Απλουστευτική ιδέα 18: Καθαρίστε εσωτερικά το σώμα σας...222 Απλουστευτική ιδέα 19: Ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσετε...232

Περιεχόμενα Επίπεδο 1 της Πυραμίδας της ζωής σας: Απλοποιήστε τα πράγματά σας...23 Απλουστευτική ιδέα 1: Τακτοποιήστε το χώρο εργασίας σας...26 Απλουστευτική ιδέα 2: Ξεφορτώστε το γραφείο σας...30 Απλουστευτική ιδέα 3: Καθαρίστε το περιβάλλον σας...46 Απλουστευτική ιδέα 4: Ξεπεράστε την αφηρημάδα σας...78 Επίπεδο 2 της πυραμίδας της ζωής σας: Απλοποιήστε τα οικονομικά σας...85 Απλουστευτική ιδέα 5: Απαλλαγείτε από τις εμπλοκές σας για τα οικονομικά σας...87 Απλουστευτική ιδέα 6: Απομυθοποιήστε το θέμα των χρημάτων...93 Απλουστευτική ιδέα 7: Απαλλαγείτε από τα χρέη σας...96 Απλουστευτική ιδέα 8: Σταματήστε να ανησυχείτε για την ασφάλειά σας...106 Απλουστευτική ιδέα 9: Επεξεργαστείτε τη δική σας αντίληψη για τον πλούτο...121 Επίπεδο 3 της πυραμίδας της ζωής σας : Απλοποιήστε τον χρόνο σας...131 Απλουστευτική ιδέα 10: Διαχωρίστε τις ασχολίες σας...134 Απλουστευτική ιδέα 11: Απαλλαγείτε από την τελειομανία...138 Απλουστευτική ιδέα 12: Απαλλαγείτε από την πίεση λέγοντας σταθερά «Όχι!»...154 Απλουστευτική ιδέα 13: Επιβραδύνετε τη ζωή σας...160 Απλουστευτική ιδέα 14: Να αποδράτε πότε- πότε...200 Επίπεδο 4 της Πυραμίδας της Ζωής σας: Απλοποιήστε την υγεία σας...203 Απλουστευτική ιδέα 15: Κάνετε το σώμα σας να παράγει τις χημικές ουσίες που προκαλούν ευτυχία...206 Απλουστευτική ιδέα 16: Αποδεσμεύστε τον ενθουσιασμό σας...211 Απλουστευτική ιδέα 17: Βγάλτε την ένταση από τη γυμναστική...216 7

8 Περιεχόμενα Απλουστευτική ιδέα 18: Καθαρίστε εσωτερικά το σώμα σας...222 Απλουστευτική ιδέα 19: Ο καλύτερος τρόπος για να χαλαρώσετε...232 Επίπεδο 5 της Πυραμίδας της Ζωής σας: Απλοποιήστε τις σχέσεις σας...243 Απλουστευτική ιδέα 20: Χρησιμοποιήστε τη δικτύωση για να τερματίσετε την απομόνωσή σας...246 Απλουστευτική ιδέα 21: Ξεμπερδέψτε τους οικογενειακούς δεσμούς σας...255 Απλουστευτική ιδέα 22: Προετοιμάστε την κηδεία σας...259 Απλουστευτική ιδέα 23: Αποδυναμώστε τα αισθήματα φθόνου...261 Απλουστευτική ιδέα 24: Απαλλαγείτε από τη διάθεση κριτικής...266 Επίπεδο 6 της πυραμίδας της ζωής σας: Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας...273 Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σας...276 Απλουστευτική ιδέα 26: Αποδραματοποιήστε τις συζητήσεις σας...282 Απλουστευτική ιδέα 27: Ισορροπήστε τη σχέση ανάμεσα σε εργασία και σε ιδιωτική ζωή...289 Απλουστευτική ιδέα 28: Ξεκλειδώστε τη σεξουαλική σας ενέργεια...294 Απλουστευτική ιδέα 29: Πάρτε από τώρα κοινές αποφάσεις για τα γηρατειά σας...297 Επίπεδο 7 της πυραμίδας της ζωής σας: Απλοποιήστε τον εαυτό σας...301 Απλουστευτική ιδέα 30: Ανακαλύψτε το στόχο σας στη ζωή...304 Απλουστευτική ιδέα 31: Αναπτύξτε τα πλεονεκτήματά σας...308 Απλουστευτική ιδέα 32: Ανακουφίστε τη συνείδησή σας...311 Απλουστευτική ιδέα 33: Κατανοήστε τον εαυτό σας...314 Η εφαρμογή των αρχών της απλοποίησης στην πράξη...347 Φτάνοντας στο στόχο...351 Βγείτε από το κουκούλι σας...353 Το ημερολόγιό σας για την απλοποίηση Χρησιμοποιήστε τις αρχές της πεταλούδας...356 Οι πέντε δρόμοι προς την ανάπτυξη...358 Συνιστούμε να διαβάσετε...361 Ευρετήριο...367

Επίπεδο 6 της πυραμίδας της ζωής σας: Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας 273

274 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας Το όνειρό σας για την απλότητα: Έβδομη νύχτα Μια ακόμα έκπληξη σας περιμένει στο προτελευταίο επίπεδο της πυραμίδας της ζωής σας. Το προηγούμενο επίπεδο ήταν θορυβώδες, ζωηρό και αχανές, επειδή εκεί συναντήσατε έναν τεράστιο αριθμό ανθρώπων. Ξέρετε ότι στον όροφο που μπαίνετε τώρα, υπάρχει μόνο ένα πρόσωπο που σας περιμένει το πρόσωπο που έχει μια μοναδική θέση στην καρδιά σας και είστε έτοιμος να βρείτε το πρόσωπο αυτό σε σχετικά μικρό χώρο. Καθώς όμως ανεβαίνετε τα επίπεδα (ή μήπως κάτι σας τραβάει προς τα πάνω;) ανοίγεται μπροστά στα μάτια σας ένα πανέμορφο τοπίο που φαίνεται να εκτείνεται χωρίς τελειωμό στον γλυκό α- πογευματινό ήλιο. Το σκηνικό θυμίζει τον Παράδεισο ένας τεράστιος κήπος με μικρούς λοφίσκους, φιδωτά μονοπάτια, πηγές που αναβλύζουν. Αναρριχητικά φυτά σκαρφαλώνουν σε επιβλητικά δέντρα, ενώ το έδαφος είναι σκεπασμένο από οργιώδη καταπράσινη βλάστηση. Καθώς κάνετε τα λίγα πρώτα βήματά σας στο απαλό χορτάρι, προσέχετε ότι και από τις δυο πλευρές υπάρχουν πρόσωπα που σας κοιτάζουν. Δεν είναι αληθινοί άνθρωποι αλλά ημιδιαφανή φώτα, σαν να προβάλλονται στο σημείο εκείνο από το παρελθόν. Είναι όλοι οι άνθρωποι που κάποτε τους αγαπήσατε και που τους έχετε από τότε ξεχάσει, που τους αποχαιρετίσατε με ένα τρυφερό αντίο ή που τους διαγράψατε βίαια από τη μνήμη σας. Υπάρχει ένα πρόσωπο που δυσκολεύεστε πολύ να προσπεράσετε. Καθυστερείτε μια στιγμή μπροστά του, του χαμογελάτε σιωπηρά και με ευγνωμοσύνη. Ύστερα μπαίνετε στον πολύχρωμο κόσμο του προσωπικού σας παραδείσου ο οποίος δεν είναι παντού παράδεισος, κάθε άλλο. Βλέπετε αγκάθια και χαλίκια, αγριόχορτα και σκουπίδια. Κι όμως αισθάνεστε ότι όλα αυτά σας ανήκουν, έτσι όπως είναι. Και δεν

Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σας 275 είστε πια μόνος σας. Το πρόσωπο που αγαπάτε βαδίζει εδώ και λίγη ώρα σιωπηλά δίπλα σας. Απλώνετε το χέρι σας και τα δάχτυλά σας αγγίζουν. Ύστερα σφίγγετε τα χέρια. Στο σημείο αυτό ξεχνάτε ότι η ζωή σας αποτελείται από κάτι περισσότερο από αυτή τη στιγμή, γιατί είναι η στιγμή που είχατε εδώ και καιρό ξεχάσει, η στιγμή που οι δυο σας σταθήκατε ο ένας πλάι στον άλλο για πρώτη φορά και, χωρίς να πείτε λέξη, αποφασίσατε και οι δυο στην καρδιά σας να συνεχίσετε μαζί το δρόμο. Κοιτάζετε ο ένας τον άλλο και ανοίγετε το στόμα για να πείτε κάτι. Αλλά δεν είναι ανάγκη να πείτε τίποτε. Όχι τώρα. Απλουστευτικός στόχος για το Επίπεδο 6 Να μάθετε να κοιτάζετε πέρα από την τρέχουσα επιφάνεια της σχέσης σας και να συνεχίζετε το δρόμο σας μαζί και όχι απλώς πλάι-πλάι Ο τίτλος του βιβλίου αυτού, Ο δρόμος προς την απλοποίηση, σημαίνει στην πραγματικότητα περισσότερα από το να απλοποιήσετε μόνο τη ζωή σας θα μπορούσατε να πείτε ότι σημαίνει να απλοποιήσετε τις ζωές σας. Η ζωή σας αποτελείται από κάτι περισσότερο από εσάς και μόνο. Ο σύζυγος ή η σύζυγός σας, ο σύντροφος της ζωής σας δεν είναι ένα οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο αλλά κομμάτι της ψυχής σας. Ακόμη κι αν επιφανειακά αυτό δεν το βλέπετε ακόμη ή δεν το βλέπετε πια ασυνείδητα έχετε μεγαλώσει μαζί. Για το λόγο αυτό είναι τόσο οδυνηρός ο χωρισμός ή το διαζύγιο. Κατά συνέπεια, είναι πιο σημαντικό να διατηρήσετε τη σχέση αυτή απ' ό,τι είναι να φροντίσετε τα

276 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας πράγματά σας, τα οικονομικά σας, το χρόνο σας, το σώμα σας, ή το κοινωνικό σας δίκτυο. Αν μέχρι τώρα διαβάζατε το βιβλίο αυτό μόνος σας, τώρα μπορείτε να το δώσετε στο σύντροφό σας. Ή μπορεί να προτιμήσετε να το αφήσετε ανοιχτό, δήθεν τυχαία, σε μια σελίδα που θεωρείτε σημαντική για τη σχέση σας. Έχει τώρα έρθει η ώρα να προχωρήσετε στο δρόμο της απλοποίησης μαζί. Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σαςc «Ο θάνατος του ζευγαριού» αυτός είναι ο όρος τον οποίο χρησιμοποιεί ο ψυχαναλυτής Michael L. Moeller όταν μιλάει για την τρέχουσα κατάσταση του γάμου και των σχέσεων. Οι άνθρωποι ξεκινούν τις σχέσεις τους αφελείς και απροετοίμαστοι, κάτι που είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος στη ζωή. Αφήνουν ελάχιστο χρόνο ο ένας στον άλλον και ο καθένας ρίχνει το φταίξιμο στον άλλον. Είναι απορροφημένοι στα εξωστρεφή καθήκοντα της ζωής τους. Αργά ή γρήγορα, παύουν να έλκονται σεξουαλικά ο ένας από τον άλλον. Μια μέρα, με κατάπληξη και απόγνωση, διαπιστώνουν ότι βρίσκονται με μια σχέση που φαίνεται να έχει τραυματιστεί ανεπανόρθωτα. Οι λόγοι είναι ποικίλοι, αλλά κατά κανένα τρόπο δεν είναι τόσο μοναδικοί όσο φαίνονται στους άμεσα εμπλεκόμενους. Οι κοινωνικοί ρόλοι του άντρα και της γυναίκας υφίστανται μια ιστορική αλλαγή. Οι γυναίκες σήμερα απολαμβάνουν χωρίς προηγούμενο ελευθερία από πλευράς εργασίας και στο οικονομικό επίπεδο επίσης έχουν να α- ντιμετωπίσουν δυσκολίες χωρίς προηγούμενο. Οι προσδοκίες των γυναικών για τους άντρες έχουν αυξηθεί εκρηκτικά, αλλά οι άλλες απαιτήσεις που προέρχονται από την εργασία και τις κοινωνικές σχέσεις δεν έχουν μειωθεί.

Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σας 277 Ακόμα και οι προσδοκίες που έχουν οι άντρες και οι γυναίκες από τον εαυτό τους έχουν αυξηθεί θεαματικά: επιτυχία στην επαγγελματική ζωή, άφθονος ελεύθερος χρόνος, ανεξαρτησία στο υλικό επίπεδο, ευτυχισμένη σεξουαλική ζωή, ελπίδα να μείνουν ερωτευμένοι σε όλη τους τη ζωή, υπέροχα παιδιά Ποτέ άλλοτε δεν υπήρξε τόση πίεση στις σχέσεις του ζευγαριού όσο σήμερα. Αυτό που με μεγάλη προσπάθεια πετύχαινε στο παρελθόν η διευρυμένη οικογένεια, τώρα καλείται να το κατορθώσει, και μάλιστα πιο τέλεια από ποτέ άλλοτε, η μικρή σημερινή οικογένεια. Το πρώτο βήμα για την επίλυση του διλήμματος είναι να μπορέσετε να μιλήσετε «ουσιαστικά» ο ένας με τον άλλον. Όχι για τη δουλειά σας, ούτε για τα παιδιά ή το φαγητό: πρέπει να μιλήσετε για σας. Κάθε ζευγάρι το κάνει αυτό στην αρχή της σχέσης τους. Ο ένας είναι περίεργος για τον άλλον, θέλει να μάθει περισσότερα για τον άλλον. Από την αυξανόμενη οικειότητα γεννιέται η σεξουαλική έλξη. Αλλά μετά ο καθένας νομίζει ότι είναι αδύνατον πια να ανακαλύψει κάτι άλλο για τον σύντροφό του, επειδή έχουν πει τόσα πολλά ο ένας στον άλλον και ξέρουν πια τα πάντα ο ένας για τον άλλον. Τα περισσότερα προβλήματα σχέσεων πηγάζουν από αυτό το λάθος. Οι κανόνες του διαλόγου Σαν αντίδοτο, ο Moeller ανέπτυξε την πρακτική του διαλόγου, η ο- ποία έχει αποδειχτεί επιτυχημένη χιλιάδες φορές με τους πελάτες του επί περισσότερο από δύο δεκαετίες. Πρόκειται για μια συνομιλία που ακολουθεί ορισμένους απλούς αλλά σταθερούς κανόνες. Και οι δυο σύντροφοι δεσμεύονται να ακολουθούν τους κανόνες. Καθορισμένη ώρα. Συμφωνήστε μια ώρα κάθε εβδομάδα και μια εφεδρική ώρα (σε περίπτωση που συμβεί κάτι την κανονική ώρα), κατά την οποία θα μπορέσετε να συζητήσετε ανενόχλητοι για μιάμιση περίπου ώρα οι δυο σας, μόνοι σας.

278 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας Καθορισμένη διαδικασία. Καθίστε ο ένας απέναντι στον άλλον, επειδή τα πιο σπουδαία πράγματα μεταδίδονται οπτικά και όχι με λέξεις. Α- παλλαγείτε από κάθε πηγή ενόχλησης (τηλέφωνο, υπολογιστή, μουσική, τηλεόραση). Μην συντομεύετε ή επιμηκύνετε τη συζήτηση. Καθορισμένη εναλλαγή. Χρειάζεστε μια ώρα για διαλόγους. Ο ένας μιλάει επί 15 λεπτά και μετά μιλάει ο άλλος για το ίδιο χρονικό διάστημα. Εκείνος που ακούει δεν διακόπτει για ερωτήσεις, ούτε καν αν δεν έχει καταλάβει κάτι. Καθορισμένο θέμα. Ο καθένας μιλάει για τα πράγματα που τον απασχολούν πραγματικά εκείνη τη στιγμή. Ο Moeller χρησιμοποιεί τον όρο «ζωγραφίζει το πορτρέτο του». Ο καθένας εστιάζεται μόνο στον εαυτό του. Αν μιλήσετε για το σύντροφό σας (κάτι που φυσικά επιτρέπεται), να το κάνετε χωρίς να διατυπώσετε κρίσεις αντίθετα, να μιλήσετε για τα δικά σας συναισθήματα σε σχέση με το σύντροφό σας. Γιατί οι διάλογοι φέρνουν τόσο καλά αποτελέσματα Ο Moeller λέει ότι κάθε ζευγάρι ζει σε μια διπλή πραγματικότητα τη δική σας πραγματικότητα και την πραγματικότητα του συντρόφου σας. Αν ο καθένας καταφέρει να μάθει την πραγματικότητα του άλλου, η σχέση θα εμπλουτιστεί. Ωστόσο, αν ο καθένας θέλει να πείσει τον άλλον ότι η δική του πραγματικότητα είναι η καλύτερη, η σχέση είναι εσωτερικά καταδικασμένη. Για το λόγο αυτό, η σημαντικότερη προϋπόθεση του διαλόγου είναι ότι οι δύο πραγματικότητες είναι ίσες. Στους διαλόγους, και οι δύο σύντροφοι μαθαίνουν τις εξής πέντε αλήθειες.

Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σας 279 1. «Εγώ δεν είμαι εσύ». Μαθαίνετε ότι και οι δύο ξέρετε τον άλλον πολύ λιγότερο απ' όσο πιστεύατε. Σε μια σχέση που διαρκεί πολύ, ο ένας σύντροφος πάντοτε ισχυρίζεται κάτι σε σχέση με τον άλλο σύντροφο. Ο Moeller χρησιμοποιεί την έκφραση «αποικισμός του άλλου» ή «ρατσισμός του ζευγαριού»: ο καθένας είναι κρυφά πεπεισμένος ότι κατά κάποιο τρόπο είναι ο καλύτερος από τους δύο. Ο ειλικρινής διάλογος βάζει τέρμα σε αυτό. 2. «Είμαστε δύο όψεις της ίδιας σχέσης». Ταυτόχρονα, μαθαίνετε να μη θεωρείτε ότι είστε δύο ανεξάρτητα άτομα αλλά ένα ζευγάρι που αναπτύσσεται μαζί εδώ και καιρό σε υποσυνείδητο επίπεδο. Ο χαρακτήρας της αγάπης είναι τέτοιος που κάνει την ψυχή να συμμετέχει. Ακόμα και οι χειρότερες ιδιότητες του συντρόφου σας ανήκουν και στους δύο σας. Για παράδειγμα, αν ο σύντροφός σας κρατάει κάποιο μυστικό από εσάς επειδή ντρέπεται για κάτι, δεν είναι «η δική του ενοχή» μόνο, αφού απέναντι σε κάποιον άλλον θα μπορούσε να μη ντρέπεται καθόλου. Όταν ενστερνιστείτε αυτή την απλή απλουστευτική σοφία για τις σχέσεις, δεν θα μπορείτε πια να θεωρείτε το σύντροφό σας αποκλειστικά υπεύθυνο για οτιδήποτε. Η άποψη αυτή επαναστατικοποιεί την καθημερινή ζωή στη σχέση σας. Δεν υπάρχει πια καμιά βάση για να κατηγορείτε τον σύντροφό σας ή τον εαυτό σας επειδή και οι δύο σας συμμετέχετε σε οτιδήποτε κάνει είτε ο ένας είτε ο άλλος. 3. «Το ότι συζητάμε ο ένας με τον άλλον μας κάνει ανθρώπους». Μαθαίνετε ότι μπορείτε να αλλάξετε μόνο τον εαυτό σας, δεν μπορείτε να αλλάξετε τον άλλον, ακόμα κι αν προσπαθείτε διαρκώς. Μαθαίνετε ότι συζητώντας με τον άλλον έρχεστε σε σχέση όχι μόνο με τον άλλον αλλά και με τον εαυτό σας. Η μεγαλύτερη α-

280 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας νεπάρκεια στα περισσότερα ζευγάρια δεν είναι η «φτώχεια του ζευγαριού» αλλά η «φτώχεια του εγώ». Ο ένας σύντροφος περιμένει από τον άλλον πράγματα που μόνο από τον εαυτό του είναι δυνατόν να πάρει: αυτοεκτίμηση, ικανοποίηση, εμπιστοσύνη για το μέλλον, όρεξη για ζωή. 4. «Αφηγούμαστε ιστορίες με εικόνες». Αντί για συγκεχυμένα αισθήματα, μάθετε να θυμάστε συγκεκριμένες σκηνές. Αντί «Σε βρίσκω υπέροχη», πείτε «Σήμερα το πρωί σε είδα να έρχεσαι από τη στροφή του δρόμου πάνω στο ποδήλατό σου, με το αδιάβροχό σου να ανεμίζει, και με τον ήλιο στα μαλλιά σου. Μου φάνηκες υπέροχη.» Ακόμη και η εσωτερική ζωή σας θα γίνει έτσι πιο πλούσια σε εικόνες. Θα αρχίσετε να καταλαβαίνετε τα όνειρά σας σαν μια κοινή εμπειρία στην οποία ο καθένας από σας αποκτά πρόσβαση στο κοινό σας υποσυνείδητο. 5. «Είμαι υπεύθυνος για τα αισθήματά μου». Μαθαίνετε να καταλαβαίνετε τα συναισθήματά σας σαν πράξεις του υποσυνείδητού σας και όχι να πιστεύετε ότι τα συναισθήματά σας σάς κυριεύουν σαν κάτι το μοιραίο ή ότι δημιουργούνται έξω από εσάς. Μαθαίνετε να εκφράζετε τα συναισθήματά σας πιο καθαρά και να έχετε μεγαλύτερο έλεγχο στον τρόπο που τα χειρίζεστε, επειδή δεν κυριαρχείστε από την πρώτη τυχούσα παρόρμηση. Όταν ο διάλογος πάει στραβά Μην εγκαταλείψετε την προσπάθεια αν οι διάλογοί σας δεν φέρουν αποτέλεσμα στην αρχή. Αυτό είναι το πιο συνηθισμένο λάθος στην επικοινωνία των ζευγαριών: παραιτούνται πολύ εύκολα. Ό,τι κι αν συμβεί, πρέπει να συμφωνήσετε να κάνετε τουλάχιστον 10 συζητήσεις. Σκεφτείτε μόνο με πόση επιμονή κυνηγάτε τους στόχους στην επαγγελματική σας ζωή ή πόσο συχνά πρέπει να επαναλαμβάνετε

Απλουστευτική ιδέα 25: Αναπτύξτε τη σχέση σας 281 διάφορα πράγματα στα παιδιά σας μέχρι που να τα καταλάβουν. Πρέπει να δείξετε την ίδια υπομονή και στο σημαντικότερο πρόσωπο στη ζωή σας. Να έχετε εμπιστοσύνη: οι διάλογοι βελτιώνονται μόνοι τους. Αν ένας διάλογος εξελιχθεί σε καταστροφή, ο επόμενος αυτόματα θα είναι καλύτερος. Οι διάλογοι αλληλοεπηρεάζονται αλλά και οι άλλες συνομιλίες σας θα γίνουν πιο ουσιαστικές και πιο ανοιχτές. Η επίδραση των διαλόγων Η ψυχοσωματική έρευνα έχει αποκαλύψει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου επηρεάζεται σημαντικά από την ποιότητα των σχέσεων του ζευγαριού. Ύστερα από ένα διάλογο ο αιματοκρίτης βελτιώνεται αισθητά. Το υποκειμενικό αίσθημα ευτυχίας κάποιου εξαρτάται επίσης έντονα από τη σχέση του ζευγαριού. Μια καλή σχέση έχει επίσης μεγάλη επιρροή στα παιδιά του ζευγαριού. Όταν μεγαλώσει, κάθε παιδί υποσυνείδητα θα αντιγράφει τις ιδιότητες που παρουσίαζε ο κάθε γονέας του στον άλλον. Ύστερα από λίγο, η βελτιωμένη επικοινωνία που πηγάζει από το διάλογο, θα επιδράσει θετικά και στη σεξουαλική ζωή του ζευγαριού. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι καλό σεξ μπορεί να υπάρξει μόνο αν υπάρχει το στοιχείο του αγνώστου (ένα δημοφιλές επιχείρημα για να δικαιολογούνται όσοι ξενοκοιτάζουν). Η αμοιβαία κατανόηση και η οικειότητα είναι τα καλύτερα συστατικά για μεστό ερωτισμό. Δύο λεπτά την ημέρα δεν αρκούν Μια μελέτη που εκπονήθηκε το 2000, στην οποία συμμετείχαν 76.000 άνθρωποι, αποκάλυψε ότι, κατά μέσο όρο, τα ζευγάρια αφιερώνουν

