Smart Crops 3 χρειαζεται σχεδιασμοσ για καθε προϊον, Για καθε περιοχη, ΓΙΑ καθε ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Γιάννης Πανάγος Εκδότης Διευθυντής Αγαπητέ αναγνώστη, Το ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στον τομέα της αγροτικής παραγωγής γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Το έδειξε η προσέλευση των επισκεπτών στη φετινή 25η Agrotica στη Θεσσαλονίκη, το δείχνουν οι καθημερινές συζητήσεις και αναφορές επί του θέματος στα μέσα ενημέρωσης (τελευταία τα αγροτικά απασχολούν ακόμα και τις εκπομπές μαγειρικής), το δείχνει και η αυξημένη κίνηση, το τελευταίο διάστημα, στα καταστήματα αγροτικών εφοδίων και στα γεωπονικά γραφεία. Πέρα από τις διεθνείς εξελίξεις, που θέλουν τη ζήτηση για αγροτικά προϊόντα και κυρίως για προϊόντα διατροφής να ενισχύεται, το αυξημένο ενδιαφέρον για τον πρωτογενή τομέα στη χώρα μας έχει να κάνει με τις αλλαγές που συντελούνται στο παραγωγικό μοντέλο, στο οποίο δομείται με τον καιρό η ελληνική οικονομία. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι απλά. Τα περιθώρια κέρδους στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής παραμένουν στενά και γίνονται ακόμα στενότερα όσο δεν διαμορφώνεται έ- να σταθερό πλαίσιο αρχών και κανόνων στη λειτουργία της αγοράς, όσο δεν υπάρχει έ- νας συνεπής προσανατολισμός σε προϊόντα με συγκριτικό πλεονέκτημα, όσο δεν έχει καταρτιστεί ένα στρατηγικό σχέδιο για τη μετάβαση στο νέο παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας και ένας «οδικός χάρτης» με τις επιλογές μείζονος σημασίας στον τομέα της αγροτικής παραγωγής. Είναι αλήθεια ότι πολύ συχνά τον τελευταίο καιρό, οι ίδιοι οι αγρότες, σε συνεργασία με τους βασικούς συντελεστές της αγοράς, αναζητούν εναγωνίως νέους προσανατολισμούς καθώς και λύσεις σε επιμέρους ζητήματα. Αυτές οι πρωτοβουλίες, ωστόσο, σε καμιά περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το έλλειμμα προγραμματισμού και οργάνωσης του τομέα από την επίσημη Πολιτεία. Έτσι, μπορεί η φετινή άνοιξη να μη μοιάζει με τις άλλες, για να δικαιωθούν όμως οι προσδοκίες παλιών και νέων αγροτών, δεν είναι αρκετή μια νέα ρητορική γύρω από τις δυνατότητες της ελληνικής γεωργίας. Χρειάζεται σχεδιασμός και συντονισμένη δράση για κάθε προϊόν, σε κάθε περιοχή και σε κάθε εκμετάλλευση. Στο βαμβάκι, για παράδειγμα, είναι χρόνια τώρα που τα στοιχεία δείχνουν πως με αυτό το πλαίσιο λειτουργίας η καλλιέργειά του στη χώρα μας δεν έχει μέλλον. Αντίθετα, οι προοπτικές θα άλλαζαν θεαματικά, αν υιοθετούνταν μια άλλη λογική αναβάθμισης, ταξινόμησης και αξιοποίησης της εγχώριας παραγωγής με στόχο την κατάκτηση σημαντικών νέων υπεραξιών προς όφελος όλων των συντελεστών του κλάδου, κυρίως όμως των παραγωγών, στις πλάτες των οποίων στηρίζεται το μέλλον της καλλιέργειας. Μπροστά στο φόβο της εγκατάλειψης, όλο και περισσότεροι κρίκοι της «αλυσίδας», που α- ναπτύσσεται γύρω από το προϊόν, δείχνουν διατεθειμένοι να αλλάξουν βηματισμό και να συμβάλλουν στην αναβάθμιση και τιμολόγηση της ποιότητας. Μπροστά σ αυτή την προοπτική, οι καλλιεργητές από την πλευρά τους είναι υποχρεωμένοι να αναπροσαρμόσουν την τακτική τους, να κινηθούν δραστήρια προς την επιλογή νέων αποδοτικών ποικιλιών και συστημάτων παραγωγής, να ξέρουν από την αρχή πού θέλουν να φθάσουν, να είναι λιγότερο επιφυλακτικοί στις λύσεις της συμβολαιακής που μπορούν να επιλέξουν, να πιστεύουν στη διαφοροποίηση χωρίς να φείδονται του επιπλέον κόστους. Την ίδια στιγμή, επόμενοι κρίκοι της αλυσίδας (εκκοκκιστήρια, κλωστήρια κ.ά.) οφείλουν να σεβαστούν αυτή την προσπάθεια διαφοροποίησης από την πλευρά του παραγωγού και να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο ενίσχυσης της τιμής του προϊόντος, προκειμένου το όλο εγχείρημα να έχει μονιμότερο χαρακτήρα και βοήθεια από όλες τις πλευρές. SMART CROPS 02/2014 ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική, η κατά παράφραση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του περιοδικού με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. IΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΕΚΔΟΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ: ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Green Box Εκδοτική Α.E. Νίκης 24, Σύνταγμα, 105 57, Tηλ. 210/3232905, Fax 210/3232967 E-mail: info@agronews.gr www.agronews.gr Γιάννης Πανάγος Ελένη Δούσκα Νίκος Κατσένιος Πέτρος Αλεξανδρής Γιάννης Τσατσάκης ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ/ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: ΔΙΑΝΟΜΗ: ΕΚΤΥΠΩΣΗ/ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Αθηνά Βέη Παναγιώτης Αραβαντινός Ζωή Μπουλέρου Ελισάβετ Μπουζαλάκου Ευρώπη Πρακτορείο Διανομής Τύπου Α.Ε. Εκτυπώσεις ΙΡΙΣ Α.Ε.Β.Ε. 03_editorial.indd 3 2/19/14 6:21 PM
4 Smart Crops ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 08 20 34 06 Εαρινές σπορές Η καλλιέργεια που θα επιλέξουν, οι σπόροι και οι τεχνικές κυριαρχούν στις συζητήσεις των αγροτών 08 Βαμβάκι Η βελτίωση της ποιότητας, μέσα από την τυποποίηση, θα δώσει την ώθηση που ζητά η καλλιέργεια 20 Καλαμπόκι Παραμένει διαχρονική επιλογή, που όμως καλείται να ακολουθήσει τις διεθνείς απαιτήσεις 34 Ηλίανθος Υβρίδια προσαρμοσμένα στις προσδοκίες των παραγωγών και στις απαιτήσεις των βιομηχανιών βιοντίζελ 40 Βιομηχανική ντομάτα Τις κατάλληλες ποικιλίες ανάλογα με το παραγόμενο προϊόν πρωθούν οι μεταποιητές 52 Θρέψη και λίπανση Ανάλυση εδάφους και λίπανση για στοχευμένη χρήση λιπασμάτων και πλήρη θρέψη των φυτών 60 Μελέτη για τους σπόρους από τη Rabobank 04_05_PERIEXOMENA.indd 4 2/19/14 7:29 PM
04_05_PERIEXOMENA.indd 5 2/19/14 4:01 PM
6 Smart Crops ΕΑΡΙΝΕΣ ΣΠΟΡΕΣ Αυτη η ανοιξη δεν θα ειναι σαν τις αλλεσ Το ζωηρό ενδιαφέρον των παραγωγών εν όψει της εαρινής σποράς καταγράφεται τις τελευταίες εβδομάδες στις σημαντικότερες αγροτικές περιοχές της χώρας. Η καλλιέργεια που θα επιλέξουν, οι σπόροι, οι τεχνικές, ακόμα και οι καιρικές συνθήκες κυριαρχούν στις συζητήσεις μεταξύ των συντελεστών της αγροτικής παραγωγής. Ωστόσο, περιοριστικός παράγοντας εξακολουθεί να είναι η μειωμένη ρευστότητα, η οποία σε αρκετές περιπτώσεις καθορίζει και τις επιλογές των καλλιεργητών. Του Νίκου Κατσένιου 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 6 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 7 Τα περιθώρια κέρδους στην πρωτογενή παραγωγή παραμένουν οριακά και για το λόγο αυτό αρκετοί είναι οι παραγωγοί που έχουν στραφεί σε καλλιέργειες χαμηλών εισροών, όπως τα χειμερινά σιτηρά. Το νερό άρδευσης αποτελεί επίσης μια παράμετρο που απασχολεί τους α- γρότες, εξαιτίας της μειωμένης εδαφικής υγρασίας σε αρκετές περιοχές, λόγω των περιορισμένων βροχοπτώσεων του χειμώνα. Όσον α- φορά τις τεχνικές καλλιέργειας, η τεχνογνωσία αποτελεί ένα σημαντικό σύμμαχο, για να μπορέσει μια καλλιέργεια να είναι προσοδοφόρα. Εκτός όμως από την προσπάθεια των παραγωγών, χρειάζεται και η απαραίτητη βελτίωση στους