ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 11.2.2015 C(2015) 854 final Θέμα: Κρατική ενίσχυση αριθ. SA.38102 (2014/NN) Κύπρος Επέκταση του υφιστάμενου καθεστώτος φορολόγησης γεωργικού πετρελαίου, για κάλυψη και του γεωργικού πετρελαίου κίνησης για τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς 1 Κύριε, Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (εφεξής «η Επιτροπή») επιθυμεί να ενημερώσει τις κυπριακές αρχές ότι, αφού εξέτασε τις πληροφορίες που διαβίβασαν οι αρχές της χώρας σας σχετικά με το ως άνω καθεστώς, αποφάσισε να μην προβάλει αντιρρήσεις για το σχετικό μέτρο, καθώς είναι σύμφωνο προς τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής «ΣΛΕΕ»). Για να λάβει την απόφαση αυτή, η Επιτροπή βασίστηκε στο ακόλουθο σκεπτικό: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ (1) Σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση κοινοποίησε με επιστολή της 3ης Ιανουαρίου 2014, η οποία πρωτοκολλήθηκε την ίδια ημέρα, το καθεστώς ενισχύσεων για την επέκταση του καθεστώτος φορολόγησης γεωργικού πετρελαίου, για κάλυψη και του γεωργικού πετρελαίου κίνησης για τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς. Η κοινοποίηση πρωτοκολλήθηκε με τον αριθμό SA.38102 (2014/N). (2) Οι κυπριακές αρχές ανέφεραν ότι το υφιστάμενο καθεστώς φορολόγησης του γεωργικού πετρελαίου, το οποίο προτίθεντο να τροποποιήσουν σύμφωνα με την εν λόγω κοινοποίηση, δεν είχε κοινοποιηθεί προηγουμένως σύμφωνα με το άρθρο 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ ούτε είχε εγκριθεί από την Επιτροπή. Δεδομένου ότι το εν λόγω φορολογικό καθεστώς είχε τεθεί σε ισχύ πριν εγκριθεί από την Επιτροπή, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αποφάσισαν στις 23 Ιανουαρίου 2014 να χωρίσουν την υπόθεση σε δύο ξεχωριστές υποθέσεις. Η απόφαση αυτή ανακοινώθηκε στην Κύπρο με επιστολή της ίδιας ημερομηνίας. 1 Βλ. υποσημείωση 4. Κύριο Ιωάννη ΚΑΣΟΥΛΙΔΗ Υπουργό Εξωτερικών Λεωφόρος Δημοσθένη Σεβέρη Κύπρος - 1447 Λευκωσία Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Τηλέφωνο: 00-32-(0)2-299.11.11.
Η υπόθεση SA.38102 (2014/N) αφορά αποκλειστικά την κοινοποιηθείσα ενίσχυση σχετικά με την επέκταση του υφιστάμενου καθεστώτος φορολόγησης γεωργικού πετρελαίου, για την κάλυψη και του γεωργικού πετρελαίου κίνησης για τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς. Η υπόθεση SA.38102 (2014/NN) αφορά το μη κοινοποιηθέν καθεστώς ενισχύσεων που τέθηκε σε ισχύ με τους κανονισμούς του 2003 περί παραχώρησης αφορολόγητου πετρελαίου για γεωργικούς σκοπούς (κανονισμός 50/2003) της Κυπριακής Δημοκρατίας, το οποίο εφαρμοζόταν αποκλειστικά στα γεωργικά μηχανήματα και όχι στα οχήματα. Αν και είναι άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους, οι δύο υποθέσεις εξετάστηκαν ξεχωριστά, δεδομένου ότι οι εφαρμόστηκαν αντίστοιχα διαφορετικές διαδικασίες. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης της συμβατότητας της μίας δεν επρόκειτο να προδικάσει τη συμβατότητα της άλλης. Ωστόσο, με επιστολή της 19ης Δεκεμβρίου 2014, οι κυπριακές αρχές ανακάλεσαν την κοινοποίησή τους σχετικά με την υπόθεση SA.38102 (2014/N). Ως εκ τούτου, η υπόθεση αυτή έχει κλείσει χωρίς απόφαση. (3) Η παρούσα απόφαση αφορά αποκλειστικά τη μη κοινοποιηθείσα ενίσχυση που καταχωρίστηκε με τον αριθμό SA.38102 (2014/NN) και εφαρμόζεται μόνο στον γεωργικό τομέα. Η Κύπρος δεν περιέλαβε το καθεστώς ενισχύσεων στον κατάλογο των υφιστάμενων ενισχύσεων κατά την προσχώρηση στην ΕΕ. Κατά συνέπεια, δεν εφαρμοζόταν ρήτρα λήξης ισχύος εν προκειμένω. Για τις ενισχύσεις που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του εν λόγω καθεστώτος, μεταξύ της 1ης Ιουλίου 2014 και της 31ης Δεκεμβρίου 2014, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το ενέκρινε με την απόφασή του 15254/14 της 12ης Δεκεμβρίου 2014 βάσει του άρθρου 108 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ 2. Ως εκ τούτου, η παρούσα απόφαση καλύπτει την περίοδο από την 1η Μαΐου 2004 έως τις 30 Ιουνίου 2014. Όπως ορίζεται στην προαναφερθείσα απόφαση του Συμβουλίου, η Κύπρος έχει δεσμευτεί να εναρμονίσει, από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, το εν λόγω καθεστώς κρατικών ενισχύσεων με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής, της 17ης Ιουνίου 2014, για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης 3. (4) Με την ίδια επιστολή της 23ης Ιανουαρίου 2014, η Επιτροπή ζήτησε συμπληρωματικές πληροφορίες και για τις δύο υποθέσεις. Οι κυπριακές αρχές απάντησαν με επιστολή η οποία πρωτοκολλήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2014. Η Επιτροπή ζήτησε περαιτέρω πληροφορίες αποκλειστικά για τη μη κοινοποιηθείσα ενίσχυση με επιστολή της 16ης Απριλίου 2014, στην οποία οι κυπριακές αρχές απάντησαν στις 19 Μαΐου 2014. Τέλος, οι υπηρεσίες της Επιτροπής διαβίβασαν νέο αίτημα παροχής πληροφοριών στις 16 Ιουλίου 2014, στο οποίο οι κυπριακές αρχές απάντησαν με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις 19 Αυγούστου 2014. 2 Απόφαση του Συμβουλίου σχετικά με κρατική ενίσχυση εκ μέρους των αρχών της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό μορφήν εξαίρεσης φόρου στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται για γεωργική χρήση από την 1η Ιουλίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014, 15254/14. 3 ΕΕ L 187 της 26.6.2014, σ. 1. 2
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Τίτλος (5) Επέκταση του υφιστάμενου καθεστώτος φορολόγησης γεωργικού πετρελαίου, για κάλυψη και του γεωργικού πετρελαίου κίνησης για τα οχήματα που χρησιμοποιούνται για γεωργικούς σκοπούς 4. Στόχος της ενίσχυσης (6) Το καθεστώς ενισχύσεων αποσκοπεί στη συνδρομή των εγγεγραμμένων παραγωγών γεωργικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα για τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για τη χρήση αφορολόγητου πετρελαίου σε γεωργικά μηχανήματα για γεωργικούς σκοπούς (χρωματισμένο πετρέλαιο) 5. Νομική βάση (7) Το καθεστώς ενισχύσεων βασίζεται στα ακόλουθα νομικά κείμενα: i) Κανονισμοί του 2003 περί παραχώρησης αφορολόγητου πετρελαίου για γεωργικούς σκοπούς (κανονισμός 50/2003). ii) Άρθρο 15 παράγραφος 3 της οδηγίας 2003/96/ΕΚ του Συμβουλίου, της 27ης Οκτωβρίου 2003, σχετικά με την αναδιάρθρωση του κοινοτικού πλαισίου φορολογίας των ενεργειακών προϊόντων και της ηλεκτρικής ενέργειας (εφεξής «οδηγία 2003/96/ΕΚ») 6. Μορφή της ενίσχυσης (8) Η ενίσχυση στο πλαίσιο του καθεστώτος χορηγείται υπό μορφή φορολογικών απαλλαγών. Διάρκεια (9) Το καθεστώς υφίστατο ήδη πριν από την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση την 1η Μαΐου 2004. Ωστόσο, όπως έχει ήδη αναφερθεί ανωτέρω, οι κυπριακές αρχές δεν το είχαν συμπεριλάβει στον κατάλογο των υφισταμένων κατά την προσχώρηση της Κύπρου ενισχύσεων ούτε το είχαν κοινοποιήσει στην Επιτροπή. 