1 / 8 Αγροτική Ανάπτυξη Ο αγροτικός τοµέας είναι βασικός πυλώνας ανάπτυξης για την Κρήτη. Στο παρόν κείµενο καταγράφουµε προτάσεις της Περιφερειακής Οργάνωσης Κρήτης των Ανεξάρτητων Ελλήνων µετά από συνεργασία µε τους κατά περιφερειακή ενότητα Γραµµατείς Αγροτικής Ανάπτυξης του Κινήµατος οι οποίοι είχαν και την ευθύνη επαφής µε τους τοπικούς φορείς για την καταγραφή των αιτηµάτων και προτάσεών τους. Κεντρικό ζήτηµα είναι η διασφάλιση του εισοδήµατος της αγροτικής οικογένειας και ο τερµατισµός της διαφθοράς από την προβληµατική λειτουργία ενώσεων. Προτείνουµε υιοθέτηση εξωστρεφών επιχειρηµατικών πολιτικών µε έµφαση στην τυποποίηση τόσο των παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων (ελαιόλαδο, κρασί, µέλι, τυροκοµικά, αιγοπρόβειο κρέας, χοιρινό, πουλερικά, κηπευτικά, εσπεριδοειδή, αβοκάντο) όσο και νέων (βρώσιµη κρητική χλωρίδα, χαρούπι, σαλιγκάρια, υπερτροφές κ.λ.π.). Θεωρούµε σηµαντική την αξιοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων για τη δηµιουργία εταιρείας cargo που θα προωθήσει εξαγωγές κρητικών προϊόντων στις παγκόσµιες αγορές µε τρόπους που δεν θα αντιστρατεύονται τα συµφέροντα κλάδων που σχετίζονται µε τις µεταφορές αλλά θα λειτουργούν συµπληρωµατικά προς αυτούς. Στενή συνάφεια µε αυτό το ζήτηµα έχει και η υποστήριξη της προσπάθειας για να ενταχθεί µια ευρεία γκάµα τοπικών προϊόντων στα ΠΟΠ. Προτείνουµε την παροχή ισχυρών κινήτρων σε νέους παραγωγούς που, είτε επιθυµούν να αναλάβουν εκµετάλλευση αλλού, όταν αυτή χηρεύει, είτε διαθέτουν δικές τους εκµεταλλεύσεις, τις οποίες τις έχουν αφήσει χέρσες και ανεκµετάλλευτες και επιθυµούν πλέον να τις εκµεταλλευτούν. Σε αυτό θα συµβάλει και η δηµιουργία εξειδικευµένων προγραµµάτων επιχορηγήσεων υπό τη µορφή κινήτρων και µπόνους συνδεδεµένων µε τη διάθεση των προϊόντων σε επιλεγµένες εγχώριες αγορές ή αγορές του εξωτερικού. Ιδιαίτερη µέριµνα απαιτείται για τον αλιευτικό τοµέα: Επιστηµονική παρακολούθηση και καταγραφή του πλήθους και της ποιότητας των αλιευµάτων, καθορισµός κανόνων αλιείας, επιτήρηση από το Λιµενικό Σώµα των αλιευτικών περιοχών και προστασία του αλιευτικού στόλου από επεµβάσεις ή παρενοχλήσεις ανταγωνιστών. Καταπολέµηση της παράνοµης αλιείας µε αυστηρές ποινές, καθώς και θεσµοθέτηση καθολικής απαγόρευσης της αλιείας σε θαλάσσιες περιοχές µε σηµαντική βιοποικιλότητα, σύµφωνα µε τη διεθνή πρακτική. Ιδιαίτερη σηµασία έχει και η παροχή κινήτρων για αντικατάσταση αλιευτικών σκαφών και εξοπλισµού καθώς και η αντιµετώπιση προβληµάτων που προκύπτουν από την εµφάνιση νέων ειδών στη Μεσόγειο. Ανακήρυξη της ΑΟΖ και διασφάλιση των αλιευτικών δικαιωµάτων εντός αυτής. Προτείνουµε τη σταδιακή αποδέσµευση των αγροτών από τα δάνειά τους µε σύνδεση της διαγραφής ή του περιορισµού του χρέους τους σε συνάρτηση µε τον εξαγωγικό προσανατολισµό της παραγωγής τους και της ωφέλειας αυτής στο αγροτικό και εµπορικό ισοζύγιο της χώρας. Παροχή φορολογικών