DIAGNÓSTICO e PERSPECTIVAS ENERXÉTICAS DE GALIZA. Dirección Xeral de Industria, Enerxía e Minas

DIAGNÓSTICO e PERSPECTIVAS ENERXÉTICAS DE GALIZA Dirección Xeral de Industria, Enerxía e Minas

sumario O punto de partida: balance enerxético de Galiza 2004 Fluxos enerxéticos Enerxía primaria galega Enerxía primaria importada Enerxía primaria total Transformacións enerxéticas Enerxía dispoñible para o consumo Consumo Enerxético en Galiza Contribución galega ao sistema enerxético español Infraestruturas enerxéticas e perspectivas para o seu desenvolvemento

Diagrama de Fluxos Enerxéticos Conceptos Enerxía primaria: Enerxía primaria galega (EPG) o conxunto de produtos con orixe na nosa Comunidade susceptibles de xerar enerxía para o consumo final. Inclúe o carbón, a producida polos axentes naturais e a obtida dos residuos A enerxía primaria importada (EPI) o conxunto de produtos susceptibles de xerar enerxía para o consumo final cuxa orixe está fóra de Galiza Enerxía primaria total (EPT=EPG+EPI) representa a cantidade de que dispón realmente a Comunidade para a súa posterior transformación. Transformacións: Procesos para transformar a enerxía primaria en electricidade, calor e produtos petrolíferos dispoñibles para o consumo final. Nas devanditas transformacións existen unha serie de perdas debido ao rendemento dos distintos ciclos produtivos.

Diagrama de Fluxos Enerxéticos ENERXÍA PRIMARIA PERDAS DISPOÑIBLE CONSUMO IMPORTACIÓN 258 Importación η (1) 1.300 Térmicas GALICIA 476 Hidráulica PETRÓLEO Cru de petróleo 5.067 46 Minihidráulica 1.524 Electricidade 86% Prod. petrolíferos (2) 1.972 2.494 357 Eólica 1.915 Calor CARBÓN 2.108 35% 17 Biomasa 8 Biocombustibles GAS NATURAL (3) 537 82% 2.493 129 Cox. prod. petrol. 2.544 Prod. Petrolíferos BIOMASA (4) 119 59% 71 Cox. gas natural 5.991 TOTAL ELECTRICIDADE 258 100% 62 Residuos TOTAL 10.061 75% 2 Outros (7) 2.718 Total Electricidade 294 Biomasa 963 Prod. petrol. GALEGA 370 Gas natural 270 Residuos CARBÓN 1.556 35% 7 Carbón AUGA (5) Gran Hidráulica 483 11 Outros (7) 98% Minihidráulica 47 1.915 Total Calor BIOMASA (6) 463 67% 1.265 70 Biocombustibles 147 EXPORTACIÓN RESIDUOS 117 37% 2.686 Gasóleos Perdas electr. VENTO (5) 370 96% 1.234 Gasolinas en transporte 1.047 Electricidade TOTAL 3.036 58% 370 Fuel óleos e distribución 62 Biocombustibles 104 GLP 2.092 Prod. Petrolíferos 192 Coque 3.201 TOTAL 50 Querosenos 4.636 Total Prod. petrol. SUMA TOTAL 13.097 3.758 9.339 TOTAL

Fluxos Enerxéticos EPG 2004 Carbón: Auga: Lignitos pardos, tendo en conta as variacións nos stocks. Gran hidráulica: a producida en centrais con potencia superior a 10 MW. Minihidráulica: a producida en centrais con potencia inferior a 10 MW. Biomasa: Enerxía dos residuos forestais, así como outros tipos de biomasa, tales como o biogás e as lixivias negras do sector papeleiro. Residuos e enerxías residuais: Vento Residuos sólidos urbanos (RSU), residuos Marpol, aceites reciclados procedentes de vehículos e barcos, gasóleo derivado de aceites pretratados, pneumáticos, graxas animais, e enerxías residuais dos procesos produtivos.

Fluxos Enerxéticos EPG 2004 ENERXÍA PRIMARIA GALEGA (ktep) Carbón 1.556 Auga Gran Hidráulica 483 Minihidráulica 47 Biomasa e residuos da biomasa 463 Residuos e enerxías residuais 117 Vento 370 Total enerxía primaria galega (*) 3.036 (*) tendo en conta a variación dos stocks Biomasa 15,3% Enerxía primaria galega Residuos 3,8% Auga 17,5% Vento 12,2% Carbón 51,2% ENERXÍA PRIMARIA GALEGA. DISTRIBUCIÓN POR PROVINCIAS (ktep) A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Carbón 1.556 0 0 0 Auga Gran Hidráulica 63 94 323 3 Minihidráulica 13 6 12 16 Biomasa e residuos da biomasa 110 73 49 231 Residuos e enerxías residuais 110 3 0 4 Vento 171 110 32 57 Total enerxía primaria galega (*) 2.023 286 416 311 (*) tendo en conta a variación dos stocks Ourense 13,7% Lugo 9,4% Enerxía primaria galega. Distribución por provincias Pontevedra 10,3% A Coruña 66,6%

Fluxos Enerxéticos EPI 2004 Cru de petróleo: Petróleo que provén dos países produtores, para a elaboración de produtos petrolíferos na refinaría da Coruña. Produtos petrolíferos: Combustibles xa elaborados ou semielaborados que se transforman nas diversas factorías. Carbón: Hulla, hulla subbituminosa e antracita, destinadas ás centrais térmicas ou a outras industrias. Gas natural: Gas importado a través da rede nacional de gasodutos e das plantas de gas natural licuado. Biomasa: Cereais e alcois utilizados para xerar bioetanol. Electricidade: Electricidade importada doutras comunidades ou países.

