29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο φαινόμενο της έξαρσης της νεανικής εγκληματικότητας στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά, επισημαίνει τις βασικές αιτίες που οδηγούν σε εκδηλώσεις βίαιης συμπεριφοράς. Σύμφωνα με έρευνες διαπιστώνεται ότι το εν λόγω φαινόμενο έχει ενταθεί σε χώρες της Ευρώπης. Στη συνέχεια, σε σχετικό περιοδικό επισημαίνονται τρόποι καταστολής του φαινόμενου της εγκληματικότητας δίνοντας έμφαση στη βιομηχανία του θεάματος, σε πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, στο ρόλο των ΜΜΕ και στο ίδιο το άτομο. Καταληκτικά, σύγχρονοι ερευνητές διερευνώντας τους λόγους αύξησης της εγκληματικότητας, προτείνουν τρόπους αντιμετώπισής της. B1. Αποτελεί αναγκαιότητα στην εποχή μας η αλλαγή στον τρόπο ψυχαγωγίας των παιδιών. Η έκθεση τους σε παιχνίδια βίας και επιθετικότητας, η καλλιέργεια εχθρικών συναισθημάτων και η προβολή αρνητικών προτύπων, όπως η ηρωοποίηση της βίας έχουν οδηγήσει στην έξαρση επιθετικών και βίαιων συμπεριφορών. Όλα αυτά τα φαινόμενα απειλούν τη κοινωνική συνοχή και θέτουν σε κίνδυνο τις ανθρώπινες σχέσεις. Επομένως, είναι αδήριτη ανάγκη όλη αυτή η βιομηχανία του θεάματος να αποσυρθεί. Β2. α. Ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσεται η πρώτη παράγραφος του κειμένου είναι η αιτιολόγηση. Στις λεπτομέρειες/σχόλια αιτιολογείται η αύξηση της εγκληματικότητας με αναφορά στην οικογένεια και σε σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. 1
β. τα δομικά μέρη της παραγράφου είναι τα εξής: Θεματική πρόταση: «Ένα σημαντικό πρόβλημα των νέων». Λεπτομέρειες σχόλια: «Σε σημαντικό βαθμό την τηλεόραση». Κατακλείδα: παραλείπεται Β3. α. σημαντικό ασήμαντο απουσία παρουσία ενήλικη ανήλικη σταματήσει ξεκινήσει, αρχίσει ανασφάλεια ασφάλεια β. πίστη = εμπιστοσύνη, βεβαιότητα, σιγουριά, πεποίθηση στόχους = σκοπούς αναφέρεται = παρατίθεται, υποστηρίζεται μερίδιο = τμήμα, κομμάτι, μέρος ερμηνεύσουν = εξηγήσουν Β4. α. «Πρέπει να αναρωτηθούμε εμείς τα άτομα» : παρατίθεται σε ευθύ λόγο απόσπασμα από περιοδικό μεταφέροντας αυτούσιο το περιεχόμενό του και ολοκληρώνεται το νόημα με ρητορικό ερώτημα. «να πουλάει βία»: η φράση έχει μεταφορική σημασία 2
β. Ενδεικτική μεταφορική έκφραση: «τα ΜΜΕ πρέπει να κάνουν περισσότερα από το να χρησιμοποιούν τις τραγωδίες για εντυπωσιακούς τίτλους». Γ1. Επικοινωνιακό πλαίσιο κειμένου: Άρθρο: Αφόρμηση από την επικαιρότητα, χρήση γ προσώπου, ύφος λιτό, ουδέτερο Τίτλος: Η έξαρση της βίας στα σχολεία ή Σχολικός εκφοβισμός: η σύγχρονη μάστιγα Πρόλογος Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες το 25% των μαθητών έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού χώρου με συχνότητα δύο ως τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο. Το μεγαλύτερο μέρος των μαθητών που έχουν υποστεί ή προκαλέσει κάποια μορφή βίας είναι αγόρια κυρίως σε χώρους χωρίς επίβλεψη από τους εκπαιδευτικούς όπως στο προαύλιο του σχολείου, στους διαδρόμους καθώς και στις τάξεις την ώρα του