There is no planet B

There is no planet B Σα προβλήματα μόλυνσης του εδάφους 2011-2012 Οη καζεηέο ηεο Α ιπθείνπ Πνιπμέλε νθηαλνχ, Γηνλχζεο Φξαληδήο, Παλαγηψηεο Παξαζθεπφπνπινο, Αγγειηθή Γθξηληέια, Μαξία Ράζσζε. 1

Περιεχόμενα Περίληψη 3 Πρόλογος 3 Εισαγωγή 3 Κυρίως μέρος.6 Αποτελέσματα.. 7 υμπεράσματα -αναστοχασμός...14 Επίλογος...16 Βιβλιογραφία.. 18 2

Περίληψη την παρούσα ερευνητική εργασία σκοπός μας είναι η μελέτη της οικολογικης καταστροφής στο πλανήτη γη.κοπός της εργασίας είναι η μελέτη των παράγοντων της φθοράς του φυσικού περιβάλλοντος.θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε ότι οι ανθρώπινες δραστηριότητες οδηγούν στη διατάραξη των ισορροποιών της φύσης,γιατί από τη στιγμή που ο άνθρωπος κατέφερε να κυριαρχήσει σε αυτή, πιο συγκεκριμένα σκεφτόταν το ατομικό συμφέρον. Έτσι, δεν συμπεριέλαβε στα δεδομένα του ότι τα αποθέματα της γης όσον α- φορά τον φυσικό πλούτο δεν είναι ανεξάντλητα.παρόλα αυτάη καταστροφή του περιβάλλοντος ξεκίνησε μετά τη βιομηχανική επανάσταση,δηλαδή 50 χρόνια πριν.τη συνέχεια, η καταστροφή του περιβάλλοντοςέχει τη βάση της στην τελευταία πεντηκοταετία, καθώς τότε άρχισε η εκμηχάνιση.η μεθολογία που ακολουθήθηκε ήταν τόσο βιβλιογραφική έρευνα,άρθρων,ερευνήτικων εργασιών ή δημοσιογραφικών όσο και η παρακολούθηση και η συζήτηση ντοκιμαντέρ και διαλέξεων όσον αφορά την επίσκεψη σε διάφορους βιότοπους καθώς επίσης και ποικίλες συνεντεύξεις από φορείς.από τη μικρή αυτή ανάλυση προκύπτει αβίαστα ότι όλοι μας πρέπει να συνηδητοποιήσουμε,το τι συμβαίνει και τι θα ακολουθήσει, αν δεν συμμορφωθούμε,γιατί δυστυχώς αν και ζούμε όλοι μέσα στα προβλήματα. Πρόλογος Τπάρχουν όμως λόγοι (ήθικοι,κοινωνικοί,λόγοι δικαίου) οι οποίοι πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη πριν αρχίσει οποιαδήποτε δραστηριότητα. Για παράδειγμα τίθεται το ερώτημα : πόσο δίκαιο και ηθικό είναι το 26% των κατοίκων του παγκόσμιου πληθυσμού να ευθύνεται για το 80%περίπου της παγκόσμιας κατανάλωσης τροφίμων. Αλλά επίσης ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με τη σύγχρονη μορφή ανάπτυξης είναι :πόσο νόμιμο και πόσο δίκαιο είναι οι σημερινές κοινωνίες να ζουν σε βάρος του περιβάλλοντος των επόμενων γενεών ; πόσο νομιμο και πόσο δίκαιο είναι οι ανεπτυγμένες κοινωνίες να καταστρέφουν το περιβάλλον και να εξαντλουν τους πόρους των μη ανεπτυγμένων χωρών ; (περιβάλλον και γεωργία β' ταξη τεχνικού λυκείου) Εισαγωγή την παρούσα ερευνητική εργασία επιχειρήσαμε να ερευνήσουμε τους σημαντικότερους παράγοντες οι οποίοι προκαλούν την ρύπανση του περιβάλλοντος. κοπός της εργασίας είναι ο εντοπισμός και η διερεύνηση της φθοράς στην οποία υπόκειται το φυσικό περιβάλλον και ως εκ τούτου και ο άνθρωπος(ως μέρος της φύσης),λόγω της συνολικής μόλυνσης(σε γη, αέρα και νερό)και των διαταραχών που έχουν υποστεί από την ασύδοτη ανθρώπινη δραστηριότητα. Όταν μιλούμε για ρύπανση του περιβάλλοντος, εννοούμε κάθε τι που μολύνει τη φύση καθώς όλων των ειδών τα απόβλητα, προκαλούν ρύπανση, όταν η φύση δεν έχει 3

τη δυνατότητα να τα αφομοιώσει ή να τα εξουδετερώσει, ώστε να μην επιφέρουν μεταβολές στις φυσικοχημικές και βιολογικές ισορροπίες που επικρατούν στην ξηρά, στην ατμόσφαιρα και στα νερά(θάλασσες, λίμνες, ποτάμια, υπόγεια νερά).( ύμφωνα με πολλές έρευνες οι οποίες έγιναν όλο αυτό το χρονικό διάστημα, μετά από την βιομηχανική επανάσταση και ιδιαίτερα τα τελευταία πενήντα χρόνια η ανθρωπότητα καταστρέφει συνεχώς την οικολογική βάση της ζωής. ε πολλές περιπτώσεις οι βλάβες είναι μη ανατρέψιμες.(περιβάλλον και Γεωργία β' τάξη τεχνικού λυκείου).θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθεί, ότι η διατάραξη των ισορροπιών στη φύση οφείλεται στο γεγονός ότι, ο άνθρωπος από τη στιγμή που κατάφερε να κυριαρχήσει σ'αυτή άρχισε να σκέφτεται πως θα επωφεληθεί. Όμως δεν συμπεριέλαβε στα δεδομένα του οτι τα αποθέματα, της γης όσον άφορα τον φυσικό και ορυκτό πλούτο της δεν είναι ανεξάντλητα. Σρανταχτό παράδειγμα για τα προαναφερθέντα είναι ότι ξοδέψαμε ήδη το 100% των φυσικών πόρων που μπορεί να δημιουργήσει ο πλανήτης μέσα στη χρονιά που διανύουμε και ως το τέλος του 2011 θα έχουμε καταναλώσει το 135%''κλέβοντας''πόρους από τα επόμενα χρόνια και τις επόμενες γενεές.(έθνος,27/09/2011,παπαδάτος Γ.) Παρ' όλα αυτά η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν άρχισε τώρα, αντίθετα έχει ξεκινήσει την τελευταία πεντηκονταετία. Απλά, τα τελευταία χρόνια αντιλαμβανόμαστε τις συνέπειες των πράξεων μας. Σο ερώτημα όμως είναι αν υπάρχουν μέρη της φύσης τα οποία μπορούν να επανέλθουν κατά ένα μέρος στην αρχική τους μορφή, ή η καταστροφή της φύσης αποτελεί μονόδρομο. ' αυτό το σημείο αξιοπρόσεχτο είναι ότι ο μεγαλύτερος πόλεμος που βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα είναι ο πόλεμος ενάντια στη γη. Αυτός ο πόλεμος έχει τις ρίζες του σε μια οικονομία που παραβιάζει τα οικολογικά και ηθικά όρια. Καθώς από τη στιγμή που στη γη τα συστήματα είναι αμοιβαία συνδεόμενα, όπου τα δάση καθορίζουν τις καιρικές συνθήκες και δημιουργούν τα υδάτινα συστήματα, ενώ η γη, μας δίνει την τροφή, μια απλοϊκή, μηχανιστική οπτική του κόσμου κατακερματίζει αυτή την αλληλοσύνδεση. Αυτός ο κατακερματισμός είναι η αρχή του πολέμου στο μυαλό.(υνέντευξη Vadana Shiva,Πόλεμος ενάντια στη γη). Εκείνο που προέχει είναι ότι στις μέρες μας περισσότερο από κάθε άλλη φορά παρατηρούνται ανεξέλεγκτα φυσικά φαινόμενα που οι επιπτώσεις τους είναι καταστροφικές (έντονα μετεωρολογικά φαινόμενα, αυξημένη υπεριώδης ακτινοβολία και άλλα).αυτό σημαίνει ότι το περιβάλλον μας <<εκδικείται>> για την κακοποίηση που του προκαλούμε και, εάν δεν συμμορφωθούμε και δεν το προσέξουμε, θα έχουμε σύντομα πολύ μεγαλύτερα προβλήματα απ' αυτά που έχουμε σήμερα. Κρίνεται ακόμη αναγκαίο να τονιστεί ότι αποτέλεσμα της ληστρικής σχεδόν εκμετάλλευσης του εδάφους που συνοδεύει την εντατική γεωργία(χρήση των σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων για την καλλιέργεια της γης)είναι η φυσική(διάβρωση, πλημμύρες, καθίζηση κ.α.),χημική(όξυνση, υφαλμήρωση κ.α.)και βιολογική(μείωση της βιοποικιλότητας)υποβάθμιση του εδάφους, που οδηγεί στη μείωση της παραγωγικότητας του. Καθώς κλείνει αυτός ο αιώνας, το παγκόσμιο οικοσύστημα έχει δεχθεί τέτοιες παρεμβάσεις που οι συνέπειες πολλών απ' αυτές είναι δύσκολα ανατρέψιμες. ημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι ρυθμοί αυτών των μεταβολών ξεπερνούν τη δυνατότητα της φύσης να τις αφομοιώσει και των επιστημόνων να τις παρακολουθήσουν, να τις κατανοήσουν και να προτείνουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις.(περιβάλλον και γεωργία β' τάξη τεχνικού λυκείου) 4