4 Παρακαλείσθε να σημειώσετε ότι, όπως ορίζεται στην αιτιολογική σκέψη 2 δεύτερη περίπτωση και στην αιτιολογική σκέψη 6, το μη κοινοποιηθέν καθεστώς ενισχύσεων το οποίο αφορά η παρούσα απόφαση, στην πραγματικότητα αφορά μόνο τη χρήση αφορολόγητου πετρελαίου σε γεωργικά μηχανήματα, αλλά όχι σε μηχανοκίνητα οχήματα. 5 Σημείωση στην αγγλική μετάφραση: Στην Κύπρο, το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται στα γεωργικά μηχανήματα για γεωργικούς σκοπούς χρωματίζεται με τεχνητό τρόπο σε αντίθεση με το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται ως καύσιμο κίνησης. Επί του παρόντος, μόνο το χρωματισμένο πετρέλαιο απαλλάσσεται από τον φόρο. 6 ΕΕ L 283 της 31.10.2003, σ. 51. 3
Προϋπολογισμός (10) Συνολική απώλεια εσόδων: 86.566.328,48 ευρώ για το αφορολόγητο πετρέλαιο που παραχωρήθηκε από την 1η Μαΐου 2004 έως τις 30 Ιουνίου 2014. Δικαιούχοι (11) Το καθεστώς είναι ανοικτό σε όλους τους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα χωρίς διαφοροποίηση στις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης της Κύπρου. Ένταση ενίσχυσης (12) Η ένταση της ενίσχυσης είναι 100 % Περιγραφή του μέτρου (13) Σύμφωνα με τον κανονισμό 50/2003, οι αρχές της Κύπρου θέσπισαν φορολογική απαλλαγή για το χρωματισμένο πετρέλαιο. (14) Το πετρέλαιο που καλύπτεται από το καθεστώς ενίσχυσης υπάγεται στους κωδικούς ΣΟ 2710 19 25 00, 2710 19 41 00, 2710 19 45 00 και 2710 19 49 00. (15) Στο πλαίσιο αυτού του φορολογικού καθεστώτος, ο Διευθυντής του Τμήματος Τελωνείων (εφεξής «Διευθυντής») εγκρίνει αιτήσεις για την παροχή αφορολόγητου χρωματισμένου πετρελαίου στους δικαιούχους, υπό την προϋπόθεση ότι το εν λόγω πετρέλαιο χρησιμοποιείται μόνο σε γεωργικά μηχανήματα για γεωργικούς σκοπούς. Κατά την έγκριση της φορολογικής απαλλαγής για χρωματισμένο πετρέλαιο, ο Διευθυντής εκδίδει ειδική για τον σκοπό αυτό άδεια και βιβλιάριο παραλαβών. (16) Οι δικαιούχοι στους οποίους χορηγείται απαλλαγή με την προαναφερόμενη διαδικασία οφείλουν: να προσκομίζουν την άδεια και το βιβλιάριο παραλαβών που εκδίδονται από τον Διευθυντή να παρέχουν στην αρμόδια εθνική αρχή οποιεσδήποτε πληροφορίες εύλογα απαιτήσει και να παρουσιάζουν σε αυτή τα τιμολόγια αγοράς του αφορολόγητου πετρελαίου να φυλάσσουν τα τιμολόγια αγοράς του αφορολόγητου πετρελαίου για δύο τουλάχιστον έτη να τηρούν στοιχεία σχετικά με την παραγωγή από δραστηριότητες με γεωργικό σκοπό να ενημερώνουν τον Διευθυντή για οποιαδήποτε μεταβολή των συνθηκών που λήφθηκαν υπόψη για την έκδοση της άδειας αγοράς αφορολόγητου πετρελαίου 4
