ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Α. ΕΙΔΙΚΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ - ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΛΑΪΚΕΥΜΕΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗΣΗ ΝΕΩΝ ΚΤΗΡΙΩΝ ΚΥΡΙΩΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΟΥΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ. Στο παρόν πλαίσιο εντάσσονται οι χαρακτηρισμένοι βάσει του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594/Δ/ 13.11.1978) παραδοσιακοί οικισμοί Παλαιόκαστρον (Δε Πολυγύρου, Δήμος Πολυγύρου) και Παρθενών (Δε Σιθωνίας, Δήμος Σιθωνίας) και ο χαρακτηρισμένος βάσει του Π.Δ. της 29.3.1995 (ΦΕΚ 248/Δ/ 18.4.1995) παραδοσιακός Τομέας Α του οικισμού της Αθύτου (Δε Κασσάνδρας, Δήμος Κασσάνδρας) της Π.Ε. Χαλκιδικής. Για τους παραπάνω οικισμούς, με εξαίρεση τον Παρθενώνα, επισημαίνεται ότι η σύγχρονη οικοδομική δραστηριότητα (που ειδικά για τον οικισμό της Αθύτου σχετίζεται με την έντονη τουριστική ανάπτυξη του οικισμού) έχει συντείνει στην σημαντική αλλοίωση των παραδοσιακών συνόλων. Α/Α ΕΣΥΕ 2011 ΔΗΜΟΣ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΟΙΚΙΣΜΟΣ 1301 Δ. ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ 130101 ΔΕ ΠΟΛΥΓΥΡΟΥ 01 1301010502 Παλαιόκαστρον, το 1303 Δ. ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ 130301 ΔΕ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ 02 1303010201 Άθυτος, η (παραδοσιακό τμήμα - τομέας Α) 1305 Δ. ΣΙΘΩΝΙΑΣ 130501 ΔΕ ΣΙΘΩΝΙΑΣ 03 1305010408 Παρθενών, ο Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση των προτεινόμενων κατευθύνσεων και αρχών δόμησης στο εσωτερικό των υπό μελέτη παραδοσιακών οικισμών, οι οποίες εν συνεχεία παρουσιάζονται κωδικοποιημένες στις διατάξεις των αντίστοιχων προεδρικών διαταγμάτων Ι και ΙΙ. Ειδικότερα, στο προεδρικό διάταγμα ΙΙ που αφορά τον χαρακτηρισμένο παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, επισημαίνεται ότι κρίθηκε σκόπιμο να μη συμπεριληφθεί το σύνολο των ακόλουθων κατευθύνσεων, αλλά επιλεγμένα κατά περίπτωση στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός τους ειδικούς όρους δόμησης που ισχύουν ήδη βάσει του Π.Δ. της 29.3.1995 (ΦΕΚ 248/Δ/ 18.4.1995), αφετέρου δε τις εκτεταμένες σύγχρονες επεμβάσεις στο εσωτερικό του οικιστικού συνόλου. Επισημαίνεται ότι οι γενικοί κανονιστικοί όροι δόμησης (συντελεστής δόμησης - κάλυψης, αρτιότητες οικοπέδων, χρήσεις γης) διατηρούνται ως ισχύουν. Κατά την εκπόνηση της μελέτης κρίθηκε σκόπιμη ανά περίπτωση η τροποποίηση όρων που αφορούν στο ύψος των κτιρίων και τον πραγματοποιούμενο όγκο με στόχο τη βέλτιστη ενσωμάτωση των νέων κτιρίων στο υφιστάμενο δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Η επιβολή ενός μεγέθους "μέγιστου ενιαίου όγκου διακεκριμένης κτιριακής μονάδας", λαμβάνει υπόψη το επικρατές μέγεθος των παλαιότερων παραδοσιακών όγκων, προσαυξημένο σε ένα βαθμό, [όπου κρίθηκε αναγκαίο], με τρόπο τέτοιο ώστε οι οικοδομικές μονάδες των νέων κτιριακών συνθέσεων, αφενός να σέβονται κατά το δυνατόν την κλίμακα και δομή των οικισμών, αφετέρου δε να ανταποκρίνονται στα δεδομένα της σύγχρονης πραγματικότητας. Η μελέτη προτείνει την επιβολή ειδικών μορφολογικών όρων σε ότι αφορά: Την ογκοπλαστική διάρθρωση, ως προς τις αναλογίες, τη σχέση ανοικτών, κλειστών χώρων. Τον τρόπο κάλυψης και επικάλυψης με περιορισμούς για τη διαμόρφωση της στέγης, τις κλίσεις, το χρώμα, τη διαμόρφωση δωμάτων. Τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού (τοποθέτηση κλιματιστικών, ηλιοθερμοσίφωνες κ.λ.π.). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 1

Τα στοιχεία εξοπλισμού κοινοχρήστων χώρων (υλικά, λιθόστρωτα, επιπλώσεις-- παγκάκια, σκιάδια, δίκτυα κοινωφελών υπηρεσιών - στύλοι ΔΕΗ, φωτισμοί, επιγραφές, διαφημιστικές εγκαταστάσεις κ.λ.π.). Την ένταξη των κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο Την κλίμακα των κτηριακών όγκων, ως προς το μέγεθος, την έκταση και τη συνθετική δομή Την προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους με ιδιαίτερους όρους σε περίπτωση έντονης κλίσης, διατήρησης φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π. Τις αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, καθώς και τους τύπους κουφωμάτων Τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, σκιάδια, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): Τα υλικά κατασκευής (προτεινόμενα οικοδομικά υλικά, τεχνικές, σοβάδες / είδη, υφές, χρωματισμοί κ.λ.π.) Τους εμφανείς χρωματισμούς Τα ειδικά κτίρια (κτίρια κοινής ωφέλειας, εγκαταστάσεις τουριστικών καταλυμάτων) Την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς Επιπλέον δίδονται κατευθυντήριες οδηγίες ως προς την ενσωμάτωση των αρχών της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής και τις φυτεύσεις, αξιοποιώντας τις θεμελιώδεις αρχές της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (π.χ. σε σχέση με τον προσανατολισμό των κτισμάτων), σε συνδυασμό με τα τοπικά δεδομένα της περιοχής ( κλιματολογικές συνθήκες και τοπική χλωρίδα) αντίστοιχα. Η αναγκαιότητα της επιβολής των ως άνω, προέκυψαν κυρίως από τα δεδομένα της ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των συνηθέστερων ατυχών επιλογών ή και παραβάσεων επί του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, που συμβάλλουν στην υποβάθμιση του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος των οικισμών. Διαμορφώνεται έτσι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κατευθύνσεων δόμησης ως κάτωθι. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 2

1. Ένταξη κτηρίων στον πολεοδομικό ιστό και τοποθέτηση κτηρίου στο οικόπεδο: Σε ότι αφορά την τοποθέτηση του κτηρίου στο οικόπεδο, διατηρούνται οι γενικές κατευθύνσεις των Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ', άρθρο 2 παράγραφος 10) «Περί χαρακτηρισμού ως Παραδοσιακών Οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών», και Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995, άρθρο 3 παράγραφος 4) «Περί χαρακτηρισμού του τομέα Α' του οριοθετημένου τμήματος του οικισμού Αθύτου Ν. Χαλκιδικής ως παραδοσιακού και επιβολή ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης», και προστίθενται επιπλέον τα εξής: Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται με τα παρακάτω κριτήρια: Να επιδιώκεται η βέλτιστη χωροδιάταξη των οικοδομικών όγκων σε σχέση με τις ισοϋψείς του εδάφους και τον προσανατολισμό κλειστών και ανοιχτών χώρων, κατά τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου. Να προστατεύονται βασικά σημεία θέας κοινοχρήστων χώρων, όπως επίσης οπτικές φυγές και θεάσεις προς χαρακτηρισμένα μνημεία, αξιόλογα κτίσματα και στοιχεία της περιοχής (π.χ. κρήνες, φυσικά στοιχεία κ.τ.λ.) Να προστατεύεται κατά το δυνατόν η θέα όμορων οικοπέδων και κτισμάτων, όπως επίσης ο φυσικός ηλιασμός και αερισμός υφιστάμενων γειτονικών οικοδομών. Να μη διαμορφώνονται υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι μεταξύ όμορων οικοπέδων. Να προστατεύεται και να αναδεικνύεται το φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου και των όμορων ιδιοκτησιών, όπως και του κοινόχρηστου χώρου έμπροσθεν αυτών. Η τήρηση των παραπάνω διατάξεων υπόκειται στην κρίση του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, το οποίο εγκρίνει σε κάθε περίπτωση τη θέση του κτιρίου μέσα στο οικόπεδο και δύναται κατά την κρίση του να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς, με γνώμονα τη διατήρηση της υφιστάμενης δομής του οικισμού, τη διατήρηση παλιάς παραδοσιακού χαρακτήρα οικοδομής, την ανάδειξη φυσικών στοιχείων, αξιόλογων κτιρίων ή κοινοχρήστων χώρων. Προκειμένου το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής να γνωμοδοτήσει για την τοποθέτηση του κτίσματος / ή των κτισμάτων στο οικόπεδο, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται υποχρεωτικά από πρόσφατη δορυφορική εικόνα του ευρύτερου χώρου πέριξ του ακινήτου και από πλήρη φωτογραφική αποτύπωση του οικοπέδου και του άμεσου περιβάλλοντος χώρου: όμορα κτίσματα, κτίσματα στην έναντι πλευρά του δρόμου, όμορα οικόπεδα, δρόμοι και κοινόχρηστοι χώροι που βρίσκονται σε άμεση επαφή ή έναντι από το οικόπεδο. Tυχόν κοινόχρηστοι χώροι, χαρακτηρισμένα μνημεία, διατηρητέα κτίσματα ή άλλα στοιχεία (κρήνες, φυσικά στοιχεία κλπ), που βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με το ακίνητο, επισημαίνονται υποχρεωτικά στο τοπογραφικό διάγραμμα. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3, αποτελούν την εξειδίκευση των αντιστοίχων διατάξεων του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ', άρθρο 3 παρ.1), σύμφωνα με τις οποίες: "Η ογκοπλαστική μορφή των κτιρίων πρέπει να προσεγγίζει τα παραδοσιακά πρότυπα ως προς την σύνθεση, την κλίμακα και τας αναλογίας των όγκων. Η Επιτροπή Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δύναται, κατά την κρίση της, να επιβάλλει τροποποιήσεις, αναφερόμενες στην διάσπαση του όγκου του κτιρίου μέχρι και διαχωρισμού σε περισσότερα του ενός κτίρια, εάν τούτο επιβάλλεται από τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά πρότυπα του περιβάλλοντος." Επισημαίνεται ότι στο Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995) που αφορά στο παραδοσιακό τμήμα της Αφύτου, δεν γίνεται αντίστοιχη αναφορά για την ογκοπλαστική διάρθρωση των κτιρίων, με εξαίρεση τη γενική κατεύθυνση που δίδεται στην παράγραφο 1 του άρθρου 4, σύμφωνα με την οποία: "1. Οι κατασκευές ακολουθούν μορφολογικά τους τοπικούς Αρχιτεκτονικούς τύπους κτισμάτων και τις παραλλαγές τους." Η ακόλουθη αναλυτική προσέγγιση διευκρινίζει την παραπάνω διάταξη με αναφορά στα κύρια χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Χαλκιδικής και θεωρήθηκε αναγκαία δεδομένης της κρισιμότητας επιτυχούς ένταξης νέων οικοδομικών όγκων στους παραδοσιακούς οικισμούς της Π.Ε. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 3