Όπως τονίστηκε παραπάνω, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της σύγχρονης ανάπτυξης είναι ότι σε αρκετές περιπτώσεις αυτή βασίζεται στην εκμετάλλευση φυσικών πόρων τρίτων χωρών και στις οποίες πολλές φορές εξάγονται τα απόβλητα ανεπτυγμένων χωρών. Έτσι δημιουργείται, η λανθασμένη εντύπωση ότι εφόσον την εξάντληση των πόρων και την ρύπανση την υφίστανται άλλες, μη ανεπτυγμένες χώρες, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Περιβαλλοντολόγοι ωστόσο τονίζουν με έμφαση ότι "το περιβάλλον είναι ενιαίο για τους ανθρώπους και τις όποιες συνέπειες προκύψουν από την καταστροφή του θα τις υποστούμε όλοι". Αυτός είναι ο μόνος από τους λόγους για τους οποίους η ανάπτυξη οποιασδήποτε δράσης πλέον πρέπει να γίνεται μέσα στα πλαίσια της οικολογικής ισορροπίας και του σεβασμού προς το περιβάλλον.(περιβάλλον και Γεωργία β' τάξη τεχνικού λυκείου). Τπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι(ηθικοί, κοινωνικοί, λόγοι δικαίου κ.λπ.)οι οποίοι επίσης πρέπει να λαμβάνονται πλέον σοβαρά υπόψη πριν αρχίσει οποιαδήποτε δραστηριότητα. Για παράδειγμα, τίθεται το ερώτημα: πόσο δίκαιο και πόσο ηθικό είναι το 26% των κατοίκων του παγκόσμιου πληθυσμού να ευθύνεται για το 80%περίπου της παγκόσμιας κατανάλωσης τροφίμων; Άλλα επίσης ερωτήματα που εγείρονται σχετικά με τη σύγχρονη μορφή ανάπτυξης είναι: πόσο ηθικό και πόσο δίκαιο είναι οι σημερινές κοινωνίες να ζουν σε βάρος του περιβάλλοντος των επόμενων γενεών; πόσο ήθικο και πόσο δίκαιο είναι οι ανεπτυγμένες κοινωνίες να καταστρέφουν το περιβάλλον και να εξαντλούν τους πόρους των μη ανεπτυγμένων χωρών;(περιβάλλον και Γεωργία β' τάξη τεχνικού λυκείου). Πρέπει όλοι λοιπόν, να συνειδητοποιήσουμε τι συμβαίνει στον πλανήτη μας, γιατί, δυστυχώς, αν και ζούμε όλοι μέσα στα προβλήματα που οι ίδιοι έχουμε δημιουργήσει,ούτε τα βλέπουμε. Η μελέτη των πηγών, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο πλανήτης διατρέχει άμεσο κίνδυνο καθώς τα προβλήματα ολοένα και επιτείνονται. Τπάρχουν πολλοί λόγοι οι οποίοι οδήγησαν στη δημιουργία αυτού του φαινομένου. Γενεσιουργός αιτία του προβλήματος της οικολογικής καταστροφής είναι ο υπερπληθυσμός. Επίσης σημαντικά αίτια είναι: η αποψίλωση δασών, η καταστροφή του τοπίου και των βιοτόπων, εντατικοποιημένη γεωργία, μονοκαλλιέργεια, η ανάπτυξη έργων υποδομής, εγγειωβελτικά έργα, αποξήρανση υδροβιοτόπων, η υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων, η εξάντληση των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών, η κατασκευή κουτιών με προωθητικά αέρια, η δημιουργία προϊόντων που δεν αφομοιώνονται εύκολα από τη φύση όπως το πλαστικό. Ακόμα ο καταναλωτισμός, οι οικονομικές και κοινωνικές αντιλήψεις που κυριαρχούν στο σύγχρονο κόσμο, η αστυφιλία, αλλοίωση του παραδοσιακού χαρακτήρα της υπαίθρου, έντονη εδαφοκατεργασία, σπατάλη του νερού κατά την άρδευση, ξηρασία, ανεμορριψιές και καταστροφή δασών από 1)καταπατήσεις 2)υπερβόσκηση 3)δραστηριότητες αναψυχής όπως περίπατοι, ορειβασία, κατασκηνώσεις κ.ά. οι οποίες μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο φυσικό περιβάλλον από τυχόν λάθη και αμέλειες4)πυρκαγιές, κατόπιν η ανάπτυξη κάποιας μονάδας μπορεί να συμβάλλει στην αισθητική υποβάθμιση της περιοχής, καθώς και στη μεταφορά οσμών στις κοντινές περιοχές,6)τα ψόφια ζώα της περιοχής εκτός από εστίες μόλυνσης, αποτελούν και εστία παθογόνων μικροοργανισμών που μεταδίδονται εύκολα. Επιπλέον θα πρέπει να γίνει αναφορά και στην μόλυνση του πλανήτη από την όξινη βροχή, μεγάλες ποσότητες απορριμμάτων, συγκέντρωση μεγάλων ποσοτήτων διάφορων ουσιών όπως άζωτο(n),φώσφορος(p),βαρέα μέταλλα, υδρόθειο(h2s) κα.,απόρριψη αποβλήτων από την ξηρά(κυρίως αστικά λύματα, απόβλητα παράκτιων εργοστασίων, 5

κουτιά αναψυκτικών, πλαστικές σακούλες κ.ά.,η καταβύθιση αποβλήτων (κυρίως με τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα),η εκμετάλλευση θαλάσσιων και υποθαλάσσιων πόρων(π.χ. άντληση πετρελαίου), υπεραλίευση, ραδιενεργός ρύπανση των υδάτων.. Κάποια άλλα αίτια είναι :1)ατμοσφαιρική ρύπανση από εκπομπή CO2,2)ατμοσφαιρική ρύπανση από τη βιομηχανική παραγωγή, από πυρηνικές βόμβες και ατυχήματα(π.χ. το ατύχημα του ΣΕΡΝΟΜΠΙΛ),3)η καταστροφή της στιβάδας του όζοντος από την απελευθέρωση χλωροφθορανθράκων(cfcs) στην ατμόσφαιρα. Κπξίωο κέξνο Α. πιαίζην- ζηόρνη Ξεθηλψληαο ζα ήηαλ απαξαίηεην λα αλαθεξζεί φηη ε παξνχζα εξεπλεηηθή εξγαζία είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλε κε ηελ ηεξάζηηα κφιπλζε πνπ δέρεηαη ην έδαθνο, απφ παξάγνληεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο πνπ ζρεηίδνληαη κε νηθνλνκηθά νθέιε Κχξηνο ζηφρνο καο είλαη λα δηακνξθσζεί ζε καο ε ζπλείδεζε φηη ην πεξηβάιινλ είλαη εληαίν γηα φινπο ηνπο αλζξψπνπο θαη νη φπνηεο ζπλέπεηεο πξνθχςνπλ απφ ηελ θαηαζηξνθή ζα ηηο ππνζηνχκε φινη. Δπηπιέσλ επηδηψθνπκε λα θαηαιάβνπκε ην κέγεζνο ηεο ξχπαλζεο πνπ έρεη ππνζηεί ην πεξηβάιινλ θαη εηδηθά ην έδαθνο ηα ηειεπηαία ρξφληα. Αθφκα λα αληηιεθζνχκε ην πψο ν άλζξσπνο θαη νη δξαζηεξηφηεηεο ηνπ ιεηηνπξγνχλ θαηαιπηηθά ζηελ θαηαζηξνθή ηεο γεο. Δπίζεο ζηφρνο ηεο εξγαζίαο είλαη λα κειεηήζεη ηνλ ηξφπν πσο ε ρξήζε ησλ ζχγρξνλσλ ηερλνινγηψλ επηδξά ζηε θζνξά ηνπ νηθνζπζηήκαηνο. Β. Μέζνδνη-ηερληθέο Ζ κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζακε ήηαλ ηφζν ε επηζθφπεζε βηβιηνγξαθηθψλ πεγψλ, άξζξσλ, εξεπλεηηθψλ εξγαζηψλ ε δεκνζηνγξαθηθψλ απφ πεξηνδηθά, δηαδίθηπν θαη εθεκεξίδεο, αλαθνξψλ θαη εθζέζεσλ πεξηβαιινληηθψλ ελψζεσλ θαη νηθνινγηθψλ θνξέσλ φζν θαη ε παξαθνινχζεζε θαη ζπδήηεζε ληνθηκαληέξ θαη δηαιέμεσλ φζνλ αθνξά ην ζέκα. Δλψ νη ηερληθέο θαη ηα εξεπλεηηθά εξγαιεία ηα νπνία αθινπζήζακε είλαη ηα εμήο: θαηαηγηζκφο ηδεψλ θαη ζπδήηεζε ζηελ ηάμε, παξαθνινχζεζε ληνθηκαληέξ αιιά θαη ζπλέληεπμε απφ πεξηβαιινληνινγηθφ θνξέα δηαρείξηζεο ηεο πεξηνρήο ηεο ζηξνθίιηα θαη Κνηπρίνπ ν νπνίνο καο ελεκέξσζε επί απηνχ ηνπ ζέκαηνο Γ. Δξεπλεηηθά εξωηήκαηα Τπάξρνπλ φκσο θαη άιινη ιφγνη, νη φπνηνη πξέπεη λα ιακβάλνληαη πιένλ ζνβαξά, πξηλ αξρίζεη νπνηαδήπνηε δξαζηεξηφηεηα. Γηα παξάδεηγκα ηίζεληαη ηα εξσηήκαηα. 1) γηα ην πψο νη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο ζπκβάιινπλ ψζηε λα αθαλίζνπλ ηα δάζε. 2) πσο νη αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο νδεγνχλ ζηελ δηαηάξαμε ηζνξξνπηψλ. 3) Ση είλαη νη δηνμίλεο, κε πνηνλ ηξφπν εηζέξρνληαη ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ θαη κε πνηνλ ηξφπν ηνλ επεξεάδνπλ. 4) ε πνηνπο παξάγνληεο νθείιεηαη ε αιιαγή ηεο ζχζηαζεο ηνπ εδάθνπο. 5) Γηαηί δελ ηεξνχληαη νη παγθφζκηεο εκπνξηθέο ζπκθσλίεο κε ζέκα ην πεξηβάιινλ. 6) Πσο ζα κπνξέζνπκε λα εθκεηαιιεπηνχκε βηνπνηθηιφηεηα. 7)Ση νλνκάδνπκε <<νηθνηκπεξηαιηζκφ>>; 8) Τπάξρεη θάπνηα ζχλδεζε ζην ζχγρξνλν ζχζηεκα παξαγσγήο θαη ηεο θαηαλάισζεο πξντφλησλ θαη αγαζψλ (θαπηηαιηζκφο) θαη ζηελ κφιπλζε. 9) Ση 6

