Project 2012 Υγεία και Καλλυντικά Εύα Κουνέλη Μαρία Κασία Πέγκυ Κορφιάτη Φένια Κωνσταντινοπούλου ανάη Κεφάλα
ΤΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΟΜΟΡΦΑΙΝΟΥΝ ΑΛΛΑ ΒΛΑΠΤΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Ο κίνδυνος από τα καλλυντικά είναι αρκετά µεγάλος. Τα τελευταία χρόνια µάλιστα όλο και αυξάνεται η κατανάλωσή τους (διπλασιασµός τα τελευταία πέντε χρόνια). Το αν οι γυναίκες έγιναν πιο όµορφες είναι λίγο αµφισβητήσιµο, όµως πέρα από κάθε αµφισβήτηση είναι οι αρνητικές επιπτώσεις που έχει στην υγεία τους αυτή η αυξηµένη κατανάλωση. Αλλεργίες και δερµατοπάθειες είναι οι πιο ανώδυνες περιπτώσεις. Μετά έρχονται δηλητηριάσεις, αναπνευστικά προβλήµατα, παθήσεις του νευρικού συστήµατος και του εγκεφάλου. Άλλες επιπτώσεις είναι διανοητική καθυστέρηση, απώλεια µνήµης, δυσκολία στο βάδισµα και ακανόνιστες συσπάσεις των µυών. Τέλος, καρκινοπαθείες. Κύριοι υπεύθυνοι είναι τα σπρέι που χρησιµοποιούνται στα αποσµητικά, και που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα για τους βλεννογόνους, και ορισµένα βαριά µέταλλα (βισµούθιο, υδράργυρος) που χρησιµοποιούνται κυρίως στις κρέµες δέρµατος (µαζί µε διάφορες ορµόνες) και στα κραγιόν (κάδµιο, µόλυβδος).
Τα αποσµητικά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα, γιατί µε αυτά κοιτάζουµε να θεραπεύσουµε το σύµπτωµα και όχι την αιτία. Γι αυτό σωστή διατροφή και κατάλληλα πλυσίµατα είναι ο πιο σωστός τρόπος για να λυθεί το πρόβληµα των δυσάρεστων οσµών από τον ιδρώτα. «Μπρος την οµορφιά τι είναι η υγεία», θα µπορούσαµε να παραφράσουµε την γνωστή λαϊκή παροιµία (µπρος τα κάλλη τι είναι ο πόνος). Πρόκειται άραγε για κάλλη; Τα καλλυντικά αποτελούν ένα προπέτασµα αρκετά διαφανές, για να µπορέσει να κρύψει την πραγµατικότητα. Τα καλλυντικά δεν προσθέτουν κάλλη, απλώς αποκαλύπτουν ένα µοντερνισµό από τη µεριά της γυναίκας και στον άνδρα υποβάλλουν την αίσθηση µεγαλύτερης σεξουαλικής απελευθέρωσης. Όµως η πραγµατική οµορφιά είναι δώρο φυσικό και µόνο η φύση µπορεί να προσθέσει σε αυτό. Και λέγοντας φύση εννοούµε τη φυσική ζωή, τη σωστή διατροφή, τον αθλητισµό κ.λ.π. Ας µην ξεχνάµε ότι στον δεύτερο παράγοντα σεξουαλικής έλξης, στη σωµατική διάπλαση, τα καλλυντικά δεν µπορούν να προσθέσουν τίποτα. Μόνο η φυσική ζωή, ο αθλητισµός και η σωστή δίαιτα µπορούν να συµβάλλουν στη βελτίωση της σωµατικής διάπλασης.
Όµως προσοχή! Επικίνδυνα καλλυντικά βλάπτουν σοβαρά την υγεία Σαµπουάν, µανό, αφρόλουτρα και αποσµητικά είναι µερικά µόνο από τα καλλυντικά που χρησιµοποιεί σε καθηµερινή βάση µια γυναίκα προκειµένου να δείχνει νέα, σέξι, υγιής κι ελκυστική. Σύµφωνα όµως µε βρετανική έρευνα, πολλά από τα καλλυντικά που βρίσκονται σε κάθε γυναικείο νεσεσέρ περιέχουν συστατικά που βλάπτουν τη γυναικεία γονιµότητα, επισπεύδουν τα αποτελέσµατα της γήρανσης και συνδέονται µε τον καρκίνο, τις αλλεργίες και πολλά ακόµη προβλήµατα υγείας.