2. Κλίμακα κτηριακών όγκων (μέγεθος, έκταση, συνθετική δομή): Η οικοδομική κλίμακα των επιμέρους όγκων της κάθε οικοδομής αλλά και της συνολικής ογκομετρικής σύνθεσης των οικοδομών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κλίμακα και τα γενικά χαρακτηριστικά του υφιστάμενου δομημένου περιβάλλοντος. Για το λόγο αυτό τα νέα οικοδομικά σύνολα θα πρέπει να έχουν λιτή γεωμετρική μορφή, αποτελούμενη από διακεκριμένες μονάδες πρισματικών όγκων, καθαρών σχημάτων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου που μπορούν να συνδυάζονται μεταξύ τους (π.χ. σε σύνθετη διάταξη Γ). Απαγορεύονται συνδυασμοί που οδηγούν σε πολύπλοκες κατόψεις με πολλαπλά σπασίματα. Οι όγκοι θα πρέπει να είναι εν γένει συμπαγείς. Η δημιουργία εσοχών και εν γένει ημιυπαίθριων χώρων στο κυρίως σώμα του κτίσματος, επιτρέπεται με τις προϋποθέσεις που ορίζονται σε επόμενη παράγραφο του παρόντος. Απαγορεύεται επίσης η δημιουργία καμπύλων επιφανειών ή όγκων κάθε είδους στα πρίσματα των κτισμάτων. Με στόχο να διατηρηθεί κατά το δυνατόν η επικρατούσα οικοδομική κλίμακα στο εσωτερικό των οικισμών, ο μέγιστος όγκος κάθε διακεκριμένης πρισματικής μονάδας κτίσματος κατοικίας, χωρίς να υπολογίζεται ο όγκος της στέγης, ορίζεται: i. για μονώροφο κτίσμα σε Vmax=400 m 3 ii. για διώροφο κτίσμα σε Vmax=700 m 3 Για κτίρια πάνω από το Vmax, επιβάλλεται η διάσπαση του όγκου σε επιμέρους ανεξάρτητους, έστω κι αν πρόκειται για λειτουργικά ενιαίο οικοδόμημα. Οι όγκοι που διαμορφώνονται δε θα πρέπει να είναι πανομοιότυποι, και μπορούν να βρίσκονται είτε σε επαφή είτε σε απόσταση μεταξύ τους, με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: - Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ ανεξάρτητων όγκων εντός του οικοπέδου ορίζεται σε 2,50 μ. - Η κλιμάκωση των όψεων μπορεί να επιτυγχάνεται με τη σύνθεση επιμέρους όγκων διαφορετικού ύψους. - Επιβάλλεται ο διαχωρισμός των εν επαφή μονάδων ως προς την κάτοψη, τουλάχιστον κατά 1,00 μ., ως προς τη μία ή την άλλη διεύθυνση. - Η τελική κτιριακή σύνθεση θα πρέπει να οργανώνεται λαμβάνοντας υπόψη ως κεντρικό συνθετικό στοιχείο τον υπαίθριο χώρο. Απώτερος στόχος είναι κατά περίπτωση η συνέχιση της οικιστικής ανάπτυξης με παράλληλη διατήρηση των βασικών χαρακτηριστικών του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τους περιορισμούς που θέτει ο προσανατολισμός, το φυσικό ανάγλυφο και η επιδιωκόμενη σχέση ανοιχτών και κλειστών χώρων, όπως προσδιορίζονται στις αντίστοιχες παραγράφους. 3. Ογκοπλαστική διάρθρωση (αναλογίες, σχέση ανοικτών, κλειστών και ενδιάμεσων - ημιυπαίθριων - χώρων): Χαρακτηριστικό γνώρισμα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής αποτελεί η άρρηκτη σύνδεση μεταξύ κλειστών και ανοιχτών χώρων. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με τα πρότυπα της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, η αυλή του οικοπέδου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται εξαρχής ως δομικό στοιχείο της σύνθεσης και όχι να προκύπτει ως "υπόλοιπο" των κλειστών χώρων του κτηρίου. Στο σύνολο των οικισμών, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως: i. οι αναλογίες των διακεκριμένων πρισματικών μονάδων ορθογωνίου παραλληλεπιπέδου, ορίζονται ως εξής (εικ.1): - Στην περίπτωση διώροφων κτισμάτων, θα πρέπει να κυμαίνονται, βάσει των επικρατουσών αναλογιών μήκους /πλάτους/ ύψους α) από 2/1/1 έως 2/1,5/2 (ορθογώνια) και β) από 1,5/1,5/1 έως 1/1/1 (κυβόσχημα). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4

εικ 1. Αναλογίες όγκων διώροφου κτίσματος - Στην περίπτωση ισόγειων κτισμάτων οι αναλογίες των πλευρών της κάτοψης θα πρέπει να κυμαίνονται από 2/1 έως 2/1,5. (εικ.2) εικ 2. Αναλογίες όγκων ισόγειου κτίσματος Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 5

