ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ. Πλαίσιο και χρονοδιάγραμμα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γ Ανταγωνισμού Επεξηγηματικό σημείωμα σχετικά με το έγγραφο των υπηρεσιών της ΓΔ Ανταγωνισμού που περιέχει σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις 2014-2020 1 Πλαίσιο και χρονοδιάγραμμα Οι ΚΓΠΕ αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του Εκσυγχρονισμού των Κρατικών Ενισχύσεων (SAM). Όπως ανακοινώθηκε στην Ανακοίνωση SAM, της 8 ης Μαΐου 2012, η Επιτροπή προτίθεται να επανεξετάσει τους κανόνες συμβατότητας των κρατικών ενισχύσεων, με βάση μια συντονισμένη προσέγγιση που βασίζεται σε κοινές αρχές. Στόχος αυτής της προσέγγισης είναι να βελτιωθεί το πλαίσιο συμβατότητας και η συνοχή μεταξύ των διαφόρων κατευθυντήριων γραμμών και απαλλαγών κατά κατηγορία, υπό το πρίσμα των στόχων της πρωτοβουλίας SAM. Η Ανακοίνωση SAM τονίζει την ανάγκη να αναζωογονηθεί η ανάπτυξη και να εξυγιανθούν οι κρατικοί προϋπολογισμοί. Η διπλή αυτή πρόκληση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς μεγαλύτερη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των μέτρων κρατικής ενίσχυσης που πρέπει να αξιοποιήσουν το δυναμικό της ενιαίας αγοράς για την ανάπτυξη σε μια εποχή που οι δημόσιοι πόροι σπανίζουν. Εντός του πλαισίου της πρωτοβουλίας SAM, οι ΚΓΠΕ αποτελούν την πρώτη από μια σειρά επικείμενων αναθεωρήσεων κατευθυντήριων γραμμών για τις οποίες υποβάλλονται προς συζήτηση με τα κράτη μέλη και άλλους ενδιαφερομένους συγκεκριμένα σχέδια προτάσεων. Το σχέδιο ΚΓΠΕ που περιέχεται στο συνημμένο έγγραφο των υπηρεσιών της ΓΔ Ανταγωνισμού υποβάλλεται από τη ΓΔ Ανταγωνισμού πριν από άλλα στοιχεία του μελλοντικού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων, μεταξύ των οποίων το σχέδιο γενικού κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία (ΓΚΑΚ), λόγω των προθεσμιών που είναι αναγκαίες για την εκπόνηση και την έγκριση των χαρτών περιφερειακών ενισχύσεων για τη νέα περίοδο που αρχίζει τον Ιανουάριο του 2014. Κατά πρώτο λόγο, το πλαίσιο συμβατότητας αναμένεται να διευκολύνει την αντιμετώπιση της «καλής ενίσχυσης» (καλά σχεδιασμένης, με στόχο την αντιμετώπιση συγκεκριμένων αδυναμιών της αγοράς και την επιδίωξη του κοινού συμφέροντος, αναλογικής και ελάχιστα στρεβλωτικής) και να αποτρέπει τη χορήγηση «κακής ενίσχυσης» (η οποία στρεβλώνει τον 1 Το παρόν έγγραφο των υπηρεσιών της ΓΔ Ανταγωνισμού που περιέχει σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις (ΚΓΠΕ) αποτελεί μέρος της διαδικασίας αξιολόγησης αντικτύπου ενόψει της έκδοσης νέων ΚΓΠΕ στο δεύτερο τρίμηνο του 2013. Αποσκοπεί στην παρουσίαση των προκαταρκτικών παρατηρήσεων της ΓΔ Ανταγωνισμού και στη συλλογή των απόψεων και των εμπειριών των ενδιαφερόμενων φορέων, σύμφωνα με τη διαδικασία χάραξης πολιτικής «έξυπνης ρύθμισης». 1

