Πεξίιεςε Γεκηνπξγία παξακπζηώλ Διέλε Ν. Ληαθνπνύινπ, lenaiw@gmail.com 109ν Γεκνηηθό ρνιείν Θεζζαινλίθεο Ζ παξνύζα εξγαζία παξνπζηάδεη δηδαθηηθή παξέκβαζε ζρεηηθή κε ηελ ελόηεηα «δεκηνπξγία πνιπηξνπηθνύ θεηκέλνπ» ηνπ Αλαιπηηθνύ Πξνγξάκκαηνο πνπδώλ ηεο Γ ηάμεο Γεκνηηθνύ ζην κάζεκα Σ.Π.Δ. κέζσ κηαο εξγαζίαο πνπ έρεη ζέκα: «έκπλεπζε θαη δεκηνπξγία ειεθηξνληθώλ παξακπζηώλ κε θάπνην εζηθό δίδαγκα». Ζ δηδαθηηθή απηή παξέκβαζε έγηλε ηε ζρνιηθή ρξνληά 2011-2012 ζηνπο καζεηέο ηνπ ηκήκαηνο ηεο Γ ηάμεο ηνπ 109νπ Γεκνηηθνύ ρνιείνπ Θεζζαινλίθεο θαη είρε σο ζθνπό λα αληηιεθζνύλ ηα παηδηά, έζησ θαη αζπλείδεηα, όηη πέξα από ην λα παίδνπλ παηρλίδηα ζηνλ ειεθηξνληθό ππνινγηζηή κπνξνύλ λα θάλνπλ πνιύ δεκηνπξγηθά πξάγκαηα κε απηόλ. Σα παηδηά ελζαξξύλζεθαλ λα εθθξαζηνύλ ειεύζεξα κέζα από ηε δηήγεζε ελόο δηθνύ ηνπο παξακπζηνύ, ηελ εηθνλνγξάθεζή ηνπ θαη ηε ζύλζεζε όισλ απηώλ ζε έλα αξρείν θεηκέλνπ. Έπεηηα από ηελ αλώλπκε ζπκπιήξσζε θύιινπ αμηνιόγεζεο πνπ δόζεθε ζηα παηδηά δηαθάλεθε όηη ν ζθνπόο θαη νη ζηόρνη πνπ είραλ ηεζεί αξρηθά επηηεύρζεθαλ ζε πνιύ κεγάιν βαζκό. Λέμεηο θιεηδηά: Γ ηάμε Γεκνηηθνύ, Μηα θνξά θη έλαλ θαηξό... Δηζαγσγή Παξνπζίαζε πξόηαζεο δηδαζθαιίαο γηα ηελ ελόηεηα «δεκηνπξγία πνιπηξνπηθνύ θεηκέλνπ» ηνπ ΑΠ ηεο Γ ηάμεο Γεκνηηθνύ ζην κάζεκα Σ.Π.Δ.. Ο ηξόπνο απηόο δηδαζθαιίαο εθαξκόζηεθε ζηνπο καζεηέο ηνπ ηκήκαηνο ηεο Γ ηάμεο ηνπ 109νπ Γεκνηηθνύ ρνιείνπ Θεζζαινλίθεο ηε ζρνιηθή πεξίνδν 2011-2012, κέζσ κηαο εξγαζίαο πνπ είρε ζέκα: «Έκπλεπζε θαη δεκηνπξγία ειεθηξνληθώλ παξακπζηώλ κε θάπνην εζηθό δίδαγκα». Έλα θίλεηξν επηινγήο ηνπ ζέκαηνο ήηαλ ε απάληεζε πνπ έδσζε ε πιεηνςεθία ησλ παηδηώλ ηεο Γ ηάμεο έπεηηα από εξώηεζε πνπ ηνπο έγηλε ζρεηηθά κε ην πώο ρξεζηκνπνηνύλ ηνλ ππνινγηζηή ζην ζπίηη ηνπο. Σα πεξηζζόηεξα απάληεζαλ όηη παίδνπλ κόλν παηρλίδηα. Έλα αθόκε θίλεηξν επηινγήο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζέκαηνο ήηαλ ε δηαπίζησζε, έπεηηα από ζπδήηεζε πνπ έγηλε κε ηε δαζθάια ηεο Γ ηάμεο, όηη ε πιεηνςεθία ησλ παηδηώλ ηνπ ηκήκαηνο έρνπλ πνιύ κεγάιε αδπλακία ζηελ έθθξαζε θαη ηελ νξζνγξαθία. Σα θπξηόηεξα θξηηήξηα ηα νπνία ζπλεηέιεζαλ ζηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο ήηαλ: 1. Σν ελδηαθέξνλ ησλ καζεηώλ απηήο ηεο ειηθίαο γηα Μπζνπιαζία (Γεδνύιε, 2001) θαη θαη επέθηαζε γηα ηε δεκηνπξγία ελόο δηθνύ ηνπο παξακπζηνύ. 2. Σν ελδηαθέξνλ ησλ καζεηώλ απηήο ηεο ειηθίαο γηα ηε δσγξαθηθή. 3. Ζ δπλαηόηεηα κέζα από ηα παξακύζηα λα ιάβνπλ ηα παηδηά κελύκαηα ζεηηθήο ζπκπεξηθνξάο θαη ζθέςεο (Γεσξγηάδνπ Ν., 2010). 4. Σν ελδηαθέξνλ ησλ παηδηώλ λα δηαβάζνπλ θάηη δηθό ηνπο δεδνκέλνπ όηη ε αλάγλσζε ησλ παξακπζηώλ ή ε αθήγεζή ηνπο ζπκβάιιεη ζηελ θαιιηέξγεηα ηνπ γξαπηνύ θαη ηνπ πξνθνξηθνύ ιόγνπ ησλ καζεηώλ (Ράπηεο Γ., 2008). Ζ παξνύζα εξγαζία βαζίδεηαη ζε έξεπλα δξάζεο. Ζ εθπαηδεπηηθή έξεπλα δξάζεο είλαη έλαο όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη κηα νκάδα δξαζηεξηνηήησλ ζηελ αλάπηπμε Αλαιπηηθώλ Πξνγξακκάησλ (AΠ), ζηελ επαγγεικαηηθή εμέιημε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ, ζηα πξνγξάκκαηα ζρνιηθήο βειηίσζεο θαη ζηε ράξαμε εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο. Απηέο νη δξαζηεξηόηεηεο έρνπλ σο θνηλό ζηνηρείν ηηο ζηξαηεγηθέο πξνγξακκαηηζκέλεο δξάζεο, νη νπνίεο εθαξκόδνληαη θαη ζηε ζπλέρεηα ππόθεηληαη ζπζηεκαηηθά ζε παξαηήξεζε, θξηηηθό ζηνραζκό θαη αιιαγή. Οη ζπκκεηέρνληεο ζηε δξάζε πνπ κειεηάηαη εκπιέθνληαη ζε όιεο απηέο ηηο δξαζηεξηόηεηεο» (Grundy & Kemmis, 1988). Ζ Μνλάδα Δθεβηθήο Τγείαο (Μ.