να συμμορφώνονται με τις εκάστοτε οδηγίες που εκδίδονται από τον Διευθυντή με σκοπό τη διασφάλιση των δημόσιων προσόδων. (17) Το αφορολόγητο πετρέλαιο μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο για την παραγωγή γεωργικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα. (18) Στο πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για γεωργικούς σκοπούς προστίθενται μόνον ειδικοί ιχνηθέτες και χρωστικές ουσίες σε συγκεκριμένες αναλογίες, μόνο σε εγκεκριμένες από τον Διευθυντή αποθήκες αποταμίευσης, υπό την ευθύνη του κατόχου τους. Απαγορεύεται η αφαίρεση ιχνηθέτη και χρωστικής ουσίας από το πετρέλαιο ή η προσθήκη οποιασδήποτε άλλης ουσίας η οποία αλλοιώνει την ταυτότητα του ιχνηθέτη ή της χρωστικής ουσίας. Ο κάτοχος της αποθήκης αποταμίευσης οφείλει να διατηρεί τις εν λόγω ουσίες χωριστά σε δοχεία που φέρουν περιγραφή του περιεχομένου τους να τηρεί καθημερινά λογαριασμό αποθεμάτων για τους ιχνηθέτες και τις χρωστικές ουσίες στην αποθήκη να διενεργεί οποιεσδήποτε χημικές αναλύσεις απαιτούνται από τον Διευθυντή κατά τη διαδικασία ιχνηθέτησης και χρωματισμού του πετρελαίου. (19) Το χρωματισμένο πετρέλαιο αποθηκεύεται χωριστά από το μη χρωματισμένο πετρέλαιο. Κάθε εγκατάσταση αποθήκευσης πετρελαίου πρέπει να φέρει ανεξίτηλη επιγραφή με την ένδειξη αυτή. (20) Μόνον εγκεκριμένοι μεταπωλητές μπορούν να πωλούν χρωματισμένο πετρέλαιο. Μπορούν να διαθέτουν το εν λόγω πετρέλαιο μόνο σε άλλους εγκεκριμένους μεταπωλητές και στους δικαιούχους. Για κάθε πώληση οφείλουν να εκδίδουν τιμολόγιο στο οποίο να αναφέρεται ότι η αγορά αφορά χρωματισμένο πετρέλαιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για γεωργικούς σκοπούς να τηρούν μηνιαίους λογαριασμούς για τις αγορές και πωλήσεις χρωματισμένου πετρελαίου, να προβαίνουν σε απογραφή των αποθεμάτων και να συμπληρώνουν δήλωση σε μορφότυπο που καθορίζει ο Διευθυντής, με όλες αυτές τις λεπτομέρειες, και να την υποβάλλουν στο Τμήμα Τελωνείων εντός των δέκα πρώτων εργάσιμων ημερών του επόμενου μήνα να δηλώνουν στον Διευθυντή τα βυτιοφόρα που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά χρωματισμένου πετρελαίου να τηρούν ημερολόγιο βυτιοφόρου στο οποίο να σημειώνονται οι παραλαβές και παραδόσεις χρωματισμένου πετρελαίου να παρέχουν στις αρμόδιες αρχές οποιεσδήποτε πληροφορίες απαιτήσουν εύλογα και να προσκομίζουν τους λογαριασμούς και οποιαδήποτε άλλα βιβλία ή έγγραφα σχετικά με το χρωματισμένο πετρέλαιο που διακινούν 5
να φυλάσσουν τα προαναφερθέντα έγγραφα, βιβλία και αρχεία για επτά τουλάχιστον έτη μετά τη συμπλήρωση των πράξεων που αναγράφονται σε αυτά, εκτός εάν ο Διευθυντής ορίσει διαφορετικά να ενημερώνουν τον Διευθυντή για οποιαδήποτε μεταβολή της κατάστασης η οποία λήφθηκε υπόψη για την έκδοση της άδειας μεταπωλητών. (21) Οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν δείγματα πετρελαίου από οχήματα, εάν είναι δυνατόν παρουσία του ιδιοκτήτη του οχήματος, με σκοπό να τα εξετάσουν. Τα δείγματα αυτά διαχωρίζονται σε τρία μέρη και σφραγίζονται χωριστά. Ένα μέρος παραδίδεται στο πρόσωπο παρουσία του οποίου λήφθηκε το δείγμα. Τα αποτελέσματα της ανάλυσης είναι αποδεκτά μόνο εάν αυτή πραγματοποιείται από το Γενικό Χημείο του Κράτους ή άλλο εγκεκριμένο από τον Διευθυντή χημείο. (22) Ο Διευθυντής μπορεί να ακυρώσει ή να ανακαλέσει την άδεια του δικαιούχου ή του μεταπωλητή, όταν: διαπιστωθεί ότι η έκδοσή της βασίστηκε σε αναληθή ή ανακριβή στοιχεία, χωρίς τη συνδρομή των οποίων δεν θα είχε εκδοθεί δεν πληρούνται πλέον οι προϋποθέσεις για την έκδοσή της ο κάτοχος της άδειας δεν συμμορφώνεται με τις ανωτέρω διατάξεις του κανονισμού 50/2003 ο κάτοχος της άδειας αποθνήσκει ή κηρύσσεται σε πτώχευση ο κάτοχος της άδειας δεν δραστηριοποιείται πλέον στην παραγωγή γεωργικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα ο κάτοχος της άδειας αποδεδειγμένα δεν την χρησιμοποιεί. Ανάληψη υποχρεώσεων από την Κύπρο (23) Οι κυπριακές αρχές επιβεβαίωσαν ότι η πληρωμή όλων των ενισχύσεων στο πλαίσιο του κοινοποιηθέντος καθεστώτος σε επιχειρήσεις που είχαν λάβει προηγουμένως παράνομη ενίσχυση η οποία κηρύχθηκε ασυμβίβαστη βάσει απόφασης της Επιτροπής, είχε ανασταλεί μέχρις ότου οι επιχειρήσεις επιστρέψουν ή καταβάλουν σε δεσμευμένο λογαριασμό το συνολικό ποσό της παράνομης και ασυμβίβαστης ενίσχυσης και τους σχετικούς τόκους. (24) Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, οι προβληματικές επιχειρήσεις κατά την έννοια των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών όσον αφορά τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων του 1999, που εφαρμόζονταν έως τις 9 Οκτωβρίου 2004, και των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και την αναδιάρθρωση προβληματικών επιχειρήσεων του 2004 7, που εφαρμόζονται από τις 10 Οκτωβρίου 7 ΕΕ C 244 της 1.10.2004, σ. 2. 6
2004 και για ολόκληρη την περίοδο που καλύπτεται από την παρούσα απόφαση, έχουν εξαιρεθεί από την υπαγωγή στο εν λόγω καθεστώς. (25) Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, δεν υπήρχε δυνατότητα σώρευσης της ενίσχυσης με ενισχύσεις από άλλα τοπικά, περιφερειακά, εθνικά ή ενωσιακά καθεστώτα για την κάλυψη των ίδιων επιλέξιμων δαπανών. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Εφαρμογή του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ (26) Για να εφαρμοστεί το άρθρο 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, η ενίσχυση πρέπει να χορηγείται από το κράτος ή με κρατικούς πόρους υπό οποιαδήποτε μορφή. Πρέπει να συνιστά οικονομικό πλεονέκτημα για τους δικαιούχους. Πέραν των ως άνω, πρέπει να έχει επιλεκτικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι πρέπει να χορηγείται σε ορισμένες επιχειρήσεις, και η ενίσχυση πρέπει να είναι ικανή να νοθεύει τον ανταγωνισμό και να επηρεάζει τις συναλλαγές μεταξύ των κρατών μελών εντός της Ένωσης. (27) Η υπό εξέταση ενίσχυση χρηματοδοτείται με κρατικούς πόρους, διότι συνεπάγεται απώλεια κρατικών εσόδων λόγω της φορολογικής απαλλαγής. Το καθεστώς αυτό θεσπίστηκε βάσει της εθνικής νομοθεσίας, ως πράξη του κράτους. Το καθεστώς ευνοεί τους παραγωγούς γεωργικών προϊόντων του πρωτογενούς τομέα, οι οποίοι συνιστούν οντότητες που ασκούν οικονομική δραστηριότητα και για τους σκοπούς του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ θεωρούνται επιχειρήσεις 8. Το καθεστώς παρέχει στους παραγωγούς του πρωτογενούς τομέα οικονομικό πλεονέκτημα, καθώς έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν χρωματισμένο πετρέλαιο με μειωμένο κόστος. Κανονικά, θα έπρεπε να επωμιστούν οι ίδιοι τις δαπάνες αυτές στο πλαίσιο της καθημερινής διαχείρισής τους ή των συνήθων δραστηριοτήτων τους, και, ως εκ τούτου, οι ενισχύσεις αυτού του είδους νοθεύουν τους όρους του ανταγωνισμού 9. Επιπλέον, σύμφωνα με τη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενισχύσεις σε επιχείρηση μπορεί να είναι σε θέση να επηρεάσουν το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών, όταν η επιχείρηση αυτή δραστηριοποιείται σε αγορά ανοιχτή στο ενδοενωσιακό εμπόριο. Οι δικαιούχοι των επίμαχων ενισχύσεων δραστηριοποιούνται στην άκρως ανταγωνιστική αγορά των γεωργικών προϊόντων. Θα πρέπει να σημειωθεί εν προκειμένω ότι η αξία των εισαγωγών γεωργικών προϊόντων στην Κύπρο από την υπόλοιπη ΕΕ ανήλθε σε 290 εκατ. ευρώ το 2004, ενώ η αξία των εξαγωγών ανήλθε σε 71 εκατ. ευρώ 10. Τα ποσά αυτά κυμάνθηκαν κατά τα έτη 2005 έως 2012 από 437 έως 787 εκατ. ευρώ για τις εισαγωγές και από 115 έως 142 εκατ. ευρώ για τις εξαγωγές. 