Η πρώτη μου γραμματική με εργασίες 1 ο τεύχος Φθόγγοι και γράμματα, το ελληνικό αλφάβητο, δίψηφα γράμματα, διπλά γράμματα, συνδυασμοί, δίφθογγοι, όμοια σύμφωνα Όνομα μαθητή/τριας:.. Δάσκαλος: Χρήστος Σαμαντζόπουλος [1]
Φθόγγοι και γράμματα Η ελληνική γλώσσα, όπως όλες οι γλώσσες των ανθρώπων έχουν τις δικές τους λέξεις. Οι ήχοι από τους οποίους σχηματίζονται οι λέξεις λέγονται φθόγγοι. Η ελληνική γλώσσα έχει 23 φθόγγους 1. Τους εξής: α, ε, ι, ο, ου, β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, π, ρ, σ, τ, φ, χ, μπ, ντ, γκ. Όταν θέλουμε να γράψουμε, για να αναπαραστήσουμε τους φθόγγους χρησιμοποιούμε γραπτά σημάδια που τα λέμε γράμματα. ΜΙΛΩ ΜΕ ΦΘΟΓΓΟΥΣ. ΓΡΑΦΩ ΜΕ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. 1 Παλαιότερα στους φθόγγους συμπεριλαμβάνονταν το τσ και το τζ. [2]
Το ελληνικό αλφάβητο Το ελληνικό αλφάβητο (η αλφαβήτα) έχει 24 γραπτά σημάδια που λέγονται γράμματα. Οι Έλληνες το χρησιμοποιούν εδώ και πάρα πολλά χρόνια. Από την αρχαιότητα! Τα γράμματα γράφονται με μια σειρά, που λέγεται αλφαβητική. Πολύ παλιά όλα τα γράμματα ήταν μεγάλα, ενώ αργότερα όλα τα γράμματα απόκτησαν και τα μικρά τους! Τα μεγάλα γράμματα τα λέμε κεφαλαία, ενώ τα μικρά γράμματα τα λέμε πεζά. Ας τα γνωρίσουμε: Α α Ι ι Ρ ρ Β β Κ κ Σ σ ς Γ γ Λ λ Τ τ Δ δ Μ μ Υ υ Ε ε Ν ν Φ φ Ζ ζ Ξ ξ Χ χ Η η Ο ο Ψ ψ Θ θ Π π Ω ω [3]
Τα ονόματα των γραμμάτων είναι τα εξής: Αα άλφα Ι ι γιώτα Ρ ρ ρο Β β βήτα Κ κ κάπα Σ σ ς σίγμα Γ γ γάμα Λ λ λάμδα Τ τ ταυ Δ δ δέλτα Μ μ μι Υ υ ύψιλον Ε ε έψιλον Ν ν νι Φφ φι Ζ ζ ζήτα Ξ ξ ξι Χ χ χι Η η ήτα Ο ο όμικρον Ψ ψ ψι Θ θ θήτα Π π πι Ω ω ωμέγα Όταν διαβάζουμε ή μιλούμε, τα γράμματα δεν ακούγονται όλα το ίδιο δυνατά. Άλλα από αυτά ακούγονται περισσότερο και τα λέμε φωνήεντα, ενώ άλλα από αυτά ακούγονται πιο σιγά και τα λέμε σύμφωνα. Τα φωνήεντα είναι εφτά (7) και φωνάζουν δυνατά! α, ε, η, ι, ο, υ, ω Τα υπόλοιπα δεκαεφτά (17) είναι τα σύμφωνα και ακούγονται πιο σιγά: β, γ, δ, ζ, θ, κ, λ, μ, ν, ξ, π, ρ, σ, τ, φ, χ, ψ [4]
Εργασίες: 1. Συμπληρώνω τα πεζά γράμματα δίπλα στα κεφαλαία. Α Ι Ρ Β Κ Σ Γ Λ Τ Δ Μ Υ Ε Ν Φ Ζ Ξ Χ Η Ο Ψ Θ Π Ω 2. Κυκλώνω τα φωνήεντα. α β γ δ ε ζ η θ ι κ λ μ ν ξ ο π ρ σ τ υ φ χ ψ ω [5]
3. Συμπληρώνω τα γράμματα που λείπουν. Ζ Θ Ι Δ Α Β Φ Υ Ξ Ν Σ Ω [6]