Δ.Τ.) ηεο Β Παηδηαηξηθήο Κιηληθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ ζε ζπλεξγαζία κε ην Γξαθείν Αγσγήο Τγείαο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο Α Αζελώλ θαη ηε δξάζε ελεκέξσζεο Saferinternet.gr ηνπ Διιεληθνύ Κέληξνπ Αζθαινύο Γηαδηθηύνπ δηεμήγαγε ην 2009 Πξαθηηθά Δξγαζηώλ 7 νπ Παλειιήληνπ πλεδξίνπ Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο, Θεζζαινλίθε, 12-14 Απξηιίνπ 2013
2 7 ν Παλειιήλην πλέδξην Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο έξεπλα ζε 602 καζεηέο δεκνηηθνύ γηα ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηύνπ. Μέζα από ηελ έξεπλα απηή δηαθάλεθαλ νη ζπλήζεηεο ησλ καζεηώλ θαη ζε ζρέζε κε ηνλ ειεθηξνληθό ππνινγηζηή. Έλα από ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο ελ ιόγσ έξεπλαο ήηαλ όηη ην 66% ησλ καζεηώλ παίδνπλ ειεθηξνληθά παηρλίδηα. Μέζσ ηεο ζπγθεθξηκέλεο έξεπλαο εθθξάζηεθε ε άκεζε αλάγθε λα ελδπλακσζνύλ νη εθπαηδεπηηθνί ρξεζηκνπνηώληαο καζεζηαθέο δξαζηεξηόηεηεο ώζηε λα βνεζεζνύλ ηα παηδηά λα αλαπηύμνπλ αληηζηάζεηο. Σν ζέκα ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην πιαίζην ηεο παξνύζαο εξγαζίαο αθνξά ηνλ ηξόπν πξνζέγγηζεο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο κε ζθνπό ηα παηδηά λα αληηιεθζνύλ, έζησ θαη αζπλείδεηα, όηη ν ειεθηξνληθόο ππνινγηζηήο δελ είλαη απιώο κηα παηρληδνκεραλή αιιά έλα κέζν πνπ έρεη ελδηαθέξνλ λα γλσξίδνπλ πώο ιεηηνπξγεί ώζηε ρξεζηκνπνηώληαο ην λα θάλνπλ θάηη δεκηνπξγηθό. Κακηά ηερλνινγία δελ είλαη από κόλε ηεο θαιή ή θαθή. Σν πώο, γηα πνηνπο ζθνπνύο θαη από πνηα θνηλσλία ρξεζηκνπνηείηαη είλαη απηό πνπ ζα ηεο δώζεη θαη ηνλ αλάινγν ραξαθηήξα (Μπαβειήο Α., 2002). Γηάξθεηα Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο δηαηέζεθε έλα δίσξν ηελ εβδνκάδα εληόο σξνινγίνπ πξνγξάκκαηνο θαη ρξνληθή δηάξθεηα από 6 Μαξηίνπ έσο 31 Μαΐνπ 2012. Σηόρνη Οη καζεηέο ζην ηέινο ηεο εξγαζίαο λα είλαη ζε ζέζε : 1. Να εηζάγνπλ ζε πξόγξακκα επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ : 1.1. εηθόλεο από θάπνην θάθειν. 1.2. πιαίζην θεηκέλνπ 1.3. γξαθηθήο κνξθήο θείκελν (WordArt). 1.4. έλα απηόκαην ζρήκα (π.ρ. έλαλ πάππξν) 2. Να απμνκεηώλνπλ ην κέγεζνο θαη λα κεηαθηλνύλ 2.1. κηα εηθόλα 2.2. έλα πιαίζην θεηκέλνπ 2.3. έλα WordArt 2.4. έλα απηόκαην ζρήκα 3. Να αιιάδνπλ ην ρξώκα ηεο γξακκήο θαζώο θαη ην γέκηζκα ζε 3.1. έλα πιαίζην θεηκέλνπ 3.2. έλα WordArt 3.3. έλα απηόκαην ζρήκα 4. Να ηνπνζεηνύλ κηα εηθόλα εκπξόο ή πίζσ από ην θείκελν ρξεζηκνπνηώληαο ηελ «Αλαδίπισζε θεηκέλνπ» Δπνπηηθό πιηθό Πξόγξακκα δσγξαθηθήο Tux Paint (βιέπε παξάξηεκα), πξόγξακκα MS Word 2003, θύιιν_εξγαζίαο1_σν_θνπλειάθη_πνπ_δε_δηάβαδε, θύιιν_εξγαζίαο2_ζ_αξθνπδίηζα_πνπ_δελ_είρε_ θίινπο, θύιιν_εξγαζίαο3_σα_δσάθηα_πνπ_ήζειαλ_λα_βάςνπλ_ηα_απγά (βιέπε ηκήκαηα ησλ θύιισλ εξγαζίαο ζην παξάξηεκα), πίλαθαο. Γηδαθηηθέο ζηξαηεγηθέο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ πλεξγαηηθή κάζεζε ζε ζπλδπαζκό κε κεξηθώο θαηεπζπλόκελε δηδαζθαιία θαη καζεζηαθή ππνζηήξημε/scaffolding (Μπέθνο Ν., 2008).