ανταγωνισμό, αποτρέπει την καινοτομία, καθυστερεί τις απαραίτητες προσαρμογές, κατακερματίζει την εσωτερική αγορά). Όλοι οι κανόνες περί συμβατότητας πρέπει να επανεξετασθούν υπό το πρίσμα του στόχου αυτού, και έχοντας ως βάση τα ανομοιογενή αποτελέσματα διαφόρων μέτρων κρατικών ενισχύσεων (π.χ. έλλειψη αποτελεσματικότητας, αμφίβολη παροχή κινήτρων, υπεραντιστάθμιση κλπ) τα οποία δείχνουν την ανάγκη για μια ενισχυμένη και πιο συστηματική αξιολόγηση του αντικτύπου των καθεστώτων ενισχύσεων. Σύνδεση μεταξύ των ΚΓΠΕ και του ΓΚΑΚ Η επιτυχία της μεταρρύθμισης εξαρτάται από την ικανότητα της Επιτροπής να θεσπίσει ένα απλούστερο, σαφέστερο και αποτελεσματικότερο πλαίσιο, βάσει της ορθής οικονομικής λογικής. Στο πλαίσιο αυτό, η αναθεώρηση του ΓΚΑΚ αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία. Το πεδίο εφαρμογής του ΓΚΑΚ θα επεκταθεί τόσο στις κατηγορίες μέτρων όσο και στα ποσά των ενισχύσεων. Όσον αφορά τη χορήγηση ενισχύσεων περιφερειακού χαρακτήρα, τα ακόλουθα είδη μέτρων θα απαλλάσσονται κατά κατηγορία και δεν θα απαιτούν πλέον κοινοποίηση: Οι ενισχύσεις ad hoc κάτω από το όριο κοινοποίησης θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση κοινοποίησης. Επί του παρόντος, οι μεμονωμένες ενισχύσεις που χορηγούνται εκτός κάποιου καθεστώτος (ενισχύσεις ad hoc) πρέπει να κοινοποιούνται. Από την άποψη αυτή, η διάκριση μεταξύ μεμονωμένης ενίσχυσης (που χορηγείται βάσει καθεστώτος) και ενίσχυσης ad hoc (μεμονωμένη ενίσχυση που δεν χορηγείται βάσει καθεστώτος) θα καταργηθεί. Όσον αφορά τον αντίκτυπο της παρούσας πρότασης, σύμφωνα με τις τρέχουσες ΚΓΠΕ, κατά την περίοδο 2007-2012, κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή 32 υποθέσεις ενισχύσεων ad hoc και έπρεπε να εγκριθούν χωριστά. Τουλάχιστον αντίστοιχος αριθμός υποθέσεων θα μπορούσε να απαλλαγεί κατά κατηγορία στο μέλλον. Οι ενισχύσεις για νεοσύστατες μικρές επιχειρήσεις: Ενισχύσεις αυτού του είδους θα καλύπτονται αποκλειστικά βάσει του ΓΚΑΚ. Οι διάφοροι κανόνες του ΓΚΑΚ σχετικά με τις νεοσύστατες μικρές επιχειρήσεις και την εκκίνηση νέων επιχειρήσεων θα πρέπει να ενοποιηθούν και να απλουστευθούν. Ορισμένες κατηγορίες λειτουργικών ενισχύσεων για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και τις αραιοκατοικημένες περιοχές: Λαμβανομένης υπόψη της πάγιας πρακτικής και αποσκοπώντας στον περιορισμό του περιττού διοικητικού φόρτου που συνεπάγονται αυτά τα είδη μέτρων, οι υπηρεσίες της Επιτροπής προτείνουν να εξαιρεθούν από την υποχρέωση κοινοποίησης τα ακόλουθα καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας: 1. Τα καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας που στοχεύουν στην αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους (πλην του πρόσθετου κόστους μεταφοράς) που ανακύπτει κατά την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας σε μια εξόχως απόκεντρη περιφέρεια, εφόσον το ετήσιο ποσό της ενίσχυσης ανά δικαιούχο δεν υπερβαίνει το ελάχιστο ποσοστό 10 % των ετήσιων εσόδων από πωλήσεις ή 10 % του ετήσιου καθαρού κύκλου εργασιών του δικαιούχου που βαρύνουν τον δικαιούχο στην εξόχως απόκεντρη περιφέρεια. 2. Ενισχύσεις λειτουργίας για καθεστώτα που αντισταθμίζουν το πρόσθετο κόστος μεταφοράς των εμπορευμάτων σε μια εξόχως απόκεντρη περιφέρεια ή σε μια 2

