Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Μαρτίου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Μαρτίου 2017 (OR. en) 7057/17 TRANS 97 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: Θέμα: Για τον Γενικό Γραμματέα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Jordi AYET PUIGARNAU, Διευθυντής 6 Μαρτίου 2017 κ. Jeppe TRANHOLM-MIKKELSEN, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης COM(2017) 112 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ για την εφαρμογή από τα κράτη μέλη της οδηγίας 95/50/ΕΚ του Συμβουλίου σχετικά με τις ενιαίες διαδικασίες στον τομέα του ελέγχου των οδικών μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - COM(2017) 112 final. συνημμ.: COM(2017) 112 final 7057/17 DGE 2A EL

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 6.3.2017 COM(2017) 112 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 95/50/ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 95/50/ΕΚ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΙΑΙΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΟΔΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ 1. Εισαγωγή... 3 2. Σχετική ενωσιακή νομοθεσία... 3 3. Εφαρμογή της οδηγίας 95/50/ΕΚ... 4 4. Εκθέσεις των κρατών μελών της ΕΕ και της Νορβηγίας... 4 5. Σύσταση με αντικείμενο τη σύνταξη εκθέσεων για τους ελέγχους σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων... 5 6. Υπολογισμός των δεδομένων... 5 7. Εξέλιξη των ελέγχων και των αποτελεσμάτων τους... 6 8. Σύγκριση των δεδομένων... 7 8.1. Συχνότητα των ελέγχων... 7 8.2. Ανάλυση των ελέγχων ανά τόπο καταγωγής... 7 8.3. Ποσοστό μη σύννομων μονάδων μεταφοράς... 7 8.4. Ανάλυση των μη σύννομων μονάδων μεταφοράς ανά τόπο καταγωγής... 8 8.5. Συχνότητα ακινητοποίησης μονάδων μεταφοράς... 8 8.6. Ανάλυση ανά κατηγορία επικινδυνότητας.... 8 8.7. Είδη κυρώσεων... 8 9. Συμπεράσματα... 8 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οδηγία 95/50/EΚ του Συμβουλίου σχετικά με την καθιέρωση ενιαίων διαδικασιών στον τομέα του ελέγχου των οδικών μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων εκδόθηκε στις 6 Οκτωβρίου 1995 1 και τα κράτη μέλη ήταν υποχρεωμένα να θέσουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που ήταν αναγκαίες για να συμμορφωθούν προς την εν λόγω οδηγία έως την 1η Ιανουαρίου 1997. Η οδηγία 95/50/ΕΚ προβλέπει, για κάθε ημερολογιακό έτος και το αργότερο δώδεκα μήνες μετά την παρέλευση αυτού, ότι κάθε κράτος μέλος πρέπει να αποστέλλει στην Επιτροπή έκθεση με αντικείμενο την εφαρμογής της οδηγίας 2. Η οδηγία προβλέπει επίσης ότι η Επιτροπή οφείλει να διαβιβάζει τουλάχιστον ανά τριετία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας από τα κράτη μέλη 3. Η έκθεση της Επιτροπής βασίζεται στις ετήσιες εκθέσεις που παραλαμβάνει από τα κράτη μέλη. Η παρούσα είναι η έκτη κατά σειρά έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 95/50/ΕΚ του Συμβουλίου στα κράτη μέλη και καλύπτει τα έτη 2012-2014. Η πρώτη έκθεση 4 κάλυπτε τα έτη 1997-1998, η δεύτερη 5 τα έτη 1999-2002, η τρίτη 6 τα έτη 2003-2005, η τέταρτη 7 τα έτη 2006-2007 και η πέμπτη 8 τα έτη 2008-2011. Οι όροι ασφαλούς οδικής μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων δεν καθορίζονται στην οδηγία 95/50/ΕΚ αλλά σε συναφή ενωσιακή νομοθεσία, όπως περιγράφεται κατωτέρω. 2. ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΝΩΣΙΑΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Μέχρι τις 30 Ιουνίου 2009 ίσχυε η οδηγία 94/55/ΕΚ του Συμβουλίου, της 21ης Νοεμβρίου 1994, για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων 9, όπως είχε τροποποιηθεί 10. Τα παραρτήματα της οδηγίας 94/55/ΕΚ ήταν ταυτόσημα από πλευράς περιεχομένου με τα παραρτήματα της Ευρωπαϊκής Συμφωνίας για τις διεθνείς οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων - ADR 11. Από την 1η Ιουλίου 2009 η οδηγία 94/55/ΕΚ καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από την οδηγία 2008/68/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 24ης 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ΕΕ L 249 της 17.10.1995, σ. 35, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2004/112/EΚ της Επιτροπής, της 13ης Δεκεμβρίου 2004, για την προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 95/50/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 367 της 14.12.2004, σ. 23). Άρθρο 9 παράγραφος 1. Άρθρο 9 παράγραφος 2. COM(2000) 517 τελικό της 6.9.2000. COM(2005) 430 τελικό της 15.9.2005. COM(2007) 795 τελικό της 13.12.2007. COM(2010) 364 τελικό της 7.7.2010. COM(2013) 815 final, 25.11.2013. ΕΕ L 319 της 12.12.1994, σ. 7. Τροποποιήθηκε από την οδηγία 2004/111/ΕΚ της Επιτροπής, της 9ης Δεκεμβρίου 2004, για την προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 94/55/ΕΚ του Συμβουλίου (ΕΕ L 365 της 10.12.2004, σ. 25). Ευρωπαϊκή Συμφωνία για τις διεθνείς οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων που συνήφθη στη Γενεύη στις 30 Σεπτεμβρίου 1957, όπως έχει τροποποιηθεί, υπό την αιγίδα της Οικονομικής Επιτροπής για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών (UNECE). 3

Σεπτεμβρίου 2008, σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων 12, όπως έχει τροποποιηθεί 13. Με την οδηγία 2008/68/ΕΚ διατηρείται η προσέγγιση της οδηγίας 94/55/ΕΚ όσον αφορά την εφαρμογή πανομοιότυπων τεχνικών και διοικητικών διατάξεων με εκείνες που έχουν προσαρτηθεί στην ADR για όλες τις μορφές μεταφοράς στο έδαφος της ΕΕ. 3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 95/50/ΕΚ Σε συνέχεια της έκδοσης της οδηγίας 94/55/EΚ, και για να βελτιωθεί περαιτέρω το επίπεδο ασφάλειας στις μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, το Συμβούλιο εξέδωσε στις 6 Οκτωβρίου 1995 την οδηγία 95/50/EΚ για την καθιέρωση ομοιόμορφων διαδικασιών στον έλεγχο των οδικών μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων. Στην εν λόγω οδηγία περιλαμβάνεται εναρμονισμένος κατάλογος σημείων ελέγχου τον οποίο πρέπει να χρησιμοποιούν τα κράτη μέλη για τους εν λόγω ελέγχους, καθώς και κατευθυντήριες γραμμές για τους κωδικούς ταξινόμησης των παραβάσεων. Το 2004 τα παραρτήματα της οδηγίας τροποποιήθηκαν 14 και από το 2005 το σύστημα των κωδικών παραβάσεων μεταβλήθηκε και περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες κινδύνου. Αυτοί οι ομοιόμορφοι έλεγχοι αφορούν όλες τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων στο έδαφος κράτους μέλους ή των επικίνδυνων εμπορευμάτων που εισέρχονται σε κράτος μέλος από τρίτες χώρες, ανεξαρτήτως της χώρας ταξινόμησης της μονάδας μεταφοράς. Σκοπός της οδηγίας είναι να εξασφαλισθεί αντιπροσωπευτικό ποσοστό δειγματοληπτικών ελέγχων των οδικών μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων και, παράλληλα, να καλυφθεί εκτεταμένο τμήμα του οδικού δικτύου. Προληπτικά, ή εφόσον παρατηρηθούν παραβάσεις καθοδόν εξαιτίας των οποίων διακυβεύεται η οδική ασφάλεια, είναι δυνατόν να διενεργούνται έλεγχοι και στις εγκαταστάσεις των επιχειρήσεων. Πάντως, η οδηγία 95/50/ΕΚ δεν προβλέπει υποχρέωση αναφοράς των εν λόγω ελέγχων. 4. ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΕΕ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΟΡΒΗΓΙΑΣ Κατά τη σύνταξη των εκθέσεών τους, τα κράτη μέλη καλούνται να χρησιμοποιούν τις κατηγορίες κινδύνου που προβλέπονται στο παράρτημα II της οδηγίας 95/50/ΕΚ και να υποβάλουν την έκθεση σύμφωνα με το παράρτημα ΙΙΙ της οδηγίας. Η Νορβηγία υπέβαλε τις ετήσιες εκθέσεις της και έχει ζητήσει να περιληφθούν στην έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Η Κροατία προσχώρησε στην ΕΕ την 1 Ιουλίου 2013, αλλά άρχισε να υποβάλλει έκθεση για τους ελέγχους της το 2012. Τα περισσότερα κράτη μέλη και η Νορβηγία υπέβαλαν τις εκθέσεις τους σε μεγάλο βαθμό εγκαίρως. Ορισμένες εθνικές εκθέσεις καθυστέρησαν λόγω των διοικητικών διαδικασιών συλλογής, επεξεργασίας και διαβίβασης των πληροφοριών στην Επιτροπή, ιδίως όταν στις εν λόγω διαδικασίες εμπλέκονται διάφορες δημόσιες αρχές. Αν και η κατάσταση βελτιώθηκε προσωρινά το 2012 σε σύγκριση με το παρελθόν, δεν παρατηρήθηκε το ίδιο για τα επόμενα έτη, με αποτέλεσμα η Επιτροπή να υποχρεωθεί να 12 13 14 ΕΕ L 260 της 30.9.2008, σ. 13. Τροποποιήθηκε τελευταία από την οδηγία 2014/103/ΕΕ της Επιτροπής, της 21ης Νοεμβρίου 2014, για την τρίτη προσαρμογή στην επιστημονική και τεχνική πρόοδο των παραρτημάτων της οδηγίας 2008/68/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις εσωτερικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων (ΕΕ L 335 της 22.11.2014, σ. 15). Οδηγία 2004/112/ΕΚ της Επιτροπής, της 13ης Δεκεμβρίου 2004, για την προσαρμογή στην τεχνική πρόοδο της οδηγίας 95/50/ΕΚ (ΕΕ L 367 της 14.12.2004, σ. 23). 4

επαναλάβει το αίτημά της στα κράτη μέλη και να τα καλέσει να βελτιώσουν η μορφή και τη συνοχή των δεδομένων που θα διαβιβάζουν στο μέλλον. Η Επιτροπή παρέλαβε εκθέσεις από όλα τα κράτη μέλη για το σύνολο της περιόδου αλλά, παρά τις σημαντικές βελτιώσεις, οι πληροφορίες που παρέλαβε δεν είχαν τη σωστή μορφή, διότι ορισμένες χώρες συνέχισαν να αποστέλλουν χωριστές εκθέσεις ανάλογα με τις διάφορες αρμοδιότητες σε εθνικό επίπεδο. Επιπλέον, ορισμένες εκθέσεις ήταν ελλιπείς ή είχαν συμπληρωθεί εσφαλμένα, με αποτέλεσμα να υπάρχουν στους πίνακες της παρούσας έκθεσης κενά και μη σχετιζόμενα αποτελέσματα, με την ένδειξη «# Δ/Δ» («δεν διατίθεται»). Η σύνοψη των εισηγήσεων των κρατών μελών περιλαμβάνεται στα παραρτήματα της παρούσας έκθεσης. Κατά την ανάλυση της εξέλιξης της κατάστασης στο κεφάλαιο 7 σημειώνεται ότι για το έτος 2013 ο δείκτης μη συμμόρφωσης για τη Δανία είναι χαμηλός λόγω παρερμηνείας του αριθμού των μονάδων μεταφοράς που δεν πληρούν τις διατάξεις. Η εν λόγω παρερμηνεία διορθώθηκε στην έκθεση του 2014. Αρκετά κράτη μέλη διαβίβασαν εκθέσεις στις οποίες ο συνολικός αριθμός παραβάσεων διαφέρει από τον αριθμό των μονάδων μεταφοράς που δεν πληρούν τις διατάξεις. Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει επειδή πρέπει να αναφέρονται για κάθε μονάδα μεταφοράς μόνο οι παραβάσεις της σοβαρότερης κατηγορίας. 