Η Πληροφορική στημ Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Προκλήσεις και Προοπτικές 3 Μεζνδνινγία Δλόζσ νη καζεηέο/ηξηεο ηεο Γ ηάμεο ηειείσλαλ κηα άιιε ελόηεηα ηνπ ΑΠ, εξσηήζεθαλ αλ ζα ηνπο ελδηέθεξε λα δεκηνπξγήζνπλ ην δηθό ηνπο παξακύζη. Αθνύ νκόθσλα θαη κε ελζνπζηαζκό απάληεζαλ όινη ζεηηθά δεηήζεθε απ απηνύο είηε νκαδηθά είηε αηνκηθά - λα ζθεθηνύλ έλα παξακύζη κε θάπνην εζηθό δίδαγκα ζην ηέινο (δόζεθε δηεπθξίληζε) θαη λα ην αλαθέξνπλ ζηελ ηάμε ηελ επόκελε θνξά. Εεηήζεθε επίζεο νη ήξσεο ηνπ παξακπζηνύ λα είλαη δώα γηα λα γίλεη πην γξήγνξα ε ειεθηξνληθή εηθνλνγξάθεζε. ην ζεκείν απηό πξέπεη λα εηπσζεί όηη επεηδή ην πξόγξακκα Tux Paint είλαη έλα πξόγξακκα δσγξαθηθήο όπνπ κπνξεί ην παηδί λα βάιεη αληηθείκελα θάλνληαο απιώο θιηθ κε ην πνληίθη πάλσ ζηε δσγξαθηά, είλαη πην γξήγνξν λα θάλεη ην παηδί έλα θιηθ θαη λα βάιεη έλα δσάθηήξσα παξά λα ζπλζέζεη έλαλ άλζξσπν-ήξσα κε ζρήκαηα θαη γξακκέο. Σέινο, ηνπο έγηλε γλσζηό όηη από ην πιήζνο ησλ παξακπζηώλ πνπ ζα αθνπζηνύλ ηελ επόκελε θνξά κέζα ζηελ ηάμε, ζα θιεξσζνύλ ηξία γηα πινπνίεζε. ηε δηάξθεηα ηεο επόκελεο δηδαθηηθήο ώξαο έγηλε ε θιήξσζε ησλ ηξηώλ παξακπζηώλ αιιά ε πινπνίεζή ηνπο μεθίλεζε κεηά από δύν εβδνκάδεο. Απηό έγηλε ζθόπηκα πξνθεηκέλνπ λα εηνηκαζηνύλ από ηελ θαζεγήηξηα πιεξνθνξηθήο ηα ηξία θύιια εξγαζίαο ζύκθσλα κε ηα ζελάξηα πνπ πεξηέγξαςαλ ηα παηδηά αιιά θαη λα εκπινπηηζηεί ην πξόγξακκα Tux Paint κε ηηο απαξαίηεηεο ζθξαγίδεο. ε ζπλδπαζκό κε ηε ζπλεξγαηηθή κάζεζε θαη ηε καζεζηαθή ππνζηήξημε, ε κεξηθώο θαηεπζπλόκελε δηδαζθαιία επηιέρηεθε σο κέζνδνο γηαηί, κε βάζε ηελ εθηίκεζε ηνπ επηπέδνπ ησλ παηδηώλ ηεο ηάμεο κέζσ πξνεγνύκελσλ δξαζηεξηνηήησλ, δηαπηζηώζεθε όηη ηα παηδηά δπζθνιεύνληαη λα αληηιεθζνύλ ακέζσο ηη είλαη απηό πνπ ηνπο δεηείηαη λα θάλνπλ κε απνηέιεζκα λα ράλεηαη πνιύηηκνο δηδαθηηθόο ρξόλνο. Έηζη δεκηνπξγήζεθαλ ηξία θύιια εξγαζίαο κε ελδεηθηηθή εηθνλνγξάθεζε, αιιά μεθαζαξίζηεθε ζηα παηδηά όηη ε εηθνλνγξάθεζε είλαη ελδεηθηηθή θαη όηη κπνξνύλ λα θάλνπλ απηά όπσο ζέινπλ ηηο εηθόλεο ηνπο θαη ηα πεξηγξάκκαηά ηνπο. Μέρξη ηελ εκεξνκελία έλαξμεο ηεο εξγαζίαο θαη κέζσ ηεο εθπόλεζεο ησλ παξειζόλησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη εξγαζηώλ είρε εθηηκεζεί ην επίπεδν θαη νη ξπζκνί ηνπ θάζε καζεηή ζην κάζεκα Σ.