κινήτρων (µείωση τελών και κατάργηση φόρων µεταβίβασης ακινήτων) για συνενώσεις του µικρού κλήρου σε µεγαλύτερες εκµεταλλεύσεις, ακόµη και µε ίδρυση αγροτικών εταιριών ειδικού σκοπού. Ενθάρρυνση δηµιουργίας εξωστρεφών αγροτικών επιχειρήσεων και παροχή φορολογικών απαλλαγών σε αυτές. Χρηµατοδότηση από Τράπεζα Επενδύσεων καθώς και από τις τοπικές τράπεζες, της έρευνας και τεχνολογίας των εγχώριων ποικιλιών και φυλών. Για το σκοπό αυτό απαιτείται η καταγραφή, µελέτη και αξιοποίηση των τοπικών ποικιλιών φυτών και κτηνοτροφικών ειδών, περιλαµβανοµένων και των αλιευµάτων σε συνεργασία µε εξειδικευµένες ερευνητικές µονάδες και επιχειρήσεις, όπου είναι
απαραίτητο, για τη διατήρηση της τοπικής βιοποικιλότητας. Καθιέρωση νέων απολύτως διαφανών και συµβατών µε τα ευρωπαϊκά δεδοµένα, διαδικασιών ελέγχου και πιστοποίησης προϊόντων προς εξαγωγή, και προώθηση των προϊόντων αυτών σε συνεργασία µε τη βιοµηχανία σε επιλεγµένες αγορές του εξωτερικού. Διάθεση κονδυλίων στην έρευνα των εγχώριων ποικιλιών και φυλών, καθώς και σχετικά µε τις βιοκαλλιέργειες στο πλαίσιο πάντοτε της αειφόρου γεωργίας. Η ολοκληρωµένη καταγραφή του φυτικού και ζωικού κεφαλαίου θα πρέπει να συνδυασθεί µε χαρτογράφηση των επισιτιστικών αναγκών σε αγροτικά προϊόντα και ζωική παραγωγή, ώστε να υλοποιηθεί η προσπάθεια αυτάρκειας τροφίµων, αλλά και να διευκολυνθεί η συγκέντρωση στρατηγικών αποθεµάτων για µελλοντική εθνική ή διεθνή επισιτιστική κρίση καθώς η Κρήτη µπορεί να αποτελέσει βασικό πυλώνα για την αγροδιατροφική αυτάρκεια της χώρα και να καταστεί πλεονασµατική σε µεγάλο φάσµα προϊόντων ώστε να ενισχυθεί η εξωστρέφειά της. Η ενίσχυση της εξωστρέφειας στον αγροδιατροφικό τοµέα πρέπει να διαπνέει όλες τις παρεµβάσεις και πρωτοβουλίες, Σε αυτό το πλαίσιο είναι ιδιαίτερης σηµασίας και η περαιτέρω ανάπτυξη των ιχθυοκαλλιεργειών και των παραγωγών θαλασσινών (οστρακοειδή), προκειµένου να διατηρηθεί και επεκταθεί η ισχυρή θέση στην πανευρωπαϊκή αγορά, µε εισαγωγή και νέων ειδών και ποικιλιών ανάλογα µε τις ανάγκες της αγοράς στο εξωτερικό. Θα τονίσουµε ότι απαιτείται αυστηρό χωροταξικό σχέδιο βοσκοτόπων και δασών, κτηµατογράφηση και καταγραφή αγροτικών και κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων ανά Περιφέρεια και ανά είδος καλλιέργειας, καθώς και περιοχών προστατευµένης αλιείας και χώρων και περιόδων αναπαραγωγής αλιευµάτων. Η καταγραφή αυτή θα πρέπει να συνδυασθεί και µε την κατάρτιση ολοκληρωµένου και διαρκώς ενηµερωµένου µητρώου κατ επάγγελµα αγροτών, κτηνοτρόφων και αλιέων, µητρώου αγροτικών, κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων, αλιευτικών περιοχών, µητρώου εµπόρων, µητρώου εµπόρων γεωργικών εφοδίων, καθώς και υιοθέτηση προστατευτικών πολιτικών ως προς τη διατήρηση της εκµετάλλευσης και τη συνέχισή της από γενιά σε γενιά µε τρόπο που να προστατεύει τον κατακερµατισµό του κλήρου. Είναι προφανές ότι η πρόταση αυτή αφορά συνολικά τη