά ζπλεζηζκέλεο θαηά ην δηάζηεκα επηεκβξίνπ - Απξηιίνπ. Ζ κέζε εηήζηα ζεξκνθξαζία θπκαίλεηαη κεηαμχ 14.5 θαη 17 C, κε ςπρξφηεξν κήλα ηνλ Ηαλνπάξην θαη ζεξκφηεξν ηνλ Ηνχιην. (πεγή: Γαζαξρείν Ννκνχ Κνδάλεο) 42

3.2.4 Λύμνεσ. Οη ιίκλεο Πνιπθχηνπ θαη Ηιαξίσλα δελ ιεηηνπξγνχλ σο θπζηθέο ιίκλεο, αιιά θπξίσο σο ηακηεπηήξεο δηφηη νη ζηάζκεο θαη νη εθξνέο απηψλ είλαη ειεγρφκελεο. Σν θξάγκα Πνιπθχηνπ, βξίζθεηαη βνξεηναλαηνιηθά ηεο πφιεο ησλ εξβίσλ, είλαη ιηζφξξηπην θαη έρεη ζπλνιηθφ φγθν 3.459.000 θπβ. κ. Έρεη χςνο 105 m. θαη κήθνο 297 m. Ο ηακηεπηήξαο έρεη εκβαδφλ 74 ηεηξ. ρικ. θαη ρσξεηηθφηεηα 705.000.000 θπβ. κ. θαη σθέιηκε ρσξεηηθφηεηα 1.220.000.000 θπβ. κ.. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ζηνπο πδξνειεθηξηθνχο ζηαζκνχο είλαη 375 ΜW ελψ ε κέζε παξαγφκελε εηήζηα ειεθηξηθή ελέξγεηα αλέξρεηαη ζε 400 GWh. Σν θξάγκα ηνπ Ηιαξίσλα είλαη ην πέκπην κηαο ζπλερφκελεο ζεηξάο θξαγκάησλ ζηνλ πνηακφ Αιηάθκνλα. Βξίζθεηαη ζηελ έμνδν ηνπ νκψλπκνπ θαξαγγηνχ,, ακέζσο αλάληε ηεο ηερλεηήο Λίκλεο -Πνιπθχηνπ. Σν θξάγκα είλαη ρσκάηηλν, έρεη χςνο 130 m, κήθνο 550 m θαη ζπλνιηθφ φγθν 8.000.000 θπβ. κ. Ζ θαηαζθεπή ηνπ έρεη ήδε νινθιεξσζεί. Ο ηακηεπηήξαο έρεη κήθνο 25ρικ., πιάηνο απφ 300 κ. έσο 1 ρικ., επηθάλεηα 21.9 ηεηξ. ρικ., αλψηαηε ζηάζκε ιεηηνπξγίαο ηα 403 κ. Ο φγθνο ηεο ιίκλεο πνπ ζα δεκηνπξγεζεί ζα είλαη 520.000.000 θπβ. κ. κε σθέιηκε ρσξεηηθφηεηα 412.000.000 θπβ. κ. Ζ εγθαηεζηεκέλε ηζρχο ζηνλ πδξνειεθηξηθφ ζηαζκφ είλαη 157 MW θαη ε εθηηκψκελε εηήζηα παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ζηηο 330 GWh/. (πεγή: Γαζαξρείν Ννκνχ Κνδάλεο) 43

3.2.5 Μεταλλεύα και Λιγνιτορυχεύα. ηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ ππάξρνπλ δπν ιηγληησξπρεία θαη έλα κεηαιιείν. Σν ιηγληησξπρείν ζηελ παιαηά Λάβα εξβίσλ, είλαη ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ησλ έληνλσλ κεηαιιεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ζηελ πεξηνρή ηεο Γπηηθήο Μαθεδνλίαο, κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε θαηάιιεισλ ζηεξεψλ θαπζίκσλ. Ζ εθκεηάιιεπζε ηνπ νξπρείνπ είλαη επηθαλεηαθή, κε ηελ εηήζηα παξαγσγή ηνπ λα θπκαίλεηαη αλάκεζα ζηνπο 250.000-300.000 ηφλνπο. Δπίζεο, απφ ην 2005 ππάξρεη δξαζηεξηφηεηα ζην ιηγληησξπρείν Πξνζειίνπ κε ηελ εηήζηα παξαγσγή λα πξνζεγγίδεη ηνπο 200.000 ηφλνπο. πγθεληξψζεηο ρνπληίηε-πδξνκαγλεζίηε ππάξρνπλ ζηελ πεξηνρή Λεπθάξσλ Νεξάηδαο φπνπ Μεζνδσηθνί δνινκηηηθνί αζβεζηφιηζνη θαη δνινκίηεο απνηεινχλ ην ππφβαζξν. Έσο ην 2009 ήηαλ ίζσο ε κνλαδηθή απφζεζε παγθνζκίσο, φπνπ γηλφηαλ εμφξπμε θαη επεμεξγαζία. Ζ απφζεζε απνηειείηαη απφ 95% ρνπληίηε θαη πδξνκαγλεζίηε (ζε ζρέζε 1:1) θαη 5% αξαγσλίηε, δνινκίηε, αζβεζηίηε θαη καγλεζίηε. Σν εμνξπζζφκελν πιηθφ επεμεξγάδεηαη ζε εηδηθή κνλάδα. Σν ηειηθφ πξντφλ πνπ δηαηίζεηαη ζηελ αγνξά, είλαη έλα κίγκα ρνπληίηε-πδξνκαγλεζίηε ζε πνζνζηφ 60% θαη 40%. Ζ εηήζηα παξαγσγή είλαη 15.000-16.000 ηφλνη. Αμηφινγα θνηηάζκαηα ιεπθνχ θαη εκίιεπθνπ καξκάξνπ ππάξρνπλ ζηελ Γ.Δ. Κακβνπλίσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ζην Σξαλφβαιην. Ζ εθκεηάιιεπζε γίλεηαη απφ ηνπηθέο επηρεηξήζεηο νη νπνίεο δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα εμφξπμεο καξκάξσλ. Αλ θαη ηηο πξνεγνχκελεο δεθαεηίεο ν θιάδνο ήηαλ ηδηαίηεξα ελεξγφο, ζπκβάιινληαο ζεκαληηθά ζηελ αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, ηα ηειεπηαία έηε ε δξαζηεξηφηεηα βξίζθεηαη ζε χθεζε. (πεγή: Γαζαξρείν Ννκνχ Κνδάλεο) 44

