Κοινοβουλευτική Συνέλευση ΕΕ Λατινικής Αμερικής Euro-Latin American Parliamentary Assembly Assemblee Parlementaire Euro-Latino Americaine Assembleia Parlamentar Euro-Latino-Americana ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Επιτροπή Οικονομικών, Χρηματοπιστωτικών και Εμπορικών Θεμάτων 12.12.2012 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Το εμπόριο πρώτων υλών μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Λατινικής Αμερικής Συνεισηγήτρια ΕΚ: Catherine Grèze (Πράσινοι/ALE) Συνεισηγητής ΛΑΚ: Oscar Arboleda (Κοινοβούλιο των Άνδεων ) RM\922124.doc AP101.309v03-00
Το εμπόριο πρώτων υλών μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Λατινικής Αμερικής Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Λατινικής Αμερικής, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 4ης Νοεμβρίου 2008, με τίτλο "Πρωτοβουλία για τις πρώτες ύλες: κάλυψη των ουσιωδών αναγκών μας για ανάπτυξη και απασχόληση στην Ευρώπη» (COM(2008)0699). έχοντας υπόψη το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της 13ης Σεπτεμβρίου 2011, σχετικά με «μια αποτελεσματική στρατηγική στον τομέα των πρώτων υλών για την Ευρώπη», έχοντας υπόψη τη συμφωνία του Ντέρμπαν σχετικά με την κλιματική αλλαγή, έχοντας υπόψη τις συστάσεις που ενεκρίθησαν από τη Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας (CIT), έχοντας υπόψη την Σύμβαση 169 της Διεθνούς Οργάνωση Εργασίας (C169 ΔΟΕ), έχοντας υπόψη την Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, έχοντας υπόψη την Dodd Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act (Pub.L. 111-203, H.R. 4173) έχοντας υπόψη την απόφαση 28 του Νοεμβρίου 2007 του Διαμερικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, στην υπόθεση του λαού των Σαραμάκα κατά του Σουρινάμ, A. επισημαίνοντας ότι η περιφέρεια της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (ΛΑΚ) αποτελεί την κύρια πηγή ορυκτών αποθεμάτων του κόσμου και ότι 13 από τις χώρες της περιφέρειας αυτής συγκαταλέγονται μεταξύ των 15 μεγαλύτερων προμηθευτών ορυκτού πλούτου στον κόσμο, B. επισημαίνοντας ότι η απότομη αύξηση και η αστάθεια των τιμών των πρώτων υλών, η οποία επιτάθηκε λόγω της σχετικής έλλειψης και της μεγάλης ζήτησης σε παγκόσμιο επίπεδο, προκάλεσε την επιστροφή στην εκμετάλλευση των πρώτων υλών στο επίπεδο των παραγωγικών δομών της περιφέρειας, πρώτων υλών οι οποίες σήμερα ανέρχονται στο 40 τοις εκατό περίπου των προϊόντων εξαγωγής, Γ. επισημαίνοντας ότι κατ' αυτόν τον τρόπο διατηρούνται οι παραδοσιακές εμπορικές δομές μεταξύ ΛΑΚ, αφενός, και Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφετέρου, οι οποίες χαρακτηρίζονται από μονομερή ροή πρώτων υλών προς την Ευρώπη και άνιση ανταλλαγή φυσικών πόρων έναντι επεξεργασμένων προϊόντων με μεγάλη προστιθέμενη αξία, Δ. επισημαίνοντας ότι, σε γενικές γραμμές, η ΛΑΚ γνωρίζει μεγάλη οικονομική ανάπτυξη, η οποία όμως έχει μεγάλο περιβαλλοντικό και κοινωνικό κόστος, λόγω της έλλειψης των κατάλληλων ρυθμιστικών μηχανισμών, των διαδικασιών σχεδιασμού, της χωροταξίας και της αναδιανομής του πλούτου, δεδομένου ότι τα κέρδη συγκεντρώνονται σε πολύ μικρό τμήμα του πληθυσμού και η λεγόμενη «κατάρα των φυσικών πόρων» έχει ως συνέπεια ανεπανόρθωτες ζημίες του οικοσυστήματος και έντονες κοινωνικές συγκρούσεις, AP101.309v03-00 2/5 RM\922124.doc
