Άνθη Αγγειοσπέρμων, διπλή γονιμοποίηση, καρποί Τζανουδάκης Δημήτριος Καθηγητής τμήματος Βιολογίας Πανεπιστημίου Πάτρας Τηλ. / Fax: 2610997279 Email: tzanoyd@upatras.gr
Εξελικτική πορεία της σχέσης Γαμετοφύτου(n) και Σποριόφυτου(2n) Στα βρυόφυτα το γαμετόφυτο(n) είναι η εμφανής φάση και το σποριόφυτο(2n) εξαρτάται από το γαμετόφυτο. Στα πτεριδόφυτα η εμφανής φάση είναι το Σποριόφυτο το οποίο σύντομα ανεξαρτητοπείται από το γαμετόφυτο. Στα γυμνόσπερμα και στα αγγειόσπερμα τα σποριόφυτα είναι οι εμφανείς φάσεις και τα γαμετόφυτα εξαρτώνται από τα σποριόφυτα
Αγγειόσπερμα (Ανθόφυτα)
Το Άνθος Είναι κατ εξοχήν αναπαραγωγικό όργανο Τα μεταμορφωμένα φύλλα που συμμετέχουν στη δομή του διατάσσονται κατά συγκεντρικούς κύκλους που ονομάζονται σπόνδυλοι (Σέπαλα, πέταλα, στήμονες, καρπόφυλλα)
Τα μέρη του άνθους Ποδίσκος, Η ανθοδόχη, Ο κάλυκας (Το σύνολο των σέπαλων) Η στεφάνη (το σύνολο των πετάλων) Το Ανδρείο (το σύνολο των ανθήρων) Το γυναικείο (το σύνολο των καρπόφυλλων) Τα 4 τελευταία μπορεί να βρίσκονται όλα σε κάποια (τέλεια άνθη) αλλά μπορεί και κάποια να απουσιάζουν (ατελή άνθη). Το ανδρείο (στήμονες) και το γυναικείο (καρπόφυλλα) συμμετέχουν άμεσα στη διαδικασία της αναπαραγωγής και θεωρούνται κύρια μέρη του άνθους, ενώ τα υπόλοιπα συμμετέχουν έμμεσα και θεωρούνται επικουρικά
Αγγειόσπερμα, διπλή γονιμοποίηση Μειωτική διαίρεση λαμβάνει χώρα τόσο στο αρσενικό όσο και το θηλυκό μέρος του άνθους και τα απλοειδή κύτταρα που παράγονται εξελίσσονται, αντίστοιχα, σε αρσενικό Γαμετόφυτο (Θ,Ι,Κ,Λ,Μ,Ν,βγ) και θηλυκό Γαμετόφυτο (Β,Γ,Δ,Ε,Ζ,Η). Βλέπε επόμενες διαφάνειες.
Θηλυκό Γαμετόφυτο (Εμβρυόσακος)
Λίγο πριν την διπλή γονιμοποίηση: Από τη σύντηξη του ενός σπερματικού κυττάρου(σπερματίου) με το ωοκύτταρο προκύπτει το ζυγωτό και από τη σύντηξη του άλλου σπερματίου με τους πολικούς πυρήνες προκύπτει το ενδοσπέρμιο)
Διπλή γονιμοποίηση Αγγειοσπέρμων Από τη σύντηξη του σπερματικού κυττάρου με το ωοκύτταρο προκύπτει το ζυγωτό /Έμβρυο και από τη σύντηξη του άλλου με τους πολικούς πυρήνες το ενδοσπέρμιο. Οι χιτώνες εξελίσσονται σε σπερματικό περίβλημα Και οι υπόλοιπες δομές της Ωοθήκης σε περικάρπιο Έμβρυο, ενδοσπέρμιο, σπερματικό περίβλημα και περικάρπιο συγκροτούν το καρπό μέσα στον οποίο περικλείεται το σπέρμα (Έμβρυο, ενδοσπέρμιο, σπερματικό περίβλημα)
Καρπός Οι χιτώνες εξελίσσονται σε σπερματικό περίβλημα Και οι υπόλοιπες δομές της Ωοθήκης σε περικάρπιο Ο βλαστητικός πυρήνας οι αντίποδες και η συνεργίδα εκφυλίζονται.
Από το άνθος στο σπέρμα και στους Καρπούς Σπερματική Βλάστη: το τμήμα του θηλυκού αναπαραγωγικού οργάνου των Σπερματοφύτων που μετά τη γονιμοποίηση εξελίσσεται σε σπέρμα. Καρπόφυλλα: Μεταμορφωμένα φύλλα που φέρουν τις σπερματικές βλάστες και απαρτίζουν το θηλυκό τμήμα του άνθους (Γυναικείο). Από τα καρπόφυλλα προκύπτει το περικάρπιο των καρπών Ύπερος: Σχηματισμός που προκύπτει είτε από ένα καρπόφυλλο διπλωμένο κατά μήκος, είτε από τη σύμφυση περισσότερων καρποφύλλων. Διακρίνεται σε μια διογκωμένη περιοχή στη βάση του μέσα στην οποία περικλείονται οι σπερματικές βλάστες (Ωοθήκη), σε ένα ενδιάμεσο τμήμα που ονομάζεται Στύλος και ένα ακραίο τμήμα που συλλαμβάνονται οι γυρεόκοκκοι που ονομάζεται Στίγμα.
Καρπός: μια ωριμασμένη ωοθήκη + άλλους συνοδούς ιστούς
Τύποι καρπών Απλοί: προκύπτουν από ένα καρπόφυλλο ή από περισσότερα ενωμένα καρπόφυλλα (Φασολάκι) Συγκάρπια: προκύπτουν από ένα ολόκληρο γυναικώνα όπου κατά την ωρίμανση κάθε καρπόφυλλο διατηρεί την αυτονομία του (Βατόμουρο) Κοινοκάρπια: Προκύπτουν από μια ολόκληρη ταξιανθία (Μούρα, Σύκα)
Τύποι καρπων