Π.Δ.. Έηζη πξηλ κνηξαζηνύλ ηα θύιια εξγαζίαο ηα παηδηά ρσξίζηεθαλ ζε νκάδεο 2 ή 3 αηόκσλ θαη όζν ήηαλ δπλαηό, καζεηέο κε πην γξήγνξνπο ξπζκνύο εξγαζίαο ζπλεξγάζηεθαλ κε καζεηέο πνπ είραλ πην αξγνύο ξπζκνύο εξγαζίαο θαη πεξηζζόηεξεο ειιείςεηο ζην κάζεκα. Μεηά από δύν εβδνκάδεο ινηπόλ κνηξάζηεθαλ ηα θύιια εξγαζίαο σο εμήο : νη νκάδεο όπνπ αλήθε/θαλ ην/α παηδη/ά ησλ νπνίσλ ην ζελάξην θιεξώζεθε πήξαλ ην θύιιν εξγαζίαο κε ην δηθό ηνπο ζελάξην, ζηηο νκάδεο πνπ είραλ πην αξγνύο ξπζκνύο εξγαζίαο (θαη ηα δύν παηδηά ηεο νκάδαο είραλ αξγνύο ξπζκνύο εξγαζίαο) δόζεθε ην θύιιν_εξγαζίαο2_ζ_αξθνπδίηζα_πνπ_δελ_ είρε_θίινπο πνπ είρε πην εύθνιε εηθνλνγξάθεζε, ζηηο νκάδεο πνπ είραλ κέηξηνπο ξπζκνύο εξγαζίαο (έλα από ηα δύν παηδηά είρε πην γξήγνξν ξπζκό εξγαζίαο) δόζεθε ην θύιιν_εξγαζίαο1_σν_θνπλειάθη_ πνπ_δε_δηάβαδε πνπ είρε ιίγν πην δύζθνιε εηθνλνγξάθεζε ελώ ζηηο νκάδεο πνπ είραλ πην γξήγνξνπο ξπζκνύο εξγαζίαο (δύν από ηα ηξία παηδηά είραλ πην γξήγνξν ξπζκό εξγαζίαο) δόζεθε ην θύιιν_εξγαζίαο3_σα_δσάθηα_πνπ_ήζειαλ_ λα_βάςνπλ_ηα_απγα πνπ είρε πεξηζζόηεξν θείκελν θαη ηελ πην δύζθνιε εηθνλνγξάθεζε. Πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη όζεο νκάδεο ηειείσλαλ λσξίηεξα ιεηηνπξγνύζαλ βνεζεηηθά ζην έξγν ηεο θαζεγήηξηαο πιεξνθνξηθήο ππνδεηθλύνληαο θαη ζπκβνπιεύνληαο ηνπο/ηηο ζπκκαζεηέο/ηξηεο ζε ζεκεία πνπ δπζθνιεύνληαλ. Γεδνκέλνπ όηη θάπνηεο πξαθηηθέο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ γηα ηελ πξναγσγή ηεο δεκηνπξγηθόηεηαο ησλ παηδηώλ είλαη ε αληακνηβή ηεο δεκηνπξγηθήο ηνπο πξνζπάζεηαο θαη ην λα δηδάμεη ηνπο καζεηέο λα εθηηκνύλ θαη λα απνιακβάλνπλ ηηο δηθέο ηνπο δεκηνπξγηθέο πξνζπάζεηεο (Λακπξνπνύινπ Α. & Σδίκαο Γ., 2006): ην παξακύζη πνπ παξήγαγε θάζε νκάδα ε θαζεγήηξηα πιεξνθνξηθήο ην κεηέηξεςε ζε flipping_book θαη ην πήξαλ ζε αλακλεζηηθό CD ηα παηδηά.