ii. Ως μέγιστο μήκος πλευράς διώροφου κύριου κτίσματος ορίζεται το Ymax = 2*Ηmax, (όπου Η το μέγιστο ύψος του οικοδομήματος χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η στέγη, όπως αυτό ορίζεται στην παράγραφο 4 του παρόντος), ώστε να αποφεύγονται συνεχείς όψεις μεγάλου μήκους. Ειδικότερα σε κτίσματα τετράγωνης κάτοψης, ως μέγιστη διάσταση πλευράς τετραγώνου ορίζονται τα 10.00μ., με στόχο την αποφυγή νέων ογκωδών κατασκευών. iii. Τα παραπάνω εδάφια δεν έχουν εφαρμογή σε κτήρια κοινής ωφέλειας. 4. Αριθμός ορόφων, ύψη (ανά τομέα εάν προτείνεται) και επιτρεπόμενες κατασκευές πάνω από το hmax: Όσον αφορά στους οικισμούς Παλαιόκαστρο και Παρθενών, σε σχέση με το μέγιστο επιτρεπόμενο αριθμό ορόφων και το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτηρίων οι παράγραφοι 8α, 8β και 8γ του άρθρου 2 του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ') ορίζουν τα εξής: "8α. Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων των οικοδομών ορίζεται εις δύο (2) ανεξαρτήτως πλάτους οδού. Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου (3ου) ορόφου, χωρίς υπερβάσεως του συντελεστού δόμησης εις τινάς όψεις του κτιρίου, μόνο εάν ούτως προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους. 8β. Το μέγιστον επιτρεπόμενον ύψος οικοδομών ορίζεται εις επτά (7,00) μέτρα, μετρούμενο από το υψηλότερο σημείο της τομής του περιγράμματος της κατόψεως του κτιρίου με το φυσικό ή το διαμορφωμένο έδαφος. Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των δέκα (10) μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο της. Η ΕΕΑΕ δύναται να επιφέρει μικρής έκτασης μεταβολές κατά την κρίση της στα ως άνω ύψη, εφ' όσον απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων. 8γ. Υπεράνω του μέγιστου ύψους της οικοδομής επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης με τας απολύτως ελαχίστας κατά τα παραδοσιακά πρότυπα κλίσεις, καπνοδόχων και κτιστής δεξαμενής αποθήκευσης ύδατος, των απολύτως αναγκαίων ελαχίστων διαστάσεων. Η κλειστή δεξαμενή δέον να είναι εντός της στέγης ή σε περίπτωση δώματος, οργανικά συντιθέμενη με τον όγκο του κτίσματος, μεγίστου ύψους ουχί μεγαλυτέρου του ενός (1) μέτρου". Στη βάση της παραπάνω διάταξης, κρίνεται ότι η δυνατότητα κατασκευής τριώροφων κτιρίων, παράλληλα με την επιτρεπόμενη υπέρβαση του ύψους μέχρι τα 10.00μ., σε περίπτωση κλίσης του εδάφους, έχει ενθαρρύνει την κατασκευή υπερδιώροφων οικοδομών, μη συμβατών με την υφιστάμενη κλίμακα των παραδοσιακών συνόλων. Επισημαίνεται ακόμη ότι οι περιπτώσεις παραδοσιακών κτισμάτων μεγάλου ύψους υπήρξαν μεμονωμένες, ειδικότερα στον οικισμό του Παρθενώνα, ενώ φτάνουν κατά μέγιστο τα 8.50μ. - 9.00μ. ύψος. Με αυτά τα δεδομένα, η δυνατότητα υπέρβασης του ύψους, κρίθηκε σκόπιμο να μην έχει εφαρμογή στους εν λόγω οικισμούς. Όσον αφορά στον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, επισημαίνεται ότι με το Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995) δεν ορίζεται μέγιστος αριθμός ορόφων, ενώ σε σχέση με το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτηρίων, η παράγραφος 3 του άρθρου 3 ορίζει τα εξής: "3. Το μέγιστο ύψος οικοδομών ορίζεται σε 7,5μ. μετρούμενο από το υψηλότερο σημείο της τομής του περιγράμματος της κάτοψης του κτιρίου με το φυσικό ή το διαμορφωμένο έδαφος...λόγω κλίσεως του εδάφους η οικοδομή δεν θα υπερβαίνει σε οποιοδήποτε σημείο τα 9 μέτρα." Στα πλαίσια της αναγνώρισης του οικισμού, διαπιστώθηκε ότι η δυνατότητα υπέρβασης του ύψους μέχρι τα 9,00μ., χωρίς παράλληλα να τίθενται περιορισμοί ως προς τον αριθμό των ορόφων, είχε ως αποτέλεσμα την κατασκευή πλήθους νέων τριώροφων οικοδομών, συχνά μάλιστα χωρίς να τηρείται η απαραίτητη, βάσει της ισχύουσας διάταξης, προϋπόθεση κλίσεως του εδάφους. Κρίνοντας από τη συχνότητα εμφάνισης των εν λόγω νεόδμητων κατασκευών και την υφιστάμενη εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος, δεν δύναται να τεκμηριωθούν, στα πλαίσια της μελέτης, αντίστοιχοι περιορισμοί ως προς το μέγιστο ύψος των κτισμάτων. Κατά συνέπεια, η ισχύουσα διάταξη διατηρείται ως έχει. Συνεπώς, για τους οικισμούς Παλαιόκαστρον και Παρθενών, που εμπίπτουν στις διατάξεις του από Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 6

19.10.1978 Π.Δ. (ΦΕΚ 594 Δ'), προτείνεται να μην έχουν εφαρμογή τα εξής εδάφια: «Επιτρέπεται η κατασκευή τρίτου (3ου) ορόφου, χωρίς υπερβάσεως του συντελεστού δόμησης εις τινάς όψεις του κτιρίου, μόνο εάν ούτως προκύπτει λόγω κλίσεως του εδάφους» και «Η οικοδομή δεν δύναται να υπερβαίνει λόγω κλίσεως του εδάφους, το ύψος των δέκα (10) μέτρων σε οποιοδήποτε σημείο της. Η ΕΕΑΕ δύναται να επιφέρει μικρής έκτασης μεταβολές κατά την κρίση της στα ως άνω ύψη, εφ' όσον απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντός του, άνευ υπερβάσεως του αριθμού ορόφων.» Για τους εν λόγω οικισμούς προτείνεται: Ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων να μην υπερβαίνει τους δύο (2). Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των κτιρίων μετρούμενο από το γύρω φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος να μην υπερβαίνει τα 7,00 μέτρα μη συμπεριλαμβανομένου του ύψους της στέγης. Για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, που εμπίπτει στις διατάξεις του από 29.3.1995 Π.Δ. (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995), όπως προαναφέρθηκε, προτείνεται η διατήρηση της ισχύος της παραγράφου 3 του άρθρου 3. Σε ότι αφορά τις κατασκευές υπεράνω του μέγιστου ύψους, η παράγραφος 8γ του άρθρου 2 του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ') ορίζει τα εξής: "8γ. Υπεράνω του μέγιστου ύψους της οικοδομής επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης με τας απολύτως ελαχίστας κατά τα παραδοσιακά πρότυπα κλίσεις, καπνοδόχων και κτιστής δεξαμενής αποθήκευσης ύδατος, των απολύτως αναγκαίων ελαχίστων διαστάσεων. Η κλειστή δεξαμενή δέον να είναι εντός της στέγης ή σε περίπτωση δώματος, οργανικά συντιθέμενη με τον όγκο του κτίσματος, μεγίστου ύψους ουχί μεγαλυτέρου του ενός (1) μέτρου". Όσον αφορά στον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, επισημαίνεται ότι με το Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995), δεν διευκρινίζεται αν στο οριζόμενο ως μέγιστο ύψος περιλαμβάνεται και αυτό της στέγης, ενώ επίσης δεν υπάρχει αναφορά σε σχέση με τις κατασκευές υπεράνω αυτού. Οι παραπάνω ισχύουσες διατάξεις, εξειδικεύονται ή συμπληρώνονται ανά περίπτωση διατάγματος, ως προς το ύψος και την κλίση της στέγης, ενώ κρίθηκε σκόπιμο να καταργηθεί, προκειμένου για τους οικισμούς Παλαιόκαστρον και Παρθενών, η δυνατότητα κατασκευής κτιστών δεξαμενών συλλογής ομβρίων πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής. Σχετική εναλλακτική κατεύθυνση για την κατασκευή δεξαμενής συλλογής ομβρίων δίδεται στην παράγραφο 11 του παρόντος. Επισημαίνεται ότι ο τρόπος διαμόρφωσης της στέγης, περιγράφεται αναλυτικά σε επόμενη παράγραφο. 5. Προσαρμογή στο έδαφος και στην φυσική κλίση του εδάφους (έντονη κλίση, διατήρηση φυσικών σχηματισμών, υφιστάμενων ξερολιθιών, δένδρων κ.λ.π): Σε ότι αφορά την προσαρμογή των κτηρίων στο έδαφος οι παράγραφοι 2, 3 και 4 του άρθρου 6 του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ') προέβλεπαν τα εξής: "2. Δια τη διαμόρφωσιν ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων επιτρέπονται μόνον αι απολύτως αναγκαίαι εκσκαφαί. Εις περίπτωσιν κεκλιμένου εδάφους επιτρέπεται η διαμόρφωση του οικοπέδου δι' αναλημματικών τοίχων ή πρανών μεγίστου ύψους ενός και ημίσεος (1,50) μέτρου. 3. Παρέκκλισις του ανωτέρω μέγιστου ύψους επιτρέπεται, κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, και μόνον εις περίπτωσιν όπου τούτο επιβάλλεται απολύτως δια λόγους τεχνικούς ή και αισθητικούς και υπό τον όρον ότι η κατασκευή αύτη δύναται να ενταχθεί αισθητικώς εις το περιβάλλον του οικισμού. 4. Εις περίπτωσιν κατασκευής τοίχων αντιστηρίξεως, ούτοι θα πρέπει να διαμορφούνται, από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής συμφώνως προς τα παραδοσιακά πρότυπα." Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 7