επηπηψζεηο έρνπλ ηα θπηνθάξκαθα ζην πεξηβάιινλ αιιά θαη ζηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ. Γ. Γξαζηεξηόηεηεο ηελ ζπλερεία αμίδεη λα αλαθέξνπκε φηη θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο πξνβήθακε ζε έλα ζχλνιν απφ δξαζηεξηφηεηεο: απηέο ήηαλ αξρηθά πιεξνθνξίεο πνπ ζπγθεληξψζακε θαη θέξακε απφ ην ζπίηη καο ε ηηο βξίζθακε ζην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο ηνπ ζρνιεηνχ καο θαη ηηο εθηππψζακε. Αθφκα θάλακε πεξίιεςε ησλ άξζξσλ πνπ είρακε βξεη. Δπηπιένλ ζπλαληεζήθακε έηζη ψζηε λα νινθιεξψζνπκε ηηο πεξηιήςεηο, θαζψο θαη λα θηηάμνπκε ηα βίληεν γηα λα γίλνπλ πην θαηαλνεηέο νη πιεξνθνξίεο ηηο νπνίεο ζέιακε λα παξνπζηάζνπκε. Σελ επφκελε κέξα κάιηζηα έγηλε κε επηηπρία ε παξνπζίαζε ηνπ βίληεν ηεο νκάδαο καο αιιά θαη ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ είρακε βξεη έσο ηελ ρξνληθή ζηηγκή εθείλε. Αξρηθά έγηλε ε ζχληαμε ηεο εηζαγσγήο. Έπεηηα έγηλε ε πξνβνιή ληνθηκαληέξ ην νπνίν είρε σο ζέκα ηελ ξχπαλζε ηεο Πάηξαο θαη ηνπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο. Καηφπηλ έγηλε πξνεηνηκαζία ζπλέληεπμεο θαη εξσηεκαηνιφγηνπ γηα ηελ επίζθεςε πνπ ζα θάλακε ζην θέληξν πιεξνθφξεζεο ηεο ηξνθπιηάο. Μεηά έγηλε ε επίζθεςε ζην θέληξν πιεξνθφξεζεο ηνπ Λάππα θαη ζην δάζνο ηεο ηξνθπιηάο φπνπ νη καζεηέο θξάηεζαλ ζεκεηψζεηο, ελψ νη καζεηέο απνκαγλεηνθψλεζαλ ηελ ζπλέληεπμε πνπ θάλακε ζηελ ππεχζπλε. 7 Δ. Απνηειέζκαηα-ζπδήηεζε Ση είλαη ην έδαθνο Σν επηθαλεηαθφ έδαθνο είλαη έλα ζχκπιεγκα κείγκαηνο αλφξγαλσλ πιηθψλ, νξγαληθήο χιεο πνπ απνζπληίζεηαη ή ζρεκαηίδεη ζχκπιεγκα ρεκηθψλ νμέσλ, λεξνχ, αέξηα θαη δσληαλψλ κηθξννξγαληζκψλ. Σα εδάθε είλαη έλα αλνηθηφ πεξηβαιινληηθφ ηκήκα πνπ βξίζθεηαη ζε ζπλερή αληαιιαγή κε ηελ αηκφζθαηξα, ηελ πδξφζθαηξα θαη ηε βηφζθαηξα (εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ). Ζ ζχζηαζε ησλ εδαθψλ είλαη απνηέιεζκα ηνπ κίγκαηνο ησλ αλφξγαλσλ θαη νξγαληθψλ πιηθψλ, ηνπ κεγέζνπο ησλ ζσκαηηδίσλ, ηεο νξγαληθήο χιεο πνπ ελζσκαηψζεθε κε ηε βηναπνηθνδφκεζε, ηνπ αέξα θαη ηνπ λεξνχ πνπ έρεη εγθισβηζηεί ζην έδαθνο. Σα εδάθε ζπλήζσο απνηεινχληαη απφ κίγκαηα αξγηιίνπ, ιάζπεο θαη άκκνπ θαη ε πθή ηνπο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηα κεγέζε ησλ ζσκαηηδίσλ ησλ ηξηψλ απηψλ πιηθψλ. Έλα απφ ηα πιένλ παξαγσγηθά εδάθε είλαη ην παρχ άκκν-αξγηιψδεο (θνπξφγε,loam) πνπ απνηειείηαη απφ 40%ιάζπε, 40%άκκν, 20% άξγηιν. Σα θπξηφηεξα ζηνηρεία ζην επηθαλεηαθφ έδαθνο είλαη ηα ζηνηρεία: ππξίηην(pt), αξγίιην(al), ζίδεξνο(fe), αζβέζηην(ca), λάηξην(na), θάιην(k) θαη καγλήζην(mg) (εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ). Ζ γέλεζε ησλ εδαθψλ ζπληειείηαη κε ηξηψλ εηδψλ δηεξγαζίεο, φπσο ηελ απνζπλζεηηθή δξάζε βαθηεξίσλ θαη κε ηε κεηαλάζηεπζε αλφξγαλσλ αιάησλ ζηα δηάθνξα ηκήκαηα κε ηελ δξάζε ηνπ λεξνχ. Σν λεξφ παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε δηακφξθσζε ησλ εδαθψλ θαη ζηε κεηαθνξά ζξεπηηθψλ πιηθψλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ αλάπηπμε ησλ θπηψλ (εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ). Γηάβξωζε θαη εξεκνπνίεζε ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ηνλίζνπκε φηη ε δηάβξσζε ηνπ εδάθνπο γεσξγηθψλ εθηάζεσλ θαη ε εξεκνπνίεζε ησλ εδαθψλ ζε δηάθνξεο πεξηνρέο ηνπ πιαλήηε καο είλαη δχν απφ ηηο πην ζεκαληηθέο αηηίεο απψιεηαο πνιχηηκνπ παξαγσγηθνχ εδάθνπο. Γηάβξσζε

ηνπ εδάθνπο θαιείηαη ην θαηλφκελν θαηά ην νπνίν ην ρψκα πνπ ππάξρεη ζε θεθιηκέλα εδάθε ηα νπνία δελ έρνπλ δαζηθή βιάζηεζε(κφλν ρφξηα θπηξψλνπλ εθεί θαη κεξηθέο θνξέο δελ θπηξψλνπλ νχηε απηά),παξαζχξεηαη απφ ηα λεξά κεηά απφ ηε δπλαηή βξνρή κε απνηέιεζκα λα αρξεζηεχεηαη ε έθηαζε γηα θάζε γεσξγηθή ή δαζηθή ρξήζε. Ζ δηάβξσζε ησλ εδαθψλ είλαη απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο εθηάζεσλ γηα θαιιηέξγεηεο πνπ είλαη θαθήο ζχζηαζεο αλφξγαλσλ θαη νξγαληθψλ πιηθψλ, δελ πνηίδνληαη αξθεηά θαη ππφθεηληαη ζε φξγσκα πνπ δηαζπά ηε ζπλεθηηθφηεηα ηεο πθήο ηνπο. Δπίζεο,ε αλεμέιεγθηε θηελνηξνθία θαηαζηξέθεη ηε βιάζηεζε θαη ηνπο ζάκλνπο πνπ θξαηνχλ ηε ζπλεθηηθφηεηα ησλ εδαθψλ. Σα εδάθε απηά, αιιά θαη άιια πνπ έρνπλ κεγάιε θιίζε ιφγσ έιιεηςεο ρακειήο βιάζηεζεο θαη πξνζηαηεπηηθψλ αλαρσκάησλ δηαβξψλνληαη κε ηηο βξνρέο θαη ηνλ αέξα. Οη απψιεηεο κε ηε δηάβξσζε θαιιηεξγήζηκσλ εθηάζεσλ είλαη θξίζηκε γηα ηελ επάξθεηα ηξνθίκσλ ζε αλεπηπγκέλεο θαη αλαπηπζζφκελεο ρψξεο ηηο επφκελεο δεθαεηίεο. Ζ δηάβξσζε εδαθψλ ζε γεσξγηθέο εθηάζεηο ησλ αλεπηπγκέλσλ ρσξψλ ήηαλ θπξίσο απνηέιεζκα ηεο εθηεηακέλεο ρξήζεο ιηπαζκάησλ, ηεο εθκεράληζεο ηεο γεσξγίαο θαη ησλ πξαθηηθψλ εληαηηθήο κνλνθαιιηέξγεηαο. Πνιιέο φκσο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, πνπ έρνπλ ξαγδαία αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη κεγάιεο δηαηξνθηθέο αλάγθεο, δελ κπνξνχλ λα ππνζηεξίμνπλ ελεξγά ηέηνηα κέηξα κε απνηέιεζκα ηε ζπλερηδφκελε δηάβξσζε εδαθψλ ζηηο πεξηνρέο ηνπο. πγρξφλσο, ε εθθαζάξηζε δαζψλ γηα θαιιηέξγεηεο έρνπλ επαπμήζεη ηε δηάβξσζε εδαθψλ ζε πνιιέο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο (π.ρ. ζηελ Ηλδνλεζία, Βξαδηιία) (εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ). Ζ εξεκνπνίεζε είλαη ε ζπλερήο κεηαηξνπή εδαθψλ ζε άγνλεο εθηάζεηο ακκψδνπο ζχζηαζεο. Κπξηφηεξεο αίηηεο είλαη ε κεγάιεο δηάξθεηαο μεξαζία πνπ πξνθαιεί απνζάζξσζε πεηξσκάησλ θαη απψιεηα νξγαληθήο χιεο, ε νπνία ζε πνιιέο πεξηνρέο νθείιεηαη ζε θιηκαηηθέο αιιαγέο, ζηελ απνδάζσζε πεξηνρψλ θαη ζηελ ππεξεθκεηάιιεπζε ππφγεησλ λεξψλ. Βαζηθέο αηηίεο ν ππεξπιεζπζκφο θαη ε εμάπισζε ησλ πφιεσλ θαη θαηνηθεκέλσλ πεξηνρψλ, ε αλάπηπμε νδηθψλ αξηεξηψλ θαη άιισλ εγθαηαζηάζεσλ πνπ δηαζπά ηελ γεσκνξθνινγία πνιιψλ πεξηνρψλ (εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ). Παξάγνληεο ξύπαλζεο ηνπ εδάθνπο Απηφ πνπ ηδηαίηεξα πξέπεη λα ηνλίζνπκε είλαη ην γεγνλφο φηη ην έδαθνο είλαη ν θπξηφηεξνο απνδέθηεο ηεο αλζξσπνγελνχο ξχπαλζεο. Οη βηνκεραληθέο, βηνηερληθέο θαη εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο ξππαίλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ην έδαθνο. Σα πγξά θαη ζηεξεά απφβιεηα, αξρηθά ελαπνηίζεληαη θαη επεμεξγάδνληαη ζε ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο. Γεσξγηθά θαη θηελνηξνθηθά απφβιεηα, ιηπάζκαηα θαη θπηνθάξκαθα ξππαίλνπλ θαιιηεξγεκέλεο εθηάζεηο. Αηπρήκαηα θαη δηαξξνέο πεηξειαίνπ, απφβιεηα νξπρείσλ θαη ιαηνκείσλ είλαη κεξηθέο άιιεο αηηίεο ξχπαλζεο εδαθψλ. Σν έδαθνο γίλεηαη απνδέθηεο θαη ησλ αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ πνπ θαηαθξεκλίδνληαη κε αξγνχο ξπζκνχο αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο θαη ηε γεσκνξθνινγία ησλ εδαθψλ. Οξηζκέλεο απφ ηηο βαζηθέο αηηίεο ξχπαλζεο ησλ εδαθψλ είλαη: ηα ιηπάζκαηα θαη θπηνθάξκαθα ησλ γεσξγηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ 8 ηα πγξά θαη ζηεξεά απφβιεηα ησλ ρεκηθψλ βηνκεραληψλ ηα αζηηθά θαη λνζνθνκεηαθά απφβιεηα πνπ δηαηίζεληαη ζε ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο θαη απνηέθξσζεο ζε πςειέο ζεξκνθξαζίεο