4 7 ν Παλειιήλην πλέδξην Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο αλαξηήζεθαλ ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ ζρνιείνπ ηα ηξία παξακύζηα πνπ δεκηνύξγεζαλ ηα παηδηά ησλ νπνίσλ ην ζελάξην θιεξώζεθε. Φάζεηο δηδαζθαιίαο Αθνύ δόζεθαλ νη απαξαίηεηεο νδεγίεο δεκηνπξγίαο ηεο εηθνλνγξάθεζεο μεθίλεζε ε πινπνίεζε ηνπ παξακπζηνύ κε ηε δεκηνπξγία ησλ εηθόλσλ ηνπ, ησλ πεξηγξακκάησλ, ηνπ εμσθύιινπ θαη ηνπ νπηζζόθπιινπ ζην πξόγξακκα Tux Paint. Όπνπ ρξεηαδόηαλ ππήξρε ε δηακεζνιάβεζε ηεο θαζεγήηξηαο πιεξνθνξηθήο κέζσ ππνδείμεσλ, ππελζπκίζεσλ αιιά θαη ελζάξξπλζεο. Σειηθά ζηγάζηγά ε δηακεζνιάβεζή ηεο κεηώζεθε ζε βαζκό πνπ ηα παηδηά δνύιεπαλ κόλα ηνπο. Όηαλ κηα νκάδα ηειείσλε ηελ εηθνλνγξάθεζε, έπεηηα από νδεγίεο πνπ ηεο δίλνληαλ μεθηλνύζε ηελ εηζαγσγή ησλ εηθόλσλ, ησλ πεξηγξακκάησλ, ηνπ εμώθπιινπ θαη ηνπ νπηζζόθπιινπ ζην πξόγξακκα MS Word 2003. Μεηά ξύζκηδε ηηο βαζηθέο εηθόλεο ηνπ παξακπζηνύ «Δκπξόο από ην θείκελν» θαη ηα πεξηγξάκκαηα, ην εμώθπιιν θαη ην νπηζζόθπιιν «Πίζσ από ην θείκελν». ηε ζπλέρεηα εηζήγαγε κε WordArt ηνλ ηίηιν ηνπ παξακπζηνύ ζηελ πξώηε ζειίδα θαη ην ζρνιείν, ηα νλόκαηα ησλ παηδηώλ ηεο νκάδαο, ησλ παηδηώλ πνπ ζθεθηήθαλ ην ζελάξην θαη ην ζρνιηθό έηνο ζηηο ηειεπηαίεο ζειίδεο. Ζ θάζε νκάδα έβαθε ηα WordArt κε όπνην ρξώκα ήζειε. Μέζα ζε πιαίζην θεηκέλνπ πνπ ην ηνπνζεηνύζε πάλσ ζε θάζε πεξίγξακκα πιεθηξνινγνύζε ην θείκελν πνπ πεξηέγξαθε ηελ αληίζηνηρε εηθόλα ε νπνία θαηλόηαλ παξαπάλσ. Σν πιαίζην θεηκέλνπ ην κνξθνπνηνύζε ρσξίο γξακκή θαη γέκηζκα ώζηε λα θαίλεηαη από θάησ ην πεξίγξακκα πνπ είρε δεκηνπξγεζεί ζην Tux Paint. Σέινο, εηζήγαγε έλαλ πάππξν από ηα απηόκαηα ζρήκαηα, ηνλ γέκηδε κε 2 ή πεξηζζόηεξα ρξώκαηα θαη έβαθε ηε γξακκή ηνπ κε θάπνην ρξώκα. Όια απηά βέβαηα κε παξνρή θαηάιιεισλ νδεγηώλ ρξήζεο ησλ απαξαίηεησλ εξγαιείσλ, εξκελεία θαη εμήγεζε απνξηώλ (θαζνδήγεζε) αιιά θαη ππνδείμεηο, ππελζύκηζε ησλ νδεγηώλ, ελζάξξπλζεο θαη ηειηθά ππνρώξεζε ηεο θαζνδήγεζεο θαη δηακεζνιάβεζεο ηεο θαζεγήηξηαο πιεξνθνξηθήο. Αμηνιόγεζε Μεηά ηελ νινθιήξσζε ησλ παξακπζηώλ θαη ηελ αλώλπκε ζπκπιήξσζε θύιινπ αμηνιόγεζεο από ηα παηδηά (βιέπε παξάξηεκα) βγήθαλ ηα παξαθάησ πεξηγξαθηθά (descriptive) ζηαηηζηηθά ζηνηρεία: 1. Από ηα ζηνηρεία ηνπ γξαθήκαηνο 1 πξνθύπηεη όηη ην 88% ησλ παηδηώλ βξήθαλ ηελ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία πνιύ ή αξθεηά επράξηζηε θαη δηαζθεδαζηηθή γηαηί, θαηά ηα ιεγόκελά ηνπο, ηνπο δόζεθε ε επθαηξία λα θάλνπλ πνιύ όκνξθεο εηθόλεο αιιά θαη γηαηί ην παξακύζη είρε θάπνην θαιό ζπκπέξαζκα. Σν 12% ησλ παηδηώλ ηε βξήθαλ βαξεηή ή πνιύ παηδηθή ή δελ είραλ θαιή ζπλεξγαζία κε ηελ νκάδα. Λίγο 8% Καθόλος 4% Απκεηά 16% Πολύ 72% Τν παξακύζη πνπ θάλακε κνπ άξεζε : Γξάθεκα 1
