Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές - η σχέση τους με τις θεωρίες μάθησης

Παρατηρώντας τη μαθησιακή διαδικασία Τι είδους δραστηριότητες παρατηρήσατε να αναπτύσσονται στην τάξη που επισκέπτεστε;

Περιγράψτε μία δραστηριότητα

Ποια ήταν η επιδίωξη της νηπιαγωγού;

Πώς ακριβώς ξεκίνησε η δραστηριότητα;

Κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας, συνεργάστηκαν τα παιδιά με τη νηπιαγωγό ή μεταξύ τους;

Δούλεψαν σε ομάδες ή ατομικά;

Συμμετείχαν τα παιδιά; Πόσα παιδιά, με ποιο τρόπο και σε ποιο βαθμό συμμετείχαν;

Πώς ακριβώς συμπεριφέρονταν και λειτουργούσαν κατά τη διάρκειά της δραστηριότητας ο/η εκπαιδευτικός και τα παιδιά; Υπήρχαν λεκτικές ή μη λεκτικές μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις;

Διατυπώνονταν ερωτήσεις; Από την/τον εκπαιδευτικό; Από τα παιδιά;

Θεωρείτε ότι η δραστηριότητα είχε νόημα για τα παιδιά;

Οι δραστηριότητες που αναπτύσσονταν ενεργοποιούσαν κατά τη γνώμη σας τη σκέψη των παιδιών;

Με ποια αντίληψη για τη μάθηση θεωρείτε ότι συνδέεται η δραστηριότητα που περιγράψατε;

Ποια θεωρία θεωρείτε ότι συνδέεται με την αντίληψη για τη μάθηση που αναφέρατε;

Με ποιες βασικές θεωρίες μάθησης μπορεί να συνδέονται οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις που παρατηρούμε στις σχολικές τάξεις;

Οργανωμένη δραστηριότητα : εκμάθηση του αριθμού 1. α) τραγούδι για το 1 στην παρεούλα β) αναφέρουμε μέρη του σώματος που είναι μοναδικά γ) κάθε παιδί γράφει στο φορητό μαυροπίνακα τον αριθμό 1 δ) φωτοτυπία με τον αριθμό 1 να αντιγραφεί σε 4 σειρές και να βαφτεί το ένα από τα πέντε σέπαλα του άνθους.

Εκλογές και εφορευτική επιτροπή

Μαθαίνουν τα παιδιά; Τι; Πώς; Η εκπαιδευτικός δίνει στα παιδιά μια φωτοτυπία. Η φωτοτυπία είχε τρία γουρουνάκια στο αριστερό μέρος και τον αριθμό τρία στο δεξί. Κάτω είχε πέντε γραμμές, για να γράψουν τα παιδιά τον αριθμό αυτό. Στις δύο πρώτες είχε σχεδιάσει εκείνη τον αριθμό με διακεκομμένες γραμμές, πάνω στις οποίες έπρεπε πατήσουν για να γράψουν τον αριθμό και στις υπόλοιπες να το γράψουν μόνα τους. Τους είπε επίσης να ζωγραφίσουν τα γουρουνάκια.

3 βασικές θεωρίες για τη μάθηση

Α. Συμπεριφορισμός Είναι η πρώτη θεωρητική προσέγγιση της μάθησης. Η έμφαση δίνεται στην αναπαραγωγή της γνώσης, στη μεταφορά της.

Οι συμπεριφοριστές προσπαθούν να διαμορφώσουν στρατηγικές, οι οποίες είναι χρήσιμες για την δημιουργία και την ενδυνάμωση συσχετίσεων ερεθίσματοςανταπόκρισης και περιλαμβάνουν την χρήση εναυσμάτων, εξάσκησης και ενίσχυσης.

Πολλές από τις βασικές ιδέες του συμπεριφορισμού βρίσκονται ενσωματωμένες στην σχεδίαση σημερινών διδακτικών πρακτικών. Ο συμπεριφορισμός αποτέλεσε την βάση για την σχεδίαση πολλών από τα αρχικά οπτικοακουστικά μέσα.