ε ξχπαλζε απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πεηξειαίνπ, ιηπαληηθψλ πιψλ θαη ειαζηηθψλ ηξνρνθφξσλ ε ξχπαλζε απφ απφβιεηα κεηαιιεπηηθψλ θαη ιαηνκηθψλ επηρεηξήζεσλ ε ξχπαλζε απφ βαξέα κέηαιια πνπ πξνέξρνληαη απφ ρεκηθέο βηνκεραλίεο, θαχζε ζηεξεψλ θαη πγξψλ νξπθηψλ θαπζίκσλ θαη άιιεο δηεξγαζίεο εκπινπηηζκνχ ή θαζαξηζκνχ κεηαιιεπκάησλ(εξγαζία παλ/κίνπ Παηξψλ) Σν έδαθνο δέρεηαη φιεο απηέο ηηο ηνμηθέο θαη επηθίλδπλεο ρεκηθέο νπζίεο θαη παξαζθεπάζκαηα ή απφβιεηα, ηα νπνία αλάινγα κε ηε γεσκνξθνινγία ηνπ εδάθνπο θαη άιιεο εμσγελείο ζπλζήθεο ξππαίλνπλ ηνπηθά ην έδαθνο ή δηαζθνξπίδνληαη ζε άιια πεξηβαιινληηθά δηακεξίζκαηα(π.ρ. ππφγεηα λεξά) ή εθρχλνληαη ζηα δηάθνξα πδάηηλα ζπζηήκαηα.(εξγαζία παλ/κηνπ Παηξψλ) Ρύπαλζε από ιηπάζκαηα θαη θπηνθάξκαθα Σν απνηέιεζκα ηεο ρξήζεο ιηπάζκαηνο είλαη ε κείσζε ηεο νξγαληθήο χιεο, ε πνξψδεο πθή ηνπ εδάθνπο αιινηψλεηαη θαη ε ζπγθξάηεζε λεξνχ ζην έδαθνο κεηψλεηαη. Με ηε κείσζε ηνπ λεξνχ απμάλεηαη ε απψιεηα ζξεπηηθψλ ζπζηαηηθψλ θαη κεηψλεηαη ε γνληκφηεηα ηνπ εδάθνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα ζα πξέπεη λα αλαθέξνπκε φηη ε πξνζπάζεηα ησλ γεσξγψλ γηα λα απμήζνπλ ηελ απφδνζε(ρσξίο ηε ζσζηή δηαρείξηζε ηνπ πξνβιήκαηνο) νδεγεί ζηελ αχμεζε ηεο ηνμηθφηεηαο ησλ ληηξηθψλ θαη άιισλ ιηπαζκάησλ ζην έδαθνο. Σα θπηνθάξκαθα είλαη ζρεδφλ φια ηνμηθά. Απηφ ζεκαίλεη νηη φηαλ θζάζνπλ κέρξη ηνλ αλζξψπηλν νξγαληζκφ είηε θαηά ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο είηε κέζσ ησλ πξντφλησλ δεκηνπξγνχλ πξνβιήκαηα πγείαο. Σα θπηνθάξκαθα ζεσξνχληαη ππεχζπλα γηα πάξα πνιιέο αζζέλεηεο φπσο λεπξνπάζεηεο, αζηάζεηα βαδίζκαηνο, απψιεηα αηζζεηφηεηαο, ηξεκνχιηαζκα ρεξηψλ, ηδίσο φκσο γηα νμείεο δειεηεξηάζεηο, ιεπραηκία, θαξθίλνπο ζε δηάθνξα κέξε ηνπ ζψκαηνο.πξφζθαηα έρνπλ δηαπηζησζεί, απφ έξεπλεο πνπ έγηλαλ ζε αγξφηεο ηεο Κξήηεο,ηζηνινγηθέο αιινηψζεηο ζην ήπαξ(ζπθψηη) θαη θαθνήζεηο φγθνη. Δθηφο απφ ηηο δειεηεξηάζεηο πνπ νη επηπηψζεηο ζπλήζσο είλαη άκεζεο, ζηηο ππφινηπεο πεξηπηψζεηο ηα ζπκπηψκαηα παξνπζηάδνληαη κε θαζπζηέξεζε. Ζ ρξήζε κεγάισλ πνζνηήησλ θπηνθαξκάθσλ θαη ε απξφζεθηε ζπκπεξηθνξά ησλ γεσξγψλ θαηά ηε ρξήζε εληείλνπλ ηα δπζκελή απνηειέζκαηα. πγθεθξηκέλν παξάδεηγκα απξφζεθηεο ζπκπεξηθνξάο θαηά ηε ρξήζε ηνπο, είλαη ν ςεθαζκφο ρσξίο κάζθεο πξνζηαζίαο ηεο αλαπλνήο θαη αθάιππην ζρεδφλ φιν ην ζψκα. Σα θπηνθάξκαθα εηζέξρνληαη ζηνλ νξγαληζκφ απφ ην αλαπλεπζηηθφ, ην πεπηηθφ ζχζηεκα θαη κέζσ ηνπ δέξκαηνο.έλα κέξνο ησλ θπηνθαξκάθσλ απνξξνθάηαη απφ ηα θπηά θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ θζάλεη ζηνπο αλζξψπνπο θαη ηα δψα, πνπ ηξέθνληαη απφ απηά ή απφ ηνπο θαξπνχο ηνχο.απφ έξεπλεο πνπ έρνπλ γίλεη έρεη δηαπηζησζεί φηη ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο έρνπλ βξεζεί ζην κεηξηθό γάια πνζόηεηεο θπηνθαξκάθωλ 19 θνξέο κεγαιύηεξεο από ηηο αλώηεξεο επηηξεπόκελεο. ε άιιεο εξγαζηεξηαθέο έξεπλεο πνπ έγηλαλ απφ ην ΗΝΚΑ (Ηλζηηηνχην Καηαλαισηψλ ) εληνπίζζεθαλ ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο θξνύηα θαη ιαραληθά κε πνζόηεηεο θπηνθαξκάθωλ πνπ ήηαλ 700% πάλω από ηηο επηηξεπόκελεο ηηκέο.(αζαλάζηνο Γειαλάο 1999) Ζ ζπζζψξεπζε ησλ ππνιεηκκάησλ θπηνθαξκάθσλ ζε γεσξγηθέο εθηάζεηο έρεη σο απνηέιεζκα ηελ πξφθιεζε ηνμηθψλ θαηλνκέλσλ ζηνπο ρεξζαίνπο νξγαληζκνχο, νη νπνίνη κε ην ρξφλν ππνβαζκίδνπλ.σελ πθή θαη ηελ πνηφηεηα ησλ εδαθψλ. Ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα πξνθαινχλ ηα θπηνθάξκαθα πνπ βηαπνηθηδνκνχληαη κε αξγνχο ξπζκνχο(κε βηνδηαζπψκελα) ή θαηά ηε δηάζπαζή ηνπο παξάγνπλ ηνμηθνχο κεηαβνιίηεο.(αζαλάζηνο 9

Γειαλάο 1999) Ρύπαλζε από ζηεξέα απόβιεηα Έρνληαο αλαθεξζεί ζηηο βιάβεο πνπ πξνθαιεί ε ρξήζε θπηνθαξκάθσλ ζηνλ νξγαληζκφ καο πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη ζεκαληηθή αηηία ξχπαλζεο είλαη θαη ηα ζηεξεά απφβιεηα ησλ νπνίσλ ε ρξήζε έρεη απμεζεί ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο. Οη αηηίεο ηεο ππεξβνιηθήο αχμεζήο ηνπο είλαη πνιιέο. Θα αλαθεξζνχκε ζηηο πην ραξαθηεξηζηηθέο πνπ είλαη ε αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ, ε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ, ε ρξεζηκνπνίεζε κε αθνκνηψζηκσλ απφ ην πεξηβάιινλ πιηθψλ θπξίσο γηα ζπζθεπαζίεο αιιά θαη γηα άιιεο ρξήζεηο. ηελ ηειεπηαία απηή θαηεγνξία αλήθνπλ ηα δηάθνξα πιαζηηθά θαη δηάθνξα πιηθά φπσο ην αινπκίλην, ην γπαιί, δηάθνξα κνλσηηθά θαη πάξα πνιιά άιια πνπ εθηφο απφ ηηο ζπζθεπαζίεο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή ζθεπψλ, ζπζθεπψλ,κεραλεκάησλ θιπ. Γπν άιιεο κεγάιεο θαηεγνξίεο απνβιήησλ είλαη ηα δηάθνξα ραξηηά πνπ εθηφο απφ ηηο ζπζθεπαζίεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα γξαθεία, ηα ηππνγξαθεία(βηβιία, εθεκεξίδεο, πεξηνδηθά, δηαθήκηζε θιπ.), ζηε βηνηερλία, ζηελ βηνκεραλία, ζηελ θαζαξηφηεηα θαη αιινχ, σο θαη ηα νηθηαθά νξγαληθά απφβιεηα ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ ηα ππνιείκκαηα ηεο νηθηαθήο θαηαλάισζεο.(αζαλάζηνο Γειαλάο, 1999) Ρύπαλζε από βαξεά κέηαιια Σα βαξέα κέηαιια είλαη επίζεο έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο ξχπαλζεο ησλ εδαθψλ. Οη πςειέο ζπγθεληξψζεηο έρνπλ αξλεηηθέο επηδξάζεηο ζηελ ελδπκηθή ιεηηνπξγία ζε ρεξζαία δψα θαη ηνπο γαηνζθψιεθεο, λεκαηψδεηο θαη κηθξννξγαληζκνχο ησλ εδαθψλ.(εξγαζία παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ) Ρύπαλζε από ηνμηθά απόβιεηα Σα ηνμηθά απφβιεηα απφ βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο, ιφγσ ησλ ηνμηθψλ θαη επηθίλδπλσλ νπζηψλ πνπ πεξηέρνπλ (πνιπθπθιηθνί αξσκαηηθνί πδξνγνλάλζξαθεο, ηνμηθνί δηαιχηεο, βαξέα κέηαιια,θιπ.) πξνθαινχλ δηάθνξα πξνβιήκαηα ξχπαλζεο ζην έδαθνο θαη ζηα βηνινγηθά ζπζηήκαηα. Σα πγξά απφβιεηα παξνπζηάδνπλ πςειφ βαζκφ κεηαιιαμηγφλνπ δξάζεο. Παξφκνηα γνλνηνμηθή δξάζε παξνπζηάδνπλ θαη νη ζηάρηεο ησλ απνβιήησλ πνπ έρνπλ θαηεξγαζζεί κε ππξνιπηηθή θαχζε ζε απνηεθξσηήξεο.(εξγαζία παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ) Σν έδαθνο είλαη ν θπξηφηεξνο απνδέθηεο ηεο αλζξσπνγελνχο ξχπαλζεο. Οη βηνκεραληθέο, βηνηερληθέο θαη εκπνξηθέο δξαζηεξηφηεηεο ξππαίλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ην έδαθνο. Σα πγξά θαη ζηεξεά απφβιεηα αξρηθά ελαπνηίζεληαη θαη επεμεξγάδνληαη ζε ρεξζαίεο εγθαηαζηάζεηο. Γεσξγηθά θαη θηελνηξνθηθά απφβιεηα, ιηπάζκαηα θαη θπηνθάξκαθα, ξππαίλνπλ θαιιηεξγεκέλεο εθηάζεηο. Αηπρήκαηα θαη δηαξξνέο πεηξειαίνπ απφβιεηα νξπρείσλ θαη ιαηνκείσλ είλαη κεξηθέο άιιεο αηηίεο ξχπαλζεο εδαθψλ. Σν έδαθνο γίλεηαη απνδέθηεο θαη ησλ αηκνζθαηξηθψλ ξχπσλ πνπ θαηαθξεκλίδνληαη κε αξγνχο ξπζκνχο αλάινγα κε ηηο ζπλζήθεο θαη ηε γεσκνξθνινγία ησλ πεξηνρψλ.(εξγαζία παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ) εκαληηθφ πξφβιεκα ξχπαλζεο εδαθψλ απνηεινχλ ην πεηξέιαην,πξντφληα δηχιηζεο, ηα ιηπαληηθά θαη νη δηάθνξνη δηαιπηέο πνπ είλαη πξντφληα ηεο ρεκηθήο βηνκεραλίαο πεηξειαίνπ. Ζ ξχπαλζε απφ πεηξέιαην θαη ηα πξντφληα ηνπ πξνθχπηεη θαηά ηηο ρεξζαίεο κεηαθνξέο, ηηο δηαξξνέο απφ εξγνζηάζηα, βηνηερλίεο θαη ηηο απνζήθεο ηνπ, ηηο παιαηέο εγθαηαζηάζεηο δηπιηζηεξίσλ, ηα πξαηήξηα πγξψλ θαπζίκσλ θαη ηα δηάθνξα αηπρήκαηα 10