Η Πληροφορική στημ Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Προκλήσεις και Προοπτικές 5 2. Από ηα ζηνηρεία ηνπ γξαθήκαηνο 2 πξνθύπηεη όηη ζην δίιιεκα «παηρλίδη» ή «λα ηειεηώζσ ην παξακύζη» ην 72% ησλ παηδηώλ πξνηηκά λα ηειεηώζεη ην παξακύζη. Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη κόλν ην 12% πξνηηκά λα παίμεη παηρλίδηα θαη λα κελ αζρνιεζεί θαζόινπ κε ην παξακύζη.. Να ηελειώζω ηο παπαμύθι 12% 12% 4% 72% Αλ είρακε αθόκε 4 καζήκαηα γηα λα ηειεηώζεη ε ρξνληά, ζα πξνηηκνύζα : Να παίξω 1 ώπα και ηιρ ςπόλοιπερ 3 ώπερ να αζσοληθώ με ηο παπαμύθι ακόμη κι αν δεν ππολάβαινα να ηο ηελειώζω. Να παίξω 2 ώπερ και ηιρ ςπόλοιπερ 2 να αζσοληθώ με ηο παπαμύθι με πολύ μεγάλη ηην πιθανόηηηα να μην ηο ηελειώζω. Να παίξω και ηιρ 4 ώπερ. Γξάθεκα 2 3. Σν 76% ησλ παηδηώλ δήισζαλ όηη δηάβαζαλ ή ζα δηαβάζνπλ πάλσ από δύν θνξέο ην δηθό ηνπο παξακύζη ή ησλ ζπκκαζεηώλ ηνπο. πολλέρ θοπέρ 24% καμία-1 θοπά 24% 2-3 θοπέρ 52% Πόζεο θνξέο δηαβάζαηε ή ζα δηαβάζεηε ην παξακύζη πνπ δεκηνπξγήζαηε εζείο ή νη ζπκκαζεηέο ζαο; Γξάθεκα 3 4. Δπίζεο κέζσ ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο : ην 88% ησλ παηδηώλ έκαζε λα εηζάγεη κηα εηθόλα από θάθειν ζε έγγξαθν ηνπ MSWord. ην 84% έκαζε λα εηζάγεη έλα WordArt θαη λα βγάδεη ηε καύξε γξακκνύια από έλα πιαίζην θεηκέλνπ. ην 76% γλσξίδεη πώο λα εηζάγεη έλα απηόκαην ζρήκα. ην 80% ησλ παηδηώλ έκαζε λα εηζάγεη πιαίζην θεηκέλνπ θαη λα βγάδεη ην γέκηζκα από απηό. ην 92% έκαζε λα ηνπνζεηεί κηα εηθόλα εκπξόο ή πίζσ από ην θείκελν θαη λα γεκίδεη έλα ζρήκα κε έλα ή πεξηζζόηεξα ρξώκαηα. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη ην λα απμνκεηώλνπλ ην κέγεζνο θαη λα κεηαθηλνύλ κηα εηθόλα, έλα πιαίζην θεηκέλνπ ή έλα WordArt είλαη έλαο ζηόρνο πνπ κε βάζε ηελ πξνζσπηθή παξαηήξεζε ηεο θαζεγήηξηαο πιεξνθνξηθήο επηηεύρζεθε απόιπηα ιόγσ ηνπ πιήζνπο ησλ εηθόλσλ, ησλ πιαηζίσλ θεηκέλνπ θαη ησλ WordArt πνπ ηα παηδηά είραλ λα επεμεξγαζηνύλ. Έηζη ινηπόλ δελ αλαθέξεηαη
6 7 ν Παλειιήλην πλέδξην Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο θάπνην ζρεηηθό εξώηεκα ζην θύιιν αμηνιόγεζεο. Σέινο, πηζηεύεηαη όηη νη ζηόρνη επηηεύρζεθαλ ζε ηόζν κεγάιν βαζκό γηα ηνλ ίδην ιόγν. Σπκπεξάζκαηα-Πξνηάζεηο πκπεξαζκαηηθά θαζ όιε ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο νη καζεηέο επέδεημαλ πςειό βαζκό ζπκκεηνρήο ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Ζ ζπλεξγαζία ησλ νκάδσλ ζηηο πεξηζζόηεξεο πεξηπηώζεηο ήηαλ ηθαλνπνηεηηθή. Όπσο δηαθάλεθε από ηηο απαληήζεηο ζην θύιιν αμηνιόγεζεο ν ζθνπόο θαη νη ζηόρνη επηηεύρζεθαλ ζε πνιύ κεγάιν βαζκό. Απηό βαζηθά πηζηεύεηαη όηη έγηλε αθελόο γηαηί ηα παηδηά ελζαξξύλζεθαλ λα εθθξαζηνύλ ειεύζεξα θαη αθεηέξνπ γηαηί δόζεθε ζηα παηδηά ε δπλαηόηεηα λα κάζνπλ, ρσξίο ην θόβν ηεο άκεζεο αμηνιόγεζεο πνπ απνηξέπεη ηα παηδηά από ηνπο δεκηνπξγηθνύο ηξόπνπο κάζεζεο (Λακπξνπνύινπ Α. & Σδίκαο Γ., 2006). Απηόο είλαη θαη ν ιόγνο πνπ κε βάζε ηηο απαληήζεηο ζηε δεύηεξε εξώηεζε ηνπ θύιινπ αμηνιόγεζεο βγαίλεη ην ζπκπέξαζκα όηη ε ελ ιόγσ εξγαζία απνδεηθλύεηαη αλ όρη ληθήηξηα, πνιύ αληαγσληζηηθή απέλαληη ζην κεγάιν πξσηαγσληζηή ζηηο θαξδηέο ησλ παηδηώλ : ην παηρλίδη. Από ηα ζηνηρεία ηνπ γξαθήκαηνο 3 πξνθύπηεη όηη ε εξγαζία απηή κπνξεί λα πξνζζέζεη ην δηθό ηεο ιηζαξάθη ζηε βειηίσζε ηεο έθθξαζεο θαη ηεο νξζνγξαθίαο ησλ παηδηώλ. Λακβάλνληαο