ΜΑΝΟ: Η φορµαλδεΰδη είναι ένα συντηρητικό που αναµειγνύεται εύκολα µε το νερό και βρίσκεται συχνά σε προϊόντα οµορφιάς µε βάση το νερό, όπως τα σαµπουάν, τα αφροντούς και τα µανό. Προκαλεί αλλεργίες, ενώ το πιο ανησυχητικό είναι ότι έχει καταταγεί στη λίστα των καρκινογόνων ουσιών, καθώς συνδέεται µε τον καρκίνο του φάρυγγα. ΑΠΟΣΜΗΤΙΚΟ: Τα paraben είναι συνθετικά χηµικά που χρησιµοποιούνται ως συντηρητικά για να αποτρέψουν την ανάπτυξη βακτηρίων, µούχλας και µυκήτων και χρησιµοποιούνται κατά κόρον στα αποσµητικά. Οι ουσίες αυτές λέγεται πως µιµούνται τη δράση των γυναικείων οιστρογόνων, τα οποία µε τη σειρά τους ευθύνονται για την ανάπτυξη καρκινικών όγκων, ιδιαίτερα στο στήθος.
ΣΚΙΕΣ ΜΑΤΙΩΝ: Το ταλκ, δηλαδή η πούδρα που χρησιµοποιείται κατά κόρον στην κοσµετολογία, από τις σκιές µέχρι το παιδικό ταλκ και τα προϊόντα γυναικείας υγιεινής, προέρχεται από το ορυκτό µετάλλευµα τάλκη. Σύµφωνα µε έρευνα του Βρετανικού Τοξικολογικού Προγράµµατος, πρόκειται για µια πιθανά καρκινογόνα ουσία, αφού αυξάνει τα ποσοστά καρκίνου των ωοθηκών σε γυναίκες που το χρησιµοποιούν κοντά στην ευαίσθητη περιοχή. ΣΑΜΠΟΥΑΝ: Το λαουρυλοθειικό νάτριο (SLS) είναι η πιο συχνή αιτία ερεθισµού των µατιών κατά τη διάρκεια του λουσίµατος. Το SLS βλάπτει το εξωτερικό προστατευτικό σώµα της επιδερµίδας, ενώ µπορεί να διεισδύσει ακόµα και σε βάθος 5-6 χιλιοστών και να µεταφερθεί στον υπόλοιπο οργανισµό, µέσω των σωµατικών συστηµάτων. Η εν λόγω ουσία όµως χρησιµοποιείται και σε πολλά αφρόλουτρα, γεγονός που µπορεί να προκαλέσει ακόµα και ουρολοιµώξεις.
Τέλος φυσικά καλλυντικά: Η υγεία στην υπηρεσία της οµορφιάς Πότε ένα προϊόν είναι φυσικό Με τον όρο «φυσικά καλλυντικά» εννοούµε προϊόντα τα οποία δεν περιέχουν πρόσθετες χηµικές ουσίες και έκδοχα. Η παραγωγή φυσικών καλλυντικών απαιτεί χρόνο, κόπο και εξειδίκευση. Μετά την ανεύρεση των πρώτων υλών ακολουθεί βιολογική επεξεργασία των συστατικών και πολλές έρευνες ώστε να προκύψουν καλλυντικά µε τα επιθυµητά αποτελέσµατα. Σύµφωνα µε την Ευρωπαϊκή Ένωση, για να χαρακτηρίζεται ένα καλλυντικό προϊόν ως φυσικό, θα πρέπει να ικανοποιούνται οι παρακάτω όροι: Να υπάρχει κάποια βιολογική πιστοποίηση ανεξάρτητου οργανισµού διεθνούς κύρους. Να αναγράφονται τα συστατικά του προϊόντος και η εταιρεία παραγωγής. Η εταιρεία να έχει γενικότερα «πράσινη» πολιτική. Να χρησιµοποιούνται ανακυκλώσιµα υλικά συσκευασίας. Να µη γίνονται πειράµατα σε ζώα. Να µη γίνεται κατάχρηση του τοπικού πλούτου για την εξοικονόµηση των πρώτων υλών. Τα τελευταία πέντε χρόνια έγινε µια επανάσταση στο χώρο των καλλυντικών σε Ευρώπη και Αµερική. Πρόκειται για τα eco ethical προϊόντα και επιχειρήσεις. Αυτά υπόκεινται σε πολύ αυστηρούς ελέγχους µε ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια. Τα eco ethical καλλυντικά δεν έχουν µόνο την έγκριση των οργανισµών φαρµάκων της Ευρώπης και Αµερικής αντίστοιχα, ούτε µόνο την έγκριση των µεγάλων διεθνών οργανισµών βιολογικής πιστοποίησης. Υπόκεινται και στον έλεγχο διεθνών ανεξάρτητων οργανισµών όπως η FTO ή Ethical Junction. Οι οργανισµοί αυτοί διασφαλίζουν όχι µόνο την άριστη ποιότητα των προϊόντων αλλά και µια γενικότερη περιβαλλοντική και κοινωνική πολιτική των επιχειρήσεων στις οποίες παρέχουν πιστοποίηση.
