Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων Ενότητα 2: Μορφές και δομή λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων. Γιανναράκης Γρηγόρης ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΓΡΕΒΕΝΑ) ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Μετά την ολοκλήρωση της ενότητας οι φοιτητές θα πρέπει να: Να γνωρίζει τους διαφορετικούς τύπους τουριστικών επιχειρήσεων. Να γνωρίζει τις βασικές διαστάσεις ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων. Να κατανοεί τα βασικά συστατικά του μάρκετινγκ στον κλάδο του τουρισμού. 4
Περιεχόμενα ενότητας Τύποι επιχειρήσεων. Ίδρυση τουριστικών επιχειρήσεων. Μάρκετινγκ. 5
Τύποι επιχειρήσεων 1/7 Αμιγείς. Αποκλειστική εξυπηρέτηση τουριστών. Μικτού χαρακτήρα. Εξυπηρέτηση τουριστών και άλλων τύπων πελατών. 6
Τύποι επιχειρήσεων 2/7 Μη τουριστική επιχείρηση μετατρέπεται σε τουριστική για μία χρονική περίοδο. Π.χ Φούρνος στην Χαλκιδική το χειμώνα=>μη τουριστική επιχ., ενώ το καλοκαίρι => τουριστική επιχ. Αλλαγή ωραρίου, προσωπικού, πελατών, προϊόντων. Άλλα παραδείγματα ταξί, λεωφορεία και εστιατόρια. 7
Τύποι επιχειρήσεων 3/7 Διάκριση ανάλογα με το αντικείμενο δράσης: Τύποι καταλυμάτων. Ξενοδοχεία, μοτέλ, ενοικιαζόμενα δωμάτιαδιαμερίσματα κλπ. Τουριστικά πρακτορία. Εσωτερικού-Γενικού τουρισμού, ναυλομεσιτικά κλπ. Μεταφορικές επιχειρήσεις. Λεωφορείων, αυτοκινήτων, σκαφών, αεροπορικές, κρουαζιερόπλοια. 8
Τύποι επιχειρήσεων 4/7 Επισιτικές και κέντρα διασκέδασεις επιχειρήσεις. Εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες, νυχτερινά κέντρα. 9
Τύποι επιχειρήσεων 5/7 Επιχειρήσεις άμεσης ή έμμεσης εξυπηρέτησης τουριστών. Casino. Επιχειρήσεις υγείας. Πώλησης υγείας. Ψυχαγωγικές ομάδες. 10
Τύποι επιχειρήσεων 6/7 Παρατουριστικές επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις που παρέχουν παγάκια, προτηγανισμένες πατάτες. Βιοτεχνίες παραδοσιακών αναμηνστικών. 11
Τύποι επιχειρήσεων 7/7 Απλής δραστηριότητας. Ένα είδος προϊόντος ή υπηρεσίας. Σύνθετης δραστηριότητας. Δύο ή περισσότερα προϊόντα ή υπηρεσίες. 12
Ίδρυση τουριστικών επιχειρήσεων 1/3 Επιλογή τόπου εγκατάστασης. Π.χ καφετέριας, ξενοδοχείου, Τουριστικού γραφείου. Ρόλος τουριστικών πόρων. Φυσικοί πόροι. Κλίμα, θάλασσα, χλωρίδα, πανίδα κλπ. Τεχνητοί πόροι. Τουριστική υποδομή, μέσα πρόσβασης, τρόπος ζωής μόνιμων κατοίκων, πολιτικοί, ιστορικοί κλπ. 13
Ίδρυση τουριστικών επιχειρήσεων 2/3 Παράγοντες οικονομικής, νομικής και κοινωνικής φύσης. Τουριστική εργασία. Προμήθειας α υλών. Διάρκεια τουριστικής περιόδου. Συνήθειες-εκδρομικές. Κορεσμός της αγοράς. Ανταγωνισμός. Νομικοί περιορισμοί. 14
