Το Εργαστήριο συνεργάστηκε µε το Πειραµατικό Νηπιαγωγείο Ν. Χηλής στο σχεδιασµό και την ανάπτυξη Προγράµµατος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης µε τίτλο «Έβρος: το ποτάµι του Αποστόλη, της Μεµέτ, του Γκόργκι, το ποτάµι µας». Το πρόγραµµα ήταν χρηµατοδοτούµενο και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΚ, Μέτρο 2.6 «Προγράµµατα Προστασίας Περιβάλλοντος και Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης», µε Φορέα Υλοποίησης το Τµήµα Περιβάλλοντος του Πανεπιστήµιου Αιγαίου, (Επιστηµονικός Υπεύθυνος, Θ. Λέκκας, Καθηγητής). Το Πρόγραµµα εγκρίθηκε για χρηµατοδότηση µετά από υποβολή σχετικής πρότασης. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ - Το ενδιαφέρον των παιδιών να γνωρίσουν τον Έβρο, το ποτάµι της περιοχής που ζουν. - Έβρος διατρέχει τρεις γειτονικούς λαούς (Ελλάδα, Βουλγαρία, Τουρκία) και προσφέρεται για την γνωριµία των λαών αυτών, την ανάπτυξη του αισθήµατος της αποδοχής (από τα παιδιά) των διαφορετικών λαών, της συνεργασίας και της φιλίας µεταξύ των λαών διαφορετικών πολιτισµικών.
- Ο Έβρος αποτελεί αναπόσπαστο κοµµάτι της τοπικής κοινωνίας. - Η ενασχόληση µε το ποτάµι δίνει τη δυνατότητα της διεπιστηµονικής/διαθεµατικής προσέγγισης :σύνδεση ποικίλων γνωστικών αντικειµένων έννοιες από την οικολογία και τη βιολογία (οικοσυστήµατα, χαρακτηριστικά ζώων, πουλιών και φυτών, ανάγκες ζωντανών οργανισµών, σχέσεις αλληλεξάρτησης µεταξύ των οργανισµών και του περιβάλλοντος), τη γεωγραφία (πηγές, πορεία και εκβολές ποταµού, αναπαράσταση της περιοχής: προσανατολισµός «χαρτογράφηση»), τις φυσικές επιστήµες (ρύπανση, νερό, έδαφος, αέρας), τη γλώσσα (προφορικός λόγος, παραγωγή γραπτού λόγου-µηνυµάτων) την ιστορία (οι ανθρώπινες δραστηριότητες στο ποτάµι παλιά και σήµερα, οι λαοί που γειτονεύουν µε το ποτάµι), τα µαθηµατικά (ταξινόµηση χλωρίδας και πανίδας). Συνδέεται µε τον πολιτισµό και τις µορφές έκφρασής του: τις τέχνες, τη µυθολογία, τη λαογραφία, τη µουσική, τη ζωγραφική που αποτελούν πηγές για την άντληση πληροφοριών και γνώσεων. - Στο πλαίσιο των παραπάνω θεµατικών ενοτήτων δίνεται η δυνατότητα πραγµατοποίησης δηµιουργικών εφαρµογών (ζωγραφική, έκφραση, παρατήρηση, κίνηση, θέατρο κλπ) µέσα και έξω από την τάξη συµβάλλοντας στην ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων από τα παιδιά (κινητικές και νοητικές µε ταξινοµήσεις, εικαστικές δραστηριότητες, παρατηρήσεις, καταγραφές). ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γνωστικοί 1. Να γνωρίσουν το οικοσύστηµα του ποταµού 2. Να κατανοήσουν τις σχέσεις που διέπουν το οικοσύστηµα του ποταµού 3. Να κατανοήσουν τους τρόπους µε τους οποίους ο άνθρωπος αξιοποιεί το ποτάµι 4. Να συνειδητοποιήσουν τους τρόπους µε τους οποίους οι ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν αρνητικά το οικοσύστηµα του ποταµού 5. Να γνωρίσουν την ιστορία της περιοχής του ποταµού 6. Να γνωρίσουν τους λαούς που συνορεύουν 7. Να γνωρίζουν τη γεωγραφία του ποταµού (πηγές, περιοχές που διατρέχει) Συναισθηµατικοί 1. Ανάπτυξη της κριτικής σκέψης του παιδιού 2. Ανάπτυξη ενδιαφέροντος για το περιβάλλον και τα συναφή προβλήµατα 3. Εκτίµηση και αποδοχή των διαφορετικών λαών και πολιτισµών 4. Ενθάρρυνση των παιδιών για την προστασία του περιβάλλοντος
