ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΚΛΕΙΩΣ Ι. ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ Επίκουρου Καθηγήτριας Οφθαλμολογίας Α Οφθαλμολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών ΥΠΟΨΗΦΙΑΣ ΓΙΑ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΒΑΘΜΙΔΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΘΗΝΑ, 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 3 ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΕΣΗ 3 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 4 ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 4 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ 4 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 4 ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 5 ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ 5 ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ 6 ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ 6 Εκπαίδευση φοιτητών Ιατρικής 6 Εκπαίδευση ειδικευομένων οφθαλμιάτρων 7 Εκπαίδευση ειδικευμένων οφθαλμιάτρων 8 ΚΛΙΝΙΚΟ ΕΡΓΟ 10 ΜΕΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ 11 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ EΡEYNHTIKO ΕΡΓΟ 11 Τίτλος Διδακτορικής Διατριβής 11 Συμμετοχή σε εκπόνηση διδακτορικών διατριβών 12 Ξενόγλωσσες εργασίες 13 Ελληνικές εργασίες 22 Αναφορές εργασιών στη διεθνή βιβλιογραφία 29 Αναφορές εργασιών σε βιβλία 51 Δείκτες αναφορών και συντελεστή απήχησης 57 Ερευνητικό έργο 59 Οργανωτικό έργο 63 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ 63 ΣΥΣΤΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ (επισυνάπτονται) 2
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ονοματεπώνυμο: Όνομα πατέρα -μητέρας: Κλειώ Χατζηστεφάνου Κορωναίου Ιωάννης Χατζηστεφάνου - Βασιλική Xειμωνίδου Ημερομηνία γέννησης: Αθήνα, 1η Μαρτίου 1967 Υπηκοότητα (ιθαγένεια): Ελληνική Οικογενειακή κατάσταση: Έγγαμος, μητέρα δύο παιδιών Διεύθυνση κατοικίας: Σωκράτους 32, Βούλα 16673 Τηλέφωνο Fax: 6976569910, 213-2032282 Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: kliochat@med.uoa.gr Ξένες γλώσσες: Αγγλική, Γαλλική ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΕΣΗ Επίκουρος Καθηγήτρια Οφθαλμολογίας, Α Οφθαλμολογική κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών. Διευθύντρια: Καθ. κα Χρ. Κουτσανδρέα (ΦΕΚ διορισμού: 09-07-2009). 3
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τοσίτσειο-Αρσάκειο Λύκειο Θηλέων. Αποφοίτησα το 1984. Βαθμός ΑΡΙΣΤΑ. Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. (Σειρά εισαγωγής 27η, 1984). Πτυχίο Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών (Οκτώβριος 1990). Βαθμός ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ (Πιστοποιητικό 1). ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΠΟΥΔΩΝ Τίτλος διαδακτορικής διατριβής. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, 1997. Βαθμός ΑΡΙΣΤΑ (Πιστοποιητικό 2). Υπεβλήθην στις ακόλουθες αξιολογήσεις (κατόπιν εξετάσεων) της κατάρτισης μου ως εκπαιδευομένου και οφθαλμιάτρου: Κάτοχος πιστοποιητικού Educational Commission for Foreign Medical Graduates (ECFMG) με μόνιμη ισχύ (1992) (Πιστοποιητικό 3). Βεβαίωση επιτυχούς συμμετοχής στις εξετάσεις Federal Licensing Examination (FLEX) (1993) (Πιστοποιητικό 4). Κάτοχος του πιστοποιητικού Basic Science assessment in Ophthalmology, International Council of Ophthalmology (1996) (Πιστοποιητικό 5). Κάτοχος Ευρωπαϊκού Διπλώματος Οφθαλμολογίας (European Board of Ophthalmology Diploma EBOD) (1998) (Πιστοποιητικό 6). ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Fellowship in Ophthalmology, Massachussetts Eye and Ear Infirmary, Ιατρική Σχολή Harvard, Βοστώνη, ΗΠΑ (01/1993 03/1995). Preceptor: A. Adamis (Πιστοποιητικό 7). Τίτλος ειδικότητας στην Οφθαλμολογία: Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών (04/1995 11/1997). Διευθυντής: Καθ. κος Γ. Θεοδοσιάδης (Ιανουάριος 1998). 4