Fluxos Enerxéticos EPI 2004 ENERXÍA PRIMARIA IMPORTADA (ktep) Enerxía primaria importada (ktep) Petróleo Cru de petróleo 5.067 Prod. petrolíferos 1.972 Carbón 2.108 Gas natural 537 Biomasa 119 Electricidade 258 Total enerxía primaria importada (*) 10.061 (*) tendo en conta a variación dos stocks Cru de petróleo 50,4% Electricidade 2,6% Biomasa 1,2% Gas natural 5,3% Prod. petrolíferos 19,6% Carbón 20,9%

Fluxos Enerxéticos EPT 2004 No caso de Galiza, este saldo de intercambios é sempre negativo non se exporta ningún tipo de materia prima enerxética. Porén, as importacións centradas basicamente no cru de petróleo, nos produtos petrolíferos e no carbón son moi importantes. Como resumo do ano 2004: dunha enerxía primaria total de 13 097 ktep un 77% (10 061 ktep) corresponde a enerxía importada electricidade, cereais para a produción de bioetanol, cru de petróleo, gasolinas, gasóleos, fuel óleos, alcois, coque, propano e butano, gas natural, hulla, hulla subbituminosa e antracita) 23% (3.36 ktep), a produtos enerxéticos autóctonos (lignitos pardos, enerxía hidroeléctrica, enerxía eólica, biomasa e residuos da biomasa, residuos Marpol, aceites reciclados procedentes de vehículos e barcos, gasóleo derivado de aceites pretratados, pneumáticos, graxas animais e enerxías residuais dos procesos).

Fluxos Enerxéticos EPT 2004 ktep 10.000 Enerxía Primaria Total 10.061 ENERXÍA PRIMARIA TOTAL (ktep) TOTAL IMPORTACIÓN GALICIA Cru de petróleo 5.067 5.067 0 Produtos petrolíferos 1.972 1.972 0 Carbón (galego e importación) 3.664 2.108 1.556 Gas natural (1) 537 537 0 Electricidade importada 258 258 0 Auga (Gran Hidráulica) 483 0 483 Auga (Minihidráulica) 47 0 47 Biomasa e residuos da biomasa 582 119 463 Residuos e enerxías residuais 117 0 117 Vento 370 0 370 Enerxía Primaria total de orixe renovable (2) 1.482 119 1.363 Enerxía Primaria total de orixe non renovable 11.615 9.942 1.673 Enerxía Primaria Total 13.097 10.061 3.036 A enerxía primaria total, calcúlase tendo en conta as variacións nos stocks (1) Para o gas natural, tómase como referencia o poder calorífico inferior (PCI) (2) Considéranse enerxías renovables a gran hidráulica e minihidráulica, o vento, a biomasa e outros residuos da biomasa 5.000 0 3.036 Galega Importación Gran Hidráulica 3,7% ENERXÍA PRIMARIA TOTAL (Porcentaxe) Electricidade 2,0% Gas natural 4,1% Biomasa Minihidráulica 4,4% 0,4% Residuos 0,9% Vento 2,8% Cru de petróleo 38,7% Carbón 28,0% Produtos petrolíferos 15,0%

Fluxos Enerxéticos EPT 2004 No ano 2004, as explotacións de lignito pardo achegaron 1556 ktep. Hai unha tendencia á baixa sostida polo esgotamento das minas en explotación e a necesidade de reducir as emisións. miles t ktep 9.500 8.000 6.500 5.000 3.500 2.000 2.120 1.920 1.720 1.520 1.320 1.120 Carbón galego e importado utilizado nas centrais termoeléctricas (miles toneladas) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 carbón galego carbón importado Carbón galego e importado utilizado nas centrais termoeléctricas (ktep) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 carbón galego carbón importado

Fluxos Enerxéticos Transformacións enerxéticas Refírese ao proceso de transformación de enerxía primaria en enerxía dispoñible para o consumo. Nunha primeira transformación realízanse os seguintes procesos: refinación do cru e dos produtos petrolíferos xeración de electricidade e calor a partir do gas natural, da auga e do vento, así como da biomasa e de residuos (descontando a biomasa e os residuos que se utilizan xunto con produtos petrolíferos como combustibles na segunda transformación) Ademais, os residuos sólidos urbanos (RSU), os pneumáticos e os aceites pretratados transfórmanse en combustible que, xunto coas enerxías residuais obtidas na primeira transformación do cru de petróleo, teñen un posterior aproveitamento enerxético. Os 119 ktep de biomasa (cereais e alcois) importada transfórmanse en 70 ktep de bioetanol, dos que 60 ktep se exportan e os 10 ktep restantes se incorporan nas gasolinas xeradas na nosa Comunidade (deles, 8 ktep consómense en Galiza e 2 ktep expórtanse). Na segunda transformación, utilízanse produtos petrolíferos, residuos e enerxías residuais obtidos na primeira, para producir calor e electricidade. Estas transformacións levan asociadas unhas perdas debidas ao rendemento dos equipos e dos procesos.