ππόςε θαη ηηο πξνηάζεηο πνπ γίλνληαη παξαθάησ, ν αξηζκόο ησλ παηδηώλ πνπ έρνπλ όθεινο ζ απηόλ ηνκέα κπνξεί λα απμεζεί. Σέινο, πηζηεύεηαη όηη νη ζηόρνη επηηεύρζεθαλ ζε κεγάιν βαζκό ιόγσ ηνπ πιήζνπο ησλ εηθόλσλ, ησλ πιαηζίσλ θεηκέλνπ θαη ησλ WordArt πνπ ηα παηδηά είραλ λα επεμεξγαζηνύλ. πληζηάηαη ινηπόλ ε εθαξκνγή απηνύ ηνπ ηξόπνπ δηδαζθαιίαο. Δλαιιαθηηθά, ζα κπνξνύζε ζε ζπλεξγαζία κε ην δάζθαιν ηεο ηάμεο λα ζπλδπαζηεί ην κάζεκα ηεο γιώζζαο κε ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία σο εμήο : Αθνύ ηα παηδηά αλαθέξνπλ ην παξακύζη πνπ ζθέθηεθαλ θαη θιεξσζνύλ ηα ηξία ζελάξηα παξακπζηώλ (κπνξεί βέβαηα λα είλαη πεξηζζόηεξα ή ιηγόηεξα): πάιη ε/ν θαζεγήηξηα/ηήο Σ.Π.Δ. ζπγγξάθεη ηα ζελάξηα ησλ παξακπζηώλ πνπ εκπλεύζηεθαλ ηα παηδηά. αθνύ ηα δώζεη ζε ειεθηξνληθή κνξθή ζηνλ/ζηελ δάζθαιν/α ηεο Γ ηάμεο, απηόο/ή δεκηνπξγεί αζθήζεηο π.ρ. : ζπκπιήξσζεο θελώλ λα βξνπλ επίζεηα, νπζηαζηηθά νκάδεο ιέμεσλ θιπ Ζ ιύζε ησλ παξαπάλσ αζθήζεσλ κπνξεί λα πξνεγεζεί ηεο έλαξμεο πινπνίεζεο ησλ παξακπζηώλ ζην κάζεκα Σ.Π.Δ. ή λα γίλεη παξάιιεια κε ηελ πινπνίεζή ηνπο. Δλαιιαθηηθά ζα κπνξνύζε ε/ν θαζεγήηξηα/ηήο πιεξνθνξηθήο λα ζπλεξγαζηεί : 1. κε ηε/ην δαζθάια/ιν ηεο ηάμεο ώζηε κε ηε βνήζεηά ηνπ λα γίλεη ε παξαγσγή ηνπ ιόγνπ από ηα ίδηα ηα παηδηά 2. κε ηε/ην δαζθάια/ιν εηθαζηηθώλ ώζηε λα γίλεη ζηα πιαίζηα ησλ εηθαζηηθώλ ε εηθνλνγξάθεζε θαη ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο Σ.Π.Δ. ε ςεθηνπνίεζε ησλ εηθόλσλ θαη ε ζπγγξαθή ηνπ παξακπζηνύ ζε θεηκελνγξάθν. 3. κε ηε/ην δαζθάια/ιν ζεαηξηθήο αγσγήο ώζηε λα γίλεη δξακαηνπνίεζε ελόο ή πεξηζζνηέξσλ παξακπζηώλ. Ζ/ν δαζθάια/ινο ζεαηξηθήο αγσγήο ζα κπνξνύζε λα ζπλεξγαζηεί θαη κε ηε/ηνλ κνπζηθό ηνπ ζρνιείνπ ώζηε λα πξνθύςεη όρη απιώο έλα ζέαηξν βαζηζκέλν ζε θάπνην ζελάξην παξακπζηνύ αιιά έλα κηνύδηθαι. Δπίζεο, κε ηε βνήζεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πιεξνθνξηθήο κπνξνύλ λα πξαγκαηνπνηεζνύλ θαη ερνγξαθήζεηο ώζηε θαζώο θάπνηνο μεθπιιίδεη ην παξακύζη λα αθνύγεηαη ε θσλνύια ησλ παηδηώλ. Δίλαη θάηη πνπ ελζνπζηάδεη ηα παηδηά, όπσο έρεη πξνθύςεη κέζα από ηελ πξνζσπηθή εκπεηξία ηεο θαζεγήηξηαο πιεξνθνξηθήο ζε πξνεγνύκελε εθαξκνγή απηήο ηεο δηαδηθαζίαο.
Η Πληροφορική στημ Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Προκλήσεις και Προοπτικές 7 Αλαθνξέο Grundy, S. & Kemmis, S. (1988). Educational Action Research in Australia: The State of the Art (an Overview). Victoria: Deakin University Press. ΑΠ (2010). Αναλςηικό Ππόγπαμμα Σποςδών για ηα ολοήμεπα δημοηικά ζσολεία ηος ΔΑΔΠ. Αζήλα: Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην, Αλαθηήζεθε ζηηο 10 επηεκβξίνπ 2011 από http://www.pi-schools.gr/news/fek-1139b-ps.pdf Γεσξγηάδνπ Ν., (2010). Θεπαπεςηικά παπαμύθια. Αζήλα : Ομπγόλν. Γεδνύιε Μ., (2001). Βιυμαηική μάθηζη-γςναηόηηηερ αξιοποίηζή ηηρ ζηο πλαίζιο ηηρ Δςέλικηηρ Εώνηρ. Δπηζεώξεζε εθπαηδεπηηθώλ ζεκάησλ, ηεύρνο 6 Λακπξνπνύινπ Α. & Σδίκαο Γ. (2006). Γημιοςπγικόηηηα και Μάθηζη ζηην ππυηοβάθμια εκπαίδεςζη. Πξαθηηθά ηνπ Διιεληθνύ Ηλζηηηνύηνπ Δθαξκνζκέλεο Παηδαγσγηθήο θαη Δθπαίδεπζεο (ΔΛΛ.