Κατηγορίες φυσικών καλλυντικών Με γνώµονα τη σύστασή τους διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: Φυσικά καλλυντικά: Είναι τα καλλυντικά που όλα τους τα συστατικά, ενεργά και έκδοχα, προέρχονται από φυσικές, µη χηµικά επεξεργασµένες και µη ζωικές ουσίες. Φυσικής προέλευσης καλλυντικά: Τα ενεργά συστατικά τους είναι φυσικές ουσίες, αλλά στα έκδοχά τους µπορεί να περιέχονται και ποσότητες συνθετικών ουσιών. Το ποσοστό των φυτικών ουσιών τους κυµαίνεται από 10-80% δεν φτάνει όµως το100%. Όλες οι κατηγορίες των προϊόντων απευθύνονται σε απαιτητικό κοινό και έρχονται να καλύψουν κενά της αγοράς, καθώς η ζήτηση για λιγότερα χηµικά επιβαρυµένα προϊόντα βαίνει σταθερά αυξανόµενη και η στροφή των καταναλωτών προς τα οικολογικά προϊόντα είναι πλέον γεγονός.
Σύστηµα συντήρησης καλλυντικών Το πρόβληµα της µικροβιακής αλλοίωσης των υλικών είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια. Ειδικότερα στην κοσµετολογία, το σύστηµα συντήρησης που θα επιλεχθεί για την προστασία του προϊόντος είναι από τα πιο σηµαντικά θέµατα. Τα περισσότερα καλλυντικά µπορεί να µολυνθούν από µικροοργανισµούς, καθώς αποτελούν καλό θρεπτικό υλικό για την ανάπτυξή τους. Οι µικροοργανισµοί προκαλούν: αποχρωµατισµό του προϊόντος δυσάρεστη οσµή αλλεργίες και ερεθισµό του δέρµατος λόγω διάσπασης κάποιων συστατικών διαχωρισµό φάσεων γαλακτωµάτων αλλαγές στις φυσικοχηµικές ιδιότητες του καλλυντικού προϊόντος (αλλαγή ιξώδους, ph). Απαραίτητο, λοιπόν, είναι ένα σύστηµα συντήρησης ώστε να επιτυγχάνεται η ασφάλεια του προϊόντος κατά την αποθήκευσή του, αλλά και κατά τη διάρκεια της χρήσης του από τον καταναλωτή. Η συντήρηση καλλυντικών προϊόντων είναι περίπλοκο θέµα γιατί πρέπει να ληφθούν υπόψη πολυάριθµοι παράγοντες, οι πιο σηµαντικοί από τους οποίους είναι: η µορφή του καλλυντικού (υγρό, σκόνη, γαλάκτωµα) η ποσότητα του θρεπτικού υλικού που αποτελεί καλό υπόστρωµα για την ανάπτυξη και επιβίωση µικροοργανισµών (νερό, υδρογονάνθρακες, πρωτεΐνες, φωσφολιπίδια) η οξύτητα ή η αλκαλικότητα του προϊόντος η παρουσία συστατικών που έχουν µικροβιοκτόνες ιδιότητες οι µικροοργανισµοί που πιθανώς θα εµπλακούν κατά την παρασκευή του καλλυντικού.