κανόνες λειτουργίας της αγοράς. Οι προσπάθειες αυτές θα πρέπει να εφαρμοστούν στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης της γεωργίας, στο νέο θεσμικό πλαίσιο που διέπει την Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά και στις ιδιαίτερες συνθήκες που διαμορφώνουν το κλίμα στην ελληνική οικονομία. Βαρύνουσα σημασία στις αποφάσεις των επαγγελματιών του χώρου δείχνει να έχει και ο μειωμένος ρόλος των Συνεταιριστικών Οργανώσεων και η περιορισμένη συμμετοχή τους στην αγορά αγροτικών προϊόντων. Περισσότερα τα φθινοπωρινά σιτηρά Το περασμένο φθινόπωρο, τα χειμερινά σιτηρά καλλιεργήθηκαν έστω και οριακά σε μεγαλύτερη εκτάση, ωστόσο παρατηρούνται σημαντικές διακυμάνσεις ανά περιοχή. Αυξημένες είναι οι εκτάσεις που καταλαμβάνουν τα σκληρά σιτάρια και τα κριθάρια, ενώ μείωση καταγράφουν οι εκτάσεις του μαλακού σιταριού. Σημαντική αύξηση παρουσιάζουν και οι εκτάσεις που καταλαμβάνει το κριθάρι βυνοποίσης, καθώς αρκετοί παραγωγοί αναζητούν την ασφάλεια που προσφέρουν τα συμβόλαια των ζυθοποιών. Σημειωτέον ότι περισσσότερες είναι επίσης οι ε- κτάσεις που καλλιεργήθηκαν με χειμερινά ψυχανθή, λαμβάνοντας ώθηση και από την απόφαση του ΥΠΑΑΤ. Η συγκεκριμένη καθορίζει για πρώτη φορά, τις προωθούμενες για καλλιέργεια ελληνικές ποικιλίες οσπριοειδών και κτηνοτροφικών φυτών, με στόχο τη μείωση της εξάρτησης της χώρας από τις εισαγωγές οσπρίων και ζωοτροφών. Ο προσανατολισμός της απόφασης είναι ο καθορισμός των ελληνικών ποικιλιών ψυχανθών, όπως κουκιά, ρεβίθια, σόγια, μπιζέλια, μηδική κλπ, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας σε όσπρια και κτηνοτροφικά φυτά. Εν όψει της εαρινής σποράς, οι παραγωγοί έ- χουν εκδηλώσει την πρόθεση να αυξήσουν τις εκτάσεις στο βαμβάκι και να τις μειώσουν στο καλαμπόκι. Οι προθέσεις των Ελλήνων καλλιεργητών συμβαδίζουν με τη διεθνή τάση, αφού κάτι ανάλογο σχεδιάζουν και οι παραγωγοί στις ΗΠΑ και την Ινδία. Ωστόσο, πολλές φορές κατά το παρελθόν έχει αποδειχθεί ότι κερδισμένοι βγαίνουν αυτοί που δεν επιλέγουν να ακολουθήσουν τους πολλούς, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την περσινή χρονιά, όπου οι υψηλές Η εμπειρια δειχνει οτι οι επιλογεσ καλλιεργειων οφειλουν να βλεπουν το αυριο και οχι ΤΟ χθεσ τιμές καλαμποκιού είχαν δελεάσει αρκετούς να αυξήσουν τα στρέμματα τους, ωστόσο η εξέλιξη των τιμών απογοήτευσε. Παίζει δυνατά ο ηλίανθος Εν τω μεταξύ, ο ηλίανθος δείχνει να εξελίσσεται στη σημαντικότερη ενεργειακή καλλιέργεια για τη χώρα μας, αφήνοντας πίσω την ελαιοκράμβη. Τα συμβόλαια με τα εργοστάσια παραγωγής βιοντίζελ προσφέρουν ασφάλεια στους παραγωγούς, με αποτέλεσμα η καλλιέργεια να πλησιάζει πλέον τα 800.000 στρμ. Η τεχνογνωσία που α- ποκτούν οι παραγωγοί, καθώς και η χρήση των κατάλληλων υβριδίων έχουν βελτιώσει σημαντικά τις αποδόσεις. Την ίδια ώρα, η βιομηχανική ντομάτα και τα ζαχαρότευτλα εμφανίζουν μειωμένη παρουσία τα τελευταία χρόνια και δύσκολα αναμένεται να ανακτήσουν τις χαμένες εκτάσεις. Η μηδική, ως πολυετής καλλιέργεια, καταλαμβάνει 1 εκατ. στρέμματα σε όλη την Ελλάδα, καθώς αποτελεί δικαίως τη «βασίλισσα» των χορτοδοτικών φυτών. Οι εκτάσεις της αυξομειώνονται σε ανάλογη πορεία με το καλαμπόκι. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 7 2/19/14 6:32 PM
8 Smart Crops βαμβακι επενδυση, η ποιοτητα τησ ινασ Τη διάκριση του ελληνικού βαμβακιού μέσα από την παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντος, την τυποποίηση και την ταξινόμηση φαίνεται πως είναι έτοιμη να αναδείξει η εγχώρια αγορά, μετά από αρκετά χρόνια όπου το μοναδικό μετρούμενο χαρακτηριστικό ήταν η απόδοση του χωραφιού σε κιλά. Σε αυτό το μεταβατικό στάδιο, οι παραγωγοί εμφανίζονται έτοιμοι να προσαρμόσουν τις καλλιεργητικές τεχνικές τους και να επιλέξουν με συγκεκριμένα κριτήρια τις ποικιλίες που θα καλλιεργήσουν, ώστε να μπορέσουν να παράγουν προϊόν υψηλής ποιότητας. Του Γιάννη Παπαδογιάννη 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 8 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 9 στατιστικα ειναι δυσκολο δευτερη χρονια να επικρατησουν οι ιδιεσ ΣΤΑ βαμβακοχωραφα συνθηκεσ Οι Έλληνες παραγωγοί, οι οποίοι βλέπουν πως τα έσοδα της καλλιέργειας παραμένουν σε οριακό σημείο, διακρίνουν ότι με τη βελτίωση της ποιότητας θα καταφέρουν να δώσουν μια διαφοροποίηση στο προϊόν τους, που θα τους ανταμείψει με υψηλότερες τιμές. Να σημειωθεί ότι στα μέσα της προηγούμενης δεκατίας εκτός από το FibernMax ανάλογη προσπάθεια στον τομεά της ποιότητας είχε κάνει και η BIOS σε συνεργασία με τα εκκοκκιστήρια ΑΚΚΑΣ), ωστόσο τότε αποδείχτηκε πως η αγορά δεν ήταν ώριμη να πληρώσει καλύτερα το ποιοτικό προϊόν. Στα πλαίσια της όλο και μεγαλύτερης παγκοσμιοποίησης της γεωργίας όμως, ίσως αυτή τη φορά ήρθε η στιγμή για να ακολουθήσει η ελληνική παραγωγή τα διεθνή πρότυπα. Υβρίδια υψηλών αποδόσεων σε ίνα, καθώς και συστήματα ποικιλιών όπως τα Fibermax, που δίνουν υψηλή ποιότητα και αναγνωρίσιμη υπεραξία, γίνονται περισσότερο επίκαιρα από κάθε άλλη καλλιεργητική χρονιά. Στη διεθνή αγορά, σημαντική θεωρείται η παραγωγή μεγάλων παρτίδων ο- μοίου τύπου προϊόντος και η παραγωγή προϊόντος ταυτότητας (Identity Cotton) ή ε- μπορικών σημάτων (Brand cotton). Ενδεικτικό είναι ότι σε διάφορες χώρες παράγονται βαμβάκια ταυτότητας όπως: Cotton made in Africa, Fair-Trade, Better Cotton Initiative, Organic cotton, Brand cotton, ό- πως αναφέρει ο Δρ Μωχάμεντ Νταράουσε, προϊστάμενος Κέντρων Βάμβακος και Στερεάς Ελλάδας του ΕΛΓΟ Δήμητρα. «Χωρίς αναμόρφωση της σημερινής κατάστασης, μέσα από τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων παραγωγής, σχέσεων συνεργασίας-εμπιστοσύνης, την παραγωγή προϊόντος ταυτότητας ταξινομημένο αξιόπιστα για την αγορά, δεν υπάρχει μέλλον» τονίζει ο ίδιος. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το οποίο πρόσφατα αποφάσισε την ταξινόμηση του βάμβακος μέσω του Εθνικού Κέντρου Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος. Όπως αναφέρεται, η υψηλή ποιότητα του ελληνικού βαμβακιού δεν αρκεί για να κερδίσει τη θέση που του αξίζει στις διεθνείς αγορές και για το λόγο αυτό απαιτείται τυποποίηση και ταξινόμηση του προϊόντος, έτσι ώστε να είναι αναγνωρίσιμο και η ποιότητά του εγγυημένη. Από την πλευρά τους τα εκκοκκιστήρια, τα οποία στο παρελθόν είχαν στραμμένη την προσοχή τους αποκλειστικά στα χρηματιστηριακά συμβόλαια και τον τρόπο που κλείσουν επικερδής συμφωνίες, τώρα φαίνεται να στρέφονται και στα θέματα της ποιότητας. Ρυθμιστής η Κίνα Σε διεθνές επίπεδο, η αγορά του βαμβακιού βρίσκεται υπό την επίδραση της α- πόφασης της Κίνας να σταματήσει το πρόγραμμα αποθεματοποίησης βαμβακιού. Ό- πως ανακοίνωσε η κυβέρνηση, αντί να 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 9 2/19/14 6:32 PM
