ΕΙΑΓΩΓΗ.. ςελ Το ηιτθμα τθσ Ενεργειακισ Αςφάλειασ.. ςελ Το Ιςραιλ πριν τθν ανακάλυψθ των κοιταςμάτων ενζργειασ.. ςελ.

Σχολι Ανκρωπιςτικϊν Επιςτθμϊν Τμιμα Μεςογειακϊν Σπουδϊν Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα: ϋϋ Διακυβζρνθςθ, Ανάπτυξθ και Αςφάλεια ςτθ Μεςόγειο Θζμα διπλωματικισ εργαςίασ: Η πολιτικι του Ιςραιλ τθσ εκμετάλλευςθσ των κοιταςμάτων των υδρογονανκράκων: οι εςωτερικζσ παράμετροι. Επιβλζπων Κακθγθτισ: Χαράλαμποσ Τςαρδανίδθσ Φοιτιτρια: Ειρινθ Κατοίκα (Α.Μ. 4332015005) 2016-2017

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: ΕΙΑΓΩΓΗ.. ςελ. 1-2 Κεφάλαιο 1.Η ενεργειακή αςφάλεια του Ιςραήλ 1.1 Το ηιτθμα τθσ Ενεργειακισ Αςφάλειασ.. ςελ. 3-4 1.2 Το Ιςραιλ πριν τθν ανακάλυψθ των κοιταςμάτων ενζργειασ.. ςελ. 5-10 Κεφάλαιο 2. Ανακαλφπτοντασ το φυςικό αζριο 2.1 Τα ιςραθλινά κοιτάςματα: Προβλιματα και Διευκετιςεισ ςελ. 11-22 2.2 Το ηιτθμα οριοκζτθςθσ τθσ ΑΟΖ.. ςελ. 23-30 Κεφάλαιο 3. Η ςυμφωνία Ιςραήλ NobleEnergy DelekGroup για την εκμετάλλευςη του φυςικοφ αερίου ςτο πεδίο Λεβιάθαν. 3.1Η ςυμφωνία τθσ κυβζρνθςθσ του Ιςραιλ με τθν κοινοπραξία NobleEnergy DelekGroup 31-33 ςελ. 3.2Οι αντιρριςεισ ςελ. 34-39 3.3Η απόφαςθ του Ανϊτατου Δικαςτθρίου του Ιςραιλ.. ςελ. 40-42 3.4Η κζςθ τθσ Ιορδανίασ.. ςελ. 43 3.5Η αντίδραςθ τθσ Κφπρου. ςελ. 44-45 3.6Η αντίδραςθ των Η.Π.Α.. ςελ. 46 3.7Νζεσ εξελίξεισ ςτθν υπόκεςθ. ςελ. 47-49 υμπεράςματα... ςελ. 50-51 Πηγζσ.. ςελ. 52-54

ΔΗΑΓΩΓΖ: Σα ηειεπηαία εθαηφ ρξφληα θιέγνλ δήηεκα απνηειεί ε ελέξγεηα, απφ πνχ πξνέξρεηαη, πψο δεκηνπξγείηαη, ηη πξνθαιεί, πψο ζπλδέεηαη κε ηελ αζθάιεηα, ηη νθέιε θαη ηη επηπηψζεηο κπνξεί λα πξνθαιέζεη. Δίλαη ρηιηάδεο ηα εξσηήκαηα ελψ νη απαληήζεηο δηαθνξνπνηνχληαη απφ επνρή ζε επνρή, απφ ηε κία κεξηά ηνπ θφζκνπ ζηελ άιιε.ζ ελέξγεηα βξίζθεηαη άιισζηε ζηελ πξψηε ζέζε ηεο πνιηηηθήο αηδέληαο ησλ ρσξψλ. Μεγάιεο Γπλάκεηο, φπσο ε Ρσζία θαη νη Ζ.Π.Α. ζηεξίδνπλ ηελ νηθνλνκία ηνπο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα θαη ζηε δηαθίλεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαη παξάιιεια πξνζπαζνχλ κέζσ ηεο ελέξγεηαο λα επηβιεζνχλ θαη λα ραιηλαγσγήζνπλ άιιεο ρψξεο πνπ εμαξηψληαη απφ ηελ ελέξγεηα πνπ δελ κπνξνχλ νη ίδηεο λα παξάγνπλ. Αθφκα, ε Δπξσπατθή Έλσζε θαη νη ρψξεο πνπ ηελ απαξηίδνπλ εμαξηψληαη άκεζα απφ ηελ ηξνθνδνζία ελέξγεηαο κέζσ ηεο Ρσζίαο θαη πξνζπαζνχλ λα αλεχξνπλ άιινπο πξνκεζεπηέο θπζηθνχ αεξίνπ πξνθεηκέλνπ λα κεηψζνπλ απηήλ ηελ εμάξηεζε. Οπθ νιίγεο είλαη νη θνξέο πνπ ζρεδφλ θαζεκεξηλά πιένλ βνκβαξδηδφκαζηε απφ ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο ζρεηηθά κε ηηο ζπκθσλίεο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα κεηαμχ ρσξψλ πνπ επηζπκνχλ λα έρνπλ πην ζηελνχο δεζκνχο. Οη ζπκθσλίεο απηέο πέξα απφ νηθνλνκηθή άλζηζε ζηηο ελ ιφγσ ρψξεο, απνηεινχλ θαη έλα δηπισκαηηθφ κέζν ελίνηε ρεηξαγψγεζεο θαη ελίνηε πνιπεπίπεδεο ζπλεξγαζίαο. Πξφζθαηε θαη ραξαθηεξηζηηθή ζπκθσλία είλαη απηή κεηαμχ Διιάδαο Κχπξνπ θα Ηζξαήι, κία ζπκθσλία πνπ αθνξά άκεζα θαη ηελ παξνχζα εξγαζία. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ζε αξρηθφ επίπεδν λα ηρλειαηήζεη ην δήηεκα ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, ηελ ηζρχ πνπ θαηέρεη, πψο ην εθκεηαιιεχνληαη νη ρψξεο απφ ηελ αλαθάιπςε ηνπ ζην έδαθνο ηνπο θαζψο θαη ηα απνηειέζκαηα απηήο ηεο ρξήζεο. Ηδηαίηεξε έκθαζε φκσο ζα δνζεί ζηελ ελέξγεηα πνπ παξάγεηαη κέζσ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι, ηα πεδία πνπ πθίζηαληαη εθεί θαη είλαη πινχζηα ζε θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ, πψο αλαθαιχθζεθαλ θαη ζε πνην βαζκφ αμηνπνηνχληαη, πψο φινο απηφο ν ηνκέαο ηεο ελέξγεηαο ζπλδέεηαη κε ηελ αζθάιεηα ηεο ρψξαο, κε νηθνλνκηθέο θαη δηπισκαηηθέο πηπρέο, ηη ζπκθέξνληα έρνπλ πξνθχςεη θαη πνηνη εκπιέθνληαη. Γεζπφδνπζα ζεκαζία ζα δνζεί ζην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι ιφγσ ελφο λνκηθνχ ελεξγεηαθνχ δεηήκαηνο πνπ έιαβε ρψξα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη καο απνδεηθλχεη πεξίηξαλα πσο ε ελέξγεηα κπνξεί λα επεξεάζεη έλα νιφθιεξν θξάηνο θαη ηη πξνεθηάζεηο κπνξεί λα ππάξμνπλ. πγθεθξηκέλα, ην θαίξην εξψηεκα πνπ απαζρνιεί ηελ εξγαζία είλαη ε δηαπίζησζε ησλ δπζθνιηψλ κε ηηο νπνίεο ήξζε αληηκέησπν ην [1]

Ηζξαήι ζηελ πξνζπάζεηα ηνπ γηα εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ πδξνγνλαλζξάθσλ. ην πιαίζην απηήο ηεο αλάιπζεο, ζα δνζεί έκθαζε ζηελ εζσηεξηθή δηέλεμε πνπ ππήξμε, ε νπνία ηειηθά εμειίρζεθε ζε ζπληαγκαηηθφ ζέκα κε απνηέιεζκα ηελ θαζπζηέξεζε δηακφξθσζεο ελφο πξνγξακκαηηζκνχ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ. [2]

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. Ζ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΦΑΛΔΗΑ ΣΟΤ ΗΡΑΖΛ 1.1 ΣΟ ΕΖΣΖΜΑ ΣΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΦΑΛΔΗΑ ην παξφλ θεθάιαην ζα αλαπηπρζεί ε ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηνπ θξάηνπο ηνπ Ηζξαήι, νη παξάγνληεο απφ ηνπο νπνίνπο θξίλεηαη ε σο άλσ αζθάιεηα, νη δηπισκαηηθέο ζρέζεηο πνπ δηαηεξεί ην Ηζξαήι κε ηνπο γείηνλεο ηνπ ζε ζπλάξηεζε κε ην θπζηθφ αέξην, ηα νηθνλνκηθά νθέιε πνπ έρνπλ πξνθχςεη ιφγσ ηεο εθκεηάιιεπζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, ε ελδπλάκσζε ή ε απνδπλάκσζε ηεο ζέζεο ηνπ θξάηνπο ιφγσ ηεο αλαθάιπςεο ησλ πεδίσλ θπζηθνχ αεξίνπ θαη γεληθφηεξα ε ζηξαηεγηθή ζέζε πνπ θαηέρεη ζηνλ ελεξγεηαθφ ράξηε, πψο επεξεάδεη θαη πψο επεξεάδεηαη. ε έλα γεληθφ θαη ζχληνκν πιαίζην ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε αξρηθά πσο ην Ηζξαήι έρεη αλαπηχμεη θαηά θαηξνχο πεξίπινθεο ζρέζεηο κε ζρεδφλ φινπο ηνπο γείηνλεο. Δηδηθφηεξα, ε Αίγππηνο νχζα άκεζνο γείηνλαο θαη πξνκεζεπηήο ηνπ Ηζξαήι, αληηκεηψπηδε ζην παξειζφλ κεγάιεο ειιείςεηο κε ηηο κνλάδεο πγξνπνίεζεο ζηε ρψξα λα βξίζθνληαη ζε αδξάλεηα θαη ζπλεπψο ην Ηζξαήι δελ κπνξνχζε λα ζηεξηρζεί ζηελ Αίγππην γηα πξνκήζεηα θπζηθνχ αεξίνπ, θάηη ην νπνίν σζηφζν δελ ζπκβαίλεη πιένλ αθνχ ε Αίγππηνο κε ηελ αλαθάιπςε ηνπ γηγάληηνπ θνηηάζκαηνο Zohrδηαζέηεη κεγάιεο πνζφηεηεο θπζηθνχ αεξίνπ. Ζ Ηνξδαλία πνπ βξίζθεηαη αλαηνιηθά ηνπ Ηζξαήι είλαη ζε ίδηα επίπεδα κε ην Ηζξαήι αθνχ είλαη ην ίδην πεηλαζκέλε γηα πεγέο ελέξγεηαο. Μαδί κε ηελ πξνζέιθπζε πεξηζζφηεξνπ θπζηθνχ αεξίνπ ην Ηζξαήι πνληάξεη θαη ζηελ αλάπηπμε κηαο ππξεληθήο δπλαηφηεηαο πνπ λα αληαπνθξίλεηαη ζηελ απμαλφκελε δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηεο ρψξαο. Ζ Παιαηζηηληαθή Αξρή επίζεο είλαη ζε απφιπηε αλάγθε ελέξγεηαο θαη αλακθηζβήηεηα ζα ήηαλ εμαηξεηηθά ζεηηθή γηα απηήλ ε αλάπηπμε ηνπ δηθνχ ηεο θνηηάζκαηνο θπζηθνχ αεξίνπ πνιχ θνληά ζηελ αθηή ηνπ Ηζξαήι θαη ηελ ππάξρνπζα ππνδνκή ηνπ. Ζ Κχπξνο ζηελ ΑΟΕ ηεο νπνίαο βξέζεθαλ θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ, έρεη ζηφρν ηε ζπλεξγαζία κε ην Ηζξαήι γηα ηελ επίηεπμε ηεο θιίκαθαο πνπ απαηηείηαη γηα λα θάλεη εμαγσγέο νηθνλνκηθά εθηθηέο. Λίγν πην καθξηά, ε ηνπξθηθή αγνξά απμάλεηαη κε ηαρείο ξπζκνχο θαη παξάιιεια πξέπεη λα δηαθνξνπνηήζεη ηνλ εθνδηαζκφ ηεο θαη λα εμεηάζεη ηηο πξνκήζεηεο απφ ην Σνπξθκεθηζηάλ, ην Αδεξκπατηδάλ θαη ελδερνκέλσο θαη ην Κνπξδηζηάλ, ην Ηξάθ θαη ην Ηξάλ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσονη ηνπξθν - ηζξαειηλέο ζρέζεηο είραλ επηδεηλσζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη παξεκπφδηδαλ ηφζν ηηο ηνπξθηθέο φζν θαη ηηο θππξηαθέο επηινγέο εμαγσγψλ. Ωζηφζν, κεηά ην θαινθαίξη ηνπ 2015 θαίλεηαη λα [3]

απνθαηαζηήλνληαη. Οη ηζξαειηλν - παιαηζηηληαθέο ζρέζεηο παξακέλνπλ βπζηζκέλεο ζε ζχγθξνπζε κε κία απμαλφκελε αίζζεζε ηεο απειπηζίαο κε ηελ εηξελεπηηθή δηαδηθαζία ζε ακθφηεξεο ηηο πιεπξέο κε απνηέιεζκα ηε ιηγφηεξε δπλαηή ζπλεξγαζία. Γεδνκέλεο ηεο έιιεηςεο επίιπζεο ηεο ηζξαειηλν παιαηζηηληαθήο δηέλεμεο θαζψο θαη ηεο επαλεκθάληζεο ηεο βίαο, ε θνηλή γλψκε ζε φιν ηνλ αξαβηθφ θφζκν παξακέλεη θαηεγνξεκαηηθά αληίζεηα ζηελ αλάπηπμε ζρέζεσλ κε ην Ηζξαήι. Αθφκα θαη ε Αίγππηνο θαη ε Ηνξδαλία πνπ έρνπλ δηπισκαηηθέο ζρέζεηο κε ην Ηζξαήι ην ζεσξνχλ εμαηξεηηθά δχζθνιν λα ζπκθσλήζνπλ ζε πνιηηηθφ επίπεδν καδί ηνπ. Δμαηξεηηθά ελδηαθέξνλ θξίλεηαη λα αλαθεξζεί θαηφπηλ φζσλ έρνπλ αλαιπζεί έλαο άιινο νξηζκφο γηα ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα ζχκθσλα κε ηνλ αλαιπηή Λάθε Υξηζηνδνχινπ. Ο φξνο ελεξγεηαθή αζθάιεηα είλαη ην πψο αζθαιίδεη ηελ πεξηνρή πνπ πεξηθιείεη ελεξγεηαθέο πιαηθφξκεο ή πεγέο θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ πνπ εκπεξηέρεη πηζαλνχο θηλδχλνπο θαη αζχκκεηξεο απεηιέο φπσο ηξνκνθξαηηθά ρηππήκαηα απφ λαπηηθά ζθάθε πνπ θέξνπλ βφκβεο, ππνβξχρηα, αεξνζθάθε, ππξαχινπο αέξνο 1. Δπίζεο, πεξηιακβάλεη ηελ αζθάιεηα θαη ηελ επηηήξεζε πιαηθφξκσλ εμφξπμεο, ζαιάζζησλ αγσγψλ κεηαθνξάο, λαπηηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο, θαισδίσλ κεηαθνξάο ελέξγεηαο, θαη ηεξκαηηθνχ πγξνπνίεζεο θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ ζηελ μεξά ή πισηήο κνλάδαο ζηε ζάιαζζα. Δπίζεο, ε ελεξγεηαθή αζθάιεηα ζπκπεξηιακβάλεη ην ζρεδηαζκφ πξνζηαζίαο θαη αζθάιεηαο, έμππλσλ αηζζεηήξσλ θαη εθπαίδεπζεο ηδησηηθψλ εηαηξεηψλ θαη θξαηψλ γηα λα πξνζηαηεχζνπλ ηηο ελεξγεηαθέο ηνπο πεγέο ή αγσγνχο κεηαθνξάο ή εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο ή εμνξχμεηο θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ. Ζ ελεξγεηαθή αζθάιεηα πξνηείλεη ζπζηήκαηα έμππλεο θαη απηφκαηεο αζθάιεηαο, παξαθνινχζεζεο, κε ελαέξηα, επίγεηα, ζαιάζζηα, ππνζαιάζζηα ηερλνινγηθά κέζα θαη αηζζεηήξεο γηα ηνλ εληνπηζκφ, αλεχξεζε θαη ηρλειάηεζε πηζαλψλ θηλνχκελσλ ή χπνπησλ ζηφρσλ κε έμππλα ινγηζκηθά πξνγξάκκαηα πνπ δηαζπλδένληαη κε ηειεδνξπθνξηθή ζχλδεζε ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. 2 1energypress, Λάθεο Υξηζηνδνχινπ, Νέεο πξννπηηθέο θαη επθαηξίεο αζθάιεηαο Κχπξνπ Ηζξαήι, 10/05/2013. 2 βι. πξνεγνχκελν. [4]

1.2 ΣΟ ΗΡΑΖΛ ΠΡΗΝ ΣΖΝ ΑΝΑΚΑΛΤΨΖ ΣΩΝ ΚΟΗΣΑΜΑΣΩΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Σν Ηζξαήι ζηεξηδφηαλ αλέθαζελ ζηα εηζαγφκελα νξπθηά θαχζηκα γηα λα θαιχςεη ηηο εγρψξηεο αλάγθεο ηνπ θαη εμαηηίαο ηεο εκπφιεκεο θαηάζηαζεο ζηελ νπνία βξηζθφηαλ κε ηνπο γείηνλεο ηνπο, δε ζπλδεφηαλ κε ελεξγεηαθέο ππνδνκέο κε ηηο γεηηνληθέο ρψξεο, παξά κφλν κε ηελ Αίγππην ε νπνία ην εθνδίαδε κε θπζηθφ αέξην 3. Απηφ βέβαηα άιιαμε φπσο έρεη πξναλαθεξζεί κε ηελ αλαθάιπςε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα πεδία Σακάξ θαη Λεβηάζαλ ην 2009 θαη ην 2010 αληίζηνηρα. Σα ελ ιφγσ θνηηάζκαηα φηαλ γίλνπλ αμηνπνηήζηκα ζα κπνξνχλ λα θαιχπηνπλ ηηο εγρψξηεο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ηνπ Ηζξαήι θαη έηζη ζα έρεη θαη ηε δπλαηφηεηα λα εμάγεη θπζηθφ αέξην. Απφ ην 1948, ην Ηζξαήι ζηφρεπε ζηελ αλαθάιπςε θνηηαζκάησλ πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ ζην έδαθνο ηνπ. Γηα λα ην θαηνξζψζεη απηφ πξνζέθεξε εμαηξεηηθά ειθπζηηθνχο εκπνξηθνχο φξνπο ζηνπο ππνςεθίνπο εμεξεπλεηέο. Μνιαηαχηα, πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο εηαηξεηψλ πεηξειαίνπ θαη θπζηθνχ αεξίνπ έδεημε ελδηαθέξνλ γηα εμεξεχλεζε ησλ θνηηαζκάησλ ηνπ Ηζξαήι θαζψο θάζε δηεζλήο εηαηξεία πνπ πξνέβαηλε ζε εμεξεχλεζε ζηα χδαηα ηνπ Ηζξαήι έπξεπε λα αληηκεησπίζεη ηνλ θίλδπλν λα απνθιεηζζεί απφ επηθεξδή έξγα ζε αξαβηθέο πεηξειαηνπαξαγσγέο ρψξεο πνπ κπνυθνηάξνπλ εμνπιηζκνχο, εηαηξείεο θαη πινία πνπ ιεηηνπξγνχζαλ ζην Ηζξαήι. Σα πξψηα πεδία πνπ αλαθαιχθζεθαλ ήηαλ ην πεδίν Noa θαη ην πεδίν MariB ην 1999. Σν 2009 αθνινχζεζαλ δηαδνρηθέο αλαθαιχςεηο θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα αλνηρηά ηεο βφξεηαο αθηήο ηνπ Ηζξαήι, γεγνλφο πνπ ζπλέβαιε ζηελ ελεξγεηαθή θάιπςε νξηζκέλνπ πνζνζηνχ εγρψξηαο θαηαλάισζεο. Σφηε αλαθαιχθζεθε ην πεδίν Σακάξ θαη έλα ρξφλν αξγφηεξα ην Λεβηάζαλ. Οη αλαθαιχςεηο απηέο ήηαλ νη πξψηεο πνπ απνθάιπςαλ ην ελεξγεηαθφ δπλακηθφ ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαη έδσζαλ ην έλαπζκα γηα πεξηζζφηεξεο εμεξεπλεηηθέο γεσηξήζεηο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. 3Ζ παξνρή θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ Αίγππην είρε δηαθνπεί αξθεηέο θνξέο ιφγσ ζακπνηάδ ζην εζσηεξηθφ ηεο Αηγχπηνπ θαη ηδίσο κεηά ηελ πηψζε ηνπ θαζεζηψηνο Μνπκπάξαθ ην 2011. [5]

