ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΜΗ ΒΙΑΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Νικόλαος Χ. Μπέκας Greek classroom of Masterστην "Κοινωνική Παιδαγωγική και μάχη ενάντια στη νεανική βία"
Λόγοι που με ώθησαν στην εκπόνηση του συγκεκριμένου Μεταπτυχιακού Μετά το τέλος των βασικών σπουδών μου και την κτήση του Πτυχίου της Ελληνικής Φιλολογίας, άρχισα να αναζητώ ένα μεταπτυχιακό, το οποίο θα με εξέλισσε περισσότερο, ως εκπαιδευτικό. Αφού,λοιπόν, εργαζόμουν ήδη στην ιδιωτική εκπαίδευση και χωρίς να αντιμετωπίζω ιδιαίτερα προβλήματα, όσον αφορά τη σχολική βία ή την ετερότητα στο σχολικό περιβάλλον, άρχισα να προσανατολίζομαι σε ένα μεταπτυχιακό master, που θα αφορούσε τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση ή τη Σχολική Βία και το σχολικό εκφοβισμό και αυτό γιατί, παρόλο που δεν χρειαζόταν να αντιμετωπίσω τέτοιου είδους προβλήματα, γύρω μου παρατηρούσα τη δομή και τη σύσταση της σύγχρονης ελληνικής και παγκόσμιας κοινωνίας να αλλάζει διαρκώς και να χαρακτηρίζεται από την πολυπολιτισμικότητακαι τον πλουραλισμό.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Το θέμα της Έκθεσης Έκφρασης που θα διδάξω θα είναι το ακόλουθο: «Ένα από τα φαινόμενα που μαστίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες είναι και ο Ρατσισμός. Οι διάφορες μορφές που μπορεί να πάρει, αποτελούν το ιδεολογικό υπόβαθρο πολλών βίαιων ανθρώπινων συμπεριφορών. Αφού αναλύσετε τα αίτια που γεννούν το φαινόμενο και τις συνέπειες που επιφέρει, να διατυπώσετε τους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα του Ρατσισμού».
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Ορισμός Ρατσισμός ονομάζεται η διάκριση σε βάρος ατόμων, κοινωνικών ομάδων ή κατηγοριών ατόμων, που προσδιορίζονται με βάση τα φυλετικά ή και πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά, με συνέπεια την ανάπτυξη αισθήματος υπεροχής και ανωτερότητας προς αυτούς. Μορφές -Φυλετικός: διακρίσεις βασισμένες στη διαφορετικότητα του χρώματος ή εναντίον φυλών του τρίτου κόσμου. -Εθνικός: η αίσθηση της υπεροχής ενός έθνους έναντι των άλλων (εθνικισμός, σοβινισμός). -Κοινωνικός: διακρίσεις βασισμένες σε πολιτικές, ιδεολογικές, πνευματικές, οικονομικές, πολιτιστικές διαφορές, διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, των μειονοτήτων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ 1 ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΟΥΝ ΤΟ ΡΑΤΣΙΣΜΟ Πνευματικά -Υιοθέτηση ρατσιστικών αντιλήψεων στα πλαίσια της κοινωνικοποίησης, μέσω των πρωτογενών και δευτερογενών κοινωνικών ομάδων (π.χ. οικογένεια, σχολικό περιβάλλον). Ηθικά - Η έλλειψη αρχών και αξιών οδήγησε το σύγχρονο άνθρωπο στην εξαχρείωση. Ψυχολογικά -Η τάση ανθρώπων ή ομάδων να διατηρούν σε υψηλό επίπεδο την αυτοεκτίμηση, το γόητρο και το κύρος τους (σύμπλεγμα ανωτερότητας και προσωπικής υπεροχής). Κοινωνικά -Οι κοινωνίες μέσα στις οποίες αναπτύσσεται ο κοινωνικός ρατσισμός είναι εξισωτικές, δηλαδή είναι κοινωνίες που αγνοούν τις τυπικές διαφορές μεταξύ των ατόμων. Οικονομικά -Ο οικονομικός ανταγωνισμός μεταξύ κοινωνικών ομάδων στη διεκδίκηση περιορισμένων θέσεων εργασίας, οικονομικού οφέλους και αγαθών (π.χ. οι μετανάστες απειλούν τα οικονομικά συμφέροντα των μόνιμων κατοίκων -μελών μιας κοινωνίας, γι αυτό εύκολα υιοθετούνται προκαταλήψεις και στερεότυπα σε βάρος τους).
