ΔΤΝΑΜΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΧΙΕ ΣΗ ΑΓΟΡΑ

Transcript

1 ΔΤΝΑΜΙΚΗ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΧΙΕ ΣΗ ΑΓΟΡΑ

2 Κριτιρια λιψθσ αποφάςεων ΙΙ. Δυναμικι αποτελεςματικότθτα τθν περίπτωςθ που κζλουμε να πάρουμε αποφάςεισ διαχρονικισ κατανομισ περιοριςμζνων πόρων, τότε χρθςιμοποιοφμε το κριτιριο τθσ δυναμικι αποτελεςματικότθτασ Μια κατανομι πόρων ικανοποιεί το κριτιριο τθσ δυναμικισ αποτελεςματικότθτασ όταν μεγιςτοποιείται το άκροιςμα τθσ παροφςασ αξίασ των κακαρϊν οφελϊν κάκε περιόδου 2

3 Κριτιρια λιψθσ αποφάςεων Παρούσα Αξία: Εάν η συνολική προσφορά δεν επαρκεί τότε θα πρέπει να ανάγουμε τα καθαρά οφέλη και κόστη σε μία εκ των δύο περιόδων Αυτό επιτυγχάνεται με την χρήση της παρούσας αξίας, λαμβάνοντας υπόψη τη χρονική αξία του χρήματος ( 1 σήμερα αξίζει περισσότερο από 1 μετά από ένα χρόνο γιατί?) PV ( B, B,..., B ) 0 1 n i 0 n B i (1 r) i 3

4 Κριτιρια λιψθσ αποφάςεων ΙΙ. Δυναμικι αποτελεςματικότθτα υνδυάηοντασ το κριτιριο τθσ δυναμικισ αποτελεςματικότθτασ και τθν ζννοια τθσ παροφςασ αξίασ όταν θ ςυνάρτθςθ ηιτθςθσ ενόσ πόρου είναι p ( a bq ) Και το κόςτοσ t TC t cq t υνολικό κακαρό όφελοσ περιόδου t q * TNB ( a bq ) dq cq 0 t t t 4

5 Κριτιρια λιψθσ αποφάςεων ΙΙ. Δυναμικι αποτελεςματικότθτα Η άριςτθ χριςθ του πόρου διαχρονικά δίνεται λφνοντασ το παρακάτω πρόβλθμα: max q t n NPV t 1 t t 1 subject to Q q n n t 1 F.O.Cs (n+1) Σσνθηκες L t t q i 1 i 1 t t 1 aq b q cq 2 t 1 (1 r) t 2 t t t a bq c p c (1 r) (1 r) L Q q n t 0

6 Δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ και αποτελεςματικότθτα Επομζνωσ το οικονομικό ςφςτθμα κατανζμει αποτελεςματικά τουσ πόρουσ ςτισ διάφορεσ χριςεισ τουσ κάτω από «τζλειεσ ςυνκικεσ» (που ςυμπεριλαμβάνουν και ζνα ςαφϊσ κακοριςμζνο ςφςτθμα δικαιωμάτων ιδιοκτθςίασ) Τπάρχουν όμωσ περιπτϊςεισ που οι «τζλειεσ ςυνκικεσ» δεν ιςχφουν και ζχουμε αναποτελεςματικζσ κατανομζσ Εξωτερικότθτεσ Κοινόκτθτοι πόροι Δθμόςια αγακά Ατζλεια ανταγωνιςμοφ ςτισ αγορζσ Προεξοφλθτικά επιτόκια Αποτυχία κράτουσ το μάκθμα αυτό εξετάηουμε τισ περιπτϊςεισ αυτζσ κακϊσ και τισ πικανζσ λφςεισ

7 Εξωτερικότθτεσ Όταν θ λειτουργία μιασ αγοράσ επθρεάηει άτομα ζξω από τθν αγορά, τότε δθμιουργοφνται παρενζργειεσ που ονομάηονται εξωτερικότθτεσ Η παρουςία εξωτερικοτιτων κάνει τισ αγορζσ αναποτελεςματικζσ και ζτςι αποτυγχάνουν