Με ηελ αλαθάιπςε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, ε Κχπξνο θαη ην Ηζξαήι μεθίλεζαλ λα αλαπηχζζνπλ ζηελφηεξεο ζρέζεηο. Σν 2010 πξνέβεζαλ ζε κία δηκεξή ζπκθσλία γηα νξηνζέηεζε ησλ κεηαμχ ηνπο ζαιάζζησλ ζπλφξσλ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί ε επίζθεςε ηνπ θππξίνπ Πξνέδξνπ ην Μάξηην ηνπ ίδηνπ έηνπο, Γεκήηξε Υξηζηφθηα, ζην Ηζξαήι. Μέζσ ηνπ ηαμηδηνχ απηνχ ζεκαηνδνηήζεθε ε βνχιεζε θαη ε επηζπκία ησλ δχν ρσξψλ πξνθεηκέλνπ λα ζπλεξγαζηνχλ ζε δηάθνξα δεηήκαηα αιιά θαη εηδηθφηεξα ζηελ εμφξπμε θαη εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ. Ζ θχπξηα ππνπξγφο εμσηεξηθψλ Κνδάθνπ Μαξθνπιιή επίζεο επηζθέθζεθε ην Ηζξαήι γηα λα ζπδεηήζεη ην κείδνλνο ζεκαζίαο ζέκα ησλ ηνπξθηθψλ απεηιψλ γηα ηε γεψηξεζε ζηα αλνηρηά ηεο Κχπξνπ. Σα δχν κέξε επνκέλσο επηδεηνχζαλ θαη ζπλεξγαζία ζηελ αληηκεηψπηζε θαη ην ρεηξηζκφ ηεο ζηάζεο ηεο Σνπξθίαο. Σν 2012 ε Κχπξνο θαη ην Ηζξαήι ππέγξαςαλ ζεκαληηθέο δηκεξείο ζηξαηησηηθέο ζπκθσλίεο νη νπνίεο ζα επέηξεπαλ ζηελ ηζξαειηλή Πνιεκηθή Αεξνπνξία λα θάλεη ρξήζε ηνπ ελαέξηνπ ρψξνπ θαη ησλ ρσξηθψλ πδάησλ ηεο Κχπξνπ γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ελεξγεηαθψλ απνζεκάησλ. Έλα κήλα κεηά ν Νεηαληάρνπ έγηλε ν πξψηνο ηζξαειηλφο πξσζππνπξγφο πνπ επηζθέθζεθε ηελ Κχπξν. Γε ιήθζεζαλ ζπγθεθξηκέλεο απνθάζεηο αιιά δφζεθε έκθαζε ζηηο ελαιιαθηηθέο ζπλεξγαζίαο. Ζ πξνζέγγηζε κεηαμχ Διιάδαο, Κχπξνπ θαη Ηζξαήι μεθίλεζε ην 2010. Ζ πξαγκαηνπνίεζε απφ ηνλ ηζξαειηλφ πξσζππνπξγφ δχν επηζθέςεσλ, ε κία ζηελ Αζήλα ην 2010 θαη ε δεχηεξε ζηε Λεπθσζία ην 2012, θαηέδεημε ηελ πξνζέγγηζε ησλ ηξηψλ απηψλ ρσξψλ. Ο Νεηαληάρνπ έδσζε ηελ επθαηξία ζηελ Διιάδα λα ιεηηνπξγήζεη σο θξάηνο δηέιεπζεο γηα κέξνο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηα θνηηάζκαηα ησλ πεδίσλ Σακάξ θαη Λεβηάζαλ πξνθεηκέλνπ απηφ λα κεηαθέξεηαη ζηηο επξσπατθέο αγνξέο. Έλα κήλα κεηά ν Τπνπξγφο Δμσηεξηθψλ ηνπ Ηζξαήι Lieberman επηζθέθζεθε ηελ Κχπξν θαη πξνψζεζε ηε δηέιεπζε ηζξαειηλνχ θπζηθνχ αεξίνπ κέζσ Κχπξνπ θαη Διιάδαο κε θαηάιεμε ζηελ Δπξψπε. Σν 2012 έιαβε ρψξα θνηλή αεξνλαπηηθή άζθεζε κε ηελ νλνκαζία NobleDina κεηαμχ Διιάδαο, Κχπξνπ θαη Ηζξαήι. Ζ σο άλσ άζθεζε πεξηειάκβαλε πξνζνκνίσζε απψζεζεο κηαο επίζεζεο ζηηο ππεξάθηηεο εμέδξεο άληιεζεο θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ απφ αλψλπκε ερζξηθή δχλακε κε ζηξαηησηηθέο δπλαηφηεηεο ίδηεο κε απηέο ηεο Σνπξθίαο. Άξα, ε ζπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζε απηφ θαηέδεημε ην γεγνλφο φηη ε ρψξα απνηέιεζε κέξνο ησλ ελεξγεηαθψλ ζρεδηαζκψλ κεηαμχ Κχπξνπ θαη Ηζξαήι. [6]

πλεπψο, ηα θξάηε μεθίλεζαλ λα ζπλεξγάδνληαη γηα έξεπλα θαη εθκεηάιιεπζε απφ θνηλνχ ησλ ελεξγεηαθψλ απνζεκάησλ 4. Σν Μάξηην ηνπ 2012 μεθίλεζε ε θαηαζθεπή ελφο ειεθηξηθνχ θαισδίνπ κεηαμχ Κχπξνπ, Ηζξαήι θαη Διιάδαο. Ζ πξψηε θάζε ηνπ έξγνπ πεξηειάκβαλε ηε ζχλδεζε Κξήηεο κε Αζήλα θαη ηεο Κχπξνπ κε ην Ηζξαήι, ελψ ε δεχηεξε αθνξνχζε ηε ζχλδεζε ηεο Κξήηεο κε ηελ Κχπξν. Ζ σο άλσ ζχλδεζε αθνξνχζε ηνλ ειεθηξηζκφ πνπ ζα παξαρζεί απφ ην θπζηθφ αέξην. Σν 2013 ππεγξάθε κεηαμχ Ηζξαήι, Διιάδαο θαη Κχπξνπ ηξηκεξέο Μλεκφλην Καηαλφεζεο ζρεηηθά κε ηελ ελεξγεηαθή ζπλεξγαζία 5. Ζ πνιηηηθή ηνπ ζεκαζία παξακέλεη κεγάιε θαζψο αλαδεηθλχεη ηελ θνηλή βνχιεζε εμαγσγήο έζησ θαη κέξνπο ηνπ ηζξαειηλνχ θαη ηνπ θππξηαθνχ θπζηθνχ αεξίνπ πξνο ηελ Δπξψπε κέζσ Διιάδαο 6. Αθνχ ινηπφλ ε Κχπξνο θαη ην Ηζξαήι απνηεινχλ ζηξαηεγηθνχο εηαίξνπο θαη αλαπηχζζνπλ κεηαμχ ηνπο κεραληζκνχο ζπλεξγαζίαο πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο θνηλέο πξνθιήζεηο θαη είλαη θαλεξφ φηη ε αλαθάιπςε πδξνγνλαλζξάθσλ ζηελ πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ απνηέιεζε ζίγνπξα θαηαιχηε ζηε ζπλεξγαζία ηεο Κχπξνπ κε ην Ηζξαήι σο ινγηθφ επαθφινπζν πξνθχπηεη φηη ε αλαθάιπςε απηψλ ησλ απνζεκάησλ ελέξγεηαο κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ απφθηεζε ελεξγεηαθήο αλεμαξηεζίαο αιιά θαη ζηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Τπνζηεξίδεηαη πσο ην Ηζξαήι βιέπεη ηελ Διιάδα σο κία γέθπξα εμφδνπ απφ ηε δηεζλή απνκφλσζε, ζαλ έλα δξφκν γηα ηνπο ελεξγεηαθνχο ηνπ αγσγνχο πξνο ηελ αγνξά ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, σο έλα εηαίξν ζηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ελεξγεηαθψλ νηθνπέδσλ. 4Benni Morris, Israel s new allies. The national interest, http://nationalinterest.org/commentary/israels - new - allies 6441. 5TheodorosTsakiris, The Feasibility and Impact of the Turkish - Israeli Rapprochement on the Geopolitics of the Eastern Mediterranean, ELIAMEP briefing Notes (22,2013). 6TheodorosTsakiris, Greece and the energy geopolitics of the Eastern Mediterranean, Strategic Update 14.I (Ηνχληνο 2014):9. [7]

H ζπλεξγαζία ηνπ Ηζξαήι κε ηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν εθιακβάλεηαη σο κία πξφθιεζε απφ ηελ Σνπξθία. Σν Ηζξαήι έρεη βειηηψζεη ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηελ Διιάδα θαη ηελ Κχπξν αιιά θαη νη ζρέζεηο ηνπ κε ηελ Σνπξθία έρνπλ βειηησζεί ζηαδηαθά απφ ην έηνο 2015. Ζ Σνπξθία βέβαηα κπινθάξεη ηε ζπκκεηνρή ηνπ Ηζξαήι ζηα πξνγξάκκαηα ζπλεξγαζίαο κε ην ΝΑΣΟ, θάηη ην νπνίν επεξεάδεη θαη ηε ζπλεξγαζία ηεο Διιάδαο κε ην Ηζξαήι. Ωζηφζν, ε Διιάδα θαη ην Ηζξαήι έρνπλ θαηαθέξεη κία ζηαζεξή ζρέζε αζθάιεηαο ζπλερίδνληαο κάιηζηα ηηο θνηλέο αεξνπνξηθέο θαη λαπηηθέο αζθήζεηο ηελ αλαηνιηθή Μεζφγεην. Οη εμειίμεηο απηέο αλαθνξηθά κε ηε ζπλεξγαζία ησλ ηξηψλ ρσξψλ θαη ηε ζπλαθφινπζε απεμάξηεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο απφ ηε Ρσζία ζην πεδίν ηεο ελέξγεηαο ζήκαηλαλ γηα ηελ Σνπξθία ηνλ θίλδπλν απνθιεηζκνχ ηεο απφ ηνλ ελεξγεηαθφ ράξηε ηεο λνηηναλαηνιηθήο Μεζνγείνπ, απφ ηα νηθνλνκηθά νθέιε, θαη ηνλ ηζρπξφ γεσζηξαηεγηθφ ηεο ξφιν. Ζ Σνπξθία αλεζπρνχζε θπξίσο γηα ηηο εμειίμεηο ζηελ Κχπξν αθνχ ζεσξνχζε πσο ε Κππξηαθή Γεκνθξαηία είλαη ππνρξεσκέλε λα κνηξαζηεί ηπρφλ κειινληηθά θέξδε απφ εθκεηάιιεπζε πδξνγνλαλζξάθσλ κε ηνπο Σνπξθνθχπξηνπο. H Σνπξθία δελ έβιεπε ινηπφλ ζεηηθά ηελ πηζαλφηεηα ελδπλάκσζεο ηεο Κχπξνπ κέζσ ηεο ελεξγεηαθήο ζπλεξγαζίαο ηεο κε ην Ηζξαήι θαη ηελ Διιάδα. Ωζηφζν, νη ηνπξθηθέο ελέξγεηεο δε δηέθνςαλ ηηο θππξηαθέο έξεπλεο. Ζ Κχπξνο θαη ην Ηζξαήι κέζσ ηεο εθκεηάιιεπζεο ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηηο ΑΟΕ ηνπο έρνπλ ηελ επθαηξία λα απνθηήζνπλ καθξνπξφζεζκε επεκεξία θαη λα αλαδείμνπλ ην ξφιν ηνπο θαη ηελ ηζρχ ηνπο ζηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. [8]

Πεγή: www.yourmiddleeast.com [9]

Πεγή: www.middleeastnewsservice.com [10]

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΑΝΑΚΑΛΤΠΣΟΝΣΑ ΣΟ ΦΤΗΚΟ ΑΔΡΗΟ 2.1 ΣΑ ΗΡΑΖΛΗΝΑ ΚΟΗΣΑΜΑΣΑ: ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΚΑΗ ΓΗΔΤΘΔΣΖΔΗ ην παξφλ θεθάιαην ζα πξαγκαηνπνηεζεί κία ηζηνξηθή αλαδξνκή ε νπνία ζα επηθεληξσζεί ζηα απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ πνπ αλαθαιχθζεθαλ ζην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι ζε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν, ζηελ ηξνπή πνπ έιαβαλ απηέο νη αλαθαιχςεηο, ζηνπο παξάγνληεο πνπ δηαδξακάηηζαλ ξφιν θαη θπζηθά ζηνπο πξσηαγσληζηέο απηήο ηεο ελδηαθέξνπζαο ηζηνξίαο. Αθνινπζεί έλαο πίλαθαο κέζσ ηνπ νπνίνπ ζα γίλεη επθνιφηεξε ε θαηαλφεζε ησλ πθηζηάκελσλ πεδίσλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην Ηζξαήι. Γηα έθαζην πεδίν ππάξρνπλ πεξαηηέξσ ιεπηνκέξεηεο, ήηνη ην έηνο αλαθάιπςεο ηνπ, ε δηαρεηξίζηξηα εηαηξεία, ηα απνζέκαηα ηνπ θνηηάζκαηνο, ε θαηάζηαζε ζηελ νπνία βξίζθεηαη ζήκεξα θαζψο θαη ην βάζνο. ΠΗΝΑΚΑ 1 A/A Όνομα Πεδίος Έηορ Ανακάλςτηρ Γιασειπίζηπι α εηαιπεία Αποθέμαηα (διρ.κςβικά μέηπα) Καηάζηαζη εξέλιξηρ Βάθορ νεπού (μέηπα) 1 Leviathan Gas Field 2 Tamar and Tamar SW 3 Shimshon Gas Field 4 Mari B and Noa Gas Fields 2010 Noble Energy 500 Τπφ αλάπηπμε 1650 2009 Noble Energy 282 Παξάγεηαη 1680 2012 AGR/Isramco 5 Τπφ αλάπηπμε 1100 1999-2000 Noble Energy 25 Παξάγεη απφ ην 2004 235, 790 5 Karish and Tanin Gas Fields 2012-2013 Noble Energy 55 ε αλακνλή γηα αλάπηπμε 1750 6 Dalit Gas Field 2009 Noble Energy 8 Γελ έρεη αλαπηπρζεί 1380 7 Aphrodite/Ishai Gas Field 2012 AGR/Nammax 7-10 Γελ έρεη αλαπηπρζεί 1700 Πεγή:energy.gov.il [11]

Σα ηειεπηαία ρξφληα ηα κεγαιχηεξα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ βξέζεθαλ ζηελ απνθιεηζηηθή νηθνλνκηθή δψλε (ΑΟΕ) ηνπ Ηζξαήι. Απηέο νη αλαθαιχςεηο κεηαβάινπλ ηελ ηζξαειηλή ελεξγεηαθή πξννπηηθή θαη παξέρεη ζηε ρψξα ηε δπλαηφηεηα λα δηαθνξνπνηήζεη ηηο ελεξγεηαθέο ηηο πεγέο. Κάηη ηέηνην ζα κπνξνχζε λα επηηξέςεη ηελ πεξηθεξεηαθή ελεξγεηαθή ζπλεξγαζία ζηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην. Εήηεκα ηέζεθε ζρεηηθά κε ην, εάλ φλησο ηα ζπγθεθξηκέλα επξήκαηα κπνξνχλ λα επσθειήζνπλ ηνπο Ηζξαειηλνχο αιιά θαη πεξηθεξεηαθνχο θνξείο. Σν Ηζξαήι απφ ηελ απαξρή ησλ αλαθαιχςεσλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην έδαθνο ηνπ πξνζπάζεζε λα αλαζεσξήζεη ηηο πνιηηηθέο ησλ δηθαησκάησλ θαη ησλ ελεξγεηαθψλ εμαγσγψλ, ελψ παξάιιεια ζην επίθεληξν βξέζεθε ε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηε ξχζκηζε ηεο αγνξάο ελέξγεηαο. Οη παξάκεηξνη απηνί αληαλαθινχλ βάζηκεο αλεζπρίεο θαη ηνλίδνπλ ηελ επηηαθηηθή αλάγθε γηα ξπζκίζεηο ζρεηηθέο κε ηε εμαγσγή ησλ απνζεκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ηνπ θξάηνποαπφ ηηο ηζξαειηλέο αξρέο. Ο ελεξγεηαθφο ηνκέαο ηνπ Ηζξαήι δελ απνηειεί κία ηέιεηα αγνξά. Ζ παξαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ θπξηαξρείηαη απφ κία θνηλνπξαμία πνπ απαξηίδεηαη απφ ηηο εηαηξείεο NobleEnergyθαη DelekGroup, ελψ ε παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θπξηαξρείηαη απφ κία σο επί ην πιείζηνλ θξαηηθή εηαηξεία. Ζ θπξηαξρία απηήο ηεο αγνξάο κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί κε ηελ πξνυπφζεζε λα πθίζηαηαη απνηειεζκαηηθή θαη ηζρπξή ξχζκηζε. Δπί ηνπ παξφληνο, ε θνηλνπξαμία πνπ αλαθάιπςε ηα ππεξάθηηα πεδία θπζηθνχ αεξίνπ, ζπλερίδεη λα δηαπξαγκαηεχεηαη γηα ηνλ θαιχηεξν ηξφπν λα ζρεδηάζεη εγγπήζεηο θαηά ηεο θαηάρξεζεο ηζρχο ηεο αγνξάο. ε θάζε ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο γηα ηελ αλαθάιπςε θαη εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ, νη ηζξαειηλέο πνιηηηθέο βξέζεθαλ αληηκέησπεο κε κία πξφθιεζε γηα ηελ εμηζνξξφπεζε ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο κε ηελ έλλνηα ηεο δηαηήξεζεο εζληθψλ απνζεκάησλ αιιά θαη απφ ηελ άπνςε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ζηα ελ ιφγσ απνζέκαηα. Άιια δεηήκαηα πνπ πξνέθπςαλ απνηέιεζαλ ηα δεκφζηα θαη ηδησηηθά ζπκθέξνληα ζηνλ ηνκέα ηεο θνξνινγίαο, ε ηηκνιφγεζε, ε πεξηβαιινληηθή επεκεξία, νη εμαγσγηθέο δπλαηφηεηεο θαη νη επηπηψζεηο ησλ αιιαγψλ θαη ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ φζνλ αθνξά ζηηο μέλεο επελδχζεηο. [12]

Αο κελ μερλάκε βέβαηα φηη κία ρψξα φπσο ην Ηζξαήι νθείιεη λα είλαη έηνηκε γηα ζελάξηα έθηαθηεο αλάγθεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θξίζεσλ φπνπ ν ελεξγεηαθφο εθνδηαζκφο ζα κπνξνχζε λα απνθνπεί 7. Γηα λα επαλέιζνπκε,φκσο, ζην πξνεγνχκελν δήηεκα ηεο θνηλνπξαμίαο, ηαμηδεχνληαο ζην παξειζφλ κε κία ζχληνκε ζρεηηθά ηζηνξηθή αλαδξνκή, ην 1999 ε εηαηξεία NobleEnergy κε έδξα ην Υηνχζηνλ θαη κέιε ηεο ηζξαειηλήο εηαηξείαο DelekGroup, αλαθάιπςαλ ζεκαληηθέο πνζφηεηεο θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα ηζξαειηλά χδαηα 8. Με πνιχ κηθξή εγρψξηα παξαγσγή, ην Ηζξαήι ήηαλ πάληα εμαξηψκελν απφ ηηο εηζαγσγέο ελέξγεηαο. Σν 2012 ινηπφλ κφλν ην 13,4% ηνπ ηζξαειηλνχ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ ήηαλ ηα εγρσξίσο παξαγφκελα, ελψ νη εηζαγσγέο πεξηειάκβαλαλ θπξίσο αξγφ πεηξέιαην (49,3% ηνπ ζπλνιηθνχ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ) θαη άλζξαθα (35,4%). Σν Ηζξαήι απνηεινχζε κία ελεξγεηαθή λεζίδα ρσξίο δηπισκαηηθέο ζρέζεηο κε θαλέλα απφ ηνπο άκεζνπο γείηνλεο ηεο έσο ην 1979. Οη εηζαγσγέο πνπ έθαλε ην Ηζξαήι έπξεπε λα έξζνπλ απφ καθξηά, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ πεηξειαίνπ απφ ην Ηξάλ θαη ηνπ άλζξαθα απφ ηε Νφηηα Αθξηθή, ηελ Απζηξαιία, ηηο Ζ.Π.Α. θαη ηελ Πνισλία. Με ηελ αλαθάιπςε ησλ ηεξάζηησλ απνζεκάησλ, ην κέιινλ ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο θαηλφηαλ εμαζθαιηζκέλν. Οη Ηζξαειηλνί άξρηζαλ λα εηνηκάδνπλ κία ζεκαληηθή ζηξνθή ηεο νηθνλνκίαο ηνπο. 7To θαινθαίξη ηνπ 2012 ζηελ Αίγππην κεηά απφ επαλεηιεκκέλεο επηζέζεηο ζε αγσγφ ζηελ πεξηνρή ηνπ ηλά δηεθφπε ε παξνρή θπζηθνχ αεξίνπ πξνο ην Ηζξαήι θαη ηελ Ηνξδαλία κε απνηέιεζκα ην Ηζξαήι λα βηψζεη άκεζε έιιεηςε ελέξγεηαο. Υσξίο ηελ πξννπηηθή επηζηξνθήο ηνπ αηγππηηαθνχ θπζηθνχ αεξίνπ ε ηζξαειηλή θπβέξλεζε αγσληδφηαλ γηα λα εμνξθίζεη ηελ θξίζε ελψ νη θπβεξλεηηθνί αμησκαηνχρνη πάιεπαλ κε ην θάληαζκα ηεο έιιεηςεο ελέξγεηαο ζην κέιινλ. Έλα ρξφλν πξηλ απφ ηελ θξίζε ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ ην 2012, έλα καδηθφ θχκκα δεκφζησλ δηακαξηπξηψλ ζάξσζε ηνπο δξφκνπο ηνπ Ηζξαήι κε αηηήκαηα γηα θνηλσληθή κεηαξξχζκηζε. Σν ζπγθεληξσκέλν πιήζνο δηαδήισζε κε ζχλζεκα Οη άλζξσπνη απαηηνχλ θνηλσληθή δηθαηνζχλε. 8Αξρηθά αλαθαιχθζεθε ην πεδίν Νφα θαη ζηε ζπλέρεηα ην Μάξη ην 1999 θαη 2000 αληίζηνηρα, ην δεχηεξν κάιηζηα κε 1.100 δηζεθαηνκκχξηα θπβηθά πφδηα θπζηθνχ αεξίνπ. Δμέρνπζα ζεκαζία εληνχηνηο θαηέρεη ε αλαθάιπςε απνζεκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην πεδίν Σακάξ ην 2009 κε απνδεδεηγκέλα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ (ηνπιάρηζηνλ 11 δηζεθαηνκκχξηα θπβηθά πφδηα), αξθεηά ψζηε λα δηαηεξήζνπλ ηελ ηζξαειηλή εγρψξηα αγνξά γηα δεθαεηίεο. Σνλ επφκελν ρξφλν, ην πεδίν Λεβηάζαλ ην νπνίν θαηέρεη ίζσο δχν θνξέο θπζηθφ αέξην φζν ην Σακάξ, αλαθαιχθζεθε απφ ηελ ίδηα εηαηξεία offshore. [13]