11. Το μέτρο ενίσχυσης είναι επομένως δυνατόν να νοθεύσει τον ανταγωνισμό και να επηρεάσει τις συναλλαγές μεταξύ κρατών μελών και, ως εκ τούτου, αποτελεί ενίσχυση κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ. Το γεγονός ότι σχεδόν όλες οι γεωργικές επιχειρήσεις στην Κύπρο είναι πολύ μικρού μεγέθους και 8 Απόφαση στην υπόθεση Höfner and Elser, C-41/90, ECLI:EU:C:1991:161, σκέψη 21. 9 Βλ. μεταξύ άλλων υπόθεση C-156/98 Γερμανία κατά Επιτροπής, Συλλογή 2000, σ. I-6857, σκέψη 30. 10 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, στατιστικές και οικονομικές πληροφορίες, ετήσιες εκθέσεις, 3.7.14 εμπόριο γεωργικών προϊόντων στην ΕΕ, βλ. http://ec.europa.eu/agriculture/statistics/agricultural/index_en.htm. 11 ό.π. 7
ότι το μέγεθος της ενίσχυσης ανά δικαιούχο περιορίζεται επίσης δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να επηρεαστεί το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών 12. (28) Το άρθρο 107 παράγραφος 2 της ΣΛΕΕ προβλέπει κατ εξαίρεση περιπτώσεις κρατικών ενισχύσεων που είναι συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά. Επίσης, το άρθρο 107 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ προβλέπει περιπτώσεις κρατικών ενισχύσεων που μπορούν να θεωρηθούν συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά. (29) Σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) ειδικότερα, μπορούν να συνιστούν ενισχύσεις συμβιβάσιμες με την εσωτερική αγορά οι ενισχύσεις που προορίζονται να προωθήσουν την ανάπτυξη ορισμένων οικονομικών δραστηριοτήτων ή οικονομικών περιοχών, εφόσον δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που να αντίκειται στο κοινό συμφέρον. (30) Δεδομένου ότι οι ενισχύσεις που αφορούν το υπό εξέταση καθεστώς είναι μη κοινοποιημένες ενισχύσεις, η συμβατότητά τους με την κοινή αγορά πρέπει να αναλυθεί από τη σκοπιά των κανόνων που αφορούν τις κρατικές ενισχύσεις και που ίσχυαν όταν παραχωρήθηκαν οι υπό εξέταση ενισχύσεις, όπως διευκρινίζεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής για τον καθορισμό των κανόνων οι οποίοι εφαρμόζονται στην εκτίμηση των κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται παράνομα 13. (31) Για να εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ), η υπό εξέταση κρατική ενίσχυση πρέπει να είναι σύμφωνη με τα εξής: - το κεφάλαιο VI.ΣΤ των κοινοτικών κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στον τομέα της γεωργίας και δασοκομίας 2007-2013 (εφεξής «κατευθυντήριες γραμμές»). 