Ίδρυση τουριστικών επιχειρήσεων 3/3 Υποκειμενικοί παράγοντες. Ένστικτο του επιχειρηματία. Ιδιοκτησία οικοπέδου, ακινήτου κλπ. Κοινωνικές σχέσεις. 15
Μάρκετινγκ 1/3 Κλασσική προσέγγιση. Βασιζόταν στην λογική προώθησης πώλησης ενός προϊόντος βάση κριτηρίων του παραγωγού. Χρήση φυλλαδίων, επιστολών και διαφημίσεων. Σύγχρονη προσέγγιση. Αφετερία τον πελάτη-έρευνα προτιμήσεων. Διαμόρφωση των αναγκών και επιθυμιών του. Προσέγγιση αγορά στόχου. 16
Μάρκετινγκ 2/3 Κύρια διαφορά των προσεγγίσεων: Κλασσική -πώληση των υπαρχόντων προϊόντων. Σύγχρονη πώληση των επιθυμητών προϊόντων. «Πες μου τι θέλεις για να σου το πουλήσω». Έννοια του μάρκετινγκ: Κλασσική: Παραγωγή-Πώληση-Κατανάλωση. Σύγχρονη: Καταναλωτής-Ολοκληρομένο μάρκετινγκ- Παραγωγή. 17
Μάρκετινγκ 3/3 Ορισμός Μάρκετινγκ: «Είναι η εκτέλεση των δραστηριοτήτων οι οποίες διευθύνουν τη ροή αγαθών και υπηρεσιών από τον παραγωγό στον καταναλωτή ή στο χρήστη». Το μάρκετινγκ έχει τους εξής στόχους: Καθορισμό των αγορών. Μελέτη και ανάλυση των αναγκών και προτιμήσεων του καταναλωτή. Επαναπροσανατολισμό και επαναπροσαρμογή του προϊόντος βάση της παραπάνω μελέτης. Ικανοποίηση των καταλωτών με τη τελειοποίηση του προϊόντος. 18
Κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη 1/5 Τάση διεθνοποίησης της αγοράς-ανάπτυξη πολυεθνικώνχωρίς σύνορα ανταγωνισμό. Είτε με συγχωνεύσεις επιμέρους επιχειρήσεων. Είτε με επεκτάσεις της κεντρικής επιχείρησης. Κάθετη ολοκλήρωση: ενοποίηση δράσεων σε διαφορετικά τμήματα της τουριστικής βιομηχανίας, όπως μεταφορείς ξενοδοχεία, ταξιδιωτικά γραφεία κλπ. Λόγοι κάθετης ολοκλήρωσης: Προσφορά ολοκληρωμένου τουριστικού πακέτου. Αύξηση των κερδών. Δυσκολίες από άλλα τμήματα της τουριστικής βιομηχανίας. 19
Κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη 2/5 Παράδειγμα 1: Τουριστικό Γραφείο ΑΑΑ πραγματοποίησε πολλές Charter θέσεις για Ελλάδα, ανεξάρτητα από τις δυνατότητές της μεταφοράς τουριστών. Πολλά τουριστικά γραφεία δεν πρόλαβανα να κλείσουν charter θέσεις. 20
Κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη 3/5 Οι ανταγωνιστές που δεν πρόλαβαν να κλείσουν θέσεις είχαν τρεις επιλογές: Κλείσιμο θέσεων μη charter-υψηλότερη τιμή. Να μην πωλούν πλέον την Ελλάδα ως τουριστικό προορισμό. Υπό-ναύλωση θέσεων από το πρακτορείο ΑΑΑ. Καθίσταται αναγκαία η ενοποίηση των τουριστικών γραφείων και αεροπορικών εταιρειών. Παράδειγμα 2: Ξενοδοχεία allotment τουριστικά γραφεία. 21
Κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη 4/5 Δύο είδη κάθετης ανάπτυξης: 1. Προς τα εμπρός ανάπτυξη-από την τουριστική παραγωγή προς τις πωλήσεις. Π.χ. Ξενοδοχείο και τουριστικό γραφείο. 2. Προς τα πίσω ανάπτυξη- από τις διεξόδους πωλήσεων προς την τουριστική αγορά. Π.χ. Τουριστικοί πράκτορες που αγοράζουν ξενοδοχεία. Όπως η Pan American και τα ξενοδοχεία Intercontinental. 22
Κάθετη και οριζόντια ανάπτυξη 5/5 Σχετίζεται με την ανάπτυξη δραστηριοτήτων προκειμένου να αυξήσει την τουριστική προσφορά προκειμένου να αντιμετωπίσει τον έντονο ανταγωνισμό. Π.χ. Trust Houses και Forte. 23
Μείγμα μάρκετινγκ 4P s ελεγχόμενες μεταβλητές. Προϊόν (Product). Τιμή (Price). Προώθηση (Promotion). Διανομή (Place). Επιπρόσθετα: Πελάτες. Κόστος. Μη ελεγχόμενες μεταβλητες: Το περιβάλλον της επιχείρησης. Επίπεδο τεχνολογίας κλπ. 24
Τεχνικές έρευνας αγοράς Πλήθος μεθόδων έρευνας: Γραφειακή έρευνα. ΟΗΕ, ΕΟΚ, ΙΑΤΑ χρήσιμα στοιχεία για τους ΕΟΤ κάθε χώρας-καθορισμός αγοράς και στόχων. Επιτόπια έρευνα. Δειγματοληπτικές έρευνες. Έρευνες κινήτρων. 25
Καταμερισμός αγοράς Διαιρείται η αγορά σε επιμέρους αγορές. Μεταβλητές καταμερισμού: Κοινωνικοοικονομικές. Γεωγραφικές. Προσωπικότητα. Καταναλωτική συμπεριφορά. Τουριστικές προτιμήσεις. Κυριότερά οφέλη: Εντοπισμός ευκαιρειών. Διευκόλυνση τουριστικών αναγκών Ποιοτικότερο προϊόν. 26
Επιλογή αγορών Επιλογή: Ενός τμήματος της αγοράς, όπου ο ανταγωνισμός είναι μειωμένος. Ορισμένων τμημάτων αγοράς, προκειμένου να μην επηρεαστεί από τις όποιες αρνητικές επιδράσεις του ενός. Ενός μόνο προϊόντος incoming/outgoing. Ενός μόνο τμήματος, περίπτωση Club Med- στον ψυχαγωγικό κλάδο. Όλης της αγοράς. 27
Τουριστικό προϊόν 1/2 Ιδιαιτερότητες σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα. Διαφορετικά κομμάτια Ξενοδοχείο-μεταφορά-διασκέδαση ή ξενοδοχείο: προϊόν δωματιου, μπαρ και εστιατορίου. Καταναλώνονται σε διαφορετικά μέρη-χώρους. Επομένως, τουριστικό προϊόν από διαφορετικές επιχειρήσεις και, ενδεχομένως, διαφορετικές χώρες. Δυσκολία τυποίησης. Επηρεάζεται από τουριστική υποδομή, κλίμα, συμπεριφορά μονίμων κατοίκων, κλιματολογικές συνθήκες κλπ. Δεν μεταφέρεται. 28
Τουριστικό προϊόν 2/2 4 επιλογές: Διατήρηση ίδιων προϊόν. Αφαίρεση προϊόντων. Πρόσθεση προϊόντων. Αφαίρεση και πρόσθεση προϊόντων. 29
Πολιτική τιμών 1/4 Η τιμή του προϊόντος κυμαίνεται σε 2 όρια. Χαμηλή όπου τα περιθώρια κέρδους δεν υπάρχουν. Υψηλή όπου η ζήτηση μηδενίζεται. 30