αραιοκατοικημένη περιοχή, όπως καθορίζεται στον εγκεκριμένο χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων για το σχετικό κράτος μέλος για την περίοδο 2014-2020. Όσον αφορά τον αντίκτυπο των προτάσεων αυτών, από τα 38 εγκεκριμένα καθεστώτα ενισχύσεων για τις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες και αραιοκατοικημένες περιοχές, 26 θα μπορούσαν καταρχήν να καλύπτονται από τον μελλοντικό ΓΚΑΚ. Επομένως, τα προαναφερόμενα μέτρα δεν περιλαμβάνονται στο παρόν σχέδιο πρότασης των ΚΓΠΕ. Αντίθετα, τα μέτρα που θα καλυφθούν από τις μελλοντικές ΚΓΠΕ και θα αξιολογούνται βάσει αυτών είναι: 1. Καθεστώτα επενδυτικών ενισχύσεων περιφερειακού χαρακτήρα που στοχεύουν σε συγκεκριμένους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας 2. Μεμονωμένες ενισχύσεις (περιλαμβανομένων των ενισχύσεων ad hoc) που υπερβαίνουν το όριο κοινοποίησης, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 15 εκατ. ευρώ και 37,5 εκατ. ευρώ, ανάλογα με την περιοχή 3. Επενδυτικές ενισχύσεις που ενδεχομένως συνδέονται με κλείσιμο παρόμοιας ή ίδιας δραστηριότητας εντός του ΕΟΧ 4. Ορισμένα περιφερειακά καθεστώτα ενισχύσεων λειτουργίας, ήτοι: (i) ενισχύσεις για τη μείωση ορισμένων ειδικών δυσχερειών που αντιμετωπίζουν οι ΜΜΕ σε περιοχές «Α», (ii) ενισχύσεις για την αντιστάθμιση ορισμένων συμπληρωματικών εξόδων (πλην των εξόδων μεταφοράς) στις εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, (iii) ενισχύσεις για την πρόληψη ή τον περιορισμό της δημογραφικής ερήμωσης σε περιοχές με πολύ χαμηλή πυκνότητα πληθυσμού. Σύνδεση μεταξύ ΚΓΠΕ και άλλων κατευθυντήριων γραμμών Οι νέες ΚΓΠΕ θα εφαρμόζονται επίσης σε επενδύσεις για υποδομές που θα μπορούσαν να εμπίπτουν σε άλλες κατευθυντήριες γραμμές για κρατικές ενισχύσεις, όπως οι κατευθυντήριες γραμμές για τα ευρυζωνικά δίκτυα που εγκρίθηκαν από την Επιτροπή στις 19 Δεκεμβρίου 2012, οι υπό επικείμενη αναθεώρηση κατευθυντήριες γραμμές για την ενέργεια και τις περιβαλλοντικές ενισχύσεις, και οι υπό επικείμενη αναθεώρηση κατευθυντήριες γραμμές έρευνας και ανάπτυξης και καινοτομίας. Στο πλαίσιο των ΚΓΠΕ και σε μια λογική διαφύλαξης της εσωτερικής αγοράς, θα εφαρμόζονται επίσης ορισμένοι όροι των ειδικών κατευθυντήριων γραμμών που αντιστοιχούν στους στόχους πολιτικής της ΕΕ σχετικά με τα ευρυζωνικά δίκτυα, την ενέργεια, το περιβάλλον και την E&A&K. Στόχος της προσέγγισης αυτής είναι να εξασφαλιστεί ότι οι κύριοι ειδικοί όροι που επιβάλλονται από τις εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές διατηρούνται όταν αξιολογείται ενίσχυση για τέτοιου είδους επενδύσεις βάσει των ΚΓΠΕ, σε αντίθεση με την αξιολόγηση βάσει άλλων κατευθυντήριων γραμμών. Το παράδειγμα για τα ευρυζωνικά δίκτυα παρέχεται στο συνημμένο έγγραφο που περιέχει σχέδιο πρότασης ΚΓΠΕ. Για άλλους τομείς, οι όροι που θα συμπεριληφθούν στη συνέχεια στο τελικό σχέδιο πρότασης ΚΓΠΕ θα αναπτυχθούν στο πλαίσιο της αναθεώρησης των αντίστοιχων κατευθυντήριων γραμμών κατά τη διάρκεια του 2013, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιτροπής, και λαμβάνοντας υπόψη τις συζητήσεις με τα κράτη μέλη και τους λοιπούς ενδιαφερομένους. 3