χώρα. Ωστόσο, η Κρήτη µπορεί να πρωτοπορήσει αξιοποιώντας και την παρουσία ερευνητικών µονάδων στην Κρήτη που µπορούν να συµβάλουν σε αυτή την κατεύθυνση και να δηµιουργήσει υποδοµές που στη συνέχεια θα επεκταθεί η χρήση τους σε όλη τη χώρα περιλαµβανοµένης και της δηµιουργίας βάσεων ανοικτών δεδοµένων του αγροδιατροφικού τοµέα που θα συµβάλει και στην ανάπτυξη καινοτόµων πληροφοριακών συστηµάτων και ψηφιακών εφαρµογών µε µεγάλη προστιθέµενη αξία. Τονίζουµε την ανάγκη εκτέλεσης εγγειοβελτιωτικών έργων, διάνοιξης αγροτικών και δασικών δρόµων, κατασκευής υδροταµιευτήρων, καναλιών, διάνοιξη κοιτών ποταµών, µε άµεση χρηµατοδότηση τόσο από το πρόγραµµα Δηµοσίων Επενδύσεων όσο και από άλλες πηγές. Κάθε έργο θα συνοδεύεται από εκτίµηση περιβαλλοντικού κινδύνου και, όπου αρµόζει, από ενέργειες για άµβλυνση του κινδύνου. Εφαρµογή της µεθόδου της αφαλάτωσης για την διασφάλιση της αναγκαίας επάρκειας νερού ιδίως σε περιοχές που έχουν σοβαρά προβλήµατα άρδευσης και γενικότερα ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος εξάντλησης του υδροφόρου ορίζοντα. Χρειάζεται να καθιερωθούν αυστηροί έλεγχοι και ποινές σε όσους επιχειρούν παράνοµες σηµάνσεις προϊόντων τρίτων χωρών ως δήθεν ελληνικά ή κρητικά. Σε αυτό θα συµβάλει και η ιχνηλάτηση µε 2 / 8
σύγχρονες µεθόδους για πιστοποίηση κρητικών προϊόντων. Υιοθέτηση δυναµικής πολιτικής ως προς την προέλευση, τυποποίηση, πιστοποίηση και εξαγωγή των τοπικών προϊόντων, ειδικά δε σε όσα διαθέτουν σήµα κατατεθέν ή Προστατευµένη Ονοµασία Προέλευσης. Συµπληρωµατικά απαιτείται και η διαρκής ενηµέρωση των αγροτών, κτηνοτρόφων και αλιέων για τις νέες καλλιέργειες, τις µεθόδους τους, τα χαρακτηριστικά των ποικιλιών και φυλών, ώστε να είναι συµβατές µε τις κλιµατολογικές προκλήσεις και σταδιακή στροφή της παραγωγής σε τοπικής προέλευσης ποικιλίες και φυλές. Αναγκαία είναι η συνεχής επιµόρφωση των γεωπόνων και των κτηνιάτρων και ενίσχυση του ρόλου τους καθώς και η συνεχής επιµόρφωση των παραγωγών µας σε σχέση µε τις πρακτικές αειφόρου γεωργίας και τη διατήρηση της υγείας του εδάφους και των υδάτινων πόρων. Ίδρυση αγροτικών σχολών αξιοποιώντας τους θεσµούς των Επαγγελµατικών Λυκείων και των Ινστιτούτων Επαγγελµατικής κατάρτισης ώστε να αναβαθµιστεί επαγγελµατικά ο αγροτικός τοµέας, ιδιαίτερα σε περιοχές µε παράδοση/προοπτικές σε αγροτικές καλλιέργειες, κτηνοτροφία. Πρακτική άσκηση φοιτητών Γεωπονικών και Κτηνιατρικών Σχολών σε χώρους πρωτογενούς παραγωγής. Επιβράβευση παραγωγών οι οποίοι παρουσιάζουν καταγεγραµµένο έργο παραγωγής µε βάση τις αρχές της αειφόρου γεωργίας και της προστασίας του περιβάλλοντος. Τα µέτρα αυτά, σε συνδυασµό µε ένταση της ενηµέρωσης για τη χρήση φυτοφαρµάκων θα συµβάλουν στην περιστολή των κινδύνων από την αλόγιστη χρήση τους τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τους ίδιους τους παραγωγούς. Η αναδιάρθρωση των υπηρεσιών αρµόδιων Υπουργείων µπορεί να συµβάλει ώστε