5. ΣΥΣΤΑΣΗ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΟΔΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Στις προηγούμενες εκθέσεις της Επιτροπής επισημάνθηκαν ορισμένες συστηματικές ασυνέπειες στις στατιστικές εκθέσεις των κρατών μελών. Επειδή η ομοιομορφία των εκθέσεων των κρατών μελών είναι ζωτικής σημασίας για την ποιότητα, τη συγκρισιμότητα και την αξιοπιστία των εκθέσεων της Επιτροπής, η Επιτροπή εξέδωσε το 2011 σύσταση 15 με στόχο την βελτίωση της ποιότητας των εν λόγω εκθέσεων. Μετά τη δημοσίευση της σύστασης οι εκθέσεις βελτιώθηκαν σημαντικά και παρατηρήθηκαν μόνο μερικές περιστασιακές και δευτερεύουσες ασυνέπειες. Οι περισσότερες από τις εν λόγω ασυνέπειες, οι οποίες έχουν φθίνουσα πορεία, σχετίζονται με τον αριθμό των παραβάσεων ανάλογα με την κατηγορία κινδύνου 16. Στην παράγραφο 1.4 του παραρτήματος της σύστασης της Επιτροπής τονίζεται ότι πρέπει να αναφέρονται μόνο οι σοβαρότερες παραβάσεις ακόμη και όταν διαπιστώνονται πολλές παραβάσεις. Συνεπώς, ο συνολικός αριθμός παραβάσεων ανά κατηγορία κινδύνου πρέπει να είναι ίσος με τον αριθμό των μονάδων μεταφοράς που δεν πληρούν τις διατάξεις. Φαίνεται ότι η εν λόγω αρχή δεν εφαρμόζεται ακόμη σωστά σε όλα τα κράτη μέλη, διότι αναφέρονται πάντοτε πολλές παραβάσεις ανά μονάδα μεταφοράς. Ένα άλλο σημαντικό θέμαα που πραγματευόταν η σύσταση ήταν η αρχή από την οποία διέπονται οι κυρώσεις που επιβάλλονται όταν διαπιστώνεται παράβαση σε καθοδόν έλεγχο. Λόγω των διαφορών των νομικών και διοικητικών ρυθμίσεων ορισμένα κράτη μέλη δεν ήταν 15 16 Σύσταση της Επιτροπής, της 21.2.2011, με αντικείμενο τη σύνταξη εκθέσεων για τους ελέγχους σχετικά με τις οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, Ε(2011) 909 τελικό. Ο ορισμός των κατηγοριών κινδύνου και κατευθυντήριες οδηγίες για τις παραβάσεις στις εν λόγω κατηγορίες περιλαμβάνονται στο παράρτημα ΙΙ της οδηγίας 95/50/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 2004/112/ΕΚ. 5

σε θέση να παρακολουθήσουν την έκβαση της δικαστικής διαδικασίας μετά από ελέγχους με τους οποίους επιβεβαιώθηκαν οι υπόνοιες για παραβάσεις. Στη σύσταση προτεινόταν ένας κοινός συμβιβασμός που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα κράτη μέλη, δηλαδή καταγραφή της απόφασης του υπαλλήλου μετά τον επιτόπιο έλεγχο. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη κράτη μέλη που δεν μπορούν να αναφέρουν τα δεδομένα αυτά (η Γαλλία και η Μάλτα). 6. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Είχε ζητηθεί από τα κράτη μέλη να εκτιμήσουν στην έκθεσή τους, εφόσον ήταν δυνατό, τις ετήσιες μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων στο έδαφος τους σε τόνους ή σε τονοχιλιόμετρα. Για την περίοδο 2012-2014 παρείχαν εκτίμηση 15 κράτη μέλη. Για να καταστεί δυνατή η αντικειμενική σύγκριση μεταξύ των κρατών μελών, ο όγκος των μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων βασίζεται στις πληροφορίες που διατίθενται στη βάση δεδομένων της Eurostat 17. Οι εν λόγω πληροφορίες χρησιμοποιούνται για να εκτιμηθεί η συχνότητα των ελέγχων που αφορούν τον όγκο μεταφορών. Η Eurostat δεν διαθέτει στατιστικές για τη Μάλτα, διότι έχει χορηγηθεί στην εν λόγω χώρα παρέκκλιση από την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 70/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Ιανουαρίου 2012, σχετικά με τις στατιστικές καταγραφές των οδικών μεταφορών εμπορευμάτων. Ο όγκος των μεταφορών επικίνδυνων εμπορευμάτων στη Μάλτα εκτιμάται βάσει των δεδομένων που παρέχει η αρμόδια αρχή της Μάλτας. Οι στατιστικές που ελήφθησαν από την Eurostat παρατίθενται στο παράρτημα IX της παρούσας έκθεσης. 7. ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ Στο παράρτημα I παρουσιάζεται η εξέλιξη του αριθμού των ελέγχων που διενήργησαν τα κράτη μέλη, το ποσοστό των μονάδων μεταφοράς που δεν πληρούσαν τις διατάξεις και το ποσοστό παραβάσεων της κατηγορίας κινδύνου Ι. Στο τέλος του πίνακα αναγράφονται οι μέσοι όροι για την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι στατιστικές της Νορβηγίας. Διευκρινίζεται ότι: - υπάρχει κάποια ανισορροπία μεταξύ των αναφερόμενων δεδομένων για τον αριθμό των μονάδων μεταφοράς που ελέγχθηκαν και τον αριθμό των μονάδων μεταφοράς που πληρούσαν την ADR π.χ. η Ελλάδα το 2014 δήλωσε ότι έλεγξε 521 μονάδες μεταφοράς και κατέγραψε παράβαση μόνο για μία μονάδα μεταφοράς της κατηγορίας κινδύνου Ι και επιβλήθηκε μόνον ένα πρόστιμο - αρκετά κράτη μέλη δεν ανέφεραν καμία ακινητοποίηση κατά τη διάρκεια της τριετούς περιόδου: Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία και Σλοβακία. Σε άλλες περιπτώσεις, π.χ. στη Δανία, τη Μάλτα και την Ελλάδα, αυτό συνέβη μόνο μία ή δύο φορές κατά την περίοδο αναφοράς 17 Πίνακας της Eurostat «DS-073082»: Ετήσιες οδικές μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, ανά είδος επικίνδυνων εμπορευμάτων και ανά δραστηριότητα. 6

- λείπει το ποσοστό της κατηγορίας κινδύνου Ι για το 2012 και το 2014 για την Κύπρο και για το σύνολο της περιόδου, στην έκθεση της Σλοβακίας. Ο δείκτης του ποσοστού των παραβάσεων κατηγορίας κινδύνου Ι είναι ιδιαίτερα σημαντικός για τη σωστή υποβολή των στοιχείων. Στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν περισσότερες από μία παραβάσεις ανά μονάδα μεταφοράς, το ποσοστό των παραβάσεων της κατηγορίας Ι τείνει να είναι χαμηλότερο από την ορθή τιμή. Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν λιγότερες παραβάσεις από τον συνολικό αριθμό μονάδων μεταφοράς που διαπιστώθηκαν μη σύμφωνες με τις διατάξεις. Αυτό συνέβη και το 2012 για την Ουγγαρία, το 2013 για τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ιρλανδία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες, τη Φινλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το 2014 για τη Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι αρχές επιβολής ανέφεραν μόνον ότι διαπιστώθηκαν παραβάσεις, χωρίς όμως να διευκρινίζουν περαιτέρω τις παραβάσεις ή τις κυρώσεις. Αν και εξαιτίας αυτού οι στατιστικές είναι ελλιπείς, δεν επηρεάζεται συστηματικά η ανάλυση. Το θέμα αυτό εξετάζεται λεπτομερέστερα στο σημείο 8.6. 8. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Ο συνολικός αριθμός των ελέγχων κατά τη διάρκεια της περιόδου που περιλαμβάνεται στην παρούσα έκθεση δεν ήταν σταθερός σε ετήσια βάση. Ο αριθμός των ελέγχων κυμαινόταν ως εξής: 2012: 153.362, 2013: 157.455,2014: 153.348. Μολονότι το 2013 παρατηρείται αύξηση 2,6%, το 2014 χαρακτηρίστηκε από επιστροφή στις τιμές που παρατηρήθηκαν το 2012. Οι εθνικές τάσεις ποικίλλουν, διότι οι έλεγχοι αυξήθηκαν μόνον σε 8 κράτη μέλη τη συγκεκριμένη περίοδο. Η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Πολωνία και η Ρουμανία σημείωσαν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση των ελέγχων κατά την περίοδο αναφοράς, ενώ η Βουλγαρία, η