3.2.6 Μεταφορϋσ. Από το Διμο περνάει θ Δζληθή Οδφ Κνδάλεο - Λάξηζαο (Δ65) ν νπνίνο ελψλεηαη κε ηελ Δζληθή Οδφ Θεζζαινλίθεο - Αζελψλ (Δ75) ζην 158 ν ρικ. Ζ απφζηαζε απφ ηελ Λάξηζα είλαη 98 ρικ. θαη απφ ηελ Αζήλα 450 ρικ κε ρξφλν πξφζβαζεο 5 ψξεο θαη 30 ιεπηά. Ζ απφζηαζε απφ ηελ Δγλαηία Οδφ (Δ90) είλαη πεξίπνπ 30 ρικ. κε εθηηκψκελν ρξφλν πξνζβαζηκφηεηαο ηα 20 ιεπηά. Ζ απφζηαζε απφ ηε Θεζζαινλίθε είλαη 146 ρικ. (1 ψξα θαη 45 ιεπηά). Δμαθνινπζεί φκσο λα παξακέλεη κεγάιν πξφβιεκα ε κε χπαξμε ελφο ζχγρξνλνπ νδηθνχ δηθηχνπ πνπ λα ελψλεη ηελ έδξα ηνπ Γήκνπ, ηα έξβηα, κε ηελ πξσηεχνπζα ηνπ λνκνχ ηελ Κνδάλε. Ο πξνβιεκαηηζκφο ηίζεηαη ζην γεληθφ πιαίζην αλάγθεο χπαξμεο ελφο ζχγρξνλνπ νδηθνχ δηθηχνπ πνπ πξέπεη λα ελψλεη ηε Γπηηθή Μαθεδνλία κε ηε Θεζζαιία. Παξά ηηο φπνηεο πξνζπάζεηεο έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί γηα ηελ βειηίσζε ηνπ πθηζηάκελνπ νδηθνχ δηθηχνπ, ην πξφβιεκα εμαθνινπζεί λα παξακέλεη θαη λα θαζίζηαηαη ζεκαληηθή ε αλάγθε θαιπηέξεπζεο ησλ νδηθψλ ζπγθνηλσληψλ ζην Γήκν. Λακβάλνληαο δε ππφςε ην γεγνλφο φηη δελ ππάξρνπλ νχηε ζηδεξνδξνκηθέο νχηε αεξνπνξηθέο γξακκέο εμππεξέηεζεο ηνπ θφζκνπ, κφλε ιχζε γηα ηνπο θαηνίθνπο είλαη ε ρξήζε ηνπ πθηζηάκελνπ νδηθνχ δηθηχνπ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλαγθψλ ηνπο. εκεηψλεηαη φηη κφιηο πξφζθαηα απνθαηαζηάζεθε ε νδηθή ζχλδεζε ηνπ Ληβαδεξνχ κε ηνλ νξεηλφ φγθν ησλ Κακβνπλίσλ, κε ηε ζέζε ζε θπθινθνξία ηνπ δξφκνπ πνπ ελψλεη ην Ληβαδεξφ κε ην Σξαλφβαιην θαη έηζη φιεο νη Σνπηθέο Κνηλφηεηεο ηνπ Γήκνπ δχλαληαη πιένλ λα επηθνηλσλνχλ άκεζα νδηθψο κεηαμχ ηνπο. Παξαθάησ παξαηίζεηαη πίλαθαο κε ηηο απνζηάζεηο ησλ θνηλνηήησλ απφ ηελ έδξα ηνπ Γήκνπ εξβίσλ θαη ν εθηηκψκελνο ρξφλνο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ απνζηάζεσλ απηψλ (πεγή: ΚΣΔΛ Ννκνχ Κνδάλεο): Μ.Ο. Υικ. 15,37 Λεπηά 17,52 Γ.Δ. εξβίωλ Σ.Κ. Απιψλ 3,5 6 Σ.Κ. Βαζπιάθθνπ 12,8 12 Σ.Κ. Γνπιψλ 8 13 Σ.Κ. Ηκέξσλ 17 23 Σ.Κ. Καζηαληάο 2,4 2 Σ.Κ. Κξαληδίσλ 4 7 Σ.Κ. Λεπθάξσλ 17,6 21 Σ.Κ. Μεζηαλήο 12,4 13 Σ.Κ Μεηαμά 18,8 18 Σ.Κ Νεξάηδαο 8,5 11 Σ.Κ Πιαηαλνξεχκαηνο 3 6 Σ.Κ Πνιπξξάρνπ 9 8 Σ.Κ Ρνδίηνπ 12,2 13 Σ.Κ Σξηγσληθνχ 14 15 Γ.Δ Βειβεληνύ 45

Γ.Κ. Βειβεληνχ 14 17 Σ.Κ. Αγ. Κπξηαθήο 25.8 29 Σ.Κ. Καηαθπγίνπ 37 43 Σ.Κ. Πνιπθχηνπ 27 31 Γ.Δ. Κακβνπλίωλ Σ.Κ. Σξαλνβάιηνπ 25,8 25 Σ.Κ. Διάηεο 37,4 34 Σ.Κ. Μηθξνβάιηνπ 23,2 21 Γ.Δ Ληβαδεξνύ 25 26 46

3.2.7 Τηλεπικοινωνύεσ. Λακβάλνληαο ππφςε ηε γεληθή αλάπηπμε πνπ έρεη ζεκεησζεί ζηνλ ηνκέα ησλ επηθνηλσληψλ, αληίζηνηρε πξφνδνο ζηνλ ηνκέα απηφ έρεη επηηεπρζεί θαη ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ εξβίσλ Βειβεληνχ. Οη ηειεπηθνηλσλίεο παξέρνληαη απφ δηάθνξνπο παξφρνπο ζε ζχληνκν ζρεηηθά ρξνληθφ δηάζηεκα ελψ ε ππνδνκή ησλ δηθηχσλ ζπλερψο βειηηψλεηαη κε ζθνπφ ηελ φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ πνιηηψλ. ε κηα επνρή φπνπ ε αζχξκαηε πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν εμαπιψλεηαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξν, ν Γήκνο εξβίσλ Βειβεληνχ θξφληηζε λα παξέρεη ειεύζεξε αζύξκαηε πξφζβαζε ζην Internet, αξρηθψο κέζσ ηνπ δηθηχνπ πνπ αλαπηχρζεθε απφ ηελ ΠΔΓ Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαη ελ ζπλερεία κέζσ ελφο δηθηχνπ πνπ αλαπηχρζεθε γηα ινγαξηαζκφ ηνπ απφ ηερληθή εηαηξεία παξνρήο αζχξκαηεο πξφζβαζεο ζην δηαδίθηπν ην 2011. Σα ζεκεία ζηα νπνία ιεηηνπξγεί ειεχζεξε αζχξκαηε πξφζβαζε ζην Γήκν είλαη ηα αθφινπζα: Μέζσ ηεο ΠΔΓ: - 2 ζεκεία ζηα έξβηα, 1 ζην Γεκνηηθφ θαη έλα ζην Γπκλάζην εξβίσλ - 2 ζεκεία ζην Βειβεληφ, 1 ζην Πλεπκαηηθφ Κέληξν θαη 1 ζην Γπκλαζηήξην - 2 ζεκεία ζηα Κακβνχληα, 1 ζην Γεκνηηθφ ρνιείν θαη έλα 1 ζην ΚΑΠΖ Σξαλνβάιηνπ - 1 ζεκείν ζην Ληβαδεξφ, ζηελ Κεληξηθή Πιαηεία έλαληη ηεο Κνηλφηεηαο Μέζσ ηνπ Γήκνπ: Με ηελ εγθαηάζηαζε δχν ηειεθσληθψλ γξακκψλ ζηα έξβηα, κηαο γξακκήο ζην Σξαλφβαιην θαη κηαο γξακκήο ζην Ληβαδεξφ, επηηπγράλεηαη ε αζχξκαηε πξφζβαζε ζην Internet ησλ ππνινίπσλ Σνπηθψλ Κνηλνηήησλ πνπ δελ εμππεξεηνχληαη απφ ην δίθηπν ηεο ΠΔΓ ζε δηάθνξα ζεκεία. (πεγή Ο.Σ.Δ. Κνδάλεο) 47