να διατεθεί επιστηµονικό προσωπικό από τα γραφεία στις εκµεταλλεύσεις και δηµιουργία αποκεντρωµένων παρατηµάτων τους, µε πλήρεις αρµοδιότητες, ώστε να καταπολεµηθεί η γραφειοκρατία και η απώλεια χρόνου στις πιστοποιήσεις ή στην έκδοση εγγράφων εξαγωγής ή εµπορίας. Η ενίσχυση της εξωστρέφειας συνδέεται στενά µε την επιµόρφωση των παραγωγών σε πρακτικές προώθησης προϊόντων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Προτείνουµε τη µετατροπή της πολιτικής των επιδοτήσεων σε πολιτική επιβραβεύσεων µέσω της ΕΕ, υπό τη µορφή ακόµη και χρηµατικής συνεισφοράς του κράτους στην παραγωγή, ιδιαίτερα σε παραγωγούς που, είτε παράγουν τοπικά προϊόντα (ποικιλίεςφυλές), είτε διαθέτουν την παραγωγή τους για εξαγωγή από την οποίαν το κράτος βελτιώνει το εµπορικό του ισοζύγιο. Υιοθέτηση µέτρων διευκόλυνσης των εξαγωγών, όπως καθιέρωση εξαιρετικά σύντοµων προθεσµιών πιστοποίησης της παραγωγής και ενεργοποίηση νέων εναλλακτικών µεθόδων και καναλιών προώθησης της παραγωγής, είτε διαδικτυακά, είτε µε επιδότηση συµµετοχής σε διεθνείς εκθέσεις, είτε και µε διοργάνωση road shows αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων σε στοχευµένες αγορές (Ρωσία, Αραβικός κόσµος, Β. Αµερική, Β. Ευρώπη, Κίνα). Είναι ώριµες οι συνθήκες για τη θεσµοθέτηση και λειτουργία κρατικών και ιδιωτικών ανταλλακτηρίων προϊόντων, καθώς και σφαγείων και ψυγείων, ανά περιφερειακή ενότητα ή σε επίπεδο περιφέρειας, στελεχωµένων µε επιστηµονικό προσωπικό και αυστηρή τήρηση κανόνων υγιεινής και προδιαγραφών ασφαλείας. Περιορισµός δράσης µεσαζόντων, µεγαλεµπόρων, χονδρεµπόρων και κυκλωµάτων εµπορίας/διακίνησης που λειτουργούν µε τη µέθοδο καρτέλ. Αναγκαία είναι η ύπαρξης πλοίων ασφαλείας στους λιµένες της Κρήτης σε περιόδους παρατεταµένων απεργιακών κινητοποιήσεων ώστε να µην παρεµποδίζεται η οµαλή διακίνηση ευπαθών προϊόντων, 3 / 8
ιδιαίτερα αγροτικών προϊόντων και να ελαχιστοποιούνται οι συνακόλουθες ζηµίες που τελικά πλήττουν το εισόδηµα της αγροτικής οικογένειας. Ζωτικής σηµασίας ζήτηµα είναι η αναµόρφωση του συστήµατος δασοπροστασίας µε την καταπολέµηση της πολυδιάσπασης αρµοδιοτήτων, τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων πρόληψης, την έλλειψη πόρων και ανθρώπινου δυναµικού, την απουσία ενιαίου φορέα δασοπροστασίας, την αποδυνάµωση της Δασικής Υπηρεσίας, την απουσία δασικών χαρτών και δασολογίου και των αδυναµιών σε επιχειρησιακό επίπεδο. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην προστασία των περιαστικών δασών που αποτελούν τους τελευταίους πνεύµονες για τα αστικά κέντρα. Να ενισχυθεί το θεσµικό καθεστώς προστασίας τους, να αποσαφηνιστούν τυχόν ιδιοκτησιακές διεκδικήσεις και να δοθεί έµφαση στις αναδασώσεις. Προτείνουµε να διασφαλιστούν οι προϋποθέσεις για έλεγχο της ελεύθερης βόσκησης ώστε να προστατεύονται οι καλλιέργειες καθώς και η προώθηση της σποράς ειδών που ενδείκνυνται για ζωοτροφές σε ανεκµετάλλευτες εκτάσεις ώστε