Β. Γνωστικές θεωρίες για τη μάθηση Η γνώση «οικοδομείται». Η μάθηση είναι η αλλαγή των νοητικών δομών του ατόμου. Η εστίαση του ενδιαφέροντος εντοπίζεται στη σκέψη του υποκειμένου, στις νοητικές διεργασίες...

Σύμφωνα με αυτή την παραδοχή το άτομο έχει ενεργό ρόλο στη μάθησή του, μαθαίνει στηριγμένο στη δική του δραστηριότητα. Ο Piaget μίλησε για περιόδους γνωστικής ανάπτυξης και για εξελικτικά στάδια, που διανύει το άτομο στην πορεία οικοδόμησης της γνώσης.

Στο επίπεδο της εκπαίδευσης: Έμφαση στην ενεργοποίηση της σκέψης του μαθητή και στην ενεργό συμμετοχή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. «Η μάθηση» είπε ο Piaget, «είναι μια υπόθεση νέας κατασκευής». Δημιουργία περιβαλλόντων μάθησης που επιτρέπουν και ενισχύουν τους μαθητές να διερευνούν και να ανακαλύπτουν, αλλά και να δημιουργούν συνδέσεις με προϋπάρχουσα γνώση.

Γ. Κοινωνιογνωστικές θεωρίες για τη μάθηση Η μάθηση συμβαδίζει με τη γνωστική ανάπτυξη του ατόμου, η οποία είναι αναπόσπαστα δεμένη με τις διαδικασίες κοινωνικοποίησής του. Η κοινωνική αλληλεπίδραση και η επικοινωνία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην ατομική γνωστική ανάπτυξη.

Έμφαση στη σημασία του κοινωνικού πλαισίου, στο πλαίσιο του οποίου αναπτύσσεται η μάθηση. Ο άνθρωπος μαθαίνει σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του και με τους άλλους.

Στο επίπεδο της εκπαίδευσης Έμφαση στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στο επίπεδο της σχολικής τάξης. Θεωρείται ότι η μάθηση επεκτείνεται και σε εξωσχολικά περιβάλλοντα και δραστηριότητες και όλες οι μαθησιακές καταστάσεις είναι σημαντικό να συσχετίζονται. Αξιοποίηση της ζώνης επικείμενης ανάπτυξης για το σχεδιασμό και την ανάπτυξη των μαθημάτων.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία Η κατάκτηση της γνώσης είναι μία ενεργητική διαδικασία το παιδί την οικοδομεί σταδιακά μέσα από τη δική του δραστηριότητα. Η μάθηση θεωρείται κοινωνική δραστηριότητα, είναι δηλαδή μία διαδικασία που το άτομο την αναπτύσσει κατά τη συναναστροφή του με άλλους και σε αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του, το οποίο διαμεσολαβεί στην ανάπτυξη της σκέψης και της γνώσης.

Η σύγχρονη συζήτηση εστιάζεται σε παιδαγωγικές προσεγγίσεις και πρακτικές που παραπέμπουν κυρίως στην παραπάνω θεωρία και σε άλλες που αναπτύχθηκαν στη συνέχεια και που έχουν την αρχή τους σε αυτήν, καθώς αναγνωρίζει την κοινωνική φύση της γνώσης και της μάθησης. Το σχολείο θεωρείται ότι είναι σκόπιμο να διαμορφώνει μαθησιακά περιβάλλοντα που προσφέρουν στα παιδιά ευκαιρίες:

Ευκαιρίες Να μπορούν να αξιοποιήσουν προηγούμενες γνώσεις και εμπειρίες. Να εντοπίζουν, να συζητούν και να επιλύουν προβλήματα. Να αναζητούν και να οργανώνουν πληροφορίες που συνδέονται με τις εμπειρίες τους, ώστε να μπορούν να τις αξιοποιήσουν στην επίλυση νέων προβλημάτων. Να μοιράζονται ιδέες, να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους να συμμετέχουν ενεργά

Κι ακόμη ευκαιρίες για κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, νοητικές διεργασίες, προσωπικές κατανοήσεις Πρόγραμμα ανοικτό σε αλλαγές, αναδομήσεις και προσαρμογές μέσα στο συγκεκριμένο πλαίσιο εφαρμογής του.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού Ρόλος επαγγελματικός: γνώσεις σχετικά με το πώς αναπτύσσονται και πώς μαθαίνουν τα παιδιά, δεξιότητες σχεδιασμού, οργάνωσης και αναδιοργάνωσης του μαθησιακού περιβάλλοντος, δεξιότητες διαχείρισης της επικοινωνίας, της γνώσης, της διδασκαλίας και της μάθησης.

