ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΤΟΥ Ι.Κ.Α- Ε.Τ.Α.Μ

Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 20 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2007), σελ 427-434 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΤΟΥ Ι.Κ.Α- Ε.Τ.Α.Μ Γιώργος Χελιδόνης, 1 Μιλτιάδης Χαλικιάς 2 και Θεανώ Μοσχονά 2 1 ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Διεύθυνση Αναλογιστικών Μελετών και Στατιστικής gchelido@yahoo.gr 2 ΤΕΙ Πειραιά, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων mchalikias@in.teipir.gr, themosch@teipir.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το Ι.Κ.Α-Ε.Τ.ΑΜ είναι το μεγαλύτερο ταμείο κύριας ασφάλισης στην Ελλάδα και καλύπτει την πλειοψηφία των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Με απλή τυχαία δειγματοληψία από τα αρχεία του Ι.Κ.Α εξάχθηκε δείγμα 3.214 αλλοδαπών ασφαλισμένων από τις χώρες Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ρωσία. Με χρήση πολυωνυμικής λογιστικής παλινδρόμησης και λογαριθμογραμμικών μοντέλων μελετήθηκε εάν υπάρχει διαφοροποίηση μέσα στην ομάδα των αλλοδαπών και τον τρόπο που η εθνικότητά τους διαφοροποιείται με τα χαρακτηριστικά του φύλου, της ηλικίας, του τύπου απασχόλησης, του τόπου εργασίας και του κλάδου οικονομικής δραστηριότητας. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ιδρύθηκε το 1934 και αποτελεί το μεγαλύτερο ασφαλιστικό φορέα στην Ελλάδα. Καλύπτει περίπου 2.350.000 εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα. Προσφέρει ασφάλιση για κύρια σύνταξη, για επικουρική σύνταξη (μέσω του ΕΤΕΑΜ) και παροχές ασθενείας (ιατροφαρμακευτική, νοσοκομειακή, επιδόματα μητρότητας και ασθένειας κ.λ.π.). Η υπαγωγή στην ασφάλιση μέσω του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι υποχρεωτική για το σύνολο των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα με εξαρτημένη σχέση, με εξαίρεση κατηγορίες όπως Μηχανικών, Ιατρών, Νομικών κ.λ.π. οι οποίοι καλύπτονται από δικά τους ταμεία. Από τον Ιανουάριο του 2002 το Ίδρυμα με τον εκσυγχρονισμό και τη δημιουργία πληροφοριακού συστήματος, έφερε αλλαγές στον τρόπο ασφάλισης η οποία πλέον γίνεται ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος των «Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων» (ΑΠΔ). Οι ΑΠΔ περιέχουν ασφαλιστικά στοιχεία για τους εργαζομένους όπως αποδοχές, καθεστώς απασχόλησης, ηλικία, οικονομική δραστηριότητα, τόπος απασχόλησης, ασφαλιστικές καλύψεις κ.λ.π. Στην εργασία αυτή ασχοληθήκαμε με τους αλλοδαπούς ασφαλισμένους από την Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ρωσία που αποτελούν τη μεγάλη πλειοψηφία των αλλοδαπών στη χώρα μας. Σύμφωνα με το στοιχεία του ΙΚΑ, οι παραπάνω υπηκοότητες αποτελούν το 75% των αλλοδαπών ασφαλισμένων στην Ελλάδα με - 427 -