να µειωθεί και το κόστος εκτροφής. Προτείνουµε τη συνεργασία των παραγωγών µε την Οµογένεια και ειδικά µε όσους διατηρούν και λειτουργούν στην αλλοδαπή καταστήµατα υγειονοµικού ενδιαφέροντος (εστιατόρια, καφετέριες, παµπ, µπυραρίες, καφέ) για τον κατ αποκλειστικότητα εφοδιασµό τους µε ελληνικά συσκευασµένα, τυποποιηµένα και πιστοποιηµένα προϊόντα. Αυτό θα πρέπει να συνδυασθεί µε την µελέτη και επέκταση των πρωτοβουλιών σύµπραξης των εξαγωγικών επιχειρήσεων στους κλάδους των τροφίµων, ποτών και αρωµατικών φυτών και την ανάδειξη του προτύπου της Κρητικής Διατροφής µέσω των τοπικών προϊόντων. Απαιτείται επίσης η ενίσχυση της προβολής και προώθησης των τοπικών αγροτικών προϊόντων σε συνδυασµό και µε την αξιοποίηση αγροτικής εκθέσεων στην Κρήτη και στο εξωτερικό, αξιοποίηση του τουρισµού κρουαζιέρας µε τη δηµιουργία ειδικών πρατηρίων πώλησης τοπικών προϊόντων υψηλής ποιότητας για τους επισκέπτες αυτής της κατηγορίας. Δυναµική προώθηση των κρητικών προϊόντων στις τουριστικές µονάδες του νησιού καθώς και σε µονάδες που σιτίζουν σηµαντικό αριθµό προσώπων όπως είναι οι φοιτητικές λέσχες, οι στρατιωτικές µονάδες κ.λ.π. σε συνεργασία και µε καταξιωµένους αρχιµάγειρες και αλλαγή του µοντέλου επιδοτήσεων ώστε να δίνονται οικονοµικά κίνητρα στους παραγωγούς που προωθούν τα προϊόντα τους στις ανωτέρω περιπτώσεις. Σήµανση σε επιχειρήσεις εστίασης για τη χρήση ελαιολάδου σε σαλάτες, τηγάνισµα κ.λ.π. καθώς και σήµανση αλλεργιογόνων και συµβατότητας εδεσµάτων για δίαιτες (vegetarian, vegan, Κρητική Διατροφή...). Εκτός των προτάσεων που ήδη διατυπώθηκαν και σχετίζονται µε τις ιδιαίτερες συνθήκες και δυνατότητες της περιφέρειας, θεωρούµε αναγκαίες και κάποιες γενικότερες επισηµάνσεις σε θέµατα εθνικής πολιτικής: Προτείνουµε αφορολόγητο αγροτικό πετρέλαιο κίνησης και ουσιαστική µείωση των ειδικών φόρων για τα γεωργικά, κτηνοτροφικά και αλιευτικά µηχανήµατα και εγκαταστάσεις. Μείωση των εργοδοτικών εισφορών γεωργικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών επιχειρήσεων και εκµεταλλεύσεων. Περαιτέρω, η µείωση του κόστους εφοδίων µπορεί να επιτευχθεί µε την αναγραφή ενδεικτικής τιµής στα γεωργικά εφόδια ενώ ο περιορισµός των περιβαλλοντικών κινδύνων µε την υποχρεωτική τήρηση της ανακύκλωσης των συσκευασιών φαρµάκων και λιπασµάτων, όπως οφείλουν να κάνουν οι εταιρείες παραγωγής. Οι τιµές παραγωγού να διαµορφώνονται µε βάση ένα νέο αναπτυξιακό µοντέλο, σε τιµές αγοράς και µετά την αντιµετώπιση της παρασιτικής διαµεσολάβησης που καθηλώνει το εισόδηµα του παραγωγού, µε την αναδιανοµή της προστιθέµενης αξίας του πρωτογενούς τοµέα και τη µετατόπιση τουλάχιστον του 50% αυτής, από τους µεσάζοντες, στις παραγωγικές τάξεις. Η διαµόρφωση του αγροτικού ΑΕΠ θα πρέπει να 4 / 8