Αντίστοιχα, οι παράγραφοι 14 και 15 του άρθρου 4 του Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995) προέβλεπαν τα εξής: "14. Για τη διαμόρφωση ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων, επιτρέπονται μόνο οι απολύτως αναγκαίες εκσκαφές. Σε περίπτωση κεκλιμένου εδάφους, επιτρέπεται η διαμόρφωση του οικοπέδου με αναπληρωματικούς τοίχους ή πρανή μεγίστου ύψους ενάμιση (1,5μ) μέτρου. Για μεγαλύτερο ύψος απαιτείται η γνώμη της αρμόδιας ΕΠΑΕ. 15. Σε περίπτωση κατασκευής τοίχων αντιστήριξης, αυτοί θα πρέπει να διαμορφώνονται από άποψη υλικού και τρόπου κατασκευής σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα." Οι διατάξεις των παραπάνω παραγράφων διατηρούνται στο σύνολό τους και προστίθενται επιπλέον περιορισμοί με στόχο τη βέλτιστη, κατά το δυνατό, διατήρηση και προστασία της γεωμορφολογίας του εδάφους, καθώς και των φυσικών στοιχείων του οικοπέδου. Επιπλέον κρίθηκε σκόπιμο να προστεθούν πιο εξειδικευμένες προδιαγραφές υλικών και τρόπου κατασκευής για τους τοίχους αντιστήριξης. Αναλυτικότερα προστίθενται τα εξής: Η διαμόρφωση των ακαλύπτων χώρων των οικοπέδων πρέπει να συντείνει στη διατήρηση τυχόν φυσικών σχηματισμών και υφιστάμενων δένδρων, όπως επίσης ξερολιθιών, αλωνιών και λοιπών στοιχείων που μαρτυρούν τη συνέχεια της αγροτικής παράδοσης του τόπου. Η παράμετρος της προστασίας των στοιχείων αυτών θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται εξαρχής υπόψη στην επιλογή της τοποθέτησης του οικοδομικού όγκου εντός του οικοπέδου. Σε περίπτωση μεγάλης υψομετρικής διαφοράς επί της ρυμοτομικής γραμμής μεταξύ οικοπέδου και στάθμης δρόμου επιτρέπεται η διαμόρφωση αναλημματικών τοίχων αναλόγου ύψους, και με την προϋπόθεση διατήρησης του αναγλύφου και τυχόν φυσικών σχηματισμών. Η κατασκευή των κάθε είδους τοιχίων γίνεται από ξηρολιθοδομή (ξερολιθιά), κατ' αντιστοιχία των αναβαθμών του αγροτικού τοπίου, είτε από εμφανή λιθοδομή, υποχρεωτικά με λίθους τοπικής προέλευσης, με τις προδιαγραφές κατασκευής της παρ.13. Δεν επιτρέπεται το ύψος τυχόν υπόγειων χώρων να υπερβαίνει τα 2,20 μ, άλλως προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Η συγκεκριμένη διάταξη κρίθηκε σκόπιμη προκειμένου να αποφευχθεί η καταστρατήγηση του μέγιστου ύψους με τη δημιουργία ωφέλιμων χώρων στο υπόγειο, χωρίς να προσμετρώνται στο ΣΔ. Επιτρέπεται η κατασκευή υπαίθριων κολυμβητικών δεξαμενών εφόσον κριθεί από το αρμόδιο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής ότι η χωροθέτηση και η μορφή τους δεν αλλοιώνει τη φυσιογνωμία του δομημένου και αδόμητου περιβάλλοντος χώρου, τα αξιόλογα στοιχεία του αγροτικού τοπίου, όπως επίσης το ανάγλυφο της περιοχής. Ως μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια ορίζονται τα 60 τ.μ. Οι νέες οικοδομές δε θα πρέπει να παραμορφώνουν ή να ξεπερνούν σε ύψος κορυφογραμμές ή λοφώδεις και βραχώδεις εξάρσεις της περιοχής, ώστε να μην αλλοιώνονται τα χαρακτηριστικά του φυσικού τοπίου. Με στόχο την τήρηση της διάταξης, η θέση του οικοπέδου επισημαίνεται σε απόσπασμα χάρτη ΓΥΣ της ευρύτερης περιοχής του οικισμού, κλίμακας 1:5000, που συνοδεύει το τοπογραφικό διάγραμμα, προκειμένου να συσχετιστεί το μέγιστο πραγματοποιούμενο ύψος με την κρίσιμη κορυφογραμμή, λοφώδη ή βραχώδη έξαρση της περιοχής. Είτε η κορυφογραμμή ή έξαρση, εμπίπτει εντός του οικοπέδου είτε βρίσκεται σε απόσταση εκτός αυτού, το προς εξέταση τμήμα της είναι αυτό που προκύπτει από την προβολή των κορυφών των ορίων του οικοπέδου σε αυτή. Το προς ανέγερση δηλαδή κτίσμα εξετάζεται από τα κατάντι της κορυφογραμμής - έξαρσης και όχι από άλλη οπτική γωνία. Τα ακριβή υψόμετρα για το παραπάνω τμήμα κορυφογραμμής- έξαρσης θα προκύπτουν από το τοπογραφικό διάγραμμα του οικοπέδου το οποίο θα αποτυπώνει με υψομετρικές καμπύλες και την όμορη ανάντι λωρίδα μέχρι την κορυφογραμμή- έξαρση. Το μικρότερο υψόμετρο του τμήματος της κορυφογραμμής- έξαρσης που αντιστοιχεί στο γήπεδο σύμφωνα με τα παραπάνω, θα είναι και το ανώτατο του προς ανέγερση κτιρίου. (βλέπε και έγγραφο ΕγγρΔΤΕ/α/5979/162/22207(Δ/νση Τοπ. Εφαρμογών). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 8

εικ 3. Στα σχήματα 1 και 2 παρουσιάζονται περιπτώσεις επιτυχούς προσαρμογής του κτιριακού όγκου στο φυσικό ανάγλυφο. 6. Μέγιστη κλίση εδάφους για οικοδομησιμότητα: Δεν κρίνεται αναγκαίο να οριστεί εντός των ορίων των οικισμών. 7. Τρόπος κάλυψης και επικάλυψης (στέγη - γεωμετρία, κλίσεις, χρώμα -, δώμα και αναλογία % στέγης - δώματος, ένταξη συστημάτων ΑΠΕ - πράσινες στέγες εάν προτείνονται κ.λ.π.): Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ'), για την επικάλυψη των κτισμάτων ορίζονται τα εξής: "Οι οικοδομές δέον όπως καλύπτονται δια στέγης μορφής όμοιας των παραδοσιακών (τετρακλινούς, δικλινούς, μονοκλινούς), μετά των αντιστοίχων προεξοχών, ή επιπέδου δώματος μετ' αναλόγου μορφής και διαστάσεων στηθαίου ή συνδυασμού των δύο συστημάτων, κατά τα επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος αυτών. Εις περίπτωσιν επιβολής στέγης, απαγορεύεται η συνέχιση των οικοδομικών εργασιών αίτινες ακολουθούν τας τοιαύτας του φέροντος οργανισμού και των τοίχων πληρώσεως του κτιρίου, προ της περατώσεως των εργασιών κατασκευής της στέγης. Η στέγη είναι υποχρεωτική έστω και εάν άνωθεν του κατασκευαζόμενου τμήματος οικοδομής επιτρέπεται ή προβλέπεται η κατασκευή επί πλέον ορόφου. Εις περίπτωσιν κατασκευής δώματος, τυχόν αναμονές (οπλισμού) καλύπτονται υποχρεωτικά." Αντίστοιχα σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 4 του Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995), για την επικάλυψη των κτισμάτων ορίζονται τα εξής: " 2. Τα κτίρια επικαλύπτονται με στέγες από κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου. Η κλίση της στέγης δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τριάντα πέντε τοις εκατό (35%). Η στέγη δε μπορεί να προεξέχει από τους τοίχους περισσότερο από σαράντα εκατοστά (0,40μ.) εκτός αν καλύπτει εξώστες ή εισόδους. Η κατασκευή στέγης είναι υποχρεωτική. Δεν επιτρέπεται η σύνδεση με δίκτυο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (ΔΕΗ) πριν από την αποπεράτωση των εργασιών κατασκευής της στέγης." Οι εν λόγω διατάξεις διατηρούνται και εξειδικεύονται περεταίρω με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τοπικής αρχιτεκτονικής των υπό μελέτη οικισμών. Αναλυτικότερα: Επιβάλλεται η στέγαση των κτισμάτων με τετράριχτη κεραμοσκεπή, μέγιστης κλίσης 35%, με επικάλυψη από κεραμίδια βυζαντινού, ρωμαϊκού ή γαλλικού τύπου, χρώματος κεραμιδί (απαγορεύεται το κόκκινο), ώχρα ή καφέ (terracotta). Σε ισόγεια κτίσματα επιτρέπεται επίσης η διαμόρφωση δίριχτης ή μονόριχτης στέγης. Η εξειδίκευση σε ότι αφορά τον τύπο στέγασης, καθώς και η συμπλήρωση ή διατήρηση, ανά περίπτωση διατάγματος, της μέγιστης κλίσης της στέγης, κρίθηκε αναγκαία με στόχο την αποφυγή νέων σύνθετων στεγάσεων με έντονα επικλινή κλίτη, παραδείγματα των οποίων δεν εντοπίστηκαν μεν εντός των υπό μελέτη παραδοσιακών οικισμών, αλλά εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα σε σύγχρονες οικοδομές σε άλλα οικιστικά σύνολα της Π.Ε. Χαλκιδικής, συνιστώντας βασικό στοιχείο αλλοίωσης του δομημένου περιβάλλοντος. Η μέγιστη επιτρεπόμενη προεξοχή της στέγης περιμετρικά του κτίσματος ορίζεται στα 0,20 μέτρα συμπεριλαμβανομένων των κεραμιδιών Μεγαλύτερη προεξοχή επιτρέπεται, μόνο για την κάλυψη εξώστη (με τις προδιαγραφές που τίθενται στην παράγραφο 10α του παρόντος). Κάθε διακριτός ορθογωνικός όγκος καλύπτεται από μία μόνο τετράριχτη στέγη. (εικ.4) Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 9