Άμισθος Επιστημονικός Συνεργάτης: Τμήμα Στραβισμού, Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική, Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο Αθηνών. Διευθυντής: Καθ. κος Γ. Θεοδοσιάδης (11/ 1997 05/ 1998 και 09/1999 10/2001). ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κλινική μετειδίκευση (clinical fellowship) στην Παιδοοφθαλμολογία και το Στραβισμό παίδων και ενηλίκων στο τμήμα Παιδοοφθαλμολογίας και Στραβισμού της Οφθαλμολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Wisconsin, ΗΠΑ, σε έμμισθη οργανική θέση (07/1998 06/1999). Preceptors: M.D. Mills, B.J. Kushner (Πιστοποιητικά 8,9). Τμήμα Νευροοφθαλμολογίας Οφθαλμολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Wisconsin, ΗΠΑ (02-30/6/ 1998) Preceptor: R. Appen. (Πιστοποιητικό 10). Moorfields Eye Hospital. Λονδίνο, Επισκέπτης στα τμήματα Thyroid eye disease, Νeuroophthalmology and Botulinum Toxin-Ocular motiltiy Clinics (18-22/01/2010 και 1-5/02/2010). Preceptor: J. P. Lee (Πιστοποιητικό 11). ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ Υπότροφος εξωτερικού Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) (1993-1995). Η δημοσίευση: Dana MR, Chatzistefanou K,et al.: Posterior capsule opacification after cataract surgery in uveitis patients. Ophthalmology 1997;104:1387-94, συμπεριελήφθη στην ετήσια συλλογή Yearbook of Ophthalmology, 1998. Η δημοσίευση Chatzistefanou KI, Droutsas K, Chimonidou E. Reversal of unilateral medial rectus recession and lateral rectus resection for the correction of consecutive exotropia. British Journal of Ophthalmology 2009;93:742-6 συνοδεύεται από σχετικό editorial στο αντίστοιχο τεύχος: Smith KAV Consecutive exotropia: Does one size fit all? British Journal of Ophthalmology 2009; 93 (6): 706-707. 5
ΕΡΓΑΣΙΑ - ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ - ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ Υποχρέωση υπηρεσίας υπαίθρου: Περιφερειακό Ιατρείο Μυρσίνης, Κέντρο Υγείας Γυθείου, Λακωνία (02/1991 03/1992). Clinical Fellow σε έμμισθη οργανική θέση μετά τη λήψη της ειδικότητας (1-7-1998 έως 30-6-1999) στην Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Wisconsin-Madison (Department of Ophthalmology and Visual Sciences, University of Wisconsin Madison, ΗΠΑ). Επιμελήτρια Β, Κρατική Οφθαλμολογική Κλινική, Γενικό Κρατκό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» (από 4-10-2001 έως 15-10-2004). Διευθυντής: κος Τ. Κουρής. Λέκτωρ και κατόπιν Επίκουρος Καθηγήτρια Οφθαλμολογίας, Α Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική (από 15/10/2004 έως σήμερα). Μονιμοποίηση στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή (20-5-2013). Διευθύντρια: Καθ. κα Χρυσάνθη Κουτσανδρέα (διευθυντές με χρονολογική σειρά από του διορισμού μου οι Καθηγητές: κος Μ. Μόσχος, κος Μ. Αποστολόπουλος, κος Στ. Μπαλτατζής, κος Ι. Λαδάς). ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΗ εκπαίδευση φοιτητών ιατρικής Kλινικό φροντιστήριο 3ετών φοιτητών Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Wisconsin, ΗΠΑ: εισαγωγή στις βασικές οφθαλμολογικές εξετάσεις (1998-1999). Φροντιστηριακό μάθημα στραβισμού των πεμπτοετών φοιτητών ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών ως άμισθος επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής (11/ 1997 05/ 1998 και 09/1999 10/2004) και μετέπειτα ως μέλος ΔΕΠ (από τον Οκτώβριο 2004-2012). Ενεργός συμμετοχή στις παραδόσεις από αμφιθεάτρου στα εξής γνωστικά αντικείμενα, με χρονολογική σειρά: επίδειξη video οφθαλμικών επεμβάσεων, κορικά αντανακλαστικά, οφθαλμική κινητικότητα και στραβισμός και τα εβδομαδιαία κλινικά φροντιστήρια (Τμήμα Στραβισμού, πειραματικό χειρουργείο, επείγοντα και τακτικά εξωτερικά οφθαλμολογικά ιατρεία, διάθλαση). 6
Εκπαίδευση ειδικευομένων οφθαλμολογίας Εξετάστρια, European Board of Ophthalmology Diploma (EBOD) σε τέσσερεις περιόδους (Παρίσι Μάϊος 2011, Απρίλιος 2012, Μάϊος 2013, Μάϊος 2014) στην επιτροπή Refraction, neuroophthalmology and strabismus Παρακολούθηση συμποσίου Training for the trainers» (διοργάνωση από το European Board of Ophthalmology (ΕΒΟ) και την Societe Francaise d Ophtalmologie (7 Απριλίου 1012). Παρακολούθηση διήμερου σεμιναρίου για την εκπαίδευση των ειδικευομένων «3 rd Ophthalmology Program Directors Course. Διοργάνωση International Council of Ophthalmology (ICO), 3-4 Οκτωβρίου 2011, Ηράκλειο Κρήτης. Κλινική εκπαίδευση ειδικευομένων στην Οφθαλμολογία στο τμήμα Παιδοοφθαλμολογίας και Στραβισμού ενηλίκων της Οφθαλμολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Wisconsin, ΗΠΑ (ακαδημαϊκό έτος 1998-9). Υπεύθυνη της βιβλιογραφικής ενημέρωσης (journal club) (6 συνεδρίες) του τμήματος Παιδοοφθαλμολογίας και Στραβισμού ενηλίκων της Οφθαλμολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Wisconsin, ΗΠΑ (ακαδημαϊκό έτος 1998-9). Υπεύθυνη δισεβδομαδιαίου κύκλου μαθημάτων στους ειδικευομένους Οφθαλμολογίας της Κρατικής Οφθαλμολογικής Κλινικής του Π.