282 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας δύο λεπτά την ημέρα για να μιλήσουν μεταξύ τους. Συχνά, ο τύπος παρουσίασε εσφαλμένα τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης, ότι δηλαδή τα ζευγάρια περνούν κάθε μέρα μόνο δύο λεπτά συνομιλώντας. Φυσικά αυτό δεν ισχύει. Εδώ εννοούμε την «ουσιαστική» επικοινωνία, η οποία έχει ως θέμα τον καθένα από τους δυο συντρόφους και τη σχέση τους. Φροντίστε ο δικός σας αριθμός να είναι πολύ υψηλότερος! Απλουστευτική ιδέα 26: Αποδραματοποιήστε τις συζητήσεις σας C Γιατί διαλύονται τόσοι γάμοι; Γιατί οι σχέσεις ανάμεσα σε άντρες και σε γυναίκες γίνονται όλο και πιο δύσκολες; Ο Αμερικανός ψυχολόγος John Gray πιστεύει ότι τα περισσότερα ζευγάρια που ζητούν διαζύγιο θα μπορούσαν να μείνουν μαζί αν κατανοούσαν τη θεμελιώδη διαφορά στον τρόπο που επικοινωνούν άντρες και γυναίκες. Η θεωρία του είναι ότι οι άντρες και οι γυναίκες διαφέρουν τόσο πολύ, που θα έλεγε κανείς ότι οι άντρες είναι από τον Άρη και οι γυναίκες από την Αφροδίτη, όπως άλλωστε είναι και ο τίτλος του βιβλίου του. Ο Gray έχει συνυφάνει τα πορίσματά του σε μια γοητευτική ιστορία. Οι γυναίκες ζούσαν στην Αφροδίτη και προσπαθούσαν πάντοτε να έχουν αίσθημα κοινότητας και αρμονία. Γι αυτές, οι σχέσεις είχαν μεγαλύτερη σημασία απ' ό,τι η δουλειά ή η τεχνολογία. Οι Αφροδίσιες ήταν πεπεισμένες ότι τα πάντα μπορούσαν να βελτιωθούν. Τη συμβουλή και την εποικοδομητική κριτική τις θεωρούσαν ένδειξη αγάπης. Οι Αρειανοί, από την άλλη, έδιναν

Απλουστευτική ιδέα 26: Αποδραματοποιήστε τις συζητήσεις σας 283 αξία στις δημιουργίες και στα επιτεύγματα. Ήθελαν να πετυχαίνουν στόχους και ένοιωθαν ιδιαίτερη περηφάνεια όταν έκαναν κάτι μόνοι τους. Μια μέρα, οι κάτοικοι της Αφροδίτης και του Άρη ανακάλυψαν οι μεν τους δε και η κάθε ομάδα αμέσως αντιλήφθηκε ότι η άλλη διέθετε ακριβώς ό,τι έλειπε από την ίδια. Έτσι οι Αρειανοί κατασκεύασαν διαστημόπλοια, πήραν τις γυναίκες από την Αφροδίτη και αποίκισαν με αυτές τη Γη. Ο μάστορας και η λαχτάρα της επικοινωνίας Η ανακάλυψη του Gray είναι απλή: οι άντρες διαφέρουν θεμελιακά από τις γυναίκες στον τρόπο με τον οποίο επιλύουν προβλήματα. Για τους άντρες, τα προβλήματα υπάρχουν για να λύνονται, κατά προτίμηση από τον άντρα μόνο του, όπως ένας μάστορας. Ωστόσο, οι γυναίκες βλέπουν τα προβλήματα σαν ευκαιρία για επικοινωνία. Οι γυναίκες αναζητούν επαφή με άλλους για να συζητήσουν για τα προβλήματά τους. Αλλά οι άντρες αποτραβιούνται. Η διαφορά αυτή στη σχέση είναι η βάση για αμέτρητες παρεξηγήσεις που μπορούν να οδηγήσουν στο τέλος της σχέσης. Να καταλαβαίνετε τι εννοεί ο άλλος Η κατάσταση: Ένα βράδυ, η γυναίκα μιλάει για τις ανησυχίες της, όλη τη δουλειά που πρέπει να κάνει, γιατί αύριο είναι η προθεσμία που πρέπει να παραδώσει το άρθρο της και έχει ακόμα μερικά σοβαρά πράγματα να κάνει. Τυπική (αλλά εσφαλμένη) αντίδραση: Ο άντρας συζητάει για το πρόβλημα με συγκεκριμένα δεδομένα και γεγονότα: Μήπως μπορείς να

284 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας αναθέσεις κάποια δουλειά σε άλλον ή να μεταθέσεις την προθεσμία για μεθαύριο; Επειδή είναι «μάστορας», δεν καταλαβαίνει ότι το παράπονο της γυναίκας του είναι στην πραγματικότητα παράκληση να αρχίσουν συζήτηση. Πώς το αντιλαμβάνεται η γυναίκα: «Εσύ ενδιαφέρεσαι μόνο για γεγονότα, όχι για μένα». Η σωστή αντίδραση: Θα έπρεπε να καθίσει δίπλα της, να την ακούσει, και να συμφωνήσει. Αυτό και μόνο θα αρκούσε τότε, η γυναίκα θα μπορούσε να τα βγάλει πέρα με βουνά δουλειάς. Η γυναίκα δεν θέλει λύσεις χρειάζεται κατανόηση. Η κατάσταση: Ο άντρας επιστρέφει στο σπίτι το βράδυ και νοιώθει εξουθενωμένος από την πολλή δουλειά που έχει. Τυπική (αλλά εσφαλμένη) αντίδραση: Η γυναίκα αρχίζει τις συμβουλές και την εποικοδομητική κριτική: «Δεν πρέπει να αναλαμβάνεις τόσα πολλά, πρέπει να κάνεις και λίγο κράτει». Πώς το αντιλαμβάνεται ο άντρας: «Δεν με θεωρείς ικανό για τίποτε». Η σωστή αντίδραση: Θα έπρεπε να του πει ότι ξέρει ότι είναι καλός και ότι θα τα καταφέρει. Και μετά να τον αφήσει να δουλέψει ή να χαλαρώσει. Ο Άρης και η Αφροδίτη στη Βίβλο Η βασική σοφία του Gray βρίσκεται ήδη σε μια φράση του Απόστολου Παύλου (Προς Εφεσίους, 5.33): «έκαστος την εαυτού γυναίκα ούτως αγαπάτω ως εαυτόν, η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα». (Ο καθένας να αγαπάει τη γυναίκα του όπως τον εαυτό του και η γυναίκα να σέβεται τον άντρα της). Η συμβουλή αυτή θα λέγαμε ότι πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα. Οι άντρες συνήθως τρέφουν μεγάλο σεβασμό για τα όσα κάνουν οι γυναίκες τους. Πολύ σπάνια βρίσκεται άντρας που να κακολογεί τη γυναίκα του. Αλλά οι άντρες δυσκολεύονται με την αγάπη, τα αισθήματα, τη στοργή. Η συμβολή την οποία επιθυμούν να έχουν σε μια σχέ-

Απλουστευτική ιδέα 26: Αποδραματοποιήστε τις συζητήσεις σας 285 ση είναι να βγουν στον έξω κόσμο, να κερδίσουν χρήματα και να κάνουν κάτι που προκαλεί εντύπωση. Οι γυναίκες θέλουν προσοχή και κατανόηση ειδικά από τους συζύγους τους. Την υπερβολική δράση την ερμηνεύουν ως έλλειψη αγάπης. Οι γυναίκες αισθάνονται ότι ρόλος τους είναι να εκφράζουν αγάπη και να δείχνουν αισθήματα. Τα χρήματα και η δουλειά παίζουν δεύτερο ρόλο γι αυτές. Το βρίσκουν δύσκολο να τα θεωρήσουν συνεισφορά σε μια σχέση. Αντίθετα, οι άντρες θέλουν αναγνώριση ιδιαίτερα από τις γυναίκες τους. Λατρεύουν να ακούν λόγια όπως «είσαι πολύ καλός σε αυτό». Τις καλοπροαίρετες προτάσεις για βελτίωση τις θεωρούν συγκαλυμμένη κριτική. Η έννοια του Άρη και της Αφροδίτης είναι επίσης εξαιρετικά καλή για την αναζωογόνηση σχέσεων που έχουν κολλήσει. Μην χρησιμοποιείτε τη γνώση που μόλις αποκτήσατε σαν μομφή («Αντέδρασες και πάλι με τυπικό αφροδισιανό τρόπο!») Αντίθετα, χρησιμοποιήστε την σαν εργαλείο αυτο-ανάλυσης («Ναι, μίλησα σαν Αρειανός, συγνώμη!»). Να συμπεριλάβετε το θέμα της Αφροδίτης και του Άρη στον επόμενο διάλογο με τον σύντροφό σας και να το συζητήσετε με άλλα ζευγάρια. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα χρήσιμη μορφή επικοινωνίας. Μάθετε να ζητάτε σωστά Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται ματαιότητα στο γάμο τους ή στη σχέση τους επειδή ο σύντροφός τους δεν αντιλαμβάνεται τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Μερικές φορές αυτό οφείλεται απλούστατα στο ότι δεν έχουν ζητήσει αυτό που επιθυμούν. Μερικές άλλες φορές, ο σύντροφος φαίνεται να αγνοεί πεισματικά την επιθυμία. Αυτό συμβαίνει σε όλους τους τύπους σχέσεων στο γάμο, στην οικογένεια, με φίλους, στη δουλειά. Ευτυχώς, υπάρχουν ορισμένα