10 Smart Crops ταυτοτητα ΣΤΟ ελληνικο βαμβακι στηρίζει τους παραγωγούς βαμβακιού με διπλάσιες τιμές από τις χρηματιστηριακές, θα προσφέρει άμεσες ενισχύσεις. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις των αναλυτών, «η κυβέρνηση θα συνεχίσει να ελέγχει με κάποιο τρόπο τις τιμές του βαμβακιού στην εσωτερική αγορά της». Αυτό σημαίνει ότι όταν «η τιμή της αγοράς είναι υ- ψηλή, τότε θα επιδοτούνται οι παραγωγοί χαμηλού εισοδήματος, ενώ όταν οι τιμές της αγοράς είναι χαμηλότερα από την τιμή στόχο που θα έχει ορίσει η κυβέρνηση, τότε όλοι οι παραγωγοί θα επιδοτούνται με τη διαφορά από την τιμή στόχο, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί το εισόδημα των αγροτών». Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στο οποίο συγκλίνουν οι απόψεις των αναλυτών, είναι πως οι άμεσες ενισχύσεις αναμένεται να ω- θήσουν τους βαμβακοπαραγωγούς στη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι εισαγωγικές ανάγκες της Κίνας. Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, ότι οι διεθνείς τιμές του βαμβακιού για την ώρα φαίνεται να μην επηρεάζονται «αρνητικά» από τις τελευταίες εξελίξεις σχετικά με την πολιτική της Κίνας. ρεκορ δεκαετιασ στην αποδοση για μια απο τισ καλυτερεσ χρονιεσ Τα στοιχεία αποδεικνύουν ότι η φετινή ήταν μια από τις καλύτερες χρονιές για τους Έλληνες βαμβακοπαραγωγούς. Με μια ματιά: Η ελληνική παραγωγή βαμβακιού ανήλθε φέτος σε επίπεδα ρεκόρ σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού ο μέσος όρος των αποδόσεων κυμαίνεται περίπου στα 322 κιλά το στρέμμα. Από τα 2,5 εκατ. στρέμματα βάμβακος που καλλιεργήθηκαν παρήχθησαν περίπου 852.000 τόνοι εξαιρετικής ποιότητας βάμβακος. Το βαμβάκι είναι κύριο εξαγωγικό αγροτικό προϊόν του τόπου μας και η Ελλάδα είναι η πρώτη βαμβακοπαραγωγός χώρα της Ευρώπης. Οι 48..000 βαμβακοπαραγωγοί έφεραν χρήματα ύψους περίπου 900 εκατομμυρίων ευρώ. Οι συνολικές πληρωμές γι αυτούς ανήλθαν για το 2013 στα 900 εκατ. ευρώ (εμπορική αξία: 400 εκατ. ευρώ, ενιαία ενίσχυση: 240 ε- κατ. ευρώ, συνδεδεμένη ενίσχυση: 200 εκατ. ευρώ, επιστροφές του ειδικού φόρου κατανάλωσης πετρελαίου και ΦΠΑ: 60 εκατ. ευρώ). Εξασφαλίστηκαν οι απαραίτητοι πόροι στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ, προκειμένου οι βαμβακοκαλλιεργητές να συνεχίσουν την παραγωγική τους προσπάθεια, συνεχίζοντας να λαμβάνουν, πέραν της ενιαίας και τη συνδεδεμένη ενίσχυση. Προωθούνται δράσεις όπως η κατοχύρωση σήματος ποιότητας, η ενίσχυση της σποροπαραγωγής, η βελτίωση της ποιότητας και της αντοχής της καλλιέργειας από κλιματικές αλλαγές και ασθένειες ό- πως είναι το πράσινο σκουλήκι κ.ά. νεα προοπτικη απο την ταξινομηση του βαμβακοσ βασει της ποιοτητασ τησ ινασ 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 10 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 11 Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται η αξία των υποπροϊόντων της εκκόκκισης, όπως η βαμβακόπιτα που αποτελεί εξαιρετικά πλούσια ζωοτροφή και το βαμβακέλαιο με ευρεία χρήση στη μεταποιητική βιοτεχνία και βιομηχανία. Κέντρο Ταξινόμησης στην Καρδίτσα Το θεσμικό κενό των τελευταίων χρόνων σε ό,τι αφορά την ταξινόμηση του βάμβακος βάσει της ποιότητας της ίνας έρχεται να καλύψει η Κοινή Υπουργική Απόφαση, η οποία αναμένεται να ανοίξει νέες προοπτικές για την καλλιέργεια προσδίδοντας παράλληλα «ταυτότητα» στο ελληνικό προϊόν. Να σημειωθεί ότι τη σχετική ΚΥΑ για την «Ταξινόμηση του βάμβακος μέσω του Εθνικού Κέντρου Ποιοτικού Ε- λέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος» έχει υπογράψει ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Μάξιμος Χαρακόπουλος, ενώ αναμένεται πλέον η υπογραφή του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα. Η ταξινόμηση και η τυποποίηση του προϊόντος με σύγχρονες μεθόδους και σύμφωνα με διεθνή πρότυπα, σε επίπεδο χώρας από επίσημο φορέα, θα προσδώσουν στο ελληνικό βαμβάκι «ταυτότητα», με αποτέλεσμα: Την απόκτηση πρόσθετης αξίας και Τη δυναμικότερη προώθησή του στη διεθνή αγορά. Το Εθνικό Κέντρο Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης και Τυποποίησης Βάμβακος θα λειτουργεί στην Καρδίτσα και θα συντονίζει τα Περιφερειακά Κέντρα Θεσσαλίας και Στερεάς Ελλάδας. Επιπλέον, βάσει της ΚΥΑ, το Εθνικό Κέντρο Βάμβακος: 1. Αναλαμβάνει την άσκηση του ρόλου της διαιτησίας στα πεδία (π.χ. μήκος της ίνας του βαμβακιού) που είναι διαπιστευμένα τα εργαστήρια του από το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης, επιλύοντας τυχόν διαφορές σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. 2. Τηρεί ηλεκτρονικό αρχείο και βάση δεδομένων για την πορεία της ποιότητας του ελληνικού βαμβακιού και ενημερώνει το ΥΠΑΑΤ, τις εκκοκκιστικές επιχειρήσεις και τη Διακλαδική Οργάνωση Βάμβακος. 3. Μπορεί, σε συνεργασία με την αρμόδια Διεύθυνση του ΥΠΑΑΤ, να οργανώνει και να υλοποιεί δράσεις για την περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας και ανταγωνιστικότητας του προϊόντος, καθώς και να συμμετέχει σε αναπτυξιακά προγράμματα και ερευνητικά έργα. Στη Θεσσαλονίκη τον νοεμβριο η επόμενη συνέλευση της ICAC Η 73η Συνέλευση της Ολομέλειας της ICAC θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη από 2 έως 7 Νοεμβρίου 2014. Μια τέτοιας εμβέλειας διοργάνωση είναι ιδιαίτερα σημαντική από επιστημονική άποψη μέσω των συνεργασιών και της προαγωγής της επιστημονικής έρευνας αλλά κυρίως λόγω της ανταλλαγής εμπειριών σε θέματα πολιτικής και προώθησης του βάμβακος στο διεθνές περιβάλλον. Αναγνωρίζοντας τη σημασία που έ- χει η καλλιέργεια και με δεδομένη την ανάγκη διασφάλισης ποιοτικής παραγωγής βάμβακος ως ένα σημαντικό εξαγώγιμο προϊόν για την χώρα, η διοργάνωση αυτή θα λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης του κλάδου. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 11 2/19/14 6:58 PM
δήγησης και καταγραφής δεδομένων Δεν υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική, έτσι αποφασίζουμε τυχαία, λειτουργούμε μεμονωμένα Δεν έχει γίνει καμία αλλαγή στη διαχείριση της καλλιέργειας, οι παραγωγοί αναγκαστικά μετακινήθηκαν από τις υψηλές στις ε- λάχιστες εισροές Θέλει αναδιοργάνωση και αναδιάρθρωση η βαμβακοκαλλιέργεια Μελέτη του Δρ Μωχάμεντ Νταράουσε Κάτω από το σημερινό καθεστώς παραγωγής αναμένεται η σταδιακή εγκατάλειψη της καλλιέργειας του βαμβακιού καταγράφει ο Δρ Μωχάμεντ Νταράουσε, προϊστάμενος Κέντρων Βάμβακος και Στερεάς Ελλάδας του ΕΛΓΟ Δήμητρα. Χωρίς αναμόρφωση της σημερινής κατάστασης, μέσα από τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων παραγωγής, σχέσεων συνεργασίαςεμπιστοσύνης, την παραγωγή προϊόντος ταυτότητας ταξινομημένο αξιόπιστα για την αγορά, δεν υπάρχει μέλλον τονίζει ο ίδιος. Στις άμεσες προτεραιότητες παραγωγών αλλά και θεσμικών της καλλιέργειας σημειώνονται η μείωση του κόστους παραγωγής, η βελτίωση της ποιότητας και ανταγωνιστικότητας του ελληνικού προϊόντος, η δημιουργία συλλογικών σχημάτων παραγωγής και σχέσεων συνεργασίας-εμπιστοσύνης, η διαφοροποίηση της παραγωγής με προϊόν ορισμένης ταυτότητας και η δραστηριοποίηση της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος. Σημερινό καθεστωσ Η συνδεδεμένη ενίσχυση παραμένει στα ίδια επίπεδα με μικρή μείωση (75 ευρώ) Πολύ υψηλό κόστος, η ενίσχυση καλύπτει < 40% του κόστους Συνεχίζει η αρνητική κριτική που επηρεάζει τις αποφάσεις για το μέλλον Μικρός κλήρος χωρίς συλλογικά σχήματα παραγωγής Δεν υπάρχουν σχέσεις συνεργασίας-εμπιστοσύνης (πελατειακές παρά επαγγελματικές) Δεν υπάρχει φορέας τεχνικής υποστήριξης, ενημέρωσης-καθο- Μείωση ΤΟυ κοστους ΠΑΡΑγωγής Τις προτάσεις του όσον αφορά τη μείωση του κόστους παραγωγής καταγράφει ο δρ. Νταράουσε, διαχωρίζοντας τα πολιτικά, διοικητικά και τεχνικά μέτρα που απαιτούνται. Όσον αφορά τα πολιτικά μέτρα, προτείνει τη μείωση του κόστους ενέργειας για την αγροτική παραγωγή, τη δίκαιη κατανομή του κόστους άρδευσης (από 0 μέχρι 50 ευρώ το στρέμμα) και κάποια κίνητρα για συλλογικά σχήματα (μέτρα στήριξης π.