Γ.Ν.Α «Γ.Γεννηματάς» με θέμα «Διάθλαση - Διόφθαλμη όραση Στραβισμός» (ως Επιμελήτρια Β, 10/2001-10/2004). Στα πλαίσια της εκπαιδευτικής αποστολής της Α Οφθαλμολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών: Ως άμισθος επιστημονικός συνεργάτις από το 1999 και ως μέλος ΔΕΠ από τον Οκτώβριο 2004 μετέχω στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των ειδικευομένων Οφθαλμολογίας στά μαθήματα, την κλινική εκπαίδευση και τη χειρουργική άσκηση των ειδικευομένων σε χειρουργεία καταρράκτη, στραβισμού και τραυματιολογίας οφθαλμού. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας (ΕΟΕ). «Παραλύσεις οφθαλμοκινητικών συζυγιών» (11/2000). «Διάμεση ραγοειδίτιδα» (10/2001). «Γενικά περί οράσεως. Οπτική οξύτητα» (11/2003) «Οίδημα οπτικής θηλής. Καλοήθης ενδοκράνιος υπέρταση» (10/2004) «Επιπλοκές επεμβάσεων στραβισμού. Χρήση πρισμάτων» (01/2005) Νυσταγμός Πρίσματα - Δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (03/2007) «Δυσθυρεοειδικη οφθαλμοπάθεια» (12/2008) «Πρίσματα» (12/2010) «Εισαγωγικό μάθημα: Οφθαλμική κινητικότητα στραβισμός» (09/2012) 7
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Οφθαλμιατρείου Αθηνών. Β Οφθαλμολογική Κλινική. Διευθυντής: κος Απ. Αμαριωτάκης. «Διερεύνηση διπλωπίας» 10/2003 «Ορθοπτική μελέτη» 10/2006 «Παραλυτικός στραβισμός» 10/2007 «Μη συνεκτικός στραβισμός» 04/2011 Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Οφθαλμιατρείου Αθηνών. Α Οφθαλμολογική Κλινική. Διευθυντής: κος Αρ. Κανδαράκης. «Διερεύνηση ανισοκορίας διαταραχές οφθαλμοκινητικών συζυγιών» (11/2009) «Παιδοοφθαλμολογική εξέταση» (05/2013) Μετεκπαιδευτικά μαθήματα ειδικευομένων παθολογίας. Κλινική Παθολογικής Φυσιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Λαϊκό Νοσοκομείο (Διεθυντής: καθ. Γ. Μουτσόπουλος) Προσβολή οφθαλμών στη νόσο Graves (11/2005) Δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια (04/2009) «Graves orbitopathy» (02/2012) Αντιμετώπιση εκδηλώσεων θυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας» (03-2014) Διημερίδα για την προετοιμασία των ειδικευομένων οφθαλμιάτρων για την εξέταση EBOD (European Board of Ophthalmology Diploma) οργανωμένη από την Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία (ΕΟΕ). Θέμα μαθήματος : Στραβισμός. Αμφιθέατρο ΠΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς» 26-27/4/2014. Eκπαίδευση ειδικευμένων οφθαλμιάτρων Συμμετείχα από θέση εισηγήτριας, προεδρείου ή προσκεκλημένης ομιλήτριας στα ακόλουθα οφθαλμολογικά συνέδρια επιστημονικές ημερίδες: 1. Βιβλιογραφική ενημέρωση: «27 0 συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας για την Παιδοοφθαλμολογία και το Στραβισμό Ενδιαφέροντα σημεία». Όμιλος Παιδοοφθαλμολογίας. Οκτώβριος 2001, Νοσοκομείο Αγλαΐα Κυριακού. 2. Ομιλία με θέμα: «Αμβλυωπία» σε ημερίδα του Κέντρου εκπαίδευσης και αποκατάστασης τυφλών (Κ.Ε.Α.Τ.) Αμφιθέατρο ΝΙΜΤΣ, Μάρτιος 2003. 3. Στρογγύλη τράπεζα: Διαθλαστικά προβλήματα στην παιδιατρική οφθαλμολογία και το στραβισμό». Συντονιστής: Α. Δαμανάκις. Επιστημονική Συνεδρία Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας. Αμφιθέατρο ΝΙΜΤΣ, 12/04/2003. 4. Κλινικό φροντιστήριο: «Κλινική εικόνα διαφόρων μορφών στραβισμού». Συντονιστής: Ν. Οικονομόπουλος. 36 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο. Κρήτη, Ιούνιος 2003 5. Στρογγύλη τράπεζα: «Διπλωπία: Αίτια Αντιμετώπιση». Συντονιστής: Ε. Ηλιάκης. 36 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο. Κρήτη, Ιούνιος 2003. 6. Κλινικό φροντιστήριο: «Αίτια μειωμένης όρασης στην παιδική ηλικία». Συντονιστής: Π. Πάικος. 38 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο. Μύκονος, Μάιος 2005. 8
7. Κλινικό Φροντιστήριο: «Νευροοφθαλμολογία σήμερα: Ισχαιμικές οπτικοπάθειες». Ημερίδα της Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας Συντονιστής: K. Ρούγγας, Πόρτο Χέλι, 23/9/2006. 8. Προεδρείο σε στρογγύλη τράπεζα: 31 st Meeting of the European Strabismological Association, Mύκονος 20-23 Μαίου 2007. 9. Προσκεκλημένη ομιλήτρια: Διάλεξη με θέμα «Δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια. Αντιμετώπιση διπλωπίας». 40ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 26 Μαίου 2007. 10. Κλινικό Φροντιστήριο: «Αξονική και μαγνητική τομογραφία στην διερεύνηση του νευροοφθαλμολογικού ασθενούς». Διεθνές Συνέδριο ενδοφθαλμίων φακών και διαθλαστικής χειρουργικής, Συντονιστής: Κ. Παπαδέδες, Αθήνα, Φεβρουάριος 2008. 