286 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας τεχνάσματα που βοηθούν να λύσετε το πρόβλημα. Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Rinatta Paries έχει καταρτίσει έναν κατάλογο συμβουλών που αποτελεί απόσταγμα της εικοσαετούς πείρας της στη συμβουλευτική ζευγαριών. Δεν πρόκειται για χειραγώγηση, αλλά για απλούς κανόνες που αποβλέπουν σε αμοιβαία κατανόηση. Επιτρέπεται να ζητάτε Αυτή είναι η πιο σημαντική συμβουλή. Κάθε άνθρωπος έχει το στοιχειώδες δικαίωμα να λέει τι επιθυμεί και τι χρειάζεται. Δεν έχει σημασία τι ζητάτε, αν πρόκειται για βοήθεια στη φροντίδα των παιδιών, για το φαγητό, για χρήματα, για συμβουλή ή για στοργή. Να ζητάτε αυτό που θέλετε από το πρόσωπο που θέλετε να σας το δώσει. Πάντοτε. Να είστε προετοιμασμένος για ένα Ναι ή ένα Όχι Να ζητάτε με τέτοιο τρόπο ώστε ο άλλος να έχει ελεύθερη επιλογή ως προς το αν θα ικανοποιήσει ή όχι την επιθυμία σας. Όλοι αγαπούν την ε- λευθερία. Αν κάνετε μια ανοιχτή ε- ρώτηση, χωρίς συγκαλυμμένες απειλές (π.χ. όχι «Αν με αγαπούσες αληθινά, θα») και χωρίς αρνητικές αποχρώσεις (ούτε π.χ. «Διαισθάνομαι από τώρα ότι θα μου πεις όχι»), θα πάρετε θετική απάντηση συχνότερα απ' όσο φαντάζεστε. Να δεχτείτε μια αρνητική απάντηση Μην αντιδράτε κακότροπα σε μια αρνητική απάντηση. Αν δεν διατηρήσετε την ευγένεια και τη μεγαλοθυμία σας, η παράκλησή σας θα φανεί ότι δεν ήταν πραγματικά παράκληση, ήταν απαίτηση. Οι απαι-

Απλουστευτική ιδέα 26: Αποδραματοποιήστε τις συζητήσεις σας 287 τήσεις είναι άχαρο πράγμα και προκαλούν πικρία. Αν πάρετε στραβά μια αρνητική απάντηση, θα προκαλέσετε κι άλλες απαντήσεις του ίδιου είδους. Ωστόσο, αν δεχτείτε τώρα το «όχι» για απάντηση, ανοίγετε το δρόμο για μια απάντηση «ναι» στο μέλλον. Να επιμένετε στην επιθυμία σας Αν ζητήσετε κάτι από κάποιον και ο άλλος δε θελήσει να ικανοποιήσει την επιθυμία σας, μη δώσετε τέλος στο θέμα. Να επιμείνετε στην ανάγκη που έχετε εκφράσει. Μην αφήσετε τον άλλον να σας μεταπείσει. Να έχετε εμπιστοσύνη στον άλλον Ακόμα κι αν έχετε πάρει αρνητική απάντηση στην παράκλησή σας, να έχετε πίστη στο ενδεχόμενο να εξελιχθεί αργότερα σε καταφατική. Πρέπει να θεωρείτε δεδομένο ότι ο άλλος δεν αρνήθηκε την παράκλησή σας επειδή θέλει το κακό σας. Ίσως να έλεγε «ναι» αν είχε καταλάβει τους πραγματικούς λόγους και τις πραγματικές ανάγκες σας. Εξηγήστε τους με το μαλακό και με υπομονή. Μην καταπίνετε την αντίδρασή σας Να πείτε στον άλλον ποια επίπτωση είχε πάνω σας το «ναι» ή το «όχι» του. Να δείχνετε τον ενθουσιασμό ή την απογοήτευσή σας, τη δυσαρέσκεια ή την ευγνωμοσύνη σας. Να κρατάτε ισορροπία ανάμεσα στο δούναι και στο λαβείν Πολλοί νομίζουν ότι αν μαντέψουν την κάθε επιθυμία του συντρόφου τους, τότε ο σύντροφός τους σε αντάλλαγμα οφείλει να ικανοποιεί την επιθυμία τους σε κάθε περίπτωση. Αλλά αυτό παραβιάζει τη στοιχειώδη ελευθερία του άλλου σχετικά με την παράκλησή σας (βλ.

288 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας το δεύτερο σημείο παραπάνω). Το κλειδί για μια επιτυχημένη σχέση είναι να υπάρχει αμοιβαιότητα στην ικανοποίηση των επιθυμιών που έχει εκφράσει ο καθένας χωρίς να υπολογίζονται οι επιθυμίες του άλλου τις οποίες μάντεψε ο καθένας. Μην γκρινιάζετε ποτέ Όταν γκρινιάζετε σημαίνει ότι κάνετε την ίδια παράκληση ξανά και ξανά, μέχρι που να εξαντλήσετε τον άλλον και να τον κάνετε να υποχωρήσει. Αυτό γίνεται συχνά με ένα ύφος παραίτησης που υπονοεί: «Είσαι ξεροκέφαλος, ποτέ δεν πρόκειται να αλλάξεις.» Περιστασιακά, η γκρίνια πράγματι θα κάνει τον άλλον να υποχωρήσει. Αλλά το τίμημα είναι βαρύ. Ο άλλος δεν θέλει να ικανοποιήσει την παράκλησή σας και το κάνει με βαριά καρδιά. Αν πρέπει οπωσδήποτε να επαναλάβετε μια παράκληση, μην το κάνετε με τρόπο που να σπάει τα νεύρα του άλλου κάνετέ το σύμφωνα με τους κανόνες που συζητήσαμε παραπάνω. Να λέτε ευχαριστώ ειλικρινά! Αν πάρετε καταφατική απάντηση, πρέπει να το γιορτάσετε πραγματικά. Να δείξτε την ευγνωμοσύνη σας. Ποτέ να μη θεωρείτε δεδομένη την ικανοποίηση μιας παράκλησης, ούτε να τη θεωρείτε κεκτημένο δικαίωμά σας. Όσο πιο καθαρά δείξετε τον ενθουσιασμό σας και την ευγνωμοσύνη σας, τόσο πιο υποχρεωτικός θα είναι ο άλλος απέναντί σας στο μέλλον. Μην περιμένετε θαύματα «Γιατί να στο ζητήσω; Δεν μπορούσες να το κάνεις μόνος σου;» Μην θυμώνετε αν ο άλλος δεν μαντέψει τις επιθυμίες σας. Ο άλλος δεν είναι εσείς. Να υποθέσετε ότι ο άλλος σκέφτεται για εσάς με τον ίδιο τρόπο. Δεν πρέπει να φαντάζεστε ότι στη σχέση σας ή στην οικογέ-

Απλουστευτική ιδέα 27: Ισορροπήστε τη σχέση 289 νειά σας ο καθένας έχει τέλεια διαίσθηση και κάνει όλα όσα προσδοκεί ο άλλος. Καλύτερα είναι να αναπτύξετε μια κουλτούρα όπου θα ζητάτε και θα λέτε ευχαριστώ. Απλουστευτική ιδέα 27: Ισορροπήστε τη σχέση ανάμεσα σε εργασία και σε ιδιωτική ζωή Ακούμε να λένε ξανά και ξανά ότι η εργασία είναι ο εχθρός ενός ευτυχισμένου γάμου ή σχέσης. Το στερεότυπο παράπονο μιας γυναίκας που έχει παντρευτεί έναν επιτυχημένο επιχειρηματία είναι «Δεν έχεις ποτέ χρόνο για μένα». Το ίδιο παράπονο ακούγεται τώρα τελευταία όλο και συχνότερα και από άντρες προς τις εργαζόμενες γυναίκες τους. Ο Günter F. Gross, σύμβουλος σε θέματα επιχειρήσεων και ανάπτυξης προσωπικότητας, έχει ασχοληθεί όλη του τη ζωή με τη σχέση μεταξύ εργασιακής ζωής και ιδιωτικής ζωής και έχει καταλήξει σε ένα πολύ ενδιαφέρον συμπέρασμα: οι επιτυχημένοι άνθρωποι έχουν αποκτήσει δεξιότητες από την επαγγελματική ζωή τους τις οποίες μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν στη σχέση τους ή στο γάμο τους. Βασικά, αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που είναι καλοί στη δουλειά τους έχουν μεγάλη πιθανότητα να κάνουν και τη σχέση τους να λειτουργήσει! Τα συστατικά για μια καλή απόδοση στη δουλειά είναι ορισμένα βασικά αγαθά, όπως χρόνος, ενεργητικότητα, ενθουσιασμός και αποφασιστικότητα ακριβώς τα ίδια είναι τα χαρακτηριστικά ενός καλού συντρόφου ζωής. Ας δούμε τα βήματα στο δρόμο της απλοποίησης για να κάνετε μια καλή σχέση με αυτά τα συστατικά.