8 Αρνθτικι εξωτερικότθτα είναι θ μθ αποηθμιωμζνθ ηθμιά που επιβάλλεται από τθν δραςτθριότθτα ςε μια αγορά, ςε άτομα που δεν μετζχουν ςτθν κατανάλωςθ ι παραγωγι του ςυγκεκριμζνου αγακοφ Εκπομπζσ καυςαερίων από τα αυτοκίνθτα Κάπνιςμα Θετικι εξωτερικότθτα είναι το μθ αντιςτακμιςμζνο όφελοσ που δζχονται άτομα από τθν λειτουργία μια αγοράσ και τα οποία άτομα δεν ςυμμετζχουν ςτθν αγορά αυτι Εμβολιαςμοί Ανακαίνιςθ διατθρθτζων κτιρίων

9 Μια αρνθτικι εξωτερικότθτα ζχει ςαν αποτζλεςμα θ παραγωγι ι θ κατανάλωςθ να οδθγεί τισ αγορζσ να παράγουν μεγαλφτερθ από τθν κοινωνικά βζλτιςτθ ποςότθτα Σο κοινωνικό κόςτοσ παραγωγισ είναι μεγαλφτερο από το ιδιωτικό κόςτοσ Σο κοινωνικό κόςτοσ περιλαμβάνει το κόςτοσ του παραγωγοφ και το κόςτοσ που επιβάλλει θ μόλυνςθ ςτα άτομα εκτόσ αγοράσ

10 Σο άριστο επίπεδο παραγωγής είναι μικρότερο από το Τιμή P ΑΡΘΣ επίπεδο ισορροπίας Η P ΑΓΟΡΑ Άπιζηο Κόζηορ πύπανζηρ Κοινωνικό κόζηορ Πποζθοπά (Θδιωηικό κόζηορ) Θζοπποπία Ζήηηζη (Θδιωηική αξία) 0 Q ΑΡΘΣΗ Q ΑΓΟΡΑ Ποσότητα

11 Μια κετικι εξωτερικότθτα ζχει ςαν αποτζλεςμα θ παραγωγι ι θ κατανάλωςθ να οδθγεί τισ αγορζσ να παράγουν μικρότερθ από τθν κοινωνικά βζλτιςτθ ποςότθτα Σο κοινωνικό κόςτοσ παραγωγισ είναι μικρότερο από το ιδιωτικό κόςτοσ Σο κοινωνικό κόςτοσ περιλαμβάνει το κόςτοσ του παραγωγοφ αλλά μειωμζνο κατά το όφελοσ προσ τθν κοινωνία το οποίο δεν μπορεί να ιδιοποιθκεί από τθν επιχείρθςθ

12 Σο άριστο επίπεδο παραγωγής είναι μεγαλύτερο από το επίπεδο ισορροπίας Σιμή Θζοπποπία Αξία διάσςζηρ Σηρ ηεσνολογίαρ Άπιζηο Πποζθοπά (ιδιωηικό κόζηορ) Κοινωνικό κόζηορ Ζήηηζη (ιδιωηική αξία) 0 Q ΑΓΟΡΑ Q ΑΡΘΣΗ Ποζόηηηα

13 Χρθματικζσ εξωτερικότθτεσ Μζροσ των εξωτερικοτιτων που δθμιουργοφνται μπορεί κάποιεσ φορζσ να εςωτερικεφονται από τισ αγορζσ (όπου υπάρχουν ςαφι δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ) Για παράδειγμα, θ εγκατάςταςθ μιασ μονάδασ παραγωγισ χαρτοπολτοφ (που μολφνει ςθμαντικά τον αζρα) κοντά ςε μια κατοικθμζνθ περιοχι, μειϊνει τθν αξία των κατοικιϊν και τθσ γθσ ςτθν περιοχι. Σο μζροσ αυτό τθσ εξωτερικότθτασ που αφορά τθν αγορά κατοικίασ και γθσ (το οποίο δεν είναι το μόνο), εςωτερικεφεται από τισ αγορζσ αυτζσ