Fluxos Enerxéticos Transformacións enerxéticas ktep 8.000 7.000 7.039 Transformacións enerxéticas en Galicia 6.000 5.775 5.000 4.000 3.664 3.000 2.000 1.000 0 Cru e prod. petrol. 1.273 483 476 47 46 117 Carbón Hidráulica Minihidráulica Residuos e enerxía residual (*) 582 537 370 332 381 441 357 Biomasa Gas natural Eólica Enerxía Primaria Enerxía dispoñible para consumo (*) Aos 117 ktep de enerxía primaria dos residuos, engádenselle 382 ktep de enerxías residuais obtidas nas transformacións intermedias, o que permite obter 332 ktep de enerxía final

Fluxos Enerxéticos Transformacións enerxéticas

Fluxos Enerxéticos Transformacións enerxéticas Transformación do cru de petróleo e dos produtos petrolíferos Refírese ao proceso mediante o cal o cru de petróleo e outros produtos petrolíferos xa semielaborados se transforman en combustibles dispoñibles para o seu uso. Outros produtos impórtanse xa totalmente elaborados, como, por exemplo: butano, propano, gasolinas, gasóleos e fuel óleos. CRU DE PETRÓLEO E PRODUTOS PETROLÍFEROS (ktep) Perdas e Produtos petrolíferos Importacións produtos petrolíferos obtidos sen uso enerxético con uso enerxético Cru de petróleo 5.067 GLPs (1) 34 334 Gasolinas 77 1.234 Querosenos 1 50 Gasóleos 690 3.082 Fuel óleos 991 1.159 Coque (2) 179 242 Outros (3) 0 0 Enerxías residuais (4) 0 382 TOTAL 7.039 556 6.483 (1) Butano e propano (2) Só se considera o coque importado pola refinaría da Coruña (3) Alcois, outros hidrocarburos C 3, e residuos (4) Gasóleo de baleiro, gas e fuel de refinaría obtidos no proceso de refinación

Transformacións enerxéticas Transformación do cru de petróleo e dos produtos petrolíferos Produtos petrolíferos obtidos Gasolinas 19,0% Querosenos 0,8% GLP 5,2% Enerxías residuais 5,9% Coque 3,7% Fuel óleos 17,9% Gasóleos 47,5% 7.000 Transformacións na refinaría da Coruña 6.000 5.000 12 720 556 382 ktep 4.000 3.000 2.000 5.067 4.849 1.0 0 0 0 12 Entradas Saídas Cru importación Prod. petrol. bioetanol Prod. petrol. obtidos Enerxías residuais Perdas

Fluxos Enerxéticos Enerxía dispoñible para o consumo A enerxía dispoñible para o consumo é a resultante das sucesivas transformacións da enerxía primaria e que pode ser utilizada directamente polos consumidores finais. Da enerxía eléctrica dispoñible para o consumo, unha parte destínase á exportación, outra ao consumidor galego outra pequena porcentaxe pérdese no transporte e na distribución da propia enerxía eléctrica pola rede.

Fluxos Enerxéticos Enerxía dispoñible para o consumo Enerxía dispoñible para o consumo (ktep) Produtos petrolíferos (*) 49,6% 4.636 2.718 70 1.915 Biocombustibles 0,8% Calor 20,5% Electricidade 29,1% (*) Descontados os produtos petrolíferos utilizados na 2ª transformación para xerar electricidade e calor

Enerxía dispoñible para o consumo Electricidade Termoeléctrica carbón 1.266 Termoeléctrica produtos petrolíferos 34 Hidráulica 476 Minihidráulica 46 Eólica 357 Centrais con biomasa e residuos da biomasa (non coxeración) 17 Centrais con residuos (non coxeración) 25 Coxeración con biomasa (4) 0 Coxeración con produtos petrolíferos 129 Coxeración con gas natural 71 Coxeración con residuos e enerxías residuais 37 Outros (1) 2 Electricidade importada 258 Total Electricidade dispoñible en Galicia 2.718 Calor Calor combustión gas natural 301 Calor combustión biomasa 175 Calor combustión residuos e enerxías residuais 242 Calor combustión produtos petrolíferos 870 Calor combustión carbón 7 Calor centrais de biomasa e residuos da biomasa 119 Calor coxeración produtos petrolíferos 93 Calor coxeración gas natural 69 Calor centrais residuos e enerxías residuais 28 Outros (1) 11 Total Calor 1.915 Biocombustibles 70 Produtos petrolíferos (2) GLP 104 Coque 192 Querosenos 50 Fuel óleos 370 Gasolinas (3) 1.234 Gasóleos 2.686 Total produtos petrolíferos 4.636 Total de Enerxía Dispoñible en Galicia 9.339