290 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας Φέρτε επανάσταση στον προγραμματισμό του χρόνου σας Το βασικό στοιχείο για να μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε τις εργασιακές σας δεξιότητες στην ιδιωτική ζωή σας είναι να ξανασκεφτείτε τι κάνετε με το χρόνο σας. Έχει αποδειχτεί ότι το 20% των έργων φέρνουν το 80% της επιτυχίας. Φυσικά, δεν μπορείτε εκ των προτέρων να ξέρετε ποιο 20% θα είναι το επικερδές. Ωστόσο, στην περίπτωση πολλών έργων μπορείτε να πείτε με εύλογο βαθμό βεβαιότητας ότι θα είναι ανάμεσα στα αποτυχημένα. Υπάρχει ένας σύμβουλος που έχει καλύτερο αισθητήριο για τα θέματα αυτά από εσάς: ο σύντροφος της ζωής σας. Για το λόγο αυτό, ο σημαντικότερος κανόνας είναι ότι θα πρέπει να επιτρέψετε στον σύντροφο της ζωής σας να συμμετέχει στον προγραμματισμό του χρόνου σας πολύ περισσότερο απ' όσο μέχρι τώρα. Είναι πιο ορθολογικός απ όλους τους συναδέλφους σας. Ξέρει με ποιον τρόπο σπαταλάτε δυνάμεις ξέρει τα ισχυρά σας σημεία και τους μακροπρόθεσμους στόχους σας. Στις συναντήσεις προγραμματισμού χρόνου με τον σύντροφό σας, ζητήστε του να μην κάνει φορτισμένα σχόλια («Πάλι θα πας σ αυτή την ηλίθια εμπορική έκθεση;») αντί γι αυτό, ζητήστε να σας κάνει στοχοθετημένες ερωτήσεις, όπως: Έχει μέλλον αυτό το έργο; Θα το έκανες ακόμα κι αν δεν είχες δυνατότητα να εργάζεσαι περισσότερο από έξι ώρες τη μέρα; Θα ωφελήσει και τους δυο μας; Ποια από τα παλιά σου έργα θα θυσίαζες για χάρη αυτού του νέου έργου; Φυσικά, η συμμετοχή του συντρόφου σας στη διαχείριση χρόνου σας σημαίνει ότι πρέπει να αφιερώνετε χρόνο για συναντήσεις κοινού

Απλουστευτική ιδέα 27: Ισορροπήστε τη σχέση 291 προγραμματισμού. Αλλά για ένα πράγμα να είστε σίγουρος: οι συναντήσεις αυτές θα είναι οι σημαντικότερες της ζωής σας! Πολλοί άνθρωποι πηγαίνουν από τη μια συνάντηση στην άλλη, αλλά όταν πρόκειται για το γάμο τους νομίζουν ότι θα λειτουργήσει από μόνος του, χωρίς καμιά συνεννόηση. Την κάθε επένδυση χρόνου που κάνετε στην εργασία σας πρέπει να την αντιμετωπίζετε εξίσου κριτικά όσο και τις οικονομικές σας επενδύσεις. Αν οι εργοδότες σας δεν μπορούσαν να συγκεντρώσουν χρηματοδότηση για ένα συγκεκριμένο έργο, ούτε που θα σκεφτόσασταν να χρηματοδοτήσετε το έργο από την τσέπη σας. Να εφαρμόσετε την ίδια αρχή και στα ζητήματα χρόνου. Πάρα πολλοί κάνουν το λάθος να θεωρούν ότι η ιδιωτική τους ζωή είναι ένα απόθεμα χρόνου το οποίο μπορούν να λεηλατούν χωρίς δεύτερη σκέψη κάθε φορά που συναντούν πίεση στη δουλειά τους. Ο καλύτερος σύμβουλος προσωπικότητας Αν υπάρχει πιθανότητα να συγκατατεθείτε σε συγκεκριμένες προθεσμίες και έργα απλώς και μόνο για να μη δυσαρεστήσετε αυτόν που σας το ζητάει, αφήστε το σύντροφό σας να σας συμπαρασταθεί ηθικά ώστε να αρνηθείτε. Κανείς δεν μπορεί να σας βοηθήσει τόσο ο σύντροφός σας σε αυτό το θέμα. Σκεφτείτε τον εξής εύστοχο κανόνα: όποιος αναλαμβάνει εργασίες με αποφασιστικότητα, πρέπει επίσης να απορρίπτει εργασίες με αποφασιστικότητα. Αν, για παράδειγμα, ο προϊστάμενός σας περιμένει να δουλεύετε τα βράδια και τα σαββατοκύριακα, δώστε του μια ειλικρινή απάντηση: «Θα πρέπει πρώτα να το συζητήσω με το σύντροφό μου». Στην αρχή μπορεί να ντραπείτε, γιατί θα φανεί ότι δεν παίρνετε μόνος σας τις αποφάσεις για το χρόνο σας. Αλλά δεν είστε μόνος είσαστε δύο. Τώρα ο προϊστάμε-

292 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας νός σας πρέπει να βρει επιχειρήματα για να πείσει και τη γυναίκα σας ή τον άντρα σας. Αντί να καταναλώνετε χρόνο, να γεμίζετε ενέργεια! Στον κοινό προγραμματισμό του χρόνου σας, μη σκέφτεστε μόνο το χρόνο που μπορεί να μετρηθεί αξίζει επίσης να εξετάζετε την ψυχική ενέργεια που καταναλώνουν τα θέματα που έχετε στο πρόγραμμά σας και αυτήν που παράγουν. Το να δώσετε μια διάλεξη μπροστά σε διακεκριμένο ακροατήριο μπορεί να κοστίζει άφθονη ψυχική ενέργεια εξ αιτίας του τρακ, πέρα από τον χρόνο προετοιμασίας που χρειάζεται. Αν όμως πάει καλά, θα αποκτήσετε αυτοπεποίθηση και ενεργητικότητα. Οι επαγγελματικές ασχολίες που σας αρέσουν ή που σας φέρνουν αναγνώριση αναπληρώνουν τα ψυχικά σας αποθέματα. Και μην ξεχνάτε ότι ο κατάλληλος τύπος επιτυχίας σάς κάνει επίσης πιο ελκυστικό στο σύντροφό σας! Καθόλου να μη θεωρείτε δεδομένο ότι ύστερα από ένα 12ωρο στη δουλειά θα είστε οπωσδήποτε εξουθενωμένος και ότι η ιδιωτική σας ζωή πρέπει να γεμίσει τις μπαταρίες σας. Ακόμα κι αν ακούγεται αδύνατο στην αρχή, μπορείτε να εργάζεστε κατά τέτοιο τρόπο ώστε στο τέλος της ημέρας να επιστρέφετε σπίτι χαρούμενος, χαλαρωμένος, εύθυμος. Να κανονίζετε τις εργασίες σας και τα ραντεβού σας κατά τρόπο ώστε στο τέλος της μέρας να φέρνετε ενέργεια στη σχέση σας και στην οικογένειά σας. Μια βραδιά με έναν ισορροπημένο σύντροφο μπορεί να είναι πιο ωραία από δυο εβδομάδες διακοπών με έναν εξαντλημένο σύντροφο!