14 Εξωτερικότθτεσ Αλγεβρικά ϋεςτω θ επιχείρθςθ 1 ρυπαίνει και το κόςτοσ το υφίςταται θ επιχείρθςθ 2. E : C C ( q ), p q C ( q ) E : C C ( q, q ), p q C ( q, q ) F. O. Cs q q C ( q ) p q1 C ( q, q ) p q2

15 Εξωτερικότθτεσ Αλγεβρικά Ποιζσ όμωσ είναι οι κοινωνικά επικυμθτζσ ποςότθτεσ; max p q C ( q ) p q C ( q, q ) q, q 1 2 F. O. Cs C ( q ) C ( q, q ) p 0 q q q q C ( q, q ) p q2

16 Εξωτερικότθτεσ Αλγεβρικά C ( q, q ) q αν 0 αρνητική εξωτερικότητα 1 C ( q, q ) q αν 0 θετική εξωτερικότητα 1

17 Κοινόκτθτοι πόροι Κοινόκτθτοι είναι οι πόροι των οποίων θ χριςθ δεν μπορεί να αποκλειςτεί Προςφζρονται δωρεάν ςε όποιο άτομο κζλει να τουσ χρθςιμοποιιςει Αλλά οι κοινόκτθτοι πόροι είναι ανταγωνιςτικοί ςτθν κατανάλωςθ κακϊσ όταν ζνα άτομο τουσ χρθςιμοποιεί, ελαττϊνει αυτόματα τθν ευχαρίςτθςθ των άλλων Δεσ τισ εργαςίεσ που παρουςιάςτθκαν ςτα ςυνζδρια του International Association for the Study of Common Property (IASCP) το 1998 και 2000 ςτθν διεφκυνςθ:

18 Τπάρχουν διάφοροι προςδιοριςμοί των δικαιωμάτων χριςθσ κινόκτθτων πόρων, ανάλογα με τουσ οποίουσ είναι και οι αναποτελεςματικότθτεσ που δθμιουργοφνται Γενικά, όςο πιο ςαφι γίνονται τα δικαιϊματα ιδιοκτθςίασ, τυπικά ι άτυπα (εκιμικό δίκαιο) τόςο περιορίηονται οι αναποτελεςματικότθτεσ

19 Σο πρόβλθμα με πλιρωσ ελεφκερθ πρόςβαςθ Όταν έχουμε έναν εξαντλήσιμο πόρο με ελεύθερη πρόσβαση (ψάρια, βίσονες, κλπ), τότε η μονοπωλιακή λύση είναι και η άριστη διότι η ελεύθερη πρόσβαση (τέλειος ανταγωνισμός) δεν επιτρέπει την ιδιοποίηση της προσόδου σπανιότητας και άρα έχουμε υπερεκμετάλλευση και επομένως ελάττωση του πληθυσμού ή και εξαφάνιση του είδους Πρόσοδος σπανιότητας Q ΑΡΙΣΟ MP Q ΑΓΟΡΑ MC, AC AP Q

20 Όταν ζνα άτομο χρθςιμοποιεί ζναν κοινόκτθτο πόρο, ελαττϊνει τθν χρθςιμότθτα των υπολοίπων Για το λόγο αυτό οι κοινόκτθτοι πόροι χρθςιμοποιοφνται περιςςότερο από το επικυμθτό Η κατάςταςθ αυτι ονομάηεται τραγωδία των κοινόκτθτων πόρων Δεσ: Garrett Hardin "The Tragedy of the Commons» Science, vol. 162 (December 13, 1968).

21 Κακαρι ατμόςφαιρα και νερό Κοιτάςματα πετρελαίου Μποτιλιαριςμζνοι δρόμοι Ψάρια, φάλαινεσ, και άλλα είδθ άγριασ ηωισ