E. επισημαίνοντας ότι τόσο ο πεπερασμένος χαρακτήρας των φυσικών πόρων, όσο και οι ανεπιθύμητες συνέπειες του σημερινού προτύπου εξόρυξής τους με ορούς δημοκρατικής υπευθυνότητας, η πολύ περιορισμένη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, τα περιορισμένα έσοδα για τα εθνικά δημόσια οικονομικά, οι πιέσεις που ασκούνται σε περιφερειακό επίπεδο, η αποψίλωση των δασών, η έλλειψη νερού, η μόλυνση του αέρα και των υδάτινων πόρων, η απώλεια της βιοποικιλότητας, η κλιματική αλλαγή, οι μετακινήσεις πληθυσμού και η δημιουργία ζωνών φτώχειας στις μητροπόλεις, επιβάλλουν έναν νέο τύπο εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΛΑΚ, ώστε οι σχέσεις να αποκτήσουν μηχανισμούς οι οποίοι θα κατευθύνουν τις ροές προς την διαφοροποίηση των εξαγωγών, θα εξισορροπούν τα κέρδη και θα αναπτύξουν μελλοντικά ένα βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο, ΣΤ. επισημαίνοντας ότι, προς το σκοπό αυτό, από μια άποψη αποκλειστικώς οικονομική, έχει ιδιαίτερη σημασία να ενισχυθεί η ίδια παραγωγική μηχανή, να αναπτυχθούν περιφερειακές γεωργικές και επισιτιστικές πολιτικές, κατευθύνοντας τη γεωργική παραγωγή κατά προτεραιότητα προς την κάλυψη των επισιτιστικών αναγκών της ηπείρου, να προωθηθεί ο παραγωγικός συντονισμός και η παραγωγή προϊόντων με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, να αναπτυχθεί η οικονομία σε ποικίλους τομείς και έτσι να απομακρυνθούν οι κίνδυνοι που συνεπάγεται μια οικονομία βασισμένη αποκλειστικώς στην εξόρυξη του ορυκτού πλούτου, Ζ. επισημαίνοντας ότι η πρόκληση είναι πολλαπλή και περιλαμβάνει θέματα δημοκρατικής τάξεως και πολιτικού θεσμικού πλαισίου, θέματα τεχνολογικά και αποτελεσματικότητας των πόρων, ρύθμισης στο πεδίο των επενδύσεων, επανεξέτασης τόσο της διεθνούς όσο και της διμερούς νομοθεσίας, αναζητώντας το κατάλληλο παραγωγικό μοντέλο, και, ότι, προς τον σκοπό αυτό, απαιτούνται δράσεις μικροπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, οι οποίες θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεταξύ αμφοτέρων των περιφερειών με τη μεγαλύτερη δυνατή συμμετοχή των πολιτών, 1. υπογραμμίζει την ανάγκη να δημιουργηθεί μια νέα εταιρική σχέση Ευρωπαϊκής Ένωσης ΛΑΚ, η οποία να βασίζεται στην κοινή ευθύνη για την επιβίωση του πλανήτη, την ανάγκη μετάβασης προς την βιώσιμη διατήρηση των πεπερασμένων πόρων, ειδικότερα των μη ανανεώσιμων πρώτων υλών, την κατάλληλη ανάθεση παραγωγικών επενδύσεων για την δημιουργία μαζικής και αξιοπρεπούς απασχόλησης, την φορολόγηση των κερδών και τη δημοκρατική συμμετοχή των πολιτών, επιδιώκοντας την ισορροπία μεταξύ συμφερόντων και δικαιωμάτων 2. υπογραμμίζει ότι η εταιρική σχέση αυτού του είδους προϋποθέτει διαρθρωτικές αλλαγές σε αμφότερες τις περιφέρειες για την προώθηση ενός εμπορίου και επενδύσεων οι οποίες θα περιορίζουν τις καταστροφικές επιπτώσεις της σημερινής κατάστασης, θα αναπροσανατολίζουν τις οικονομίες προς τον περιορισμό της εξάρτησης από τις πρώτες ύλες και την κατανάλωσή τους, θα αξιοποιούν την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση και στις δύο ηπείρους, ενώ ο στόχος και η εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση συνίσταται στην εξεύρεση λύσεων οι οποίες θα συνδυάζουν την ευημερία των πολιτών και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος RM\922124.doc 3/5 AP101.309v03-00
3. ζητεί ταχεία αναθεώρηση των διμερών συμφωνιών μεταξύ Λατινικής Αμερικής και Ευρωπαϊκής Ένωσης και επανεξέταση όσων βρίσκονται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης και της προετοιμασίας, ώστε να προσαρμοστούν στις ανάγκες προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και να αναπτυχθεί ένα παραγωγικό μοντέλο βασισμένο στον πεπερασμένο χαρακτήρα των φυσικών πόρων με κατάλληλες απαντήσεις στο χαρακτήρα αυτόν με την έννοια αυτή, υποστηρίζει την ενίσχυση των περιφερειακών βιομηχανικών δικτύων 4. προτείνει, όσον αφορά τα τεχνολογικά θέματα, στρατηγικές «leap-frogging», παρακάμπτοντας πεπαλαιωμένες τεχνολογικές μεθόδους και ξεπερασμένες βιομηχανικές πρακτικές υπογραμμίζει ότι η μετάβαση προς παραγωγικές μεθόδους βασιζόμενες στα πλεονεκτήματα των κοινωνιών της γνώσης προϋποθέτει ανάλογα οικονομικά μέσα καθώς και εις βάθος αναθεώρηση των φορολογικών πολιτικών και των δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας, πνευματικής