172 172/ مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي (نوربخش سامع) دكتر مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي نصرت نوربخش دكتر زهره سامع Comparative study of DMFT index between Monozygotic and Dizygotic twins 1 Nourbakhsh N. DDS. MS. 2 Same Z. DDS. 1 Assistant Prof., Dept of Pediatric Dentistry, Dental School, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan-Iran. 2 Dentist. Key words: DMFT, Monozygotic, Dizygotic, Twins, Dental caries, Hereditary, Determination of Zygosity Purpose: The role of genetic factors in etiology of dental caries is not clear. It seems that twins studies provide valuable material. Thus the aim of the present study was comparison of the total caries experience (DMF and dmf) of 21 pairs of monozygotic twins with that of 29 pairs of dizigotic twins. Methods & Materials: In this descriptive and analytical study, twenty on pairs of monozygotic twins and 29 pairs of dizigotic twins were examined. Determination of zygosity blood group, similarity of a physical features was done. DMF, dmf and Debri Index were determined. T and Spearman correlation tests were used to compare the differences. Results: Results revealed no significant differences in intra and inter pair between the groups. Although, resemblance in DMFT between monozygous twins was greater on the other hand. Debri index and consumption of cariogenic food had highly significant differences in subjects. Conclusion: It can be concluded that environmental factors are major one s in the etiology of dental caries. Beheshti Univ. Dent. J. 2005; 23(1):172-180 خلاصه سابقه و هدف: عليرغم تحقيقات بيشماري كه در زمينة پوسيدگي دندان بعمل آمده هنوز بسياري از جنبه هاي اتيولوژيك بيماري از جمله ارث مبهم است. هدف از اين مطالعه بررسي مقايسة اي ميانگين شاخص DMFT در دوقلوهاي تك تخمكي (Monozygotic) و دوتخمكي (Dizygotic) مي باشد. مواد و روشها: تحقيق به صورت توصيفي تحليلي و مقطعي انجام شد. با توجه به اين اصل كه دوقلوهاي (Monozygotic) MZ ژنتيك يكسان دارند و تفاوت آنها ناشي از محيط است و از طرفي شباهت دوقلوهاي (Dizygotic) DZ نيز در حد خواهر و برادرهاي معمولي مي باشد لذا به نظر مي رسد مقايسه اين دو گروه با هم جهت تعيين غالب بودن يكي از دو عامل محيط و ارث آسانتر باشد. بر اين اساس 50 جفت دوقلوي 6-12 سال (21 جفت 29 جفت (DZ مورد معاينه قرار گرفتند. تشخيص نوع زيگوسيتي با هم جنس بودن مقايسة گروه خوني مشابهت 9 حالت فيزيكي (رنگ چشم مو پوست)شكل (بيني چانه لبها گوشها) ابعاد دستها و قد انجام گرفت. دندانهاي افراد مورد مطالعه به روش محدود مطابق با روش پيشنهادي سازمان بهداشت جهاني معاينه شدند. تجربة پوسيدگي با شاخص هاي DMFT و dmf و بهداشت دهان با شاخص دبري برآورد گرديد. از تست هاي Mann whitney U T و ضريب همبستگي Spearman براي آناليز آماري استفاده شد. يافته ها: نتايج نشان دادند كه شباهت شاخص dmf) (DMF, بين دوقلوهاي MZ بيشتر از DZ بوده اما معني دار نمي باشد. ميانگين استاديار گروه دندانپزشكي كودكان دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان دندانپزشك