3.2.8 Χλωρύδα - Πανύδα - Οικοςυςτόματα. Σα θσλνθφξα απνηεινχλ ην θπξίαξρν είδνο ζηελ πεξηνρή θαη θαιχπηνπλ πεξίπνπ ην 90% ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ ελψ ην ππφινηπν θαιχπηεηαη απφ θπιινβφια. Γάζνο ππάξρεη ζηνλ νηθηζκφ Διάηεο ηνπ Γήκνπ Κακβνπλίσλ θαη ζε κηθξή έθηαζε ζηνλ νηθηζκφ παιαηάο Λάβαο ηνπ Γήκνπ εξβίσλ. Σν ζεκαληηθφηεξν δάζνο πνπ αμηνπνηείηαη παξαγσγηθά είλαη ην Γαζηθφ ζχκπιεγκα Αγίαο Κπξηαθήο - Καηαθπγίνπ κε έθηαζε πεξίπνπ 65.000 ζηξέκκαηα κε πεχθα, έιαηα θαη νμηά. Πεξηνξηζκέλεο έθηαζεο δαζηθέο εθηάζεηο κε πεχθα ζπλαληψληαη ζηα πςειφηεξα ηκήκαηα ησλ νηθηζκψλ Πιαηαλνξέκκαηνο θαη Καζηαληάο ηνπ Γήκνπ εξβίσλ. ηα πιαηχθπιια θπξίαξρν είδνο είλαη ηα δάζε δξπφο. Κπξηαξρνχλ εηήζηα θπηά ησλ νηθνγελεηψλ PAPILIONAEAE (ςπραλζή), CRUCIFERAE (ζηαπξαλζή), MALUACEAE (καιαρψδε), UTRICEAE (θληδψδε), LILIACEAE GRMINEAE (αγξνζηψδε). Μεγάιν κέξνο ησλ εκηνξεηλψλ θαη νξεηλψλ ηκεκάησλ θαιχπηεηαη απφ ζακλψδε βιάζηεζε κε ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα ηελ πεξηνρή Πνιπξξάρνπ - Πξνζειίνπ φπνπ θαηαιακβάλεη ην 85% θαη Σξηγσληθνχ κε 55%. Ζ ζεκαληηθφηεξε θάιπςε ηνπ επξχηεξνπ ρψξνπ δελ είλαη ην δάζνο, αιιά νη γεσξγηθέο θαιιηέξγεηεο (ζηηεξά, αξαβφζηηνο, θαιιηέξγεηεο, θαπλφο, ακπέιηα). Ζ πεξηνρή είλαη ελδηαθέξνπζα γηα ηε ζπάληα ρισξίδα θαη γηα ηα άξηζηεο πνηφηεηαο δάζε καχξεο πεχθεο. Δίλαη κνλαδηθή ζέζε χπαξμεο, ζηελ Διιάδα, γηα ηελ Alchemilla mollis. ζνλ αθνξά ηελ παλίδα, ε αμία ηεο πεξηνρήο θαίλεηαη απφ ηελ χπαξμε ηνπ αζπφλδπινπ Maculinea alcon πνπ αλαθέξεηαη ζην IUCN Conservation Monitoring Centre 1988. (Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 67/1981). Σα ζεκαληηθφηεξα είδε ηεο ηρζπνπαλίδαο είλαη ε πέζηξνθα, ην ηπιηλάξη, ην ηζηξσλάθη, ε καιακίδα θαη άιια. Δπηπιένλ ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε είδε πνπ απνηεινχλ ζεκαληηθά αιηεχκαηα ηεο πεξηνρήο φπσο γξηβάδη, πιαηίθα, πεηαινχδα, πέξθα θαη γνπιηαλφο. Αμηνζεκείσην γεγνλφο είλαη ε αιηεία ηεξαζηίσλ γνπιηαλψλ πνπ μεπεξλνχλ ην κέγεζνο ηνπ αλζξψπνπ θαη ππεξβαίλνπλ ηα 150 kgr. Γεγνλφο είλαη φηη δελ έρνπλ γίλεη πνιιέο κειέηεο γηα ηελ ρισξίδα θαη ηελ παλίδα ηεο πεξηνρήο. Με βάζε ηελ ππάξρνπζα βηβιηνγξαθία ζηελ πεξηνρή ηα ζεκαληηθφηεξα είδε ηεο νξληζνπαλίδαο θαη ησλ ζειαζηηθψλ ηεο πεξηνρήο είλαη ην αγξηνγνχξνπλν, ν ιαγφο, ν ζθαληδφρνηξνο, ε αιεπνχ, ην θνπλάβη θαη ν ιχθνο. Σα ζεκαληηθφηεξα πηελά είλαη πέξδηθεο, θνηζχθηα, αγξηφπαπηεο, εξσδηνί, θαη ν αξγπξνπειεθάλνο. ηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο ιίκλεο παξαηεξνχληαη ζεκαληηθά είδε παλίδαο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη ε αξθνχδα θαη ε αγξηφγαηα, ν καπξνπειαξγφο (ν νπνίνο ηα ηειεπηαία 2-3 ρξφληα θσιηάδεη θηφιαο), νη ηξεηο κεγάιεο απνηθίεο κε δεθάδεο θσιηέο εξσδηψλ, ν αξγπξνπειεθάλνο θιπ. ηα νξεηλά δάζε ε εκθάληζε ησλ δξπνθνιαπηψλ είλαη ζπρλή, ελψ ζηηο ππαιπηθέο πεξηνρέο παξαηεξνχληαη αξθεηά θαη δηαθνξεηηθά είδε αξπαθηηθψλ πνπιηψλ. 48