τους Αλβανούς να είναι η συντριπτική πλειοψηφία (54%) (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Δεκεμβρίου 2005). Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, από χώρα προέλευσης μεταναστών γίναμε χώρα υποδοχής με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσουμε δυσκολίες λόγω της έλλειψης μεταναστευτικής πολιτικής και μηχανισμών υποδοχής και ενσωμάτωσης. Πλήθος μελετών έχουν πραγματοποιηθεί και χαρακτηριστικά αναφέρουμε Καρύδης, Β. 1992, 1994, 1997 και 1998, Λιανός και Μπένος, 2003, Baldwin- Edwards 2001, Lazaridis 1996, Kiprianos et al 2003, Droukas 1998, Κουτσούμπας 1985, Λινάρδος-Ρυλμόν 1992 κ.α. 2. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Από τη βάση δεδομένων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ των ΑΠΔ (περίπου 160.000 αλλοδαποί ασφαλισμένοι σε κοινές επιχειρήσεις για τον Μάιο του 2004) εξάχθηκε δείγμα μεγέθους 3.214 ασφαλισμένων από τις παραπάνω χώρες που απασχολούνται σε κοινές επιχειρήσεις 1. Καθώς είναι καταγεγραμμένος όλος ο ασφαλισμένος πληθυσμός στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, το δείγμα εξάχθηκε με απλή τυχαία δειγματοληψία. Οι μεταβλητές που χρησιμοποιήθηκαν κατά την επεξεργασία είναι οι εξής: Πίνακας 1 Μεταβλητές Φύλο 0: Άνδρας, 1: Γυναίκα Ηλικία Έτη Απασχόληση 2 0: Μερική, 1: Πλήρης Αποδοχές Υπηκοότητα 1: Ρώσοι, 2:Βούλγαροι, 3: Ρουμάνοι, 4: Αλβανοί Γεωγρ. 0: Αττική, 1: Υπόλοιπη Χώρα Περιφέρεια Οικονομική Δραστηριότητα 3 1: Μεταποιητικές Βιομηχανίες, 2: Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο, 3: Ξενοδοχεία και Εστιατόρια, 4: Ιδιωτικά Νοικοκυριά, 5: Άλλη Το θέμα της σύγκρισης Ελλήνων και αλλοδαπών εργαζομένων στην Ελλάδα συνήθως μελετάται με τη διάκριση Έλληνες ή αλλοδαποί. Στην εργασία αυτή μελετήθηκε αν οι τέσσερις πολυπληθέστερες ομάδες αλλοδαπών στη χώρα παρουσιάζουν ομοιογένεια οπότε μπορούν να αναλύονται ως ένα ενιαίο σύνολο ή εμφανίζουν διαφορές σε ορισμένα χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία, τύπος απασχόλησης, τόπος εργασίας και οικονομική δραστηριότητα) οπότε πρέπει να 1 Δεν περιλαμβάνονται επομένως οικοδόμοι, καθώς υπάρχουν διαφορές στην απασχόλησή τους και πολλές από τις παρακάτω μεταβλητές δεν έχουν νόημα για αυτούς (πλήρης ή μερική απασχόληση). 2 Στη συγκεκριμένη εργασία η πλήρης απασχόληση προϋποθέτει πλήρες ωράριο όλες τις ημέρες της εβδομάδας. 3 Στην οικονομική δραστηριότητα χρησιμοποιήσαμε μόνο τους τέσσερις βασικούς κλάδους στους οποίους απασχολούνται οι αλλοδαποί. - 428 -

αναλύονται χωριστά για κάθε μια υπηκοότητα και πιθανόν να οδηγούν σε διαφορετικά αποτελέσματα. Καθώς η περιγραφική ανάλυση της υπηκοότητας των αλλοδαπών σε σχέση με τις παραπάνω έξι μεταβλητές θα απαιτούσε πίνακες εξαπλής εισόδου, χωρίς τη δυνατότητα της ταυτόχρονης μελέτης όλων των μεταβλητών και των αλληλεπιδράσεών τους, εφαρμόστηκε η πολυωνυμική λογιστική παλινδρόμηση καθώς και το αντίστοιχο λογαριθμογραμμικό μοντέλο. Η πολυωνυμική λογιστική παλινδρόμηση παρέχει τη δυνατότητα ερμηνειών