αφορά στο άθροισµα όχι µόνο της παραγωγής των αγροτικών, κτηνοτροφικών και αλιευτικών προϊόντων σε τιµές παραγωγού και στον τόπο παραγωγής τους, αλλά σε τιµές αγοράς και, για τα εξαγώγιµα προϊόντα, στις τιµές διαπραγµάτευσης των αντίστοιχων commodities στα Διεθνή Χρηµατιστήρια Προϊόντων, συµπεριλαµβάνοντας στη διαµόρφωσή του και το άθροισµα των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται από µη διαχωρίσιµες δευτερεύουσες δραστηριότητες, αγροτικές, κτηνοτροφικές, αλιευτικές ή µη (π.χ. προµήθεια βιοµάζας κτηνοτροφικών ή αγροτοβιοµηχανικών εκµεταλλεύσεων, σε µονάδες παραγωγής ενέργειας από βιοµάζα). Θα σταθούµε ιδιαίτερα σε ένα θέµα που αφορά την ανάπτυξη της υπαίθρου και τη διασύνδεση του αγροδιατροφικού τοµέα µε τον κλάδο του Τουρισµού: Προτείνουµε τη βιωµατική προσέγγισης της ελληνικότητας και της κρητικότητας µέσα από τη σύνδεση της τουριστικής εµπειρίας µε µορφές καθολικής µάθησης που θα αξιοποιούν και θα συνδυάζουν την αυθεντική ψυχαγωγία και πνευµατική ανάταση µε ήπιες µορφές περιήγησης - φυσιογνωσίας και γνωριµία µε µεθόδους, τεχνικές, υλικά και εργαλεία µαγειρικής, τυροκοµίας, οινοποιίας, χειροτεχνίας, οικοδοµικής, κεραµικής, καλλιτεχνικής δηµιουργίας. Ιδιαίτερη σηµασία έχει και η διαµόρφωση προγραµµάτων φιλοξενίας και εθελοντικής προσφοράς έργου από νέους, φοιτητές, εκπαιδευτικούς και ερευνητές από όλο τον κόσµο που ενδιαφέρονται να συµβάλουν στη ανάδειξη χώρων και περιοχών που έχουν εγκαταλειφθεί ή κινδυνεύουν να αλλοιωθούν από την αλόγιστη ανάπτυξη. Η καταγραφή, µε ευθύνη των τοπικών κοινωνιών και των δήµων, χώρων δυνητικής φιλοξενίας που χρήζουν αποκατάστασης, σε συνεργασία και µε τη σύµφωνη γνώµη των ιδιοκτητών τους, θα µπορούσε να διαµορφώσει τελικά, µε τη συνεργασία και φορέων του κατασκευαστικού τοµέα, ένα συνολικό περιφερειακό σχέδιο επανακατοίκησης και αναζωογόνησης της κρητικής υπαίθρου. Η επανακατοίκηση της υπαίθρου είναι και η καλύτερη εγγύηση για την αποτελεσµατική προστασία του περιβάλλοντος και εξισορρόπηση των τάσεων που διαµορφώνει η παράλληλη ύπαρξη µεγάλων επενδυτικών σχεδίων. Σε αυτό το πλαίσιο θεωρούµε αναγκαία την εµπλοκή των τοπικών κοινωνιών στη διαχείριση του πολιτιστικού τους κεφαλαίου ώστε να αναπτυχθεί η συνείδηση του οικοδεσπότη και να επιδιωχθεί η συµπλήρωση του οικογενειακού εισοδήµατος µε τη διοργάνωση περιηγήσεων και ξεναγήσεων καθώς και µαθησιακών δραστηριοτήτων µαγειρικής, τυροκοµίας, χειροτεχνίας, συλλογής αγροτικών προϊόντων και σύνδεση αυτών των δράσεων µε την Κρητική Διατροφή. Θα πρέπει να σηµειώσουµε ότι στενά συνδεδεµένο µε την ανάπτυξη του αγροτικού τοµέα είναι και το ζήτηµα της ανάδειξης και προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος στην Κρήτη καθώς αυτό αποτελεί τον πολυτιµότερο αναπτυξιακό πόρο. Θεωρούµε ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος για πρωτοβουλίες προώθησης σύγχρονων µεθόδων βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Η Κρήτη θα µπορούσε λόγω γεωγραφίας και κλίµατος να κηρυχθεί Πράσινη Περιφέρεια και η σήµανση "παράγεται στην Κρήτη" να γίνει συνώνυµο του απαλλαγµένου από επιβλαβείς ουσίες διατροφικού προϊόντος. Σε συνδυασµό µε την επιστηµονικά τεκµηριωµένη αξία της Κρητικής Διατροφής, αυτό θα συνέβαλε στη διαµόρφωση ενός νέου διατροφικού προτύπου µε διεθνή προβολή και αξία και ανάλογη επίδραση στο εισόδηµα των καλλιεργητών, κτηνοτρόφων, µελισσοκόµων και αλιέων της Κρήτης. 5 / 8