διαλείμματος. Η ενδοσχολική βία είναι μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επιθετική συμπεριφορά και λαμβάνει διάφορες μορφές. Ερώτημα α : Μορφές ενδοσχολικής βίας Χειρονομίες, ξυλοδαρμοί Φραστικές επιθέσεις, βρισιές, απειλές, προσβολές Εκβιασμοί Καταστροφές προσωπικών αντικειμένων Κλοπές Σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση Αποκλεισμός και απομόνωση από παρέες, ομαδικά παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες Η τοποθέτηση στο διαδίκτυο υλικού και κειμένων που αφορούν κάποιον χωρίς την συγκατάθεσή του. 3
Τα κακοήθη μηνύματα ή οι σιωπηλές κλήσεις κινητού Η φωτογράφηση ή μαγνητοσκόπηση χωρίς τη συγκατάθεση του άλλου Η διάδοση φημών και οι συκοφαντίες Ρατσιστικές, μεροληπτικές δηλώσεις και συμπεριφορές που αφορούν, την προέλευση, την κοινωνική τάξη, την ταυτότητα, την ιδιαιτερότητα, την ασθένεια του άλλου Μετάβαση: Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός μεταξύ των παιδιών έχει αρχίσει να γίνεται αντικείμενο προσοχής, συζήτησης και μελέτης και θεωρείται πλέον κοινωνικό πρόβλημα. Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις τα περιστατικά εκφοβισμού και βίας δεν αντιμετωπίζονται κατάλληλα. Για την εξάλειψη του φαινομένου αυτού θα πρέπει να ληφθούν και τα ανάλογα μέτρα. Ερώτημα β : τρόποι αντιμετώπισης της ενδοσχολικής βίας Σχολείο: Χρήση τεχνικών και εκπαιδευτικών μεθόδων που θα προάγουν την ομαδικότητα, τη συνεργασία και την ανάδειξη της προσωπικότητας. Οι εκπαιδευτικοί να εξακριβώνουν ποια παιδιά εκφοβίζονται αναζητώντας τους λόγους και να διερευνούν συμπεριφορές και στάσεις. Επιτακτική ανάγκη συζήτησης με τους γονείς των παιδιών. Οι διευθυντές να καταγράφουν τα περιστατικά, να διατηρούν αρχεία, αν πρόκειται για επαναλαμβανόμενη εκφοβιστική συμπεριφορά, να επικοινωνούν με τους γονείς του παιδιού τηλεφωνικά και να κανονίζουν συναντήσεις. ΜΜΕ: Αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για παιδικές σειρές και εκπομπές ρόλος Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Ελεύθερη έκφραση, αναβάθμιση παιδικών εκπομπών, δημοσιογραφική δεοντολογία, έλεγχος της ηγεσίας και πλήρη διαφάνεια, αντικειμενικότητα. 4
Οικογένεια: Προβολή υγιών προτύπων, διάλογος, χώρος αγάπης, ελευθερίας και αλληλοσεβασμού, επικράτηση συνθηκών συναισθηματικής ασφάλειας και σταθερότητας, ανοχή στο διαφορετικό. Αποτροπή ενασχόλησης με βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια Έλεγχος της πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στο διαδίκτυο Επίλογος Επιλογικά, το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας και γενικότερα του σχολικού εκφοβισμού έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις στη σύγχρονη εποχή. Οι μορφές της ποικίλλουν και οδηγούν σε δυσμενή αποτελέσματα για τη λειτουργία του σχολείου αλλά και της κοινωνίας. Επιβάλλεται, επομένως, η συστηματική διερεύνηση του φαινομένου, η καταπολέμηση των αιτιών του και σε κάθε περίπτωση η πρόληψη της εμφάνισής του σε κάθε σχολική μονάδα. 5