Στις περιπτώσεις συνδυασμού ισοϋψών ορθογωνικών όγκων σε σύνθετες διατάξεις π.χ. διάταξη Γ, η στέγαση επιβάλλεται να γίνεται με ενιαία στέγη, που ακολουθεί το περίγραμμα της κάτοψης του υποκείμενου ορόφου. (εικ.4) εικ 4. Στα δύο πρώτα σχήματα παρουσιάζονται οι ενδεικνυόμενοι τρόποι κάλυψης των κτιριακών όγκων. Στο τρίτο σχήμα παρουσιάζεται ενδεικτικός μη αποδεκτός τρόπος κάλυψης. Οι παραπάνω διατάξεις που προστίθενται, εξειδικεύουν τις προδιαγραφές της μορφής της στέγασης των κτιριακών συνθέσεων με στόχο αφενός την εναρμόνιση με τις νέες διατάξεις περί "Κλίμακας κτιριακών όγκων", που προστέθηκαν με την παράγραφο 2 του παρόντος, αφετέρου δε την αποφυγή τυχόν πολύπλοκων στεγάσεων. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της στέγης ορίζεται στα 1,50 μ. Μέσα στη στέγη απαγορεύεται η διάνοιξη ανοιγμάτων και η δημιουργία ορόφου, ή τμήματος ορόφου. Οι παραπάνω δύο διατάξεις προσθέτουν αναγκαίους περιορισμούς, με στόχο την αποφυγή νέων επιστεγάσεων μεγάλου ύψους, που έρχονται σε αντίθεση με τα παραδοσιακά πρότυπα και φιλοξενούν επιπλέον ανοίγματα ή και κλειστούς χώρους στο εσωτερικό τους, παραδείγματα των οποίων εντοπίστηκαν, κυρίως σε σύγχρονες οικοδομές, εντός μη παραδοσιακών οικισμών της Π.Ε. Χαλκιδικής. Απαγορεύεται κάθε είδους κατασκευή πάνω από τη στέγη εξαιρουμένων των καπνοδόχων. Ειδικότερα στον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου επιτρέπεται επίσης η εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων, στη βάση της ισχύουσας διάταξης, δεδομένου ότι η εμφάνισή τους είναι πλέον πολύ διαδεδομένη. Αναλυτικότερα, για το εν λόγω τμήμα του οικισμού της Αθύτου, η παράγραφος 11 του άρθρου 4 του Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995), ορίζει το εξής: "11. Απαγορεύεται η τοποθέτηση ηλιακών θερμοσιφώνων σε εμφανή σημεία της οικοδομής. Επιτρέπεται η τοποθέτησή τους επί της στέγης χωρίς να προεξέχουν από αυτήν." Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι ο τρόπος τοποθέτησης των ηλιακών συστημάτων στις στέγες των κτισμάτων έχει συμβάλλει σημαντικά στην αλλοίωση της φυσιογνωμίας των παραδοσιακών συνόλων. Επισημαίνεται ότι σε σχέση με τα στοιχεία τεχνολογικού εξοπλισμού, δίδονται συνολικές κατευθύνσεις και επιπλεόν περιορισμοί στην παράγραφο 11 του παρόντος. Στέγαση με δώμα επιτρέπεται σε ισόγεια κτίσματα κύριας ή βοηθητικής χρήσης και καθαρής ορθογωνικής μορφής, μέγιστης επιφανείας 30 τ.μ. Στην περίπτωση αυτή, δεν επιτρέπεται η προεξοχή της πλάκας του δώματος περιμετρικά της τοιχοποιίας, ενώ απαγορεύονται επίσης οι εμφανείς αναμονές. Το στηθαίο μπορεί να είναι χτιστό σε συνέχεια της επιφάνειας των όψεων του κτίσματος. Εναλλακτικά δύναται να τοποθετηθεί κιγκλίδωμα απλής μορφής, κατ' αντιστοιχία των κιγκλιδωμάτων των εξωστών (βλ. παράγραφο 10α του παρόντος) Απαγορεύεται οποιαδήποτε κατασκευή κλειστού όγκου στα δώματα (π.χ. απόληξη εσωτερικού κλιμακοστασίου). Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 10

8. Αρχιτεκτονικοί τύποι κτισμάτων με δυνατότητα διαφοροποιήσεων σε πεδινούς οικισμούς ή σε περιοχές με κλίσεις: Οι ακόλουθες διευκρινίσεις προστίθενται δεδομένου ότι η χωροθέτηση των παραδοσιακών κτιριακών όγκων σε σχέση με την κλίση του εδάφους αποτελεί χαρακτηριστικό της συνολικής εικόνας που εν τέλει διαμορφώνει το κάθε οικιστικό σύνολο. Ειδικότερα στους υπό μελέτη οικισμούς που αναπτύσσονται σε περιοχές με κλίση, η τοποθέτηση των ορθογωνικών κτιριακών μονάδων γίνεται με τη μακρά πλευρά του όγκου είτε κάθετα στις ισοϋψείς του εδάφους, είτε παράλληλα, σε συνάρτηση με τον τρόπο ανάπτυξης του εκάστοτε πολεοδομικού ιστού στο φυσικό ανάγλυφο, και τον κατά το δυνατό βέλτιστο προσανατολισμό του κτίσματος. Σε κάθε περίπτωση, στο σύνολο των οικισμών, η επιλογή της σχετικής χωροθέτησης θα πρέπει να βασίζεται στα επικρατούντα χαρακτηριστικά του άμεσου δομημένου περιβάλλοντος. Μορφολογικά στοιχεία Σε ότι αφορά τα ανοίγματα - κουφώματα καθώς και τα λοιπά επιμέρους μορφολογικά στοιχεία των οικοδομών, του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ' - άρθρο 3 παρ. 5 και 6), προβλέπονται τα εξής: "5. Η κατασκευή ενός εκάστου των κατωτέρων στοιχείων των οικοδομών επιτρέπεται μόνον εάν απαντώνται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση στις οικοδομές του αμέσου περιβάλλοντος του κτιρίου. α) Εξωστών ανοικτών ή κλειστών εν εσοχή ή εν εξοχή β) Προστεγασμάτων γ) Κλιμάκων ανοιχτών δ) Στοών ε) Τοίχων αντιστηρίξεως στ) Κογχών ζ) Πέργκολας η) Αρχιτεκτονικών προεξοχών και λοιπών λειτουργικών ή διακοσμητικών στοιχείων. 6. Άπαντα τα κατά την προηγούμενη παράγραφο στοιχεία ως και τα κουφώματα και οι καμινάδες προσαρμόζονται ως προς την μορφή, το υλικό, τον τρόπο κατασκευής και τους χρωματισμούς, εις τα παραδοσιακά πρότυπα του αμέσου περιβάλλοντος της οικοδομής." Οι ως άνω παράγραφοι θέτουν ένα γενικό πλαίσιο προσέγγισης που βασίζεται στον τρόπο με τον οποίο ο κάθε μελετητής αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει την έννοια των "παραδοσιακών προτύπων" σε κάθε οικισμό. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο σε σχέση με τα επιμέρους μορφολογικά στοιχεία των οικοδομών, χρήζει συνολικής συμπλήρωσης για τους οικισμούς Παλαιόκαστρο και Παρθενών που εμπίπτουν στο Π.Δ. της 19.10.1978. Όσον αφορά στο παραδοσιακό τμήμα του οικισμού της Αθύτου, το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο (παράγραφοι 3, 4, 5 και 8 του άρθρου 4 του Π.Δ. από 29.3.1995 - ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995) κρίνεται αρκετά εξειδικευμένο. Συγκεκριμένα ορίζει τα εξής: "3. Τα ανοίγματα των όψεων επιβάλλεται να ακολουθούν τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού ως προς τη θέση, τη μορφή και τις διαστάσεις τους. Τα κουφώματα επιβάλλεται να είναι ξύλινα ταπλαδωτά, καρφωτά ή περσιδωτά, με υαλοστάσια που χωρίζονται σε μικρότερα τμήματα και καίτια κατά τα παραδοσιακά πρότυπα. Απαγορεύονται τα πλαστικά και συρόμενα πατζούρια και η χρήση δομικών υλικών ξένων προς την παράδοση του οικισμού. Μετά από γνωμοδότηση της ΕΠΑΕ δύναται να επιτρέπεται η χρήση αλουμινοκατασκευών σε ανοιχτούς χρωματισμούς εφόσον ακολουθούν κατασκευαστικά τα παραδοσιακά πρότυπα. 4. Επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο ή σε εσοχή εντός του σώματος τους κτιρίου, που καλύπτονται υποχρεωτικά με στέγη κατά παραδοσιακά πρότυπα. Οι ανοιχτοί εξώστες κατασκευάζονται από μπετόν ή ξύλο και μπορούν να στηρίζονται σε ξύλινα υποστυλώματα ή σε ξύλινα μεταλλικά φουρούσια σύμφωνα με τα παραδοσιακά πρότυπα της περιοχής. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 11