Καζψο νη παξάκεηξνη απηνί δελ είραλ ζπδεηεζεί πνηέ ζην Ηζξαήι, ηα κεγάια ελεξγεηαθά επξήκαηα θαηλφληνπζαλ ζαλ θεξδνζθνπηθέο θαληαζηψζεηο.αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο ν ζρεηηθφο λφκνο γηα ηα πεηξέιαηα πνπ πξψηνο ξχζκηζε ηελ εμεξεχλεζε αιιά θαη ηελ παξαγσγή θαη πξνζέθεξε πνιχ επλντθνχο φξνπο γηα ηελ εμεξεχλεζε, ρξνλνινγείηαη απφ ην 1952, ιίγν κεηά ηελ ίδξπζε ηνπ θξάηνπο θαη ηξνπνπνηήζεθε ην 1965, ζε κία πξνζπάζεηα λα ελζαξξχλεη ηηο μέλεο επελδχζεηο ζηελ εμεξεχλεζε δξαζηεξηνηήησλ 9. Δλ ζπλερεία, ην Ηζξαήι έπξεπε λα ξπζκίζεη ηελ αγνξά ελέξγεηαο ππφ ην θσο ησλ επξεκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ, κία ζπδήηεζε πνπ αθφκα βξίζθεηαη ζε εμέιημε. Βέβαηα, έρεη αζθεζεί δξηκχηαηε θξηηηθή ζρεηηθά κε απηφ ην ζέκα θαη εζσηεξηθά ηνπ Ηζξαήι αιιά θαη απφ εμσηεξηθνχο θνξείο. Ζ πεξίπινθε απηή δηαδηθαζία έρεη ραξαθηεξηζζεί σο ιατθηζκφο θσιπζηεξγίαο ν νπνίνο ζα θαηαδηθάζεη ηελ ηζξαειηλή αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ ζε αλεπαξθείο επελδχζεηο θαη ππφ παξαγσγή. Πνιινί ζηελ Οπάζηγθηνλ εμέθξαζαλ αλεζπρία γηα ηε ζηαζηκφηεηα ηεο παξαγσγήο θαη ηε δεκηνπξγία ζπλαθφινπζα ελφο αθηιφμελνπ πεξηβάιινληνο πνπ ζα παξεκπφδηδε ηε ζπλεξγαζία ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Σν Ηζξαήι αληηκεησπίδεη έληνλεο πξνθιήζεηο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο δεδνκέλνπ φηη απνηειεί θαη κία κηθξή αγνξά ζε έλα κνλνπσιηαθφ πεξηβάιινλ. πλεπψο, πθίζηαηαη ε πηζαλφηεηα επηβξάδπλζεο παξαγσγήο ελέξγεηαο ζε βάξνο ηεο ηζξαειηλήο νηθνλνκίαο αιιά θαη ησλ δπλαηνηήησλ ρξεζηκνπνίεζεο ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ γηα ηελ πξνψζεζε ηεο πεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο. Έρεη ήδε ιάβεη ρψξα βιάβε ηεο θήκεο ηνπ θξάηνπο ηνπ Ηζξαήι ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο ιφγσ ησλ θελψλ πνπ ππάξρνπλ ζηε δηαδηθαζία ηεο ξπζκηζηηθήο θαη λνκνζεηηθήο αλακφξθσζεο. Θα κπνξνχζε λα ιερζεί πσο ην Ηζξαήι αληηκεησπίδεη έλαλ ηδηαίηεξν ζπλδπαζκφ εζληθψλ ζπκθεξφλησλ πνπ ρξήδνπλ πξνζεθηηθήο εμηζνξξφπεζεο κεηαμχ ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο, ηεο επηρεηξεκαηηθήο βησζηκφηεηαο, ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ, ηνπ επξέσο θνηλνχ θαινχ θαη ηεο καθξνρξφληαο θήκεο θαη πξνβιεςηκφηεηαο ηεο ηζξαειηλήο νηθνλνκίαο γηα ηηο μέλεο επελδχζεηο. 9The Energy Island: Israel deals with its natural gas discoveries, Natan Sachs, Tim Boersma, Foreign Policy, Policy Paper,number 35, February 2015. [14]

Με ηελ αλαθάιπςε πιένλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα πεδία ηνπ Σακάξ θαη ηνπ Λεβηάζαλ-, ην Ηζξαήι έρεη έξζεη αληηκέησπν κε ηα ελδερφκελν κηαο δξακαηηθήο αχμεζεο ησλ εζφδσλ ηνπ αλάινγα πάληα κε ην θνξνινγηθφ θαζεζηψο θαη ηα δηθαηψκαηα πνπ έρνπλ ζεζπηζηεί. Μάιηζηα, ηνλ Ηνχλην ηνπ 2013 κεηά απφ κία άθξσο ακθηιεγφκελε αλαζεψξεζε ηνπ θαζεζηψηνο ησλ εζφδσλ ν θ. Νεηαληάρνπ δήισζε πσο ην θξάηνο αλακελφηαλ λα ιάβεη κέρξη θαη 60 δηο δνιάξηα γηα ηηο επφκελεο δχν δεθαεηίεο 10. Ο StanleyFischer, ν ηφηε απεξρφκελνο δηνηθεηήο ηεο ηξάπεδαο ηνπ Ηζξαήι, είρε ππνζηεξίμεη ζε δειψζεηο ηνπ φηη ηα έζνδα απφ ηηο εγρψξηεο πσιήζεηο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην πεδίν Σακάξ θαη κφλν ζα κπνξνχζαλ λα θηάζνπλ πάλσ απφ είθνζη ηέζζεξα δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα έσο θαη ην έηνο 2027 11. Απηέο νη αλαζεσξήζεηο ζην θαζεζηψο ησλ εζφδσλ αληαγσλίδνληαη ηα άκεζα ζπκθέξνληα ηνπ ηζξαειηλνχ δεκφζηνπ απνζέκαηνο ελάληηα ζηα ζπκθέξνληα ησλ ηδησηψλ επελδπηψλ. Σν Ηζξαήι έπξεπε λα πξνβεί ζε ζηάζκηζε ηεο δπλαηφηεηαο γηα πξνζνδνθφξα έζνδα κε ηελ ελδερφκελε βιάβε ηεο θήκεο πνπ ζα δεκηνπξγείην ζην θξάηνο ζηνλ ηνκέα ησλ άκεζσλ μέλσλ επελδχζεσλ. Οη Ζ.Π.Α. νη νπνίεο απνηεινχλ ζεκαληηθή ζχκκαρν ηνπ Ηζξαήι έρεη ζπκκεηάζρεη ελεξγά ζε φιε απηή ηε δηαδηθαζία. Όπσο είλαη βέβαηα θπζηθφ νη Ζλσκέλεο Πνιηηείεο έρνπλ ππεξαζπηζηεί δηθαηνινγεκέλα ηα ζπκθέξνληα ηεο εηαηξείαο NobleEnergy. Οη απνθάζεηο ζρεηηθά κε ηελ αδεηνδφηεζε ησλ εμαγσγψλ ήηαλ εμίζνπ δξακαηηθέο. Ζ πιεηνςεθία ζην Ηζξαήι ήιπηδε λα δηαηεξήζεη ηα θπζηθά απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ γηα εγρψξηα θαηαλάισζε γηα πνιιέο δεθαεηίεο θαη παξάιιεια λα πεξηνξίζνπλ ηελ εμαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηα ηζξαειηλά απνζέκαηα. Κάηη ηέηνην φκσο ζα κπνξνχζε λα δηαθηλδπλεχζεη ηε δπλαηφηεηα γηα κειινληηθέο εμεξεπλήζεηο ζηα ηζξαειηλά χδαηα ή αθφκα θαη γηα πιήξε αμηνπνίεζε ησλ πθηζηάκελσλ επξεκάησλ απφ μέλνπο επελδπηέο. Φπζηθά βέβαηα ε αζθάιεηα ησλ καθξνπξφζεζκσλ ηζξαειηλψλ απνζεκάησλ έπξεπε λα ζηαζκίδεηαη έλαληη ηεο δηαζεζηκφηεηαο ηνπ εθνδηαζκνχ ηεο αγνξάο. 10βι. πξνεγνχκελν. 11The Energy Island, Israel Deals with its Natural Gas Discoveries, Natan Sachs, Tim Boersma, Foreign Policy, policy paper, number 35, February 2015 [15]

αθψο, ε ηδέα λα θξαηεζεί ην θπζηθφ αέξην απνθιεηζηηθά ζην Ηζξαήι θαη δεδνκέλνπ ηνπ πεξηνξηζκέλνπ κεγέζνπο ηεο εγρψξηαο αγνξάο, απνηειεί κία κε ειθπζηηθή πξφηαζε γηα θάζε επελδπηή. Ζ ηζξαειηλή ελέξγεηα δηεπθνιχλεη ηηο δηπισκαηηθέο ζρέζεηο ηνπ Ηζξαήι κε άιιεο ρψξεο, φπσο ε Αίγππηνο, ε Σνπξθία, ε Κχπξνο, ε Ηνξδαλία θαη ε Παιαηζηηληαθή Αξρή. Αιιά θαη νη Ζ.Π.Α. εκπιέθνληαη φπσο πξναλαθέξζεθε αθνχ παξέρνπλ ηελ απαξαίηεηε δηπισκαηηθή βνήζεηα ζην πεξηθεξεηαθφ πιαίζην ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ. Πεξηνξίδνληαο ηελ εμαγσγή ηνπ ηζξαειηλνχ θπζηθνχ αεξίνπ ζα θηλδχλεπε ε δπλαηφηεηα γηα ηελ πεξηθεξεηαθή ζπλεξγαζία. Σν ηζξαειηλφ ππνπξγείν ελέξγεηαο πξνέβιεςε φηη κέρξη ην 2030 πάλσ απφ ην 70% ηεο ηζξαειηλήο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζρεδφλ ην ήκηζπ ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο, πξέπεη λα ηξνθνδνηνχληαη κε θπζηθφ αέξην αληηθαζηζηψληαο ηνλ άλζξαθα σο θχξηα πεγή. Με ην θπζηθφ αέξην λα ηείλεη λα γίλεη έλα θπξίαξρν ζπζηαηηθφ ηεο ηζξαειηλήο νηθνλνκίαο, ε ηηκή ηνπ ζα είλαη κηα πξσηαξρηθή κέξηκλα γηα φιεο ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Ζ πξνζνρή ησλ ππεπζχλσλ ράξαμεο πνιηηηθήο έρεη επηθεληξσζεί ζρεηηθά κε ην κεξίδην αγνξάο ησλ εηαηξηθψλ ζρέζεσλ πνπ θαηέρνπλ ηηο άδεηεο γηα ηα πεδία ηνπ Σακάξ θαη ηνπ Λεβηάζαλ. Σα κέιε ηεο ηζξαειηλήο DelekGroup θαηέρνπλ πάλσ απφ ην 31% ηνπ πεδίνπ Σακάξ θαη πάλσ απφ ην 45% ηνπ Λεβηάζαλ, ελψ παξάιιεια ε NobleEnergy θαηέρεη ην 36% θαη ζρεδφλ 40% ζηα αληίζηνηρα πξναλαθεξφκελα πεδία. Οη δχν θνινζζνί ειέγρνπλ ζηαζεξά ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ηεο πξνκήζεηαο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ ηζξαειηλή αγνξά. Ζ ηζξαειηλή αληηκνλνπσιηαθή αξρή κεηά ηελ αλαθάιπςε ησλ πεδίσλ άξρηζε λα αζρνιείηαη κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα ελφο ζαθνχο κνλνπσιίνπ. Έλαο πηζαλφο ηξφπνο γηα λα πεξηνξηζηεί ε εμνπζία ηνπ κνλνπσιίνπ ζα ήηαλ ε ξχζκηζε απφ ηελ Αξρή ησλ ηηκψλ ηεο εμεξεχλεζεο, ηεο εμφξπμεο θαζψο θαη ην πνζνζηφ απφδνζεο. Όκσο, ε αληηκνλνπσιηαθή δξάζε θάζε είδνπο κπνξεί λα επηθέξεη ζεκαληηθφ θφζηνο ζε πηζαλή θαζπζηέξεζε ηεο αλάπηπμεο ηεο ελέξγεηαο θαη ηεο πεξηθεξεηαθήο ζπλεξγαζίαο. αθέζηαηα, πξφθιεζε απνηειεί ε εμεχξεζε ηζνξξνπίαο πνπ ζα πεξηνξίδεη ηηο πηζαλφηεηεο πηζαλήο θαηάρξεζεο ηεο ηζρχνο ηεο αγνξάο ελψ παξάιιεια ζα παξέρεη θαη έλα θίλεηξν θαη καθξνπξφζεζκε ζηαζεξφηεηα θαη πξνβιεςηκφηεηα γηα επελδχζεηο. Ζ αλαθάιπςε θπζηθνχ αεξίνπ ζην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι ζα κπνξνχζε λα σθειήζεη νιφθιεξε ηελ πεξηνρή θαζψο ε δήηεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ πεξηνρή απμάλεηαη κε ηαρείο ξπζκνχο ελψ ε παξαγσγή ζε νξηζκέλεο ρψξεο είλαη αλχπαξθηε [16]

θαη ζε άιιεο κεησκέλε. Σν Ηζξαήι αληηκεησπίδεη θάπνηεο ηδηαηηεξφηεηεο σο πξνο ην δήηεκα ηεο εθκεηάιιεπζεο θαη ρξήζεο ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ θαη άιιεο ρψξεο έρνπλ αληηκεησπίζεη βέβαηα θαηά θαηξνχο 12. Ζ αλαθάιπςε ησλ πεδίσλ ηνπ Σακάξ θαη ηνπ Λεβηάζαλ ψζεζε θνηλσληθνχο αθηηβηζηέο αιιά θαη πνιηηηθά πξφζσπα ηνπ Ηζξαήι λα απαηηήζνπλ αλακφξθσζε ηνπ θνξνινγηθνχ θαζεζηψηνο ελέξγεηαο θαη ηνπ θαζεζηψηνο δηθαησκάησλ. Με ηνλ ηξφπν πνπ ήηαλ δηακνξθσκέλε ε πθηζηάκελε λνκνζεζία σο πξνο ην θνξνινγηθφ ηνκέα, επηθξίζεθε εληνλφηαηα απφ ηνπο αθηηβηζηέο νη νπνίνη ήηαλ ερζξηθνί απέλαληη ζηελ θπβέξλεζε αθνχ ζεσξνχζαλ πσο ε θπβέξλεζε θαη νη εηαηξείεο είραλ μεράζεη πνηνο θαηέρεη ην θπζηθφ αέξην θαη πνηνο δηθαηνχηαη λα επσθειεζεί απφ πηζαλφ κεηαζρεκαηηζκφ ηνπ. Όηαλ αδεηνδνηήζεθαλ νη ηδησηηθέο εηαηξείεο λα εμάγνπλ θαη λα πσιήζνπλ ην θπζηθφ αέξην δελ έγηλαλ λφκηκνη ηδηνθηήηεο ηνπ αθνχ έσο θαη ηελ πψιεζε ε θπξηφηεηα παξέκελε θαηεζηεκέλε κε ην επξχ θνηλφ. Σν ζεκείν εθθίλεζεο ζπλεπψο γηα θάζε ζπδήηεζε πξέπεη λα είλαη ε δεκφζηα ηδηνθηεζία. Ζ αλαθάιπςε ηνπ πεδίνπ Σακάξ αληηπξνζσπεχεη αλακθηζβήηεηα ην πεηπρεκέλν ηέινο κηαο καθξφρξνλεο δηαδηθαζίαο. Ζ ελεξγεηαθή εμεξεχλεζε απνηειεί κία επηθίλδπλε επηρείξεζε φπνπ ν θίλδπλνο πξέπεη λα αληηζηαζκίδεηαη κέζσ πνιιαπιψλ πξνζπαζεηψλ θαη κέζσ πξνζεθηηθνχ ζρεδηαζκνχ ησλ νηθνλνκηθψλ. Αλ νη εηαηξείεο γλψξηδαλ εθ ησλ πξνηέξσλ φηη ηα επηηπρεκέλα επξήκαηα ζα κπνξνχζαλ λα θνξνινγεζνχλ κε άγλσζηεο ηηκέο ίζσο λα κελ είραλ αλαιάβεη ηελ έξεπλα θαζφινπ 13. 12Κάπνηα απφ ηα δεηήκαηα απηά απνηεινχλ ε εχξεζε ζσζηή ηζνξξνπίαο κεηαμχ ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο, νη πξνζηηέο ηηκέο θαη ε αεηθφξνο αλάπηπμε ζην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο. 13The Energy Island: Israel deals with its natural gas discoveries, Natan Sachs, Tim Boersma, Foreign Policy, Policy Paper,number 35, February 2015. [17]

Δπηπιένλ, νη εηαηξείεο ηζρπξίζηεθαλ πσο ε αμία θαη ηα νθέιε ησλ αλαθαιχςεσλ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πξνέξρνληαη νπζηαζηηθά απφ ηελ ηθαλφηεηα ηνπο λα εμάγνπλ ην θπζηθφ αέξην θαη λα ην ρξεζηκνπνηνχλ θαηαιιήισο 14. Δλ φςεη απηψλ ησλ εμειίμεσλ ην 2010 ε θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι απνθάζηζε λα επαλεμεηάζεη ηελ θαηάζηαζε ησλ εζφδσλ απφ ηηο ελεξγεηαθέο αλαθαιχςεηο. Πξνθεηκέλνπ λα βξεζεί ηζνξξνπία κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ζπκθεξφλησλ, δηνξίζηεθε κία επηηξνπή ηεο νπνίαο πξνέδξεπε ν θαζεγεηήο νηθνλνκηθψλ EytanSheshinski, πξνθεηκέλνπ λα επαλεμεηάζεη ηα θξαηηθά έζνδα απφ ηνπο θπζηθνχο πφξνπο θαη έπεηηα λα πξνηείλεη λνκνζεζία πνπ ζα ήηαλ ηθαλή λα εμηζνξξνπήζεη ηελ επηζπκία γηα ηα δεκφζηα έζνδα κε ηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο θηλήηξσλ γηα ηηο ηδησηηθέο επηρεηξήζεηο. Απηφ βέβαηα φπσο ζπλάγεηαη απφ κφλν ηνπ, πξνέθπςε κφλν κεηά ηελ αλαθάιπςε ησλ βαζηθψλ πεδίσλ θπζηθνχ αεξίνπ. Ο ίδηνο δήισζε πσο ε θπβέξλεζε μχπλεζε αξγά. Με ηφζα πνιιά λα δηαθπβεχνληαη, νη πνιηηηθέο πηέζεηο γηλφληνπζαλ φιν θαη πην έληνλεο. Κάπνηνη επέθξηλαλ ηνλ Sheshinski ιφγσ ηεο πξφηαζεο πνπ εμέθξαζε γηα εμαγσγή πεξηζζφηεξσλ εζφδσλ απφ ηα επξήκαηα θπζηθνχ αεξίνπ, ακθηζβήηεζαλ ηνλ παηξησηηζκφ ηνπ θαη ηνλ θαηεγφξεζαλ φηη βιάπηεη ηελ ηζξαειηλή νηθνλνκηθή αλεμαξηεζία. Ο ηφηε ηζξαειηλφο ππνπξγφο νηθνλνκηθψλ ΤuvalSteinitz αιιά θαη ν πξψελ πξφεδξνο BillClinton ζην πιαίζην ηεο πξνζπάζεηαο ηνπο δήηεζαλ απφ ηελ θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι λα επλνήζεη ηα ζπκθέξνληα ησλ επηρεηξήζεσλ. Σειηθά, ην έξγν ηεο επηηξνπήο θαηέδεημε φηη ην Ηζξαήι ήηαλ έλα ζαθέο παγθφζκην outlier ρακειήο απνηειεζκαηηθήο θαηάζηαζεο ζρεηηθά κε ηα έζνδα απφ ηελ εμφξπμε ελέξγεηαο 15. Αιιάδνληαο ην ζχζηεκα ησλ εζφδσλ κεηά ηηο αλαθαιχςεηο ήηαλ θάηη ην άθαηξν θαη ζα κπνξνχζε λα ζίμεη ην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ, αιιά δελ ήηαλ πξσηνθαλέο, νχηε παξάλνκν. 14βι. πξνεγνχκελν. 15The Energy Island: Israel deals with its natural gas discoveries, Natan Sachs, Tim Boersma, Foreign Policy, Policy Paper,number 35, February 2015. [18]