ηελ πεξηνρή παξαηεξνχκε θπξίσο θπζηθά αζηαζή νηθνζπζηήκαηα ππνβαζκηζκέλα απφ ηνλ άλζξσπν. Πεξηιακβάλνληαη νη κεξηθψο δαζνζθεπείο εθηάζεηο, νη ζακλψλεο θαη ηα ρνξηνιίβαδα. Πξφθεηηαη γηα νηθνζπζηήκαηα πνπ εκθαλίδνπλ δηαηαξαρέο ηεο νηθνινγηθήο ηνπο ηζνξξνπίαο πνπ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο είλαη ζνβαξέο θαη νδεγνχλ ζε βαζκηαία θαηάξξεπζε. Σα βαζηθφηεξα αίηηα γηα ηελ ππνβάζκηζε απηψλ ησλ νηθνζπζηεκάησλ είλαη νη δηαβξψζεηο, ε βφζθεζε θαη νη εθρεξζψζεηο γηα γεσξγηθή ρξήζε. Οη δηαηαξάμεηο απηέο παξεκπνδίδνπλ ηελ αλαλέσζε ησλ βηνθνηλσληψλ θινλίδνπλ ην ηζνδχγην ησλ ζξεπηηθψλ ζπζηαηηθψλ, κεηψλνπλ ηελ παξαγσγηθή ηνπ ηθαλφηεηα θαη ηειηθά ππνβαζκίδνπλ νινθιεξσηηθά ηα νηθνζπζηήκαηα. Ζ ηερλεηή ιίκλε Πνιπθχηνπ έρεη θαηαγξαθεί σο πγξφηνπνο απφ ηελ Δζληθή Απνγξαθή ησλ Τγξνηφπσλ ην 1994 κε ηνλ θσδηθφ GR133103000 (ΔΚΒΤ 1994). Παξ' φια απηά ε πεξηνρή δελ αλήθεη ζην δίθηπν ησλ πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ ηεο Δπξψπεο, παξά κφλν έλα κηθξφ ηκήκα απηήο. πγθεθξηκέλα, ε ππαιπηθή πεξηνρή ησλ Πηεξίσλ Οξέσλ έρεη ραξαθηεξηζηεί σο Σφπνο Κνηλνηηθήο εκαζίαο (ΣΚ) ιακβάλνληαο θσδηθφ GR1250002, ζχκθσλα κε ηελ Οδεγία 92/43/ΔΟΚ «γηα ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαζψο θαη ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο». Ζ ίδηα ε ιίκλε ηνπ Πνιπθχηνπ δελ αλήθεη ζε θαλέλα επηζηεκνληθφ ή εζληθφ θαηάινγν πξνζηαηεπφκελσλ πεξηνρψλ. Ο ιφγνο είλαη φηη ε ιίκλε έρεη ηεξάζηηεο ρξνληθέο θαη ηνπηθέο δηαθπκάλζεηο ηνπ χςνπο ηεο ζηάζκεο. Έηζη δελ είλαη δπλαηφλ λα δεκηνπξγεζνχλ κφληκεο κηθξνζέζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα θηινμελήζνπλ ζεκαληηθά είδε παλίδαο θαη ρισξίδαο. είλαη ραξαθηεξηζκέλε σο θαηαθχγην άγξηαο δσήο Καηαθχγηα άγξησλ δψσλ είλαη επίζεο θαη νη πεξηνρέο Αβνπδηαλή, Μνλή Αγ. Βαξβάξαο, Μπιαζηά ηεο Γ.Δ. θαη Αλήιην. Ζ πεξηνρή Καηαξξάθηεο "θεπαζκέλν" ηεο Γεκνηηθήο Δλφηεηαο Βειβεληνχ είλαη ραξαθηεξηζκέλε σο θπζηθφ ηνπίν (AT4011025). (πεγή: Γαζαξρείν Ννκνχ Κνδάλεο) 49

3.2.9 Κοινωνικό Πολιτικό. Βαζηθή κέξηκλα αιιά θαη κηα απφ ηηο πην βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ Γήκνπ είλαη ε άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο εληφο ησλ νξίσλ ηνπ, ψζηε λα κπνξεί λα ηθαλνπνηεί φζν ην δπλαηφ πεξηζζφηεξνπο πνιίηεο θαη δεκφηεο ηνπ. Γηα ην ιφγν απηφ ν Γήκνο κεξηκλά γηα ηε θχιαμε ησλ παηδηψλ ησλ εξγαδφκελσλ κεηέξσλ κε ηελ χπαξμε ησλ βξεθνλεπηαθψλ ζηαζκψλ, γηα ηε θξνληίδα ησλ ειηθησκέλσλ κε ηελ χπαξμε ηεο θνηλσληθήο δνκήο ΒΟΖΘΔΗΑ ΣΟ ΠΗΣΗ θαη γηα ηελ ςπραγσγία ηνπο κε ηελ χπαξμε ησλ ΚΑΠΖ. Πην αλαιπηηθά ππάξρνπλ: Βξεθνλεπηαθνί ζηαζκνί: - Γχν (2) ζηε ΓΔ εξβίσλ, ζηελ πφιε ησλ εξβίσλ - Έλαο (1) ζηε ΓΔ Βειβεληνχ, ζηελ πφιε ηνπ Βειβεληνχ - Έλαο (1) ζηε ΓΔ Κακβνπλίσλ, ζηελ Κνηλφηεηα Σξαλνβάιηνπ θαη - Έλαο (1) ζηε ΓΔ Ληβαδεξνχ, ζηελ Κνηλφηεηα Ληβαδεξνχ Πξφγξακκα ΒΟΖΘΔΗΑ ΣΟ ΠΗΣΗ Σν πξφγξακκα ιεηηνπξγεί ππφ ηελ αηγίδα ηεο Γεκνηηθήο Κνηλσθεινχο Δπηρείξεζεο θαη ππάξρεη κηα νκάδα εξγαζίαο γηα θάζε Γεκνηηθή Δλφηεηα, πιελ ηνπ Ληβαδεξνχ ΚΑΠΖ - Σξία (3) ζηε ΓΔ εξβίσλ, έλα ζηελ πφιε ησλ εξβίσλ, έλα ζηελ Κνηλφηεηα Πιαηαλνξξεχκαηνο θαη έλα ζηελ Κνηλφηεηα Βαζπιάθθνπ - Έλα (1) ζηε ΓΔ Βειβεληνχ, ζηελ πφιε ηνπ Βειβεληνχ - Σξία ζηε ΓΔ Κακβνπλίσλ, έλα ζηελ Κνηλφηεηα Σξαλνβάιηνπ, έλα ζηελ Κνηλφηεηα Μηθξνβάιηνπ θαη έλα ζηελ Κνηλφηεηα Διάηεο. - Έλα (1) ζηε ΓΔ Ληβαδεξνχ, ζηελ Κνηλφηεηα Ληβαδεξνχ ηα πιαίζηα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, κπνξεί λα ζεκεησζεί θαη ε ιεηηνπξγία παξαξηήκαηνο ΗΚΑ θαη ΓΟΤ ζηα έξβηα, πξνθεηκέλνπ λα εμππεξεηείηαη ν θφζκνο θαη λα κελ ηαιαηπσξείηαη κεηαβαίλνληαο ζηελ Κνδάλε γηα ηε δηεθπεξαίσζε ππνζέζεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνπο πξναλαθεξφκελνπο θνξείο. 50