11. Κλινικό φροντιστήριο με θέμα «Δακρύρροια στα παιδιά». Συντονιστής: Ν. Ζιάκας, 41 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη, Μαίος 2008. 12. Στρογγυλή τράπεζα με θέμα: Επανεπεμβάσεις στο στραβισμό. Συντονιστής: Α. Δαμανάκις, Ημερίδα Ελληνικής Εταιρείας Παιδοοφθαλμολογίας και στραβισμού (ΕΕΠΟΣ) Αθήνα, 6/12/2008. 13. Κλινικό Φροντιστήριο με θέμα: Συγγενής εσωτροπία. Συντονιστής: Δ. Φερέτης. 42ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο Πανελλήνιο Οφθαλμολογκό Συνέδριο, Κρήτη 28/5/2009. 14. Προεδρείο σε συνεδρία ανακοινώσεων παιδοοφθαλμολογίας-στραβισμού, 42ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Κρήτη 28/5/2009. 15. Στρογγύλη τράπεζα με θέμα: Ενδιαφέροντα νευροοφθαλμολογικά θέματα: Συντονιστής: Κ. Παπαδέδες. 43 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό συνέδριο Θεσσαλονίκη 2010. 16. Προεδρείο σε συνεδρία ανακοινώσεων Παιδοοφθαλμολογίας-νευροοφθαλμολογίας, 44ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα, Μαίος 2011. 17. Προεδρείο συνεδρίας διαλέξεων ανακοινώσεων. 37 th Annual Meeting of the European Paediatric Ophthalmological Society (EPOS). Οκτώβριος 2011, Θεσσαλονίκη. 18. Στρογγύλη τράπεζα με θέμα: Συχνές Οφθαλμολογικές παθήσεις της προσχολικής ηλικίας. Συντονιστής Ι. Ασπρούδης. Ημερίδα Ελληνικής Εταιρείας Παιδοοφθαλμολογίας και στραβισμού (ΕΕΠΟΣ), Λάρισα 10 Μαρτίου 2012. 19. Στρογγύλη τράπεζα με θέμα «Νευροοφθαλμολογία» 45 0 Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό συνέδριο. Θέμα: Η σύγχρονη γνώση για την αντιμετώπιση της μη αρτηριτιδικής πρόσθιας ισχαιμικής οπτικοπάθειας» Συντονιστής: Ε. Τσιρώνη, Χαλκιδική 23-27 Μαίου 2012. 20. Προσκεκλημένη ομιλήτρια, διάλεξη με θέμα. Concurrent Graves ophthalmopathy and myasthenia gravis, 1 st University of Wisconsin Pediatric Eye Fellows Scientific Alumni meeting, Madison, Wisconsin, 9/11/2012. 21. Στρογγύλη τράπεζα με θέμα. «Διάφορες μορφές διπλωπίας». Συντονιστής Ι. Ασπρούδης, Ημερίδα Ελληνικής Εταιρείας Παιδοοφθαλμολογίας και Στραβισμού (ΕΕΠΟΣ), Νοσ. Παίδων Αγ.Σοφία, Ιανουάριος 2013. 22. Προσκεκλημένη ομιλήτρια, διάλεξη με θέμα: «Επιβίωση στο χρόνο. Η τρίτη διάσταση στη χειρουργική του στραβισμού» 46 ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Costa Navarino, Μεσσηνία, Μάιος 2013. 9
ΚΛΙΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΑΔΕΙΕΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Άδεια άσκησης ιατρικού επαγγέλματος από τη Νομαρχία Αθηνών (1990). Άδεια άσκησης Ειδικότητας Οφθαλμολογίας από τη Νομαρχία Αθηνών (Ιανουάριος 1998). ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Εργάζομαι ως ειδικευμένη οφθαλμίατρος πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης (ως Επιμελήτρια Β από 4-10-2001 και ως μέλος ΔΕΠ από 15-10-2004) στο ΠΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς» (πρόγραμμα εφημεριών, χειρουργείου και εξωτερικών οφθαλμολογικών ιατρείων) από τον Οκτώβριο του 2001 έως σήμερα. Εργάστηκα επίσης ως clinical fellow σε έμμισθη οργανική θέση μετά τη λήψη της ειδικότητας για ένα έτος (1-7-1998 έως 30-6-1999) στην Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Wisconsin-Madison (Department of Ophthalmology and Visual Sciences, University of Wisconsin Madison, ΗΠΑ). Πέραν της γενικής οφθαλμολογίας και της νευροοφθαλμολογίας, η κλινική μου εξειδίκευση αφορά την κλινική διερεύνηση και τη χειρουργική αντιμετώπιση του στραβισμού παίδων και ενηλίκων. Ασκώ αυτόνομο κλινικό, χειρουργικό και ερευνητικό έργο στο τμήμα Στραβισμού του Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Αθηνών από τον Οκτώβριο 2001 (δις εβδομαδιαίως), του οποίου είμαι και τυπικά υπεύθυνη από 1-9-2012. Έχω επίσης διατελέσει υπεύθυνη εξωτερικών Οφθαλμολογικών Ιατρείων (μία ημέρα εβδομαδιαίως) στο Π.Γ.Ν.Α «Γ. Γεννηματάς» (2001 έως 2013). Η χειρουργική μου εμπειρία, πέραν της αντιμετώπισης του καταρράκτη, τραύματος και μικροεπεμβάσεων οφθαλμού, καλύπτει όλο το φάσμα της παιδοοφθαλμολογίας και των επεμβάσεων στραβισμού, συμπεριλαμβανομένων σύγχρονων χειρουργικών τεχνικών, όπως τα ρυθμιζόμενα ράμματα και καινοτόμες τροποποιήσεις αυτών (ημιρρυθμιζόμενο ράμμα, τροποποιήσεις επεμβάσεων μετάθεσης εξοφθαλμίων μυών για την αντιμετώπιση παραλυτικού στραβισμού). Ως κύρια αποστολή, υπ ευθύνη μου, του τμήματος Στραβισμού (Ορθοπτικό) που λειτουργεί στο ΠΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς», ένα νοσοκομείο τριτοταγούς αναφοράς για οφθαλμολογικά, νευροχειρουργικά, νευρολογικά και ενδοκρινολογικά περιστατικά υψηλού δείκτη επιπλοκότητας, θεωρώ τη συντηρητική και χειρουργική αντιμετώπιση επιπεπλεγμένων μορφών στραβισμού (όπως παραλυτικού στραβισμού, επανεπεμβάσεων, δυσθυρεοειδικής οφθαλμοπάθειας). 10
ΜΕΛΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Στο εξωτερικό διεθνείς American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus Εuropean Strabismological Association International Strabismological Association Massachusetts Eye and Ear Infirmary Alumni Association University of Wisconsin Alumni Association Στην Ελλάδα Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών Ελληνική Οφθαλμολογική Εταιρεία Πανελλήνια Οφθαλμολογική Εταιρεία Ελληνική Εταιρεία Ενδοφακών και Ενδοφθάλμιας Χειρουργικής. Ελληνική Εταιρεία Φλεγμονών και Λοιμώξεων. Ελληνική Εταιρεία Παιδοοφθαλμολογίας και Στραβισμού. Ελληνική Εταιρεία Υαλοειδούς Αμφιβληστροειδούς 11
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΡΓΟ Τίτλος διδακτορικής διατριβής. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών (1997). Η διατριβή ανατέθηκε και εκπονήθηκε στην Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική Αθηνών. Διευθυντής: Καθ. κος Γ. Θεοδοσιάδης. Θέμα διατριβής: Συμβολή στην αξιολόγηση της κλινικής χρησιμότητας της εξέτασης της ευαισθησίας στην αντίθεση (contrast sensitivity) σε ορισμένες οφθαλμολογικές παθήσεις. Βαθμός ΑΡΙΣΤΑ (Πιστοποιητικό 2). Συγγραφή κεφαλαίου σε βιβλίο. Συμμετοχή με συγγραφή κεφαλαίου στο σύγγραμμα Κλινική νεφρολογία». Ιατρικές Εκδόσεις Τεχνόγραμμα. Κ. Χατζηστεφάνου, Π.Ν. Ζηρογιάννης. «Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Η σχέση της με τη διαβητική νεφροπάθεια». Συμμετοχή με συγγραφή κεφαλαίου στο σύγγραμμα «Οφθαλμολογία» Βιβλίο μελών ΔΕΠ Α Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής. Κ. Χατζηστεφάνου. Κεφάλαιο: «Η κόρη». Κριτής σε ξενόγλωσσα «peer-reviewed» περιοδικά Kριτής (ad hoc reviewer) στο Journal of the American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus. (JAAPOS), επίσημο όργανο της Αμερικανικής Εταιρείας για την Παιδοοφθαλμολογία και τον Στραβισμό. Reviewer στο Archives of Ophthalmology (νυν JAMA Ophthalmology) (πιστοποιητικό 12) Συμμετοχή σε εκπόνηση διδακτορικών διατριβών. Μέλος τριμελούς επιτροπής τεσσάρων διδακτορικών διατριβών και επιβλέπουσα σε 2 διδακτορικές διατριβές, 2 από τις οποίες έχουν ολοκληρωθεί. 12
Ξενόγλωσσες εργασίες ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ («peer-reviewed») Οι πλέον αντιπροσωπευτικές / σημαντικές εργασίες υποσημαίνονται με έντονα γράμματα: 1. Vascular endothelial growth factor is sufficient to produce iris neovascularization and neovascular glaucoma in a non-human primate. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Chatzistefanou K, Ferrara N, Adamis AP. Αrchives of Ophthalmology 1996; 114: 964-70. (IF:4,488 Προσωπικός IF: 1,122) Θεματολογία: Οφθαλμική νεοαγγείωση Μεθοδολογία : πειραματική μελέτη σε πειραματόζωα Αριθμός «περιστατικών» : 8 οφθαλμοί πιθήκων, Macaca fascicularis 2. Intravitreous injections of vascular endothelial growth factor produce retinal ischemia and microangiopathy in an adult primate. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Jakobiec FA, Flynn E, Chatzistefanou K, Ferrara N, Adamis AP. Ophthalmology 1996; 103: 1820-8. (IF: 6,170 Προσωπικός IF: 1,542) Θεματολογία: Οφθαλμική νεοαγγείωση Μεθοδολογία : πειραματική μελέτη σε πειραματόζωα Αριθμός «περιστατικών» : 8 οφθαλμοί πιθήκων, Macaca fascicularis 3. Vascular endothelial growth factor is sufficient to produce iris neovascularization and neovascular glaucoma in a non-human primate. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Moulton R, Chatzistefanou K, Flynn E, Ferrara N, Adamis AP. Investigative Ophthalmology and Visual Science 1995; 36 (4):S402-S403 (IF: 3,661 Προσωπικός IF: 0,915) Θεματολογία: Οφθαλμική νεοαγγείωση Μεθοδολογία : πειραματική μελέτη σε πειραματόζωα Αριθμός «περιστατικών» : 8 οφθαλμοί πιθήκων, Macaca fascicularis 13