Ειδικότερες προτάσεις Περιφερειακή Ενότητα Χανίων: Ενίσχυση και ανάδειξη του Μεσογειακού Αγρονοµικού Ινστιτούτου Χανίων για ίδρυση και λειτουργία επαγγελµατικών σχολείων του αγροτικού και αγροτουριστικού τοµέα και µε παράλληλο στόχο τη συστηµατική µελέτη, προβολή, προστασία και αξιοποίηση του φυσικού κεφαλαίου της Κρήτης σε συνδυασµό και µε την Κρητική Διατροφή. Σύνδεση αγροτικής ανάπτυξης µε τοµέα τουρισµού για την ανάπτυξη της υπαίθρου: Ανάπτυξη υποδοµών χειµερινού τουρισµού και ανάδειξη παραδοσιακών οικιστικών συνόλων και κτηνοτροφικών οικοδοµηµάτων στον ορεινό όγκο των Λευκών Ορέων σε συνδυασµό µε την ανάδειξη και άλλων περιοχών φυσικού κάλλους για Φυσιολατρικό και Περιπατητικό Τουρισµό πέραν του Εθνικού Δρυµού της Σαµαριάς. Ανάπλαση και αξιοποίηση λιµνών Αγιάς και Κουρνά. Διασφάλιση των αναγκών άρδευσης του νοτίου τµήµατος της Κισσάµου είτε µε αποκατάσταση λιµνοδεξαµενής Χρυσοσκαλίτισσας είτε µε δηµιουργία νέας. Προτάσεις που αφορούν τους καλλιεργητές κηπευτικών στην περιοχή της Φαλάσαρνας: Κατασκευή του δεύτερου τµήµατος του αγωγού από Σφηνάρι προς Πλάτανο για τη διασφάλιση επάρκειας ύδατος άρδευσης στην περιοχή της Φαλάσαρνας που αποτελεί σηµαντικό πόλο καλλιέργειας κηπευτικών. Σηµειώνεται ότι υπάρχουν ενστάσεις επί του προτεινόµενου τµήµατος αγωγού από Νωπήγεια προς Πλάτανο καθώς ενδέχεται να είναι ασύµφορο και προβληµατικό όσον αφορά την άρδευση των καλλιεργειών κηπευτικών της Φαλάσαρνας. Μέριµνα για επάρκεια του αναγκαίου εργατικού δυναµικού για να λειτουργήσουν οι αγροτικές εκµεταλλεύσεις µε διασφάλιση εφαρµογής της υφιστάµενης εργατικής νοµοθεσίας. Μέριµνα για την προώθηση των κηπευτικών και πέραν των αγορών των Βαλκανίων. Αντιµετώπιση προβληµάτων στις συναλλαγές µε ξένους εµπόρους ώστε να διασφαλίζεται η αποπληρωµή των εξαγόµενων προϊόντων. Αντιµετώπιση µη επιτηρούµενων αιγοπροβάτων που προκαλούν καταστροφές σε καλλιέργειες. Επίσπευση των διαδικασιών αδειοδότησης από το Δασαρχείο για το οικόπεδο που έχει επιλεγεί για τη δηµιουργία συσκευαστηρίου. Περαιτέρω καθυστερήσεις ενδέχεται να προκαλέσουν προβλήµατα στην εκτέλεση προγραµµάτων που έχουν εγκριθεί. Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύµνου: Περαιτέρω αξιοποίηση του φαραγγιού Μύλων Ρεθύµνης. Δηµιουργία θεµατικού πάρκου. Απεµπλοκή του θέµατος της Σχολής Ασωµάτων από τη γραφειοκρατία και πλήρη αξιοποίησή της για τη δηµιουργία εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδοµών για την υποστήριξη του γεωργοκτηνοτροφικού τοµέα και του αγροτουρισµού. 6 / 8