των συντελεστών, εξαγωγής συμπερασμάτων και αξιολόγησής τους ως προς την στατιστική σημαντικότητα των παραγόντων που μελετούνται πάνω στην υπηκοότητα (εξαρτημένη μεταβλητή). Τα λογαριθμογραμμικά μοντέλα είναι γενίκευση των διδιάστατων πινάκων συνάφειας για την ταυτόχρονη μελέτη περισσότερων των δύο μεταβλητών, έχοντας ως εξαρτημένη μεταβλητή τις συχνότητες των κελιών των πολυδιάστατων πινάκων. Καθορίζουν τον τρόπο που η αναμενόμενη συχνότητα εξαρτάται από τα επίπεδα των κατηγορικών μεταβλητών, καθώς και τις συσχετίσεις και τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των. Η πιο συνηθισμένη κατανομή των συχνοτήτων των κελιών είναι η κατανομή Poisson (Agresti, 2002). Υπάρχει άμεση αντιστοιχία μεταξύ της πολυωνυμικής λογιστικής παλινδρόμησης και του αντίστοιχου λογαριθμογραμμικού μοντέλου, με τη διαφορά ότι στην πολυωνυμική λογιστική παλινδρόμηση καθορίζεται η εξαρτημένη μεταβλητή (π.χ. υπηκοότητα) με αποτέλεσμα να απαλείφονται οι αλληλεπιδράσεις της συγκεκριμένης μεταβλητής με τις υπόλοιπες. Έτσι με τη χρήση των λογαριθμογραμμικών μοντέλων καταγράψαμε τις αλληλεπιδράσεις των μεταβλητών. Η στατιστική επεξεργασία και η δειγματοληψία έγιναν με χρήση του στατιστικού πακέτου SPSS v. 14. 3. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Πριν τα αποτελέσματα της εφαρμογής των μοντέλων, παρατίθενται ορισμένα περιγραφικά στοιχεία που καθιστούν σαφέστερη την εικόνα των χαρακτηριστικών των αλλοδαπών ασφαλισμένων (Πίνακες 2 και 3). Η πλειοψηφία των εξεταζόμενων αλλοδαπών ασφαλισμένων είναι Αλβανοί (66,1%,) ενώ ακολουθούν οι Ρώσοι (17,3%), οι Βούλγαροι (10,6%) και οι Ρουμάνοι (5,9%). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναλογία ανδρών- γυναικών ανάλογα με την υπηκοότητα όπως φαίνεται στον Πίνακα 2. Υπάρχει στατιστικώς σημαντική συσχέτιση μεταξύ φύλου και υπηκοότητας 2 (Pearson X test, P-value < 0,0001). Πίνακας 2 Ασφαλισμένοι κατά Υπηκοότητα και Φύλο Άνδρες Γυναίκες Ρώσοι 34,1% 65,9% Βούλγαροι 35,0% 65,0% Ρουμάνοι 59,2% 40,8% Αλβανοί 67,9% 32,1% Σύνολο 58,1% 41,9% - 429 -

Σχετικά με τη πλήρη ή μερική απασχόληση και τη γεωγραφική περιφέρεια, το 67,3% των παραπάνω ασφαλισμένων αλλοδαπών εργάζεται με πλήρη απασχόληση και το 53,8% εργάζεται στην Αττική. Η κατανομή τους κατά οικονομική δραστηριότητα και κατά υπηκοότητα (ποσοστά γραμμής) φαίνεται στον Πίνακα 3. Πίνακας 3 Ασφαλισμένοι κατά Οικονομική Δραστηριότητα Μεταποιητικές Βιομηχανίες Χονδρικό & Λιανικό Εμπόριο Ξενοδοχεία & Εστιατόρια Ιδιωτικά Νοικοκυριά Άλλη Ρώσοι 25,5% 12,2% 28,2% 13,8% 20,3% 100 Βούλγαροι 20,0% 15,9% 26,5% 17,6% 20,0% 100 Ρουμάνοι 36,1% 14,7% 16,2% 5,2% 27,7% 100 Αλβανοί 29,3% 20,6% 22,5% 3,0% 24,7% 100 Σύνολο 28,1% 18,3% 23,5% 6,5% 23,6% 100 Ακόμη, στον Πίνακα 4 φαίνονται η μέση τιμή, η τυπική απόκλιση και η διάμεσος των αποδοχών και της ηλικίας των παραπάνω αλλοδαπών ασφαλισμένων. Πίνακας 4 Στατιστικά Μέτρα