مجله دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سال 1384 جلد( 173/23(1 dmf) (DMF, بين دوقلوهاي DZ اختلاف معني دار ندارد (بين گروهي). اعضاي هر جفت دوقلو اعم از MZ يا DZ از نظر عوامل محيطي همچون مقدار مصرف مواد قندي و بهداشت دهان مشابه مي باشند. در كل نمونه ها شاخص DMFT با شاخص دبري و مقدار مصرف مواد قندي ارتباط دارد و اين ارتباط از نظر آماري معني دار مي باشد. نتيجه گيري: در كل مي توان نتيجه گرفت كه عوامل محيطي نسبت به عوامل ژنتيكي در ايجاد پوسيدگي دندان مو ثرترند. تاريخ پذيرش مقاله: 81/10/8 تاريخ تا ييد مقاله: 82/7/19 واژه هاي كليدي: دوقلوهاي تك تخمكي و دوتخمكي پوسيدگي دندان ارث ژنتيك مجله دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سال 1384 جلد( 23(1 : صفحه 172 الي 180 مقدمه چنانچه عوامل متعدد ايجاد كنندة پوسيدگي دندان از قبيل ميكروبها مصرف مواد قندي اسيدها پلاك دنداني جنس شكل و وضع قرارگيري دندانها كميت و كيفيت بزاق و را با دقت بيشتري بازنگري كنيم متوجه مي شويم اساس بسياري از عوامل از قبيل كميت و كيفيت بزاق به ژنتيك باز (1) مي گردد. لذا طرح ارث به عنوان يك عامل مسبب منطقي به نظر مي رسد. پژوهشگران از اواخر سال 1930 براي تعيين علت تنوع استعداد افراد نسبت به پوسيدگي دندان سه جنبه را مورد مطالعه قرار داده اند: 1 بررسي فاميلي 2- بررسي مقايسهاي بين افراد بدون پوسيدگي مستعد پوسيدگي (Caries-free) و (Caries-Susceptible) 3- بررسي بر (2 3) روي دوقلوها. موارد يك و دو تقريبا از جنبههاي مختلف بررسي گرديده اند با اينكه مطالعات مستدل است ولي هنوز مدارك كافي براي اثبات نقش قاطع ژنتيك در مصونيت به پوسيدگي دندان وجود ندارد. تا ثير فاميليال ميتواند محيطي يا ارثي باشد. سنتهاي خانوادگي بر روي عادات غذايي كه خود متغير مهمي است تا ثير قوي (3) دارد. براي بيان نقش مستقيم ژنتيك در پديدة پوسيدگي دندان به نظر مي رسد مطالعه بر (3) روي دوقلوها مفيدتر باشد. با مقايسة دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي نه تنها اثر ژن آسانتر بررسي مي شود بلكه امكان بررسي مقايسه اي عوامل محيطي نيز بيشتر وجود دارد. دوقلوها علاوه بر اينكه رژيم غذايي مشابهي دارند حتما بهداشت دهان و سطح مراقبت از (2) دندانهايشان نيز مشابه ميباشد. در بررسيهاي مقايسهاي نيز با اينكه نتايج قاطع تري گزارش شده اما اساس اختلاف سرشتي است. از طرفي بررسي جنس و ساختمان مينا و ارتباط آن با وقوع پوسيدگي به روشهاي خاص و عموما گران قيمت نياز (3) دارد. لذا در مجموع به نظر مي رسد مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دوتخمكي تا حدودي مي تواند پاسخگوي (2) ميزان ارث در ايجاد پوسيدگي دندان باشد. استفاده از دوقلوها به عنوان الگوي ي جهت تعيين ميزان اثرات محيط
174/ مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي (نوربخش سامع) اولين بار توسط (1875-1876) Francis Galtan بيان گرديد. در حال حاضر بررسي دوقلوها در پژوهش ژنتيكي براساس اين اصل است كه دوقلوهاي انساني از مختلف خصوصا پيشگيري از پوسيدگي دندان استفاده (2 7 8) مي شود. ولي از آنجا كه اساس مطالعه حاضر بر روي دوقلوها مي باشد در اين قسمت صرفا مطالعات دو نوع هستند. دوقلوهاي تك تخمكي (MZ) ناشي از يك تخمك واحد كه بوسيلة يك اسپرم واحد بارور شده و پيرامون پوسيدگي دنداني در دوقلوها مي گردند. به اختصار بررسي