Δίψηφα γράμματα Δυο γράμματα που ακούγονται μαζί με μία φωνή ονομάζονται δίψηφα γράμματα. Υπάρχουν τα δίψηφα φωνήεντα και τα δίψηφα σύμφωνα: Δίψηφα φωνήεντα: ο + υ = ου α + ι = αι (ε) ε + ι = ει ο + ι = οι (ι) Δίψηφα σύμφωνα: μ + π = μπ ν + τ = ντ υ + ι = υι γ + κ = γκ και γ + γ = γγ Παραδείγματα με δίψηφα φωνήεντα: ουρανός, παιδί, ειρήνη, οικοδομή, υιοθετώ. Παραδείγματα με δίψηφα σύμφωνα: μπότα, ντύνομαι, αγκαλιάζω, άγγελος. [7]
Διπλά γράμματα Τα γράμματα ξ και ψ λέγονται διπλά, γιατί το καθένα παριστάνει δύο φθόγγους. ξ = [κ]+ [σ] ψ = [π] + [σ] Συνδυασμοί Το αυ και το ευ ονομάζονται συνδυασμοί και προφέρονται με διαφορετικούς τρόπους. Το αυ άλλες φορές προφέρεται αφ (π.χ. αυτοκίνητο) και άλλες φορές προφέρεται αβ (π.χ. αυγό). Το ευ άλλες φορές προφέρεται εφ (π.χ. ευτυχία) και άλλες φορές προφέρεται εβ (π.χ. ευγενικός). αυ ευ αφ αβ εφ εβ [8]
Εργασίες: 1. Υπογραμμίζω τα δίψηφα φωνήεντα και κυκλώνω τα δίψηφα σύμφωνα: Λουλούδι, καιρός, πειρατής, άνοιξη, καμπάνα, Αντώνης, αγκινάρα, φέγγει, κόμπος, παντελόνι, λείπω, αγγουράκι, βουνό. 2. Κυκλώνω τη σωστή λέξη: κσένος ή ξένος πσάρι ή ψάρι ξύνω ή κσύνω ψέμα ή πσέμα ταψί ή ταπσί ακσία ή αξία 3. Γράφω τις λέξεις σε δύο στήλες, ανάλογα με το πώς προφέρονται: αφ αυτοκίνητο αβ αυγό αυτός, αύριο, αυγή, αυστηρός, αυλή, αυτί, αυτοκόλλητο, αυλαία εφ ευτυχία εβ ευγενικός ευτυχώς, ευέλικτη, ευθεία, ευρετήριο, ευκαιρία, εύκολος, Ευρώπη, ευγένεια [9]
Δίφθογγοι Δυο φωνήεντα που προφέρονται μαζί αποτελούν μια δίφθογγο. Οι κύριοι δίφθογγοι είναι: αη, αϊ (άι), οη, οϊ (όι) Παραδείγματα: καημένος, αϊτός, χάιδεψα, βόηθα, νεράιδα. *Υπάρχουν και οι καταχρηστικοί δίφθογγοι, που σχηματίζονται από δύο φωνήεντα ή δίψηφα φωνήεντα με πρώτο το ι, το υ, το ει ή το οι. Π.χ. φωλιά, γυαλί, άδειο, όποιος. Όμοια σύμφωνα Κάποιες λέξεις συνηθίζουμε να τις γράφουμε με δύο όμοια σύμφωνα, που προφέρονται σαν ένα: Παραδείγματα: θάλασσα, Σάββατο, βασίλισσα, γραμματική, άλλος. Στην περίπτωση που έχουμε δύο γ, τότε μόνο ακούγονται με διαφορετικό φθόγγο. Το διπλό γ προφέρεται [γκ]. Π.χ. φεγγάρι. Εργασίες: 1. Κυκλώνω τις διφθόγγους: γάιδαρος, κορόιδο, κελάηδημα, αηδόνι 2. Διαγράφω τις λέξεις που είναι λάθος γραμμένες: γλώσα - γλώσσα τέσερα - τέσσερα σύνεφο - σύννεφο ιποπόταμος - ιπποπόταμος παπούς - παππούς ενιά - εννιά άμος - άμμος γράματα - γράμματα μέλισα - μέλισσα πίτα - πίττα [10]