Διερευνητική μάθηση

Η αξιοποίηση της διερεύνησης στη μαθησιακή διαδικασία θεωρείται εργαλείο για την προώθηση της μάθησης.

Στο πλαίσιο της διερευνητικής μάθησης Τίθενται ερωτήματα και αναζητούνται απαντήσεις. Αναγνωρίζονται ή εντοπίζονται προβλήματα και αναζητούνται λύσεις. Ο,η εκπαιδευτικός ενθαρρύνει την ανάπτυξη της σκέψης και τις μεταξύ των παιδιών αλληλεπιδράσεις. Το λάθος αξιοποιείται στη μαθησιακή διαδικασία.

Δηλαδή ποιος ο ρόλος του,της εκπαιδευτικού στη μαθησιακή διαδικασία; Διδάσκει; Τι σημαίνει διδάσκω ; Υποστηρίζω κάποιον ή κάποιους να μάθουν. Άρα πρέπει να ξέρει πώς μαθαίνουν.

Αν δεχτούμε ότι τα παιδιά: μαθαίνουν εξελικτικά, μαθαίνουν στο πλαίσιο κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, μαθαίνουν όταν ενεργοποιείται η σκέψη τους και συμμετέχουν ενεργά, μαθαίνουν υποστηριζόμενα από τους ενήλικες και ικανούς συνομίληκους,

Γίνεται κατανοητό γιατί η διερεύνηση ως διαδικασία θεωρείται τόσο σημαντική για την προώθηση της μάθησης.

Δίνει τη δυνατότητα σε κάθε παιδί να εμπλακεί στη μαθησιακή διαδικασία με το δικό του τρόπο, με το δικό του ρυθμό, από το δικό του επίπεδο Προσφέρει ευκαιρίες για διατύπωση ερωτήσεων και υποθέσεων, επίλυση προβλημάτων, εξερευνήσεις, ανάπτυξη της φαντασίας Ενθαρρύνει τη συζήτηση και την ανάπτυξη επιχειρημάτων..

Ρόλος του εκπαιδευτικού Παρατηρεί και ακούει προσεκτικά Διατυπώνει ερωτήματα και ενθαρρύνει τα παιδιά να διατυπώνουν τα δικά τους ερωτήματα Ενθαρρύνει τις μεταξύ των παιδιών αλληλεπιδράσεις θέτει σε συζήτηση τις διαφορετικές τους απόψεις ενθαρρύνοντας τον καθένα να εκθέσει και να αιτιολογήσει την άποψή του

Ποιες δραστηριότητες;

Άξονες παρατήρησης με εστίαση στις μαθησιακές δραστηριότητες

Παρατηρώντας τις μαθησιακές δραστηριότητες Μπορείτε να διακρίνετε τι επιδιώκουν; Με ποια αντίληψη για τη μάθηση σκέφτεστε ότι συνδέονται; Ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της σκέψης; Ενθαρρύνουν κοινωνικές αλληλεπιδράσεις; Τι μπορείτε να πείτε για τη συμμετοχή των παιδιών; Ενθαρρύνουν διαδικασίες επίλυσης προβλήματος;

Τι θα καταγράψετε: 1 2 κρίσιμα συμβάντα που να συνδέονται με τη μάθηση και τη διδασκαλία και θα αναφέρετε: - γιατί τα θεωρείτε σημαντικά - σε ποια αντίληψη για τη μάθηση παραπέμπουν κατά τη γνώμη σας (σχολιασμός και προσπάθεια ερμηνείας με βάση και τη σχετική βιβλιογραφία) - αν μπορείτε να αναφέρετε συναισθήματα που θεωρείτε ότι προκάλεσαν στα παιδιά