Αξθεηά ρξφληα αξγφηεξα, ε επηηξνπή Sheshinski εμέδσζε ηηο ζπζηάζεηο ηεο θαη παξάιιεια νη εγέηεο ηεο εηαηξείαο DelekGroup πεξηέγξαςαλ πσο αληηηάρζεθαλ δπλακηθά ζηελ αλαδξνκηθή θχζε ηεο δηαδηθαζίαο θαη ζηηο αιιαγέο ζηνπο θαλφλεο ηνπ παηρληδηνχ ζηε κέζε 16.Μάιηζηα δήισζαλ φηη απηά ηα πξάγκαηα ζπκβαίλνπλ ζε φιν ηνλ θφζκν θαη φηη ηψξα απηφ είλαη πίζσ καο. Ζ επηηξνπή φζνλ αθνξά ηε δηαδηθαζία εθκεηάιιεπζεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ αθνινχζεζε ζηνλ ηνκέα ησλ εζφδσλ ηηο ζπζηάζεηο ηεο επηηξνπήο Tzemach θαη αθνινχζεζε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο φπσο κεηαμχ άιισλ θαη ε έθδνζε πηζηνπνηεηηθψλ εμαγσγήο, άιιεο ρξνλνβφξεο δηαδηθαζίεο αληηκνλνπσιηαθνχ ραξαθηήξα θαη απνθάζεηο θαλνληζκνχ ησλ ηηκψλ. Οη εγέηεο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θφζκνπ εμέθξαζαλ παξάπνλα γηα κία δηαδηθαζία πνπ δελ ηειεηψλεη πνηέ. Καηά ηελ άπνςε ηνπο, απηφ έδεημε έιιεηςε πνιηηηθήο εγεζίαο λα παηάμεη ηε γξαθεηνθξαηία ε νπνία είρε αθήζεη ηε βηνκεραλία ζε κία θαηάζηαζε ιήζεο γηα ρξφληα. Γηα ηνπο ηζξαειηλνχο ζηελ ελεξγεηαθή λεζίδα ηνπο, ε αλαθάιπςε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ, ελφο ηέηνηνπ ηεξάζηηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ πξνθάιεζε φρη κφλν ηελ πηζαλφηεηα ηνπ απξνζδφθεηνπ ησλ εζφδσλ αιιά θαη ηελ πηζαλφηεηα ηεο ειεπζεξίαο απφ ηελ έιιεηςε ελέξγεηαο. Όπσο πξναλαθέξζεθε ην θαινθαίξη ηνπ 2012 ε αηγππηηαθή θξίζε θπζηθνχ αεξίνπ επαλάιαβε ηνπο θφβνπο ησλ ηζξαειηλψλ γηα έιιεηςε ελέξγεηαο. Γεληθφηεξα, κπνξνχκε λα πνχκε πσο ζε φιε ηελ ηζηνξία ηεο ρψξαο, ε δηαζθάιηζε ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ απνηέιεζε νπζηψδεο θαη βαζηθφ κέιεκα ηνπ Ηζξαήι γηα ηε ράξαμε ηεο πνιηηηθήο ηνπ θαη ζηγά ζηγά κεηαηξάπεθε ζε κία πνηθηιία πεγψλ. Έηζη κε ηηο λέεο εμειίμεηο, νη Ηζξαειηλνί αληηιήθζεθαλ φηη κία ζεκειηψδεο αδπλακία ηεο εζληθήο αζθάιεηαο ιχζεθε αθνχ ην θξάηνο πιένλ είρε βξεη ην δηθφ ηνπ ελεξγεηαθφ εθνδηαζκφ θαη είρε απειεπζεξσζεί ζην πιαίζην απηφ 17. 16βι. πξνεγνχκελν. 17Ωζηφζν, νη εηαηξείεο πνπ ζπκκεηέρνπλ δήισζαλ πσο δελ αλαθάιπςε ην Ηζξαήι ην θπζηθφ αέξην, αιιά ηδησηηθή επηρείξεζε πνπ ελεξγεί κε πιήξε άδεηα απφ ηελ ηζξαειηλή θπβέξλεζε. [19]

Πξνθεηκέλνπ λα ππάξμεη θέξδνο ζηηο αλαθαιχςεηο θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηηο εηαηξείεο πνπ ην είραλ αλαιάβεη θαη απφ ηελ θπβέξλεζε, αιιά θαη λα επηζηξέςνπλ ζηηο επελδχζεηο ηνπο θαη λα πξαγκαηνπνηήζνπλ έλα ζεβαζηφ θέξδνο έπξεπε λα πσιήζνπλ θπζηθφ αέξην ζε έλα δηαθνξεηηθφ ζχλνιν πειαηψλ πέξα απφ ηελ εγρψξηα ηζξαειηλή αγνξά. Ζ επφκελε ακθηιεγφκελε ζπδήηεζε ζην Ηζξαήι ήηαλ αλ ζα πξέπεη ην θξάηνο λα πεξηνξίζεη ή φρη ηηο εμαγσγέο. Έιαβε ρψξα ζεκαληηθή δεκφζηα ζπδήηεζε γηα πεξηνξηζκφ ησλ εμαγσγψλ πξνο φθεινο ηεο εγρψξηαο αγνξάο ελάληηα ζηηο ζζελαξέο αληηξξήζεηο ησλ εηαηξεηψλ. ε απηφ ην ζεκείν θξίλεηαη αλαγθαίν λα πξαγκαηνπνηεζεί κία ζχληνκε αιιά εμέρνπζαο ζεκαζίαο ηζηνξηθή αλαδξνκή. Σν 2011 ε ηζξαειηλή θπβέξλεζε είρε δηνξίζεη κία επηηξνπή κε επηθεθαιήο ην ανχι Σδεκάρ. Ζ επηηξνπή επηθνξηηζκέλε κε ηελ παξνρή κηαο ζπλνιηθήο θαη νινθιεξσκέλεο αμηνιφγεζεο ζρεηηθά κε ηελ πνιηηηθή πνπ αθνινπζεί ε θπβέξλεζε ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ αδεηψλ εμαγσγήο, έπξεπε λα ζηαζκίζεη θαη ηηο εγρψξηεο αλάγθεο έλαληη ησ αλαγθψλ ησλ επηρεηξήζεσλ αιιά θαη ην εγρψξην ηζξαειηλφ ελδηαθέξνλ γηα ηα ζπκθέξνληα ησλ επηρεηξήζεσλ. Σν θπζηθφ αέξην θάησ απφ ηε Μεζφγεην πξνζέθεξε αζθάιεηα γηα εθείλνπο ζηελ αθηή δειαδή απνηεινχζε ην θπζηθφ αέξην πνπ απαηηείηαη γηα λα εμαρζεί απφ ηηο εηαηξείεο. Καίηνη νη αληίπαινη θαη νη επηθξηηέο ππνζηήξημαλ φηη ην Ηζξαήι ζα πξέπεη λα δηαηεξήζεη ηα απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ πνπ θαηέρεη γηα ηηο δεθαεηίεο πνπ ζα επέιζνπλ γηα ράξε ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο, ε πξναλαθεξφκελε επηηξνπή έθξηλε φηη ην Ηζξαήι ζα έπξεπε λα πηέζεη γηα ηνπιάρηζηνλ θάπνηα αμηνπνίεζε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην άκεζν κέιινλ, κέζσ ηεο νπνίαο ην θξάηνο ζα επέζηξεθε ζηε δηεζλή αγνξά. Σν Ηζξαήι ινηπφλ ρξήδεη απεγλσζκέλα ηε ξνή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην Σακάξ, ην κηθξφηεξν απφ ηα κεγάια πεδία κε θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ. Σν Σακάξ βέβαηα ζα ιεηηνπξγνχζε ππφ ηελ ίδηα εηαηξηθή ζρέζε πνπ είρε αλαθαιχςεη ην Λεβηάζαλ. Οη εηαηξείεο πξνεηδνπνίεζαλ ηελ θπβέξλεζε πσο αλ νη φξνη ηεο επηρείξεζεο δελ ήηαλ επλντθνί δε ζα θξηλφηαλ νηθνλνκηθφ γηα ηηο ίδηεο λα πξνβνχλ ζε εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ ή αθφκα θαη ηνπ Σακάξ. [20]

Ζ θπβέξλεζε θνβφηαλ φηη νη εηαηξείεο ζα παξαηηνχληαλ απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ πεδίσλ θπζηθνχ αεξίνπ αλ πξαγκαηνπνηνχληαλ αιιαγέο ζηε θνξνινγία. Οη αθηηβηζηέο ραξαθηήξηδαλ ην θφβν απηφ ηεο θπβέξλεζεο σο παξαθνξά. Θεσξνχζαλ φηη ε ηδηνηέιεηα ησλ εηαηξεηψλ ζα ηηο νδεγνχζε ζην λα ρεηξίδνληαη ηα πεδία αθφκα θαη κε κία θαιή ζπκθσλία πνπ ζα εκπεξηείρε φκσο θάπνηνπο βαζηθνχο πεξηνξηζκνχο. Οη ίδηεο νη εηαηξείεο είραλ ηε δπλαηφηεηα λα ππνινγίδνπλ ηα πθηζηάκελα θαη ηα ελδερφκελα ξίζθα θαη ηηο απνδφζεηο ηνπο. Δπίζεο, έλα άιιν πιενλέθηεκα πνπ είραλ είλαη ε εκπεηξνγλσκνζχλε ηνπο ζηελ αγνξά ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζε αληίζεζε κε ηελ ηζξαειηλή θπβέξλεζε ε νπνία είρε ειάρηζηε εκπεηξία σο πξνο ηα κεγάια ελεξγεηαθά έξγα. Οη ππάιιεινη ηεο θπβέξλεζεο πνπ ζπκκεηείραλ έπξεπε λα αληαπεμέιζνπλ κε έλα κεγάιν αξηζκφ πιεξνθνξηψλ ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Απφ ηελ άιιε κεξηά νη ηδησηηθέο εηαηξείεο ππεξίζρπαλ ζε εμνπιηζκφ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ. Σν θεληξηθφ ελδηαθέξνλ ηνπ θξάηνπο επηθεληξσλφηαλ ζηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ θαη ζηελ είζνδν λέσλ παηθηψλ. Κάηη ηέηνην ζα επέηξεπε πεξηζζφηεξε εμεξεχλεζε θαη ελδερφκελεο λέεο πξνκήζεηεο θπζηθνχ αεξίνπ θαζψο θαη κία θξίζηκε πεγή αληαγσληζκνχ ε νπνία ζα κεηξίαδε ηε ζέζε ηεο θνηλνπξαμίαο Noble/Delek πνπ ειέγρεη ην Σακάξ θαη ην Λεβηάζαλ. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο κεηά ηελ απφθαζε ηεο Αηγχπηνπ λα θξαηήζεη ηα απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ απνθιεηζηηθά γηα εγρψξηα θαηαλάισζε, δεκηνπξγήζεθε θφβνο θαη δπζαξέζθεηα απφ ην Ηζξαήι ην νπνίν πξνκεζεπφηαλ θπζηθφ αέξην απφ ηελ Αίγππην. Μεηά απφ κία καθξά δηαδηθαζία επαλεμέηαζεο, ε επηηξνπή πνπ πξναλαθέξζεθε εηζεγήζεθε ηε δηαηήξεζε 450 δηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ κέηξσλ θπζηθνχ αεξίνπ γηα νηθηαθή ρξήζε, ε νπνία ζχκθσλα κε ηνπο ππνινγηζκνχο ηεο ζα αξθνχζε γηα 25 ρξφληα πεξίπνπ εγρψξηαο θαηαλάισζεο θαη λα επηηξαπεί ε εμαγσγή 500 δηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ κέηξσλ. ην πνζφ πνπ πξννξίδεηαη γηα εγρψξηα θαηαλάισζε, νη ηζξαειηλνί πνιηηηθνί ππνιφγηζαλ φηη ζα πεξηιακβάλνληαη κηθξέο πνζφηεηεο πνπ ζα εμάγνληαη πξνο ηελ Ηνξδαλία θαη ηελ Παιαηζηηληαθή Αξρή, νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα παξέρνληαη κέζσ ηεο ππάξρνπζαο εγρψξηαο ηζξαειηλήο ελεξγεηαθήο ππνδνκήο. Σν 2013 ε θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι απνθάζηζε λα πεξηνξίζεη πεξαηηέξσ ηελ εμαγσγή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ δηαηεξψληαο 540 δηζεθαηνκκχξηα θπβηθά κέηξα (ήηνη 60% ησλ εθηηκψκελσλ απνζεκάησλ) γηα εγρψξηα θαηαλάισζε. [21]

Δπίζεο, απνθαζίζηεθε λα απνθιεηζηνχλ νη εμαγσγέο πξνο ηελ Ηνξδαλία θαη ηελ Παιαηζηηληαθή Αξρή απφ ηελ εγρψξηα πνζφζησζε. Απφ ηα ηέιε ηνπ 2014 θακία κεγάιε εηαηξεία δελ έρεη εηζέιζεη αθφκα ζηελ αγνξά θαη ζε απηφ ην ζεκείν θαλέλαο δελ αλακέλεηαη λα ην θάλεη. Σν κνλνπψιην ζηελ ηζξαειηλή αγνξά ελέξγεηαο παξακέλεη ζπλεπψο άζηθην. Ζ ελέξγεηα ζηελ ηζξαειηλή αγνξά απέρεη πνιχ απφ κία ηέιεηα αγνξά. Άλεπ ηεο θαηάιιειεο ξπζκίζεσο ην κνλνπψιην δεκηνπξγεί έλα κείδνλ πξφβιεκα γηα ην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι θαη ζπλαθφινπζα ηελ αγνξά ελέξγεηαο ζε απηφ. Δξρφκελνη ινηπφλ ζην ζήκεξα θαηαιήγνπκε πσο δεδνκέλνπ ηνπ θπξίαξρνπ ξφινπ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ ηζξαειηλή αγνξά ελέξγεηαο θαηά ηηο επφκελεο δεθαεηίεο, ε δεζπφδνπζα ζέζε ζηελ αγνξά ηεο Noble/Delek εηαηξηθήο ζρέζεο ζα κπνξνχζε λα έρεη επηπηψζεηο ζηελ αγνξά ελέξγεηαο ηνπ Ηζξαήι θαη έπεηηα ζηελ νηθνλνκία ηνπ Ηζξαήι ζην ζχλνιν ηεο. Οη ηζξαειηλέο αξρέο επί ηνπ παξφληνο εζηηάδνπλ θπξίσο ζηε δηάιπζε ηνπ κνλνπσιίνπ παξά ηνλ θίλδπλν λα ηξνκάμνπλ κε απηφλ ηνλ ηξφπν κειινληηθνχο επελδπηέο. Γπζηπρψο, θαίλεηαη απίζαλν λα θαηαθέξεη ην Ηζξαήι λα δεκηνπξγήζεη αγνξα ρσξίο θπξίαξρνπο πξσηαγσληζηέο ηηο εηαηξείεο Delek θαη Noble. Πξνηάζεθε λα πξαγκαηνπνηείηαη έιεγρνο ηηκψλ, θάηη ην νπνίν ζπλάληεζε άκεζε θαη ζζελαξή αληίδξαζε απφ ηηο εηαηξείεο ελέξγεηαο θαη ελέγεηξε παξάιιεια αλεζπρίεο ζην εμσηεξηθφ γηα ηελ ειεπζεξία ηεο αγνξάο. Σειηθά, θάηη ηέηνην δελ εγθξίζεθε. Σέινο, έρεη ππνζηεξηρζεί φηη ζα κπνξνχζε λα δεηήζεη ε αξκφδηα αξρή ηνπ θξάηνπο ηνπ Ηζξαήι απφ ην ηζξαειηλφ αληηκνλνπσιηαθφ Γηθαζηήξην ηελ πψιεζε ηνπ πεδίνπ Σακάξ είηε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. Με ηελ εθαξκνγή σζηφζν απηήο ηεο πξνζθπγήο νη αξρέο ζα έπξεπε λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη άιινη ηδηψηεο επελδπηέο ελδηαθέξνληαη λα εηζέιζνπλ ζηελ αγνξά ηνπ Ηζξαήι κφιηο ην κνλνπψιην δηαιπζεί. Παξακέλεη φκσο ακθίβνιν αλ πνιινί ζνβαξνί επελδπηέο ζα πξνζειθχνληαλ ζηελ αγνξά κεηά απφ κία ηέηνηα θίλεζε. Δπηπιένλ, δελ πξέπεη λα μερλάκε πσο νη εηαηξείεο Delek θαη Noble αθφκα θαη αλ παξαρσξνχζαλ έλα πνζνζηφ παξαγσγήο, ζα εμαθνινπζνχζαλ ζίγνπξα λα είλαη θπξίαξρνη παίθηεο. [22]

2.2 ΣΟ ΕΖΣΖΜΑ ΟΡΗΟΘΔΣΖΖ ΣΖ ΑΟΕ Όπσο ινηπφλ πξναλαθέξζεθε, ην Ηζξαήι, ε Διιάδα θαη ε Κχπξνο κεηά απφ ζπλάληεζε ησλ εγεηψλ ησλ ηξηψλ απηψλ ρσξψλ απνθάζηζαλ λα ζπλεξγαζηνχλ ζε νηθνλνκηθφ-ελεξγεηαθφ επίπεδν. Απηφ ην εγρείξεκα νθείιεηαη θαη ζην γεγνλφο φηη ε Διιάδα θαη ε Κχπξνο είραλ ηελ πεπνίζεζε πσο ην Ηζξαήι επηζπκεί αιιά θαη είλαη ζε ζέζε λα ζπκπέζνπλ ηα ζπκθέξνληα ηνπ κε εθείλα ηεο Διιάδαο θαη ηεο Κχπξνπ. Πξέπεη βέβαηα λα αλαθεξζεί πσο κε βάζε ηα γεσγξαθηθά δεδνκέλα, ην ζηξαηεγηθφ ηφμν απφ ηελ Αίγππην ζηελ Κχπξν ζπλερίδεη ζηελ Κξήηε θαη εθηείλεηαη κέρξη θαη ηε βνξεηνδπηηθή Διιάδα. Κάηη ηέηνην είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ αθνχ ε πεξηνρή πνπ κφιηο αλαθέξζεθε πεξηιακβάλεη ηζηνξηθέο αληηπαιφηεηεο φπσο ηελ Διιελν ηνπξθηθή δηακάρε θαη ηελ ηζξαειηλν παιαηζηηληαθή δηέλεμε κε εζηίεο αληηπαιφηεηαο ηελ Κχπξν Αίγππην θαη ηε Γάδα. ηελ Αίγππην, νη πεξηθεξεηαθέο αλαηαξαρέο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα παξάιιεια κε ηελ επηδείλσζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηεο πξνβιεκάησλ θαηέδεημαλ ηε ζεκαζία ηεο ζπλεξγαζία κε ην Ηζξαήι. Ζ Αίγππηνο επηζπκεί λα βξεη ζπλεξγάηεο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε θπζηθνχ αεξίνπ αθνχ ηα απνζέκαηα πνπ δηαζέηεη ζπληζηνχλ ηζρπξφ νηθνλνκηθφ πιενλέθηεκα. Ζ ζπλεξγαζία ινηπφλ ηεο Αηγχπηνπ κε ην Ηζξαήι ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα ζε ζπλδπαζκφ κε ηε ζηαζεξνπνίεζε ηεο θαηάζηαζεο ζηε Λσξίδα ηεο Γάδαο ζα δψζεη ψζεζε ζηελ απφ θνηλνχ εθκεηάιιεπζε ησλ πδξνγνλαλζξάθσλ πνπ ππάξρεη πηζαλφηεηα λα βξίζθνληαη ζηελ νηθνλνκηθή δψλε ηεο Λσξίδαο ηεο Γάδαο. Σν θπζηθφ αέξην απνηειεί ην βαζηθφ ζέκα ζπδεηήζεσλ κεηαμχ Κχπξνπ θαη Ηζξαήι, αθνχ νη ηζξαειηλέο εηαηξίεο ζπκκεηέρνπλ ζε αξθεηέο γεσηξήζεηο ζηε ζαιάζζηα πεξηνρή ηεο Κχπξνπ. Ζ Κχπξνο ζα κπνξνχζε λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη σο βαηήξαο ζηελ ππνδνκή κεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηελ Αλαηνιηθή ιεθάλε ηεο Μεζνγείνπ, ιφγσ ηεο γεηηλίαζεο ηεο κε ηελ Διιάδα ε νπνία θαίλεηαη φηη δηαζέηεη απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ ΑΟΕ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο Αηγχπηνπ, ηεο Παιαηζηηληαθήο Αξρήο, ηνπ Ληβάλνπ θαη ηνπ Ηζξαήι. Ζ δπλακηθή ζχλδεζε Διιάδαο θαη Κχπξνπ ζα ζπληειέζεη λα παίμεη ην ξφιν ηνπ δηαλνκέα ηεο πεξηνρήο. Έρνπλ πξνηαζεί νξηζκέλεο επηινγέο αμηνπνίεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ βξίζθνληαη ζηηο Α.Ο.Ε. ηνπ Ηζξαήι θαη ηεο Κχπξνπ. Αξρηθά πξνηάζεθε ε θαηαζθεπή εγθαηαζηάζεσλ πγξνπνίεζεο θπζηθνχ αεξίνπ (L.N.G) ζην Ηζξαήι θαη ηελ Κππξηαθή Γεκνθξαηία. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2012 ε [23]

θπβέξλεζεηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο εθηίκεζε θαη ην Μάξηην ηνπ 2013 επηβεβαίσζε φηη ε θχξηα επηινγή ηεο γηα ηελ εμαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ είλαη ε θαηαζθεπή κηαο ηέηνηαο εγθαηάζηαζεο ζην Βαζηιηθφ ηεο Κχπξνπ. Θεσξνχζε, παξάιιεια, ηε δεκηνπξγία ελφο ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ κεηαμχ Ηζξαήι, Κχπξνπ θαη Διιάδαο σο κία πξννπηηθή πνπ ζα ζπκπιήξσλε ηε κνλάδα πγξνπνίεζεο 18. Σειηθά, νη εηαηξείεο NobleEnegy θαη DelekGroup ππέγξαςαλ Μλεκφλην πλεξγαζίαο κε ηελ Κππξηαθή Γεκνθξαηία ηνλ Ηνχλην ηνπ έηνπο 2012 γηα ηε δεκηνπξγία ρεξζαίνπ ηεξκαηηθνχ πγξνπνίεζεο ζηελ πεξηνρή ηνπ Βαζηιηθνχ. Γηα ην Ηζξαήι κία ηέηνηα θαηαζθεπή, δειαδή ε δεκηνπξγία ελφο ηεξκαηηθνχ ζηαζκνχ πγξνπνηεκέλνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζην έδαθνο ηνπ ζπλεπάγεηαη κείδνλα δεηήκαηα αζθάιεηαο αθνχ ζα κπνξνχζε θάιιηζηα λα απνηειέζεη ζηφρν ηξνκνθξαηηθήο επίζεζεο. Άιιε αλεζπρία ηνπ Ηζξαήι είλαη θαη ε εμάξηεζε ησλ εμαγσγψλ ηνπ απφ ηηο θαιέο ζρέζεηο ηνπ κε ηελ Κχπξν. Ωο δεχηεξε ελαιιαθηηθή πξνηάζεθε ε δεκηνπξγία αγσγνχ πνπ λα ζπλδέεη ην Ηζξαήι κε ηελ Σνπξθία κέζσ ηεο Κχπξνπ. Μηα ηέηνηα ιχζε ζεσξείηαη νηθνλνκηθά βηψζηκε κε δεδνκέλα ηε γεσγξαθηθή εγγχηεηα ηεο Σνπξθίαο κε ην Ηζξαήι θαη ηελ Κχπξν αιιά θαη ην ρακειφ χςνο ησλ επελδχζεσλ πνπ απαηηνχληαη. Ζ επηινγή απηή αλ θαη πην ζπκθέξνπζα απφ νηθνλνκηθή άπνςε, είλαη νινθιεξσηηθά εμαξηεκέλε απφ ηελ εμεχξεζε κηαο ιχζεο ζην θππξηαθφ δήηεκα 19. Ζ ηειεπηαία ελαιιαθηηθή είλαη ε θαηαζθεπή ελφο αγσγνχ ππνζαιάζζηνπ απφ ην Ηζξαήι θαη ηελ Κχπξν πξνο ηελ Κξήηε θαη απφ εθεί πξνο ηελ επεηξσηηθή Διιάδα. Σν έξγν απηφ έρεη ζπκπεξηιεθζεί ζηα Έξγα Κνηλνχ Δλδηαθέξνληνο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, πξάγκα ην νπνίν ζεκαίλεη φηη ππάξρεη ε δπλαηφηεηα γηα ιήςε νηθνλνκηθήο ελίζρπζεο. 18TheodorosTsakiris, Shifting Sands or Burning Bridges? The evolution of Turkish Israeli relations after the Mavi Marmara Incident and the Strategic Energy Calculations of Greece & Cyprus, ΔΛΗΑΜΔΠ policy paper (No. 22,2014) : 48. 19 TheodorosTsakiris, Shifting Sands or Burning Bridges? The evolution of Turkish Israeli relations after the Mavi Marmara Incident and the Strategic Energy Calculations of Greece & Cyprus, ΔΛΗΑΜΔΠ policy paper (No. 22,2014) : 48. [24]

Σν σο άλσ έξγν αλακθηζβήηεηα ζα ζπλέβαιε ζηελ εδξαίσζε ησλ ζηξαηεγηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ Διιάδαο, Κχπξνπ θαη Ηζξαήι, σζηφζν ην θφζηνο θαη νη ηερληθέο δπζθνιίεο ιεηηνπξγνχλ απνηξεπηηθά. Ζ Διιάδα πξψηε επέκελε ζηνλ αγσγφ κεηαμχ ησλ ηξηψλ απηψλ ρσξψλ σο κφλε ελαιιαθηηθή επηινγή εμαγσγήο θπζηθνχ αεξίνπ πνπ αμίδεη πξαγκαηηθά ηε δηπισκαηηθή ππνζηήξημε ηεο. Ζ Κχπξνο εληνχηνηο δελ έρεη πξνηεξαηφηεηα ηνλ αγσγφ απηφ σο ελαιιαθηηθή θαη ην Ηζξαήι δχζθνια ζα δηέζεηε κεγάια θεθάιαηα ζε έλα έξγν πνπ αληηκεησπίδεη ηφζν κεγάιεο πξνθιήζεηο. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ην θηιφδνμν απηφ ζρέδην, ζα ζπκβάιιεη ζηε δεκηνπξγία θαη παγίσζε ησλ ειιελντζξαειηλψλ ζρέζεσλ θαη ζα πξνσζήζεη έλα θιίκα θαηαλφεζεο θαη εκπηζηνζχλεο κεηαμχ ησλ δχν θξαηψλ αιιά θαη κία επσθειή ελεξγεηαθή ζπλεξγαζία βαζηζκέλε ζηελ αιιεινθαηαλφεζε. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο ε Αζήλα ελζαξξχλεη ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο LNGηεξκαηηθνχ ζηαζκνχ ζην Βαζηιηθφ ηεο Κχπξνπ ελψ ην Ηζξαήι θαη νη εηαηξείεο NobleEnergyθαη DelekGroupπξνηηκνχλ ηελ θαηαζθεπή ελφο ηεξκαηηθνχ ζηαζκνχ LNGζην Ηζξαήι ή ηελ θαηαζθεπή ελφο πισηνχ ηεξκαηηθνχ ζηαζκνχ. Καη νη ηξείο ρψξεο φκσο ζπκθσλνχλ σο πξνο ηνλ ηειηθφ πξννξηζκφ ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ήηνη ηελ επξσπατθή αγνξά. Ζ Διιάδα θαη ε Κχπξνο ζα πξέπεη λα ζπληνλίζνπλ ηελ ελεξγεηαθή ηνπο πνιηηηθή θαη λα ζπλδξάκνπλ ζηελ θαηαζθεπή ελφο θνηλνχ ηζξαειηλνχ θππξηαθνχ ηεξκαηηθνχ πγξνπνίεζεο θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ πεξηνρή ηνπ Βαζηιηθνχ. Αλ φκσο ην Ηζξαήι απνθαζίζεη λα θαηαζθεπάζεη δηθφ ηνπ ζηαζκφ L.N.G., ε Διιάδα ζα πξέπεη λα θαηαβάιιεη πξνζπάζεηεο γηα λα δηεπθνιχλεη ηελ θαηαζθεπή ελφο ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ κέζσ Κξήηεο πνπ λα επηηξέπεη ηελ εηζαγσγή θαη ηε δηέιεπζε ηνπ ηζξαειηλνχ θπζηθνχ αεξίνπ κέζσ ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο θπζηθνχ αεξίνπ θαη ζπγθεθξηκέλα κέζσ ηνπ Σεξκαηηθνχ ηαζκνχ Τγξνπνηεκέλνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ πθίζηαηαη ζηε λήζν Ρεβπζνχζα ζηνλ θφιπν Μεγάξσλ 20. 20TheodorosTsakiris Greece and the energy geopolitics of the Eastern Mediterranean, Strategic Update 14.I (Ηνχληνο 2014):11. [25]

Μεηά ηελ σο άλσ αλάιπζε, αμίδεη λα αλαθεξζνχλ νη λέεο ζρεηηθέο εμειίμεηο αθνχ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ έηνπο 2016, νπφηε θαη πξαγκαηνπνηήζεθε ηξηκεξήο ζπλάληεζε θνξπθήο ζηελ Κχπξν φπνπ ζπκθσλήζεθε ε εμαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ θαη ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ ζα παξάγεηαη απφ ηα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ ηεο Κχπξνπ θαη ηνπ Ηζξαήι. Ζ Διιάδα φπσο δήισζε ν πξσζππνπξγφο ηεο ρψξαο, Αιέμεο Σζίπξαο, ζα δηαδξακαηίζεη ξφιν γέθπξαο. ηηο δειψζεηο ηνπ ν Σζίπξαο απφ θνηλνχ κε ην Νίθν Αλαζηαζηάδε θαη ηνλ ΜπέληδακηλΝεηαληάρνπ έθαλαλ ιφγν γηα ζηξαηεγηθή επηινγή ε νπνία κπνξεί λα πξνάγεη ηε ζηαζεξφηεηα. ηέιλνπκε κήλπκα φηη ελψλνπκε ηηο δπλάκεηο καο, επηδηψθνπκε ηε ζπλδεζηκφηεηα ζε ηνκείο φπσο ε ελέξγεηα, νη κεηαθνξέο θαη ν ηνπξηζκφο, ζπλέρηζε. Ο Κχπξηνο Πξφεδξνο Ν. Αλαζηαζηάδεο δήισζε φηη ζπκθψλεζαλ νη ηξεηο εγέηεο ζηελ πξνψζεζε έξγσλ πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα θαη ηε δηαθνξνπνίεζε ησλ πεγψλ πξνκήζεηαο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο αμηνπνηψληαο ηα θνηηάζκαηα ηεο πεξηνρήο. Όπσο δήισζε ν ηζξαειηλφο πξσζππνπξγφο απνθαζίζζεθε κεηά ηε χλνδν λα κειεηεζεί ην ζέκα κεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ ηεο πεξηνρήο ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ πξνο ηελ Δπξψπε κέζσ ππνζαιάζζηνπ αγσγνχ πξνο ηελ Διιάδα. Έθαλε επίζεο αλαθνξά ζηελ πξννπηηθή ηεο δηαζχλδεζεο ησλ ηξηψλ ρσξψλ. Δπίζεο, ζπδεηήζεθε ε θαηαζθεπή ειεθηξηθήο δηαζχλδεζεο Ηζξαήι Κχπξνο Διιάδαο πξνθεηκέλνπ λα γίλεη αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ηεο Μεζνγείνπ εμαγφκελν κε ηε κνξθή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πξνο Διιάδα θαη Δπξψπε 21. Απηφ ην έξγν είλαη ε πεξίθεκε δηαζχλδεζε EuroasiaInterconnector (Ηζξαήι Κχπξνο Διιάδα) πνπ ζα ηξνθνδνηείηαη απφ κνλάδεο ειεθηξνπαξαγσγήο ζην Ηζξαήι κε ρξήζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ σο θαπζίκνπ. Δπί ηε επθαηξία φζνλ αθνξά ζην θππξηαθφ δήηεκα ην νπνίν είλαη ζπλπθαζκέλν θαη επεξεάδεη ην ζέκα ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο, ν Σζίπξαο δήισζε πσο πδεηήζακε γηα ηελ αλάγθε εμεχξεζεο κηαο δίθαηεο θαη βηψζηκεο ιχζεο πνπ ζα είλαη ζε φθεινο νιφθιεξνπ ηνπ θππξηαθνχ ιανχ. 21capital.gr, Διιεληθή ελεξγεηαθή γέθπξα γηα ηα θνηηάζκαηα Ηζξαήι, Κχπξνπ πξνο Δπξψπε, 28/11/2016. [26]

Σν θππξηαθφ δελ αθνξά κφλν ηελ Κχπξν, Διιάδα θαη Σνπξθία αιιά είλαη έλα δηεζλέο δήηεκα 22. Αλαθνξηθά κε ην παιαηζηηληαθφ ν Σζίπξαο έθαλε ιφγν γηα ηελ αλάγθε επαλέλαξμεο ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ γηα κία δίθαηε ιχζε ψζηε λα έρνπλ θαη νη παιαηζηίληνη ην δηθφ ηνπο θξάηνο. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ ζα ιέγακε φηη ε Κχπξνο ρξεηάδεηαη ην Ηζξαήι, αιιά θαη ην Ηζξαήι ηελ Κχπξν αλαθνξηθά κε ζέκαηα ελέξγεηαο θαη αζθάιεηαο. Οξηζκέλνη παξάγνληεο πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςηλ απνηεινχλ ε γεσζηξαηεγηθή πεξηνρή πνπ πεξηβάιιεη ην Ηζξαήι θαη ην γεγνλφο πσο νη γείηνλεο ηνπ Ηζξαήι είλαη αξαβηθέο, κνπζνπικαληθέο ρψξεο, ερζξηθέο, ελψ αληίζεηα ε Κχπξνο είλαη ε κνλαδηθή δηέμνδνο νχζα κία θίιηα ρψξα πξνο ην Ηζξαήι. Δπίζεο, αο κελ μερλάκε πσο ε Κχπξνο είλαη ε πην θνληηλή Δπξσπατθή ρψξα αιιά παξάιιεια θαη ελεξγεηαθή δηέμνδνο ηνπ θξάηνπο ηνπ Ηζξαήι πξνο ηηο επξσπατθέο αγνξέο. Ζ Λεπθσζία θαη ην Σει Αβίβ ζπκθψλεζαλ ζηελ ελεξγνπνίεζε αδξαλψλ ζπκθσληψλ αλαθνξηθά κε ζέκαηα έξεπλαο, αλάπηπμεο, πγείαο, ηερλνινγίαο, θαηαπνιέκεζεο ηεο ηξνκνθξαηίαο θαη ηνπ νξγαλσκέλνπ εγθιήκαηνο θαη πνιηηηζκνχ. Ο δηάινγνο Κχπξνπ θαη Ηζξαήι αλακθηζβήηεηα απνηέιεζε κία αξρή ελεξγεηαθήο θαη ζηξαηεγηθήο ζπλεξγαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ δχν ρσξψλ. 22βι. πξνεγνχκελν. [27]

Ζ αλαθάιπςε δέθα ηξηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ πνδηψλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην πεδίν Σακάξ θαη δεθαέμη ηξηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ πνδηψλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην πεδίν Λεβηάζαλ ζηελ ΑΟΕ ηνπ Ηζξαήι αιιά θαη επηά ηξηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ πνδηψλ ζην θνίηαζκα ηνπ νηθνπέδνπ Αθξνδίηε ηεο θππξηαθήο ΑΟΕ, θαηέζηεζαλ ηε Ννηηναλαηνιηθή Μεζφγεην ην κεγαιχηεξν ελεξγεηαθφ θέληξν γηα κεηαθνξά ελέξγεηαο πξνο ηελ Δπξψπε θαη πξνο ηηο αγνξέο ηεο Αζίαο 23. Μάιηζηα, ν Πξφεδξνο ηνπ Ηζξαήι έρεη δειψζεη πσο ρσξίο ηελ Κχπξν, ην Ηζξαήι είλαη καθξηά απφ ηελ Δπξψπε. Λφγσ ησλ απεηιψλ πνπ δέρεηαη ε Κππξηαθή Γεκνθξαηία ζπλερψο απφ ηελ Σνπξθία αλαθνξηθά κε ηα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ ζηα ζαιάζζηα νηθφπεδα 4, 5 θαη 6 ηεο Κππξηαθήο ΑΟΕ, ε Κχπξνο ζα κπνξνχζε λα δεηήζεη ηελ αζθάιεηα ηεο ΑΟΕ ηεο κέζσ παξαρψξεζεο λαπηηθήο βάζεο θαη ηεο αεξνπνξηθήο βάζεο Αλδξέαο Παπαλδξένπ ζε καρεηηθά αεξνζθάθε ηνπ Ηζξαήι γηα επηηήξεζε ηεο αζθάιεηαο, αλεθνδηαζκφ αιιά θαη κειινληηθή επίζεζε πξνο ην Ηξάλ 24. 23energypress, Λάθεο Υξηζηνδνχινπ, Νέεο πξννπηηθέο θαη επθαηξίεο αζθάιεηαο Κχπξνπ Ηζξαήι, 10/05/2013. 24βι. πξνεγνχκελν. [28]

Σν Ηζξαήι εμφπιηζε ηε λαπηηθή ηνπ δχλακε κε δχν επηπιένλ ζχγρξνλα ππνβξχρηα ηχπνπ Dolphin. Μάιηζηα, παξέιαβε ην πέκπην ππνβξχρην θιάζεο Dolphin ην Μάτν ηνπ 2012 25. Ζ Κχπξνο, ε Διιάδα θαη ην Ηζξαήι πξέπεη λα έρνπλ ζηφρν ηελ ίδξπζε θνηλήο ελεξγεηαθήο θαη ζηξαηεγηθήο ζπκκαρίαο ππφ ηελ επνπηεία ελφο ζηξαηησηηθνχ, γεσζηξαηεγηθνχ θαη πνιηηηθνχ πκβνπιίνπ πνπ λα θαηαξηίδεηαη απφ εηδηθνχο επηζηήκνλεο ελέξγεηαο, γεσζηξαηεγηθήο θαη έκπεηξνπο άξηζηνπο ζηξαηησηηθνχο πνπ λα απνθαζίδνπλ θαη λα κεξηκλνχλ γηα ηελ ελαέξηα, ζαιάζζηα θαη ππνβξχρηα παξαθνινχζεζε θαη αζθάιεηα ηεο πεξηνρήο ηεο λνηηναλαηνιηθήο Μεζνγείνπ κε θέληξα ειέγρνπ θαη επηθνηλσλίαο Πάθνπ, Σει Αβίβ θαη δπηηθά ηεο Κξήηεο κε λαπηηθά θαη αεξνπνξηθά ξαληάξο, αιιά θαη κε άιια ζχγρξνλα ηερλνινγηθά κέζα. Υξεηάδεηαη γηα ηελ επίηεπμε ηεο πξνζπάζεηαο απηήο ζπληνληζκφο ηνπ ππνπξγείνπ Άκπλαο, Δμσηεξηθψλ, Δκπνξίνπ, Βηνκεραλίαο θαη Σνπξηζκνχ θαη πγθνηλσληψλ θαη Έξγσλ 26. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο πηζαλέο απεηιέο θαη ηξνκνθξαηηθέο επηζέζεηο ζπλαθείο κε ην δήηεκα ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο ζα κπνξνχζαλ λα είλαη ε αηρκαισζία εξγαδνκέλσλ ζε πιαηθφξκα θπζηθνχ αεξίνπ, ζακπνηάδ, ππξαπιηθά θηππήκαηα ιφγσ ερζξηθψλ αηηηψλ, ηξνκνθξαηηθά ρηππήκαηα, θαηαζηξνθή ζε ππνβξχρηνπο ζαιάζζηαο αγσγνχο κεηαθνξάο θπζηθνχ αεξίνπ, θινπή εμνπιηζκνχ γηα επεμεξγαζία θπζηθνχ αεξίνπ, θινπέο απφ ππνβξχρηνπο ζαιάζζηνπο αγσγνχο θπζηθνχ αεξίνπ θαη πεηξειαίνπ 27. 25 βι. πξνεγνχκελν. 26 βι. πξνεγνχκελν. 27 βι. πξνεγνχκελν. [29]