Ιταλία, οι Κάτω Χώρες και η Σουηδία σημείωσαν τις μεγαλύτερες μειώσεις. Όσον αφορά τους απόλυτους αριθμούς των ελέγχων στην ΕΕ, η Γερμανία είχε το υψηλότερο ποσοστό το 2014 (32,5%), ακολουθούμενη από την Πολωνία (15,19%) και την Αυστρία (9,21%), ενώ η Εσθονία (0,02%), η Κύπρος (0,03%) και η Μάλτα (0,05%) σημείωσαν τα χαμηλότερα ποσοστά. Ο δείκτης αυτός σχετίζεται, σε μεγάλο βαθμό, με το μέγεθος του κράτους μέλους, αλλά δεν υπήρξαν αξιοσημείωτες αλλαγές κατά την περίοδο αναφοράς. Το 2012 το ποσοστό της Γερμανίας ήταν το υψηλότερο (35,99%), με δεύτερη την Πολωνία (13%) και την Αυστρία τρίτη (7,80%). Τα τρία κράτη μέλη που διενήργησαν τους λιγότερους ελέγχους ήταν η Εσθονία και η Μάλτα (0,05%), καθώς και η Κύπρος (0,06%). Συχνότητα των ελέγχων Στο παράρτημα II παρουσιάζεται επισκόπηση της συχνότητας των οδικών ελέγχων στα κράτη μέλη τα έτη 2012 και 2014. Η συχνότητα υπολογίζεται ως ο λόγος του αριθμού των ελέγχων ανά εκατομμύριο τονοχιλιομέτρων μεταφοράς επικίνδυνων εμπορευμάτων σε κάθε κράτος μέλος. Το 2012 ο μέσος όρος στην ΕΕ ήταν 0,52 έλεγχοι ανά εκατομμύριο τονοχιλιόμετρα το 2013 μειώθηκε σε 0,48 που συνεπάγεται ετήσια μείωση 9,6%, ενώ το 2014 ανήλθε σε 0,49. Οι υψηλότερες συχνότητες ελέγχων το 2012 καταγράφηκαν στην Αυστρία (12,89%), την Ουγγαρία (7%) και τη Βουλγαρία (5,84%). Το 2013 τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρήθηκαν στην Αυστρία (12,34%), τη Σλοβακία (10,10%) και τη Σουηδία (6,72%) και το 2014 στην Αυστρία (14,85%), τη Σλοβακία (10,73%) και την Ουγγαρία (9,47%). Το 2012 η συχνότητα 7

των ελέγχων στην Αυστρία ήταν σχεδόν 24,78 φορές υψηλότερη από τον μέσο όρο της ΕΕ, στην Ουγγαρία 13,46 φορές τον μέσο όρο της ΕΕ και στη Βουλγαρία 11,23 από τον μέσο όρο της ΕΕ. Ανάλυση των ελέγχων ανά τόπο καταγωγής Στο παράρτημα III της παρούσας έκθεσης παρουσιάζεται ανασκόπηση των ελέγχων ανά τόπο καταγωγής των μονάδων μεταφοράς. Ο δείκτης αυτός επηρεάζεται όχι μόνον από τις αποφάσεις των αρχών επιβολής αλλά και από την γεωμορφολογία του κράτους μέλους παραδείγματος χάρη στα νησιά πραγματοποιούνται λιγότερες διεθνείς οδικές μεταφορές διαμετακόμισης. Από το 2012 έως το 2014 η Μάλτα και η Κύπρος δεν πραγματοποιήσαν ελέγχους μονάδων μεταφοράς ταξινομημένων εκτός της ΕΕ. Το ποσοστό των μονάδων μεταφοράς ταξινομημένων στη χώρα ελέγχου ήταν 65% κατά την περίοδο αναφοράς. Το ποσοστό των μονάδων που ελέγχθηκαν και προέρχονταν από άλλες χώρες της ΕΕ αυξήθηκε από 28% σε 30% από το 2012 έως το 2014. Το ποσοστό των ελέγχων μονάδων ταξινομημένων σε χώρες εκτός της ΕΕ μειώθηκε το 2013 ως προς το 2012 από 5% σε 4% και ανήλθε το 2014 σε 6%. 8.3 Ποσοστό μη σύννομων μονάδων μεταφοράς Το ποσοστό μονάδων μεταφοράς που ελέγχθηκαν στις οποίες διαπιστώθηκε μία τουλάχιστον παράβαση παρουσιάζεται στο παράρτημα IV. Το ποσοστό των μη σύννομων μονάδων μειώθηκε από 22,12% το 2012 σε 19,73% το 2014, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις ιδίως στην Κύπρο, τη Σλοβενία, την Πολωνία και τη Λιθουανία. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα κράτη μέλη στα οποία σημειώθηκε αύξηση του ποσοστού αυτού Σλοβακία, Ελλάδα, Ουγγαρία και Κάτω Χώρες. 8.4 Ανάλυση των μη σύννομων μονάδων μεταφοράς ανά τόπο καταγωγής Στα γραφήματα του παραρτήματος V παρουσιάζεται η κατανομή των μη σύννομων μονάδων μεταφοράς, ανάλογα με τον τόπο καταγωγής της μονάδας μεταφοράς. Όπως επισημάνθηκε στο σημείο 8.2 ανωτέρω, η γεωμορφολογία του κράτους μέλους επηρεάζει σημαντικά αυτόν τον δείκτη. 