14 Οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται κατ εξαίρεση στο υπό εξέταση καθεστώς από την προσχώρηση της Κύπρου στην ΕΕ με βάση τα σημεία (168) και (172) των κατευθυντήριων γραμμών. Σύμφωνα με τα σημεία αυτά, οι παράνομες κρατικές ενισχύσεις με τη μορφή φορολογικών απαλλαγών που έχουν χορηγηθεί από την έναρξη ισχύος της οδηγίας 2003/96/ΕΚ, θα πρέπει να κηρύσσονται συμβατές με την εσωτερική αγορά εάν πληρούν τους όρους των σχετικών διατάξεων της εν λόγω οδηγίας και δεν έχει εφαρμοστεί διαφοροποίηση φόρου στον τομέα της γεωργίας. - την οδηγία 2003/96/ΕΚ. Συμβατότητα με την εσωτερική αγορά σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ (32) Το μέτρο που περιγράφεται ανωτέρω εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των ενισχύσεων που συνδέονται με φορολογικές απαλλαγές βάσει της οδηγίας 2003/96/ΕΚ, όπως περιγράφεται στο κεφάλαιο VI.ΣΤ των κατευθυντήριων γραμμών. Το καθεστώς βασίζεται στο άρθρο 15 παράγραφος 3 της οδηγίας 2003/96/ΕΚ, το οποίο επιτρέπει στα κράτη μέλη να εφαρμόζουν επίπεδο φορολογίας έως και μηδενικό στα ενεργειακά προϊόντα και την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται στη γεωργία, τις καλλιέργειες οπωροκηπευτικών, τις ιχθυοκαλλιέργειες και τη δασοκομία. Θα πρέπει 12 Απόφαση στην υπόθεση Eventech, C-518/13, ECLI:EU:C:2015:9, σκέψη 68. 13 ΕΕ C 119 της 22.5.2002, σ. 22. 14 ΕΕ C 319 της 27.12.2006, σ. 1. 8
να σημειωθεί εν προκειμένω ότι το πετρέλαιο με τους κωδικούς ΣΟ που κοινοποιήθηκαν από την Κύπρο εμπίπτει στον ορισμό των «ενεργειακών προϊόντων» του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) της οδηγίας 2003/96/ΕΚ. (33) Σύμφωνα με το άρθρο 26 παράγραφος 2 της οδηγίας 2003/96/ΕΚ, τα κράτη μέλη πρέπει να κοινοποιούν στην Επιτροπή τις φορολογικές απαλλαγές που θεσπίζονται βάσει της οδηγίας, προκειμένου να πραγματοποιηθεί αξιολόγηση της συμβατότητας με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων της Ένωσης. (34) Ωστόσο, δεδομένου ότι η Κύπρος ουδέποτε κοινοποίησε το καθεστώς ενισχύσεων, όπως περιγράφεται στο σημείο 9, το καθεστώς αυτό ήταν παράνομο. Ως εκ τούτου, τα σημεία (168) και (172) των κατευθυντήριων γραμμών εφαρμόζονται όσον αφορά την αξιολόγηση της συμβατότητας της εν λόγω παράνομης κρατικής ενίσχυσης. (35) Όπως αναφέρεται στα σημεία 13 έως 22 ανωτέρω, οι κυπριακές αρχές έχουν θεσπίσει αυστηρό νομικό πλαίσιο, το οποίο διέπει την αγορά αφορολόγητου πετρελαίου που χρησιμοποιείται για γεωργικούς σκοπούς. Το πλαίσιο αυτό συνεπάγεται την εκ των προτέρων αξιολόγηση της επιλεξιμότητας των δικαιούχων, καθώς και των εγκεκριμένων πωλητών αφορολόγητου πετρελαίου, σε συνδυασμό με τον έλεγχο της διαδικασίας χρωματισμού και εμπορίας αφορολόγητου πετρελαίου. Οι εν λόγω διατάξεις επιβάλλουν επίσης σειρά υποχρεώσεων τόσο στους δικαιούχους όσο και στους μεταπωλητές αφορολόγητου πετρελαίου, ώστε να είναι αυτοί σε θέση να αποδείξουν ότι ασκούν νόμιμα τη δραστηριότητα πώλησης αφορολόγητου πετρελαίου. Οι εν λόγω υποχρεώσεις περιλαμβάνουν τη φύλαξη και την προσκόμιση των τιμολογίων πώλησης αφορολόγητου πετρελαίου. Οι δικαιούχοι οφείλουν επιπλέον να προσκομίσουν πληροφορίες όσον αφορά την παραγωγή από δραστηριότητες με γεωργικό σκοπό. Αυτό επιτρέπει στις αρχές να επαληθεύουν ότι το αφορολόγητο πετρέλαιο έχει πράγματι χρησιμοποιηθεί για την πρωτογενή γεωργική παραγωγή. Τέλος, οι αρχές διενεργούν αναλύσεις του πετρελαίου που χρησιμοποιείται από τους δικαιούχους, κατά τρόπο που διασφαλίζει την ακεραιότητα των αποτελεσμάτων τους. Τα ανωτέρω δείχνουν ότι η φορολογική απαλλαγή βασίζεται στις ποσότητες πετρελαίου που πράγματι χρησιμοποιούνται στην πρωτογενή παραγωγή (γεγονός