ζε εγθαηαζηάζεηο άληιεζεο πεηξειαίνπ. Ζ ηνμηθφηεηα ηνπ πεηξειαίνπ ιφγσ ηεο χπαξμεο αδηάιπησλ πδξνγνλαλζξάθσλ, πνιπθπθιηθψλ αξσκαηηθψλ πδξνγνλαλζξάθσλ (ΠΑΤ) θαη πηεηηθψλ αξσκαηηθψλ ελψζεσλ θαζηζηά ηε ξχπαλζε επηθίλδπλε γηα ηνπο ρεξζαίνπο νξγαληζκνχο, ηε ρισξίδα θαη ηνπο κηθξννξγαληζκνχο ηνπ εδάθνπο. Σα ζνβαξά πξνβιήκαηα πεξηβαιινληηθήο ξχπαλζεο θαη νη επηπηψζεηο ζε επαίζζεηα νηθνζπζηήκαηα πνπ πξνθαιεί ην πεηξέιαην απνηεινχλ ζέκαηα πεξηβαιινληηθήο ηνμηθνινγίαο θαη ζηνλ ηνκέα απηφ έρνπλ δηεμαρζεί πνιιέο έξεπλεο. Λφγσ ησλ πξνβιεκάησλ ξχπαλζεο, ν θαζαξηζκφο ησλ ξππαζκέλσλ εδαθψλ απφ πεηξέιαην κε δηάθνξεο ηερληθέο έρνπλ απνηειέζεη εηδηθφ θιάδν ηεο πεξηβαιινληηθήο επηζηήκεο θαη δηαρείξηζεο απνβιήησλ.(εξγαζία παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ) εκαζία ηωλ δαζώλ ηελ ζπλέρεηα είλαη αλάγθε λα εμεηαζηεί ν ξφινο ηνπ δάζνπο ζηε δηαηήξεζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαζψο απηφ είλαη έλα πνιπζχλζεην ζχλνιν, κε μερσξηζηή ζεκαζία,ζέζε θαη ξφιν κέζα ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Έρεη ηε δηθή ηνπ δσή θαη ζπκβάιιεη νπζηαζηηθά ζηελ ηζνξξνπία ηεο θχζεο. Δίλαη έλαο αλεμάληιεηνο θπζηθφο πφξνο κε ηεξάζηηεο δπλαηφηεηεο...σν δάζνο ιεηηνπξγεί σο απνξξππαληήο ηεο ξππαζκέλεο αηκφζθαηξαο. Απφ ηα θχιια ησλ θπηψλ δεζκεχεηαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα(co2)θαη παξάγεηαη ίζε πνζφηεηα νμπγφλνπ(ο2)κε ηε βνήζεηα ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο θαη ηεο ρισξνθχιιεο. Πην ζπγθεθξηκέλα ιεηηνπξγεί σο θίιηξν πνπ θαζαξίδεη ηνλ αέξα πνπ αλαπλένπκε θαη καο ηξνθνδνηεί κε ην πην πνιπηηκφηεξν αγαζφ ηεο δσήο, ην νμπγφλν.(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Ζ ερνξχπαλζε γηα ην ζχγρξνλν άλζξσπν απνηειεί ζνβαξφ παξάγνληα ππνβάζκηζεο ηεο πνηφηεηαο δσήο. Ηαηξηθά έρεη απνδεηρζεί φηη επηδξά αξλεηηθά ζηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ, πξνθαιψληαο πξνβιήκαηα ζην λεπξηθφ ζχζηεκα. Σν δάζνο κεηψλεη ζεκαληηθά ηελ έληαζε ησλ ζνξχβσλ, πξνζθέξνληαο ζηνλ άλζξσπν εξεκία θαη γαιήλε..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σα δέληξα κεηψλνπλ θαη ηελ έληαζε ησλ αλέκσλ. Πεξπαηψληαο κεξηθά κέηξα κέζα ζην δάζνο, ε θίλεζε ηνπ αέξα κεηψλεηαη ζηαδηαθά κέρξη λα ζηακαηήζεη ηειείσο φζν πξνρσξάκε πξνο ην εζσηεξηθφ ηνπ.(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Παξάιιεια νη δαζηθέο εθηάζεηο ακβιχλνπλ ηηο αθξαίεο ζεξκνθξαζίεο ηφζν ην θαινθαίξη φζν θαη ην ρεηκψλα. Έλα κεγάιν κέξνο απφ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ην θαινθαίξη, ζπγθξαηείηαη απφ ηελ αλψηεξε νξνθή ησλ δέλδξσλ αιιά παξάιιεια έρνπκε θαη δηαπλνή ησλ θπηψλ κε απνηέιεζκα ηελ κείσζε ηεο ζεξκνθξαζίαο, κέρξη θαη 10 βαζκνχο Κειζίνπ κέζα ζην δάζνο..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σα θπηά ηνπ δάζνπο, απφ ηα πςειφηεξα δέλδξα σο ηνπο ζάκλνπο θαη ηε ριφε, επηβξαδχλνπλ ηε ξνή ησλ λεξψλ ηεο βξνρήο θαη ηα αλαγθάδνπλ λα δηεζνχληαη ζε πνζφηεηεο κέζα ζην έδαθνο..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σν δάζνο εκπνδίδεη ηε δηάβξσζε, δηφηη ην έδαθνο είλαη θαιπκκέλν κε θπηά θαη ην λεξφ ηεο βξνρήο δελ κπνξεί λα παξαζχξεη ην επηθαλεηαθφ έδαθνο..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Ζ βιάζηεζε ζην δάζνο θαιχπηεη ηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο, εκπνδίδνληαο ηελ εμάηκηζε ηνπ απνξξνθεκέλνπ λεξνχ θαη έηζη έρνπκε αχμεζε ηεο πγξαζίαο ηνπ εδάθνπο πνπ κπνξεί λα θζάζεη κέρξη θαη 24%..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σν δάζνο βνεζά ζηε γνληκφηεηα ηνπ εδάθνπο κε ηελ αλαθχθισζε ζξεπηηθψλ 11

ζπζηαηηθψλ..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σν δάζνο πξνζθέξεηαη γηα ηελ πξνζηαζία θαη ηελ δηαηξνθή πνιιψλ δψσλ. Πνιιά απφ απηά ζα είραλ εμαθαληζζεί απφ ηνπο πνιπάξηζκνπο ερζξνχο ηνπο, αλ δελ έβξηζθαλ θαηαθχγην ζ' απηφ..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Σν παξαγσγηθφ δάζνο πξνζθέξεη κεγάιε πνζφηεηα βηνκάδαο, μχινπ, ξεηίλεο θαη άιια δεπηεξεχνληα πξντφληα..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Πέξα φκσο απφ φια ηα πξνεγνχκελα, ην δάζνο είλαη πεγή νκνξθηάο, δξνζηάο, μεθνχξαζεο θαη γαιήλεο ζην ζχγρξνλν θαη ηαιαηπσξεκέλν θάηνηθν ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ..(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) ηελ αξραηφηεηα ηα δάζε θάιππηαλ πνιχ κεγαιχηεξεο εθηάζεηο απφ φηη ζήκεξα. Απφ ηνπο εηδηθνχο ππνζηεξίδεηαη φηη ζηελ Δπξψπε ε δαζνθάιπςε ήηαλ κεγάιε, κε ηελ πάξνδν φκσο ηνπ ρξφλνπ, απηή άξρηζε λα κεηψλεηαη αηζζεηά θαη κάιηζηα ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ε θπζηνγλσκία νιφθιεξσλ πεξηνρψλ έρεη αιιάμεη ξηδηθά.(πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) Αηηίεο απηήο ηεο αιιαγήο είλαη ε κεηαβνιή ησλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ ζηνλ πιαλήηε αιιά θαη ε θαηαζηξνθηθή επέκβαζε ηνπ αλζξψπνπ. Με ηελ αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ, ν άλζξσπνο άξρηζε λα εθρεξζψλεη ην δάζνο θαη λα εθκεηαιιεχεηαη ηε δαζηθή έθηαζε, δηαθνξεηηθά, ηε κεηέηξεςε ζε γεσξγηθή γε θαη ζε ιηβάδηα. Δπίζεο νη ππξθαγηέο επηδείλσζαλ ηελ θαηάζηαζε. (πεξηβάιινλ θαη γεσξγία β ηάμε ηερληθνχ ιπθείνπ) ηελ Διιάδα παξαηεξνχκε ηηο εμήο πέληε δψλεο δαζηθήο βιάζηεζεο : Μεζνγεηαθή δψλε βιάζηεζεο. πλαληάηαη ζηηο παξαιηαθέο πεξηνρέο ηεο Γπηηθήο, Νφηηαο θαη Αλαηνιηθήο Διιάδαο, ζηα λεζηά ηνπ Ηνλίνπ θαη ηνπ Αηγαίνπ θαη ζηε Υαιθηδηθή. Κπξηαξρνχλ ηα θξχγαλα θαη ε πεχθε (ραιέπηνο θαη ηξαρεία). Παξακεζφγεηα δψλε βιάζηεζεο. Δίλαη ζπλέρεηα ηεο πξνεγνχκελεο, φπνπ θπξηαξρνχλ ηα δάζε δξπφο θαη θαζηαληάο θαη ρακειφηεξα νη ζάκλνη γαχξνο θαη πνπξλάξη. Εψλε δαζψλ νμηάο-ειάηεο θαη νξεηλψλ θσλνθφξσλ. πλαληάηαη ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο ηεο ηεξεάο Διιάδαο, ηεο Πεινπνλλήζνπ θαη ηεο Κεληξηθήο θαη Βφξεηαο Διιάδαο. Δδψ θπξηαξρνχλ κηθηά δάζε ειάηεο θαη νμηάο αιιά θαη δάζε κφλν κε νμηά κέρξη ην πςφκεηξν ησλ 1800-2000 κέηξσλ. Εψλε ςπρξφβξησλ θσλνθφξσλ. Βξίζθεηαη ζηα πνιχ ςειά βνπλά ηεο βφξεηαο Διιάδαο. Κπξηαξρνχλ ςπρξφβηα θσλνθφξα φπσο ε δαζηθή πεχθε Βξίζθεηαη ζηα πνιχ ςειά βνπλά ηεο Βφξεηαο Διιάδαο. Κπξηαξρνχλ ςπρξφβηα θσλνθφξα φπσο ε δαζηθή πεχθε θαη ε εξπζξειάηε. 12 Δμσδαζηθή δψλε δαζηθψλ νξέσλ. Βξίζθεηαη ζηηο θνξπθέο ησλ ςειψλ βνπλψλ ηεο ρψξαο καο πάλσ απφ ηα δάζε φπνπ θπξηαξρεί πνψδεο βιάζηεζε κε ιίγνπο θαη κηθξνχο ζάκλνπο. Πξνρσξψληαο ζηελ αθφινπζε ζθέςε αλαινγηδφκαζηε φηη ζνβαξφ ερζξφ ηνπ ειιεληθνχ δάζνπο απνηειεί ε μεξαζία ηδηαίηεξα ηηο ρξνληέο πνπ έρνπκε ιηγνζηέο βξνρνπηψζεηο. Σφηε ηα δέλδξα γίλνληαη επάισηα ζηηο πξνζβνιέο απφ δηάθνξα μπινθάγα έληνκα θαη λεθξψλνληαη θαηά ρηιηάδεο. Βιάβεο επίζεο πξνθαινχληαη θαη απφ ην ρηφλη. Κάησ απφ ην βάξνο πνιιά δέλδξα ζπάδνπλ(ρηνλνζιαζηέο). Δπίζεο ν αέξαο είλαη ππεχζπλνο πνιιέο θνξέο γηα ην ζπάζηκν ησλ δέλδξσλ, φηαλ ε έληαζε ηνπ είλαη κεγάιε(αλεκνξξηςίεο). Οη πξνζβνιέο ζηα δαζηθά δέλδξα απφ κχθεηεο είλαη πνιιέο θαη ζεκαληηθέο. πλερίδνληαο φκσο ηελ θαηαγξαθή ησλ ζπιινγηζκψλ καο παξαηεξνχκε φηη βαζηθφο ηξνθνδφηεο ηνπ πξνβιήκαηνο είλαη ν άλζξσπνο ν νπνίνο κε ηελ αιφγηζηε θαη

αραξαθηήξηζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ πξνθαιεί θαηαζηξνθή ζηα δάζε. Καηαπαηήζεηο: Παιαηφηεξα απνηεινχζαλ ζνβαξφ πξφβιεκα νη δηάθνξεο θαηαπαηήζεηο ησλ δαζηθψλ εθηάζεσλ κε παξάλνκεο πινηνκίεο, απνςηιψζεηο,εθρεξζψζεηο θαη ζηε ζπλέρεηα κεηαηφπηζε ησλ νξίσλ ηδηνθηεζίαο. Κχξηνο ζθνπφο φισλ απηψλ ησλ απαξάδεθησλ ελεξγεηψλ ήηαλ θαη παξακέλεη αθφκα θαη ζήκεξα,ε αχμεζε ηεο θαιιηεξγνχκελεο έθηαζεο. Έλαο άιινο ιφγνο θαηαπαηήζεσλ είλαη ε δεκηνπξγία βνζθνηφπσλ. Αξγφηεξα ήξζε λα πξνζηεζεί θαη ε ''νηθνπεδνπνίεζε''. Γάζε πνπ θαηαπαηήζεθαλ ζε κεγάιε έθηαζε γηα νηθνπεδνπνίεζε είλαη θπξίσο ηα πεξηζηαζηαθά δάζε ζε ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο, ζε παξαιίεο, ρηνλνδξνκηθά θέληξα θαη γεληθά φπνπ ε αμία ηεο γεο είλαη κεγάιε. Τπεξβφζθεζε: Ζ βφζθεζε ησλ δψσλ κέζα ζην δάζνο (ζπλήζσο αηγνπξφβαηα) πξνθαιεί έλα αθφκε πξφβιεκα, δηφηη ηα δψα θαηαζηξέθνπλ ηα λεαξά δελδξχιιηα, εμαθαλίδνπλ θαη πνδνπαηνχλ ηε ρακειή βιάζηεζε, ζπκπηέδνπλ ην έδαθνο,πξνθαινχλ ηξαχκαηα ζηνπο θνξκνχο ησλ δέλδξσλ θαη γεληθά δξνπλ επηδήκηα ζε απηφ. Ηδηαίηεξα φκσο θαηαζηξνθηθή απνβαίλεη ε βφζθεζε κεηά απφ ππξθαγηά. Αλαςπρή: Σν δάζνο πξνζθέξεηαη θαη γηα δξαζηεξηφηεηεο αλαςπρήο νη νπνίεο πνιιέο θνξέο κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ πξνβιήκαηα ζε απηφ. Σν θπλήγη δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζηελ παλίδα ηνπ δάζνπο κε απνηέιεζκα νξηζκέλα είδε λα θηλδπλεχνπλ λα εμαθαληζηνχλ. Ππξθαγηέο: Ζ κεγαιχηεξε νηθνινγηθή θαηαζηξνθή ζηα δάζε (νηθνινγηθήνηθνλνκηθή) γίλεηαη απφ ηηο ππξθαγηέο. Ζ παξαηεηακέλε ζέξκε θαη μεξή πεξίνδνο θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο επλνεί ηηο ππξθαγηέο ησλ ζηελ Διιάδα. Μεγάιεο θσηηέο μεζπνχλ ζε φιεο ηηο κεζνγεηαθέο ρψξεο..(ππξθαγηέο θαη άγξηα παλίδα Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) κεηά απφ ηελ θαηαζηξνθή ελφο πεπθνδάζνπο ή ζακλφηνπνπ δελ επέκβεη ν άλζξσπνο κε εθρεξζψζεηο,νηθνπεδνπνηήζεηο,κπαδψκαηα,βφζθεζε θιπ. ηα ζηάδηα δηαδνρήο ηεο βιάζηεζεο ζα εμειηρζνχλ κέρξη ην νηθνζχζηεκα λα πάξεη ηελ πξφηεξε ηεο ππξθαγηάο κνξθή ηνπ. Καη απηφ ζα γίλεη κέζα ζε 15-20 ρξφληα,αλ βέβαηα νη νηθνινγηθέο ζπλζήθεο (θιίζε εδάθνπο, έληνλεο βξνρνπηψζεηο) ην επηηξέςνπλ..(ππξθαγηέο θαη άγξηα παλίδα Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) ήκεξα ιφγσ ππεξεπαηζζεζίαο θαη άγλνηαο θάπνησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ πηζηεχνπλ φηη ην δάζνο είλαη ην κφλν νηθνζχζηεκα πνπ ζπληεξεί είδε ηεο άγξηαο παλίδαο νδεγείηαη,απφ πιεξνθφξεζε, πνιιέο θνξέο θαη ε ίδηα ε πνιηηεία ζηελ έθδνζε δηαηαγκάησλ πνπ πξνβιέπνπλ απφιπηε πξνζηαζία ρσξίο θακία δηαρεηξηζηηθή δξάζε άζρεηα αλ απηφ νδεγήζεη ζηελ εμαθάληζε, απφ ηελ πεξηνρή αξπαθηηθψλ θαη άιισλ ζπάλησλ εηδψλ.(ππξθαγηέο θαη άγξηα παλίδα Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) Ζ θσηηά είλαη έλαο δπλακηθφο παξάγνληαο πνπ επηδξά ζηνλ θχθιν ηεο δσήο πνιιψλ εηδψλ θαη επεξεάδεη ηε γεληθή ηνπο παξνπζία ζηα θπζηθά νηθνζπζηήκαηα.(ππξθαγηέο θαη άγξηα παλίδα Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) πλέπεηα ηεο θσηηάο είλαη ε αιιαγή ηεο ζχλζεζεο ηεο βιάζηεζεο θαη ε αιιαγή ηεο ζχλζεζεο ηεο ηξνθήο. Έρεη παξαηεξεζεί φηη ε θσηηά ζε έλα πεπθνδάζνο κεηψλεη ηε ζπλνιηθή ηξνθή πνπ είλαη δηαζέζηκε γηα ηα πνπιηά αιιά απμάλεη ηελ πνηθηιία ηεο ηξνθήο 13