8.5 Συχνότητα ακινητοποίησης μονάδων μεταφοράς Στο γράφημα του παραρτήματος VI απεικονίζεται το ποσοστό των οχημάτων που ακινητοποιήθηκαν σε σύγκριση με τα οχήματα στα οποία διαπιστώθηκε παράβαση. Η διακύμανση που προαναφέρθηκε διατηρήθηκε στη συχνότητα ακινητοποίησης μονάδων μεταφοράς: το ποσοστό των οχημάτων που ακινητοποιήθηκαν το 2012 ήταν 26,16%, αυξήθηκε σε 28,06% το 2013 και μειώθηκε ελαφρά σε 27,72% το 2014. Οι υψηλότερες συχνότητες ακινητοποιήσεων το 2012 καταγράφηκαν στη Βουλγαρία (84,38%), τη Σλοβενία (57,89%) και την Ιρλανδία (54,84%). Στη Νορβηγία το 71,07% των παραβάσεων το 2014 κατέληξαν σε ακινητοποίηση. Η Εσθονία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κύπρος, η Λετονία, η Μάλτα και η Σλοβακία δεν ανέφεραν ακινητοποιήσεις για την περίοδο 2012-2014. 8

8.6 Ανάλυση ανά κατηγορία κινδύνου Τα γραφήματα του παραρτήματος VII απεικονίζουν την κατανομή των παραβάσεων ανάλογα με τη σοβαρότητά τους. Κατά τον έλεγχο πρέπει να καταγράφεται μόνον η υψηλότερη κατηγορία κινδύνου που διαπιστώνεται. Όλα τα κράτη μέλη ανέφεραν τουλάχιστον μία κατηγορία παράβασης ανά μονάδα μεταφοράς που ελέγχθηκε. Ορισμένα κράτη μέλη δεν ανέφεραν στοιχεία για ορισμένες κατηγορίες. Το 2012 η Κύπρος και η Σλοβακία δεν ανέφεραν παραβάσεις για τις κατηγορίες κινδύνου Ι και ΙΙ. Πέραν αυτού, η Ελλάδα δεν ανέφερε παραβάσεις στην κατηγορία κινδύνου ΙΙΙ για όλη τη διάρκεια της περιόδου, ούτε παραβάσεις στην κατηγορία κινδύνου ΙΙ για το 2014 και το 2013. Από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν στην ΕΕ το 2012 το 42,69% των περιπτώσεων στις οποίες διαπιστώθηκε παράβαση η σοβαρότερη χαρακτηρίστηκε ως κατηγορίας κινδύνου Ι. Η παράβαση κατηγορίας κινδύνου Ι σημαίνει μη συμμόρφωση με τις σχετικές διατάξεις ασφαλείας με αποτέλεσμα να δημιουργείται υψηλός κίνδυνος θανάτου, σοβαρού ατομικού τραυματισμού ή σημαντικής ζημίας στο περιβάλλον. Για τις εν λόγω παραβάσεις απαιτείται η άμεση λήψη κατάλληλων διορθωτικών μέτρων όπως η ακινητοποίηση του οχήματος. Οι σοβαρότερες παραβάσεις κατηγορίας κινδύνου ΙΙ που αναφέρθηκαν αντιπροσώπευαν το 33,48% των ελέγχων στους οποίους διαπιστώθηκε παράβαση. Οι παραβάσεις της κατηγορίας κινδύνου ΙΙΙ κάλυπταν το υπόλοιπο 23,83%. 8.7 Είδη κυρώσεων Τα γραφήματα του παραρτήματος VIII απεικονίζουν την κατανομή των κυρώσεων σε κάθε κράτος μέλος. Πριν από τη δημοσίευση της σύστασης της Επιτροπής που αναφέρθηκε στο σημείο 5 της παρούσας έκθεσης, υπήρχαν ουσιαστικές δυσκολίες στην συλλογή αυτών των πληροφοριών. Μετά τη σύσταση, η κατάσταση βελτιώθηκε σημαντικά και την περίοδο 2012-2014 μόνον η Γαλλία και η Μάλτα δεν ανέφεραν στατιστικά στοιχεία για τις κυρώσεις. Μολονότι το 2012 η Σλοβακία δεν ανέφερε κυρώσεις, άρχισε να αναφέρει στοιχεία τα επόμενα έτη. Στους ελέγχους που διενεργήθηκαν στην ΕΕ το 2014 εκδόθηκαν 5.066 προειδοποιήσεις, επιβλήθηκαν πρόστιμα σε 29.206 περιπτώσεις και 2.963 κατέληξαν σε άλλες κυρώσειςς, μεταξύ άλλων ποινικές και διοικητικές δικαστικές διαδικασίες. Μολονότι σε γενικές γραμμές τα τρία τέταρτα των κυρώσεων στην ΕΕ είναι πρόστιμα, υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των κρατών μελών. Το 2014 υπήρχαν συνολικά περίπου 10,50% κυρώσεις λιγότερες σε σύγκριση με το 2012. Ενώ την ίδια χρονική περίοδο ο αριθμός των προειδοποιήσεων αυξήθηκε κατά 18,1% και ο αριθμός των προστίμων κατά 10%, οι άλλες κυρώσεις μειώθηκαν κατά 9,8%. 