χ. μειωμένο κόστος ενέργειας). Στα διοικητικά μέτρα θεωρεί απαραίτητη τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων παραγωγής (μείωση κόστους προμηθειών), ενώ στα τεχνικά μέτρα αναφέρεται στην εισαγωγή συστημάτων καλλιέργειας μειωμένων εισροών (conservation tillage-no tillage, strip tillage, minimum tillage) και στην κατάλληλη διαχείριση της καλλιέργειας. Μέσα από την αποδοτικότερη διαχείριση της καλλιέργειας, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι είμαστε σε οριακή ζώνη, δεδομένου ότι η οψιμότητα θέτει σε κίνδυνο την παραγωγή και την ποιότητα, ενώ το κλειδί στη διαχείριση της καλλιέργειας είναι η άρδευση. Όπως σημειώνει, τα πρώτα 150-200 κιλά έχουν το χαμηλότερο κόστος, πάνω από αυτό η αύξηση της παραγωγής ανεβάζει γεωμετρικά το κόστος. Με τη διαχείριση της καλλιέργειας στόχος δεν είναι η μέγιστη παρα- Επιπτώσεις ΤΟυ σημερινού καθεστωτοσ Αδυναμία στήριξης της βιωσιμότητα της καλλιέργειας που παραμένει οριακή Αδυναμία στη μείωση του κόστους παραγωγής Αδυναμία στη βελτίωση της ποιότητας-ανταγωνιστικότητας Αδυναμία στην υιοθέτηση νέων τάσεων (νέα τεχνολογία, νέα συστήματα παραγωγής) Αδυναμία προώθησης του προϊόντος με αξιόπιστο σύστημα ταξινόμησης-τυποποίησης στις αγορές Αδυναμία ένταξης μέρους προϊόντος σε Εθνικά και Ευρωπαϊκά προγράμματα. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 12 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 13 γωγή, αλλά μια οικονομική οροφή, ενώ προτείνεται η διαχείριση της καλλιέργειας σε μικρό κύκλο παραγωγής με ελεγχόμενη άρδευσητεχνητή διακοπή της καλλιέργειας και χρήση πρώιμων ποικιλιών. Με τον μικρό κύκλο παραγωγής μειώνουμε τη χρήση πρόσθετων α- γροχημικών (ρυθμιστές-αποφυλλωτικά), τον κίνδυνο απώλειας της παραγωγής από πρώιμες βροχές και τον κίνδυνο ασθενειών-εντομολογικών προσβολών. Επιπλέον, διατηρούμε καλύτερα την ποιότητα του προϊόντος (λιγότερες ξένες ύλες- μεταβροχικά βαμβάκιααναβλάστηση που επηρεάζει αρνητικά το καρύδι) και μειώνουμε τη χρήση του νερού και τη λίπανση. Όσον αφορά τα τεχνικά μέτρα, η πρόταση του Δρ Νταράουσε αφορά την εφαρμογή ορθολογικών πρακτικών στην καλλιέργεια με χρήση της νέας τεχνολογίας (κίνητρα στη χρήση της) και την ένταξη της καλλιέργειας σε συστήματα αμειψισποράς - εναλλαγή της με τις κατάλληλες καλλιέργειες. Βελτίωση ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ και ΑΝΤΑγωνιστικΟΤΗΤΑΣ Σύμφωνα με το ίδιο, μεγαλύτερη σημασία έχει να παράγουμε τον ί- διο τύπο σε μεγάλες ποσότητες. Δεδομένου ότι το ελληνικό βαμβάκι έχει καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά υστερεί στο χρώμα, αυτό είναι που έχει τη μεγαλύτερη σημασία για την τιμή. Οι παράγοντες που επηρεάζουν το χρώμα είναι οι εδαφο-κλιματολογικές συνθήκες, ο τρόπος και ο χρόνος συγκομιδής (υγρασία), η κατάσταση της καλλιέργειας (πράσινα φύλλα-αναβλάστηση-ασθένειες-έντομα), η επαφή με το έδαφος, οι συνθήκες και ο χρόνος α- ποθήκευσης (υγρασία, αλλοιώνεται με το χρόνο), η παρουσία ξένων υλών και οι προσβολές από έντομα ασθένειες. Ως μέτρα για τη βελτίωση της ποιότητας καταγράφονται τα εξής: Εφαρμογή προγραμμάτων παραγωγής βαμβακιού με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά Εφαρμογή εθνικού προγράμματος ελέγχου ποικιλιών-ομαδοποίησης με βάση τα ποιοτικά χαρακτηριστικά Δημιουργία μηχανισμού αντιστοιχίας τιμής ποιότητας (κίνητρο για τον παραγωγό) Δημιουργία ζωνών βάμβακος ανάλογα με τους κλιματολογικούς παράγοντες που επιδρούν στην ποιότητα Δημιουργία συλλογικών σχημάτων. Διαφοροποίηση της ΠΑΡΑγωγής Σημαντική θεωρείται η παραγωγή μεγάλων παρτίδων ομοίου τύπου προϊόντος και η παραγωγή προϊόντος ταυτότητας (Identity Cotton) ή εμπορικών σημάτων (Brand cotton). Ενδεικτικό είναι ότι σε διάφορες χώρες παράγονται βαμβάκια ταυτότητας όπως: Cotton made in Africa, Fair-Trade, Better Cotton Initiative, Organic cotton, Brand cotton. Τα βαμβάκια αυτά παράγονται με περιβαλλοντικούς, ποιοτικούς, κοινωνικοοικονομικούς όρους και πιστοποιούνται από διάφορους οργανισμούς ή εταιρείες. Στις προτάσεις του ο δρ. Νταράουσε συμπεριλαμβάνει και τη διατήρηση του μη γενετικώς τροποποιημένου βαμβακιού. Τέλος, καταγράφει και 5 μέτρα που στόχο έχουν τη στήριξη της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού βαμβακιού, ως εξής: Επιλέγουμε εδάφη με καλή στρεμματική απόδοση (>300κγ/ στρέμμα) Επιλέγουμε κατάλληλες ζώνες καλλιέργειας Επιλέγουμε τις κατάλληλες ποικιλίες (π.χ. μεγάλη απόδοση σε ίνα) Συνεχίζουμε να παράγουμε μη γενετικώς τροποποιημένο βαμβάκι Προωθούμε ταξινομημένο-τυποποιημένο προϊόν με αξιόπιστο τρόπο. Δημιουργία συλλογικών σχηματων ΠΑΡΑγωγής Αναγκαίες θεωρεί ο Δρ. Νταράουσε μια σειρά από δράσεις με στόχο τη δημιουργία συλλογικών σχημάτων παραγωγής. Σύμφωνα με τον ίδιο, σκοπός είναι να μειώσουμε το κόστος παραγωγής, να ελαχιστοποιήσουμε την ανομοιομορφία του προϊόντος, να ε- φαρμόσουμε πιο αποτελεσματικά προγράμματα παραγωγής προϊόντος ταυτότητας, να εφαρμόσουμε πιο αποτελεσματικά περιβαλλοντικά μέτρα, να γίνει πιο αποτελεσματική η ενημέρωση-τεχνική υποστήριξη, να στηρίξουμε τη βιωσιμότητα των μικρών εκμεταλλεύσεων, αλλά και να αξιοποιήσουμε πιο αποτελεσματικά τον γεωργικό εξοπλισμό. Συλλογικά σχήματα σημαίνει δύναμη διαπραγμάτευσης, καλύτερη οργάνωση, καλύτερο προϊόν με μειωμένο κόστος, τονίζει ο ίδιος. Βέβαια, σύμφωνα με τον καθηγητή, απαραίτητη κρίνεται παράλληλα και η συνεργασία των παραγωγών, με τους εκκοκκιστές, τη Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακο, αλλά και την πολιτείας, καθώς έτσι θα χειρίζονται το τελικό προϊόν δυο μέλη και θα προωθείται από ένα τρίτο μέλος, δεδομένου ότι η αναμόρφωση της σημερινής κατάστασης δεν μπορεί να γίνει από μια πλευρά. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 13 2/19/14 6:32 PM