Επίσης από ξύλο κατασκευάζονται και τα φέροντα στοιχεία στέγης των ανοιχτών εξωστών. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή γωνιακών εξωστών. Το μήκος των ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τα 2/5 τους συνολικού μήκους των όψεων. Το πλάτος τους δεν μπορεί να είναι μικρότερο από 0,8μ. ούτε μεγαλύτερο από 1,6μ. 5. Κλειστές προεξοχές (σαχνισί) πλάτους από 0,5μ. μέχρι 0,9μ, επιτρέπονται σε μικρά τμήματα του ορόφου και προσμετρώνται μόνο στο Σ.Δ. Το κάτω μέρος της προεξοχής πρέπει να απέχει από το οριστικά διαμορφωμένο έδαφος τουλάχιστον 3μ.... 8. Σε περίπτωση κατασκευής εξωτερικής σκάλας προς τον όροφο, αυτή πρέπει να τοποθετείται σε επαφή με το κτίριο και σε ελεγχόμενη από την αρμόδια ΕΠΑΕ θέση." Συνολικά, για τους υπό μελέτη οικισμούς, κρίθηκε σκόπιμη η εφαρμογή συγκεκριμένων κατευθύνσεων, όρων και περιορισμών όπως διατυπώνονται στις παραγράφους 9 και 10 του παρόντος, για κάθε στοιχείο χωριστά (ανοίγματα, κουφώματα, εξώστες - ανοιχτοί/κλειστοί - εξωτερικές κλίμακες κ.α.). 9. Αναλογίες και θέση ανοιγμάτων, τύποι κουφωμάτων Σε σχέση με τις επιτρεπόμενες αναλογίες, το μέγιστο ποσοστό και τον τρόπο διαμόρφωσης των ανοιγμάτων, ορίζονται τα εξής: Τα ανοίγματα θα πρέπει να έχουν σχήμα ορθογωνικό. Απαγορεύονται ανοίγματα ιδιόμορφων σχημάτων (π.χ. κυκλικά, πολύπλευρα, τοξωτά, αψιδωτά, τρίγωνα κ.α.), καθώς και τοξωτών πρεκιών. Το πλήρες θα πρέπει να υπερτερεί του κενού στις επιφάνειες των όψεων. Συνολικά το ποσοστό των ανοιγμάτων δε θα πρέπει να ξεπερνά το 20% της συνολικής επιφάνειας των όψεων, για τους οικισμούς Παλαιόκαστρο και Παρθενών, και το 30% αντίστοιχα για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου. Σε τοιχοποιίες εμφανούς λιθοδομής η διαμόρφωση των ανοιγμάτων γίνεται με ενιαίο οριζόντιο ξύλινο, μεταλλικό ή λίθινο πρέκι. Δυνατή είναι και η διαμόρφωση πρεκιού εμφανούς οπλισμένου σκυροδέματος με επεξεργασία αδρής επιφάνειας (π.χ. χτυπητό, υδροβολημένο κλπ). Οι παραπάνω περιορισμοί διατυπώθηκαν δεδομένου ότι στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών το πλήρες υπερτερεί του κενού, ειδικότερα στις φέρουσες λίθινες τοιχοποιίες των όγκων, αλλά και συνολικά στην κατασκευή. Σε σχέση με το επιτρεπόμενο ποσοστό ανοιγμάτων, προτείνεται η διάκριση των επιμέρους οικισμών, δεδομένης της σημερινής εικόνας των συνόλων και της συγκριτικά μεγαλύτερης εξωστρέφειας που χαρακτηρίζει τα κτίσματα του παραθαλάσσιου οικισμού της Αθύτου. Σημειώνεται ακόμη ότι εκτός του παραδοσιακού τμήματος της Αθύτου, στους Τομείς Β και Γ του οικισμού, ορίζεται ήδη από το ισχύον πλαίσιο ο περιορισμός του ποσοστού των ανοιγμάτων στο 30% της συνολικής επιφάνειας των όψεων, γεγονός που ενισχύει περεταίρω την απόφαση γενίκευσής του και για το παραδοσιακό τμήμα του οικισμού. Προστίθενται επιπλέον τα εξής: Απαγορεύεται η περιμετρική επένδυση των ανοιγμάτων με κάθε είδους πλακίδια ή άλλα διακοσμητικά υλικά. Eιδικότερα για τους οικισμούς Παλαιόκαστρο και Παρθενών: Το μέγιστο πλάτος παραθύρου ορίζεται σε 0,80 μ. και θύρας σε 1,20 μ. Ειδικότερα, κατόπιν έγκρισης του αρμοδίου Σ.Α. το μέγιστο πλάτος ανοίγματος: i. σε θύρες ισογείου μπορεί να φτάνει και τα 1,50 μ. ii. σε θύρες ισόγειων καταστημάτων μπορεί να φτάνει και τα 2,00 μ. Στην περίπτωση εισόδου σε κλειστό χώρο στάθμευσης, το μέγιστο πλάτος του ανοίγματος ορίζεται σε 2,50 μ και το μέγιστο ύψος σε 2,20 μ. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 12

Σε ότι αφορά τον τύπο των κουφωμάτων ορίζονται τα εξής: Τα υαλοστάσια επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, ανασυρόμενα ή και ανακλινόμενα. Τα εξώφυλλα επιβάλλεται να είναι ξύλινα, ανοιγόμενα, γαλλικού ή γερμανικού τύπου, ή ανακλινόμενα, καρφωτά, περσιδωτά ή ταμπλαδωτά. Απαγορεύονται τα συρόμενα κουφώματα. Επισημαίνεται ότι αντίστοιχες κατασκευές υαλοστασίων και εξώφυλλων συναντώνται ήδη με μεγάλη συχνότητα σε οικοδομές των οικισμών, ενώ διευκρινίζεται ότι ατυχής, ως προς την προσαρμογή, είναι συνήθως η επιλογή του υλικού και του χρωματισμού (π.χ. λευκό αλουμίνιο) και όχι ο τύπος του κουφώματος. Στους παραπάνω τύπους προστέθηκαν τα ανακλινόμενα, εφόσον κρίθηκε ότι αποτελούν επιλογές που δύναται να ενταχθούν ομαλά στη φυσιογνωμία των οικισμών. Τα περσιδωτά γαλλικού και γερμανικού τύπου αποτελούν κατά κανόνα μεταγενέστερες (των παραδοσιακών) προσθήκες που έχουν ενσωματωθεί πλέον στην εικόνα του δομημένου περιβάλλοντος. Για το παραδοσιακό τμήμα του οικισμού της Αθύτου, η ισχύουσα διάταξη, περί επιβολής υποδιαιρέσεων (καϊτιών) στα υαλοστάσια καταργείται, δεδομένου ότι στην πλειοψήφία των νεόδμητων κατασκευών δεν εφαρμόζεται ήδη. Αποδίδεται έτσι η ελευθερία της εν λόγω επιλογής στον εκάστοτε μελετητή, αφού κρίνεται ότι τα ενιαία υαλοστάσια δεν αποτελούν μη αποδεκτή επιλογή εντός των οικισμών, με την προϋπόθεση να τηρούνται οι μέγιστες επιτρεπόμενες διαστάσεις και αναλογίες των ανοιγμάτων, όπου ορίστηκαν παραπάνω. Η κατασκευή σιδεριών ασφαλείας γίνεται από οριζόντιες διατομές απλής μορφής. Η διάταξη προστίθεται με στόχο την αποφυγή της τοποθέτησης σιδεριών με πολύπλοκα διακοσμητικά μοτίβο, που δε συνάδουν με την επικρατούσα λιτή διακοσμητική διάθεση των παραδοσιακών κατασκευών. Τέλος, ως προς το υλικό και το χρώμα των κουφωμάτων ορίζονται τα εξής: Απαγορεύονται τα πλαστικά κουφώματα Απαγορεύονται οι αλουμινοκατασκευές κάθε είδους. Κατ' εξαίρεση, για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, διατηρείται η δυνατότητα τοποθέτησης αλουμινοκατασκευών σε αποχρώσεις πλην του λευκού, κατόπιν έγκρισης του αρμοδίου Σ.Α. Σε καταστήματα και χώρους στάθμευσης επιτρέπεται η κατασκευή των κουφωμάτων από σίδηρο. Όλα τα εξωτερικά κουφώματα κάθε κτιρίου επιβάλλεται να έχουν ενιαίο χρωματισμό. 10. Επιμέρους μορφολογικά στοιχεία (εξώστες, εξωτερικές κλίμακες, χαγιάτια, σκιάδια μάνδρες, περιφράξεις, υδρορροές, κ. λ. π.): α. Εξώστες (ανοιχτοί και κλειστοί) Όσον αφορά τους εξώστες, κρίθηκε σκόπιμη η διατύπωση συγκεκριμένων περιορισμών σε σχέση με τη μορφή, τις αναλογίες και τον τρόπο κατασκευής τους, διατηρώντας τη διάκριση, βάσει του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, μεταξύ ανοιχτών (σε πρόβολο ή σε εσοχή) και κλειστών εξωστών. Όσον αφορά στους περιορισμούς που ορίζονται από το εν λόγω διάταγμα, κρίθηκε σκόπιμη η περαιτέρω εξειδίκευσή τους, λαμβάνοντας υπόψη μη συμβατές κατασκευές που εντοπίζονται σήμερα εντός του παραδοσιακού πυρήνα του οικισμού (π.χ. δυσανάλογοι σε μέγεθος, συνεχείς ή επαναλαμβανόμενοι εξώστες σε σύγχρονα κυρίως κτίσματα). Αναλυτικότερα: Ανοιχτοί εξώστες σε εσοχή (ημιυπαίθριοι χώροι) Διατηρείται η διάταξη που αφορά στον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, σύμφωνα με την οποία επιτρέπεται η κατασκευή ανοιχτών εξωστών σε εσοχή εντός του σώματος του κτηρίου που καλύπτονται υποχρεωτικά με στέγη, κι επιπλέον προτείνεται να έχει γενική ισχύ για το σύνολο των οικισμών, δεδομένης της συχνότητας με την οποία εντοπίζονται αντίστοιχες διαμορφώσεις στο δομημένο περιβάλλον (παραδοσιακών και σύγχρονων κατασκευών). Ωστόσο, κρίθηκε σκόπιμη η διατύπωση των ακόλουθων περιορισμών: Η δημιουργία ανοιχτών εξωστών σε εσοχή εντός του σώματος του κτιρίου, επιτρέπεται με τις εξής Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 13