دوقلوهاي دوتخمكي (DZ) ناشي از باروري دو تخمك (1924) Siemensa توسط دو اسپرم هستند. بديهي است دوقلوهاي MZ ژنوتيپهاي يكساني دارند در حاليكه دوقلوهاي DZ نسبت نزديكتري از دو برادر و خواهر معمولي با يكديگر ندارند. تفاوتهاي بين دوقلوهاي DZ ارث و محيط (هر دو) (2) ميباشد. از آنجا كه جنينهاي MZ داراي يك نوع ساختمان ژنتيكي ميباشند مطالعة آنها راهنماي باارزشي براي مشخص كردن اندازة تا ثير محيط و عوامل ارثي در بوجود آمدن صفات خصوصا صفات چندعاملي (1 2 5) است. طي ده سال گذشته محققين مجددا به تحقيق پيرامون نقش ژنتيك در ايجاد بيماريهاي دهان و دندان از جمله پوسيدگي دنداني و بيماريهاي پريودنتال (6) روي آوردهاند. در تحقيقات اوليه تا كيد نسبتا زيادي ارثي بودن بيماريهاي دهان و دندان وجود داشته است. ولي با يافتههاي باليني بدست آمده نقش ژنتيك بصورت جزي ي مطرح شده است. امروزه با پيشرفت علم ژنتيك و دسترسي به تكنيكهاي دستكاري DNA و روشهايي از جفت دوقلوي پوسيدگي دندانهاي شيري را در 41 25 جفت DZ 7-14 ساله بررسي نمود. او نتيجه گرفت كه ارث نقش مهمي در تكامل (1927) تعداد پوسيدگي ندارد. Bachroch, و Young كلي پوسيدگي دندانهاي شيري را در 58 جفت دوقلوي 43 جفت دوقلوي DZ كمتر از 9 سال اندازه گيري نموده نكتة مثبتي دال بر نقش ارث در پوسيدگي دندان ذكر نكردند. Goldberg (1930) با استفاده از آزمون F تعداد پوسيدگي دنداني 42 جفت دوقلوي DZ را با هم مقايسه كرد و نتيجه گرفت كه اختلاف در دوقلوهاي DZ بطور معنيداري بيشتر از دوقلوهاي (9) MZ است. Dalberg و همكاران (1942) در بررسي خون تفاوت معنيداري در دوقلوهاي DZ از حيث پوسيدگي دنداني بدست نياوردند ولي با محاسبة ارزشهاي قياسي مربوط به عوامل ژنتيكي و محيطي به اين نتيجه رسيدند كه حداقل نسبت عوامل ژنتيكي به عوامل محيطي موثر بر بروز پوسيدگي 1 به 2 مي باشد عوامل ژنتيكي قابل جمله بررسي سيستم HLA (Huamn Leukocyte اغماض نيستند هر چند كه عوامل محيطي قوي (10) Loce) (Quantative Troit هيبريد كردن ترند. QTL Antigen) (Caries Experience Ratio) CER (1958) Horowitz را سلولها مهندسي ژنتيك و Polymerase Chain ) PCR (Reaction از اين علم وسيع و پيچيده در زمينه هاي در 3 جفت دوقلوي 9 جفت دوقلوي DZ ارزيابي
مجله دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سال 1384 جلد( 175/23(1 نمود و نتيجه گرفت كه بطور معني داري شباهت ميزان پوسيدگي در دوقلوهاي MZ بيشتر از دوقلوهاي DZ (11) است. (1959) Mansbridge جهت ارزيابي اهميت وراثت و محيط در بروز پوسيدگي تحقيق گسترده اي را در مورد 224 جفت دوقلوي هم جنس (96 جفت جفت 128 (DZ در افراد 5-17 سال انجام داد. او براي تشخيص زيگوسيتي از اثر انگشتان و شباهتهاي فيزيكي (فنوتيپ) استفاده نمود و گزارش كرد كه هر چند شباهت تعداد پوسيدگي دنداني بين دوقلوهاي MZ بيشتر از DZ است ولي از حيث آمار اين تفاوت معنيدار نيست. در واقع تا ثير عوامل محيطي را به وضوح بيشتر (1963) Caldwell و Finn جفت دوقلوي (10) از عوامل ژنتيكي عنوان نمود. پوسيدگي دنداني را در 35 31 جفت دوقلوي DZ در افراد 7-15 سال بررسي نمودند. آنها گزارش كردند شباهت پوسيدگي دنداني در دوقلوهاي MZ به مراتب بيشتر از دوقلوهاي DZ است. به عبارتي ارث نقش عمده اي در (12) استعداد به پوسيدگي دندان دارد. (1968) Borrass با استفاده از آزمون 2 way ANOVA 64 جفت دوقلوي MZ را با 33 جفت دوقلوي DZ از