Δπηπξνζζέησο, ε Κχπξνο άκεζα ζα πξέπεη λα δεηήζεη ηα εμήο αληαιιάγκαηα απφ ην Ηζξαήι: πξνζηαζία θαη αζθάιεηα ηεο Κππξηαθήο ΑΟΕ, ζπλεξγαζία θαη εθπαίδεπζε κε ηνλ ηζξαειηλφ ζηξαηφ, λαπηηθφ θαη αεξνπνξία, ππνζηήξημε θαη ζπλεξγαζία κε ην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι ζε πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο, έξεπλαο θαη θαηλνηνκίαο αλαθνξηθά κε δεηήκαηα αζθάιεηαο θαη άκπλαο, απφθηεζε ζχγρξνλσλ νπιηθψλ ζπζηεκάησλ ελαεξίαο, ζαιάζζηαο θαη επίγεηαο επηηήξεζεο θαη πξνζηαζίαο απφ ην Ηζξαήι, ζπλεξγαζία παλεπηζηεκίσλ ηνπ Ηζξαήι θαη ηεο Κχπξνπ ζρεηηθά κε ηελ έξεπλα, ηελ αλάπηπμε θαη ηεο ηερλνινγίαο ζηελ εμεηδίθεπζε ηεο επηζηήκεο ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ θαη ηνπ πεηξειαίνπ θαη ηέινο ζπλεξγαζία ηερλνινγηψλ θαη θαηλνηφκσλ πξντφλησλ, ππεξεζηψλ κε κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο ζηνλ ηνκέο ηεο ζηξαηησηηθήο θαη ακπληηθήο ηερλνινγίαο 28. 28 βι. πξνεγνχκελν. [30]

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. Ζ ΤΜΦΩΝΗΑ ΗΡΑΖΛ NOBLEENERGY - DELEKGROUP ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΖ ΣΟΤ ΦΤΗΚΟΤ ΑΔΡΊΟΤ ΣΟ ΠΔΓΗΟ ΛΔΒΗΑΘΑΝ 3.1 Η ΤΜΦΩΝΙΑ ΣΗ ΚΤΒΕΡΝΗΗ TOYΙΡΑΗΛ ΜΕ ΣΗΝ ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ NOBLEENERGY-DELEKGROUP ε απηφ ην ζεκείν ζθφπηκν θξίλεηαη λα πξαγκαηνπνηεζεί κία ζχληνκε αιιά επνηθνδνκεηηθή απνηίκεζε ησλ θχξησλ γεγνλφησλ ηνπ θεθαιαίνπ πξνθεηκέλνπ λα πξνρσξήζνπκε ζηηο ζεκεξηλέο εμειίμεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα κεηά ηελ θαζνξηζηηθή απφθαζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ ηνπ Ηζξαήι. H αλάπηπμε θαη εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ απνηέιεζε πξσηαξρηθφ ζηφρν ηεο θπβέξλεζεο ηνπ Ηζξαήι θαζψο θάηη ηέηνην ζα απνηεινχζε αξσγφ ζηελ άλζηζε ηεο νηθνλνκίαο ηνπ Ηζξαήι αιιά ήηαλ εμίζνπ ζεκαληηθφ γηα ηηο εμσηεξηθέο ζρέζεηο ηνπ Ηζξαήι αθνχ αξθεηέο ρψξεο ελδηαθέξνληαη γηα ην θπζηθφ αέξην πνπ παξαγφηαλ απφ ην σο άλσ πεδίν. Με βάζε ηε ρξνληθή ζεηξά ηα γεγνλφησλ πξέπεη λα αλαθεξζεί πσο ν πξσζππνπξγφο ηνπ Ηζξαήι, Βεληακίλ Νεηαληάρνπ, θαηέιεμε ζε ζπκθσλία κε ηελ εηαηξεία NobleEnergy θαη ηελ ηζξαειηλή ηεο εηαίξν, ηε DelekGroup, πνπ ηνπο επέηξεςε λα δηαηεξήζνπλ ηνλ έιεγρν ηνπ γηγάληηνπ απνζέκαηνο θπζηθνχ αεξίνπ ζηε Μεζφγεην, ζην πεδίν ηνπ Λεβηάζαλ, αιιά παξάιιεια ηηο αλάγθαζε λα πνπιήζνπλ θάπνηα άιια, κηθξφηεξα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Σν Γεθέκβξην ηνπ 2015, ν Νεηαληάρνπ ππέγξαςε κία ζπκθσλία πιαίζην θπζηθνχ αεξίνπ, παξαθάκπηνληαο ηελ αξρή Anti Trust ηνπ Ηζξαήι. Ζ ζπκθσλία απηή θξίζεθε αληηζπληαγκαηηθή απφ ην Αλψηαην Γηθαζηήξην ηνπ Ηζξαήι θαη θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα φηη ε θπβέξλεζε ζα έπξεπε λα παξέρεη εγγπήζεηο ζηαζεξφηεηαο θαη δηαηάμεηο κέζσ ελφο ελαιιαθηηθνχ λνκηθνχ κεραληζκνχ. Αηηία ηεο απφξξηςεο ηεο ζπκθσλίαο απνηέιεζε ε ξήηξα ζηαζεξφηεηαο πνπ είρε ξπζκηζηεί γηα δέθα ρξφληα θπξίσο ζε ζέκαηα ηδηνθηεζίαο ησλ ηεκαρίσλ, θνξνινγίαο αιιά θαη εμαγσγψλ.σν Γηθαζηήξην έδσζε ζηελ θπβέξλεζε ρξνληθφ πεξηζψξην ελφο ρξφλνπ γηα λα επηιπζεί ην δήηεκα απηφ. Δάλ ε ξχζκηζε φκσο δε ιάκβαλε ρψξα ζην ηέινο ελφο ρξφλνπ απφ ηελ εκέξα ηεο απφθαζεο, ην ζρέδην γηα θπζηθφ αέξην ζα αθπξσζεί. Οη εηαίξνη ηνπ Λεβηάζαλ έρνπλ ήδε πεξάζεη αξθεηέο θαλνληζηηθέο δπζρέξεηεο πνπ έρνπλ θαζπζηεξήζεη ηελ αλάπηπμε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. [31]

Τπήξρε πάληα θαη ε επηινγή φπσο ν Νεηαληάρνπ λα πξνζπαζήζεη λα πεξάζεη ην πιαίζην απφ ηελ ηζξαειηλή Βνπιή, σζηφζν θάηη ηέηνην είλαη απίζαλν αθνχ δε δηέζεηε ηελ απαηηνχκελε πιεηνςεθία 29. Πην αλαιπηηθά, ην Λεβηάζαλ, απηφ ην γηγάληην θνίηαζκα 622 δηζεθαηνκκπξίσλ θπβηθψλ κέηξσλ θπζηθνχ αεξίνπ ζηα αλνηθηά ησλ ηζξαειηλψλ αθηψλ ηεο Μεζνγείνπ 30 απνηέιεζε ην κήιν ηεο έξηδνο κεηαμχ ηεο ηζξαειηλήο θπβέξλεζεο απφ ηε κία πιεπξά θαη ηεο αληηπνιίηεπζεο αιιά θαη ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ αθηηβηζηψλ απφ ηελ άιιε πνπ αληηκάρνληαλ ηε ζέιεζε ηεο θπβέξλεζεο σο πξνο ηελ αλάπηπμε ηνπ σο άλσ πεδίνπ κε ηνπο δηθνχο ηεο απζηεξνχο θαη κε επέιηθηνπο φξνπο. Ζ ζπκθσλία πνπ επηζπκνχζε ε ηζξαειηλή θπβέξλεζε ηνπ Βεληακίλ Νεηαληάρνπ αλαθνξηθά κε ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ έδσζε ην έλαπζκα γηα ηελ απαξρή κίαο κεγάιεο θαη εμέρνπζαο ζεκαζίαο ζηελ ηζηνξία ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο αληηπαιφηεηαο. Δλφο εζσηεξηθνχ πνιέκνπ θπβέξλεζεο θαη αληηπνιίηεπζεο. ην παξφλ θεθάιαην ζα αλαιπζνχλ θαη ζα ζρνιηαζζνχλ ην πεξηερφκελν απηήο ηεο ζπκθσλίαο, νη εμειίμεηο θαη ε ηξνπή πνπ πήξε απηή, ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα εθαηέξσζελ ησλ ζπγθξνπφκελσλ πιεπξψλ αιιά θαη ε ηειηθή έθβαζε ηεο πνιππφζεηεο ζπκθσλίαο ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. θφπηκν θξίλεηαη λα αλαθεξζνχλ νη παίθηεο πνπ έιαβαλ κέξνο ζε απηφ ην παηρλίδη ηεο ελεξγεηαθήο ζθαθηέξαο, ήηνη νη δξψληεο πνπ θαζφξηζαλ ηελ εμέιημε θαη ην πέξαο ηεο επίκαρεο ζπκθσλίαο. Σν έηνο 2015 ε θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι θαηέιεμε ζε ζπκθσλία γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ γηγάληηνπ θνηηάζκαηνο ζην πεδίν Λεβηάζαλ κε ηελ θνηλνπξαμία ηεο ακεξηθαληθήο εηαηξείαο Noble θαη ηεο ηζξαειηλήο Delek. Μάιηζηα, ν ηζξαειηλφο πξσζππνπξγφο ραξαθηήξηζε απηή ηε ζπκθσλία σο εθ ησλ νπθ άλεπ γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο ελεξγεηαθήο απηάξθεηαο ηνπ Ηζξαήι 31. 29 ε ελεξγεηαθνχο κπειάδεο ην Ηζξαήι, Υαξάιακπνο Γεκεηξίνπ, Alfanews, 29/03/2016. 30 Σν Ηζξαήι ελέθξηλε ζπκθσλία γηα επηηάρπλζε ηεο εθκεηάιιεπζεο ηνπ Λεβηάζαλ, newsbomb.gr, 22/05/2016. 31 νβαξή εκπινθή ζηελ ελεξγεηαθή ζπκθσλία Ηζξαήι Noble, Ζ Καζεκεξηλή, 29/03/2016. [32]

Ζ θπβέξλεζε ινηπφλ ηνπ Ηζξαήι πξνζδνθνχζε λα δνζεί ην πξάζηλν θσο φζν ην δπλαηφλ λσξίηεξα θαζψο νη ππνζηεξηθηέο ηεο πίζηεπαλ πσο απφξξνηα ηεο ελ ιφγσ ζπκθσλίαο ζα ήηαλ ε εηζξνή εθαηνληάδσλ δηζεθαηνκκπξίσλ ζέθει απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ππεξάθηησλ πεδίσλ. Αληίζεηα νη επηθξηηέο ηεο πξέζβεπαλ ηελ άπνςε πσο κία ηέηνηα ζπκθσλία κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο φξνπο ζα νδεγνχζε ζηελ ππέξκεηξε θαη ρσξίο φξηα εθκεηάιιεπζε ησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηελ θνηλνπξαμία Noble - Energy. ηελ πεξίπησζε πνπ ην ππνπξγηθφ ζπκβνχιην ελέθξηλε ηε ζπκθσλία κεηαμχ ηνπ θξάηνπο θαη ηεο ελεξγεηαθήο θνηλνπξαμίαο πνπ ζπκπεξηιακβάλεη ηελ ακεξηθαληθή NobleEnergy θαη ηελ ηζξαειηλή DelekGroup, επφκελνο ζηαζκφο ζα ήηαλ ε Κλέζεη ε ηζξαειηλή Βνπιή - φπνπ ε ζπκθσλία ζα εξρφηαλ αληηκέησπε κε κία αλεθνξηθή κάρε γηα λα θαηαθέξεη λα πεξάζεη 32. 32Ζ Κλέζεη είλαη ην θνηλνβνχιην ηνπ Ηζξαήι. πγθιήζεθε ζε ζψκα γηα πξψηε θνξά ην 1949 θαη έρεη έδξα ηελ Ηεξνπζαιήκ. Οη ζπλνιηθά 120 βνπιεπηέο ηεο Κλέζεη εθιέγνληαη γηα 4 ρξφληα απφ ηνπο ηζξαειηλνχο πνιίηεο, νη νπνίνη έρνπλ δηθαίσκα ςήθνπ απφ ηελ ειηθία ησλ 18 εηψλ. Ζ θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι πξέπεη λα εγθξηζεί απφ ηελ πιεηνςεθία ηεο Κλέζεη θαηά ηε ζρεηηθή ςεθνθνξία. [33]

3.2ΟΗ ΑΝΣΗΡΡΖΔΗ Ο πξσζππνπξγφο Νεηαληάρνπ αλαθνίλσζε ηε ζπκθσλία ζε κία ηειενπηηθή δήισζε ιέγνληαο φηη ήηαλ βέβαηνο πσο ζα εγθξηζεί απφ ην ππνπξγηθφ ζπκβνχιην. Οη δηαπξαγκαηεχζεηο μεθίλεζαλ κε ζπδεηήζεηο πνπ αθνξνχζαλ ηελ ηηκνιφγεζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζρεηηθά κε ηα απνζέκαηα ηνπ Ηζξαήι θαη ηε κειινληηθή παξαγσγή. Πξέπεη λα αλαθεξζεί πσο ε NobleEnergy θαη ε DelekGroup παξάγνπλ θπζηθφ αέξην απφ ην πεδίν ηνπ Σακάξ αλνηθηά ησλ ηζξαειηλψλ αθηψλ απφ ην έηνο 2013. Έρνπλ επίζεο ζπλεξγαζηεί γηα λα αλαπηχμνπλ ην πεδίν Λεβηάζαλ πνπ ζεσξείηαη ην κεγαιχηεξν ζηε Μεζφγεην. Οη δηαπξαγκαηεχζεηο γηα ηελ σο άλσ ζπκθσλία νξφζεκν ήηαλ πεξίπινθεο θαζψο νη επηθξηηέο θνβφληνπζαλ φηη νη θαλφλεο ζα επλννχζαλ ππέξκεηξα ηηο εηαηξείεο πνπ ζπκκεηέρνπλ. Ο Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ AryelDeri δήισζε πσο ζα ςεθίζεη ηε ζπκθσλία, ιέγνληαο ζηνπο δεκνζηνγξάθνπο φηη κειεηνχζε ην ζρέδην. Ο αληηκνλνπσιηαθφο επίηξνπνο DavidGilo δήισζε πσο πιένλ δελ αληηηίζεηαη ζηε δεζπφδνπζα ζέζε ηεο NobleEnergy θαη ηεο DelekGroup ζηα πεδία ηνπ Λεβηάζαλ θαη ηνπ Σακάξ 33. Με βάζε ηνπο ζπκθσλεκέλνπο φξνπο, ν φκηινο DelekGroup πνπ αλήθεη ζηελ YitzhakTshura ζα πσινχζε ηηο ζπκκεηνρέο ηνπ ζηα Σακάξ, Καξίο θαη Σαλίλ πεδία θπζηθνχ αεξίνπ ζην ρξνληθφ δηάζηεκα ησλ έμη κελψλ, ελψ παξάιιεια ε NobleEnergy ζα κείσλε ζηαδηαθά ηηο ζπκκεηνρέο ηεο ζην Σακάξ ζε πνζνζηφ 25% ζην ίδην ρξνληθφ πεξηζψξην 34. Δπίζεο, ζρεηηθά κε ηελ πξναλαθεξφκελε ζπκθσλία γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ νη δχν πιεπξέο ζπκθψλεζαλ φηη ε θπβέξλεζε πξέπεη λα δεζκεπηεί ζηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο πεξηζζφηεξν απφ δέθα ρξφληα θαη έηζη ε Κλεζέη δε ζα είρε ηε δπλαηφηεηα λα ςεθίζεη αιιαγέο ζην κέιινλ. Ο Τπνπξγφο YuvalSteinitz ππνζηήξημε πσο νη εηαηξείεο ελέξγεηαο είραλ παξνπζηάζεη απαηηήζεηο πνπ δελ κπνξνχζαλ λα γίλνπλ απνδεθηέο θπξίσο φζνλ αθνξά ην ζέκα ηεο ηζξαειηλήο εγγχεζεο γηα ηελ θαλνληζηηθή ζηαζεξφηεηα. 33 Cabinet expected to okay natural gas deal Sunday, By Times of Israel Staff, Start-up Israel, 16/08/2015. 34βι. πξνεγνχκελν. [34]

Σν ηζξαειηλφ ξαδηφθσλν αλέθεξε πσο ε ηζξαειηλή πνιηηηθφο RachelAzaria ππνζηήξημε ηελ αληίζεζε ηεο σο πξνο ηε ζπκθσλία θαη αλαθνίλσζε φηη ζα αληηηαρζεί ζην ηξέρνλ ζρέδην θπζηθνχ αεξίνπ αλ απηφ δελ πεξηιακβάλεη άκεζνπο ειέγρνπο ηηκψλ, κία πεξηθνπή ζηνλ φγθν ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ πνπ επηηξέπεηαη γηα ηελ εμαγσγή θαη ηέινο ηελ ηνπνζέηεζε ελφο δεχηεξνπ αγσγνχ πξνο ην πεδίν Σακάξ 35.Ζ RachelAzaria απνηειεί κέινο ηελ Οηθνλνκηθήο Δπηηξνπήο ηεο Κλεζέη, ε νπνία πξέπεη λα εγθξίλεη πηπρέο ηεο ζπκθσλίαο. Γειψζεθε φηη ζα αληηηαρζεί ζηε ζπκθσλία εάλ απηή δελ πεξηιακβάλεη απζηεξφηεξνπο ειέγρνπο ηηκψλ. ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα γίλεη κία ζχληνκε ηζηνξηθή αλαδξνκή γηα λα θηάζνπκε ζηα ζεκεξηλά γεγνλφηα ηεο ζπκθσλίαο. Σν έηνο 2014 ε Ρπζκηζηηθή Αξρή ηνπ Ηζξαήι έθξηλε φηη ην ζρέδην ηεο θπβέξλεζεο Νεηαληάρνπ παξαβίαζε ηηο αξρέο ην αληαγσληζκνχ θαζηζηψληαο ηηο δχν εηαηξείεο κνλνπψιην 36. Ζ αξρή αληαγσληζκνχ ινηπφλ ηνπ Ηζξαήι, πξφηεηλε ηε ιήςε κέηξσλ γηα ηελ άξζε ηνπ κνλνπσιηαθνχ ειέγρνπ ζηα ζαιάζζηα θνηηάζκαηα θπζηθνχ αεξίνπ ηνπ Ηζξαήι, πνπ παξαρσξήζεθαλ ζηηο δχν σο άλσ πξναλαθεξφκελεο εηαηξείεο, θάηη ην νπνίν ζεκαίλεη φηη ε έξεπλα αιιά θαη ε εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ θπζηθνχ αεξίνπ Λεβηάζαλ ζα έπξεπε λα απαγνξεπηεί κέρξη νη δχν εηαηξείεο λα παξαρσξήζνπλ ηα κεξίδηα πνπ θαηέρνπλ. χκθσλα κε ηελ εηζήγεζε ηεο Ρπζκηζηηθήο Αξρήο ηνπ Ηζξαήι ε είζνδνο ηεο Delek θαη ηεο Noble ζην Λεβηάζαλ δεκηνχξγεζε κία θαηάζηαζε θαηά ηελ νπνία νη εηαηξείεο απηέο ειέγρνπλ φια ηα απνζέκαηα αεξίνπ ηνπ θξάηνπο ηνπ Ηζξαήι 37. Ζ αξρή πξνρψξεζε ζηελ αλάθιεζε ηεο ζπκβηβαζηηθήο πξφηαζεο πνπ είρε θαηαηεζεί ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη δχν εηαηξείεο ζα είραλ ηε δπλαηφηεηα λα ειέγρνπλ ην πεδίν Λεβηάζαλ, εθφζνλ φκσο παξαρσξνχζαλ κεξίδηα πνπ νη ίδηεο θαηέρνπλ ζε άιια πεδία. 35βι. πξνεγνχκελν. 36 Σν αλψηαην Γηθαζηήξην ηνπ Ηζξαήι κπινθάξεη ηε ζπκθσλία κε Noble θαη Delek, energypress, 28/03/2016. 37 Αιιάδεη ν ράξηεο ησλ θνηηαζκάησλ κε ηηο εμειίμεηο ζην Λεβηάζαλ; ηνπ Υάξε Φινπδφπνπινπ, capital.gr, 03/01/2015. [35]