5. Ενθάρρυνση των παιδιών για τη λήψη µέτρων και αποφάσεων για την αντιµετώπιση των περιβαλλοντικών προβληµάτων Ψυχοκινητικοί 1. Να παρατηρούν (φυσικό περιβάλλον, χλωρίδα, πανίδα) 2. Να ταξινοµούν (ζώα και φυτά µε ποικίλα κριτήρια) 3. Ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων της συλλογής πληροφοριών και δεδοµένων, της οργάνωσης, καταγραφής και ταξινόµησης τους (παρατήρηση πεδίου, πίνακες ζωγραφικής, συναντήσεις µε αρµόδιους φορείς) 4. Να πραγµατοποιούν δραστηριότητες (αναπαράσταση ποταµού µε ανακυκλωµένο χαρτί, κατασκευές λαογραφικών στοιχείων (στολές)) 5. Να εργάζονται οµαδικά 6. Να διατυπώνουν προβλήµατα ( στην προκειµένη περίπτωση το πρόβληµα της υποβάθµισης του ποταµού) 7. Να προτείνουν λύσεις και να επιλύουν προβλήµατα (τι µπορούµε να κάνουµε για να προστατέψουµε τη ζωή στο ποτάµι). 31. ΑΛΛΟΙ ΣΤΟΧΟΙ - Άνοιγµα του σχολείου στην τοπική κοινωνία - Συνεργασία µε τους γονείς και το οικογενειακό περιβάλλον των παιδιών - Ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιότητας επικοινωνίας (να εκφράσουν τις σκέψεις και τα συναισθήµατά τους, όταν διερευνούν ένα φαινόµενο, ή παρατηρούν µια περιβαλλοντική κατάσταση) - Τα παιδιά να έρθουν σε επαφή µε τα έργα τέχνης και την καλλιτεχνική δηµιουργία - Τα παιδιά να εκφράζουν τις ιδέες τους µε διαφορετικά µέσα και τρόπους (εικαστικά, κίνηση, θέατρο). - Να αναπτύξουν τα παιδιά τη φαντασία και τη δηµιουργικότητά τους - Να αρχίσουν τα παιδιά να κατανοούν ότι η τέχνη και η µουσική είναι µέσα έκφρασης και επικοινωνίας µεταξύ των ανθρώπων και να υιοθετούν θετικές στάσεις προς τα έργα τέχνης
Πειραµατικό Νηπιαγωγείο Νέας Χηλής Αλεξανδρούπολη Έβρος: το οτάµι του Α οστόλη, της Νεργκίς, του Γούρι, το οτάµι µας. Εµείς τα παιδιά του Πειραµατικού Νηπιαγωγείου Νέας Χηλής, τη σχολική χρονιά 2003-2004 στα πλαίσια των Σχολικών Προγραµµάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ασχοληθήκαµε µε τον Έβρο: το ποτάµι του Αποστόλη, της Νεργκίς και του Γιούρι. Μάθαµε ότι το ποτάµι το µοιραζόµαστε τρεις λαοί, οι Βούλγαροι, οι Έλληνες και οι Τούρκοι. Εµείς το λέµε Έβρο, οι γείτονες µας το λένε Μέριτς και Μαρίτσα. Ακολουθήσαµε το ποτάµι σε όλη την πορεία του, από τις πηγές του στην Οροσειρά Ρίλκα, κοντά στη Σόφια της Βουλγαρίας, ως το Θρακικό Πέλαγος. ιατρέξαµε τη Βουλγαρία, ανάµεσα στα Βαλκάνια και την οροσειρά της Ροδόπης, περάσαµε στην Ελλάδα, ύστερα στην Τουρκία και συναντήσαµε στο έλτα του ποταµού σπάνια πουλιά, όµορφα φυτά και ζώα.
Στο ταξίδι µας αυτό µάθαµε ότι το ποτάµι προσφέρει πολλά σε όλους του λαούς που διατρέχει. Γνωρίσαµε τους γείτονες µας, είδαµε τις παραδοσιακές στολές του Αποστόλη, της Νεργκίς και του Γιούρι. Ακούσαµε τις παραδοσιακές µουσικές και ανακαλύψαµε πόσα κοινά έχουµε. Στο ταξίδι µας αυτό, γνωρίσαµε ακόµη, τα σπάνια πουλιά που ζουν στο ποτάµι: τις νανόχηνες, τους ερωδιούς, τις κοκκινόχηνες και τους Μαυροκέφαλους. Γνωρίσαµε τα άλλα ζώα που ζουν στο ποτάµι: τα βατράχια, τα νερόφιδα, τις χελώνες, τα ζουζούνια, τους πελεκάνους, τους πελαργούς, τα αγριογούρουνα και τους λύκους. Επισκεφτήκαµε το έλτα του ποταµού και θαυµάσαµε τη φύση: τα φυτά και τα ζώα.
Επισκεφτήκαµε ακόµη το Εθνολογικό Μουσείο και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Μάθαµε για την παράδοση µας, δοκιµάσαµε παραδοσιακές στολές και µας άρεσε. Επισκεφτήκαµε την Πινακοθήκη και θαυµάσαµε της φύση και τα χρώµατα µέσα από τους όµορφους πίνακες.