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de produtos petrolíferos Galiza importa cru de petróleo e produtos petrolíferos que se transforman na refinaría, e tamén outros produtos xa elaborados para a venda directa. Do total de produtos petrolíferos dispoñibles en Galiza (6101 ktep) unha parte (1465 ktep) destínase á xeración de electricidade e calor a restante (4636 ktep) consumo no transporte, pesca, agricultura, minas e construción (2544 ktep) para a exportación (2092 ktep).

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de produtos petrolíferos PRODUTOS PETROLÍFEROS EN GALICIA (ktep) Cru importado 5.067 Total de produtos petrolíferos importados 1.972 Total importado 7.039 Produtos petrolíferos xerados en Galicia 4.849 Produtos petrolíferos importados para sua venta directa 1.252 Total produtos petrolíferos disponibles 6.101 Consumo produtos petrolíferos para xerar electricidade 452 Consumo produtos petrolíferos para xerar calor 1.013 Produtos petrolíferos disponibles (*) 4.636 Exportación de produtos petrolíferos 2.092 Consumo produtos petrolíferos para transporte e outros usos 2.544 Total consumo prod. Petrolíferos en Galicia 4.009 (*) Descontados os utilizados para xerar electricidade e calor

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade Distribución provisional do consumo eléctrico por sectores. Ano 2004 SECTOR ACTIVIDADE ktep % Consumo eléctrico por sectores ano 2003 según distribución DGPEM SECTOR ACTIVIDADE ktep % Primario Pesca, Agricultura, Minas 36 2,5 Secundario Terciario Industria 827 56,3 Bombeo 18 1,2 Servizos (1) 263 17,9 Construción 10 0,7 Transporte 3 0,2 Doméstico 312 21,2 Consumo final de electricidade 1.469 100 Pérdas e exportación en baixa tensión 113 Consumo bruto de electricidade 1.582 (1) No Sector Servizos non se considera o consumo do Sector Transporte Primario Pesca, Agricultura, Minas 37 2,4 Secundario Terciario Industria 859 56,4 Bombeo 13 0,9 Servizos (1) 272 17,8 Construción 10 0,7 Transporte 3 0,2 Doméstico 330 21,6 Consumo final de electricidade 1.524 100 Pérdas e exportación en baixa tensión 147 Consumo bruto de electricidade 1.671 (1) No Sector Servizos non se considera o consumo do Sector Transporte Consumo eléctrico por subsectores. Ano 2004 Construción e Transporte 0,9% Doméstico 21,6% Pesca, Agricultura e Minas 2,4% Servizos 17,8% Bombeo 0,9% Industria 56,4%

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade Potencia, xeración e consumo de electricidade nas provincias galegas A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Total Galicia Potencia Electricidade neta Potencia Electricidade neta Potencia Electricidade neta Potencia Electricidade neta Potencia Electricidade neta (MW) xerada (ktep) (MW) xerada (ktep) (MW) xerada (ktep) (MW) xerada (ktep) (MW) xerada (ktep) Termoeléctrica carbón 1.946 1.266 0 0 0 0 0 0 1.946 1.266 Termoeléctrica produtos petrolíferos 445 34 0 0 0 0 0 0 445 34 Hidráulica 279 62 530 93 2.100 318 88 3 2.997 476 Minihidráulica 76 12 26 6 74 12 64 16 240 46 Eólica 814 165 558 106 191 31 261 55 1.824 357 Centrais biomasa e residuos biomasa (non cox.) 11 3 0 0 2 1 37 13 50 17 Centrais con residuos (non coxeración) 67 25 0 0 0 0 0 0 67 25 Coxeración con biomasa 0 (1) 0 0 0 0 0 0 0 0 (1) 0 Coxeración con fuel óleos 218 95 3 (2) 0 22 13 0 0 243 108 Coxeración con gasóleos 69 10 18 3 3 (3) 0 42 8 132 21 Coxeración con GLP 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Coxeración con gas natural 129 60 18 5 3 1 14 5 164 71 Coxeración con residuos e enerxías residuais 94 37 0 0 0 0 0 (4) 0 94 37 Outros (*) 0 (*) 1 0 0 0 0 0 (*) 1 0 2 Total 4.148 1.770 1.153 213 2.395 376 506 101 8.202 2.460 Electricidade consumida (ktep) 666 417 119 322 (*) Enerxía xerada con produtos petrolíferos e gas natural utilizados como apoio en centrais de biomasa e residuos (1) 0,118 ktep (2) 0,230 ktep (3) 0,251 ktep (4) 0,445 ktep 1.524

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade No Libro Branco para unha Estratexia e un Plan de Acción Comunitarios, a Unión Europea puxo como obxectivo para o ano 2010 a obtención dun 12% da enerxía primaria total mediante fontes de enerxías renovables. No ano 2004, o consumo de enerxía primaria en Galiza foi de 13 097 ktep 1482 ktep xeráronse a partir de fontes renovables, e isto representa un 11,3%. Esta porcentaxe é lixeiramente inferior á do ano anterior (11,8%) debido principalmente á baixa pluviosidade.