Επιπλέον, θα μπορούσαν να προβλεφθούν υψηλότερες εντάσεις ενίσχυσης για τις ενισχύσεις που χορηγούνται σύμφωνα με άλλες κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις σε σχέση με επενδύσεις που πραγματοποιούνται στις ενισχυόμενες περιφέρειες. Οι όροι για την εφαρμογή των εν λόγω υψηλότερων εντάσεων ενίσχυσης θα πρέπει να εκπονηθούν στο πλαίσιο της αναθεώρησης αυτών των κατευθυντήριων γραμμών. Στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων εργασιών για την αναθεώρηση των κατευθυντήριων γραμμών βάσει της SAM, οι υπηρεσίες της Επιτροπής θα συνεχίσουν να εξετάζουν τυχόν στοιχεία σχετικά με τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι κρατικές παρεμβάσεις μπορούν να συμβάλλουν σε πολιτικές για την ενίσχυση της ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των κύριων μοχλών ανάπτυξης, και θα λάβουν υπόψη τα αποτελέσματα κατά την εκπόνηση των τελικών εκδοχών των κατευθυντήριων γραμμών. Προσέγγιση κοινών αρχών και κανόνες συμβατότητας στο έγγραφο που περιέχει σχέδιο ΚΓΠΕ Στο πλαίσιο της εξέτασης της συμβατότητας των μέτρων κρατικής ενίσχυσης, η Επιτροπή αναλύει εάν οι θετικές επιπτώσεις του μέτρου ενίσχυσης για την επίτευξη ενός στόχου κοινού συμφέροντος αντισταθμίζουν τις δυνητικές αρνητικές επιπτώσεις στο εμπόριο και τον ανταγωνισμό. Για τον σκοπό αυτό, οι μελλοντικές ΚΓΠΕ θα αναπτύξουν σειρά κριτηρίων που πρέπει να πληρούνται, προκειμένου το μέτρο να θεωρηθεί συμβατό με την εσωτερική αγορά. Στο πνεύμα της πρωτοβουλίας SAM, αυτά τα κριτήρια (κοινές αρχές) θα ισχύουν επίσης και για τις λοιπές διατάξεις του μελλοντικού πλαισίου κρατικών ενισχύσεων και είναι τα εξής: 1. Συμβολή στην επίτευξη σαφώς καθορισμένου στόχου κοινού συμφέροντος 2. Αδυναμία της αγοράς να επιτύχει τον στόχο δίκαιης μεταχείρισης 3. Καταλληλότητα του μέτρου ενίσχυσης 4. Ικανότητα της ενίσχυσης να λειτουργήσει ως κίνητρο 5. Ενίσχυση περιοριζόμενη στο ελάχιστο 6. Πρόληψη ανεπιθύμητων αρνητικών επιπτώσεων 7. Διαφάνεια στη χορήγηση ενισχύσεων. Οι αρχές αυτές εξηγούνται αναλυτικότερα στο τμήμα 3 του συνημμένου εγγράφου που περιέχει το σχέδιο ΚΓΠΕ. Για την εφαρμογή τους, καθώς και για να αποφευχθεί η άσκοπη διοικητική επιβάρυνση, η Επιτροπή σκοπεύει να λάβει υπόψη ενδεχόμενες συνέργειες με άλλες πολιτικές της ΕΕ και ιδίως με την περιφερειακή πολιτική. Κατά συνέπεια, για παράδειγμα κατά την αξιολόγηση της συμβολής στην περιφερειακή ανάπτυξη, η Επιτροπή θα εξετάζει τα κριτήρια που πρέπει να πληρούνται για τα μέτρα που εφαρμόστηκαν σύμφωνα με τις περιφερειακές αναπτυξιακές στρατηγικές που ορίζονται στο πλαίσιο των Ταμείων της πολιτικής για τη συνοχή ομοίως, θα θεωρεί ως κατάλληλα μέτρα που αποσκοπούν στην εφαρμογή των προτεραιοτήτων που ορίζονται στο πλαίσιο επιχειρησιακού προγράμματος που συγχρηματοδοτείται από τα Ταμεία της πολιτικής για τη συνοχή. Εάν δεν πληροίται κανένα από τα ανωτέρω κριτήρια, για παράδειγμα, αν καταστεί σαφές ότι η επένδυση θα είχε πραγματοποιηθεί στην ίδια τοποθεσία χωρίς την ενίσχυση (απουσία 4