προϋποθέσεις: Ο εξώστης διαμορφώνεται με ορθογωνική κάτοψη και εντάσσεται στο περίγραμμα της κύριας στέγης του όγκου. Το μέγιστο βάθος της εσοχής ορίζεται σε 2,00 μ. Επιτρέπεται η διαμόρφωση μόνο ενός ανοιχτού εξώστη σε εσοχή ανά μονάδα πρισματικού όγκου. Ανοιχτοί εξώστες σε πρόβολο Σχετικά με την κατασκευή των ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο, διατηρείται η διάταξη που αφορά στο παραδοσιακό τμήμα του οικισμού της Αθύτου, σύμφωνα με την οποία οι εξώστες κατασκευάζονται από μπετόν ή ξύλο, η οποία αναδιατυπώνεται, και αποκτά γενική ισχύ για το σύνολο των οικισμών, ως εξής: Η φέρουσα κατασκευή των εξωστών σε πρόβολο μπορεί να είναι ξύλινη, είτε μεταλλική, είτε από οπλισμένο σκυρόδεμα, με ορθογωνική κάτοψη. Επισημαίνεται ότι πλέον των ξύλινων ανοιχτών εξωστών, κατά τα παραδοσιακά πρότυπα, κρίθηκε σκόπιμο να εξακολουθούν να επιτρέπονται οι κατασκευές από οπλισμένο σκυρόδεμα σε πρόβολο, δεδομένης της συχνότητας με την οποία εμφανίζονται πλέον ανάλογες επιλογές εντός των οικισμών, καθώς και μεταλλικές κατασκευές. Στην περίπτωση εξώστη οπλισμένου σκυροδέματος ως μέγιστο πάχος πλάκας ορίζονται τα 0,15 μ. ενώ κρίνεται σκόπιμο να αποφεύγεται η κατασκευή δοκών ή μπετονένιων φουρουσιών, καθώς και η κάθε είδους περιμετρική κρέμαση. Καταργείται η αναφορά σε "ξύλινα ή μεταλλικά φουρούσια" προκειμένου για εξώστες κατασκευής από μπετόν, η οποία μεταφράστηκε σε διακοσμητική τοποθέτηση ξύλινων δοκαριών υπό της πλάκας εξωστών οπλισμένου σκυροδέματος. Η δυνατότητα ενίσχυσης της στήριξης με μεταλλικές ή ξύλινες αντηρίδες αντίστοιχα, διατηρείται μόνο για την περίπτωση μεταλλικών ή ξύλινων εξωστών. Σχετικά με τις διαστάσεις των ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο, διατηρείται η ισχύουσα διάταξη που αφορά στον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, η οποία εξειδικεύεται, και αποκτά γενική ισχύ για το σύνολο των οικισμών, ως εξής: Το ελάχιστο πλάτος ανοιχτού εξώστη σε πρόβολο ορίζεται σε 0,80 μ. και το μέγιστο σε 1,00 μ. Ειδικότερα σε εξώστες ξύλινης ή μεταλλικής φέρουσας κατασκευής, το μέγιστο πλάτος μπορεί να προσαυξάνεται σε 1,60 μ, με την προϋπόθεση ότι στηρίζεται σε ξύλινες ή μεταλλικές αντηρίδες, είτε ξύλινους ή μεταλλικούς αντίστοιχα στυλοβάτες που καταλήγουν στο έδαφος. Ο περιορισμός του μέγιστου πλάτους προστέθηκε με στόχο την αποφυγή εξωστών μεγάλου πλάτους, όπως επίσης στεγασμένων χώρων εκτεταμένης επιφάνειας στο ισόγειο, αλλά και στον όροφο των κατασκευών (εφόσον ο ανοιχτός εξώστης επικαλύπτεται). Προστίθενται επίσης οι ακόλουθες διατάξεις: Το μήκος του ανοιχτού εξώστη σε πρόβολο δεν δύναται να υπερβαίνει τα 2/3 του μήκους της εν επαφή όψης. (εικ.5) εικ 5. Πρώτο σχήμα: γενικοί περιορισμοί διαστάσεων εξώστη. Δεύτερο σχήμα: περιορισμοί διαστάσεων ξύλινου ή μεταλλικού εξώστη με στήριξη σε αντηρίδες ή στυλοβάτες. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 14

Η ελάχιστη απόσταση του ανοιχτού εξώστη από τις γωνίες του κτίσματος ορίζεται στα 0,50μ. Ανά διακεκριμένη μονάδα όγκου, ειδικότερα σε ότι αφορά την κατοικία, καθώς και κτίσματα ξενώνων μικρής κλίμακας ή επαγγελματικής χρήσεως, επιτρέπεται η κατασκευή μόνο ενός εξώστη στη στενή πλευρά των κτισμάτων και μέχρι δύο συνολικά εξωστών. Διατηρείται η απαγόρευση της κατασκευής γωνιακών ανοιχτών εξωστών, όπως ορίζεται για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, (παρ. 4 άρθρου 4, Π.Δ. από 29.3.1995) και αποκτά γενική ισχύ για το σύνολο των οικισμών. Απαγορεύεται η τοποθέτηση ανοιχτού εξώστη σε πρόβολο, σε συνέχεια τυχόν ανοιχτού εξώστη σε εσοχή. Σε ότι αφορά τη στέγαση των ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο: Το προστέγασμα των εξωστών διαμορφώνεται ως ανεξάρτητη, οριζόντια ή με μικρή κλίση έως 3%, ελαφριά, μεταλλική ή ξύλινη κατασκευή ορθογωνικής κάτοψης και ομοίων διαστάσεων με τον εξώστη, από απλές διατομές χωρίς διακοσμητικές απολήξεις διαμορφώσεις. (εικ.6) Η ανώτερη επιφάνεια των στεγάστρων, στην περίπτωση αυτή, θα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 0,50μ. από την απόληξη της τοιχοποιίας. Η επικάλυψη του προστεγάσματος μπορεί να γίνεται με φυσικό πράσινο (κληματαριές, αναρριχόμενα φυτά) είτε με ξύλινες ορθογωνικές, ή μεταλλικές διατομές, ή εν γένει φυσικά υλικά. Απαγορεύεται η επικάλυψη με κεραμίδια. Εναλλακτικά επιτρέπεται επίσης η τοποθέτηση υαλοπινάκων ή αναλόγων διαφανών υλικών. Σε ανοιχτούς εξώστες σε πρόβολο, ελάχιστου μήκους 2,00 μ., είναι δυνατή επίσης η επιστέγαση: i. με προέκταση της κύριας στέγης ακολουθώντας υποχρεωτικά την κλίση της, και μόνο με την προϋπόθεση ξύλινης φέρουσας κατασκευής αυτής, που προβάλλεται εμφανής εξωτερικά του κτιρίου. ii. με ανεξάρτητο επικλινές τμήμα ξύλινης κατασκευής που ακολουθεί υποχρεωτικά την κλίση της στέγης. Το ανώτερο σημείο της επικάλυψης της στέγασης του εξώστη δε μπορεί να απέχει από το κατώτερο σημείο της φέρουσας κατασκευής της κύριας στέγης του κτίσματος απόσταση μεγαλύτερη των 0,30 μ. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις η στέγαση του εξώστη στηρίζεται υποχρεωτικά σε κατακόρυφους ξύλινους στυλοβάτες, που καταλήγουν είτε στο επίπεδο του εξώστη, είτε στο έδαφος.. Η επικάλυψη γίνεται με το υλικό επικάλυψης της κύριας στέγης. (εικ. 6) Η επιβολή ξύλινης φέρουσας κατασκευής της επιστέγασης τίθεται έτσι ώστε να αποφεύγονται οι εκτεταμένες προεξοχές πλάκας οπλισμένου σκυροδέματος. Ο περιορισμός του ελάχιστου μήκους εξώστη, τέθηκε ώστε να αποφευχθούν δυσανάλογα μικρές (σε σχέση με την κύρια στέγη) κατασκευές στεγάστρων με επικάλυψη από κεραμίδια. Αναγκαίο κρίνεται επίσης η επιστέγαση του εξώστη να ακολουθεί την κλίση της κύριας στέγης προκειμένου να αποφεύγονται πολύπλοκες στεγάσεις πολλαπλών κλίσεων στον ίδιο κτιριακό όγκο. εικ 6. Δυνατότητες στέγασης εξωστών: ανεξάρτητη οριζόντια ελαφριάς κατασκευής, σε προέκταση της κύριας στέγης και ανεξάρτητη επικλινής, με στήριξη σε στυλοβάτες. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 15