Αποδοχές Ηλικία Μέση Τιμή 570,03 35,03 Διάμεσος 620,03 33 Τυπ Απόκλιση 257,46 10,14 Με το μοντέλο πολυωνυμικής λογιστικής παλινδρόμησης βρέθηκαν και συγκρίθηκαν τα χαρακτηριστικά και οι παράγοντες που διαφοροποιούνται ανάλογα με την υπηκοότητα του ασφαλισμένου. Η επιλογή του καταλληλότερου μοντέλου έγινε με οπισθοδρομική διαδικασία. Με την πολυωνυμική λογιστική παλινδρόμηση με εξαρτημένη μεταβλητή την υπηκοότητα, μπορούμε να προσδιορίσουμε τη σχετική πιθανότητα ένας ασφαλισμένος να είναι π.χ. Ρώσος όταν γνωρίζουμε το φύλο, την ηλικία, τη γεωγραφική περιφέρεια κ.λπ.. Το τελικό μοντέλο περιέχει όλες τις ανεξάρτητες μεταβλητές εκτός της μεταβλητής «τύπος απασχόλησης» η οποία δεν είναι στατιστικά σημαντική. Ο έλεγχος της εγκυρότητας του μοντέλου γίνεται με χρήση του ελέγχου καλής προσαρμογής του Pearson και τον επιπλέον έλεγχο των επιμέρους λογιστικών μοντέλων (Begg & Grey 1984). Ως κατηγορία αναφοράς (baseline category) επιλέξαμε την πολυπληθέστερη κατηγορία που είναι οι Αλβανοί. Η καλή προσαρμογή διαπιστώνεται από τον έλεγχο καλής προσαρμογής του 2 Pearson X (P-τιμή=0,533 και δεν απορρίπτουμε τη μηδενική υπόθεση ότι το μοντέλο έχει καλή προσαρμογή στα δεδομένα). Το ίδιο διαπιστώνουμε και από το έλεγχο των επιμέρους μοντέλων λογιστικής παλινδρόμησης τα οποία εξετάστηκαν με τον έλεγχο Hosmer -Lemeshow (Hosmer και Lemeshow 1978, 1982) (p-τιμή για τα αντίστοιχα επιμέρους μοντέλα 0,434, 0,411 και 0,148). Οι συντελεστές των στατιστικά σημαντικών μεταβλητών παρουσιάζονται στον Πίνακα 5. Βάσει των αποτελεσμάτων του μοντέλου, φαίνεται ότι μόνο το φύλο και η - 430 -

απασχόληση στην οικονομική δραστηριότητα «Ξενοδοχεία και Εστιατόρια» διαφοροποιούν τους Αλβανούς και τους Ρουμάνους. Για αυτό το λόγο στη επιλογή του καταλληλότερου λογαριθμογραμμικού μοντέλου εξετάστηκαν μόνο οι τρεις υπηκοότητες (Ρώσοι (1), Βούλγαροι (2), Αλβανοί (3)). Επιπλέον χρησιμοποιήθηκαν οι μεταβλητές φύλο, απασχόληση και γεωγραφική περιφέρεια. Πίνακας 5 Συντελεστές Πολυωνυμικής Λογιστικής Παλινδρόμησης Ρώσοι Βούλγαροι Ρουμάνοι b Τ. Σ. Wald P-τιμή Exp(b) Σταθερός Όρος -2,033 0,24 72,75 0,000 Άνδρες -1,309 0,12 129,43 0,000 0,270 Αττική -0,514 0,10 24,01 0,000 0,598 Μεταποιητικές Βιομηχανίες 0,263 0,15 3,11 0,078 1,301 Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο -0,143 0,17 0,67 0,413 0,867 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια -0,015 0,15 0,01 0,919 0,985 Ιδιωτικά Νοικοκυριά 0,866 0,21 16,56 0,000 2,378 Ηλικία 0,042 0,01 67,55 0,000 1,043 Σταθερός Όρος -2,929 0,29 100,06 0,000 Άνδρες -1,165 0,14 68,43 0,000 0,312 Αττική -0,572 0,13 19,98 0,000 0,564 Μεταποιητικές Βιομηχανίες 0,006 0,19 0,00 0,976 1,006 Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο 0,136 0,20 0,45 0,501 1,145 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια -0,019 0,19 0,01 0,918 0,981 Ιδιωτικά Νοικοκυριά 1,108 0,24 21,72 0,000 