Σειηθά, ε παξαρψξεζε ζηηο δχν εηαηξείεο ησλ δηθαησκάησλ έξεπλαο θαη εθκεηάιιεπζεο ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ πξαγκαηνπνηήζεθε ρσξίο λα δνζεί επίζεκε έγθξηζε ηεο Ρπζκηζηηθήο Αξρήο αληαγσληζκνχ ππφ ηνλ φξν φηη νη δχν εηαηξείεο ζα παξαρσξνχζαλ ηα πεδία Tanin&Karish ηα νπνία έρνπλ ζπλνιηθά απνζέκαηα πεξίπνπ ζην έλα ηξίην ηνπ κεγέζνπο ηνπ Λεβηάζαλ 38. Αξγφηεξα ε ίδηα Αξρή Αληαγσληζκνχ ππνζηήξημε πσο ππάξρεη αιιαγή δεδνκέλσλ. Μία ηέηνηα αλαηξνπή φπσο ήηαλ θπζηθφ επεξέαζε θαη ηελ Κχπξν θαζψο ηα δηθά ηεο θνηηάζκαηα ζε ζπλδπαζκφ κε ηα απνζέκαηα ηνπ Ηζξαήι ζα κπνξνχζαλ λα απνηειέζνπλ απφ θνηλνχ κία κεγάιε ελεξγεηαθή δεμακελή γηα εμαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ θπξίσο πξνο ηελ Δπξψπε 39. Tν πηζαλφ σζηφζν, πάγσκα ησλ εξεπλψλ ζην πεδίν Λεβηάζαλ ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζε ζπλνιηθφ πάγσκα ζηηο έξεπλεο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαζψο ηα θνηηάζκαηα ηεο Κχπξνπ δελ είλαη αξθεηά γηα λα δηθαηνινγήζνπλ ηηο απαξαίηεηεο επελδχζεηο γηα εμαγσγέο 40. Άιιε πηζαλή επίπησζε απφ ην πάγσκα ησλ εξεπλψλ ζα κπνξνχζε λα είλαη ζχκθσλα κε αλαιπηέο ε κείσζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ηεο εηαηξείαο NobleEnergy ζην θνίηαζκα Αθξνδίηε θαη γεληθά ζηελ πεξηνρή 41. Δλ φςεη ησλ λέσλ εμειίμεσλ νη εηαηξείεο δηακαξηπξήζεθαλ θαη δήισζαλ πσο αλ ε ελ ιφγσ απφθαζε νξηζηηθνπνηεζεί ζα δεκηνπξγνχζε αξλεηηθφ επελδπηηθφ θιίκα ζην Ηζξαήι. Δληφο ηνπ Ηζξαήι δελ έιεηςαλ νη αληηδξάζεηο, θαζψο ε γεληθή δηεπζχληξηα ηνπ ππνπξγείνπ Δζληθψλ Τπνδνκψλ, Δλέξγεηαο θαη Τδάησλ OrnaHozman Bechor παξαηήξεζε πσο ζα κπνξνχζαλ ιφγσ ηεο απφθαζεο απηήο λα πξνθιεζνχλ ζεκαληηθφηαηεο δεκηέο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα ηνπ Ηζξαήι. 38βι. πξνεγνχκελν. 39βι. πξνεγνχκελν. 40βι. πξνεγνχκελν. 41βι. πξνεγνχκελν. [36]

Σέινο, ζχκθσλα κε ηελ εθεκεξίδα Haaretz, ην Τπνπξγείν Δμσηεξηθψλ ησλ Ζ.Π.Α. εμέθξαζε ηελ βαζχηαηε ππνζηήξημε ηεο Οπάζηγθηνλ σο πξνο ηελ πξνψζεζε ησλ ζπκθσληψλ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ ζαιάζζησλ θνηηαζκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ 42. Δπαλεξρφκαζηε ζην έηνο 2015 κε ην Νεηαληάρνπ λα έρεη πξνρσξήζεη ζηελ ππνγξαθή ηεο επίκαρεο ζπκθσλίαο ηνλίδνληαο πσο ε εθαξκνγή ηεο ζεσξείηαη απαξαίηεηε θαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ απνζεκάησλ ηνπ Ηζξαήι αιιά θαη ηεο νηθνλνκηθήο ζπλεξγαζίαο ζηνλ ηνκέα απηφ κε ηηο γεηηνληθέο ρψξεο θαζψο θαη γηα ηελ ελίζρπζε ησλ δηπισκαηηθψλ δεζκψλ θαη ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο ηεο ρψξαο. Ζ αληηπνιίηεπζε ηνπ Ηζξαήι θαλεξά δπζαξεζηεκέλε κε ηελ σο άλσ ζπκθσλία ππέβαιιε ππφκλεκα ζην Αλψηαην Γηθαζηήξην ηνπ Ηζξαήι ελάληηα ζηηο ξπζκίζεηο ηνπ λφκνπ πνπ παξέθακπηαλ ηηο ξπζκηζηηθέο αξρέο 43. Ο πξσζππνπξγφο ηνπ Ηζξαήι θάιεζε ην Αλψηαην Γηθαζηήξην λα εγθξίλεη ηελ ακθηιεγφκελε ζπκθσλία πιαίζην γηα ην θπζηθφ αέξην παξνπζηάδνληαο ηελ σο δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηε ζέζε ηεο ρψξαο ζην Ηζξαήι. Τπνζηήξημε πσο εάλ ε ζπκθσλία δελ εγθξηζεί ζα ραζεί ε δπλαηφηεηα εμαγσγψλ ζηελ Ηνξδαλία, ηελ Σνπξθία, ηελ Αίγππην, ηελ Παιαηζηίλε αιιά θαη ηελ Δπξσπατθή Έλσζε 44. Ζ εκθάληζε ηνπ πξσζππνπξγνχ ζην Αλψηαην Γηθαζηήξην γηα λα ππεξαζπηζηεί ηε ζπκθσλία ήηαλ αλήθνπζηε ζηα ρξνληθά ηνπ δηθαζηεξίνπ. Ο Νεηαληάρνπ πξνζπάζεζε λα πείζεη ηνπο δηθαζηέο απνξξίςνπλ ηηο πέληε αλαθνξέο πνπ ππνβιήζεθαλ απφ ηα θφκκαηα ηεο αληηπνιίηεπζεο θαη ηηο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο δεηψληαο ηε ιήςε πξνζσξηλψλ κέηξσλ θαηά ηνπ ζρεδίνπ πνπ ζα ρνξεγνχζε φπσο αλαθέξζεθε ζηηο δχν εηαηξείεο ηα δηθαηψκαηα γηα λα αλαπηχμνπλ ην θπζηθφ αέξην ζην πεδίν ηνπ Λεβηάζαλ. ε κία έλνξθε βεβαίσζε πνπ θαηαηέζεθε ζην δηθαζηήξην πξηλ απφ ηελ θαηάζεζε ηνπ Νεηαληάρνπ, ν ίδηνο ππνζηήξημε πσο ελδερφκελε απνηπρία ηεο ζπκθσλίαο ζα θαηέζηξεθε ηελ αζθάιεηα, ηελ νηθνλνκία θαη ηηο εμσηεξηθέο ζρέζεηο ηνπ Ηζξαήι. 42 Αιιάδεη ν ράξηεο ησλ θνηηαζκάησλ κε ηηο εμειίμεηο ζην Λεβηάζαλ; ηνπ Υάξε Φινπδφπνπινπ, capital.gr, 03/01/2015. 43 Ηζξαήι: Σν Αλψηαην Γηθαζηήξην απνξξίπηεη ηε ζπκθσλία κε Noble θαη Delek, energia.gr, 28/03/2016. 44 Approve gas deal or lose buyers, PM wants warns in rare count appearance, my Times of Israel staff, Start up Israel, 14/02/2016. [37]

Ζ αθξνακαηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα ιάκβαλε ρψξα πξνθεηκέλνπ λα ζπδεηεζεί ε ζπληαγκαηηθφηεηα ηεο ζπκθσλίαο ζα είρε απνθαζηζηηθή ζεκαζία φπσο δήισζε ν πξσζππνπξγφο, ν νπνίνο πάιεπε λα παξαθάκςεη ηελ απφθαζε ηνπ Γεθέκβξε ηνπ 2014 απφ ηνλ ηζξαειηλφ ηφηε αληηκνλνπσιηαθφ επίηξνπν DavidGilo ζρεηηθά κε ηελ σο άλσ ζπκθσλία ν νπνίνο είρε δειψζεη φηη ε θνηλνπξαμία Noble Delek ελδέρεηαη λα παξαβηάδεη ηνπο αληηκνλνπσιηαθνχο θαλφλεο. Σν Γεθέκβξην ηνπ 2015 ν Νεηαληάρνπ θαηάθεξε λα μεπεξάζεη επηηπρψο ηελ θαζπζηέξεζε ελφο ρξφλνπ, πξνθεηκέλνπ λα εγθξηζεί ηειηθά ε ακθηιεγφκελε ζπκθσλία απφ ηελ Κλεζέη θαη ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην. Βέβαηα θαηάθεξε θάηη ηέηνην κφλν δηνξίδνληαο ηνλ εαπηφ ηνπ σο Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ ζηε ζέζε ηνπ AryehDeri, ν νπνίνο παξαηηήζεθε. Δηδηθφηεξα, ν Τπνπξγφο Οηθνλνκίαο αληιεί ηελ εμνπζία ηνπ κέζσ ηνπ άξζξνπ 52 ηνπ αληηκνλνπσιηαθνχ λφκνπ γηα λα κπνξέζεη λα παξαθάκςεη κία αληηκνλνπσιηαθή απφθαζε. Έηζη, αθνχ έγηλε Τπνπξγφο Οηθνλνκίαο, ππέγξαςε ηειηθά ηε ζπκθσλία φπσο έρεη αλαθεξζεί πξνεγνπκέλσο ζηηο 17 Γεθεκβξίνπ 2015. Ζ σο άλσ φκσο αθξνακαηηθή δηαδηθαζία πνπ ζα αθνινπζνχζε ζην Γηθαζηήξην απνηεινχζε ην ηειηθφ εκπφδην γηα ηε ζπκθσλία. Απηνί πνπ αληηηίζελην ζηε ζπκθσλία ηφληζαλ πσο ε επίθιεζε ηνπ Νεηαληάρνπ ζην άξζξν 52 δελ πιεξνί ζε θακία πεξίπησζε ηελ απαίηεζε ηνπ λφκνπ γηα έλα ζαθέο πιενλέθηεκα ζηελ εζληθή αζθάιεηα ή δηπισκαηία. Πεξίπνπ 200 δηαδεισηέο δηακαξηπξήζεθαλ γηα ηε ζπκθσλία έμσ απφ ην θηίξην ηνπ δηθαζηεξίνπ ηελ εκέξα ηεο σο άλσ αθξνακαηηθήο δηαδηθαζίαο. Σξείο απφ απηνχο κάιηζηα ζπλειήθζεζαλ. Οη αληίπαινη ηεο ζπκθσλίαο ππνζηήξημαλ φηη ην defactoδπνπψιην θπζηθνχ αεξίνπ ζηελ αγνξά ζα νδεγνχζε ζε πςειφηεξεο ηηκέο γηα ηνπο ηζξαειηλνχο θαηαλαισηέο, ελψ νη ππνζηεξηθηέο ηεο ζπκθσλίαο δήισλαλ φηη νη πξνζηαζίεο πνπ δφζεθαλ ζηηο εηαηξείεο θπζηθνχ αεξίνπ θξίλνληαλ απαξαίηεηεο πξνθεηκέλνπ λα ηηο δειεάζνπλ ψζηε λα επελδχζνπλ ηα δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα ηνπο γηα ηελ αλάπηπμε ησλ πεδίσλ. Ζ πξνζθπγή σο πξνο ηε ζπκθσλία πνπ ηειηθά ηέζεθε πξνο ζπδήηεζε ζην Αλψηαην Γηθαζηήξην ζπλνδεπφηαλ απφ έλα θαηάινγν πξνζβαιιφκελσλ λνκηθψλ ειαηησκάησλ ελψ παξάιιεια ε ζπκθσλία ζεσξήζεθε εμαηξεηηθά παξάινγε θαη δπζαλάινγε απφ ηελ αληηπνιίηεπζε ε νπνία θαη θαηέζεζε ηελ πξνζθπγή. Τπνζηεξίρζεθε αθφκα φηη ε ζπγθεθξηκέλε ζπκθσλία παξακειεί βαζηθά δεηήκαηα ζηελ αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ, φπσο ηα πξνβιήκαηα ησλ κνλνπσιηαθψλ ηηκψλ θαη ε έιιεηςε ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο θαζψο θαη φηη κία [38]

ηέηνηνπ είδνπο ζπκθσλία ζα δηαησλίζεη ηα ήδε ππάξρνληα πξνβιήκαηα. Σν Ηζξαήι είρε πξνζπαζήζεη λα εμάγεη ππεξάθηην θπζηθφ αέξην απφ ηελ αλαθάιπςε ηνπ πεδίνπ Σακάξ θαη ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ ην 2009 θαη ην 2010 αληίζηνηρα. Ζ παξαγσγή μεθίλεζε αξρηθά ζην πεδίν Σακάξ θαζψο ην πεδίν Λεβηάζαλ είρε πιεγεί απφ κία ζεηξά θαζπζηεξήζεσλ. Ζ θπβέξλεζε ινηπφλ είρε απψηεξν ζθνπφ ηελ εμαγσγή κεγάινπ κέξνπο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην πεδίν Λεβηάζαλ ζε άιιεο ρψξεο ηεο πεξηνρήο πξνθεηκέλνπ λα απνθηήζεη ην Ηζξαήι ζηξαηεγηθή δχλακε. Γίλεηαη ινηπφλ έηζη πξνθαλέο φηη ε έγθξηζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ ζα κπνξνχζε λα επηηξέςεη ζηελ θνηλνπξαμία λα πξνρσξήζεη ζε ζπκβάζεηο πψιεζεο θπζηθνχ αεξίνπ νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα μεθιεηδψζνπλ θξίζηκε ρξεκαηνδφηεζε πνπ απαηηείηαη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. [39]

3.3Ζ ΑΠΟΦΑΖ ΣΟΤ ΑΝΩΣΑΣΟΤ ΓΗΚΑΣΖΡΗΟΤ ΣΟΤ ΗΡΑΖΛ Σν Αλψηαην Γηθαζηήξην ηνπ Ηζξαήι έθξηλε ζηηο 27 Μαξηίνπ 2016 αληηζπληαγκαηηθή ηε ζπκθσλία κε ην επηρείξεκα πσο απηή ζπκπεξηειάκβαλε κία απαξάδεθηε ξήηξα ε νπνία παξείρε ζηηο εηαηξείεο ζηαζεξέο ηηκέο θαη ξπζκίζεηο γηα κηα νιφθιεξε δεθαεηία αλεμάξηεηα απφ ηηο θπβεξλεηηθέο αιιαγέο 45. Κακία θπβέξλεζε δε λνκηκνπνηείηαη λα δεζκεχεη ην έζλνο γηα ηφζν κεγάιν δηάζηεκα. πλεπψο, ε θπβέξλεζε Νεηαληάρνπ έπξεπε λα ηξνπνπνηήζεη ηε ζπκθσλία εληφο ελφο έηνπο πξνζζέηνληαο λέεο ξπζκίζεηο ή αιιάδνληαο ηηο ήδε ππάξρνπζεο ψζηε λα επαλέιζεη κε αλαζεσξεκέλν ζρέδην ζχκβαζεο, δηαθνξεηηθά ην έξγν απηφ πξνυπνινγηζκνχ 5-6 δηζεθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ ζα αθπξσλφηαλ 46. Θα έπξεπε είηε λα αιιάμεη ζε κεγάιν βαζκφ είηε λα αθπξσζεί έλα απφ ηα θεληξηθά ηεο ζεκεία ην νπνίν απνηξέπεη κειινληηθέο θπβεξλήζεηο απφ ην λα ηξνπνπνηήζνπλ ηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο. Ζ ελ ιφγσ απφθαζε απνηέιεζε πιήγκα γηα ην Νεηαληάρνπ ν νπνίνο ζεσξψληαο ηελ εμαηξεηηθά επηβιαβή δήισζε κέζσ twitter : Ζ απφθαζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ απεηιεί ζνβαξά ηελ αλάπηπμε ησλ απνζεκάησλ αεξίνπ ηνπ Ηζξαήι. Σν Ηζξαήι ζεσξείηαη σο κία ρψξα κε ππεξβνιηθέο λνκνζεηηθέο ξπζκίζεηο πνπ δπζρεξαίλνπλ ηελ επηρεηξεκαηηθφηεηα. Θα αλαδεηήζνπκε ελαιιαθηηθέο γηα λα μεπεξάζνπκε ηε ζνβαξή βιάβε πνπ έρεη επηθέξεη ζηελ νηθνλνκία ηνπ Ηζξαήι απηή ε ζπκθσλία, ηελ νπνία είλαη δχζθνιν λα θαηαλνήζεη θαλείο 47. Απεηιεί ηελ αλάπηπμε ησλ απνζεκάησλ θπζηθνχ αεξίνπ ζην Ηζξαήι. Σν Ηζξαήι ζεσξείηαη σο έλα θξάηνο κε ππεξβνιηθή δηθαζηηθή παξέκβαζε, θάηη ην νπνίν θαζηζηά δχζθνιν ηε ζχλαςε ζπκθσληψλ. 45 Ηζξαήι: Σν Αλψηαην Γηθαζηήξην απνξξίπηεη ηε ζπκθσλία κε Noble θαη Delek, energia.gr, 28/03/2016. 46Σν αλαζεσξεκέλν ζρέδην ηεο ζπκθσλίαο ζα έπξεπε λα πεξηιακβάλεη ιηγφηεξνπ επλντθνχο φξνπο γηα ηελ θνηλνπξαμία ζρεηηθά κε ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ, δειαδή λα επηηξέπεη ζηηο κειινληηθέο θπβεξλήζεηο ηνπ Ηζξαήι λα ηξνπνπνηνχλ ηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο θαη φρη λα δεζκεπηνχλ γηα δέθα ρξφληα κε ηνπο αξρηθνχο φξνπο πνπ ζα πεξηείρε ε ζπκθσλία ηεο θπβέξλεζεο Νεηαληάρνπ θαη ησλ εηαηξεηψλ NobleEnergy θαη DelekGroup. 47 Ηζξαήι: Σν Αλψηαην Γηθαζηήξην απνξξίπηεη ηε ζπκθσλία κε Noble θαη Delek, energia.gr, 28/03/2016. [40]

ίγνπξα θαλείο δελ κπνξεί λα γηνξηάζεη ην γεγνλφο φηη ην θπζηθφ αέξην είλαη πηζαλφ λα παξακείλεη ζηα βάζε ηεο ζάιαζζαο θαη φηη εθαηνληάδεο δηζεθαηνκκχξηα ζέθει δε ζα θζάζνπλ ζηνπο πνιίηεο ηνπ Ηζξαήι 48. Οη δχν εηαηξείεο εμέδσζαλ αλαθνίλσζε ζηελ νπνία επεζήκαλαλ ηα εμήο: Σν δηθαζηήξην ζηελ απφθαζε ηνπ έθαλε απνδεθηφ ην πιαίζην ζην ζχλνιν ηνπ, εθθξάδνληαο ηελ αληίζεζε ηνπ κφλν γηα ηε ξήηξα ζηαζεξφηεηαο. πγραίξνπκε ηελ απφθαζε απηή. Καινχκε ηελ θπβέξλεζε λα πξνρσξήζεη ελ επζέησ ρξφλν ζε ξπζκίζεηο πνπ ζα αθνξνχλ ηε ζηαζεξφηεηα 49.Δηδηθφηεξα, ε NobleEnergy πξνεηδνπνίεζε πσο ε απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ ζέηεη ζε θίλδπλν ηε κειινληηθή αλάπηπμε ηνπ κεγαιχηεξνπ offshore ηνκέα. Ο δηεπζχλσλ ζχκβνπινο ηεο εηαηξείαο,davidstover,ηεο εηαηξείαο ζε δήισζε ηνπ πνπ δεκνζηεχζεθε ζηελ ηζηνζειίδα ηεο NobleEnergyππνζηήξημε: Παξάιιεια φκσο ε απφθαζε ηνπ δηθαζηεξίνπ αλαγλψξηζε φηη ε έγθαηξε αλάπηπμε θπζηθνχ αεξίνπ είλαη έλα ζέκα εζληθνχ ζηξαηεγηθνχ ελδηαθέξνληνο γηα ην Ηζξαήι θαη αληηπξνζσπεχεη ζπγρξφλσο έλα άιιν ξίζθν γηα ην ρξνλνδηάγξακκα αμηνπνίεζεο ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. αλάπηπμε ελφο ζρεδίνπ κε ηέηνην κέγεζνο, φπνπ νη κεγάιεο επελδχζεηο απαηηνχλ κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, απαηηεί απ ην Ηζξαήι λα παξέρεη έλα ζηαζεξφ επελδπηηθφ θιίκα. Ζ εηαηξεία ζα ππεξαζπηδφηαλ δπλακηθά ηα δηθαηψκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο θαη παξάιιεια ζα πξνζηάηεπε ηα ζπκθέξνληα ησλ κεηφρσλ ηεο. Σψξα, ελαπφθεηηαη ζηελ θπβέξλεζε ηνπ Ηζξαήι λα παξαδψζεη κία ιχζε πνπ ηνπιάρηζηνλ πιεξνί ηνπο φξνπο ηνπ πιαηζίνπ θαη λα ην θάλεη πνιχ γξήγνξα 50. Ζ εηαηξεία πξνεηδνπνίεζε πσο αλ ππάξμεη κειινληηθή θαζπζηέξεζε ζε ζρέζε κε ην ξπζκηζηηθφ πιαίζην ζα ηεζεί ππφ ζπδήηεζε ην ελδερφκελν θαηάζεζεο κήλπζεο πξνο ην θξάηνο ηνπ Ηζξαήι κε κεγάιεο πηζαλφηεηεο λα θεξδίζεη κία κεγάιε απνδεκίσζε χςνπο πνιιψλ δηζεθαηνκκπξίσλ δνιαξίσλ. 48 Noble Energy warns ruling on gas deal imperils development, Start up Israel, 28/03/2016, by Times of Israel Staff. 49 Ηζξαήι: Σν Αλψηαην Γηθαζηήξην απνξξίπηεη ηε ζπκθσλία κε Noble θαη Delek, energia.gr, 28/03/2016. 50 Noble Energy warns ruling on gas deal imperils development, Start up Israel, 28/03/2016, by Times of Israel Staff. [41]