δημιουργίας κινήτρων) ή ότι κάποιο μέτρο ενίσχυσης έχει άμεση αιτιώδη συνάφεια με το κλείσιμο παρόμοιας δραστηριότητας σε άλλη περιοχή (ύπαρξη αδικαιολόγητου αρνητικού αποτελέσματος), δεν θα θεωρηθεί ότι το μέτρο κρατικής ενίσχυσης συμβιβάζεται με την εσωτερική αγορά. Αντίθετα, στις περιπτώσεις που αυτά τα κριτήρια πληρούνται, η Επιτροπή θα πραγματοποιεί στάθμιση των θετικών επιπτώσεων του μέτρου σε ό,τι αφορά τη συμβολή του στην ανάπτυξη της περιοχής έναντι των δυνητικών στρεβλώσεων του ανταγωνισμού που θα μπορούσε να προκαλέσει. Εξασφάλιση αποτελεσματικών περιφερειακών ενισχύσεων Περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις για μεγάλες επιχειρήσεις Οι περιφερειακές ενισχύσεις μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη του στόχου της δίκαιης μεταχείρισης χωρίς αισθητές στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά, μόνον εάν αλλάξουν τη συμπεριφορά του δικαιούχου της ενίσχυσης, καθορίζοντας τον τόπο της επένδυσης ή την απόφαση επένδυσης στις ενισχυόμενες περιοχές που ορίζονται στον χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων. Στο συνημμένο έγγραφο όπου περιέχεται σχέδιο ΚΓΠΕ, η ΓΔ Ανταγωνισμού προτείνει να περιοριστεί η δυνατότητα επενδυτικών ενισχύσεων σε μεγάλες επιχειρήσεις για τις περιφέρειες «Α». Η πρόταση αυτή βασίζεται σε επιχειρήματα και οικονομικά στοιχεία που προβάλλονται υπέρ και κατά της εν λόγω αλλαγής, σε σύγκριση με τις τρέχουσες ΚΓΠΕ και την ίδια την πρακτική εκτέλεσης της ΓΔ Ανταγωνισμού. Υπάρχουν πολλά αποδεικτικά στοιχεία που δείχνουν ότι οι περιφερειακές επενδυτικές ενισχύσεις είναι αποτελεσματικότερες και αποδοτικότερες όταν προσανατολίζονται προς τις ΜΜΕ (δηλαδή μεταβάλλουν τη συμπεριφορά του δικαιούχου της ενίσχυσης ώστε να πραγματοποιεί επένδυση που συμβάλλει σε έναν κοινό στόχο) 2. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, σε σύγκριση με τις ΜΜΕ, οι μεγάλες επιχειρήσεις θα είχαν συχνότερα πραγματοποιήσει τις εν λόγω επενδύσεις, ακόμη και χωρίς χρηματοδοτική στήριξη σε ενισχυόμενες περιοχές, καθιστώντας τη στήριξη αυτή τόσο αναποτελεσματική όσο και δαπανηρή, με μεγάλες στρεβλωτικές επιπτώσεις για την εσωτερική αγορά. Από διαθέσιμα εμπειρικά στοιχεία προκύπτει ότι η έλλειψη χαρακτήρα κινήτρου όσον αφορά τις μεγάλες εταιρείες θα μπορούσε να αποδοθεί εν μέρει στην παρατήρηση ότι η πρόσβαση σε χρηματοδότηση αποτελεί συχνότερα πρόβλημα για τις ΜΜΕ από ό,τι για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Από την άποψη αυτή, η χρηματοδοτική στήριξη των ΜΜΕ αναμένεται να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο από τη χρηματοδοτική στήριξη των μεγάλων επιχειρήσεων. Δεύτερον, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν συνήθως μεγαλύτερο βάρος (διαπραγματευτική ισχύ) έναντι των δημόσιων αρχών, δεδομένου ότι είναι σχετικά σημαντικότερες για την περιοχή στην οποία εδρεύουν από τις μεμονωμένες ΜΜΕ. Η αποτελεσματικότητα της χρηματοδοτικής στήριξης που παρέχεται σε μεγάλες επιχειρήσεις, όπως μετράται, π.