3,029 Ηλικία 0,051 0,01 69,83 0,000 1,053 Σταθερός Όρος -1,665 0,35 22,01 0,000 Άνδρες -0,538 0,17 10,00 0,002 0,584 Αττική 0,131 0,16 0,68 0,408 1,140 Μεταποιητικές Βιομηχανίες 0,197 0,20 1,00 0,317 1,217 Χονδρικό και Λιανικό Εμπόριο -0,419 0,24 2,94 0,086 0,658 Ξενοδοχεία και Εστιατόρια -0,594 0,24 5,90 0,015 0,552 Ιδιωτικά Νοικοκυριά 0,252 0,38 0,43 0,512 1,287 Ηλικία -0,011 0,01 1,74 0,187 0,989 Η επιλογή του καταλληλότερου λογαριθμογραμμικού μοντέλου έγινε βάσει της 2 μεταβολής της απόκλισης (Deviance) η οποία ακολουθεί την κατανομή X (Agresti, 2002). Οι παρακάτω αλληλεπιδράσεις είναι στατιστικά σημαντικές: Φύλο * Περιφέρεια * Υπηκοότητα και Φύλο * Απασχόληση. Log(m ijkm ) = λ + λ i Υπηκοότητα + λ j Απασχόληση + λ k Περιφέρεια + λ m Φύλο + λ jm + λ ikm Υπηκοότητα * Περιφέρεια * Φύλο i = 1,2,3 j= 1,2 k=1,2 m=1,2-431 - Απασχόληση *Φύλο

Ο έλεγχος εγκυρότητας του λογαριθμογραμμικού μοντέλου έγινε με τους ελέγχους καλής προσαρμογής Pearson και του λόγου πιθανοφανειών. Και στις δύο περιπτώσεις, όπως φαίνεται στον Πίνακα 6, δεν απορρίπτεται η υπόθεση της καλής προσαρμογής: Πίνακας 6 Έλεγχοι Καλής Προσαρμογής Τιμή β.ε. P-τιμή Λόγος Πιθανοφάνειας 14,225 10 0,163 2 Pearson X 13,809 10 0,182 Πίνακας 7 Συντελεστές Λογαριθμογραμμικού Μοντέλου λ ijkm Τυπ. Σφάλμα Z P-τιμή Σταθερός Όρος 5,25 0,06 86,64 0,000 Υπηκοότητα = Ρώσσοι -0,54 0,09-5,88 0,000 Υπηκοότητα = Βούλγαροι -1,18 0,12-10,25 0,000 Απασχόληση = Μερική -0,38 0,06-6,58 0,000 Περιφέρεια =Αττική 0,12 0,08 1,61 0,108 Άνδρες 0,85 0,07 11,42 0,000 Άνδρες * Μερική Απασχόληση -0,62 0,08-7,89 0,000 Ρώσσοι * Άνδρες* Αττική -1,67 0,19-8,86 0,000 Ρώσσοι * Άνδρες * Υπόλοιπη Χώρα -1,12 0,14-8,17 0,000 Ρώσσοι * Γυναίκες * Αττική -0,15 0,13-1,16 0,245 Βούλγαροι * Άνδρες * Αττική -1,82 0,24-7,67 0,000 Βούλγαροι * Άνδρες * Υπόλοιπη Χώρα -0,78 0,16-4,79 0,000 Βούλγαροι * Γυναίκες * Αττική 0,10 0,16 0,67 0,504 Ρουμάνοι * Άνδρες * Αττική 0,20 0,09 2,12 0,034 4. ΣΥΖΗΤΗΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Από το μοντέλο πολυωνυμικής λογιστικής παλινδρόμησης, εξετάζοντας τον τρόπο που οι στατιστικά σημαντικές ανεξάρτητες μεταβλητές επηρεάζουν την εξαρτημένη (υπηκοότητα) καταλήξαμε στα παρακάτω συμπεράσματα: Ο τύπος απασχόλησης (πλήρης ή μερική) δεν διαφοροποιείται ανάλογα με την υπηκοότητα. Στους Ρώσους και Βούλγαρους ασφαλισμένους, το ποσοστό των γυναικών είναι σημαντικά μεγαλύτερο από αυτό των ανδρών ενώ αντίθετα στους Αλβανούς και Ρουμάνους υπερτερούν οι άνδρες. Ερμηνεύοντας τους αντίστοιχους συντελεστές του πολυωνυμικού λογιστικού μοντέλου (Πίνακας 5), συμπεραίνουμε ότι εάν ένας ασφαλισμένος έχει Ρωσική υπηκοότητα η πιθανότητα να είναι άνδρας - 432 -