9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η οδηγία 95/50/ΕΚ έχει μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών από την 1η Ιανουαρίου 1997. Ο τρόπος υποβολής εκθέσεων τροποποιήθηκε το 2004 και οι τροποποιημένες διατάξεις περί υποβολής εκθέσεων άρχισαν να ισχύουν στις 14 Δεκεμβρίου 2005. Λόγω ορισμένων συστηματικών ασυνεπειών στην υποβολή εκθέσεων η Επιτροπή δημοσίευσε σχετική σύσταση το 2011. 9

Όλα τα κράτη μέλη διενεργούν ελέγχους στα οχήματα που μεταφέρουν επικίνδυνα εμπορεύματα και εν γένει αναφέρουν τους εν λόγω ελέγχους με αρκετή ακρίβεια. Παραμένουν, ωστόσο, ορισμένες ασυνέπειες και η Επιτροπή συνεχίζει τις προσπάθειές της για να εξασφαλισθεί συμμόρφωση με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων βάσει της οδηγίας 95/50/ΕΚ και να βελτιώνεται σταδιακά κάθε χρόνο η συμμόρφωση. Συμπεραίνεται ότι γενικά η οδηγία 95/50/ΕΚ εφαρμόζεται σωστά. Ωστόσο, από τις τελευταίες εκθέσεις προκύπτει με σαφήνεια ότι οι πόροι που διατίθενται για τους εν λόγω ελέγχους περιορίζονται συνεχώς. Σε σύγκριση με την περίοδο αναφοράς της προηγούμενης έκθεσης (2008-2011), ο αριθμός των ελέγχων που αναφέρθηκαν μειώνεται κάθε χρόνο. Επειδή είναι προς το συμφέρον των κρατών μελών να εντοπίζουν και να προλαμβάνουν τυχόν κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν κατά τη μεταφορά των συγκεκριμένων εμπορευμάτων, η Επιτροπή επιθυμεί να ενθαρρύνει την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και την περαιτέρω επένδυση στον συγκεκριμένο τομέα. Ο αριθμός των παραβάσεων παρέμεινε σχετικά σταθερός κατά τη διάρκεια της περιόδου αναφοράς: το 2014 σε έναν στους πέντε ελέγχους επιβεβαιώθηκε ή δημιουργήθηκε υποψία παράβασης κατά τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, ενώ το 2012 η αναλογία ήταν ένας στους 4,5 ελέγχους. Στις περιπτώσεις που εντοπίστηκαν παραβάσεις, στο 42,69 % των περιπτώσεων επρόκειτο για παραβάσεις του σοβαρότερου τύπου. Συνεπώς, το 2012 ακινητοποιήθηκαν 8.875 οχήματα. Εν κατακλείδι, στην ΕΕ εφαρμόζονται κοινές διατάξεις για τη μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων. Οι εν λόγω διατάξεις χρησιμοποιούνται με ακριβώς τον ίδιο τρόπο και σε πολλές χώρες εκτός ΕΕ. Ωστόσο, σχεδόν 32.000 από τους περίπου 150.000 οδικούς ελέγχους ετησίως οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στις μεταφορές δεν τηρούνται οι υποχρεωτικές απαιτήσεις ασφαλείας. Ο μεγάλος αριθμός των παραβάσεων πάντως που αναφέρθηκαν από τα κράτη μέλη οφείλεται ίσως και στην πολιτική στοχευμένων ελέγχων, με σκοπό τον εντοπισμό και την επιβολή κυρώσεων στις επιχειρήσεις μεταφορών με τις χειρότερες επιδόσεις, ώστε να μεγιστοποιηθεί η αποδοτικότητα των περιορισμένων διαθέσιμων πόρων. Αυτό συνεπάγεται ότι τα στατιστικά στοιχεία που υποβλήθηκαν δεν είναι εντελώς αντιπροσωπευτικά της αγοράς της ΕΕ για τις μεταφορές επικίνδυνων εμπορευμάτων, η οποία στην πραγματικότητα είναι πολύ ασφαλέστερη από όσο φαίνεται από τα υποβληθέντα στοιχεία. Με βάση τα ανωτέρω, η Επιτροπή, από κοινού με τις αρμόδιες αρχές, έχει αρχίσει να εξετάζει τις δυνατότητες τροποποίησης των παραρτημάτων της οδηγίας, ώστε να βελτιωθεί ο τρόπος καταγραφής και υποβολής των δεδομένων για τους ελέγχους και τις κυρώσεις από τα κράτη μέλη. «-» 10