Η. Δ. Π. ΔΚ.), 3ν Παλειιήλην πλέδξην κε ζέκα: «Κπιηική, Γημιοςπγική, Γιαλεκηική Σκέτη ζηην Δκπαίδεςζη: Θευπία και Ππάξη», Αζήλα. Μνλάδα Δθεβηθήο Τγείαο (Μ.Δ.Τ.) ηεο Β Παηδηαηξηθήο Κιηληθήο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελώλ ζε ζπλεξγαζία κε ην Γξαθείν Αγσγήο Τγείαο Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο Α Αζελώλ θαη ηε δξάζε ελεκέξσζεο Saferinternet.gr ηνπ Διιεληθνύ Κέληξνπ Αζθαινύο Γηαδηθηύνπ, (2009). Έπεςνα ζε μαθηηέρ δημοηικού για ηη σπήζη ηος διαδικηύος. Μπαβειήο Α., (2002). Οι Νέερ Τεσνολογίερ ζηην Δκπαίδεςζη. Πποβλήμαηα και πποοπηικέρ. Μπέθνο Ν., (2008). Φεθηαθό πιηθό: Θευπίερ Μάθηζηρ & Γιδακηικέρ Σηπαηηγικέρ. Τιηθό Δπηκόξθσζεο εθπαηδεπηηθώλ πιεξνθνξηθήο κε ζέκα «Διζαγυγή ζηιρ έννοιερ παιδαγυγικήρ αξιοποίηζηρ ηυν Τ.Π.Δ. με εθαπμογή ζηην διδακηική ηηρ Πληποθοπικήρ» θαη «Δκμάθηζη ηεσνικών και λειηοςπγικών σαπακηηπιζηικών βαζικών καηηγοπιών Δκπαιδεςηικού Λογιζμικού», Θεζζαινλίθε. Ράπηεο Δι. Γ., (2008). Ζ παηδαγσγηθή θαη δηδαθηηθή ζεκαζία ησλ ιατθώλ αθεγήζεσλ ζηε ζύγρξνλε καζεζηαθή δηαδηθαζία, Παιδαγυγική-Θευπία και Ππάξη, Σεύρνο 2.
8 7 ν Παλειιήλην πλέδξην Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο Παξάξηεκα Φύλλο Αξιολόγησηρ 1. Σν παξακύζη πνπ θάλακε κνπ άξεζε : Πνιύ Αξθεηά Λίγν Καζόινπ Γηαηί 2. Αλ είρακε αθόκε 4 καζήκαηα γηα λα ηειεηώζεη ε ρξνληά, ζα πξνηηκνύζα : a. Να ηειεηώζσ ην παξακύζη b. Να παίμσ 1 ώξα θαη ηηο ππόινηπεο 3 ώξεο λα αζρνιεζώ κε ην παξακύζη αθόκε θη αλ δελ πξνιάβαηλα λα ην ηειεηώζσ. c. Να παίμσ 2 ώξεο θαη ηηο ππόινηπεο 2 λα αζρνιεζώ κε ην παξακύζη κε πνιύ κεγάιε ηελ πηζαλόηεηα λα κελ ην ηειεηώζσ. d. Να παίμσ θαη ηηο 4 ώξεο. 3. Πόζεο θνξέο δηαβάζαηε ή ζα δηαβάζεηε ην παξακύζη πνπ δεκηνπξγήζαηε εζείο ή νη ζπκκαζεηέο ζαο;. 4. Γηα λα εηζάγσ ζην παξακύζη κνπ κηα εηθόλα πνπ δεκηνύξγεζα πνην από ηα παξαθάησ επηιέγσ; a. Δηζαγσγή-Δηθόλα-Από αξρείν. b. Πξνβνιή-Γξακκέο εξγαιείσλ-δηθόλα. c. Αξρείν-Άλνηγκα. 5. Κύθισζε ην θνπκπάθη πνπ πξέπεη λα παηήζεηο γηα λα ηνπνζεηήζεηο κηα εηθόλα Δκπξόο ή Πίζσ από ην θείκελν: 6. Α Β Γ Γ Δ a. Γηα λα εηζάγσ έλα WordArt παηάσ ην θνπκπάθη. b. Γηα λα εηζάγσ έλα απηόκαην ζρήκα (π.ρ. έλαλ πάππξν γηα λα γξάςσ ην ζπκπέξαζκα ηνπ παξακπζηνύ) παηάσ ην θνπκπάθη c. Γηα λα εηζάγσ έλα πιαίζην θεηκέλνπ παηάσ ην θνπκπάθη d. Γηα λα βγάισ ην γέκηζκα από ην πιαίζην θεηκέλνπ παηάσ ην θνπκπάθη.. θαη επηιέγσ «Υσξίο Γέκηζκα» e. Γηα λα βγάισ ηε καύξε γξακκνύια από ην πιαίζην θεηκέλνπ παηάσ ην θνπκπάθη.. θαη επηιέγσ «Υσξίο Γξακκή» f. Γηα λα γεκίζσ έλα ζρήκα (π.ρ. ηνλ πάππξν) κε 1 ή πεξηζζόηεξα ρξώκαηα παηάσ ην θνπκπάθη θαη επηιέγσ «Δθέ γεκίζκαηνο»
Η Πληροφορική στημ Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Προκλήσεις και Προοπτικές 9 Φύλλα επγασίαρ (τμήματα) θύιιν_εξγαζίαο1_τν_θνπλειάθη _πνπ_ δε_δηάβαδε θύιιν_εξγαζίαο2_η_αξθνπδίηζα_πνπ_δελ_είρε_θίινπο θύιιν_εξγαζίαο3_τα_δσάθηα_πνπ_ήζειαλ_λα_βάςνπλ_ηα_απγά
10 7 ν Παλειιήλην πλέδξην Καζεγεηώλ Πιεξνθνξηθήο Ππόγπαμμα Tux Paint