حيث تعداد پوسيدگي دنداني مقايسه كرد و نتيجهگرفت كه ارث در مقدار پوسيدگي دنداني (9) مو ثر است. (1973) Bordoni شيوع پوسيدگي دندانهاي شيري 17 جفت دوقلوي MZ كه به روش شباهت ظاهري تشخيص داده شده بودند را مورد مطالعه قرار داد. وي با استفاده از راديوگرافي و برآورد (13) خود بدست آورد. dmfs اختلاف معني داري در نتايج Geddah و همكاران (1977) 100 جفت دوقلوي (27 جفت 64 جفت DZ و MZ 9 جفت ناشناختة) 3-8 ساله را از حيث تعداد دندانهاي پوسيده و شدت پوسيدگي ارزيابي نمودند و نتيجه گرفتند كه زمان شروع پوسيدگي تحت كنترل ژنتيكي مي 120 جفت (14) باشد. (1979) 100 جفت دوقلوي Fair دوقلوي DZ هم جنس را با طيف سني 5-15 سال مورد بررسي قرار داد. براي تعيين زيگوسيتي بطور جداگانه هر يك از جفت ها را از حيث رنگ مو قوام مو رنگ چشم فرم گوش تواناي ي لوله نمودن زبان و ميزان حساسيت حس چشاي ي با هم مقايسه نمود و براي برآورد ميزان پوسيدگي دندان از شاخص DMF و dmf استفاده كرد. نتايج با آزمون F واريانس درون گروهي و بين گروهي وجود اختلاف معني دار را بين دوقلوها نشان داد. (1990) Gao پوسيدگي دنداني را در 280 جفت دوقلوي هم جنس (186 جفت (DZ و 94 جفت MZ بررسي قرار داد. با استفاده از شاخص هاي مورد HI و DMFs (شاخص وراثت) گزارش نمود هر چند در دوقلوهاي تك تخمكي اختلاف كمتر شباهت بيشتر و ارتباط بالاتر مي رود ولي نتايج از جهت آماري معني دار نمي باشد. لذا وي نتيجه گرفت كه تا ثير محيط در شروع پوسيدگي برجسته (15) تر از ارث مي باشد. (1993) Conry تعداد دندانهاي ترميم شدة سطوح
176/ مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي (نوربخش سامع) دنداني ترميم شده و تعداد سطوح پوسيده شده را در 44 جفت دوقلوي 22 جفت دوقلوي DZ بررسي نمود. دوقلوها همگي از زمان نوزادي از يكديگر جدا و در محيطهاي مختلف زندگي كرده بودند. با استفاده از آناليز واريانس شباهت دوقلوهاي MZ بطور معني داري بيشتر از دوقلوهاي DZ بدست آمد. او نتيجه گرفت كه وراثت (9) در ايجاد پوسيدگي دنداني نقش دارد. (1998) Liu 82 جفت دوقلو را در سنين 6-12 سال از حيث DMF با يكديگر مقايسه و براي تعيين زيگوسيتي از روش DNA Finger Printing استفاده كرد. وي گزارش نمود كه تا ثير ژنتيك در پوسيدگي دندان ضعيف (16) است. هدف از مطالعة حاضر بررسي ميانگين شاخص DMFT در دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي مي باشد. مواد و روشها در اين تحقيق توصيفي تحليلي كه در پاي يز سال 1378 انجام گرفت 50 جفت دوقلوي 6-12 ساله از مدارس نواحي پنج گانة شهر اصفهان انتخاب و در دو مرحله مورد بررسي قرار گرفتند. مرحلة اول تشخيص زيگوسيتي از سه طريق 1- همجنس بودن دوقلوهاي MZ 2- مقايسة گروه خوني 3- روش مشابهت انجام پذيرفت. علاوه بر ظاهر كلي 9 حالت فيزيكي شامل رنگ چشم رنگ مو رنگ پوست قد شكل بيني شكل چانه شكل لبها ابعاد دستها شكل گوشها با استفاده از روش چشمي و مشاهدة تمام رخ توسط مجري تحقيق ارزيابي گرديد. براي تا ييد بيشتر در پرسشنامه از هر عضو دوقلو جداگانه سو ال مي شد كه آيا ميزان شباهت شما در حدي بوده است كه فاميل يا دوستان يا معلمين شما در تشخيص شما مشكل داشته باشند بدين ترتيب در مرحله اول 21 جفت دوقلوي تك تخمكي و 29 جفت دوقلوي دوتخمكي انتخاب شدند. البته در انتخاب دوقلوهاي دوتخمكي سعي شد دوقلوهايي را كه بيشترين شباهت را بهم داشتند انتخاب شوند. در مرحله دوم معاينة