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade Neste senso a directiva relativa á promoción de electricidade procedente de fontes de enerxía renovables, no mercado interno da electricidade, establece como meta que o 22,1% da electricidade consumida na UE proceda de fontes renovables Esta porcentaxe distribúese de forma distinta para cada Estado membro a España correspóndelle un obxectivo do 29,4%, tendo en conta a gran hidráulica, e un 17,5% se non se inclúe. En Galiza, no ano 2004, a electricidade procedente de fontes renovables supuxo o 55,2% da electricidade consumida De non terse en conta a gran hidráulica, esta porcentaxe sería do 26,3%.

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade Electricidade renovable respecto ao consumo non renovable 44,8% renovable 55,2% 800 Xeración eléctrica bruta 600 ktep 400 200 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 hidráulica minihidráulica eólica biomasa centrais coxeración

Diagrama de Fluxos Enerxéticos ENERXÍA PRIMARIA PERDAS DISPOÑIBLE CONSUMO IMPORTACIÓN 258 Importación η (1) 1.300 Térmicas GALICIA 476 Hidráulica PETRÓLEO Cru de petróleo 5.067 46 Minihidráulica 1.524 Electricidade 86% Prod. petrolíferos (2) 1.972 2.494 357 Eólica 1.915 Calor CARBÓN 2.108 35% 17 Biomasa 8 Biocombustibles GAS NATURAL (3) 537 82% 2.493 129 Cox. prod. petrol. 2.544 Prod. Petrolíferos BIOMASA (4) 119 59% 71 Cox. gas natural 5.991 TOTAL ELECTRICIDADE 258 100% 62 Residuos TOTAL 10.061 75% 2 Outros (7) 2.718 Total Electricidade 294 Biomasa 963 Prod. petrol. GALEGA 370 Gas natural 270 Residuos CARBÓN 1.556 35% 7 Carbón AUGA (5) Gran Hidráulica 483 11 Outros (7) 98% Minihidráulica 47 1.915 Total Calor BIOMASA (6) 463 67% 1.265 70 Biocombustibles 147 EXPORTACIÓN RESIDUOS 117 37% 2.686 Gasóleos Perdas electr. VENTO (5) 370 96% 1.234 Gasolinas en transporte 1.047 Electricidade TOTAL 3.036 58% 370 Fuel óleos e distribución 62 Biocombustibles 104 GLP 2.092 Prod. Petrolíferos 192 Coque 3.201 TOTAL 50 Querosenos 4.636 Total Prod. petrol. SUMA TOTAL 13.097 3.758 9.339 TOTAL

Fluxos Enerxéticos Consumo enerxético en Galiza consumo de electricidade

Fluxos Enerxéticos Contribución de Galiza ao sistema enerxético español O parque galego de xeración eléctrica representa o 11,6% da potencia total española contribuíndo co 18,9% da potencia instalada no segmento das enerxías renovables - tendo en conta a gran hidráulica-, e co 20,9% se non se considera esta porcentaxes inferiores ás do ano anterior nun 2,6% e 11,1% respectivamente, debido a que no resto de España se incrementou máis a potencia instalada en enerxías renovables.

Fluxos Enerxéticos Contribución de Galiza ao sistema enerxético español POTENCIA ELÉCTRICA INSTALADA. ANO 2004 España (MW) Galicia (MW) % Galicia frente ao total de España Centrais en réxime ordinario Hidráulica 16.922 (*) 2.875 17,0 Nuclear 7.590 0 0,0 Carbón 11.804 1.946 16,5 Podutos petrol., gas natural, residuos 17.378 539 3,1 Total réxime ordinario 53.694 5.360 10,0 Centrais en réxime especial Non renovables (1) 5.726 539 9,4 Solar 37 0,75 2,0 Eólica 7.982 1.824 22,9 Hidráulica 1.661 (**) 362 21,8 Biomasa 438 50 11,4 Residuos 1.007 67 6,7 Total réxime especial 16.851 2.843 16,9 TOTAL 70.545 8.203 11,6 Fonte: INEGA, CNE e MITYC (1) As centrais en réxime especial non renovables son as que utilizan produtos petrolíferos, gas natural e carbón (*) Dos 2.875 MW instalados en réxime ordinario, 2.845 MW corresponden a gran hidráulica e 30 MW a minihidráulica (**) Dos 362 MW instalados en réxime especial, 152 MW corresponden a gran hidráulica e 210 MW a minihidráulica

Fluxos Enerxéticos Contribución de Galiza ao sistema enerxético español En canto á xeración eléctrica bruta, Galiza achégalle ao sistema eléctrico español o 10,6% da mesma así como o 19,6% da produción eléctrica obtida a partir de fontes renovables 19,5% da termoeléctrica con carbón.