που πρέπει να τεκμηριώνεται με την προσκόμιση των τιμολογίων από τους γεωργούς). Επιπλέον, λαμβανομένης υπόψη της διάρθρωσης του τομέα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο οποίος αποτελείται από μονάδες μικρής κλίμακας (άνω του 60% των εκμεταλλεύσεων έχει λιγότερα από 5 εκτάρια χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης), η Επιτροπή θεωρεί κατ αρχήν ότι το μέτρο αυτό θα προκαλέσει αδικαιολόγητη στρέβλωση του ανταγωνισμού (σημείο (167) των κατευθυντήριων γραμμών). Το στοιχείο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση της Κύπρου, όπου, όπως αναφέρεται στο σημείο 27, σχεδόν όλες οι γεωργικές επιχειρήσεις είναι πολύ μικρές. (36) Στο σημείο (170) των κατευθυντήριων γραμμών διευκρινίζεται ότι η εφαρμογή μηδενικού επιπέδου φορολογίας στα ενεργειακά προϊόντα και την ηλεκτρική ενέργεια που χρησιμοποιείται για την πρωτογενή γεωργική παραγωγή θα κηρύσσεται συμβατή με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ), εφόσον δεν εφαρμόζεται διαφοροποίηση φόρου στον τομέα της γεωργίας. Πράγματι, οι κυπριακές αρχές επιβεβαίωσαν ότι όλοι οι παραγωγοί του πρωτογενούς τομέα έχουν πρόσβαση στο εν λόγω καθεστώς. 9
(37) Οι απαιτήσεις χαρακτήρα κινήτρου του σημείου (16) των κατευθυντήριων γραμμών έχουν τηρηθεί στο υπό εξέταση καθεστώς. (38) Σύμφωνα με τις πληροφορίες που λήφθηκαν από τις κυπριακές αρχές, το καθεστώς αυτό είναι επίσης σύμφωνο με την αρχή Deggendorf 15. (39) Σύμφωνα με τις πληροφορίες που ελήφθησαν από τις κυπριακές αρχές, δεν ήταν επιλέξιμες προς ενίσχυση στο πλαίσιο του καθεστώτος αυτού προβληματικές επιχειρήσεις. (40) Επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπέβαλαν οι κυπριακές αρχές, δεν επιτρεπόταν η σώρευση της εν λόγω ενίσχυσης με άλλα τοπικά, περιφερειακά, εθνικά ή ενωσιακά καθεστώτα για την κάλυψη των ίδιων δαπανών. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ (41) Η Επιτροπή εκφράζει τη λύπη της για το γεγονός ότι η Κύπρος έθεσε σε ισχύ το εν λόγω καθεστώς ενισχύσεων, κατά παράβαση του άρθρου 108 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ. (42) Ωστόσο, η Επιτροπή αποφάσισε, βάσει της ανωτέρω αξιολόγησης, να θεωρήσει ότι η ενίσχυση συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της ΣΛΕΕ όσον αφορά την πρωτογενή γεωργία. (43) Εάν η παρούσα επιστολή περιλαμβάνει απόρρητες πληροφορίες οι οποίες δεν θα πρέπει να γνωστοποιηθούν σε τρίτους, παρακαλείσθε να ενημερώσετε σχετικά την Επιτροπή εντός δεκαπέντε εργάσιμων ημερών από την ημερομηνία παραλαβής της. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει σχετικό αιτιολογημένο αίτημα εντός της οριζόμενης προθεσμίας, θα θεωρήσει ότι συμφωνείτε με την κοινολόγησή της σε τρίτους και με τη δημοσίευση του πλήρους κειμένου της επιστολής, στη γλώσσα του πρωτοτύπου, στον δικτυακό τόπο: http://ec.europa.eu/competition/elojade/isef/index.cfm. Το αίτημά σας πρέπει να διαβιβαστεί μέσω του συστήματος ασφαλούς ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Public Key Infrastructure (PKI) στην εξής διεύθυνση: agri-state-aidsnotifications@ec.europa.eu.. Με εκτίμηση, Για την Επιτροπή Phil HOGAN Μέλος της Επιτροπής 15 Απόφαση της 13ης Σεπτεμβρίου 1995, Textilwerke Deggendorf κατά Επιτροπής, T-244/93 και 486/93, ECLI:EU:T:1995:160, σκέψεις 51-60. 10