θπξίσο θνληά ζην έδαθνο.μεηά απφ κία θαηαζηξνθηθή ππξθαγηά ηα είδε πνπ ήηαλ πξνζαξκνζκέλα λα αλαδεηνχλ ηελ ηξνθή ηνπο ζηελ θφκε κεηαθηλήζεθαλ ζε γεηηνληθέο πεξηνρέο πνπ δελ θάεθαλ ελψ ηα εδαθφβηα πνπιηά θαη απηά πνπ αλαδεηνχλ ηελ ηξνθή ηνπο ζηνπο ζάκλνπο,ζηελ ρακειή βιάζηεζε θαη ηνπο θινηνχο ησλ θακέλσλ δέλδξσλ απμήζεθαλ.( Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) Γπζηπρψο φκσο ζηε ρψξα καο εθηφο απφ εκπεηξηθέο παξαηεξήζεηο θαη πεξηζηαζηαθέο αλαθνξέο δελ ππάξρεη θακία δεκνζηεπκέλε επηζηεκνληθή εξγαζία ζε αλάινγν πεξηνδηθφ.( Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) Όζνλ αθνξά ηα κηθξά ζειαζηηθά (ηξσθηηθά θ.ιπ.) ε ζλεζηκφηεηα κπνξεί λα είλαη ηδηαίηεξα κεγάιε αιιά ν επνηθηζκφο κηαο θακέλεο πεξηνρήο είλαη ξαγδαίνο. Οη ππξθαγηέο απνηεινχλ αλαπφζπαζην ηκήκα ησλ κεζνγεηαθψλ νηθνζπζηεκάησλ άξα θαη ησλ ''θαηνίθσλ'' ηνπο φπσο είλαη ηα πηελά θαη ηα ζειαζηηθά. Όηη θαη λα θάλεη ν άλζξσπνο δελ κπνξεί λα ηηο εμαιείςεη παξά κφλν λα πεξηνξίζεη ηηο θαηαζηξνθηθέο ηνπο ζπλέπεηεο θπξίσο κέζσ ηεο πξφιεςεο. Ζ θαθψο λννχκελε πξνζηαζία ησλ πεπθνδαζψλ πνπ δελ επηηξέπεη δηαρεηξηζηηθέο παξεκβάζεηο, ν πεξηνξηζκφο ηεο βνζθήο πνπ ειέγρεη ηελ αλάπηπμε ηνπ ππνξφθνπ ε ελνπνίεζε ηνπ δάζνπο κε ζπλέρεηα βιάζηεζεο ρσξίο δηάθελα, ν πεξηνξηζκφο ησλ ξεηηλεπφκελσλ εθηάζεσλ θιπ. νδεγνχλ ζηελ αχμεζε ηεο βηνκάδαο ζην έδαθνο θαη ηνλ ππφξνθν. Δθηεηακέλεο ππξθαγηέο εκθαλίδνληαλ απφ ηελ αξραηφηεηα, ελψ θπηά θαη δψα έρνπλ αλαπηχμεη κεραληζκνχο θαη ζπκπεξηθνξέο πξνζαξκνζηηθφηεηαο ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεοησλ κεζνγεηαθψλ νηθνζπζηεκάησλ.( Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) Οδεγνχκαζηε ινηπφλ ζην ζπκπέξαζκα φηη κάιινλ γηα αχμεζε ησλ ζεξεχζηκσλ εηδψλ (ιαγφο, πέξδηθα, ληνπηάξηθν νξηχθη), ζηηο πεξηνρέο κεηά απφ ππξθαγηά, πξέπεη λα κηιάκε γηα εμαηξεηηθά αθξαίεο πεξηπηψζεηο πνπ ππάξρνπλ γηα λα επηβεβαηψζνπλ ηνλ θαλφλα. Δπίζεο ζε θακία επηζηεκνληθή εξγαζία απφ φηη γλσξίδνπκε - δελ έρεη ηεθκεξησζεί ε αξλεηηθή επίδξαζε απηήο ηεο αξρέγνλεο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ άγξηα παλίδα κεηά απφ θσηηά. Αληίζεηα πηζηεχνπκε φηη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο ην θπλήγη επηβάιιεηαη σο δηαρεηξηζηηθφ κέηξν γηα λα πξνιάβνπκε δπζάξεζηεο εμειίμεηο ζε πιεζπζκνχο εηδψλ.( Μπίξηζαο θαη Μαζιαξηλνπ) Γλσξίδνληαο φηη ηνλ πξψην ρξφλν κεηά ηε θσηηά παξαηεξνχληαη κεγάιεο ζπγθεληξψζεηο ιαγψλ ζηηο γεηηνληθέο πεξηνρέο κπνξεί λα δεκηνπξγεζνχλ πξνβιήκαηα εκθάληζεο θαη κεηάδνζεο αζζελεηψλ.αλ ε ππθλφηεηα ξπζκηζηεί δελ ζα εκθαληζηεί ζε ηφζν κεγάιε έθηαζε ε ζπγθεθξηκέλε αζζέλεηα. Θα ήηαλ παξάιεηςε λα κελ ηνληζηεί φηη ε έθηαζε ηνπ Ακαδνλίνπ είλαη 4 εθαηνκκχξηα ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα θαη ην δάζνο απηφ δηαζρίδεη ελλέα ρψξεο εθ ησλ νπνίσλ ην κεγαιχηεξν ηκήκα ην θαηέρεη ε Βξαδηιία. Δπίζεο 15.000 πνηάκηα δηαζρίδνπλ ην δάζνο ηνπ Ακαδνλίνπ. ηελ πεξηνρή απηή ππάξρεη ην 20% φινπ ηνπ λεξνχ ηεο γεο, 30% ηεο βηνπνηθηιφηεηαο ηνπ πιαλήηε,5.000 είδε δέληξσλ, 300 αλαγλσξηζκέλα είδε ζειαζηηθψλ, πάλσ απφ 1300 αλαγλσξηζκέλα είδε πνχιησλ,2.500-3.500 είδε ςαξηψλ, 10-15 εθαηνκκχξηα είδε εληφκσλ θαζψο θαη 21 εθαηνκκχξηα άλζξσπνη θαη 400 πεξίπνπ θπιέο. ην ηξνπηθφ απηφ δάζνο έρνπλ αλαγλσξηζηεί 650 είδε θπηψλ πνπ έρνπλ 14

θαξκαθεπηηθέο ηδηφηεηεο εθ ησλ νπνίσλ 57 είδε βξίζθνληαη ππφ εμαθάληζε. ε θάζε δέληξν ηνπ Ακαδνλίνπ δνπλ δεθάδεο είδε παλίδαο αιιά θαη ρισξίδαο. Έρεη απνδερηεί φηη ζε έλα δέληξν κπνξεί λα θηινμελνχληαη ηαπηφρξνλα έσο θαη 72 είδε κπξκεγθηψλ. Όηαλ ινηπφλ απηφ ην δέληξν θφβεηαη ή θαίγεηαη ηα πεξηζζφηεξα είδε ηεο παλίδαο ην εγθαηαιείπνπλ αιιά θάπνηα άιια κέλνπλ θαη πεζαίλνπλ.(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην) Σν δάζνο ηνπ Ακαδνλίνπ ραξαθηεξίδεηαη σο ν πλεχκνλαο ηεο γεο αθνχ ιφγν ηεο έθηαζήο ηνπ παξάγεη ηελ κεγαιχηεξε πνζφηεηα νμπγφλνπ ζηνλ θφζκν. Όηαλ φκσο κεγάιεο εθηάζεηο ηνπ θαίγνληαη, ειεπζεξψλνληαη ηεξάζηηεο πνζφηεηεο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα πνπ επηβαξχλνπλ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. Σν 3% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα νθείιεηαη ζηελ Βξαδηιία..(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην) Σν πξφβιεκα ηεο θαηαζηξνθήο ηνπ ηξνπηθνχ δάζνπο μεθίλεζε πξηλ απφ 30 ρξφληα, κε ηελ παξάλνκε πινηνκία θαη ηελ αξπαγή δεκφζηαο γεο. Οη πινηφκνη θφβνπλ φζε μπιεία κπνξνχλ πξηλ ηα αξκφδηα φξγαλα πξνιάβνπλ λα θάλνπλ έιεγρν, λα επηβάινπλ πξφζηηκα θαη λα θαηαζρέζνπλ ηνλ εμνπιηζκφ ηνπο. Αλνίγνπλ δξφκνπο κέζα ζην δάζνο θαη φηαλ <<θαζαξίζνπλ>> κηα πεξηνρή, κεηαθνκίδνπλ ζε κηα άιιε. Σφηε αλαιακβάλνπλ δξάζε νη θηελνηξφθνη αγειάδσλ θαη νη θαιιηεξγεηέο ζφγηαο, νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο δξφκνπο πνπ άλνημαλ νη πινηφκνη θαη εγθαζίζηαληαη ζηηο ήδε θαηεζηξακκέλεο απφ ηνπο πινηφκνπο πεξηνρέο..(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην) Ζ Βξαδηιία δελ ελδηαθέξεηαη λα πνιεκήζεη ηελ απνςίισζε γηα νηθνλνκηθνχο ιφγνπο. Δλδηαθέξεηαη λα πξνσζήζεη ηελ παξαγσγή ζφγηαο, γηαηί ε ζφγηα θαη ε μπιεία είλαη ηδηαίηεξα θεξδνθφξεο.(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην). Έλα κεγάιν πξφβιεκα επίζεο είλαη ε παξάλνκε ηδηνθηεζία θαη ε πιαζηνγξάθεζε ησλ ηίηισλ ηδηνθηεζίαο. Οη πινηφκνη, θαιιηεξγεηέο θαη θηελνηξφθνη εηζβάινπλ ζε μέλεο πεξηνρέο κε πιαζηά έγγξαθα θαη αλαγθάδνπλ ηνπο ληφπηνπο λα θχγνπλ γηα λα εθκεηαιιεπηνχλ ηελ πεξηνρή.(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην). Σα ηειεπηαία ρξφληα ε θπβέξλεζε έρεη απνθαζίζεη λα θηηαρηεί δξφκνο ρηιίσλ πεληαθνζίσλ εβδνκήληα ρηιηνκέηξσλ πνπ ζα δηαπέξλα ηνλ Ακαδφλην απφ ηνλ λφην πξνο ηνλ βνξά γηα εκπνξηθνχο θπξίσο ιφγνπο. Τπάξρεη φκσο έλα ζρέδην λα δεκηνπξγεζνχλ πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο θαη ζηηο 2 πιεπξέο ηνπ δξφκνπ θαη πάιη φκσο ππάξρεη πξφβιεκα αθνχ ν δξφκνο ζα νινθιεξσζεί ζπληνκφηεξα. (νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην) Δίλαη αμηνζεκείσην αθφκα φηη ην Βξαδηιηάληθν Ηλζηηηνχην πνπ κειεηά ηνλ ξπζκφ ηεο απνςίισζεο ηνπ Ακαδνλίνπ κέζα ζε 12 κήλεο. Σν πνζνζηφ είλαη γχξσ ζην 15% δειαδή 15