χ. από πλευράς κόστους για κάθε δημιουργούμενη θέση απασχόλησης, μπορεί να επηρεασθεί αρνητικά. Μία από τις σημαντικότερες μελέτες που καταλήγουν σε αυτό το συμπέρασμα εκπονήθηκε από ομάδα πανεπιστημιακών της Σχολής «London School of Economics», που αξιολόγησαν τις αιτιώδεις επιπτώσεις της βιομηχανικής πολιτικής στο Η.Β. για περίοδο 20 ετών, βάσει του 2 C. Criscuolo, R. Martin, H. Overman, J. Van Reenen (2011), «Οι αιτιώδεις επιπτώσεις μιας βιομηχανικής πολιτικής» ( The causal effects of an industrial policy ), mimeo Centre for Economic Performance, London School of Economics for recent research on the effectiveness of the Regional Selective Assistance program του Ιανουαρίου 2012 (πρόγραμμα RSA) στο ΗΒ (έκδοση δημοσιευθείσα στον δικτυακό τόπο: http://www.nber.org/papers/w17842.pdf). 5

κύριου καθεστώτος περιφερειακών ενισχύσεων. Οι συντάκτες της μελέτης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ενισχύσεις είχαν θετική επίδραση στις μικρότερες επιχειρήσεις (π.χ. με λιγότερους από 150 εργαζομένους) αλλά όχι στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τους συντάκτες, αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι σε θέση να «χειραγωγήσουν» το σύστημα και να λάβουν επιδοτήσεις χωρίς να αλλάξουν την επένδυσή τους και τα επίπεδα απασχόλησης, ενδεχομένως σε συνδυασμό με οικονομικούς περιορισμούς για μικρότερες επιχειρήσεις 3. Οι συντάκτες πρόσφατης εκ των υστέρων αξιολόγησης έργων που συγχρηματοδοτήθηκαν βάσει του ΕΤΠΑ στην Ιταλία επίσης καταλήγουν σε παρόμοιο συμπέρασμα 4. Η αξιολόγηση αντικτύπου της στήριξης επιχειρήσεων σε όλη την Ιταλία (Νόμος 488) και τα διάφορα καθεστώτα που εφαρμόζονται στις ΜΜΕ στην περιφέρεια Piemonte, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι υπάρχει έλλειψη κινήτρων για τις μεγάλες επιχειρήσεις: οι μεγάλες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τα χρήματα για έργα που θα είχαν πραγματοποιηθεί σε κάθε περίπτωση. Η ΓΔ Ανταγωνισμού ανέθεσε επίσης την εκπόνηση εκ των υστέρων αξιολόγησης των ΚΓΠΕ 2007-2013. Οι σύμβουλοι αξιολόγησαν τη δημιουργία κινήτρων των ενισχύσεων που χορηγήθηκαν βάσει των υφιστάμενων κανόνων για τις περιφερειακές ενισχύσεις σε δείγμα 28 έργων με επενδυτική δαπάνη άνω των 50 εκατ. ευρώ 5. Οι σύμβουλοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η περιφερειακή ενίσχυση δεν ήταν καθοριστικός παράγοντας για τις επενδύσεις ή την πραγματοποίηση των επενδύσεων στις ενισχυόμενες περιοχές. Οι κυριότεροι παράγοντες για τις ενισχύσεις αυτές ήταν οι προϋπάρχουσες εγκαταστάσεις, το κόστος εργασίας, η διαθεσιμότητα ειδικευμένου εργατικού δυναμικού, η διαθεσιμότητα υποδομής μεταφορών ή φυσικών πόρων, η αύξηση της ζήτησης ή ο ήδη υπάρχων ανταγωνισμός που οδηγεί στην ανάγκη εκσυγχρονισμού υφισταμένων εγκαταστάσεων παραγωγής. Αυτό μπορεί να σημαίνει επίσης ότι η δημιουργία κινήτρων της ενίσχυσης μπορεί να διαφέρει μεταξύ των επιχειρήσεων. Η πείρα από την εφαρμογή των διατάξεων επιβεβαιώνει επίσης τις αμφιβολίες σχετικά με