4. Experimental corneal neovascularisation using sucralfate and basic fibroblast growth factor. Loughnan MS, Chatzistefanou K, Gonzalez EM, Flynn E, Adamis AP, Shing Y, D Amato RJ, Folkman J. Australian & New Zealand Journal of Ophthalmology 1996; 24: 289-95. (Νυν Clinical Experimental Ophthalmology (IF: 1.953 Προσωπικός IF: 0.977) Θεματολογία: Οφθαλμική νεοαγγείωση Μεθοδολογία : πειραματική μελέτη σε πειραματόζωα Αριθμός «περιστατικών» : 28 οφθαλμοί κονίκλων, New Zealand albino rabbits 5. Treatment of inferior oblique muscle overaction with myectomy or with anterior transposition. Chimonidou E, Chatzistefanou K, Theodossiadis G. European Journal of Ophthalmology 1996; 6: 11-3. (IF:1.058 Προσωπικός IF 0.529) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 160 ασθενείς 6. Posterior capsule opacification after cataract surgery in uveitis patients. Dana MR, Chatzistefanou K, Schaumberg DA, Foster CS. Ophthalmology 1997; 104: 1387-94. (IF: 6,170 Προσωπικός IF: 3.085) Θεματολογία: Χοριοειδίτιδα Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 78 ασθενείς, 108 οφθαλμοί 14
7. Characteristics of uveitis presenting for the first time in the elderly. Chatzistefanou K, Markomichelakis NN, Christen W, Soheilian M, Foster CS. Ophthalmology 1998; 105: 347-52. (IF: 6,170 Προσωπικός IF: 6,17) Θεματολογία: Χοριοειδίτιδα Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 138 ασθενείς, 209 οφθαλμοί 8. Magnetic resonance imaging of the arc of contact of extraocular muscles: Implications regarding the incidence of slipped muscles. Chatzistefanou K, Kushner BJ, Gentry LR. Journal of the American Association Pediatric Ophthalmology Strabismus Journal of AAPOS 2000; 4: 84-93. (IF:1,142 Προσωπικός IF: 1.142) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : κλινική πειραματική μελέτη Αριθμός ασθενών : 13 ασθενείς, 23 οφθαλμοί 9. The role of drug treatment in children with strabismus and amblyopia. Review article. Chatzistefanou K, Mills MD. Pediatric Drugs 2000; 2:91-100. (IF:1,72 Προσωπικός IF: 1,72) Θεματολογία: Στραβισμός - αμβλυωπία Μεθοδολογία : μελέτη ανασκόπησης Αριθμός : 80 δημοσιεύσεις 10. Characteristics of systemic-disease-associated and idiopathic pars planitis. Markomichelakis ΝN, Chatzistefanou KI, Dafni U, Christen WG, Zafirakis P, Lopez BR, Foster S. Middle East J Ophthalmology 2004;12:5-12. Θεματολογία: Χοριοειδίτιδα 15
Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 105 ασθενείς 11. Contrast sensitivity in amblyopia: the fellow eye of untreated and successfully treated amblyopes. Chatzistefanou KI, Theodossiadis GP, Damanakis AG, Ladas ID, Moschos MN, Chimonidou E. Journal of the American Association Pediatric Ophthalmology Strabismus (JAAPOS) Jouurnal of AAPOS 2005;9:468-74. (IF:1,142 Προσωπικός IF: 1.142) Θεματολογία: Στραβισμός - αμβλυωπία Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 90 ασθενείς, 160 οφθαλμοί 12. Prevalence of diplopia related to cataract surgery among cases of diplopia. Karagiannis D, Chatzistefanou KI, Damanakis A. European Journal of Ophthalmology 2007;17:914-8. (IF:1.058 Προσωπικός IF: 0.529) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών: 39 επί συνόλου 571 ασθενών 13. An unusually large incyclotropia associated with dysthyroid ophthalmopathy. Chatzistefanou K, Kushner BJ, Moschos MN. British Journal of Ophthalmology 2008;92:291-2. (IF: 2,809 Προσωπικός IF: 2,809) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : παρουσίαση χειρουργικού περιστατικού Αριθμός ασθενών : 1 ασθενής 16
14. Reversal of unilateral medial rectus recession and lateral rectus resection for the correction of consecutive exotropia. Chatzistefanou KI, Droutsas K, Chimonidou E. British Journal of Ophthalmology 2009;93:742-6.(IF: 2,809 Προσωπικός IF: 2,809) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 59 ασθενείς 15. Infectious uveitis in childhood. Markomichelakis NN, Chatzistefanou KΙ, Papaefthymiou I, Koutsandrea C, Kouris T, Apostolopoulos M. Ophthalmology 2009 Aug;116(8):1588-9. (IF: 6,170 Προσωπικός IF: 3,085) Θεματολογία: Χοριοειδίτιδα Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 55 ασθενείς 16. The ice pack test in the differential diagnosis of myasthenic diplopia. Chatzistefanou K, Kouris T, Iliakis E, Piaditis G, Tagaris G, Katsikeris N, Kaltsas G, Apostolopoulos M. Ophthalmology 2009 Nov;116:2236-43. (IF:6,170 Προσωπικός IF: 6,170) Θεματολογία: Στραβισμός νευροοφθαλμολογία Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 89 ασθενείς 17. Optical coherence tomography findings in patients with retinitis pigmentosa and low visual acuity. Grigoropoulos VG, Emfietzoglou J, Nikolaidis P, Chatzistefanou K, Vergados J, Theodossiadis GP, Theodossiadis PG. Ophthalmic Surgery Laers Imaging 2010 Jan-Feb;41(1):35-9. (IF 1,31 Προσωπικός IF: 0,395) Θεματολογία: Αμφιβληστροειδής 17
Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 21 ασθενείς, 42 οφθαλμοί 18. Optic neuropathy following radiotherapy for Cushing's disease: case report and literature review. Ballian N, Androulakis II, Chatzistefanou K, Samara C, Tsiveriotis K, Kaltsas GA. Hormones Int J Endocrinol. 2010 Jul-Sep;9(3):269-73. Review. (IF=1,237 Προσωπικός IF 0,412) Θεματολογία: Νευροοφθαλμολογία Μεθοδολογία : παρουσίαση περιστατικού και ανασκόπηση ης βιβλιογραφίας Αριθμός : 1 ασθενής 30 άρθρα 19. Multifocal visual evoked potentials in amblyopia due to anisometropia. Moschos MM, Margetis I, Tsapakis S, Panagakis G, Chatzistephanou IK, Iliakis E. Clin Ophthalmol. 2010 Aug 9;4:849-53. Θεματολογία: Αμβλυωπία Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 30 ασθενείς, 60 οφθαλμοί 20. Descemet membrane endothelial keratoplasty: learning curve of a single surgeon. Droutsas K 1, Giallouros E, Melles GR, Chatzistefanou K, Sekundo W Cornea 2013 Aug;32(8):1075-9. (IF: 1,746 Προσωπικός IF: 0,436) Θεματολογία: Κερατοειδής Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός περιστατικών: 22 ασθενείς, 25 οφθαλμοί 18
21. Three horizontal muscle surgery for large angle infantile or presumed infantile esotropia. Long term motor outcomes. Chatzistefanou K, Ladas ID, Droutsas K, Koutsandrea C, Chimonidou E. JAMA Ophthalmology 2013 Aug;131(8):1041-8 (IF:4,488 Προσωπικός IF:4,488) Θεματολογία: Στραβισμός Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός περιστατικών : 194 ασθενείς 22. Phaco-Trabeculectomy in Controlled, Advanced, Open-Angle Glaucoma and Cataract: Parallel, Randomized Clinical Study of Efficacy and Safety. Liaska A, Papaconstantinou D, Georgalas I, Koutsandrea C, Theodossiadis P, Chatzistefanou K. Semin Ophthalmol 2014 Mar 21 (IF:1,196 Προσωπικός IF: 1,196) Θεματολογία: Γλαύκωμα - καταρράκτης Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 60 ασθενείς 23. Effect of macular ischemia on intravitreal ranibizumab treatment for diabetic macular edema. Douvali M1, Chatziralli IP, Theodossiadis PG, Chatzistefanou KI, Giannakaki E, Rouvas AA. Ophthalmologica, 2014 Aug 27. (IF: 1,867 προσωπικός IF:0,46) Θεματολογία: Αμφιβληστροειδής Μεθοδολογία : κλινική μελέτη Αριθμός ασθενών : 49 ασθενείς, 49 οφθαλμοί 19
Δημοσιεύσεις ανακοινώσεων σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων (proceedings) 1. Binocular vision obtained in 450 cases of Congenital esotropia operated on at the age of about two years. Chimonidou E, Chatzistefanou K. Trans 19th Meeting European Strabismological Association, Crete 1991:49-53. 2. Case of internal pterygium after strabismus surgery. Chimonidou E, Andreanos D, Chatzistefanou K. Trans 19th Meeting European Strabismological Association; Crete 1991: 175-9. 3. Retinal microangiopathy induced by intravitreal injections of VEGF. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Flynn E, Connolly E, Chatzistefanou K, Ferrara N, Adamis AP. Investigative Ophthalmology and Visual Science 1996;37(3): S119. 4. Human leukocyte antigens (HLA) and intermediate uveitis. Markomichelakis N, Zafirakis P, Chatzistefanou K, Kokolakis S, Theodossiadis G. Ocular Immunology and Inflammation 2000;8:210. 5. Excessive amount of incyclotropia associated with dysthyroid ophthalmopathy. Successful surgical management based on superior oblique tenectomies. Chatzistefanou K, Ramadan T, Iliakis E, Economopoulos N, Moschos MΝ, Kushner BJ. Transactions 31 st Meeting European Strabismological Association, Myconos 2007. 6. Patients with advanced glaucoma with controlled intraocular pressure and visually significant cataract: phacoemulcification vs combined surgery Liaska A, Chatzistephanou K, Papaconstantinou D, Theodossiadis P, Acta Ophthalmologica 2011(Sep); Volume 89, Issue s248, DOI: 10.1111/j.1755-3768.2011.4152.x 7. Advanced open angle glaucoma with controlled intraocular pressure and cataract: oneyear predictive model of glaucoma progression after surgical treatment. Liaska A, Papaconstantinou D, Theodossiadis P, Chatzistephanou K. Acta Ophthalmologica 2012 (Sep), Volume 90, Issue s249, DOI: 10.1111/j.1755-3768.2012.4454.x 20