Fluxos Enerxéticos Contribución de Galiza ao sistema enerxético español Xeración bruta de electricidade. Ano 2004 España (ktep) Galicia (ktep) % Galicia frente ao total de España Centrais en réxime ordinario Hidráulica 2.552 (*) 461 18,1 Nuclear 5.470 0 0,0 Carbón 6.766 1.330 19,7 Produtos petrolíferos, residuos 1.388 72 5,2 Gas natural 2.720 0 0,0 Gas siderúrxico 96 0 0,0 Total réxime ordinario 18.992 1.863 9,8 Centrais en réxime especial Gas natural 2.076 73 3,5 Produtos petrolíferos 675 135 20,0 Carbón 46 0 0,0 Hidráulica 409 (**) 69 16,9 Eólica, biomasa, residuos 1.917 425 22,2 Total réxime especial 5.123 702 13,7 Total xeración eléctrica 24.114 2.565 10,6 Xeración eléctrica orixe renovable (1) 4.878 955 19,6 Xeración eléctrica con carbón 6.812 1.330 19,5 Fonte: INEGA e MITYC

Infraestruturas enerxéticas electricidade parque de xeración eléctrica 2004 A Coruña Lugo Ourense Pontevedra Total nº MW nº MW nº MW nº MW nº MW Centrais termoeléctricas 3 2.391 0 0 0 0 0 0 3 2.391 centrais carbón 2 1.946 0 0 0 0 0 0 2 1.946 centrais fuel 1 445 0 0 0 0 0 0 1 445 Centrais de coxeración 64 510 13 39 5 28 25 56 107 633 fuel óleo 17 218 1 3 3 22 0 0 21 243 gasóleo 24 69 8 18 1 3 19 42 52 132 G.L.P. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 gas natural 22 129 4 18 1 3 6 14 33 164 residuos e enerxias residuais 1 94 0 0 0 0 0 0 1 94 Centrais de residuos 3 67 0 0 0 0 0 0 3 67 Enerxías renovables 79 1.180 55 1.114 54 2.367 30 450 218 5.111 gran hidráulica 7 279 6 530 22 2.100 1 88 36 2.997 minihidráulica 29 76 23 26 25 74 20 64 97 240 biomasa 3 11 0 0 1 2 1 37 5 50 eólica 40 814 26 558 6 191 8 261 80 1.824 TOTAL 149 4.148 68 1.153 59 2.395 55 506 331 8.202 Fonte: INEGA

Infraestruturas enerxéticas electricidade parque de xeración eléctrica 2004 Potencia instalada (MW) Pontevedra Ourense Lugo A Coruña 0 500 1.000 1.500 2.000 2.500 Centrais térmicas Enerxías renovables Centrais coxeración Centrais residuos

Infraestruturas enerxéticas electricidade centrais termoeléctricas CENTRAL EMPRESA POTENCIA (MW) GRUPOS COMBUSTIBLE. PRODUCIÓN NETA 2003 (Ktep) AS PONTES ENDESA 1.400 4 x 350 Lignitos hulla import. 862 MEIRAMA FENOSA 550 1 x 550 Lignitos hulla import. 295 SABÓN FENOSA 470 1x120+1x350 Fuelóleo 50 TOTAL 2.420 1.207

Infraestruturas enerxéticas electricidade eólico Evolución potencia eólica instalada en Galicia 1.800 1.500 Potencia (MW) 1.200 900 600 300 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 potencia anual instalada potencia total instalada Ano

Infraestruturas enerxéticas electricidade solar Evolución da enerxía solar fotovoltaica Evolución da enerxía solar térmica 800 10000 Potencia (kwp) 700 600 500 400 300 200 100 Superficie (m2) 8000 6000 4000 2000 0 2000 2001 2002 2003 2004 Ano 0 2000 2001 2002 2003 2004 Fonte: IDAE Ano Fonte: IDAE

Infraestruturas enerxéticas electricidade hidráulico Gran hidráulica (P>10 MW) 36 centrais Potencia total: 2.997 MW 17% potencia española 36,4 potencia galega Produción enerxética: Depende da pluviosidade do ano Pequena hidráulica (P<10 MW) 97 minicentrais Potencia total: 240 MW

Infraestruturas enerxéticas electricidade Infraestruturas transporte Rede de transporte (LAT>132kV) 400 kv Dúas liñas que permiten a conexión coa Meseta Norte: As Pontes Compostilla Montearenas Sur: Cartelle Trives Lomba Interconexión: Norte-Sur: As Pontes Mesón do Vento Cartelle Permite as circulacións de potencia en caso de desconexión forzosa dunha delas Liña á Mariña: As Pontes Aluminio Español Liña a Portugal: Cartelle Lindoso (Dobre circuíto) Permite intercambios enerxéticos con Portugal