την παροχή κινήτρων των περιφερειακών ενισχύσεων. Σε ορισμένες από τις περιπτώσεις που εξέτασε η ΓΔ Ανταγωνισμού, ο δικαιούχος της ενίσχυσης δεν εξέτασε άλλους εναλλακτικούς τόπους εγκατάστασης για την επιδοτούμενη επένδυση, λόγω των προϋπαρχουσών εγκαταστάσεων παραγωγής ή της ύπαρξης εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης. Καθώς οι κυριότεροι παράγοντες για να επιλεγεί ως τόπος εγκατάστασης η ενισχυόμενη περιοχή είναι οι υψηλές οικονομίες κλίμακας και οι συνέπειες της αστικής συγκέντρωσης, οι δαπάνες εγκατάστασης ήταν χαμηλότερες από οπουδήποτε αλλού. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει τίποτα ή σχεδόν τίποτα που θα πρέπει να αντισταθμισθεί από την περιφερειακή επενδυτική ενίσχυση. Σε τελική ανάλυση, οι διαπιστώσεις αυτές υπαγορεύουν το γεγονός ότι η πρόταση απαγορεύει τη χρήση περιφερειακών επενδυτικών ενισχύσεων από μεγάλες επιχειρήσεις σε περιοχές «Γ». Ωστόσο, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μπορούν ακόμα να χορηγηθούν 3 Βλέπε υποσημείωση 2. 4 Στήριξη επιχειρήσεων: στήριξη σε ΜΜΕ και μεγάλες επιχειρήσεις στην Ιταλία, περιλαμβανομένης της σύγκρισης των επιδοτήσεων και άλλων χρηματοδοτικών μέσων, A. Martini and D. Bondonio (2012), που διατίθεται στη διεύθυνση: http://ec.europa.eu/regional_policy/information/evaluations/impact_evaluation_en.cfm#1. 5 Τελική έκθεση σχετικά με την εκ των υστέρων αξιολόγηση των κατευθυντήριων γραμμών για τις περιφερειακές ενισχύσεις 2007-2013 που εξέδωσε η Ramboll στις 12 Δεκεμβρίου 2012 (προς δημοσίευση στον δικτυακό τόπο της ΓΔ Ανταγωνισμού). Τα αξιολογηθέντα έργα αναλήφθηκαν από μεγάλες εταιρείες στους τομείς φαρμακευτικών προϊόντων, ηλιακής ενέργειας, εσωτερικών επιχειρηματικών υπηρεσιών, αυτοκινητοβιομηχανίας, βιομηχανίας τσιμέντου και χαρτοβιομηχανίας. 6

ενισχύσεις σε μεγάλες επιχειρήσεις σε περιοχές «Γ» για ενισχύσεις προσανατολισμένες προς συγκεκριμένους στόχους (π.χ. ευρυζωνικά δίκτυα, ΕΑΚ, ενέργεια και περιβάλλον κλπ.). Βασικές αλλαγές σε σχέση με το ανεπίσημο έγγραφο του Δεκεμβρίου 2011 Τον Δεκέμβριο του 2011, η ΓΔ Ανταγωνισμού κυκλοφόρησε στα κράτη μέλη της ΕΕ, τα κράτη μέλη του ΕΟΧ και την Εποπτεύουσα Αρχή της ΕΖΕΣ ένα ανεπίσημο έγγραφο που καθόριζε τις προσωρινές κατευθύνσεις των υπηρεσιών της ΓΔ Ανταγωνισμού σχετικά με τα θέματα που θα αναθεωρηθούν στις ΚΓΠΕ. Οι βασικές αλλαγές που προτείνονται στο συνημμένο έγγραφο το οποίο περιέχει σχέδιο ΚΓΠΕ σε σύγκριση με το ανεπίσημο έγγραφο του Δεκεμβρίου 2011 αφορούν τις διατάξεις σχετικά με τους χάρτες περιφερειακών ενισχύσεων και ιδίως: (i) τη μέθοδο κατανομής μη προκαθορισθείσας κάλυψης «Γ» μεταξύ των κρατών μελών (νέα υβριδική μέθοδος που βασίζεται σε συνδυασμό των εθνικών διαφορών και των διαφορών σε επίπεδο ΕΕ), (ii) το δίχτυ ασφαλείας (50% κατ ανώτατο όριο της ζημίας για κάθε ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, ελάχιστη κάλυψη του πληθυσμού 7,5%), (iii) ορισμένες πιο περιορισμένες προσαρμογές των κριτηρίων για την επιλογή των μη προκαθορισθεισών από τα κράτη μέλη περιοχών «Γ». 7