μειώνεται κατά 73% [=1-exp(-1,309)] σε σχέση με την αντίστοιχη πιθανότητα που έχει ένας ασφαλισμένος Αλβανικής υπηκοότητας. Αντίστοιχα, η πιθανότητα για άτομα Βουλγαρικής υπηκοότητας είναι 69%, ενώ για άτομα Ρουμανικής υπηκοότητας είναι 42%. Τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Βούλγαροι υπήκοοι έχουν 40% [=1-exp(-0,514)] και 44% μικρότερη πιθανότητα, αντίστοιχα, να απασχολούνται στην Αττική σε σχέση με τους Αλβανούς. Η διαφορετική κατανομή ανδρών-γυναικών σε σχέση με την υπηκοότητα και τη διαφορετική γεωγραφική περιφέρεια απασχόλησης οφείλεται στη διαφορετική φύση των επαγγελμάτων που ασκούν οι διαφορετικές υπηκοότητες στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα οι Ρώσοι έχουν 138% μεγαλύτερη πιθανότητα να απασχολούνται σε «Ιδιωτικά Νοικοκυριά» σε σχέση με τους Αλβανούς. Η αντίστοιχη πιθανότητα για τους Βούλγαρους είναι τριπλάσια σε σχέση με τους Αλβανούς (202%). Επομένως, οι εργαζόμενοι (στην πλειοψηφία γυναίκες) με Ρωσική και Βουλγαρική υπηκοότητα, απασχολούνται σε ιδιωτικά νοικοκυριά (π.χ. ως οικιακοί βοηθοί), δραστηριότητα στην οποία οι Αλβανοί έχουν πολύ μικρή απασχόληση. Επίσης οι Ρουμάνοι έχουν 45% μικρότερη πιθανότητα από τους Αλβανούς να απασχολούνται σε «Ξενοδοχεία και Εστιατόρια». Τέλος οι Βούλγαροι και Ρώσοι ασφαλισμένοι είναι μεγαλύτερης ηλικίας σε σχέση με τους Αλβανούς και τους Ρουμάνους. Συγκεκριμένα, η μέση ηλικία των Αλβανών είναι 33,46 έτη, των Ρουμάνων 33,02 έτη, των Ρώσων 38,71 έτη και των Βούλγαρων 39,96. Το λογαριθμογραμμικό μοντέλο συμπληρώνει την ανάλυσή μας (Πίνακας 7). Οι άνδρες έχουν μικρότερη πιθανότητα να εργάζονται με μερική απασχόληση ανεξαρτήτως υπηκοότητας (αρνητικό πρόσημο του συντελεστή λ jm ). Είναι γνωστό, ότι και στους Έλληνες η μερική απασχόληση συνδέεται με τις γυναίκες (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Δεκεμβρίου 2005). Φαίνεται, δηλαδή, ότι η μερική απασχόληση έχει σχέση με το φύλο ανεξαρτήτως υπηκοότητας. Οι άνδρες Αλβανοί είναι πιο πιθανό να εργάζονται στην Αττική, σε σχέση με τους Ρώσους και τους Βούλγαρους. Τέλος, οι Ρωσίδες έχουν μικρότερη πιθανότητα να εργάζονται στην Αττική. Ανακεφαλαιώνοντας, φαίνεται ότι οι Ρώσοι και οι Βούλγαροι εργαζόμενοι διαφέρουν από τους Αλβανούς και τους Ρουμάνους ως προς την αναλογία φύλου (οι γυναίκες είναι περισσότερες), ως προς τον τόπο εργασίας (έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να απασχολούνται εκτός Αττικής), ως προς την οικονομική δραστηριότητα (απασχολούνται κυρίως σε ιδιωτικά νοικοκυριά) και είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Οι Ρουμάνοι δεν φαίνεται να διαφέρουν από τους Αλβανούς εκτός από την αναλογία φύλου και το γεγονός ότι οι Αλβανοί φαίνεται να απασχολούνται σε «Ξενοδοχεία και Εστιατόρια» σε αντίθεση με τους Ρουμάνους που έχουν πολύ μικρή απασχόληση σε αυτή την δραστηριότητα. Τέλος, η μερική απασχόληση, για την οποία έχει γίνει πολύς λόγος τα τελευταία χρόνια, φαίνεται να έχει σχέση με το φύλο (την επιλέγουν κυρίως οι γυναίκες) και όχι με την υπηκοότητα. ABSTRACT I.K.A.-E.T.A.M. is the largest social security institution in Greece for private sector employees. A simple random sample of 3.214 insured individuals from Albania, Bulgaria, - 433 -