Αποτελεσµατική προστασία και ευαισθητοποίηση πολιτών και επισκεπτών για τις παραλίες αναπαραγωγής της Caretta-Caretta. Αξιοποίησή τους για φυσιολατρική παρατήρηση και µαθησιακές δραστηριότητες για µικρούς και µεγάλους. Αξιοποίηση Φράγµατος Ποταµών Ρεθύµνης και επέκταση του κεντρικού αγωγού Πηγής-Πρίνου Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου: Εκτέλεση έργων αγροτικής οδοποιίας στις αγροτικές περιοχές του Ηρακλείου και ιδίως σε εκείνες µε µεγάλη αγροτική ανάπτυξη όπως η περίπτωση του Δήµου Γόρτυνας. Ενίσχυση, ανάδειξη και επέκταση των δραστηριοτήτων Πανεπιστηµίου των Ορέων. Προτάσεις για την ανάπτυξη της υπαίθρου µε ενίσχυση του αγροτουρισµού και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος: Αξιοποίηση µε προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και χώρων φυσικού κάλλους στο Γιούχτα και τα Αστερούσια. Ενίσχυση της προστασίας της ορνιθοπανίδας στο όρος Γιούχτας και ανάδειξή του σε χώρο φυσιολατρικής παρατήρησης µε εµπλοκή και της τοπικής κοινωνίας. Προτάσεις γενικότερης πολιτικής στον αγροτικό τοµέα από την οργάνωση του Ηρακλείου: Δίκαιη αντιµετώπιση καλλιεργητών και κτηνοτρόφων σε θέµατα επιδοτήσεων. Αποτελεσµατικές ρυθµίσεις που θα διασφαλίζουν την αρµονική συνύπαρξη και συνεργασία µεταξύ αυτών των δύο σηµαντικών επαγγελµατικών οµάδων του πρωτογενή τοµέα. Αντιµετώπιση παθογενειών όσον αφορά το θεσµικό πλαίσιο λειτουργίας των αγροτικών φορέων όπως για παράδειγµα το πλαίσιο που διέπει την εκλογή αντιπροσώπων στις πρωτοβάθµιες συνεταιριστικές οργανώσεις. Αυστηρή αντιµετώπιση περιπτώσεων ενώσεων/συνεταιρισµών που εµφανίζουν ελλειµµατικούς ισολογισµούς ώστε να διασφαλιστεί η εξυγίανση του χώρου µε την καταπολέµηση της διαπλοκής και του σφετερισµού των συλλογικών φορέων προς προσωπικό όφελος. Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου: Αναβάθµιση των υφιστάµενων τµηµάτων Τεχνολογικής Εκπαίδευσης και συνδέονται µε το παραγωγικό προφίλ του Λασιθίου στον πρωτογενής τοµέα. Το Τµήµα Εµπορίας & Διαφήµισης του ΤΕΙ Κρήτης στην Ιεράπετρα βρίσκεται αντιµέτωπο µε οριστικό κλείσιµο (σχέδιο Αθηνά) κάτι που θα πρέπει να επανεξεταστεί και καθώς και η λειτουργία του Τµήµατος Τεχνολογίας Τροφίµων που ενώ έχει τυπικά ιδρυθεί δεν έχει λειτουργήσει ποτέ. Υλοποίηση αρδευτικών στην Ιεράπετρα που κρίνονται απαραίτητα για την υποστήριξη του αγροτικού τοµέα όπως η Προσαγωγός Διώρυγα Μύρτου και το Φράγµα του Αγίου Ιωάννη. Ανάδειξη και αξιοποίηση του γεωπάρκου της Σητείας σε συνδυασµό και µε τα υπόλοιπα γεωπάρκα του νησιού, µέσα και από την σήµανση και ανάδειξη του µονοπατιού Ε4. Αξιοποίηση µε προστασία του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και ανάδειξη σηµαντικών αρχαιολογικών χώρων και χώρων φυσικού κάλλους σε συνδυασµό και µε την ανάπτυξη υποδοµών χειµερινού τουρισµού και ανάδειξη αρχαιολογικών θέσεων, σπηλαίων, 7 / 8
παραδοσιακών οικιστικών συνόλων και κτηνοτροφικών οικοδοµηµάτων στον ορεινό όγκο Δίκτυ µε ιδιαίτερη έµφαση στο Οροπέδιο Λασιθίου και το Δικταίον Άντρο. 8 / 8