Infraestruturas enerxéticas electricidade Infraestruturas transporte Rede de transporte (LAT>132kV) 220 kv Catro liñas asociadas á xeración das centrais hidráulicas: Belesar Montearenas Trives Tordesillas Trives La Mudarra Trives Lomba 132 kv Conexión con Asturias

PONTELLA VIMIANZO FERROATLANTICA DE CEE PAXAREIRAS MAZARICOS PORTO DO SO N PALMEIRA CABANA BOIRO TAMBRE I TAMBRE II ROSAL XX VILALONGA GONDOMAR CAMBADOS 2 NEG REIRA ROIS CARO LINAS BALAIDOS CITROEN C ARBALLO TIBO LOURIZAN EN CE SAR DOMA PADRO N LARACHA FIN SA (C ESURAS) REDOND EL A TUI MOS ATIOS S. PED RO DE VISMA SPV EL PUER TO EPU NOSTIAN-REP SADA ARTABRA LA GR EL A GRELA 2 EIRIS FERR OATLAN TICA-DUMBRIA INESPAL SILICIOS SABON SAN MARCOS ESTRADA SAN JORGE PON TEC ALDELAS RENFE (Redondela) PAZOS DE BORBEN S AN CAETANO SANTIAGO II FINSA PONTEAREAS SALVATERRA MEIRAMA MESON R.N.E. MESON DO VENTO EXPLT. GALLEGAS SANTA MARIÑ A BAZAN BER GONDO PEDRIDO CORNIDO ASTANO TRADEMA MEGASA VILAR DO COLO FR IEIRA CESU RAS POTO DEMO UROS ALBARELLOS LALIN C.H. CABANELAS C ASTRELO CEDEIRA EUME INTASA SIDEGASA MELIDE CARBAL LIÑO C ONCHAS FORGOSELO TEIXEIRO SALAS CAPELADA CELAN OVA ME RA TESOURO PUENTES DE GARCIA RORIGUEZ BARBANA MOURENTE PALAS FR IO L VELLE SAN CIPRIAN ALLARIZ CHANTADA PEAR ES BELESAR CAR BA-VILLALBA XINZO SAN PEDRO MAGAZOS SAN ESTEBAN FIBRANOR LUG O ALUMINA MONFORTE REG UEIRO C.H.LEBO REIRO SA RRIA CEMENTOS OURAL MONDOÑEDO VERIN XX CORG O SAN CRISTOBAL CHANDR EXA GUISTOLAS TRIVES TRIACASTELA SEQUEIROS MO NTE FURADO PONTEN OVO PONTEBIBEI SAN MAR TÍN CONSO SAN MIGUEL A RUA STA. EULALIA SAN AGUSTIN EXIMESA O BARCO SAN SEBASTIAN CAR UCEDO PONFERRADA Infraestruturas enerxéticas electricidade Infraestruturas transporte 400 kv 220 kv 132 kv

Infraestruturas enerxéticas electricidade evolución 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Térmica convencional 2.420 2.420 2.420 2.420 2.420 2.420 2.420 2.420 Ciclos combinados gas 1.170 1.170 1.170 1.170 1.170 1.170 Coxeración e residuos 694 706 718 730 742 754 766 778 Biomasa 53 57 61 65 69 73 77 81 Eólica 1.824 2.492 3.160 3.828 4.084 4.618 5.458 6.648 Hidráulica 2.997 2.997 2.997 2.997 2.997 2.997 2.997 2.997 Minihidráulica 240 263 286 286 286 286 286 286 TOTAL (MW) 8.228 8.935 10.812 11.496 11.768 12.318 13.174 14.380

Infraestruturas enerxéticas electricidade evolución Novo duplo circuíto a 400 kv entre Mesón e As Pontes e ampliación da subestación de Mesón (600 MVA, 400/220 kv). Transformación a 400 kv da liña de 220 kv entre Trives e Tordesillas (Trives - Aparecida Tordesillas Madrid) e ampliación da subestación de Trives (600 MVA, 400/220 kv). Novo enlace a 400 kv en duplo circuíto entre Galiza e Asturias. Transformación a 400 kv de la línea Mesón-Belesar- Montearenas. Transformación a 400 kv de la línea Sabón-Mesón. Nueva línea a 220 kv Masgalán-Montecarrio. Nueva línea a 220 kv Atios-Montouto.