Tι είναι τα συντηρητικά και γιατί χρησιµοποιούνται Με τον όρο «συντηρητικά» εννοούµε µια σειρά χηµικών ουσιών, οι οποίες χρησιµοποιούνται στα καλλυντικά προκειµένου να καταστρέψουν ή να εµποδίσουν την ανάπτυξη µικροοργανισµών κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας, της αποθήκευσής τους και τελικά κατά τη χρήση τους από τον καταναλωτή. Οι λόγοι που επιβάλλουν τη συντήρηση των καλλυντικών και των φαρµακευτικών προϊόντων είναι δύο: Οπρώτος είναι η διαφύλαξη του προϊόντος κατά τη διάρκεια της αποθήκευσής του, ώστε να µην αλλοιωθεί και χάσει τις ιδιότητες για τις οποίες έχει σχεδιαστεί. Ο δεύτερος έχει να κάνει µε την πιθανότητα πρόκλησης µόλυνσης στον καταναλωτή από τη χρήση µη επαρκώς συντηρηµένων και συνεπώς επιµολυσµένων προϊόντων. Η κάθε µονάδα παραγωγής καλλυντικών προϊόντων οφείλει να εξασφαλίζει τις απαραίτητες συνθήκες καθαριότητας στους χώρους και στα µηχανήµατά της. Η µείωση της πιθανότητας µόλυνσης του προϊόντος εξαρτάται και από το βαθµό καθαρότητας του χρησιµοποιούµενου νερού, το οποίο θα πρέπει να είναι απαλλαγµένο από προσµείξεις και µικροοργανισµούς, καθώς και από την καθαρότητα των χρησιµοποιούµενων πρώτων υλών.
Αντίθετα, οι συνθήκες χρήσης του προϊόντος από τον καταναλωτή ή η ενδεχόµενη ακατάλληλη χρήση του δεν µπορούν να ελεγχθούν εύκολα. Στην πράξη, ένα προϊόν προσωπικής φροντίδας είναι επανειληµµένα εκτεθειµένο σε µικροοργανισµούς που µπορεί να προέρχονται από τα χέρια, το σίελο, τους υδρατµούς κ.α. Επίσης, οι συνθήκες που επικρατούν σε ένα κοινό καθηµερινό λουτρό (ζέστη, ατµοί) αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη και τη δράση µικροοργανισµών. Σε µια µελέτη των δυσµενών επιπτώσεων των καλλυντικών προϊόντων, η οποία πραγµατοποιήθηκε για λογαριασµό του FDA, κατά τη διάρκεια των ετών 1977-1980, τα συντηρητικά συστατικά, σαν οµάδα, είναι τα δεύτερα, µετά τα αρώµατα, σε επικινδυνότητα για περιστατικά δερµατικών αντιδράσεων. Τέτοιου είδους µελέτες είναι υπεύθυνες σε ένα µεγάλο µέρος για την εισαγωγή των βασικών ρυθµιστικών κανόνων για την αξιολόγηση των συστατικών των καλλυντικών γενικότερα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιστηµονική Επιτροπή Κοσµετολογίας (SCC) ιδρύθηκε το 1978 προκειµένου να βοηθήσει τις ευρωπαϊκές χώρες-µέλη στην εφαρµογή της σχετικής κοινοτικής οδηγίας 76/768/EEC, η οποία ρυθµίζει την παραγωγή και πώληση καλλυντικών προϊόντων. Το 1982, η SCC εισήγαγε τους κανόνες για τον έλεγχο των συστατικών των καλλυντικών µε σκοπό την εξασφάλιση ασφαλών συνθηκών χρήσης από τους καταναλωτές. Οι κανόνες αυτοί, που επαναπροσδιορίστηκαν το 1990, καθορίζουν τις τοξικολογικές µελέτες και τις διαδικασίες ελέγχου που είναι πλέον προαπαιτούµενες για την ασφαλή αξιολόγηση των συστατικών των καλλυντικών. Η λίστα Annex VI της κοινοτικής οδηγίας είναι µια θετική λίστα συντηρητικών, τα οποία βρέθηκε να ικανοποιούν τις παραπάνω καθορισµένες απαιτήσεις. Η λίστα, η οποία δηµοσιεύθηκε το 1986, περιέχει 51 συντηρητικά καλλυντικών που επιτρέπονται υπό οριοθετηµένες συγκεντρώσεις και υπό συγκεκριµένους περιορισµούς στη χρήση. Επιπρόσθετα, η λίστα αυτή περιέχει 3 επιπλέον συντηρητικά, τα οποία επιτρέπονται προσωρινά.
Βιβλιογραφία: http://www.farmakeutikoskosmos.gr/article-k/fysika-kallyntika-h-ygeia-sthn-yphresia/4520 http://www.madata.gr/33/36/30798.html http://www.ecocrete.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1925&itemid=82