Romania and Russia was selected from I.K.A.-E.T.A.M. s database. Using multinomial logistic regression and log-linear models we analyzed how different factors such as sex, age, employment place, economic activity etc. differentiate the above nationalities. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Agresti, A. (1990). Categorical Data Analysis. John Wiley. Begg, C.B, and Gray, R, (1984). Calculation of polychotomous logistic regression parameters using individualized regressions. Biometrika, 71, pp. 11-18. Baldwin-Edwards, M. (2001), Εγκληματικότητα και Μετανάστευση: μύθοι και πραγματικότητες. Αστυνομική Επιθεώρηση, Ιούλιος-Αύγουστος, σ. 440-444. Droukas, E. (1998), Albanians in the Greek informal economy. Journal of Ethnic and Migration Studies, 24/2, April, pp 347-365. Hosmer, D.W. and Lemeshow, S. (1978): A computer program for stepwise logistic regression using maximum likelihood. Computer Programs in Biomedicine, 8, pp.121-134. Kiprianos, P., Balias, S., Passas, V. (2003), Greek policy towards immigration and immigrants. Social Policy and Administration, 37/2, pp. 148-164. Karydis, V. (1992), The fear of crime in Athens and the construction of the dangerous Albanian stereotype. Chronica, 5. Karydis, V. (1998), Criminality or Criminalisation of Migrants in Greece? An Attempt at Synthesis, in Ruggiero, V., South, N. and Taylor, I. eds., The New European Criminology. Crime and Social Order in Europe. London and New York: Routledge, pp 350-367. Lazaridis, G. (1996), Immigration to Greece: a critical evaluation of Greek policy, New Community, 22/2, pp 335-348 Lemeshow, S., and Hosmer, D.W.(1982). The use of goodness-of fit statistics in the development of logistic regression models. American Journal of Epidemiology, 115, 92-106. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, Δ/νση Αναλογιστικών Μελετών και Στατιστικής. Μηνιαία Στοιχεία Απασχόλησης Δεκεμβρίου 2005. Καρύδης, Β. (1994). Αλβανοί Λαθρομετανάστες: Δράστες ή Θύματα;, στο Πανούσης, Γ., Δημόπουλος, Χ. και Καρύσης, Β., Θυματολογικά Kείμενα, Αθήνα-Κομοτινή, Σάκκουλας. Καρύδης, Β. (1997). Η εγκληματικότητα των μεταναστών: Μύθος και Πραγματικότητα, στο Δημητρίου, Σ. επ., Μορφές Kοινωνικού Aποκλεισμού και Mηχανισμοί Παραγωγής του. Αθήνα, Ιδεοκίνηση, σ. 143-151. Λιανός, Θ. και Μπένος, Θ. (2003). Η εγκληματικότητα των αλλοδαπών: Τα στατιστικά δεδομένα, Εκθέσεις, 41, Αθήνα: ΚΕΠΕ. Κουτσούμπας, Χ. (1985). Η απασχόληση των αλλοδαπών στην Ελλάδα, Επιθεώρηση ΙΚΑ Ασφαλιστικού και Εργατικού Δικαίου, 19/226, σ. 945-966. Λινάρδος-Ρυλμόν, Π. (1992). Αλλοδαποί Εργαζόμενοι και Αγορά Εργασίας. Νέες Μορφές Απασχόλησης και Αγορά Εργασίας στην Ελλάδα, Αθήνα: ΙΝΕ- ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ. - 434 -