ιδιοκτησίας και μεταφοράς της τεχνολογίας 5. ζητεί να συμπεριληφθεί σε όλες τις εμπορικές συμφωνίες η "πρωτοβουλία για τη διαφάνεια των εξορυκτικών βιομηχανιών" (EITI), πράγμα που θα πρέπει να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, ανοίγοντας το δρόμο για το πρότυπο EITI++, το οποίο προτείνεται από την Παγκόσμια Τράπεζα και σε κανονισμούς όπως ο «Country per Country Reporting» και άλλους, κατά το πρότυπο της "Dodd-Franck Act" και την εφαρμογή των διατάξεών της στις Ηνωμένες Πολιτείες, πράγμα που προϋποθέτει συνεργασία όσον αφορά τη διαφάνεια της φορολογικής πολιτικής και εποπτεία του τραπεζικού τομέα μεταξύ των εταίρων 6. ζητεί επίσης να περιληφθούν στις συμφωνίες αυτές μηχανισμοί κοινής εποπτείας τόσο των επενδυτικών πρακτικών όσο και των παραγωγικών διαδικασιών και ζητεί να αποκλεισθεί το εμπόριο που αφορά μέταλλα και υδρογονάνθρακες παραγόμενα υπό συνθήκες σκλαβιάς και άλλων παράνομων μεθόδων, ή τα οποία προέρχονται από προστατευόμενες περιοχές 7. καλεί να περιληφθούν στις συμφωνίες ρήτρες οι οποίες να βασίζονται στις συμβάσεις κατά της διαφθοράς και να αποκλείονται από αυτές οι φορολογικοί παράδεισοι 8. υπογραμμίζει την ιδιαίτερη σημασία να ελέγχεται η συμβατότητα των εμπορικών συμφωνιών με τις πολυμερείς συμφωνίες σε θέματα περιβάλλοντος και με το δικαίωμα στο νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα, κατά τον ΟΗΕ 9. εκφράζει την ικανοποίησή του για τη νομολογία του Διαμερικανικού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην υπόθεση "Λαός των Σαραμάνκα κατά του Σουρινάμ", στο πλαίσιο της οποίας εφαρμόζεται η σύμβαση 169 της ΔΟΕ υπογραμμίζει ότι είναι απαραίτητο να ακολουθείται η υποχρέωση της διαβούλευσης ή της προηγούμενης ελεύθερης και μετά από ενημέρωση συγκατάθεσης των αυτοχθόνων λαών, παρέχοντας λεπτομερή και κατάλληλη ενημέρωση, με διαβουλεύσεις κατά τη φάση προ της συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων εκτιμά ότι είναι απαραίτητο να κυρωθούν και να εφαρμόζονται οι σχετικές συμβάσεις της ΔΟΕ και να περιλαμβάνονται στις υπο διαπραγμάτευση ή υπό αναθεώρηση συμφωνίες, καθώς και να καταστούν δεσμευτικοί οι κατάλληλοι μηχανισμοί συμμόρφωσης προς αυτές και μέριμνας για την εφαρμογή τους AP101.309v03-00 4/5 RM\922124.doc
10. προτείνει οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι θυγατρικές τους να υπόκεινται στην τακτική δικαιοσύνη της χώρας υποδοχής, με δικαίωμα προσφυγής των θυμάτων στα δικαστήρια της χώρας προέλευσης της μητρικής εταιρείας 11. προτείνει να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια του νέου μέσου LAIF (Latin American Investment Fund), προκειμένου να συμβάλλει αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της ανισότητας, την εξάλειψη της φτώχειας και στους στόχους βιώσιμης εκμετάλλευσης των πόρων 12. υποστηρίζει την ενίσχυση των περιφερειακών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και την βελτίωση των απαιτήσεων και των κοινωνικών και περιβαλλοντικών τους ελέγχων όπως η διευκόλυνση πρόσβασης στις πληροφορίες και η συμμετοχή των πολιτών καθώς και διαφανών ελέγχων των χρηματοδοτήσεων και των προγραμμάτων τους ***** 13. αναθέτει στους συμπροέδρους της να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα κοινοβούλια των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, στο Κοινοβούλιο της Λατινικής Αμερικής, στο Κοινοβούλιο της Κεντρικής Αμερικής, στο Κοινοβούλιο των Άνδεων, στο Κοινοβούλιο της Mercosur, στη Γραμματεία της Κοινότητας των Άνδεων, στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων της Mercosur, στη Μόνιμη Γραμματεία του Λατινοαμερικανικού Οικονομικού Συστήματος και στους Γενικούς Γραμματείς του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, της UNASUR και των Ηνωμένων Εθνών. RM\922124.doc 5/5 AP101.309v03-00