477 ηεηξαγσληθά ρηιηφκεηξα δάζνπο.(νηθνινγηθή θξίζε θαη νη καθηφδνη αθαλίδνπλ ηνλ Ακαδφλην) Πνιιέο θνξέο έρνπλ παξαηεξεζεί θαηαζηξνθέο ησλ δαζψλ θαη εμαθάληζε ησλ δψσλ. Αξρηθά ππνζηεξίδεη φηη φιεο νη θαηαζηξνθέο πνπ γίλνληαη ζηελ γε φζν ζνβαξέο θη αλ είλαη ζα κπνξέζνπλ λα αληηκεησπηζηνχλ κεηά απφ κεξηθέο γεληέο φκσο εθαηνκκχξηα ρξφληα ζα δηαξθέζεη λα επαλνξζσζεί ε εμαθάληζε δσληαλψλ εηδψλ αθνχ πξνθαιείηαη κε ηελ θαηαζηξνθή νηθνζπζηεκάησλ. Έλα αθφκα ηεξάζηην πξφβιεκα είλαη ε εμάιεηςε ησλ βηνινγηθψλ πφξσλ ηεο γεο. Έρεη πξνβιεθηεί φηη ζηα πξνζερή 30 ρξφληα ζα εμαθαληζηνχλ κεγάια κέξε ηξνπηθψλ δαζψλ αθνχ ε απνρέξζσζε, ε απνςίισζε θαη ε εθδάζσζε απμάλνληαη ζπλερψο. Σα κέξε απηά είλαη θπξίσο θνληά ζηνλ ηζεκεξηλφ φπνπ ππάξρνπλ πνιιέο γφληκεο πεξηνρέο ιφγσ ηνπ θιίκαηνο. Όια απηά γίλνληαη γηα ην ζπκθέξνλ θαη ηα ρξήκαηα πνπ έρνπλ θπξηαξρήζεη ζηελ δσή καο. ηνλ Ακαδφλην πνπ ζπληζηά ηνλ <<πλεχκνλα ηνπ πιαλήηε>> θαη θαηαιακβάλεη ηελ κηζή ιαηηληθή Ακεξηθή, ζέινπλ λα πξαγκαηνπνηεζεί εθρέξζσζε αιιά επηζηεκνληθέο κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη ην ρψκα ηνπ Ακαδνλίνπ δελ είλαη αξθεηά δπλαηφ γηα λα αληέμεη θαη αλ γίλεη εθρέξζσζε ηα ρψκαηα ζα θεχγνπλ κε ηηο βξνρέο. Δλα πνιχ ζνβαξφ επίζεο πξφβιεκα είλαη ε δηαηάξαμε ηνπ θιίκαηνο ηεο γεο, ε πδξνινγηθή θαη κεηεσξνινγηθή θαηάζηαζε θαη νη βηνκεραληθνί θχθινη απφ ηελ αηκφζθαηξα ζηελ ζάιαζζα. Δλ θαηαθιείδη γηα θάπνηα ζέκαηα ζηα νπνία δφζεθε πνιχ ζεκαζία φπσο ην Σζεξλνκπίι θηλεηνπνηήζεθε πνιχο θφζκνο. ηηο θαηαζηξνθέο φκσο πνπ γίλνληαη θαζεκεξηλά φπσο ε θαηαζηξνθή δαζψλ δελ θηλεηνπνηείηαη θαλέλαο. Απηά γίλνληαη γηα λα ηξέθνληαη ληφπηνη πιεζπζκνί. Πσο λα γίλεη φκσο απηφ φηαλ ζε πνιιέο ρψξεο πνιινί άλζξσπνη πιεξψλνληαλ γηα λα παξάγνπλ πξντφληα θαη πνιιέο θνξέο λα θαηαζηξέθνπλ θαη λα πεηνχλ ηα πξντφληα ηνπο. Απηφ ζπκβαίλεη ζε πνιιέο ρψξεο αιιά είλαη άδηθν γηα θάπνηνπο ιανχο πνπ δελ έρνπλ θαγεηφ. Πξέπεη ινηπφλ λα ζηακαηήζνπλ φια απηά ή ηνπιάρηζηνλ λα κεησζνχλ θαη φζν πεξλάεη ν θαηξφο λα κεηψλνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν γηα λα βνεζεζεί ν πιαλήηεο καο. πκπεξάζκαηα Αλαζηνραζκόο Σν ζπκπέξαζκα πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ έξεπλά καο είλαη φηη ππάξρνπλ κεγάιεο θαηαζηξνθέο ζηελ γε εμ αίηηαο ηεο αλεπζπλφηεηαο θαη ηεο ακέιεηαο ησλ αλζξψπσλ πνπ ζεκαίλεη φηη αλ απηφ ζπλερηζηεί ζα θζαξζεί αξθεηά ε γε κε απνηέιεζκα λα ππάξμνπλ πνιιέο αλζξψπηλεο απψιεηεο. Πξέπεη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπκε θαη λα θαηαιάβνπκε φηη ην πεξηβάιινλ καο δίλεη δσή θαη δελ πξέπεη λα ην θαηαζηξέθνπκε γηαηί ζηελ νπζία θαηαζηξέθνπκε ηηο δσέο καο θαη ηηο δσέο ησλ επφκελσλ γελεψλ Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο έξεπλάο καο ζπκβνπιεπηήθακε δηάθνξα άξζξα, παξαθνινπζήζακε ληνθηκαληέξ ζρεηηθά ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο κφιπλζεο θαη θάλακε θαη κηα επίζθεςε ζην θέληξν ελεκέξσζεο ηεο ηξνθηιηαο θαη Κνηπρηνπ απ φπνπ πήξακε ζπλέληεπμε απφ ηελ ππεχζπλε. Παξαηεξήζακε φηη ην κέγεζνο ησλ θαηαζηξνθψλ είλαη κεγάιν, γηαηί νη άλζξσπνη είηε ζπλεηδεηνπνηνχλ είηε φρη ην θαθφ πνπ θάλνπλ δελ αιιάδνπλ θάπνηα πξάγκαηα ζηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπο ε ζην επάγγεικα ηνπο γηα λα βνεζήζνπλ ηελ θαηάζηαζε, αληίζεηα δείρλνπλ κεγάιε αδηαθνξία θαη αληθαλφηεηα λα θαηαθέξνπλ λα ζπλεηζθέξνπλ ζε θάπνηεο πξνζπάζεηεο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ 16

πεξηβάιινληνο θαη δελ ζθέπηνληαη νχηε ην γεγνλφο φηη ηα παηδηά ηνπο κεηά απφ θάπνηα ρξφληα κπνξεί λα πεζαίλνπλ εμ αίηηαο ησλ ελεξγεηψλ ηνπο. Οη άλζξσπνη δελ δνπλ πιένλ ζε αξκνλία θαη εηξήλε κε ην πεξηβάιινλ ην νπνίν απνηειεί ην ζπίηη ηνπο θαη ηελ πξνυπφζεζε επηβίσζεο ηνπο. Ο ζχγρξνλνο ηξφπνο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο πξντφλησλ ηδηθά ζην δπηηθφ θφζκν φρη κφλν δεκηνπξγεί αδηθίεο θαη αληζφηεηεο ησλ ρσξψλ ζηνλ πιαλήηε αιιά θζείξεη θαη θαηαζηξέθεη ηελ θχζε. Αλ νη ξπζκνί κε ηνπο νπνίνπο εμαληινχληαη νη θπζηθνί πφξνη (δάζε, κέηαιια, λεξφ θιπ.) δελ κεησζνχλ αηζζεηφ νη πεξηβαιινληηθέο ζπλέπεηεο ηα επφκελα ρξφληα ζα είλαη ηφζν δξακαηηθέο πνπ ζα απεηιεζνχλ φιεο νη κνξθέο δσήο ζηνλ πιαλήηε. Σέινο δελ κπνξεί λα είλαη ν πιαλήηεο θαη ηα θέξδε ην θξηηήξην κε ην φπνην δξνπλ νη άλζξσπνη θαηαζηξέθνληαο νιφθιεξα νηθνζπζηήκαηα πνπ γηα λα δεκηνπξγεζνχλ ε θχζε ρξεηάζηεθε εθαηνκκχξηα ρξφληα. Πξέπεη λα μαλαζθεθηνχκε εζηθά θαη δίθαηα φζνλ αθνξά ηελ δξάζε καο ζε ζρέζε κε ην πεξηβάιινλ. Αο γίλνπκε ιίγν πην θηιηθνί απέλαληη ζην πεξηβάιινλ θαη απηφ ζα καο ην αληαπνδψζεη. Γελ έρνπκε λα ράζνπκε θάηη αιιά κνλφ λα επσθειεζνχκε αξθεί λα κελ θαηαζηξέθνπκε ην πεξηβάιινλ γηα λα κπνξέζεη λα καο βνεζήζεη. Δπίινγνο Φηάλνληαο ζην ηέινο ηεο εξγαζίαο καο ειπίδνπκε λα έρνπκε πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο καο νη φπνηνη έρνπλ ζθνπφ ηελ επαηζζεηνπνίεζε φισλ καο πξνο ην πεξηβάιινλ ψζηε λα θαηαθέξνπκε λα αληηκεησπίζνπκε καδί απηφ ην ηεξάζηην πεξηβαιινληηθφ πξφβιεκα. Δπηπιέσλ θχξηνο ζηφρνο καο είλαη λα έρνπκε παξνπζηάζεη κηα πιήξε νξγαλσκέλε εξγαζία καδεχνληαο φια ηα θχξηα ζηνηρεηά πνπ νδήγεζαλ ζε απηήλ ηελ πεξηβαιινληηθή θαηαζηξνθή. Δπραξηζηνχκε γηα ηνλ ρξφλν ζαο θαη ηελ ζηήξημε ζαο ζηελ πξνζπάζεηα καο. Οη καζεηέο ηεο Α ιπθείνπ Πνιπμέλε νθηαλνχ, Γηνλχζεο Φξαληδήο, Παλαγηψηεο Παξαζθεπφπνπινο, Αγγειηθή Γθξηληέια, Μαξία Ράζσζε. 17

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Σεξδάθεο Φ. (2003) Απνζπάζκαηα κίαο θηινζνθίαο ηεο θχζεο. Δθδφζεηο Futura 2. Απνζηφινπ Βαγγέιεο, (2011) Γαζηθέο ππξθαγηέο: Έλα ξαληεβνχ πνπ πνηέ δελ ράλεηαη 3. Κατηαηδήο Φίιεο, (2011) Γέκηζε ν πιαλήηεο λεθξνηαθεία ππξεληθψλ, Διεπζεξνηππία 4. Παπαδάθεο Γ. (2011) Οηθνινγηθφ θξάρ, Έζλνο 5. πγγξαθηθή νκάδα, (2008), Πεξί θελψλ δαηκνλίσλ, Δθδφζεηο μέλσλ Θεζζαινλίθε 6. Είι Κιέκαλ, (2011), Σα αδηέμνδα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ε πξάζηλε απάληεζε, ΒΖΜagazino 7. σηεξία ε εμαθάληζε, (2011), www.greenpeace.org 8. Ππξθαγηέο ζηελ Διιάδα, (2011), www.kathimerini.gr 9. Καζηνξηάδεο Κ. (2000), Οη νκηιίεο ζηελ Διιάδα, εθδφζεηο Ύςηινλ Αζήλα 10. Μπίξηζαο Πεξηθιήο, Ππξθαγηέο θαη άγξηα παλίδα, www.rodia-elafos.gr 11. iefimerida, (2011), Ακαδφληνο: 477ηεηξ. ρικ. Γάζνπο ράζεθαλ κέζα ζε 12 κήλεο 12. ηληψξε Ναηάζα, (2005), Οηθνινγηθή θαηαζηξνθή, www.kathimerini.gr 13. Δξγαζία παλ/κηνπ Παηξψλ, πξνβιήκαηα πεξηβαιινληηθήο ηνμηθνινγίαο ξχπαλζε ηνπ εδάθνπο απφ ηνμηθέο νπζίεο 14. Γειαλάο Αζαλάζηνο, (1999), 21 νο αηψλαο πξνβιεκαηηζκφο γηα ηελ ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Δθδφζεηο ηακνχιε. 15. Mpouktsin Marren, Οηθνινγία θαη επαλαζηαηηθή ζθέςε 16. Vandana Shiva, (2010), Πφιεκνο ελάληηα ζηελ γε 17. Vandana Shiva, (2010), Σα ηξφθηκα ε νηθνλνκία θαη ην θιίκα 18