دهاني دوقلوها از حيث وضعيت پوسيدگي دندانها با استفاده از شاخصهاي dmf و DMF براساس روش پيشنهادي سازمان بهداشت جهاني و وضعيت بهداشت دهان براساس شاخص دبري انجام (17) شد. علت استفاده از شاخص dmf علاوه بر DMF طيف سني كودكان مورد مطالعه (6-12 سال) بود. در افراد بالاي 8 سال تنها dmf دندانهاي خلفي برآورد شد. جهت تعيين شاخص دبري دندانهاي زير مورد بررسي قرار گرفتند. سطح فاسيال مولار اول سمت راست و چپ فك بالا كه كاملا رويش يافته اند. سطح فاسيال سانترال راست فك بالا و چپ فك پايين و سطح لينگوال مولار اول سمت راست و چپ فك پايين كه كاملا رويش يافتهاند. ميزان دبري موجود توسط كاربرد سوند معين مي گرديد. شاخص دبري توسط جمع ميزان نمره هاي بدست آمده تقسيم بر 6 (تعداد دندان ها) بدست آمد: = 1 دبري پراكنده در مارجين لثه با ارتفاع كمتر از يك ميلي متر. = 2 تجمع دبري دور تا دور مارجين لثه با ارتفاع بيش از
مجله دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سال 1384 جلد( 177/23(1 يك ميليمتر. = 3 تجمع دبري بطور پراكنده بر روي تمام سطوح (18) دندان. تعداد دفعات مصرف مواد قندي وعده هاي غذايي و سابقة استفاده از فلورايد موضعي نيز در پرسشنامه قيد شده بود. آناليزهاي آماري زير در اين بررسي مورد استفاده قرار گرفتند: اعضاي هر جفت دوقلو از نظر عوامل محيطي نظير مصرف فلورايد بصورت دهان شويه مصرف مواد قندي و شاخص دبري مشابه بودند. صرف نظر از دو قلو بودن شاخصهاي DMFT و دبري براساس آزمون U با يكديگر ارتباط داشتند. هر چقدر نمره شاخص دبري بيشتر بود مقدار DMFT نيز بالاتر بود. (0/001=P) مقايسة ميانگين DMFT در كل نمونه ها (100 نفر) در Mann Whitney براي ارزيابي متغيرهاي كمي T Test ارتباط با تعداد دفعات مصرف مواد قندي بين براي ارزيابي متغيرهاي كيفي و ضريب وعده هاي غذايي نشان داد هر چقدر تعداد دفعات U Test همبستگي Spearman براي برآورد ميزان شباهت شاخص DMFT درون گروهي هر يك از اعضاء دوقلوها. مصرف مواد قندي بيشتر باشد DMFT بالاتر بوده اين اختلاف معني دار مي باشد. (0/003=P) جدول 1. مقايسة ميانگين DMFT دندانهاي داي مي بين دو گروه تك تخمكي و دو تخمكي نتيجه آزمون ميانگين انحراف شاخص تعداد DMFT معيار گروه t =0/05 df=98 1/58 2/ 19 42 تك تخمكي P = 0/963 1/ 86 2/ 20 58 دو تخمكي جدول 2. مقايسة ميانگين dmft دندانهاي شيري بين دو گروه تك تخمكي و دو تخمكي نتيجه آزمون شاخص ميانگين انحراف تعداد dmft معيار گروه t =0/19 df=98 2/58 4/ 11 42 تك تخمكي P = 0/963 2/ 76 44/ 22 58 دو تخمكي يافته ها ميانگين شاخصهاي dmft و DMFT بين دوقلوهاي 0/847=P) (0/963=P تفاوت معني داري نداشت. DZ (جداول 1 و ( 2 مقايسة شاخصهاي DMFT و dmft بصورت درون گروهي بين هر جفت دوقلو نشان داد كه شباهت شاخصها بين دوقلوهاي MZ بيشتر از دوقلوهاي DZ است. Difference براي دوقلوهاي Mean DZ به ترتيب عبارت بودند از 0/33 و 0/58 كه با آزمون t اختلاف معني دار نبود. =0/742) 1 (P 2 =0/442 P شاخص دبري بصورت درون گروهي بين دوقلوهاي DZ اختلاف معني داري نداشت. اعضاي هر جفت دوقلو از اين حيث مشابه بودند. (جداول 3 و 4)