Για το σχολιασμό Καλείστε να διακρίνετε τις δραστηριότητες που αναπτύσσονται: - σε δραστηριότητες που έχουν περισσότερο αναπαραγωγικό χαρακτήρα και απαιτούν ορθή εκτέλεση (επιδιώκουν τα παιδιά να θυμηθούν και να επαναλάβουν ή να μάθουν δια της επανάληψης)

- σε δραστηριότητες περισσότερο συμμετοχικές παραγωγικές δημιουργικού χαρακτήρα (που επιδιώκουν τα παιδιά να αναπτύξουν τη σκέψη τους και να μπουν σε διαδικασίες επίλυσης προβλήματος)

Οι δραστηριότητες που παρατηρείτε: Στηρίζονται στην αρχή της ομοιομορφίας και του κοινού για όλους μαθησιακού αποτελέσματος ή Επιτρέπουν στα παιδιά να υιοθετούν προσωπικούς ρυθμούς και τρόπους προσέγγισης της γνώσης;

Παρατηρώντας τη γιορτή της 28ης Σε ένα ενιαίο κείμενο που θα περιέχει περιγραφή και σχολιασμό προσπαθείτε να απαντήσετε στα ερωτήματα:

Τι ήταν η γιορτή, από τι δηλαδή αποτελείτο, σε τι συνίστατο; (μπορείτε να περιγράψετε την ίδια τη γιορτή, αλλά να συμπεριλάβετε και στοιχεία σχετικά με την προετοιμασία της) Ποια ήταν η συμμετοχή των παιδιών και πώς θα σχολιάζατε αυτή τη συμμετοχή; Ποιες κατανοήσεις είχαν τα παιδιά κατά τη γνώμη σας σε σχέση με αυτό που έκαναν ή με ιδέες που αφορούν την εθνική γιορτή;

Η παιδαγωγική διάσταση και προσέγγιση της γιορτής είναι ιδιαίτερα σημαντικό να συζητηθεί. Μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν άξονες που συνδέονται με ζητήματα μάθησης, όπως συζητήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος, μπορείτε δηλαδή παρατηρώντας την ανάπτυξη της γιορτής να συζητήσετε:

αν διακρίνετε τι επιδιώκεται με την ανάπτυξή της, με ποιαν αντίληψη για τη μάθηση κατά τη γνώμη σας συνδέεται ο τρόπος εμπλοκής των παιδιών στη διαδικασία, αν η συγκεκριμένη εμπλοκή τους ενθαρρύνει κατά τη γνώμη σας την ανάπτυξη διαδικασιών σκέψης, αν η συγκεκριμένη εμπλοκή τους έβαλε τα παιδιά σε διαδικασίες επίλυσης προβλήματος,

αν η συγκεκριμένη εμπλοκή τους έβαλε τα παιδιά σε διαδικασίες επίλυσης προβλήματος, αν η συγκεκριμένη εμπλοκή τους ενθάρρυνε την ανάπτυξη μεταξύ τους κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. Αν θέλετε μπορείτε επίσης να εστιάσετε στη συνέχεια και σε 1 κρίσιμο συμβάν.

Σχετική βιβλιογραφία Διαβάστε σχετικά: Δαφέρμου Χ., Κουλούρη Π., Μπασαγιάννη Ε. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού, Εκπαιδευτικοί σχεδιασμοί, δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: ΟΕΔΒ Κεφάλαια: 1,2, 5, 6 και 13 Aυγητίδου, Σ., Τζεκάκη Μ., Τσάφος, Β. (2016). Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν, αναστοχάζονται. Προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης. Αθήνα: Gutenberg. Ανδρούσου Α., Κορτέση - Δαφέρμου Χ., Τσάφος Β. «Παρατηρώντας τις μαθησιακές δραστηριότητες» τόμος 2, σσ. 125-140. Σφυρόερα Μ., Τζεκάκη, Μ. «Θεωρητικές προσεγγίσεις» τόμος 3, σσ. 13-38 Από την η-τάξη αναρτήσεις από τα τεύχη 26 και 37 του περιοδικού γέφυρες