ΑΓΟΡΕ ΚΑΙ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ Μεροσ ΙΙ
Ειςαγωγικά το μάκθμα αυτό κα ςυηθτιςουμε τθν ςπουδαιότθτα τθν οποία ζχει ο πλιρθσ προςδιοριςμόσ των δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ ςτθν αποτελεςματικι κατανομι των πόρων Θα εξετάςουμε το κριτιριο Pareto ςε κακεςτϊσ τζλειου ανταγωνιςμοφ και πολλϊν αγορϊν. 2
Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ είναι οι κανόνεσ που διζπουν τα προνόμια και τουσ περιοριςμοφσ ςτθ χριςθ των πόρων από τουσ ιδιοκτιτεσ τουσ Η επιςτιμθ των οικονομικϊν εξετάηει μεταξφ άλλων και το πϊσ επθρεάηουν διαφορετικζσ δομζσ δικαιωμάτων τθν ςυμπεριφορά των οικονομοφντων ατόμων το πϊσ επθρεάηουν διαφορετικζσ δομζσ δικαιωμάτων το οικονομικό ςφςτθμα το πϊσ οι μεταβαλλόμενεσ οικονομικζσ ςυνκικεσ επθρεάηουν τον κακοριςμό των δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ το πϊσ επθρεάηει θ μεταβολι των δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ τθν διανομι του πλοφτου Δεσ μια περιλθπτικι αναφορά ζηη διεύθσνζη: htt://extension.usu.edu/wrdc/rimer/medema.df 3
Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ Ο ρόλοσ του κράτουσ είναι πολφ ςθμαντικόσ είτε ζχοντασ το ίδιο δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ (όλων των πόρων ςε κεντρικά ςχεδιαςμζνεσ οικονομίεσ) είτε κακορίηοντασ τθν διανομι και το εφροσ των δικαιωμάτων Η φπαρξθ ιδιωτικϊν δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ παρζχει κίνθτρα κζρδουσ, τα οποία πολλζσ φορζσ αναφζρονται ςαν πθγι των περιβαλλοντικϊν προβλθμάτων Σο κράτοσ μπορεί να μεταβάλλει το πλαίςιο και να δϊςει κίνθτρα (μζςα ςτα πλαίςια των ιδιωτικϊν δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ) για τθν προςταςία του περιβάλλοντοσ 4
Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ και αποτελεςματικότθτα Χαρακτθριςτικά αποτελεςματικϊν δομϊν δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ Αποκλειςτικότθτα απόδοςθσ οφελϊν και κόςτουσ ςτον ιδιοκτιτθ Δυνατότθτα ελεφκερθσ μεταβίβαςθσ Δυνατότθτα νομικισ προςταςίασ&εφαρμογισ ε αυτι τθν περίπτωςθ τα δικαιϊματα ιδιοκτθςιάσ είναι ςαφϊσ κακοριςμζνα. 5
Πρόςοδοσ ςπανιότθτασ Όταν τα δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ είναι ςαφϊσ κακοριςμζνα, οδθγοφν ςε αποτελεςματικι κατανομι των πόρων (με δεδομζνο τισ τζλεια ανταγωνιςτικζσ αγορζσ) P 8 7 6 5 4 P * 2 Πλεόνασμα καταναλωτών Πλεόνασμα παραγωγού Μέγιστη καθαρή ωφέλεια S D 1 2 3 4 8 Q 6
Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ και αποτελεςματικότθτα Σο πλεόναςμα του παραγωγοφ είναι κζρδθ. Κζρδθ ςτον τζλειο ανταγωνιςμό μποροφν να υπάρχουν βραχυχρόνια. Μακροχρόνια θ είςοδοσ επιχειριςεων εκμθδενίηει τα κζρδθ υπό τθν προχπόκεςθ ότι όλεσ οι επιχειριςεισ είναι εξίςου αποδοτικζσ (ίδια τεχνολογία) τθν περίπτωςθ όμωσ πόρων ςε ςπανιότθτα ι διαφορετικισ ποιότθτασ, θ παραπάνω προχπόκεςθ δεν ιςχφει Για να αυξθκεί θ προςφορά αγροτικϊν προϊόντων για παράδειγμα, κα πρζπει να καλλιεργθκεί λιγότερο αποδοτικι γθ (υψθλότερου κόςτουσ) και επομζνωσ θ πλζον αποδοτικι γθ κα αποφζρει μακροχρόνια κζρδθ (με τθ μορφι προςόδου ςπανιότθτασ. 7
Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ και αποτελεςματικότθτα Βαςικό ςυμπζραςμα: Οταν τα δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ είναι ςαφώσ καθοριςμένα και θ δομι τθσ αγοράσ ειναι Τέλεια Ανταγωνιςτική (οι δρϊντεσ είναι λιπτεσ τιμϊν) τότε επιτυγχάνεται ςτατικι αποτελεςματικότθτα, δθλ. το κακαρό όφελοσ μεγιςτοποιείται. Η παροφςα ανάλυςθ αφορά μόνο μια αγορά. τθν πράξθ υπάρχουν πολλζσ αλλθλεξαρτϊμενεσ αγορζσ. Για να προχωριςουμε ςε ανάλυςθ μερικισ ιςορροπίασ αγνοϊντασ τισ άλλεσ αγορζσ υποκζτουμε οιωνεί-γραμμικζσ ςυναρτιςεισ (quasi-concave) χρθςιμότθτασ Βλζπε εφαρμογι μακιματοσ. U( x, y) u( x) y, u ( x) 0& u ( x) 0. 8
Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto Ιςορροπία κατανάλωςησ: 2 καταναλωτζσ (Α,Β) και 2 αγακά(1,2) Προτιμιςεισ Οι καταναλωτζσ max U i s.t. 1A 1 Αριςτεσ ςυνκικεσ: MRS και τθν ιςορροπία: U ( q, q ) & U ( q, q ) A 1A 2A B 1B 2B MRS A A MRS B U U 1 2 q q I A A 1 i1 2 i2 q q 2 A 2 MRS B U U B B q q 1B 1 2B 2 9
H Ιςορροπία κατανάλωςθσ ςυμπίπτει με τθν άριςτθ κατανομι κατά Pareto (απόδειξθ): max U ( q, q ) ως προς q, q, q, q A 1A 2 A 1A 1 2 A 2 s. t. U ( q, q ) U (Ελάτιζηο επίπεδο τρηζιμόηηηας για ηο άηομο Β) B 1B 2B B q q q 1A 1B 1 q q q 2 A 2B 2 Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto (Ιζορροπία ζηην αγορά 1) (Ιζορροπία ζηην αγορά 1) L U ( q, q ) ( U ( q, q ) U ) ( q q q )+ ( q q q ) A 1A 2 A 1 B 1B 2B B 2 1 1A 1B 3 2 2 A 2B Από F.O.Cs MRSA MRSB 2 3 Οι δυο κατανομζσ οδθγοφν ςτθν ίδια άριςτθ ςυνκικθ. 10
Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto -Πολλζσ αγορζσ και αγακά Ιςορροπία παραγωγήσ τζλειου ανταγωνιςμοφ: ( K, L ) f ( K, L ) K L, i i i i i i i K i L i i 1,2, K ηο κεθάλαιο και L η εργαζία. Απο F.O.Cs i i =0 και 0 K L i MRTS MRTS 1 2 i K L 11
Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto -Πολλζσ αγορζσ και αγακά H Ιςορροπία παραγωγισ ςυμπίπτει με τθν άριςτθ κατά Pareto κατανομι (απόδειξθ): max q f ( K, L ) ως προς K, L, K, L 1 1 1 1 1 1 2 2 s. t. f ( K, L ) q (μέγιζηο επίπεδο παραγωγής αγαθού 2) 2 2 2 2 K K K 1 2 L L L 1 2 (ιζορροπία αγοράς κεθαλαίοσ) (ιζορροπία αγοράς εργαζίας) L f ( K, L ) ( q f ( K, L )) ( K K K )+ ( L L L ) 1 1 1 1 2 2 2 2 2 1 2 3 1 2 Απο F.O.Cs 2 MRTS1 MRTS2 3 K L Η άριςτθ κατανομι ςτθν παραγωγι ςυμπίπτει με αυτιν τθσ ανταγωνιςτικισ αγοράσ. 12
Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto -Πολλζσ αγορζσ και αγακά-γενικι Ιςορροπία τθν Γενικι Ιςορροπία ιςχφουν τα παρακάτω: q 2 PPF Indifference Curve dq MRS A dq 1 2 2 1 MRS B Η γενική ιςορροπία είναι άριςτη κατα Pareto και για τουσ καταναλωτέσ και για τουσ παραγωγοφσ. Για τουσ παραγωγοφσ βλ. προθγοφμενο. Για τουσ καταναλωτζσ q 1 13
Άριςτεσ κατανομζσ κατά Pareto -Πολλζσ αγορζσ και αγακά-γενικι Ιςορροπία Για τουσ καταναλωτζσ: max U ( q, q ) ως προς q, q, q, q A 1A 2 A 1A 1 2 A 2 s. t. U ( q, q ) U (Ελάτιζηο επίπεδο τρηζιμόηηηας για ηο άηομο Β) B 1B 2B B G( q, q ) 0 (Καμπύλη παραγωγικών δσναηοηήηων) 1 2 L U ( q, q ) ( U ( q, q ) U ) ( G( q, q )) A 1A 2A 1 B 1B 2B B 2 1 2 dq Από F.O.Cs MRSA MRSB dq 1 2 2 1 14