3.2.10. Υγεύα. ηα δεηήκαηα ηεο πγείαο, δπζηπρψο ε πεξηνρή αληηκεησπίδεη πνιιά θαη ζνβαξά πξνβιήκαηα, θπξίσο ιφγσ έιιεηςεο ηφζν ηνπ απαξαίηεηνπ πξνζσπηθνχ φζν θαη ησλ ππνδνκψλ πνπ ππάξρνπλ. ηελ πεξηνρή ππάξρεη κφλν έλα θέληξν πγείαο ζηα έξβηα, ην νπνίν εμππεξεηεί ηηο απνιχησο απαξαίηεηεο θαη πξσηαξρηθέο βαζηθέο αλάγθεο πεξίζαιςεο ελψ ε πιεηνλφηεηα ησλ πεξηζηαηηθψλ εμππεξεηείηαη απφ ην ΜΑΜΑΣΔΗΟ ΝΟΟΚΟΜΔΗΟ ΚΟΕΑΝΖ. Πέξαλ ηνπ Κέληξνπ Τγείαο, ππάξρνπλ Πεξηθεξεηαθά Αγξνηηθά Ηαηξεία ζηηο Σνπηθέο Κνηλφηεηεο Απιψλ, Βαζπιάθθνπ, Μεηαμά, Πιαηαλνξξεχκαηνο, Σξαλνβάιηνπ θαη Ληβαδεξνχ ελψ ηαηξφο επηζθέπηεηαη ηηο ππφινηπεο θνηλφηεηεο γηα ζπληαγνγξάθεζε θάπνηεο εκέξεο ηεο εβδνκάδνο. πλνπηηθά, ε θαηάζηαζε ησλ ηαηξψλ πνπ εμππεξεηνχλ ηηο Γεκνηηθέο θαη Σνπηθέο Κνηλφηεηεο ζην Γήκν εξβίσλ Βειβεληνχ έρεη σο εμήο (πεγή: Κέληξν Τγείαο εξβίσλ) : ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΑ ΗΑΣΡΔΗΑ ΔΞΤΠ. ΚΟΗΝΟΣΖΣΔ ΗΑΣΡΗΚΟ ΠΡΟΧΠΗΚΟ Κ.Τ. ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΑ + ΓΖΜΟ 4 ΜΟΝΗΜΟΗ ΗΑΣΡΟΗ Π.Η. ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΠΟΛΤΦΤΣΟ ΚΑΣΑΦΤΓΗΟ 2 ΜΟΝΗΜΟΗ ΗΑΣΡΟΗ Π.Η. ΠΛΑΣΑΝΟΡΔΤΜΑΣΟ ΚΑΣΑΝΗΑ - Π.Η. ΜΔΣΑΞΑ ΣΡΗΓΧΝΗΚΟ ΠΟΛΤΡΑΥΟ 1 ΜΟΝΗΜΟ ΗΑΣΡΟ Π.Η. ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟΤ ΔΛΑΣΖ ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ 1 ΑΓΡΟΣΗΚΟ ΗΑΣΡΟ Π.Η. ΑΤΛΧΝ ΚΡΑΝΗΓΗΑ, ΓΟΤΛΔ ΠΡΟΖΛΗΟ 1 ΜΟΝΗΜΟ ΗΑΣΡΟ Π.Η. ΒΑΘΤΛΑΚΚΟΤ ΜΔΗΑΝΖ, ΡΟΓΗΣΖ ΛΔΤΚΑΡΑ 1 ΜΟΝΗΜΟ ΗΑΣΡΟ Π.Η. ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΛΗΒΑΓΔΡΟ 1 ΑΓΡΟΣΗΚΟ ΗΑΣΡΟ 51

3.2.11. Παιδεύα. ην Γήκν εξβίσλ Βειβεληνχ ιεηηνπξγνχλ ζρνιηθέο κνλάδεο φισλ ησλ βαζκίδσλ εθπαίδεπζεο, πιελ ηεο αλψηεξεο θαη αλψηαηεο εθπαίδεπζεο. Λφγσ φκσο ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ παηδηψλ πνπ θνηηνχλ ζε απηέο ηηο βαζκίδεο, ε πνιηηεία πξνρψξεζε ζε ζπγρσλεχζεηο ζρνιηθψλ κνλάδσλ αλαγθάδνληαο πνιιά παηδηά λα κεηαθηλνχληαη θπξίσο πξνο ηελ έδξα ηνπ Γήκνπ, ηα έξβηα, πξνθεηκέλνπ λα παξαθνινπζνχλ ηηο ηάμεηο ησλ αλψηεξσλ θπξίσο βαζκίδσλ. Γηα ην ιφγν απηφ εμάιινπ, έρεη πξνβιεθζεί απφ ην θξάηνο εηδηθφ θνλδχιη ρξεκαηνδφηεζεο γηα ηε κεηαθνξά ησλ καζεηψλ απφ ηηο θνηλφηεηεο πξνο ηελ έδξα ηνπ Γήκνπ, αξκνδηφηεηα ηελ νπνία εθηέιεζε ν Γήκνο ηε ρξνληθή πεξίνδν 2011-2012, κε απφθαζε ηεο θεληξηθήο εμνπζίαο φκσο, ε αξκνδηφηεηα απηή κεηαθέξζεθε ζην επίπεδν ηεο Πεξηθεξεηαθήο Απηνδηνίθεζεο. Απηή ηε ζηηγκή νη ζρνιηθέο κνλάδεο πνπ είλαη θαηά θχξην ιφγν ιεηηνπξγηθέο ζην Γήκν εξβίσλ Βειβεληνχ, είλαη απηέο πνπ αθνινπζνχλ (Γξαθείν Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο Γήκνπ εξβίσλ - Βειβεληνχ): 52

ΔΗΓΟ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ` ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ / ΣΟΠΟΘΔΗΑ ΔΞΤΠΖΡΔΣΟΤΜΔΝΔ ΚΟΗΝΟΣΖΣΔ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ 1 ν ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ / ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ 2 ν ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ / ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ (ΟΗΚ. ΚΑΣΑΝΗΑ) 4 ν ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ / ΚΑΣΑΝΗΑ ΚΑΣΑΝΗΑ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΜΔΗΑΝΖ (ΚΟΤΒΟΤΚΛΗΑ) ΒΑΘΤΛΑΚΚΟ, ΜΔΗΑΝΖ, ΛΔΤΚΑΡΑ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ 1 ν ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟ, ΑΓΗΑ ΚΤΡΗΑΚΖ, ΠΟΛΤΦΤΣΟ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ 1 ν ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟ, ΑΓΗΑ ΚΤΡΗΑΚΖ, ΠΟΛΤΦΤΣΟ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟΤ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ, ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ, ΔΛΑΣΖ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΝΖΠΗΑΓΧΓΔΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΛΗΒΑΓΔΡΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΔΡΒΗΧΝ 1 ν ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ / ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΔΡΒΗΧΝ 2 ν ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ / ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΔΡΒΗΧΝ (ΟΗΚ. ΚΑΣΑΝΗΑ) 4 ν ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ / ΚΑΣΑΝΗΑ ΚΑΣΑΝΗΑ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΔΡΒΗΧΝ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟΤ (ΚΟΤΒΟΤΚΛΗΑ) ΒΑΘΤΛΑΚΚΟ, ΜΔΗΑΝΖ, ΛΔΤΚΑΡΑ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟ, ΑΓΗΑ ΚΤΡΗΑΚΖ, ΠΟΛΤΦΤΣΟ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟΤ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ, ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ, ΔΛΑΣΖ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΓΖΜΟΣΗΚΟ ΥΟΛΔΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΛΗΒΑΓΔΡΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΓΤΜΝΑΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΑ 53

ΓΤΜΝΑΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΓΤΜΝΑΗΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟ, ΑΓΗΑ ΚΤΡΗΑΚΖ, ΠΟΛΤΦΤΣΟ ΓΤΜΝΑΗΟ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΓΤΜΝΑΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ (ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ) ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ, ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ, ΔΛΑΣΖ ΓΤΜΝΑΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΓΤΜΝΑΗΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΛΗΒΑΓΔΡΟ ΛΤΚΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΔΝΗΑΗΟ ΛΤΚΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΟΛΔ ΟΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΔ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ ΛΤΚΔΗΟ ΔΡΒΗΧΝ ΔΠΑΛ ΔΡΒΗΧΝ ΟΛΔ ΟΗ ΚΟΗΝΟΣΖΣΔ ΣΟΤ ΓΖΜΟΤ 54

3.2.12. Πολιτιςμόσ. Ο πνιηηηζκφο απνηειεί έλα ζεκαληηθφ θνκκάηη ζηελ ηαπηφηεηα ηνπ Γήκνπ. Πιεζψξα κνπζείσλ θαη αξραηνινγηθψλ ρψξσλ ππάξρεη ζην Γήκν, ελψ πνιηηηζηηθνί ζχιινγνη κε ηηο δηάθνξεο δξάζεηο ηνπο πξνζπαζνχλ ληα ηνλίζνπλ ηελ παξάδνζε ηνπ θάζε ρσξηνχ θαη λα ζπκβάιινπλ ζηελ πνιηηηζηηθή αλάδεημε θαη αλάπηπμε ηνπ ηφπνπ. ζνλ αθνξά ηνπο πνιηηηζηηθνχο ρψξνπο, μερσξίδνπλ ( πεγή: visit-msv.gr): Σν Γεκνηηθφ ρνιείν Παιαηνγξαηζάλνπ: Κηίζηεθε κεηαμχ ησλ εηψλ 1908 1912, κε πξνζσπηθή εξγαζία ησλ θαηνίθσλ ηνπ ρσξηνχ, θαζψο θαη ηελ νηθνλνκηθή ζηήξημε ησλ Παιαηνγξαηζαληηψλ, νη νπνίνη θαηνηθνχζαλ ζηηο Ζ.Π.Α. Δίλαη θηηαγκέλν απφ ιαμεπκέλε πέηξα. Σν έηνο 1943 ππξπνιήζεθε απφ ηνπο Γεξκαλνχο θαη αλαθαηαζθεπάζηεθε απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ ρσξηνχ ην έηνο 1952. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ δηεθφπε ην έηνο 1990. Σν Πνιηηηζηηθφ Κέληξν Διάηεο: Με ηε ζπλδξνκή ηνπ πξνγξάκκαηνο LEADER+, βειηηψζεθαλ νη θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο ζηεγάδεηαη ν Πνιηηηζηηθφο χιινγνο θαη αγνξάζηεθε ν απαηηνχκελνο ιεηηνπξγηθφο εμνπιηζκφο. Ζ ίδξπζε ηνπ πιιφγνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ην έηνο 1979. Μέζσ ηνπ πιιφγνπ αλαβηψλνπλ έζηκα φπσο ηα «Ραγθαηζάξηα» ηελ Πξσηνρξνληά θαη ην θάςηκν ησλ θέδξσλ ηελ Απνθξηά. Ζ ζπλδξνκή ησλ κειψλ ηνπ πιιφγνπ, αιιά θαη ησλ θαηνίθσλ ηεο Διάηεο, ζπλέβαιιε ζην λα ζπγθεληξσζνχλ δηάθνξα αληηθείκελα φπσο: εξγαιεία, θνξεζηέο, θσηνγξαθίεο, κηθξνέπηπια θιπ, ηα νπνία νδεγνχλ ηνλ επηζθέπηε ζε δηαδξνκέο ηνπ ρζεο, ψζηε λα ζπκνχληαη νη παιαηφηεξνη θαη λα καζαίλνπλ νη λένη. ην Πνιηηηζηηθφ Κέληξν, εθηφο ηεο κφληκεο ιανγξαθηθήο έθζεζεο, ζηεγάδεηαη βηβιηνζήθε, θαζψο θαη ηα γξαθεία ηνπ πιιφγνπ. Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν εξβίσλ: Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν ζηα έξβηα, ηδξχζεθε ην έηνο 1998 απφ ην Μνξθσηηθφ κηιν εξβίσλ «Σα Κάζηξα. θνπφο ηεο ίδξπζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ Μνπζείνπ, είλαη ε δηαθχιαμε θαη ε δηάζσζε ηεο παξάδνζεο θαη ηεο παηξηθήο καο θιεξνλνκηάο. ήκεξα ην Μνπζείν απιψο δηαηεξείηαη. Σν Μνπζείν απνηειεί πφιν έιμεο ηφζν γηα ηνπο καζεηέο ησλ ζρνιείσλ ηεο πεξηνρήο, φζν θαη γηα ληφπηνπο θαη μέλνπο επηζθέπηεο. Σν Πνιεκηθφ Μνπζείν Λαδαξάδσλ: Με ηε ζπλδξνκή ηεο Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο LEADER+, νινθιεξψζεθαλ νη εξγαζίεο δηακφξθσζεο ζην 55

εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ ζην νπνίν ζηεγάδεηαη ην Πνιεκηθφ Μνπζείν, αγνξάζηεθε εμνπιηζκφο γξαθείνπ θαη δηακνξθψζεθε ν ρψξνο ν νπνίνο ην πεξηβάιιεη. Ζκεξνκελία ηεο ληθεηήξηαο Μάρεο ησλ Λαδαξάδσλ, νξίδεηαη ε 9 ε Οθησβξίνπ 1912. Κάζε ρξφλν, ζηνπο Λαδαξάδεο, νξγαλψλεηαη ενξηαζκφο φπνπ ζπκκεηέρνπλ φιεο νη δηνηθεηηθέο, ζηξαηησηηθέο θαη εθθιεζηαζηηθέο αξρέο ηνπ ηφπνπ. Σν Μνπζείν θηινμελεί κφληκε έθζεζε θσηνγξαθηψλ θαη καθέηα κε ηελ απεηθφληζε ηεο ηζηνξηθήο κάρεο ησλ Λαδαξάδσλ. Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν Βειβεληνχ: Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν Βειβεληνχ ζηεγάδεηαη ζην αλαπαιαησκέλν αξρνληηθφ «Κψζηα», ην νπνίν ρξνλνινγείηαη ην 19 ν αηψλα θαη πξφθεηηαη γηα καθεδνληθήο αξρηηεθηνληθήο αξρνληηθφ. Μέζα απφ ηελ μελάγεζε ζηνπο ρψξνπο ηνπ Μνπζείνπ, ν επηζθέπηεο ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο γηα ηελ ηζηνξία ηνπ ηφπνπ, ηελ θαζεκεξηλή δσή ησλ θαηνίθσλ, ηα αληηθείκελα ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχζαλ, ηα παξαδνζηαθά επαγγέικαηα ηα νπνία αζθνχζαλ, θαζψο θαη γηα ηνπηθέο ελδπκαζίεο. Σν Πξφγξακκα LEADER+ ζπλέβαιιε ζηελ νινθιήξσζε ησλ εξγαζηψλ δηακφξθσζεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ θηηξίνπ, ησλ εξγαζηψλ εγθαηάζηαζεο ηνπ ειεθηξνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, θαζψο επίζεο θαη ζηελ αγνξά ζηαζεξνχ θαη θηλεηνχ εμνπιηζκνχ επίπισζεο. Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν Μεζηαλήο: Σα εθζέκαηα ηνπ Μνπζείνπ αθνξνχλ ζηε δσή ησλ θαηνίθσλ ηνπ ρσξηνχ ηεο Μεζηαλήο θαη ρξνλνινγνχληαη κέρξη θαη ηε δεθαεηία ηνπ 60. Σν Λανγξαθηθφ Μνπζείν Καζηαληάο: Πάλσ απφ ηελ πφιε ησλ εξβίσλ θαη ζε πςφκεηξν 1050 κέηξσλ, ζθαξθαιψλεη ε γξαθηθή Καζηαληά, κε ηνπο θαινζπλάηνπο θαη θηιφμελνπο αλζξψπνπο ηεο. Ζ Καζηαληά ζεσξείηαη έλαο απφ ηνπο πιένλ ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο ηνπ Γήκνπ εξβίσλ Βειβεληνχ, κε παλνξακηθή ζέα ζηε Λίκλε Πνιπθχηνπ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζαπκάζηα βνπλίζηα θχζε. Ο εθάζηνηε επηζθέπηεο κπνξεί λα πιεξνθνξεζεί γηα ην παξειζφλ ηνπ ηφπνπ, κέζα απφ ηηο ηζηνξίεο νη νπνίεο μεδηπιψλνληαη ζηηο αίζνπζεο ηνπ αλαθαηληζκέλνπ ζρνιείνπ. Ζ αμηφινγε Λανγξαθηθή πιινγή, δεκηνπξγήζεθε κε πξσηνβνπιία ηνπ Μνξθσηηθνχ πιιφγνπ Καζηαληάο ην έηνο 1999 θαη νξηζκέλα εθ ησλ αληηθεηκέλσλ ηα νπνία πεξηζπιιέρζεθαλ, είλαη ηα θάησζη: γεσξγηθά θαη θηελνηξνθηθά εξγαιεία, είδε πθαληηθήο ηέρλεο, ηνπηθέο ελδπκαζίεο, θνζκήκαηα, παιηέο θσηνγξαθίεο θη έλα πιήζνο απφ 56

αληηθείκελα ηνπ θαζηαληψηηθνπ λνηθνθπξηνχ, ηα νπνία θαλεξψλνπλ ηελ πνξεία ησλ αλζξψπσλ κέζα ζην ρξφλν. Σα Κάζηξα ησλ εξβίσλ: Σν βπδαληηλφ «Κάζηξν» ησλ εξβίσλ, βξίζθεηαη ζηηο δπηηθέο απνιήμεηο ησλ Πηεξίσλ. Δίλαη ρηηζκέλν ζε νρπξή ζέζε, ζηνλ αλαηνιηθφ απφ ηνπο δχν δίδπκνπο ιφθνπο, νη νπνίνη πςψλνληαη πάλσ απφ ηε ζχγρξνλε πφιε, αθήλνληαο έλα κηθξφ άλνηγκα γηα ην ρείκαξξν πνπ πεξλά αλάκεζα ηνπο. Σν «Κάζηξν» θαηαζθεπάζηεθε πηζαλφηεηα ηνλ 6 ν κε 7 ν κ.υ. αηψλα. Σν «Κάζηξν» δηαηξείηαη ζε ηξηπιφ ηείρνο, ζε ηξία αληίζηνηρα κέξε: ηελ θάησ πφιε, ηελ άλσ πφιε θαη ηελ αθξφπνιε. ε ιφθν αλαηνιηθά ηεο αθξφπνιεο, εληνπίζηεθε ην λεθξνηαθείν ηεο πφιεο. Ο δηαρσξηζκφο ηνπ εζσηεξηθνχ ηεο πφιεο ζε νρπξσκέλα ηκήκαηα, εμππεξεηνχζε ζηξαηεγηθνχο θαη ακπληηθνχο ζθνπνχο. ην Γήκν εξβίσλ - Βειβεληνχ ιεηηνπξγνχλ δπν πνιηηηζηηθά - πλεπκαηηθά θέληξα, ζηηο Γεκνηηθέο Δλφηεηεο Βειβεληνχ θαη Κακβνπλίσλ, ελψ εληφο νιίγνπ ζα είλαη έηνηκν θαη ην Πνιηηηζηηθφ Κέληξν ζηελ πφιε ησλ εξβίσλ, ην νπνίν ζα ζπκβάιεη απνθαζηζηηθά ζηελ πνιηηηζηηθή αλάπηπμε ηφζν ησλ εξβίσλ, φζν θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. Ο Γήκνο φζν κπνξεί απφ ηελ πιεπξά ηνπ εληζρχεη ηηο δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο ησλ πιιφγσλ, είηε ρξεκαηνδνηψληαο ηνπο είηε ζπλδηνξγαλψλνληαο κε απηνχο θάπνηεο εθδειψζεηο ελψ έρεη παξαρσξήζεη πνιιά θηίξηα ηνπ (φπσο π.ρ. Γεκνηηθά ρνιεία) πξνο ρξήζε απφ ηνπο πιιφγνπο απηνχο. πλνπηηθά νη ζχιινγνη πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή είλαη νη αθφινπζνη (πεγή: Γξαθείν Σχπνπ Γήκνπ): ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΓΖΜΟΣΗΚΖ Ή ΣΟΠΗΚΖ ΚΟΗΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ (ΟΗΚΗΜΟ ΛΑΒΑ) ΑΤΛΔ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΟΜΗΛΟ ΔΡΒΗΧΝ «ΣΑ ΚΑΣΡΑ» ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΛΑΒΑ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΑΤΛΧΝ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟΤ 57

ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟ ΓΟΤΛΔ ΚΑΣΑΝΗΑ ΚΡΑΝΗΓΗΑ ΛΔΤΚΑΡΑ ΜΔΗΑΝΖ ΤΛΛΟΓΟ ΦΑΡΑΗΧΣΧΝ ΚΑΠΠΑΓΟΚΗΑ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟΤ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΓΟΤΛΧΝ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΚΑΣΑΝΗΑ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΚΡΑΝΗΓΗΧΝ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΛΔΤΚΑΡΧΝ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΜΔΗΑΝΖ ΔΡΒΗΧΝ ΜΔΣΑΞΑ ΔΜΑ ΜΔΣΑΞΑ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΝΔΡΑΨΓΑ ΠΛΑΣΑΝΟΡΡΔΤΜΑ ΠΟΛΤΡΡΑΥΟ ΠΟΛΤΡΡΑΥΟ (ΟΗΚΗΜΟ ΠΡΟΖΛΗΟΤ) ΡΟΓΗΣΖ ΣΡΗΓΧΝΗΚΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟ (ΟΗΚΗΜΟ ΠΑΛΑΗΟΓΡΑΣΑΝΟΤ) ΑΓΗΑ ΚΤΡΗΑΚΖ ΚΑΣΑΦΤΓΗ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΝΔΡΑΨΓΑ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΠΛΑΣΑΝΟΡΔΤΜΑΣΟ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΠΟΛΤΡΡΑΥΟΤ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΠΡΟΖΛΗΟΤ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΡΟΓΗΣΖ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΣΡΗΓΧΝΗΚΟΤ ΜΟΦΧΣΗΚΟ ΟΜΗΛΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΠΑΛΑΗΟΓΡΑΣΑΝΗΣΧΝ ΛΑΟΓΡΑΦΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΑΓ. ΚΤΡΗΑΚΖ «Ζ ΣΗΟΤΚΑ» ΔΞΧΡΑΗΣΗΚΟ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΚΑΣΑΦΤΓΗΟΤ «Ζ ΛΗΑΥΑ» 58

ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΔΛΑΣΖ ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΔΛΑΣΖ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟΤ «Ζ ΔΛΠΗ» ΜΟΡΦΧΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟΤ «Ζ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ» ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ 59

3.2.13. Αθλητιςμόσ. ε φιεο ηηο Σνπηθέο θαη Γεκνηηθέο Κνηλφηεηεο ππάξρνπλ γήπεδα ε πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο δεκφηεο θαη ηνπο αζιεηηθνχο ζπιιφγνπο θαη εξαζηηερληθά ζσκαηεία. ηε Γεκνηηθέο Κνηλφηεηεο εξβίσλ θαη Βειβεληνχ νη αζιεηηθέο ππνδνκέο είλαη νξγαλσκέλεο θαη ζπκπεξηιακβάλνπλ εθηφο απφ γήπεδν πνδνζθαίξνπ, θιεηζηά γπκλαζηήξηα θαη πνηθίινπο βνεζεηηθνχο αζιεηηθνχο ρψξνπο. Πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αζιεηηθή αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο παίδεη θαη ε νινθιήξσζε ηνπ Νένπ Κιεηζηνχ Γπκλαζηεξίνπ ησλ εξβίσλ ην νπνίν απνηειεί πφιν έιμεο γηα ηε λενιαία ηφζν ησλ εξβίσλ, φζν θαη ηεο επξχηεξεο πεξηνρήο. πλνπηηθά νη ζχιινγνη πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ πεξηνρή είλαη νη αθφινπζνη (πεγή: Γξαθείν Σχπνπ Γήκνπ): ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΓΖΜΟΣΗΚΖ Ή ΣΟΠΗΚΖ ΚΟΗΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΑΤΛΔ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΣΗΣΑΝ ΔΡΒΗΧΝ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΣΗΒΟ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΔΡΒΗΧΝ / ΜΠΑΚΔΣ ΑΠΟΛΛΧΝ ΑΤΛΧΝ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΗΧΝΗΚΟ ΒΑΘΤΛΑΚΚΟΤ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΔΡΒΗΧΝ ΚΡΑΝΗΓΗΑ ΑΔ ΚΡΑΝΗΓΗΧΝ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΜΔΗΑΝΖ ΜΔΣΑΞΑ ΠΛΑΣΑΝΟΡΡΔΤΜΑ ΒΔΛΒΔΝΣΟ ΓΟΞΑ ΜΔΗΑΝΖ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΠΡΟΟΓΟ ΜΔΣΑΞΑ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΔΡΜΖ ΠΛΑΣΑΝΟΡΡΔΤΜΑΣΟ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΑΘΛΖΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΜΠΑΚΔΣ ΣΗΒΟ ΔΝΟΡΓΑΝΖ 60

ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΚΑΜΒΟΤΝΗΧΝ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ ΔΛΑΣΖ ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ ΛΗΒΑΓΔΡΟ ΔΛΑΣΟ ΔΛΑΣΖ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΑΗΑ ΜΗΚΡΟΒΑΛΣΟΤ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΑΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟΤ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ ΑΝΑΓΔΝΝΖΖ ΛΗΒΑΓΔΡΟΤ / ΠΟΓΟΦΑΗΡΟ 61

3.2.14 Λοιπού Σύλλογοι. Πέξαλ ησλ πξναλαθεξνκέλσλ, ζηελ πεξηνρή ηνπ Γήκνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη θαη νη αθφινπζνη ζχιινγνη (πεγή: Γξαθείν Σχπνπ Γήκνπ): ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΓΖΜΟΣΗΚΖ Ή ΣΟΠΗΚΖ ΚΟΗΝΟΣΖΣΑ ΓΡΑΣΖΡΗΟΠΟΗΖΖ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΑ ΤΛΛΟΓΟ ΓΤΝΑΗΚΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΔΡΒΗΧΝ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΔΡΒΗΑ ΠΛΑΣΑΝΟΡΡΔΤΜΑ ΒΔΛΒΔΝΣΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟ ΑΗΜΟΓΟΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΔΡΒΗΧΝ ΔΘΔΛΟΝΣΗΚΖ ΟΜΑΓΑ ΔΡΒΗΑ ΔΝ ΓΡΑΔΗ ΚΤΝΖΓΔΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΔΡΒΗΧΝ «Ζ ΓΗΑΝΑ» ΔΜΠΟΡΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΔΡΒΗΧΝ ΟΡΔΗΒΑΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΠΛΑΣΑΝΟΡΔΤΜΑΣΟ «Ζ ΚΡΤΑ» ΟΡΔΗΒΑΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΔΜΠΟΡΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ ΚΤΝΖΓΔΣΗΚΟ ΤΛΛΟΓΟ ΒΔΛΒΔΝΣΟΤ 62

3.2.15 Αγροτικό ανϊπτυξη. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ ζπγθεληξψζεθαλ απφ ην αξκφδην Γξαθείν Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο ζην Γήκν εξβίσλ Βειβεληνχ ε θαιιηεξγήζηκε έθηαζε αλέξρεηαη ζε 140.596,90 ζηξέκκαηα ηα νπνία ρσξίδνληαη αλά δεκνηηθή ελφηεηα ζχκθσλα κε ηνλ παξαθάησ πίλαθα ελψ ππάξρνπλ 8 επηρεηξήζεηο επεμεξγαζίαο αγξνηηθψλ πξντφλησλ, 5 ζηα έξβηα θαη 3 ζην Βειβεληφ. Ο αξηζκφο απηφο είλαη κηθξφο γηα ηηο δπλαηφηεηεο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή θαη πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ζθνπεχεη λα θηλεζεί ε Γεκνηηθή Αξρή αμηνπνηψληαο θάζε επθαηξία θαη δπλαηφηεηα Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο. 63