Πολιτική τιμών 2/4 Κυριότεροι μέθοδοι τιμολόγησης Ενός ποσοστού πάνω στην τιμή. Αγνοεί τον ανταγωνισμό. Αγνοεί την τρέχουσα ζήτηση. Στην περίπτωση υψηλής τιμής-αύξηση σταθερού κόστους-μείωση κόστους. Βάση την επιθυμητή απόδοση της επένδυσης. Υπολογισμός πωλήσεων-διαμόρφωση τιμών-είσπραξη ενός ποσού. 31
Πολιτική τιμών 3/4 Με βάση τις τρέχουσες τιμές. Η τιμολόγηση γίνεται με βάση τις τιμές των ανταγωνιστών-ρεαλιστική προσέγγιση και ευρέως διαδεδομένη. Με σφραγισμένες προσφορές. Σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς. Ψυχολογική τιμολογηση. Καταναλωτές εκτιμούν ότι η μεγαλύτερη τιμή ενός προϊόντος είναι και ποιοτικότερο. 32
Πολιτική τιμών 4/4 Yield Management. Τιμή ανάλογα της πληρότητας των τουριστκών επιχειρήσεων. Υψηλή πληρότητα-υψηλές τιμές. Χαμηλή πληρότητα-χαμηλές τιμές/εκπτώσεις/ειδικές παροχές. 33
Παράγοντες επηρεασμού της τουριστικής αγοράς Τουριστική αγορά: ο χώρος που πραγματοποιούνται οι τουριστικές συναλλαγές. Η αγορά επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες: Νομικοί. Πολιτικοί. Τεχνικοί. Πολιτιστικοί. Οικονομικοί. 34
Πολιτική επικοινωνίας 1/4 Διαφήμιση. Δημόσιες σχέσεις. Πρώθηση πωλήσεων. 35
Πολιτική επικοινωνίας 2/4 Διαφήμιση. 1. Στόχοι διαφήμισης. Ενημέρωση. Πειθώ (αξία μάρκας κλπ). Υπενθύμιση (π.χ. Χώρους πώλησης ή αξία προϊόντος). 2. Κόστος προγράμματος. 3. Μύνημα διαφήμισης. Λογικής. Συναισθήματος (εικόνες, μουσική, σενάριο). Κοινωνικής εικόνας καναλωτή. Ειδικής ομάδας καναλωτή. Προσοχή-Ενδιαφέρον-Επιθυμία-Δραστηριοποίηση. 36
Πολιτική επικοινωνίας 3/4 Μηνύματα. Τραγούδια. Σενάρια. Φανταστικές εικόνες. Υπεύθυνες μαρτυρίες. Σύμβολα προσωπικότητας. Διαφημιστικά μέσα. Τηλεόραση (κανάλι, ώρα, ημέρα, εκπομπή κλπ). ως επί το πλείστον Δεκέμβριο για τη Δυτική Ευρώπη. 37
Πολιτική επικοινωνίας 4/4 Έλεγχος αποτελεσμάτων διαφήμισης. Πριν την κυκλοφορία της διαφήμισης (πειραματική παρουσίαση). Μετά τη προβολή της διαφήμισης. 38
Δημόσιες σχέσεις Σχέσεις με τον τύπο. Δημοσιότητα προϊόντων. Επιχειρησιακή επικοινωνία. Παρασκηνιακές ενέργειες. Συμβουλευτικές υπηρεσίες. Δωρεάν χρόνο σε αντίθεση με τη διαφήμιση. «Κατασκευή ειδήσεων». 39
Τέλος Ενότητας
Σημείωμα Αναφοράς Copyright ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, Γιανναράκης Γρηγόριος. «Διοίκηση Τουριστικών Μονάδων, Μορφές και δομή λειτουργίας των τουριστικών επιχειρήσεων». Έκδοση: 1.0. Γρεβενά 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL.
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 42
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 43