14 Smart Crops πεντε δισεκατομμυρια δολαρια το χρονο στοιχιζει το πρασινο σκουληκι Δρ Ζώης Ζαρταλούδης, Εντομολόγος από το Ινστιτούτο Προστασίας Φυτών Θεσσαλονίκης Οι ετήσιες δαπάνες ελέγχου του πράσινου σκουληκιού και οι απώλειες παραγωγής ανέρχονται σε 5 δισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Στη χώρα μας είναι κατά περιόδους πολύ σοβαρός ε- χθρός της καλλιέργειας του βαμβακιού. Σε ο- ρισμένες περιπτώσεις η ζημιά μπορεί να ξεπεράσει το 90% της παραγωγής (για παράδειγμα στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα, το 2003). Τα πράσινα σκουλήκια έλκονται από χονδροστέλεχα και εύχυμα φυτά, γι αυτό και πρέπει να αποφεύγονται υ- περβολές στην αζωτούχο λίπανση και στην άρδευση. μέτρα αντιμετώπισης Τα συνιστώμενα μέτρα είναι τα εξής: 1. Κατεργασία του εδάφους νωρίς το χειμώνα και πριν η θερμοκρασία πέσει σε χαμηλά επίπεδα, όλων των βαμβακοκαλλιεργειών της περιοχής, στις οποίες τον προηγούμενο χρόνο παρατηρήθηκε προσβολή, με σκοπό την καταστροφή της διαχειμάζουσας μορφής του εντόμου. 2. Πρώιμες ποικιλίες, πρώιμη σπορά και γενικά διαχείριση της καλλιέργειας για πρώιμη συγκομιδή, ώστε να περιορίζεται η προσβολή από τις τελευταίες γενιές του εντόμου. 3. Αποφυγή γειτνίασης της βαμβακοκαλλιέργειας ή αμειψισποράς με καλλιέργειες φυτών ξενιστών του πράσινου σκουληκιού, όπως καλαμπόκι, τομάτα, καπνός κ.ά. 4. Παρακολούθηση της έναρξης των πτήσεων και της πυκνότητας του πληθυσμού με φερομονικές παγίδες στον αγρό και παράλληλα έλεγχος της παρουσίας, ανάπτυξης και πυκνότητας των προνυμφών (αλλά και των αυγών) στην καλλιέργεια κάθε 3-4 ημέρες την κρίσιμη περίοδο. 5. Χρήση σκευασμάτων Bacillus thuringiensis 150 γρ ανά στρέμμα + 2% ζάχαρη έγκαιρα, 6-8 ημέρες μετά την έναρξη των συλλήψεων στις φερομονικές παγίδες. Σημειώνεται ότι ο Bacillus thuringiensis έχει εκλεκτική δράση και προστατεύει τα ωφέλιμα έντομα. Σύμφωνα με τους γεωπόνους, αναφέρεται ότι σαν σκεύασμα είναι περισσότερο αποτελεσματικό σε προνύμφες μικρής ηλικίας (μέχρι και τρίτης γενιάς). Η εφαρμογή του συνιστάται να γίνεται κοντά στη δύση του ηλίου. Ανάλογα με την πορεία εναπόθεσης των αυγών μπορεί να χρειασθεί επανάληψη του ψεκασμού σε 8 10 ημέρες. Στη χώρα μας, όπως αναφέρουν οι ειδικοί του υπουργείου, υ- πάρχουν εγκεκριμένα σκευάσματα του Bacillus thuringiensis var. aizawai και Bacillus thuringiensis var. kurstaki. 6. Χρήση εντομοκτόνων ρυθμιστών ανάπτυξης των εντόμων (IGRs) που είναι εκλεκτικά. Σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες των γεωπόνων, εφαρμόζονται αμέσως μετά τις πρώτες συλλήψεις ενηλίκων στις φερομονικές παγίδες και ακόμη και αν έχουν μεγαλύτερο κόστος, είναι πολύ αποτελεσματικά και η εκλεκτικότητά τους δεν ευνοεί την έξαρση άλλων εχθρών, με αποτέλεσμα το συνολικό κόστος της καλλιεργητικής περιόδου να είναι τελικά μειωμένο. Στη χώρα μας, βάσει των στοιχείων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, έχει έγκριση το σχετικά εκλεκτικό diflubenzuron. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 14 2/19/14 6:42 PM
heliothis armigera: με μια ματια Το πράσινο σκουλήκι [Heliothis armigera (Hüebner), Lepidoptera, Noctuidae] είναι τροπικό - υποτροπικό μεταναστευτικό είδος, με ικανότητα διασποράς και στην εύκρατη ζώνη. Είναι διαδεδομένο στη Νότια και Κεντρική Ευρώπη. Διαχειμάζει ως νύμφη σε κελί που δημιουργεί μέσα στο έ- δαφος. Δραστηριοποιείται όταν οι θερμοκρασίες εδάφους α- νέβουν, συνήθως τον Απρίλιο. Στη χώρα μας έχει συνήθως 3-4 γενιές. Ευνοϊκές συνθήκες για το έντομο στις περιοχές που ενδημεί είναι σχετικά ήπιος χειμώνας με λίγες βροχοπτώσεις, ζεστός καιρός τους μήνες Απρίλιο και Μάιο και δροσερός όχι ξηρός καιρός το καλοκαίρι. Ευνοείται από θερμοκρασίες 25-30 o C και βροχερή άνοιξη. Από νωρίς το Μάιο, τα ενήλικα ωοτοκούν και προσβάλλουν την αυτοφυή βλάστηση και πρωιμότερες από το βαμβάκι, καλλιέργειες, όπως καλαμπόκι, μηδική, ντομάτα, πιπεριά. Όταν το καλαμπόκι ωριμάζει και οι σπόροι του σκληραίνουν ή σε περιόδους συγκομιδής της μηδικής, μεταναστεύει στην ντομάτα και το βαμβάκι. 7. Χρήση και άλλων σύγχρονων εκλεκτικών εντομοκτόνων. 8. Χρησιμοποίηση αν χρειαστεί, κλασικών εντομοκτόνων στο μέγιστο της εκκόλαψης των αυγών που είναι πολύ κοντά στο μέγιστο της πτήσης του εντόμου (μέγιστο συλλήψεων). Τα φάρμακα αυτών των κατηγοριών είναι καλό να μη χρησιμοποιούνται τους μήνες Μάιο-Ιούνιο, για την αποφυγή ζημίας στους φυσικούς εχθρούς του πράσινου σκουληκιού. Οι πληθυσμοί του πράσινου σκουληκιού συνήθως δεν είναι μεγάλοι μέχρι αρχές Αυγούστου, εκτός αν προηγήθηκαν ψεκασμοί εντομοκτόνων που έχουν ήδη καταστρέψει τους φυσικούς εχθρούς του. Οι μεγάλης ηλικίας προνύμφες είναι μεν περισσότερο καταστροφικές αλλά είναι και ανθεκτικότερες στα εντομοκτόνα. Να σημειωθεί ότι ο ψεκασμός θα πρέπει να γίνεται μετά τη δύση του ηλίου, όταν η δραστηριότητα των προνυμφών αυξάνεται. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 15 2/19/14 6:32 PM
16 Smart Crops βαμβακι σε υψηλα 6 ΜηνΩν το ΒΑΜΒΑΚι 2012/13 2013/14 2014/15 Εκατ. τόνοι Παραγωγή 26.84 25.74 25.41 Κατανάλωση 23.34 23.60 24.54 Εισαγωγές 9.71 8.57 8.02 Εξαγωγές 10.07 8.57 8.02 Τελικά αποθέματα 17.79 19.94 20.81 Δείκτης Cotlook A 88 90 Πηγή: ICAC Σημαντική άνοδο κατά 10 σεντς σημειώνουν οι τιμές του βαμβακιού στη διεθνή χρηματιστηριακή αγορά στις τελευταίων δέκα εβδομάδων, φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα 6 μηνών. Το νέο πρόγραμμα στήριξης της καλλιέργειας από την Κίνα μέσω των άμεσων ενισχύσεων βρίσκεται σε ισχύ, ωστόσο η αγορά δείχνει προετοιμασμένη. Σύμφωνα με τους αναλυτές, οι επενδυτές είχαν προεξοφλήσει την εξέλιξη αυτή και πλέον η διεθνής τιμή κινείται ανοδικά, μέχρι και τα 89 σεντς για τα συμβόλαια του Μαΐου. Τις τελευταίες εβδομάδες οι τιμές κινήθηκαν σταθερά ανοδικά, λαμβάνοντας ώθηση τόσο από τις εκτιμήσεις του USDA, όσο και από τη συνεχιζόμενη ξηρασία στην Αυστραλία. Η ξηρασία μειώνει την παραγωγή στην Αυστραλία Πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Γεωργίας της Αυστραλίας, αναφέρει πως η εγχώρια παραγωγή βαμβακιού αναμένεται να μειωθεί στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 3 ετών, καθώς η ξηρασία να στρεσάρει την καλλιέργεια. Να σημειωθεί ότι η Αυστραλία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εξαγωγέας βαμβακιού και η μείωση της παραγωγής της στους 940.000 τόνους θα μειώσει τις διαθέσιμες ποσότητες κατά 4,5% σε σύγκριση με πέρσι. Τα στοιχεία του USDA έδειξαν μείωση της παγκόσμιας παραγωγής και κατ επέκταση των τελικών αποθεμάτων, ε- πιβεβαιώνοντας τις εκτιμήσεις των αναλυτών, προκαλώντας άνοδο των τιμών μέχρι και τα 89 σεντς ανά λίμπρα. Στη συνέχεια ακολούθησε μικρή διόρθωση στα επίπεδα των 88,37 σεντς, ωστόσο οι χρηματιστηριακές τιμές κατέγραψαν εβδομαδιαία άνοδο κατά 2,4%. λιγότερη σοδειά βλέπει και η ICAC Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διεθνούς Συμβουλευτικής Ε- πιτροπής Βαμβακιού (ICAC), την περίοδο 2013-2014, η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να διαμορφωθεί στους 25,7 εκατ. τόνους, σημειώνοντας μείωση κατά 4% από την περίοδο 2012-2013 και κατά 8% από την παραγωγή ρεκόρ των 28 εκατ. τόνων της περιόδου 2011-2012. Η μείωση αυτή αποδίδεται κυρίως στις μειωμένες αποδόσεις, αλλά και στη μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Η μέση απόδοση για την περίοδο 2013-2014 αναμένεται να διαμορφωθεί στα 77,7 κιλά το στρέμμα, χαμηλότερη κατά 2% σε σύγκριση με πέρσι. Τα παγκόσμια αποθέματα την περίοδο 2013-2014 αναμένεται να φτάσουν τους 19,9 εκατ. τόνους, αυξημένα κατά 2 εκατ. τόνους σε σύγκριση με την περσινή περίοδο, ωστόσο οι διεθνείς τιμές αυξήθηκαν κατά 6 σεντς ανά λίμπρα κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου και πλέον ο δείκτης Cotlook A διαμορφώνεται στα 91 σεντς. Οι τιμές αυτές φαίνεται να διατηρούν το βαμβάκι ψηλά στις προτιμήσεις των παραγωγών εν όψει της εαρινής σποράς. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 16 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 17 Αποχωρεί απ την Κίνα η κλωστοϋφαντουργία 3 2 1 4 Οι Αμερικανοί προτίθενται να αυξήσουν τις εκτάσεις με βαμβάκι κατά 8% την επόμενη περίοδο, σύμφωνα με το Αμερικανικό Συμβούλιο Βάμβακος. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 17 Σημαντική συρρίκνωση του κλάδου της κλωστοϋφαντουργίας της Κίνας αναμένεται τα επόμενα χρόνια, μια τάση που σύμφωνα με τους αναλυτές αποδίδεται στην ωρίμανση της κινεζικής βιομηχανίας. Η αποχώρηση αυτή δεν προκαλεί εντύπωση στους αναλυτές, οι οποίοι ανέμεναν αυτή την εξέλιξη, καθώς η ιστορία επαναλαμβάνεται. «Συνέβη το 1800 όταν οι κλωστοϋφαντουργίες έφυγαν από την Ευρώπη, για την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα. Μετά έφυγαν κι από κει για τις ΗΠΑ στα τέλη του 1900, όπου και έμειναν εκεί μέχρι και τις αρχές του 2000. Στη συνέχεια αποχώρησαν από τις ΗΠΑ με προορισμό την Κίνα, με τον αριθμό τους να ενισχύεται στις 7.500», αναφέρει ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μισισίπι, Ο. Κλίβελαντ. Αυτή τη στιγμή οι περισσότερες κλωστοϋφαντουργίες μεταφέρονται στο Βιετνάμ και το Μπαγκλαντές. Όμως και η Ινδία εκτιμάται πως θα πάρει τα πρωτεία. 2/19/14 6:32 PM
ADVERTORIAL H κορυφαία επιλογή στο βαµβάκι 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 18 2/19/14 4:27 PM
Το φαινόµενο στην ελληνική αγορά βαµβακιού Γιατί µετά από 15 χρόνια παρουσίας στην ελληνική αγορά οι ποικιλίες FiberMax παραµένουν η «κορυφαία επιλογή στο βαµβάκι»; Στην καλλιέργεια βαµβακιού το όνοµα FiberMax σηµαίνει σίγουρες απαντήσεις σε όλη την αλυσίδα αξίας του βαµβακιού: Για τον βαµβακοκαλλιεργητή Επτά ποικιλίες βαµβακιού για κάθε απαίτηση, πρώιµη µεσοπρώιµη (Celia, Elsa, Tosca, Flora, Julia, Claudia, Carmen) Ιδανική επιλογή για κάθε χωράφι λόγω του ριζικού συστήµατος (βαθύ και δυνατό) και της ανθεκτικότητας στην αδροµύκωση οκιµασµένο και προσαρµοσµένο υλικό στις συνθήκες της χώρας µας Προσφέρουν κάθε χρόνο σταθερά κορυφαίες αποδόσεις Για τον εκκοκκιστή Σταθερά η µέγιστη απόδοση σε ίνα Ποιότητα ίνας µε άριστο συνδυασµό µήκους, αντοχής και οµοιοµορφίας Για τον νηµατουργό Άριστη ποιότητα νήµατος, µε πολύ µικρή αναλογία σε κόµπους (neps), για µεγαλύτερη ταχύτητα στη νηµατοποίηση και µετέπειτα, καλύτερη ποιότητα βαφής. Η συµβολή της Bayer CropScience στην ελληνική καλλιέργεια βαµβακιού Από την έναρξη των πωλήσεων στην Ελλάδα µε την επωνυµία FiberMax το 1999 µέχρι σήµερα, η Bayer CropScience συνεχίζει να ενδυναµώνει την ελληνική παραγωγή βαµβακιού, µέσα από την τεχνογνωσία και τις λύσεις που προσφέρει, παρέχοντας αειφόρες και ολοκληρωµένες λύσεις από το σπόρο µέχρι τη συγκοµιδή και το τελικό παραγόµενο προϊόν. Εστιάζοντας στις πιο πρόσφατες εξελίξεις και δίνοντας ιδιαίτερη έµφαση στη βελτίωση ποικιλιών βαµβακιού, συνεργάζεται µε Ελληνικές επιχειρήσεις και βαµβακοπαραγωγούς στον τοµέα της διατήρησης, της σποροπαραγωγής και του τοπικού πειραµατισµού. Η ιστορία επιτυχίας των ποικιλιών FiberMax συνοψίζεται στις παρακάτω δραστηριότητες της Bayer CropScience στην ελληνική αγορά βαµβακιού. Οι δραστηριότητες της Bayer CropScience στην Ελληνική αγορά Βαµβακιού... 2002 Εγκατάσταση πειραµάτων επιλογής γενετικού υλικού (screening) 2006 Εισαγωγή προγράµµατος «Πιστοποίηση FiberMax» 2009 Έναρξη Προγράµµατος ιατήρησης ποικιλιών 2012 Εφαρµογή καινοτόµων διαδικασιών στη ιατήρηση ποικιλιών 2014 Εγκατάσταση όλης της Σποροπαραγωγής στην Ελλάδα 2000 Εγκατάσταση τοπικού πειραµατισµού ευρείας κλίµακας (preliminary, strip) 2005 Έναρξη τοπικής Σποροπαραγωγής ποικιλιών 1999 Έναρξη πωλήσεων στην Ελλάδα µε την επωνυµία FiberMax * Υπό διαδικασία εγγραφής Carmen (πριν το1999) Lia, Amara (1999) Celia (2000) Flora (2001) Roka, Lacta (2002) Julia (2006) Candia (2007) Luela (2008) Elsa, Claudia (2010) Tosca (2011) Carla* (2014)...και η εξέλιξη των ποικιλιών FiberMax 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 19 2/19/14 4:28 PM
20 Smart Crops καλαμποκι βρισκει ΦΕΤΟΣ τη διεθνη ΤΟυ κατευθυνση Η χρήση του καλαμποκιού για την παραγωγή βιοκαυσίμων και η αύξηση της ζήτησης από την παγκόσμια κτηνοτροφία, αποτέλεσαν τα κυριότερα στοιχεία που οδήγησαν την καλλιέργεια στην κορυφή των προτιμήσεων των παραγωγών σε διεθνές επίπεδο τα τελευταία χρόνια. Το καλαμπόκι παραμένει μια διαχρονική επιλογή στο καλλιεργητικό καλάθι του Έλληνα αγρότη, καθώς η εγχώρια παραγωγή είναι ελλειμματική στο προϊόν. Του Πέτρου Αλεξανδρή 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 20 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 21 Η εμφάνιση του εντόμου καραντίνας Diabrotica virgifera στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, έχει προκαλέσει μια δυσαρμονία στην καλλιέργεια, εξαιτίας των αυστηρών μέτρων που θέτουν οι κατά τόπους Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας. Έτσι, ορισμένοι παραγωγοί θέλουν να καλλιεργήσουν καλαμπόκι, αλλά δεν μπορούν και το αντίστροφο. Το θετικό στοιχείο είναι ότι οι παραγωγοί έχουν αντιληφθεί τη σπουδαιότητα των μέτρων πρόληψης και τα εφαρμόζουν για να αποφευχθεί η περαιτέρω εξάπλωση του εχθρού που θα μπορούσε να ανατρέψει σε μεγάλο βαθμό τα δεδομένα της καλλιέργειας. Ένα χαρακτηριστικό που παρουσιάζει η εγχώρια αγορά του καλαμποκιού και λειτουργεί ανασταλτικά για την καλλιέργεια είναι η αδυναμία της να λειτουργήσει με τους διεθνείς όρους. Πλέον, οι Ενώσεις δεν συμμετέχουν στην αγορά όπως παλιότερα, ενώ οι ιδιώτες που ασχολούνται με το εμπόριο του καλαμποκιού αναζητούν το περιστασιακό κέρδος και δεν φαίνεται να είναι διατεθειμένοι ώστε να διαμορφώσουν μια βιώσιμη κατάσταση για το σύνολο της αλυσίδας παραγωγής. Πιέσεις στην καλλιέργεια του καλαμποκιού μεταφέρονται και από την αγορά του γάλακτος, όπου οι ελληνικές τιμές παραμένουν καθηλωμένες τον τελευταίο χρόνο, τη στιγμή που στην Ευρώπη ενισχύονται έως 9%. Πρόκειται για μια κατάσταση που επηρεάζει έμμεσα την αγορά του καλαμποκιού, αφού οι Έλληνες κτηνοτρόφοι εξακολουθούν να λειτουργούν με οριακά περιθώρια κέρδους και αδυνατούν να πληρώσουν καλύτερα το καλαμπόκι. Κλειδί η συνεργασία παραγωγών και κτηνοτρόφων Η διαμόρφωση σταθερών συνεργασιών μεταξύ παραγωγών καλαμποκιού και κτηνοτρόφων αποτελεί την κατεύθυνση που θα μπορούσε να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό την καλλιέργεια του αραβόσιτου τα επόμενα χρόνια. Αυτού του είδους οι αγοραπωλησίες δείχνουν να κερδίζουν σταθερά έδαφος, καθώς εκτιμάται ότι έτσι ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής θα πωλείται προς όφελος και των δύο πλευρών. Με αυτό τον τρόπο, οι μεν καλλιεργητές επιτυγχάνουν καλύτερες τιμές από αυτές που προσφέρει το εμπόριο, ενώ οι κτηνοτρόφοι αγοράζουν φθηνότερα τις ζωοτροφές που αποτελούν σημαντικότατο παράγοντα για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεών τους. Ωστόσο, οι δομές της συνεργασίας βρίσκονται ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο, ενώ εμπόδιο αποτελεί και η μειωμένη ρευστότητα των κτηνοτρόφων. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το άνοιγμα της αγοράς των ενεργειακών καλλιεργειών προσέφερε μια ισχυρή ώθηση στην καλλιέργεια του καλαμποκιού σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χρήση του αραβόσιτου για την παραγωγή βιοαιθανόλης έδωσε μια δεύτερη ε- πιλογή στο προϊόν, εκτός από την κατανάλωση για ζωοτροφή, που εκτίναξε τη ζήτηση και αύξησε το ενδιαφέρον των παραγωγών. Στην Ελλάδα μπορεί να μην χρησιμοποιείται το καλαμπόκι για την παραγωγή βιοκαυσίμων, καθώς η χώρα μας παραμένει ελλειμματική στο συγκεκριμένο προϊόν, ωστόσο η ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο ανέτρεψε σε μεγάλο βαθμό τις ισορροπίες της αγοράς και οδήγησε τις τιμές σε νέα ιστορικά ρεκόρ. Στην επικείμενη εαρινή περίοδο αναμένεται να καλλιεργηθούν με καλαμπόκι περίπου 1,25 έως 1,30 εκατ. στρέμματα, σημαντικά χαμηλότερες εκτάσεις από την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο που είχε φτάσει τα 1,5 εκατ. στρέμματα. Οι μειωμένες τιμές της τρέχουσας εμπορικής περιόδου δείχνει να έχει επηρεάσει αρνητικά τους καλλιεργητές, ενόψει της νέας εαρινής σεζόν, γι αυτό και οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγω για μικρή μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων «προς όφελος» της καλλιέργειας βαμβακιού. άνοιγμα της αγοράς ενεργειακών καλλιεργειών το εδωσε ισχυρή ώθηση στην καλλιέργεια παγκόσμιως 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 21 2/19/14 6:32 PM
22 Smart Crops καλαμποκι Παγκόσμιο ισοζύγιο καλαμποκιού (σε εκατ. τόνους) 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 πρόβλεψη Παγκόσμιο ισοζύγιο καλαμποκιού 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 πρόβλεψη Παραγωγή 831 877 861 959 Παραγωγή 831 877 861 959 Εμπόριο 93 97 96 108 Εμπόριο 93 97 96 108 Κατανάλωση 844 876 865 928 Κατανάλωση 844 876 865 928 Τελικά αποθέματα 131 131 127 158 Τελικά 131 131 127 158 αποθέματα Ετήσια -13 0-4 31 μεταβολή Πηγή:IGC Σε εκατ. τόνους Ετήσια μεταβολή -13 0-4 31 Τιμή καλαμποκιού στο σικάγο (σε σεντς ανά μπούσελ) Τιμή καλαμποκιού Σικάγο Σε σεντς ανά μπούσελ δευτερεσ σκεψεισ ΦεΤΟσ Για ΤΟ Τιμή καλαμποκιού Μπολόνια, Ιταλία Σε ευρώ ο τόνος καλαμποκι Του Νίκου Κατσένιου 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 22 2/19/14 6:32 PM
Smart Crops 23 αναλυτεσ και επενδυτεσ περιμενουν μειωση πολλοι καλλιεργουμενων εκτασεων φετοσ Τιμή καλαμποκιού μπολόνια, ιταλία (σε ευρώ ο τόνος) 95 90 85 80 75 70 Έχοντας πραγματοποιήσει συνολική διόρθωση της τάξης του 40% κατά τη διάρκεια του 2013 και με τα παγκόσμια αποθέματα να βρίσκονται στα υψηλά οχτώ ετών, το καλαμπόκι αντιμετωπίζεται με διστακτικότητα από τους παραγωγούς σε όλο τον κόσμο. σύμφωνα με τις προβλέψεις των διεθνών οργανισμών και των επενδυτικών τραπεζών, την προσεχή καλλιεργητική περίοδο αναμένεται μείωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων στο βόρειο ημισφαίριο. Όσον αφορά τις διεθνείς χρηματιστηριακές τιμές του καλαμποκιού, οι περισσότερες επενδυτικές τράπεζες εμφανίζονται διστακτικές, με εξαίρεση τη γερμανική τράπεζα Commerzbank. Η αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο οδήγησε σε σταδιακή αποκλιμάκωση των τιμών α- πό τα ιστορικά ρεκόρ των 8 δολαρίων το μπούσελ που σημειώθηκαν τον Αύγουστο του 2012. Σύμφωνα με τη γερμανική επενδυτική τράπεζα Commerzbank, «η περσινή αυξημένη παγκόσμια παραγωγή καλαμποκιού και η σταδιακή διόρθωση των τιμών στη διεθνή αγορά, αποτελούν τα κίνητρα για μια μείωση της σποράς τουλάχιστον κατά 5% στις ΗΠΑ». Έτσι λαμβάνοντας υπόψη το σενάριο των φυσιολογικών κλιματικών συνθηκών, η παγκόσμια προσφορά προϊόντος αναμένεται να μειωθεί με αποτέλεσμα την μικρή άνοδο των τιμών μέχρι και τα 4,80 δολάρια το μπούσελ κατά τη διάρκεια του δευτέρου εξαμήνου του 2014. Την ίδια στιγμή η Goldman Sachs εκτιμά πως την καλλιεργητική περίοδο 2014-2015 η παραγωγή καλαμποκιού στη Λατινική Αμερική θα είναι μικρότερη, κυρίως εξαιτίας της μειωμένης παραγωγής στη Βραζιλία. Έτσι, το ποσοστό αποθεμάτων προς τη χρήση α- ναμένεται να διαμορφωθεί στο 16,9% την περίοδο 2014-2015, ο- ριακά υψηλότερα από το 15,8% της περιόδου 2013-2014. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τη Morgan Stanley η αύξηση της επάρκειας των αποθεμάτων καλαμποκιού υπολογίζεται υψηλότερη κατά 1% από 320 300 280 260 Τιμές καλαμποκιού Kαλαµπόκι στο Χρηματιστήριο στο Παρίσι Σε ευρώ ο τόνος 200 1963 240 190 1.817 220 180 200 170 1.670 ΣΕ ΟΚΤ ΝΟ ΕΚ ΙΑΝ ΦΕΒ 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 ΣΕ ΟΚ ΝΟ ΕΚ ΙΑΝ ΦΕΒ 1 15 1 ΣΕ ΟΚ ΝΟ ΕΚ ΙΑΝ ΦΕΒ ΣΕ ΟΚ ΝΟ ΕΚ ΙΑΝ ΦΕΒ ΕΚ ΕΚ ΙΑΝ 88,00 σέντς/λίµπρα???-79 Βαµβάκι Πάνω από τα 88 σεντς ανά λίµπρα ενισχύθηκαν οι διεθνείς τιµές βαµβακιού την τελευταία εβδοµάδα. 283 /τόνος Σκληρό σιτάρι Στα 283 ευρώ ο τόνος οι τιµές του σκληρού στην Ιταλία και στα 250 ευρώ για παράδοση σε γαλλικό λιµάνι. 250 240 230 220 210 188 /τόνος 188 Ήπια ανοδικά κινήθηκε την τελευταία εβδοµάδα το καλαµπόκι στην Ιταλία, στα 188 ευρώ ο τόνος. τον μέσο όρο της τελευταίας δεκαετίας. Από την πλευρά της η επενδυτική τράπεζα Rabobank, εκτιμά πως οι τιμές του καλαμποκιού θα διαμορφωθούν στα επίπεδα των 4,30 δολαρίων ανά λίμπρα κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2014. Προβλέψεις από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις κάνουν λόγο για τιμές κοντά στα επίπεδα των 4 δολαρίων το μπούσελ, τόσο για την ε- Δείκτης τιμών IGC μπορική περίοδο 2013-2014 όσο και το 2014-2015. 