Αμίδεη λα αλαθεξζεί θαη ε γλψκε ησ επηθξηηψλ ηεο ζπκθσλίαο νη νπνίν έκεηλαλ επραξηζηεκέλνη κε ηελ απφθαζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ ηνπ Ηζξαήι θαη πξεζβεχνπλ ηελ άπνςε πσο ε ζπκθσλία παξαρσξεί ππεξβνιηθά πνιιά πξνλφκηα ζε κεγάιεο επηρεηξήζεηο παξέρνληαο έηζη κε αληαγσληζηηθέο ηηκέο σο πξνο ηνλ θαηαλαισηή ζε ζρέζε κε ην ηη γίλεηαη ζε άιιεο αλεπηπγκέλεο ρψξεο, ελψ παξάιιεια επηηξέπεη λα εμάγνληαη εμαηξεηηθά κεγάιεο πνζφηεηεο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ηε ρψξα, θάηη ην νπνίν εκπεξηέρεη θίλδπλν γηα ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηεο. Δπίζεο, ν επηθεθαιήο ηεο αληηπνιίηεπζεο, Ηζαάθ Υέξηδνγθ, ηνπ νπνίνπ ε ησληζηηθή Έλσζε είρε θαηαζέζεη ηελ αίηεζε ελαληίνλ ηεο ζπκθσλίαο, εμέθξαζε ηθαλνπνίεζε γηα ηελ νξζή θαη ελζαξξπληηθή απφθαζε. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο νη αθηηβηζηέο έγηλαλ έμαιινη κε ηελ έιιεηςε δηαθάλεηαο ηεο ζπκθσλίαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ξήηξαο ζηαζεξφηεηαο θαη ηνπο φξνπο γηα ηνπο νπνίνπο ιέλε φηη είλαη εμαηξεηηθά επλντθνί γηα ηνπο εηαίξνπο πνπ ζπλεξγάδνληαη κε ηελ θπβέξλεζε θαη αιιά θαη γηα ηελ εδξαίσζε θαηά ηε γλψκε ηνπο κηαο ζπκθσλίαο πνπ απνηεινχζε έλα defacto κνλνπψιην ζηελ ηνπηθή αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ. Μεηά ινηπφλ απφ ηελ έθδνζε ηεο σο άλσ απφθαζεο, ν πξσζππνπξγφο ππνζρέζεθε ηελ αλεχξεζε άιισλ ηξφπσλ ψζηε λα μεπεξαζηεί ε δεκία πνπ πξνθιήζεθε ζηελ ηζξαειηλή νηθνλνκία ιφγσ απηήο ηεο πεξίεξγεο απφθαζεο. Παξάιιεια, ν γεληθφο εηζαγγειέαο AvichaiMandelblit δήισζε πσο ε θπβέξλεζε ζα ζεβφηαλ ηελ απφθαζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ, αιιά πξνζέζεζε φηη ζα εμέηαδε παξάιιεια λνκηθέο ιχζεηο γηα λα επηηξέςεη ζηελ θπβέξλεζε λα εθαξκφζεη ηελ πνιηηηθή ηεο. [42]

3.4Ζ ΘΔΖ ΣΖ ΗΟΡΓΑΝΗΑ Αμηνζεκείσηε απνηειεί θαη ε ζέζε ηεο Ηνξδαλίαο ε νπνία ππεξαζπίζηεθε ηε ζπκθσλία ηεο γηα ηελ αγνξά ηζξαειηλνχ θπζηθνχ αεξίνπ κε απνηέιεζκα λα μεζεθψζεη ηελ αληίζεζε ηεο θνηλήο γλψκεο. Ζ ακεξηθαληθήο εγεζίαο θνηλνπξαμία αλαθνίλσζε ζπκθσλία γηα ηελ πψιεζε θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην πεδίν Λεβηάζαλ ζηελ Ηνξδαλία. Ζ ακεξηθαληθή εηαηξεία ΝobleEnergy, ήηνη ε επηθεθαιήο εηαίξνο, δήισζε φηη ην ζπκβφιαην κε ηελ εζληθή εηαηξεία ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηεο Ηνξδαλίαο (NEPCO) ζπκθσλήζεθε γηα 300 εθαηνκκχξηα θπβηθά πφδηα ( 8,5 εθαηνκκχξηα θπβηθά κέηξα) αλά κέξα γηα έλα ρξνλνδηάγξακκα δεθαπέληε ρξφλσλ 51. Ο ππνπξγφο πιεξνθφξεζεο Μνράκελη Μνκάλη, ν νπνίνο είλαη επίζεο εθπξφζσπνο ηεο θπβέξλεζεο, δήισζε ζηελ ηνξδαληθή ηειεφξαζε φηη ε Ηνξδαλία δελ πξφθεηηαη λα είλαη εμαξηεκέλε απφ ην Ηζξαήι. Ζ θπβέξλεζε ηεο Ηνξδαλίαο επεδίσθε λα δηαθνξνπνηήζεη ηηο πεγέο εθνδηαζκνχ ηεο ζε θπζηθφ αέξην. Δθαηνληάδεο Ηνξδαλνί πήξαλ κέξνο ζε κία δηαδήισζε ζην θέληξν ηνπ Ακάλ γηα λα δηακαξηπξεζνχλ ελαληίνλ ηεο ζπκθσλίαο γηα ηελ εηζαγσγή θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην Ηζξαήι. Ζ δηακαξηπξία ζηεξίρζεθε απφ ηα ζπλδηθάηα θαη ηα πνιηηηθά θφκκαηα ζε αληίζεζε κε ηε ζπλζήθε εηξήλεο αλάκεζα ζην Ηζξαήι θαη ηελ Ηνξδαλία, ηεο νπνίαο ν κηζφο πιεζπζκφο είλαη παιαηζηηληαθήο θαηαγσγήο. Ζ αληηπνιίηεπζε επέκεηλε ζηελ θαηαδίθε ηεο ζπκθσλίαο ππνζηεξίδνληαο φηη ην θπζηθφ αέξην εθιάπε απφ ηα Παιαηζηηληαθά χδαηα 52. 51 The Times of Israel, Jordan defends Israel natural gas deal, by AFP, 03/10/2016. 52 The Times of Israel, Jordan defends Israel natural gas deal, by AFP, 03/10/2016. [43]

3.5Ζ ΑΝΣΗΓΡΑΖ ΣΖ ΚΤΠΡΟΤ Όπσο είλαη θπζηθφ ε Κχπξνο παξαθνινπζεί ηηο εμειίμεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα αθνχ ηα δηθά ηεο θνηηάζκαηα πξνζηηζέκελα κε ηα απνζέκαηα θπζηθνχ αεξίνπ ηνπ Ηζξαήι ζα κπνξνχζαλ λα απνηειέζνπλ κία κεγάιε ελεξγεηαθή δεμακελή γηα εμαγσγέο θπζηθνχ αεξίνπ θπξίσο πξνο ηε δηςαζκέλε γηα θπζηθφ αέξην Δπξψπε. πλεπψο, πηζαλφ πάγσκα ησλ εξεπλψλ ζην πεδίν Λεβηάζαλ ζα κπνξνχζε δπλεηηθά λα νδεγήζεη ζε ζπλνιηθφ πάγσκα ησλ εξεπλψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ θαζψο ηα θνηηάζκαηα ηεο Κχπξνπ δελ επαξθνχλ ζε θακία πεξίπησζε γηα λα δηθαηνινγήζνπλ ηηο απαξαίηεηεο επελδχζεηο γηα εμαγσγέο 53. Άιιε πηζαλή εμέιημε ζην Ηζξαήι, εθηηκφηαλ φηη ζα κπνξνχζε λα κεηψζεη ην ελδηαθέξνλ ηεο εηαηξείαο NobleEnergy ε νπνία είλαη κέηνρνο θαη ζην θνίηαζκα ηεο Αθξνδίηεο, νινθιεξσηηθά γηα ηελ πεξηνρή 54. Άιινη αλαιπηέο ππνζηήξημαλ πσο ζα κπνξνχζε ην πξφβιεκα ζην Λεβηάζαλ λα επηζπεχζεη έξεπλεο ζε άιια νηθφπεδα ηεο ΑΟΕ ηεο Κχπξνπ 55, αθνχ ε απφθαζε ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ ζα κπνξνχζε λα επηζπεχζεη δσηηθά ζηνηρεία ηεο Noble θαη ηεο Delek πνπ παξάιιεια ζπκκεηέρνπλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ θνηηάζκαηνο Αθξνδίηε αιιά θαη γηαηί αλνίγεη ν δξφκνο γηα ηελ απφ θνηλνχ αλάπηπμε ησλ θνηηαζκάησλ Κχπξνπ θαη Ηζξαήι 56. Ζ απφζηαζε κεηαμχ ησλ θνηηαζκάησλ Κχπξνπ θαη Ηζξαήι είλαη ζρεδφλ 70 ρηιηφκεηξα θαη έηζη ην θφζηνο κειέηεο θαη αλάπηπμεο ζα κπνξνχζε λα κεησζεί ζεκαληηθά θαη λα επσθειεζνχλ θαη νη δχν ρψξεο. Αμίδεη λα αλαθεξζεί πσο ε Κχπξνο απνθάζηζε λα κελ επεθηείλεη ηελ πξφηαζε ηεο γηα πξνκήζεηεο απφ ην πεδίν Λεβηάζαλ ζην κέιινλ. Δθείλε ηελ πεξίνδν νη εηαηξείεο NobleEnergy θαη DelekGroup είραλ επηζθεθζεί ηελ Αίγππην πξνθεηκέλνπ λα ζπδεηήζνπλ ζπκθσλίεο εμαγσγήο θπζηθνχ αεξίνπ. 53 Αιιάδεη ν ράξηεο ησλ θνηηαζκάησλ κε ηηο εμειίμεηο ζην Λεβηάζαλ;, Υάξεο Φινπδφπνπινο, 03/01/2015. 54βι. πξνεγνχκελν. 55βι. πξνεγνχκελν. 56 Δλέξγεηα: ζπκθσλία νξφζεκν ζην Ηζξαήι κε ζεηηθφ αληίθηππν ζηελ Κχπξν, Κπξηάθνο Πνκεινξίδεο, 13/08/2015. [44]

Σν κείδνλ ζέκα είλαη, φπσο ππνζηήξημαλ θάπνηνη αλαιπηέο, φηη νη σο άλσ εηαηξείεο ήηαλ θχξην κέηνρνη ζην θππξηαθφ νηθφπεδν 12 θαη ζπλεπψο φθεηιαλ λα πξνζθέξνπλ ζηε βξεηαληθή θνηλνπξαμία έλα ελαιιαθηηθφ ζρέδην ζε πεξίπησζε πνπ θάηη ηέηνην ήηαλ απαξαίηεην. Σν ζρέδην πξνέβιεπε πσο αλ δελ είραλ πξαγκαηνπνηεζεί νη απαξαίηεηεο δηαδηθαζίεο εληφο ηνπ ρξνλνδηαγξάκκαηνο ζην πεδίν Λεβηάζαλ, ην νηθφπεδν 12 ζα ήηαλ δηαζέζηκν πξνθεηκέλνπ λα απνηειέζεη πξνκεζεπηή ηνπ ζηαζκνχ παξαγσγήο πγξνπνηεκέλνπ θπζηθνχ αεξίνπ ηνπ Idku, πνπ βξίζθεηαη ζηελ Αίγππην. Μία ηέηνηα ζπκθσλία ζα επέηξεπε ηελ αλάπηπμε ηνπ θππξηαθνχ Οηθνπέδνπ 12 ζηνλ εκπνξηθφ ηνκέα, ιφγσ ηεο χπαξμεο εμσηεξηθνχ πειάηε πνπ ζα ζπκπιήξσλε ηηο αλάγθεο ηεο εγρψξηαο αγνξάο 57. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ε δήισζε ηνπ ππνπξγνχ ελέξγεηαο Γηψξγνπ Λαθθνηξχπε ν νπνίνο ζε ζπλέληεπμε ηνπ ζηελ ηζξαειηλή Globes αλέθεξε πσο αλ ην θνίηαζκα Αθξνδίηε θαη ην ηζξαειηλφ Λεβηάζαλ αλαπηπρζνχλ καδί, θάηη ηέηνην καο δίλεη έλα ηεξάζηην πιενλέθηεκα. Όκσο δε ζα θαζπζηεξήζνπκε ηελ αλάπηπμε ηνπ δηθνχ καο ηεκαρίνπ, αλ ηειηθά ε αλάπηπμε ηνπ Λεβηάζαλ θαζπζηεξήζεη γηα θάπνηα ρξφληα. Σα παξάζπξα επθαηξίαο αλνίγνπλ θαη θιείλνπλ πνιχ ζχληνκα ζηελ αγνξά θπζηθνχ αεξίνπ. 57 Ηζξαειηλέο αλεζπρίεο γηα ηε ζπκθσλία Κχπξνπ Αηγχπηνπ ζην αέξην, energia.gr, 24/02/2015. [45]

3.6Ζ ΑΝΣΗΓΡΑΖ ΣΩΝ Ζ.Π.Α. Ζ εμέιημε ηεο απφθαζεο ηνπ Αλψηαηνπ Γηθαζηεξίνπ επεξέαζε εθηφο απφ ην Σει Αβίβ θαη ηελ Οπάζηγθηνλ αθνχ ε εκπινθή πνπ δεκηνπξγήζεθε απεηιεί ηελ νκαιή ζπλέρηζε ηεο εθκεηάιιεπζεο ηνπ εμαηξεηηθά ζεκαληηθνχ πεδίνπ Λεβηάζαλ αιιά θαη γηαηί παξάιιεια είρε γίλεη έλαο γεσζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο πνπ δηαζπλδέεη ην Ηζξαήι κε ηελ Ηνξδαλία, ηελ Αίγππην θαη ηελ Παιαηζηηληαθή Αξρή. Ζ Οπάζηγθληνλπαξελέβε ζηελ θξίζε απηή φπσο ήηαλ αλακελφκελν θαη ν Ακεξηθαλφο ππνπξγφο Δμσηεξηθψλ, Σδνλ Κέξη, δήηεζε απφ ηνλ Ηζξαειηλφ Πξσζππνπξγφ, ΜπέληδακηλΝεηαληάρνπ, ηελ εμεχξεζε κίαο ιχζεο επί ηνπ κείδνλνο απηνχ ζέκαηνο πνπ δεκηνπξγήζεθε. Κιίκα αλεζπρίαο επηθξάηεζε ζηελ Οπάζηγθηνλ, ελψ Ακεξηθαλφο αμησκαηνχρνο αλαθνίλσζε γηα άιιε κία θνξά πσο δελ πξέπεη λα θαζπζηεξήζεη ζε θακία πεξίπησζε ε εθκεηάιιεπζε ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζην Ηζξαήι. Παξάιιεια εμέθξαζε ηε δπζαξέζθεηα ηεο θπβέξλεζεο ηνπ θαη ηφληζε ην ξφιν ηνλ νπνίν δηαδξακάηηζε ακεξηθαληθή δηπισκαηία γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ζπκθσλίαο ηεο θνηλνπξαμίαο Noble Delek κε ηελ Ηνξδαλία. Δπηπξνζζέησο, αλέδεημε ηε δπλαηφηεηα λα αμηνπνηεζνχλ πθηζηάκελεο ππνδνκέο, φπσο νη δχν κεγάινη ηεξκαηηθνί ζηαζκνί LNG ζηελ Αίγππην θαη πξφηεηλε ηελ θαηαζθεπή αγσγψλ θαη πξνο ηελ Σνπξθία. [46]

3.7ΝΔΔ ΔΞΔΛΗΞΔΗ ΣΖΝ ΤΠΟΘΔΖ Μεηά απφ φιε απηήλ ηελ αλαηαξαρή πνπ πξνέθπςε κεηά ηελ απφθαζε ηνπ Γηθαζηεξίνπ, ε ηζξαειηλή θπβέξλεζε ελέθξηλε ζηηο 22 Μαΐνπ 2016 κία αλαζεσξεκέλε πιένλ ζπκθσλία κε ζθνπφ ηελ επηηάρπλζε ηεο αλάπηπμεο ηνπ θνηηάζκαηνο ηνπ πεδίνπ Λεβηάζαλ. Όπσο πξναλαθέξζεθε ε πξνεγνχκελε ζπκθσλία θξίζεθε αληηζπληαγκαηηθή ιφγσ ηεο δηάηαμεο ζηαζεξφηεηαο πνπ πεξηειάκβαλε θαη ε νπνία πξνθάιεζε πνιιέο επηθξίζεηο αθνχ εκπφδηδε κειινληηθέο θπβεξλήζεηο θαη θνηλνβνχιηα λα πξνβνχλ ζε αιιαγέο ηεο ζπκθσλίαο ε νπνία φξηδε ππεξβνιηθά πςειέο ηηκέο γηα ην αέξην θαη δεκηνπξγνχζε κνλνπψιην ζχκθσλα κε ηνπο αληηπάινπο. H θπβέξλεζε πιένλ ειπίδεη πσο κε ηε λέα δηαηχπσζε ε νπνία ζα επηηξέπεη ζε ζηηο κειινληηθέο θπβεξλήζεηο λα ηξνπνπνηήζνπλ ηε ζπκθσλία, δε ζα δεκηνπξγήζεη άιιεο αληηξξήζεηο απφ ην Γηθαζηήξην 58. Ο πξσζππνπξγφο ηνπ Ηζξαήι δήισζε ραξαθηεξηζηηθά πσο Ζ λέα ζπκθσλία ελζσκαηψλεη ηα ζρφιηα πνπ ιάβακε απφ ην Αλψηαην Γηθαζηήξην 59. Σν ππνπξγηθφ ζπκβνχιην ελέθξηλε ηειηθά ηε ζπκθσλία. Ζ παξαγσγή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ζην Λεβηάζαλ αλακέλεηαη λα μεθηλήζεη ην 2020 ήηνη κε θαζπζηέξεζε δχν εηψλ, αθνχ σο εθθίλεζε ηεο παξαγσγήο ηνπ πξνβιεπφηαλ ην έηνο 2018. Σν 2013 ε ηζξαειηλή θπβέξλεζε ελέθξηλε πεξηνξηζκέλεο εμαγσγέο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην πεδίν Σακάξ. Με ηα λέα δεδνκέλα ζα κπνξνχζε ην θπζηθφ αέξην λα εμαρζεί απφ ην Σακάξ πξνηνχ αξρίζεη ε παξαγσγή ζην Λεβηάζαλ. Ο Νεηαληάρνπ ππνζηήξημε πσο ε ηειηθή έγθξηζε ηνπ ζπκβηβαζκνχ θαηέρεη εμέρνπζα ζέζε ζηελ αηδέληα ηεο θπβέξλεζεο. Οη εμσηεξηθέο ζρέζεηο ηνπ Ηζξαήι βαζίδνληαη ζε απηή ηε ζπκθσλία θαη ζπγθεθξηκέλα κε ηελ Αίγππην θαη ηελ Ηνξδαλία. χκθσλα κε ηηο ηειεπηαίεο εμειίμεηο, ε ζπκθσλία έγηλε ηειηθά απνδεθηή θαη απηφ επηζεκνπνηήζεθε αθνχ ε NobleEnergy ην επηέκβξην ηνπ 2016 αλαθνίλσζε ηελ νινθιήξσζε πψιεζεο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην θνίηαζκα ζην πεδίν Λεβηάζαλ πξνο ηελ θξαηηθή εηαηξεία ειεθηξηζκνχ ηεο Ηνξδαλίαο, NEPCO 60. 58 Σν Ηζξαήι ιχλεη ην Γφξδην Γεζκφ ηνπ Λεβηάζαλ, hellasforce.com, 22/05/2016. 59βι. πξνεγνχκελν. 60 Noble: Οινθιεξψζεθε ην πξψην ζπκβφιαην εμαγσγήο αεξίνπ απφ ην Λεβηάζαλ, energypress, 26/09/2016. [47]

Σν αέξην ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ειεθηξνπαξαγσγή θαη ην ζπκβφιαην αλαθέξεη πνζφηεηεο ηξηαθνζίσλ εθαηνκκχξηα θπβηθά πφδηα εκεξεζίσο γηα δεθαπέληε ρξφληα 61. Αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ην ζπκβφιαην πεξηιακβάλεη ξήηξα takeorpay αιιά θαη δηαζχλδεζε ηεο ηηκήο κε ην Brent θαη παξάιιεια ε ζπλνιηθή ηνπ αμία εθηηκάηαη ζηα δέθα δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα 62. Πξφθεηηαη γηα ηελ πξψηε ζπκθσλία εμαγσγήο θπζηθνχ αεξίνπ απφ ην πεδίν Λεβηάζαλ ηνπ Ηζξαήι ε νπνία ηειηθά νινθιεξψλεηαη. 61βι. πξνεγνχκελν. 62βι. πξνεγνχκελν. [48]

Πεγή: www.ingworldnews.com [49]