Απλουστευτική ιδέα 27: Ισορροπήστε τη σχέση 293 Μην ξεχνάτε τον «λογαριασμό στοργής» Μακροπρόθεσμα, κάθε εταιρεία ενδιαφέρεται για την οικονομική της επιβίωση. Για το λόγο αυτό αποκομίζει κέρδη, επενδύει για το μέλλον, και συγκροτεί αποθεματικά. Αν η εταιρεία σας δεν επιβιώσει οικονομικά, αυτό θα είναι καταστροφή και για σας προσωπικά. Το ίδιο ισχύει σε μια σχέση. Το σημαντικό εδώ είναι η συναισθηματική επιβίωση. Ο παράγοντας που την καθορίζει δεν είναι ούτε τα χρήματα ούτε τα κέρδη. Το κεφάλαιο ενός γάμου είναι η στοργή. Αυτό το βασικό συστατικό πρέπει να το χειρίζεστε εξίσου προσωπικά και έξυπνα όσο και όταν διαχειρίζεστε τα χρήματα της εταιρείας σας. Με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιείτε χρόνο και χρήματα για να παράγετε κέρδη στη δουλειά σας, στο γάμο σας πρέπει να μετατρέψετε το χρόνο σας σε στοργή. Συχνά, αρκούν οι απλές, σιωπηρές στιγμές που σας ξαναγεμίζουν συντροφικότητα και αναπληρώνουν τα αποθέματα της στοργής σας, αλλά τις στιγμές αυτές πρέπει να τις προετοιμάσετε με στοργή και εξυπνάδα. Κάντε έκπληξη στο σύντροφό σας: επιτρέψτε στον εαυτό σας την πολυτέλεια λίγης νοσταλγίας στον έρωτά σας. Αν σας έχουν καλέσει έξω το βράδυ, γυρίστε σπίτι λίγο νωρίτερα, κάντε μια μικρή παράκαμψη και πηγαίνετε έναν μικρό περίπατο για να κοιτάξετε μαζί το φεγγάρι ή τη θάλασσα και τις ανταύγειες τους μέσα στη νύχτα. Βρείτε το θάρρος να φανείτε ρομαντικός. Διακηρύξτε τον έρωτά σας για το σύντροφό σας. Έστω κι αν το ξέρει, θα χαρεί να το ξανακούσει.

294 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας Απλουστευτική ιδέα 28: Ξεκλειδώστε τη σεξουαλική σας ενέργειαc Ο «λογαριασμός στοργής» σας αποτελείται από ρομαντικές στιγμές, λόγια αγάπης, χειρονομίες στοργής, ένα μπουκέτο λουλούδια, μικρά δώρα αλλά βέβαια και από σαρκικό έρωτα. Το στοιχείο αυτό του «λογαριασμού στοργής» πάσχει ιδιαίτερα στην περίπτωση ανθρώπων που είναι επιτυχημένοι στις επιχειρήσεις έστω κι αν πολύ λίγοι το παραδέχονται. Ας δούμε μερικές απλουστευτικές θεραπείες που μπορείτε να εφαρμόσετε αν ο ερωτισμός σας έχει μειωθεί, καθώς και ορισμένα επιχειρήματα που αντικρούουν παρωχημένες προκαταλήψεις. Μη δίνετε καμιά σημασία στις δημοσκοπήσεις Προκατάληψη: Μια διεθνής μελέτη αποκάλυψε ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες τα ζευγάρια κάνουν σεξ συχνότερα και για μεγαλύτερο διάστημα (20 φορές το μήνα για 35 λεπτά κάθε φορά). Λάθος! Να η αλήθεια: Το αποτέλεσμα αυτό της έρευνας απλώς αντικατοπτρίζει την τεράστια κοινωνική πίεση που υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμα και στα σεξουαλικά θέματα, οι άνθρωποι αισθάνονται την ανάγκη να υπερτερούν σε σύγκριση με τους γείτονες και ψεύδονται ασύστολα όταν απαντούν στα διάφορα ερωτηματολόγια. Η καλιφορνέζα ψυχίατρος Linda Perlin Alperstein είναι σίγουρη ότι δεν υπάρχει θέμα στο οποίο οι άνθρωποι να λένε περισσότερα ψέματα απ' ό,τι όταν απαντούν σε έρευνες για θέματα σεξ. Οπότε, μη σας προκαλούν άγχος οι αριθμοί για το πόσες επαφές πρέπει να έχει ένας άντρας ή μια γυναίκα. Ακολου-

Απλουστευτική ιδέα 28: Ξεκλειδώστε τη σεξουαλική σας ενέργεια 295 θήστε τις εσωτερικές σας ανάγκες και τις ανάγκες του συντρόφου σας. Να προχωράτε με μικρά βήματα: ένα φιλί σε μια ασυνήθιστη ώρα της ημέρας, ένα δώρο χωρίς να υπάρχει λόγος, ένα τρυφερό χειρόγραφο μήνυμα όταν είστε ο πρώτος που φεύγει από το σπίτι το πρωί, κτλ. Ελέγξτε το σώμα σας Προκατάληψη: Το πρόβλημα με την έλλειψη επιθυμίας ή την ανικανότητα βρίσκεται πάντοτε στο μυαλό. Λάθος! Να η αλήθεια: Πρέπει να μιλήσετε ανοιχτά στο γιατρό σας για τα σεξουαλικά σας προβλήματα. Συχνά, οι δυσκολίες στη σεξουαλική ζωή είναι παρενέργειες φαρμάκων. Ένα «ελιξίριο» της μόδας, το St. John s Wort, προκαλεί μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Τα ερωτικά προβλήματα μπορεί να είναι ένδειξη οργανικών ασθενειών, όπως μια διαταραχή της ορμονικής ισορροπίας (πράγμα που συμβαίνει συχνά στις γυναίκες ύστερα από μια εγκυμοσύνη) ή μπορεί να οφείλονται σε πρόβλημα του θυρεοειδούς. Μια από τις βασικές αιτίες για τη μείωση του σεξουαλικού πάθους είναι η έλλειψη άσκησης. Οι τύποι αθλητικής δραστηριότητας όπου φτάνετε στα όρια των επιδόσεών σας, σχεδόν αυτόματα προκαλούν αύξηση της σεξουαλικής σας δραστηριότητας αρκεί βέβαια να μην το παρακάνετε. Φιλιά και χάδια (ξανά και ξανά) Προκατάληψη: Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ μας έδειξε ποιες είναι οι ερωτογενείς ζώνες του σώματος. Λάθος! Να η αλήθεια: Ολόκληρο το σώμα είναι μια ερωτογενής ζώνη που μπορεί να σας «ανάψει». Ωστόσο, όλοι μας έχουμε κάποια «απωθητικά» σημεία στο σώμα μας, όπου δεν θέλουμε να μας αγγίζουν. Και οι προτιμήσεις μπορεί να αλλάζουν κατά τη διάρκεια της ζωής

296 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας μας. Στο/Στη σύντροφό σας μπορεί να άρεσε πραγματικά ένα συγκεκριμένο ερωτικό χάδι στα πρώτα χρόνια της σχέσης σας αλλά τώρα μπορεί να το βρίσκει λιγάκι γελοίο και να μην τολμάει να το πει. Κάντε μια πεντάλεπτη περιήγηση στο κορμί του καθενός, μαζί με τον/τη σύντροφό σας. Χρησιμοποιήστε τη γλώσσα του σώματος ή ακόμη κι ένα γουργουρητό για να δείξετε τι σας αρέσει και μην αντιδράτε πάρα πολύ αρνητικά σε ό,τι δεν σας αρέσει. Ξεχάστε κατατάξεις όπως «τα προκαταρκτικά» και «η πράξη». Οι γιατροί στην Ασία είναι πεπεισμένοι ότι το ολοκληρωμένο σεξ (με ρευστή μετάβαση από τα φιλιά και τα χάδια στη σεξουαλική επαφή) δεν είναι μόνο απολαυστικό επιπλέον πιστεύουν ότι σας διατηρεί υγιή και αυξάνει το προσδόκιμο ζωής σας. Απαλλαγείτε από την ιδέα ότι τα φιλιά και τα χάδια πρέπει αναγκαστικά να καταλήγουν σε «αυτό», ειδικά όταν έχετε καιρό να έρθετε σε σεξουαλική επαφή. Κανονίστε την ώρα Προκατάληψη: Το σεξ πρέπει να είναι αυθόρμητο. Λάθος! Να η αλήθεια: Η προσμονή είναι ένα από τα καλύτερα αφροδισιακά. Θυμηθείτε τα πρώτα σας ραντεβού: την έξαψη, τα όσα πλάθατε με τη φαντασία σας, ακόμα και τους μικρούς σας φόβους, όλα. Μέσα στην επαγγελματική ζωή και στην οικογενειακή ζωή, που πράγματι μπορούν να βλάψουν το πάθος, πρέπει να προγραμματίζετε «γλυκές στιγμές», όπως ακριβώς προγραμματίζετε τα άλλα σας ραντεβού, όσο αντιερωτικό κι αν σας φαίνεται αυτό με πρώτη ματιά. Να είστε εγωιστής Προκατάληψη: Το σεξ χρειάζεται απόλυτη αμοιβαία κατανόηση. Λάθος! Να η αλήθεια: Τα ζευγάρια που ζουν μαζί αρμονικά, παραπονιούνται για μείωση της έντασης της σεξουαλικής τους ζωής πολύ