Εθνικιστικά -Ο κίνδυνος αφομοίωσης των μικρών λαών από ισχυρά κράτη ενισχύει το αίσθημα της αυτοσυντήρησης και τους συσπειρώνει γύρω από τα εθνικά τους χαρακτηριστικά. Πολιτικά -Στις πολυπολιτισμικές, έστω και δημοκρατικές, κοινωνίες, δε γίνονται πάντα σεβαστά τα δικαιώματα ατόμων ή ομάδων ή παραβιάζονται και από τις δύο πλευρές (και από τα θύματα και από τους φορείς του ρατσισμού).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ 2 Ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΦΕΡΕΙ Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Οικονομικές - εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους δυνατούς Κοινωνικές - κοινωνική ανισότητα και δυσλειτουργία: Πολιτικές -αποσταθεροποίηση από την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την έλλειψη αξιοκρατίας Ψυχολογικές - απαισιοδοξία και απογοήτευση όσων αντιμετωπίζονται ρατσιστικά Πνευματικές - προσήλωση σε στερεότυπα και αντιλήψεις, δογματικός τρόπος σκέψης Ηθικές - έλλειψη αξιών, αρχών και ιδανικών
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ 3 Ο ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ: ΤΡΟΠΟΙ ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΤΕΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Άτομο - Ευαισθησία κατανόηση, ανεκτικότητα, σεβασμός στο διαφορετικό Οικογένεια - Καλλιέργεια σεβασμού προς το διαφορετικό - Απαλλαγή από προκαταλήψεις και στερεότυπα - Μετάδοση αξιών και υψηλού ήθους Σχολείο -Ανθρωπιστική παιδεία απαλλαγή του σχολείου και ιδιαίτερα του λυκείου από το μανδύα του προπαρασκευαστικού σταδίου για το πανεπιστήμιο. ΜΜΕ - Εκπομπές με αντιρατσιστικό περιεχόμενο - Συζητήσεις με πνευματικούς ανθρώπους για το νοσηρό φαινόμενο του ρατσισμού. Κράτος -Κατάλληλο ήθος πολιτικής ηγεσίας, ώστε να μην καλλιεργούν οι ίδιοι οι ηγέτες ρατσιστικές τάσεις στους πολίτες
ΙΙ. ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 1. Διαμάχη ανάμεσα σε δύο μαθητές από διαφορετική χώρα προέλευσης (γηγενής και αλλοδαπός). 2. Διαμάχη και απειλή για σωματική βία ανάμεσα σε δύο μαθητές διαφορετικού φύλου (αγόρι και κορίτσι) Τόσο το πρώτο, όσο και το δεύτερο περιστατικό έλαβαν χώρα μέσα στη σχολική τάξη κατά τη διάρκεια του μαθήματος. Το πρώτο οφειλόταν στο πείραγμα κοροϊδία του γηγενή μαθητή κατά του αλλοδαπού και στη συνέχεια την απειλή αλλοδαπού σε βάρος του γηγενή. Το δεύτερο οφειλόταν σε παλαιότερη παρεξήγηση που υπήρχε μεταξύ του αγοριού και του κοριτσιού, η οποία ξαναήρθε στην επιφάνεια.
Συμπέρασμα: Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η παραγωγή γραπτού λόγου και συγκεκριμένα το μάθημα της Έκθεσης είναι ικανό να συμβάλει στη συμφιλίωση ανάμεσα σε αλλοδαπούς και γηγενείς μαθητές, καθώς και να αμβλύνει τις διαφορές ανάμεσα σε διαφορετικούς ανθρώπους.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Έπειτα από τη διδασκαλία του μαθήματος ζήτησα από τους μαθητές τα ακόλουθα: Να γράψουν ένα κείμενο Έκθεσης Έκφρασης με θέμα το οποίο σχετίζεται με τον ρατσισμό, το φανατισμό και τη βία γενικότερα. Εκτός από το θέμα το οποίο δίδαξα και το σχεδιάγραμμά του υπάρχει στο Διδακτικό Σχεδιασμό τους έδωσα το δικαίωμα να επιλέξουν και άλλα τα οποία είναι τα ακόλουθα:
Με δεδομένη την αλληλεξάρτηση των λαών και την για πολλούς λόγους αναπόφευκτη επίδραση του ενός λαού πάνω στον άλλο να γράψετε ένα άρθρο για την εφημερίδα του σχολείου σας, στο οποίο θα κάνετε λόγο για τους λόγους που, κατά τη γνώμη σας, την υπαγορεύουν και για τις προϋποθέσεις που πρέπει να εξασφαλισθούν, ώστε οι άνθρωποι και οι λαοί να μπορέσουν να συλλειτουργούν γόνιμα και αποδοτικά για όλους.»
«Ως τελειόφοιτος να γράψεις ένα άρθρο για την τοπική εφημερίδα. Στο άρθρο αυτό κάνεις λόγο για τα δικαιώματα του παιδιού και τη συχνή καταπάτησή τους. Αφού αναφέρεις με συντομία περιπτώσεις καταπάτησης των δικαιωμάτων αυτών, προσπάθησε να προτείνεις τρόπους με τους οποίους η παγκόσμια κοινότητα μπορεί να τα προστατεύσει».
«Με αφορμή τα συχνά κρούσματα βίας που προκαλούνται σε διάφορες περιοχές από αλληλοσυμπλεκόμενουςοπαδούς ποδοσφαιρικών ομάδων, το πολιτιστικό κέντρο του Δήμου σας οργανώνει εκδήλωση για τις επιπτώσεις του φανατισμού των ατόμων στην καθημερινότητά τους. Σε μια δεκάλεπτη ομιλία σας, να επισημάνετε τις αρνητικές όψεις του φανατισμού στην κοινωνική ζωή και να προτείνετε τρόπους για την αντιμετώπισή τους».
ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ
ΣΚΙΤΣΑ ΜΑΘΗΤΩΝ