178/ مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي (نوربخش سامع) جدول 3. بررسي مقايسه اي شاخص دبري بين دوقلوهاي تك تخمكي بطور مثال شايد گستردهترين بررسي اپيدميولوژيك در اين ارتباط متعلق به (1959) باشد. وي با Mansbridge 3 2 1 0 گروه شاخص دبري تحقيق بر روي 224 جفت دوقلو و كاربرد انگشت نگاري و فنوتيپ نتيجه گرفت كه تا ثير عوامل محيطي بوضوح تك تخمكي 2 1 11 7 1 تك تخمكي 0 2 12 7 2 گروه P = 0/543 χ 2 = 0/368 جدول 4. بررسي مقايسه اي شاخص دبري بين دوقلوهاي دوتخمكي بيشتر (10) از عوامل ژنتيكي است. جديدترين تحقيق مربوط به (1998) Liu مي باشد. وي در بررسي 82 جفت دوقلو با استفاده از DNA Finger Printing گزارش كرد شاخص DMFT اختلاف معني داري بين دوقلوهاي (16) DZ ندارد. البته مطالعات دقيقي كه حمايت كنندة تا ثير ارث در پوسيدگي دنداني هستند نيز انجام گرفته است. (1963)Finn (1979) Fairpo Mansbridge Gedda و (1973) Bordoni (1959) (1977) همگي در مطالعات خود اختلاف معني داري در وضعيت پوسيدگي دندان بدست (4 10 12-14) آوردند. Fairpo (1979) علت شاخص دبري 3 2 1 0 دو تخمكي 2 2 8 17 1 دو تخمكي 0 5 10 14 2 P = 0/571 χ 2 = 0/1 اختلاف معني دار را استفاده از آزمون F و شاخص CER بحث نتايج بدست آمده از بررسي حاضر نشان مي دهند كه هر چند شباهت دوقلوهاي تك تخمكي از حيث DMF (dmf) بيشتر از دوقلوهاي دو تخمكي است ولي اين شباهت از نظر آماري معني دار نيست. در واقع به نظر مي رسد عوامل محيطي نسبت به عوامل ژنتيكي نقش مهمتري را در اتيولوژي پوسيدگي دنداني ايفا ميكنند. اين نتيجه با نتايج حاصل از مطالعات قبلي هماهنگي (4 10 15) دارد. لازم به ذكر است عليرغم كاربرد روشهاي مختلف از حيث تشخيص زيگوسيتي و يا تعداد نمونهها نتايج گزارش شده در مطالعات قبلي تقريبا يكسان است. به جاي شاخص DMFT عنوان نموده است. با جمع بندي مطالب موجود در اين كه عامل ارث در پوسيدگي دندان نقش دارد شكي نيست. اما اين مطلب كه ژنتيك در چه سطحي و چگونه نقش خود را در پديدة پوسيدگي دندان ايجاد ميكند به مطالعات بيشتري نياز دارد. بعضي از مو لفين عنوان نمودهاند ژنتيك بيشتر در استعداد به پوسيدگي يا عاري از پوسيدگي بودن (Caries free) يا (12) Caries Active بودن نقش دارد. برخي عنوان نمودهاند كه ژنتيك در سطوح ابتلاء به پوسيدگي نقش دارد نه ميزان كلي (13) DMFT و بالاخره عده اي معتقدند (14) ژنتيك در زمان شروع پوسيدگي موثر است. صرف
مجله دانشكده دندانپزشكي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سال 1384 جلد( 179/23(1 نظر از رابطة ژنتيك با تعداد و سطوح درگيري دندانها برخي از پژوهشگران عوامل ژنتيك را حتي در تكامل (19) عادات غذايي موثر ميدانند. Pados (1989) عادات غذايي دوقلوهاي DZ هم جنس در ارتباط با غذاهاي پوسيدگي زا را با هم مقايسه نمود و گزارش كرد عادات غذايي دوقلوهاي MZ بطور معني داري شبيه تر از (20) دوقلوهاي DZ است. در سال Kinnby 1995 و همكاران تا ثير 15 عامل اجتماعي را بر رفتار مصرف مواد قندي در 177 كودك 4 ساله بررسي نموده نتيجه گرفتند: تا سن 4 سالگي مصرف مواد قندي تا حد بالايي تحت تا ثير عوامل (21) ذاتي است. البته در مطالعة حاضر صرف نظر از دوقلو بودن نمونه ها ارتباط سطح بهداشت دهان و تعداد دفعات مصرف مواد قندي (به عنوان دو عامل عمدة محيط) با DMFT بررسي گرديد كه در مورد هر دو عامل نيز اختلاف معني داري بين افراد وجود داشت. با توجه به اينكه نتايج بررسي حاضر صرفا از نظر آماري معنيدار بوده است مشخص ميشود عوامل محيطي غالب هستند در كمتر مطالعهاي اين مقايسه انجام گرفته است و اين خود حاي ز اهميت است. نتيجه گيري پوسيدگي دندان حاصل همكاري مشترك ژنها و محيط با برتري نقش محيط است. References: 1. Shuler CF: Genetic aspects of dental caries in twins. J Dent Edu 2001;65:1038-45. 