230 225 220 215 210 205 200 202,5 Κριθάρι Τιμές καλαμποκιού στο Χρηματιστήριο στο Παρίσι (σε ευρώ ο τόνος) /τόνος Οριακή άνοδο στα 202,5 ευρώ ο τόνος για τις τιµές κριθαριού βυνοποίησης στο χρηµατιστήριο Παρισιού. αυξημένη παραγωγή, αλλά και αποθέματα περιμένει η IGC Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Συμβουλίου Δημητριακών (IGC), η παγκόσμια παραγωγή καλαμποκιού αναμένεται να ενισχυθεί στους 959 εκατ. τόνους, από τους 861 εκατ. τόνους την περίοδο 2013-2014. Η παγκόσμια κατανάλωση θα είναι επίσης αυξημένη, φτάνοντας στους 928 εκατ. τόνους, ποσότητα σημαντικά υψηλότερη σε σύγκριση με τις προηγούμενες προβλέψεις. Το πλεόνασμα κατά 31 εκατ. τόνους, κυρίως εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής στις ΗΠΑ, αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση των παγκόσμιων αποθεμάτων στους 158 εκατ. τόνους. Σύμφωνα με την έκθεση, η συγκομιδή της Κίνας αυξήθηκε στους 217,7 ε- κατ. τόνους, από τους 210 εκατ. τόνους που προέβλεπαν οι προηγούμενες εκτιμήσεις. Πρόσφατες εκτιμήσεις του αμερικανικού υπουργείου γεωργίας (USDA), αναφέρουν ότι οι αμερικανικές εξαγωγές είναι μέχρι στιγμής διπλάσιες σε σύγκριση με την περσινή χρονιά, κι έτσι τα α- ποθέματα των ΗΠΑ είναι χαμηλότερα των αρχικών εκτιμήσεων. Τα στοιχεία αυτά προκάλεσαν έκπληξη στην αγορά και οι τιμές κινήθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα, φτάνοντας στα 4,55 δολάρια το μπούσελ. Στην ευρωπαϊκή αγορά, οι τιμές του καλαμποκιού διαμορφώνονται στα 184-188 ευρώ ο τόνος στην ιταλική αγορά της Μπολόνια. Στο χρηματιστήριο στο Παρίσι, οι τιμές διαμορφώνονται στα 172 ευρώ ο τόνος, ενώ φτάνουν στα 173 ευρώ ο τόνος για παράδοση σε γαλλικό λιμάνι. 2.403 2.256 2.110 Εξτρα παρθένο 2,11 /κιλό Ελαιόλαδο Παρθένο 15 ΙΑΝ Στα 2,11 ευρ επέστρεψαν εξαιρετικά π ελαιολάδου 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 23 2/19/14 6:32 PM
24 Smart Crops Απογειώνουν την απόδοση οι δίδυμες γραμμές Οι μεγαλύτερες αποδόσεις κατά 5-10% που πέτυχε το καλαμπόκι σε ποτιστικά χωράφια της Ισπανίας και της Ιταλίας, μετά από πειράματα δύο ετών, οδήγησε τις εταιρείες να μεταφέρουν την τεχνογνωσία της σποράς σε δίδυμες γραμμές στην Ελλάδα. Η δοκιμαστική εφαρμογή της νέας μεθόδου έγινε σε πολύ περιορισμένη έκταση και σε επιλεγμένες περιοχές, την άνοιξη του 2013. Έ- νας από τους «ανήσυχους» παραγωγούς είναι ο Θέμης Καλπακίδης από την Καβάλα, ο οποίος μας είπε ότι μέχρι στιγμής η ανάπτυξη των φυτών προχωράει κανονικά. Η μόνη διαφορά από άποψη εξοπλισμού για την εφαρμογή της τεχνικής αφορούσε την σπαρτική, την οποία διέθεσε για πρώτη φορά η εταιρεία AGER Υιοί Γ. Χριστιά. Πρόκειται για τo μοντέλο Monosem Plus4 Twin Row. Η πρώτη συγκομιδή που έγινε το Σεπτέμβρη του 2013 έδωσε παραγωγή καλαμποκιού 50 κιλά παραπάνω στο στρέμμα, αλλά ούτως ή άλλως θα πρέπει να περιμένουμε και τη δεύτερη χρονιά εφαρμογής, για να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα, λέει στο Smart Crops ο Θέμης Καλπακίδης. Άλλωστε, τα πρώτα αποτελέσματα δεν είναι ενδεικτικά, δεδομένου ότι σε άλλες περιπτώσεις η αύξηση της σοδειάς έφτασε και τα 200 κιλά στο στρέμμα. Σύμφωνα με τον παραγωγό, «για να καλύψεις τα έξοδα από την αλλαγή της μηχανής, το ελαφρά αυξημένο κόστος για λίπανση και α- γορά σπόρου, πρέπει η σοδειά να είναι περίπου 200 με 250 κιλά στο στρέμμα παραπάνω». Πάντως, στις ΗΠΑ, όπου η εφαρμογή της διπλής γραμμής φύτευσης μετράει ακόμα περισσότερα χρόνια, οι δοκιμές έχουν δείξει ότι μπορεί να επεκταθεί με εξίσου θετικά αποτελέσματα στις καλλιέργειες της σόγιας, του βαμβακιού, του ηλίανθου και του σόργου. Βέβαια, στην άλλη όχθη του Ατλαντικού ήδη τα περιθώρια αύξησης των α- ποδόσεων είναι πολύ μικρά. Σκάλισµα και συγκοµιδή Όσον αφορά την καλλιεργητική τεχνική των διπλών γραμμών, χρησιμοποιήθηκε το ίδιο σκαλιστήρι που είχε ο παραγωγός, με μία μικρή προσαρμογή στις αποστάσεις. Ουσιαστικά, «στένεψε» το εύρος του σκαλίσματος από τα 75 εκ. στα 50 εκ. Η μηχανή συγκομιδής παραμένει η ίδια, χωρίς καμία προσαρμογή σε σχέση με τη μονή φύτευση. Η σπορά σε δίδυμες γραμμές έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθυσμού των φυτών καλαμποκιού μέχρι και 10.000 φυτά ανά στρέμμα. Συγκεκριμένα στο χωράφι του κ. Καλπακίδη, φύτρωσαν περίπου 9.100 φυτά. Το ένα πλεονέκτημα, που έδειξαν οι εφαρμογές σε Ιταλία και Ισπανία, είναι ότι η διπλή γραμμή δεν έχει συνέπειες στον ανταγωνισμό μεταξύ των φυτών, όπως συμβαίνει, συνήθως, με την αύξηση της πυκνότητας των γραμμών. Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι για την ίδια έκταση φυτείας χρησιμοιοιείται η ίδια Ιοσότητα λιπάσματος και φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, με αποτέλεσμα να εξοικονομεί χρήματα ο παραγωγός, αφού πετυχαίνει και 5-10% αύξηση της α- πόδοσης. Η μόνη διαφορά είναι ότι απαιτείται ουσιαστικά η διπλάσια ποσότητα σπόρου, του οποίου όμως το μερίδιο στο κόστος παραγωγής είναι πολύ μικρό σε σχέση με τις υπόλοιπες εισροές. Το κατάλληλο υβρίδιο Να σημειωθεί ότι σημαντικό ρόλο παίζει και η επιλογή του κατάλληλου υβριδίου καλαμποκιού, το οποίο πρέπει να συνδυάζει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Ισχυρό ριζικό σύστημα Ισχυρό στέλεχος Ορθόφυλλο φυτό με άριστο stay green Αντοχή σε συνθήκες στρες (θερμοκρασία, νερό) Προσαρμογή σε υψηλές πυκνότητες σποράς. 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 24 2/19/14 6:32 PM
06-31_vamvaki-kalampoki.indd 25 2/19/14 6:32 PM
26 Smart Crops μειωση κατα 50% στισ απαιτησεισ αρδευσησ στα καλαμποκοχωραφα Μιλτιάδης Ιατρού, Αριστοτέλης Παπαδόπουλος, Φραντζής Παπαδόπουλος, Πολυξένη Ψωμά, Αρετή Μπούντλα, Σοφία Θεοδωρίδου, Κωνσταντίνος Καλογερόπουλος, Σταυρούλα Κυπαρίσση Η μέθοδος της μερικής ύγρανσης του ριζοστρώματος (Partial Root-zone Drying, PRD), αποτέλεσε το αντικείμενο της έρευνας «Προσομοίωση εδαφικής υγρασίας καλλιέργειας καλαμποκιού αρδευόμενου με τη μέθοδο μερικής ύγρανσης ριζοστρώματος» που παρουσιάστηκε στο 8 ΕΓΜΕ από τους Βασίλειο Αντωνόπουλο, Πανταζή Γεώργιο και Εμμανουήλ Λεκάκη, του Τομέα Εγγείων Βελτιώσεων, Εδαφολογίας και Γεωργικής Μηχανικής του ΑΠΘ. Ο συγκεκριμένος τρόπος, αποτελεί μια τροποποιημένη μέθοδο στάγδην άρδευσης και αφορά στην ύγρανση του ριζοστρώματος μόνο κατά το ήμισυ σε κάθε άρδευση. Στην εργασία διερευνάται η επίδραση της μόνιμης μερικής ύγρανσης του ριζοστρώματος στην κατανομή της εδαφικής υγρασίας και υπολογίζεται η εδαφική υγρασία με τη βοήθεια ενός α- πλού μοντέλου υδατικού ισοζυγίου και τη χρήση του διπλού φυτικού συντελεστή. Τα πειραματικά δεδομένα συγκεντρώθηκαν σε δύο πειραματικά αγροτεμάχια στο Αγρόκτημα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης την καλλιεργητική περίοδο του 2009. Τα δύο πειραματικά αγροτεμάχια είχαν διαφορετικές φυσικές και υδραυλικές ιδιότητες. Στο αρδευτικό σύστημα η παροχή των σταλακτήρων ήταν 4 l/h και η ισαποχή μεταξύ τους 50 cm, ενώ η συνολική ποσότητα του νερού που χορηγήθηκε ήταν διαφορετική. Η μέτρηση της εδαφικής υγρασίας γινόταν με αισθητήρες Diviner 2000 τόσο στη γραμμή των φυτών όσο και στη γραμμή άρδευσης. αποτελεσματα και συζητηση Έδαφος 1: Το μοντέλο του ισοζυγίου της εδαφικής υγρασίας εφαρμόστηκε στα δύο εδάφη, για όλη τη διάρκεια της βλαστικής περιόδου, λαμβάνοντας υπόψη τη μεταβολή του ριζικού συστήματος. Όπως προκύπτει από το Σχήμα 2, η υγρασία στο μεγαλύτερο διάστημα της βλαστικής περιόδου βρισκόταν εντός της ωφέλιμης υγρασίας [μεταξύ ελάχιστης επιτρεπόμενης υγρασίας (LAM) και υδατοϊκανότητας (FC)] με διαφοροποίηση στην αρχή και στο τέλος όπου η υγρασία σύμφωνα με τους υπολογισμούς έφτασε μέχρι το σημείο μόνιμης μάρανσης. Επιπλέον, οι αρδεύσεις Η υγρασια να μετραται σε δυο σημεια και προτεινεται να λαμβανεται Το Ημιαθροισμα Τουσ 06-31_vamvaki-kalampoki.indd 26 2/19/14 6:32 PM