Όµως, δεν είναι µόνο τα όµορφα που µάθαµε και θαυµάσαµε. Μάθαµε και τα άσχηµα Μάθαµε ότι τα πουλιά στο ταξίδι τους συναντούν πολλές δυσκολίες. Πολλές φορές το νερό του ποταµού δεν είναι καθαρό γιατί µολύνεται από τα φάρµακα που χρησιµοποιούνται για τα φυτά. Άλλοτε κινδυνεύουν από το παράνοµο κυνήγι. Για αυτό εµείς λέµε: ΜΗ ΡΥΠΑΙΝΕΤΕ Ε ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ! ΜΗ ΡΙΧΝΕΤΕ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ! ΟΧΙ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΑ! ΚΥΝΗΓΟΙ ΜΗ ΣΚΟΤΩΝΕΤΕ ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ! Η ρύπανση του ποταµού έχει κινδύνους για τα πουλιά, τα ζώα, τα φυτά αλλά και για τους ανθρώπους. Για αυτό εµείς ζητάµε από το Χηµείο του κράτους να κάνει συχνά αναλύσεις στο νερό για να είµαστε σίγουροι ότι είναι καθαρό.
Κοντεύουµε να τελειώσουµε την ξενάγησή σας και δεν σας συστηθήκαµε. Λοιπόν, ορίστε ποια παιδιά είµαστε: ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γιάννης Κεσίδης Ιωάννα Φραγκάκη Ιωάννης Τσιουκάνης Τάσος Ταξίδης Παναγιώτης Σουκασιάν Αλέξανδρος Παπανικολάου Παναγιώτης Μπροβάνος Ιάκωβος Μαυροκέφαλος Αµαλία Λιµπέρη Αρετή Ηλιάδου Τάσος Ελενίδης Σοφία Αποστολά Μαρία Αρβανιτίδου έσποινα Αρβανιτίδου Μάριος Σταυρούδης Αρετή Τσίλια Ραφαέλα Σισµανίδου Ανδρέας Κουτκίδης έσποινα Κονινέλη Κωνσταντίνος Καραγκιοζίδης Κωνσταντίνος Ιγνατιάδης Χαράλαµπος Ηλιάδης Ραφαηλία Ελευθεριάδου ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΤΜΗΜΑ Σπύρος Φραγκιαδάκης Κωνσταντίνος Τσοµπανούδης έσποινα Ρατσίδου Αναστασία Μηχανικού Βασίλης Ζεράρ Μασεµλής Γιάννης Καραµανίδης Παύλος Ζαχαρόπουλος Κωνσταντίνος Γεωργιάδης Αλέξανδρος Τσέλεπης Ειρήνη Σαουλίδου Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος Γιώργος Μυλωνάς Θεολόγος αούτης Φωτεινή Σάκκα Αθανανασία Παπαϊωάννου Ιωάννης Ελληνίδης ηµήτρης Βαρύτιµος Αλέξανδρος Απελιάν Γιάννης Στεφανόπουλος
Στην επίσκεψή µας στο έλτα του Έβρου, πήγαµε στη γέφυρα, στα σύνορα µε την Τουρκία. Ο Κωνσταντίνος ζωγράφισε τη γέφυρα. Εµείς ανεβαίνουµε στη γέφυρα, χαιρετάµε τα παιδιά απέναντι και τους λέµε: Το ποτάµι µας ενώνει! Ας συνεργαστούµε για να το προστατέψουµε! Ας χαρούµε µε ειρήνη και φιλία το ποτάµι µας. Ας γίνει η γέφυρα που θα ενώνει τις καρδιές µας!
Τώρα που το ταξίδι µας τέλειωσε, θέλουµε να ευχαριστήσουµε τις Νηπιαγωγούς µας, τη Χρυσούλα Παπανικολάου, τη Γιώτα Κεϊβανίδου και την Έµη Μαλκοπούλου που µας ταξίδεψαν στο δρόµο του Έβρου. Θέλουµε να ευχαριστήσουµε ακόµη την Άννα Θεοδωρίδου, Νηπιαγωγό, Εµψυχώτρια Θεατρικού Παιγνιδιού και την Αναστασία ηµητρίου, Επ. Καθηγήτρια στο Τ.Ε.Ε.Π.Η, Εργαστήριο Έρευνας και Επικοινωνίας για το Περιβάλλον και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, του ηµοκρίτειου Πανεπιστήµιου Θράκης που µας συνόδευσαν στο ταξίδι αυτό. Μέσα από την καρδιά µας ευχαριστούµε τους γονείς µας που ήταν δίπλα µας από την αρχή ως το τέλος του ταξιδιού µας. Ευχαριστούµε ακόµη το Πανεπιστήµιο Αιγαίου που επέλεξε να υλοποιηθεί το πρόγραµµα µας στα πλαίσια του ΣΠΠΕ. Αν δεν γινόταν αυτή η επιλογή το ταξίδι µας δεν θα άρχιζε ποτέ!