Οι εναλλακτικές στεγάσεις που περιγράφονται ως άνω, εφόσον τηρηθούν οι σχετικοί περιορισμοί ως προς τα μεγέθη, τα υλικά και τους χρωματισμούς (βλ. και παραγράφους 13 και 14 του παρόντος), κρίνεται ότι μπορούν να ενσωματωθούν επιτυχώς στη φυσιογνωμία του δομημένου περιβάλλοντος. Η επίστρωση εξωστών ελαφριάς κατασκευής επιβάλλεται να είναι από ξύλινες σανίδες στη φυσική τους απόχρωση. Σε ότι αφορά τα στηθαία των ανοιχτών εξωστών εν γένει, κατ αναλογία με τα επικρατούντα υφιστάμενα πρότυπα και προκειμένου να αποφεύγονται σύνθετες "νεοπαραδοσιακές" διαμορφώσεις, ορίζονται τα εξής: Στους εξώστες επιτρέπεται η διαμόρφωση κιγκλιδωμάτων με γραμμικά, κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία απλής μορφής, ξύλινα ή μεταλλικά. Επιτρέπεται επίσης ο συνδυασμός των δύο υλικών. Απαγορεύονται σε κάθε περίπτωση κιγκλιδώματα με επιπλέον διακοσμητικά στοιχεία περίπλοκων σχημάτων και συνδυασμών, τα κτιστά κιγκλιδώματα με διακοσμητικές εγκοπές, καθώς και τα κιγκλιδώματα με τη μορφή μπαλούστρων. Κλειστοί εξώστες (σαχνισιά) Οι ισχύουσες διατάξεις σε σχέση με τους κλειστούς εξώστες, που αφορούν στον οικισμό της Αθύτου, διατηρούνται ως προς τις μέγιστες επιτρεπόμενες διαστάσεις, ενώ συμπληρώνονται με περιορισμούς που αφορούν στην καλύτερη δυνατή σχέση των κλειστών εξωστών με διαμορφώσεις κοινόχρηστων χώρων και γειτονικές ιδιοκτησίες. Σημειώνεται ότι οι ίδιες διατάξεις κρίθηκε σκόπιμο να εφαρμόζονται για το σύνολο των οικισμών. Η κατασκευή των κλειστών εξωστών επιτρέπεται στον ανώτερο όροφο, προσμετράται στον Σ.Δ. και εκτείνεται σε τμήμα της όψης. Επιπλέον τίθενται οι εξής περιορισμοί: Το ελάχιστο πλάτος του κλειστού εξώστη ορίζεται σε 0,50μ., και το μέγιστο σε 0,90μ. Ο κλειστός εξώστης επιτρέπεται να εξέχει πέραν της ρυμοτομικής γραμμής του οικοπέδου μέχρι 0,40μ. με την προϋπόθεση ότι θα απέχει από τυχόν απέναντι εξώστη τουλάχιστον 4,00μ. Εξώστες που έχουν πρόσωπο σε δρόμους πλάτους μεγαλύτερου των 4,80μ. μπορούν να εξέχουν πέραν της ρυμοτομικής γραμμής απόσταση μεγαλύτερη των 0,40μ. με την προϋπόθεση πάντα ότι η απόσταση από τον απέναντι παραμένει τουλάχιστον 4,00μ. Το κατώτερο σημείο αυτών πρέπει να απέχει τουλάχιστον 3,00μ. από το πεζοδρόμιο ή το φυσικό ή διαμορφωμένο έδαφος. Ο κλειστός εξώστης απέχει από τα πίσω ή τα πλάγια όρια του οικοπέδου τουλάχιστον 2,50μ. Η επιστέγαση του κλειστού εξώστη διαμορφώνεται ως φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. (εικ.7) εικ 7. Στέγαση του κλειστού εξώστη σε φυσική συνέχεια της στέγης του κτιρίου. Επιπλέον των ανωτέρω οριζόμενων, προστίθενται τα εξής: Απαγορεύεται η κατασκευή ανοικτού εξώστη πέραν του κλειστού, προκειμένου να αποφεύγονται μεγάλου μήκους συνολικές προεξοχές από το κύριο σώμα του κτιριακού όγκου. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 16

Το συνολικό μήκος των ανοιχτών σε πρόβολο και κλειστών εξωστών δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τα 2/5 του συνολικού μήκους των όψεών του. Επισημαίνεται ότι η αναλογία του μήκους των ανοιχτών εξωστών σε πρόβολο σε σχέση με το συνολικό μήκος των όψεων, όπως ορίζεται βάσει της ισχύουσας διάταξης για τον παραδοσιακό τομέα Α της Αθύτου, αναδιατυπώνεται ως ανωτέρω και εφαρμόζεται στο σύνολο των οικισμών, με στόχο την αποφυγή πολλαπλών και "φλύαρων" διαμορφώσεων στις όψεις του κτίσματος και την κατά το δυνατόν διατήρηση της συμπαγούς δομής του κτιριακού όγκου. Απαγορεύονται οι περιμετρικοί και συνεχείς σε όλο το μήκος της όψης εξώστες (ανοιχτοί και κλειστοί) καθώς και οι εξώστες με σχήμα διαφορετικό του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.), με στόχο την αποφυγή τυχόν "φλύαρων" συνδυασμών σε νέες οικοδομές. Το αρμόδιο Σ.Α. μπορεί να επιβάλλει επιπλέον περιορισμούς ως προς τη θέση και το μέγεθος των εξωστών (ανοιχτών και κλειστών) σε κάθε κτίριο ξεχωριστά για λόγους προσαρμογής και προστασίας του κτισμένου και φυσικού χώρου που το περιβάλλει. β. Σκίαστρα Σε ότι αφορά τις κατασκευές σκιάστρων εντός των οικισμών, πλέον των στεγάσεων των εξωστών, προστίθενται τα εξής: Για τη στέγαση μεμονωμένων ανοιγμάτων θυρών εισόδου της οικοδομής επιτρέπεται η διαμόρφωση σκιάστρου, ορθογωνικής κάτοψης και ελαφριάς μεταλλικής - ξύλινης κατασκευής, ή πλάκας σκυροδέματος, σε πρόβολο. Το μέγιστο πλάτος του σκιάστρου ορίζεται σε 1,00 μ. Τα στέγαστρα και σκίαστρα που τοποθετούνται στην κάθε οικοδομή, θα πρέπει να ενσωματώνονται διακριτικά στο συνολικό σχεδιασμό των όψεων. Γενικά, προτιμώνται οι ελαφριές κατασκευές σκίασης με λεπτές διατομές, ώστε να είναι διακριτές μορφολογικά, από τον κύριο όγκο των κτισμάτων. Απαγορεύονται προστεγάσματα σχημάτων διαφορετικών του ορθογωνικού (καμπύλα σχήματα, πολύγωνα, τρίγωνα κ.α.). Απαγορεύονται εν γένει κάθε είδους προστεγάσματα με επικάλυψη κεραμιδιών, τόσο στις όψεις των κτισμάτων όσο και στους υπαιθρίους, δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους των οικισμών. Εναλλακτικά, όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, τυχόν σκιάδια και στέγαστρα διαμορφώνονται κατ' αναλογία των οριζόντιων προστεγασμάτων ελαφριάς μεταλλικής - ή ξύλινης κατασκευής, όπως περιγράφηκαν για τους εξώστες (βλ. παρ. α). Σε ότι αφορά την τοποθέτηση τεντών, η παράγραφος 8 του άρθρου 3 του Π.Δ. της 19.10.1978 (ΦΕΚ 594 Δ') προέβλεπε τα εξής: "Απαγορεύεται η τοποθέτησις πετασμάτων (τεντών) εις οιουσδήποτε χώρους, πλην των ισογείων χώρων παραμονής ατόμων των κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κ.λπ. κατά την κρίσιν της Επιτροπής Ενασκήσεως Αρχιτεκτονικού Ελέγχου από απόψεως μορφής, χρώματος, υλικού κ.λπ." Ομοίως ορίζεται για τον παραδοσιακό τομέα Α του οικισμού της Αθύτου, σύμφωνα με την παράγραφο 10 του άρθρου 4 του Π.Δ. από 29.3.1995 (ΦΕΚ 248Δ/ 18.4.1995). Η εν λόγω διάταξη εξειδικεύεται ως ακολούθως: Η τοποθέτηση τεντών επιτρέπεται αποκλειστικά σε ισόγειους χώρους παραμονής ατόμων (κέντρων αναψυχής, εστιατορίων κ.λ.π), μετά από έγκριση του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής, και μόνο σε λευκή ή υπόλευκη απόχρωση, εφόσον δεν αλλοιώνεται η φυσιογνωμία αξιόλογων μετώπων, τμημάτων ή κοινοχρήστων χώρων του οικισμού. Σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται η τοποθέτηση τεντών σε παραδοσιακά κτίσματα των οικισμών. Επισημαίνεται ακόμη ότι ο αποτελεσματικός σκιασμός των επιφανειών μπορεί να επιτυγχάνεται με την κατάλληλη, σε ότι αφορά τη θέση και το είδος (φυλλοβόλα, αειθαλή), επιλογή φύτευσης, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της αρχιτεκτονικής παράδοσης του τόπου, όπως αναλύεται στην παράγραφο 18 του παρόντος. Β' ΦΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 17