2. McDonald RE, Avery DR: Dentistry for the child and Adolescent. 7 th Ed. St. Louis: The C.V. Mosby Co. 2000; Chap6:96-97. 3. Mandel ID: Nature vs Nurture id dental caries. J Am Dent Assoc 1994;125:1345-51. 4. Fairpo CG: Total caries experience in Monozygotic and like-sexed Dizygotic twins of Caucasoid origin aged 5 to 15 years. Arch Oral Biol 1979;24:491-94. 5. Potter RH: Twin half sibs: a research design for genetic epidemiology of common dental disorders. J Dent Res 1990;69:1527-30. 6. Hassell TM, Harris EL: Genetic influence in caries and periodontal disease. Crit Review Oral Biology 1995; 6:319-342. 7. Townsend GC, Aldred MJ, Bartold PM, et al: Genetic aspects of dental disorders. Aust Dent J 1998;43:269-286. 8. Suzuki N, Karihara Y: Dental caries susceptibility in mice is closely linked to the CH-2 region on Chromosome 17. Caries Res 1998;32:262-295. 9. Conry JP, Messer LB, Borass JC, Appeli DP, Bouchard JR: Dental caries and treatment characteristics in human twins reard apart. Arch Oral Biol 1993;38:937-943. 10. Mansbridge JN: Hereditary and dental caries. J Dent Res 1959;38:337-347. 11. Horowitz SL, Osborne RH, Degeorge FV, et al: Caries experience in twins. Science N Y 1958;128:300-301.
180/ مقايسه شاخص DMFT بين دوقلوهاي تك تخمكي و دو تخمكي (نوربخش سامع) 12. Finn SB, Caldwell RC: Dental caries in twins. A comparison of the caries experience of monozygotic twins, dizygotic twins and unrelated children. Arch Oral Biol 1963;8:571-585. 13. Bordoni N, Dono R, Manffredi C, Allegrotti I: Prevalence of dental caries in twins. Journal of Dentistry for Children 1973;40:440-443. 14. Gedda L, Brenci G: The chronogentics of caries in primary dentition. Acta Genet Med 1977;26:17-20. 15. Cao XJ: Dental caries in 230 pairs of same-sex twins. Zhonghua Kou Qiany Y Xue Za Zli 1990;25:18-20,61. 16. Liu H, Deng H, Cao CF, et al: Genetic analysis of dental traits in 82 pairs of female- female twins. Clin J Dent Res 1998;1:12-16. 17.مهرداد - ك: شاخصهاي اپيدميولوژيكي بين المللي در تحقيقات دندانپزشكي. چاپ اول. تهران: جهاد دانشگاهي شهيد بهشتي 1367 فصل 4: صفحه 32 18.مقدس- ح موزه مب: انساج پريودنشيوم در سلامت و بيماري. چاپ اول. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهي شهيد بهشتي :1366 فصل.441-442 :28 19. Atasu M: Dermatoglyphic findings in dental caries: a preliminary report: Journal of Clinical Pediatric Dentistry 1998;22:147-150. 20. Pados R, Metneki J: Comparative study of the consumption of cariogenic food in monozygotic and same-sex dizygotic twins. Oral Health 1936;130:503-509. 21. Kinnby CG, Lande J: Influence of social factors on surgery products. Behavior in 4-year old children with regard to dental caries experience and information at child health centers. Acta Odontology Scandinavi 1995;53:105-111.