PONTELLA FERROATLANTICA DE CEE MAZARICOS VIMIANZO PAXAREIRAS PORTO DO SON PALMEIRA CABANA BOIRO TAMBRE I TAMBRE II ROSAL XX VILALONGA GONDOMAR CAMBADOS 2 NEGREIRA ROIS CAROLINAS BALAIDOS CITROEN CARBALLO TIBO LOURIZAN ENCE SARDOMA PADRON LARACHA FINSA (CESURAS) REDONDELA TUI MOS ATIOS S. PEDRO DE VISMA SPV EL PUERTO EPU NOSTIAN-REP SADA ARTABRA LA GRELA GRELA 2 EIRIS FERROATLANTICA-DUMBRIA INESPAL SILICIOS SABON SAN MARCOS ESTRADA SAN JORGE PONTECALDELAS RENFE (Redondela) PAZOS DE BORBEN FINSA SAN CAETANO SANTIAGO II PONTEAREAS SALVATERRA MEIRAMA MESON R.N.E. MESON DO VENTO MASGALAN EXPLT. GALLEGAS SANTA MARIÑA BAZAN BERGONDO PEDRIDO CORNIDO ASTANO TRADEMA MEGASA VILAR DO COLO FRIEIRA CESURAS POTODEMOUROS ALBARELLOS LALIN C.H. CABANELAS CASTRELO CEDEIRA EUME INTASA SIDEGASA MELIDE CARBALLIÑO CONCHAS FORGOSELO TEIXEIRO SALAS CAPELADA CELANOVA MERA TESOURO PUENTES DE GARCIA RORIGUEZ BARBANA MOURENTE PALAS FRIOL VELLE SAN CIPRIAN ALLARIZ CHANTADA PEARES BELESAR CARBA-VILLALBA XINZO SAN PEDRO MAGAZOS SAN ESTEBAN FIBRANOR LUGO ALUMINA MONFORTE REGUEIRO C.H.LEBOREIRO SARRIA CEMENTOS OURAL MONDOÑEDO VERIN XX CORGO SAN CRISTOBAL CHANDREXA GUISTOLAS TRIVES TRIACASTELA SEQUEIROS MONTE FURADO PONTENOVO PONTEBIBEI SAN MARTÍN CONSO SAN MIGUEL A RUA STA. EULALIA SAN AGUSTIN EXIMESA O BARCO SAN SEBASTIAN CARUCEDO PONFERRADA Infraestruturas enerxéticas electricidade evolución Infraestructuras necesarias Línea 400 kv Línea 220 kv Línea 132 kv

Infraestruturas enerxéticas Gas situación Sistema Gasista: Empresas Transportistas Rede básica Gasodutos de transporte primario (P > 60 bar) Plantas de regasificación e licuefacción Conexións cos xacementos de gas natural Conexións internacionais Almacenamentos estratéxicos Rede de transporte secundario Gasodutos de presión entre 16 e 60 bar Empresas Distribuidoras Redes de distribución Gasodutos de presión igual ou inferiro a 16 bar Gasodutos que leven o gas a un único consumidor final

Infraestruturas enerxéticas Gas situación

Infraestruturas enerxéticas Gas situación Rede de transporte Desenvolvida por Enagás, Gasgalicia, Gascoruña Gasoduto principal Ribadeo Tui Presión: 80 bar Lonxitude: 275 km Capacidade: 8.000 Mter (millóns de termias) Derivacións A 80 bar 3 000 Mter dende Tui 5 000 Mter dende Asturias Ramal a Ourense Ramal a Ferrol Ramal á Coruña Ramal a Curtis A 16 bar Vigo Santiago Pontevedra Lugo

Infraestruturas enerxéticas Gas

Infraestruturas enerxéticas Gas Reparto de Actividades: Enagás Propietario do gasoduto Ribadeo Tui e dos ramais de 80 bar. Subministra gas natural ás redes de Gas Natural SDG Gas Natural SdG Distribuidor para o mercado industrial Dispón de: 7 ramais en APA (4bar<P<16 bar) Redes para subministrar a clientes industriais e redes domésticas de Gasgalicia Gasgalicia e Gascoruña Propietarios de ramais a menos de 4 bar Subministradores do mercado doméstico e comercial Gas Directo Subministrador de gas natural a Bergantiños a 16 bar.

Infraestruturas enerxéticas Gas Reganosa Clave para a estratéxica enerxética de Galiza Planta de Regasificación 2 depósitos crioxénicos de 150 000 m3 de GNL Capacidade de vaporización de 412 500 Mm3/h Dos gasodutos para subministración aos ciclos combinados das Pontes e Sabón-Meirama Norte: Mugardos As Pontes Guitiriz 50,3 km Capacidade de transporte: 500 000 Nm3/h Sur: Mugardos Betanzos Abegondo - Sabón 70,8 km Capacidade de transporte: 500 000 Nm3/h

Infraestruturas enerxéticas Gas Reganosa REGANOSA Endesa 10% 5% 5% 21% Unión Fenosa Grupo Tojeiro Xunta de Galicia 10% 10% 18% 21% Caixa Galicia Sonatrach Banco Pastor Caixanova

Infraestruturas enerxéticas Gas Reganosa

Infraestruturas enerxéticas Gas Reganosa

Infraestruturas enerxéticas Gas Reganosa

Infraestruturas enerxéticas Gas Desenvolvemento Ramal Mariña Lucense (67 kms)

Infraestruturas enerxéticas Gas Desenvolvemento Ramal do Barbanza (75 kms)

Infraestruturas enerxéticas Gas Desenvolvemento Ramal Muros Noia Cee

Infraestruturas enerxéticas Gas Desenvolvemento Outros desenvolvementos: Duplicación do gasoduto troncal Conexión Pontevedra Ourense - Ponferrada