Απλουστευτική ιδέα 29: Πάρτε από τώρα αποφάσεις για τα γηρατειά σας 297 περισσότερο απ' ό,τι τα ζευγάρια που συνεχώς καβγαδίζουν, όπως έχει παρατηρήσει ο σεξοθεραπευτής Bert Zilbergeld. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει σκόπιμα να στήνετε καβγάδες. Αρκεί να έχετε επίγνωση ότι το σεξ λειτουργεί καλύτερα όταν το κάθε πρόσωπο δεν σκέφτεται μόνο τις ανάγκες του συντρόφου του αλλά εξίσου υπολογίζει και τις δικές του ανάγκες. Έστω κι αν δεν σας φαίνεται αναγκαίο ύστερα από τόσα χρόνια μαζί, κάθε άντρας και κάθε γυναίκα θέλει να κατακτιέται σεξουαλικά ξανά και ξανά. Απλουστευτική ιδέα 29: Πάρτε από τώρα κοινές αποφάσεις για τα γηρατειά σας Απλουστευτική ιδέα 29: Πάρτε από τώρα αποφάσεις για τα γηρατειά σας Ψ Πολλοί άνθρωποι θεωρούν τη ζωή σαν μια καμπύλη που έχει συνεχώς ανοδική τροχιά, που ανεβαίνει διαρκώς. Όσοι σκέφτονται με αυτό τον τρόπο, βιώνουν τη διαδικασία της γήρανσης σαν απογοήτευση και κρίση, σαν απόκλιση από την προσχεδιασμένη διαδρομή. Στην πραγματικότητα, η τροχιά της ζωής μας είναι μια καμπύλη με αρμονικές αναλογίες, που υψώνεται απότομα στην αρχή: αναπτύσσεστε, μαθαίνετε, ο ζωτικός σας χώρος επεκτείνεται, προοδεύετε στη δουλειά σας, ίσως ξεκινάτε οικογένεια. Στη φάση αυτή έχετε μεγάλες ανάγκες: ένα σπίτι ή ένα διαμέρισμα με αρκετό χώρο για τον καθένα, ίσως έναν κήπο ή ένα εξοχικό, ίσως και διάφορες συσκευές και άλλα πράγματα για τα χόμπι και τη δουλειά σας. Η ζωή είναι πολυεδρική και πολύπλοκη. Αυτό μπορεί

298 Απλοποιήστε τη σχέση της ζωής σας επίσης να ισχύει και σχετικά με τους συντρόφους σας: χωρισμοί, νέοι δεσμοί. Μια μέρα όμως τα παιδιά σας θα σταθούν στα πόδια τους. Οι δικές σας ικανότητες θα μειωθούν, θα έχετε μικρότερο εύρος δραστηριοτήτων. Η ζωή σας θα είναι απλούστερη και θα καταλαμβάνει μικρότερο χώρο. Γιατί πρέπει από τα 45 σας να ξέρετε πώς θα ζείτε στα 65 Σύμφωνα με μελέτη που εκπονήθηκε στο πανεπιστήμιο του Ανόβερου, περισσότερο από το 50% των ανθρώπων ηλικίας πάνω από 65 ετών ζουν σε αντικειμενικά δυσανάλογες συνθήκες στέγασης: η κατοικία τους ή ο κήπος τους είναι υπερβολικά μεγάλα για τις ανάγκες τους. Αλλά μόνο το 10% περίπου αναγνωρίζουν το πρόβλημα. Ο λόγος είναι ότι τα μοτίβα συμπεριφοράς που έχουμε μάθει είναι πολύ δύσκολο να αλλάξουν όταν γεράσουμε. Οι αποφασιστικές αλλαγές για μια λογική διαβίωση στα γηρατειά μας πρέπει να γίνουν νωρίτερα. Ή θα απλοποιηθούν τα πράγματα ή δεν θα λειτουργήσουν καθόλου. Η Αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Myrna Lewis απέδειξε ότι οι κρίσιμες αλλαγές που είναι καθοριστικές για τη συμπεριφορά σας και τη συνείδησή σας στα γηρατειά σας πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί πριν τα 49 α γενέθλιά σας. Μετά θα είναι πολύ δύσκολο να προσαρμοστείτε. Έτσι, στην πέμπτη δεκαετία της ζωής σας (40 έως 50) πρέπει να αποφασίσετε πώς και πότε θα απλοποιήσετε τη ζωή σας. Το σημαντικότερο πρόσωπο στην απόφαση αυτή είναι ο σύντροφός σας. Αν παραλείψετε αυτόν το σημαντικό σχεδιασμό ζωής, οδεύετε προς μια κρίση σχέσεων που γίνεται όλο και συχνότερη τα τελευταία χρόνια: το σοκ της συνταξιοδότησης. Το νοσηρό όνειρο για την ευημερία στα γηρατειά Παρά τα όσα λένε οι εφημερίδες, το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας στην Ευρώπη είναι εξαιρετικό, σε σύγκριση με τον υπόλοιπο κόσμο. Αποτέλεσμα είναι ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να ζουν με το ίδιο βιο-

Απλουστευτική ιδέα 29: Πάρτε από τώρα αποφάσεις για τα γηρατειά σας 299 τικό επίπεδο στα γηρατειά τους όπως και όταν είχαν οικογένεια με παιδιά: μεγάλο σπίτι, μεγάλο αυτοκίνητο, μεγάλες προσδοκίες. Έτσι, όπως παρατηρεί η γιατρός και δημοσιογράφος Heidi Schüller, στα γηρατειά ζούμε πέρα από τα όριά μας. Το κέντρο βάρους της ζωής μας μένει κολλημένο κατά νοσηρό τρόπο στην υλική σφαίρα και δεν αφήνει αρκετό χώρο για την απαραίτητη πνευματική ωρίμανση. Χάρη στη σύγχρονη ιατρική και στον υγιή τρόπο ζωής, οι ηλικιωμένοι δεν είναι αναγκασμένοι να σταματούν τις δραστηριότητές τους. Παραμένουν σε καλή σωματική και πνευματική κατάσταση και έχουν όλες τις ευκαιρίες να διαρθρώσουν τη ζωή τους ενεργά, να αναζητήσουν νέες δραστηριότητες, να ζήσουν συνειδητά, να απολαύσουν. Σχεδόν σε κανέναν άλλο τομέα δεν είναι τόσο σημαντική η αρχή της απλοποίησης όσο είναι στον προγραμματισμό για την τρίτη φάση της ζωής σας. Ξανασκεφτείτε τα νιάτα σας: ίσως να σας άρεσε η απλή ζωή που κάνατε ως φοιτητής. Μπορείτε λοιπόν να χρησιμοποιήσετε αυτή τη φάση της ζωής σας ως πρότυπο για τα γηρατειά σας. Ή μπορείτε να αναζητήσετε παραδείγματα: ηλικιωμένους που είναι ικανοποιημένοι και που μπορείτε να ωφεληθείτε από την εμπειρία ζωής τους. Να πώς θα μπορούσε να μοιάζει ο προγραμματισμός για την τρίτη φάση της ζωής σας: Όταν γεράσουμε, θα μετακομίσουμε σε ένα μικρότερο διαμέρισμα που θα είναι κατάλληλο για ηλικιωμένους ή θα ψάξουμε για ένα ίδρυμα στο. Έχουμε κατά νου μια συγκεκριμένη ηλικία: το αργότερο στα 70. Δεν θέλουμε να συνεχίσουμε να κάνουμε τα πάντα μόνοι μας σκοπεύουμε να ζητάμε όλο και περισσότερο βοήθεια από ε-