Εργασίες που υπεβλήθησαν και υπό εκπόνηση (ενδεικτικά) 1. Subconjunctival Orbital Fat Prolapse In Thyroid-Associated Orbitopathy. A Clinical Association. Chatzistefanou Κ, Samara C, Koutsandrea C, Brouzas D, Koutmos ST, Piaditis G, Tsianta E, Ladas ID. Υπεβλήθη, EJCI 2. Unilateral recession-resection for infantile or presumed infantile esotropia. Long term motor outcomes. Chatzistefanou K, Ladas ID, Koutsandrea A., Droutsas K, Chimonidou E. Υπεβλήθη, JPOS 3. Unilateral inferior rectus muscle recession in thyroid associated ophthalmopathy. Incidence of late-onset overcorrection. Chatzistefanou K. Υπεβλήθη, Br J Ophthalmology 4. Selective Impairment οf Adduction With Intermittent Exotropia In Chronic Progressive External Ophthalmoplegia. Strabismus Surgery Rationale. Υπεβλήθη, JPOS 5. Concurrent Graves ophthalmopathy and myasthenia gravis Chatzistefanou Κ, Piaditis G, Tagaris G, Zouvelou S, Evdokimidis, Ladas ID. Υπό εκπόνηση 6. Slipped muscle. Principles of surgical management. Case series and review of the literature. Προς υποβολή 7. Clinical characteristics of CMV virus-chronic anterior uveitis. A comparison with rubella virus-associated anterior uveitis. Προς υποβολή 8. Pediatric uveitis long-term outcomes and complications. Προς υποβολή 21
Aνακοινώσεις σε διεθνή οφθαλμολογικά συνέδρια 1. Binocular vision obtained in 450 cases of Congenital esotropia operated on at the age of about two years. Chimonidou E, Chatzistefanou K. 19th Meeting European Strabismological Association; Crete, 1991. 2. Case of internal pterygium after strabismus surgery. Chimonidou E, Andreanos D, Chatzistefanou K. 19th Meeting European Strabismological Association; Crete, 1991. 3. An analysis of the angiogenic peptide vascular endothelial growth factor in human retinal pigment epithelial cells. Adamis AP, Shima D, Deutsch U, Chatzistefanou K, Kuroki M, Teo T-K, Yeo K-T, D Amore PA; Club Jules Gonin, XVII Meeting, 1994. 4. Vascular endothelial growth factor is sufficient to produce iris neovascularization and neovascular glaucoma in a non-human primate. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Moulton R, Chatzistefanou K, Flynn E, Ferrara N, Adamis AP. Investigative Ophthalmology and Visual Science (ARVO) 1995; 36 (suppl): 1869. 5. Treatment of inferior oblique muscle overaction with myectomy or with anterior transposition. Chimonidou E, Chatzistefanou K, Theodossiadis G. Xth Congress of the European Society of Ophthalmology, Milan, June 1995. 6. Intravitreal injections of vascular endothelial growth factor produce retinal ischemia and microangiopathy in an adult primate. Tolentino MJ, Miller JW, Gragoudas ES, Jakobiec FA, Flynn E, Chatzistefanou K, Ferrara N, Adamis AP. Investigative Ophthalmology and Visual Science (ARVO) 1996; 36 (suppl): 37. 7. Digital indocyanine green angiogaphy-guided laser photocoagulation for occult choroidal neovascularization associated with pigment epithelial detachment in agerelated macular photocoagulation. Ladas ID, Panagiotidis D, Baltatzis S, Rouvas A, Chatzistefanou K, Theodossiadis GP. International Laser Congress (Athens, Greece) 1996, Abstract book 25. 8. Posterior capsule opacification after cataract surgery in uveitis patients. Dana MR, Chatzistefanou K, Schaumberg DA, Foster CS. American Academy of Ophthalmology, Chicago 1996. 22
9. Uveitis presenting de novo in the elderly. Chatzistefanou K, Markomichelakis NN, Christen W, Soheilian M, Foster CS. XIth Congress of the European Society of Ophthalmology, Budapest, June 1997. 10. MR imaging of the arc of contact of extraocular muscles: Implications in relative incidence of slipped muscles. Chatzistefanou K, Gentry LR, Kushner BJ. 25 th meeting of the American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus, Toronto, April 1999. 11. HLA typing in pars planitis. Markomichelakis N, Zafirakis P, Chatzistefanou K, Kokolakis S, Theodossiadis G. American Uveitis Society Meeting. St Lauderdale Florida, May 2000. 12. Evaluation by multipositional MRI of the changes in the arc of contact and the point of tangency of extraocular muscles. Chatzistefanou Κ, Kushner BJ, Gentry LR. 27 th meeting of the American Association for Pediatric Ophthalmology and Strabismus, Orlando, March 2001. 13. Intermediate uveitis: Prognostic factors and course of the disease. Sohelian M, Markomichelakis N, Chatzistefanou K, Dafni U, Christen WG, Lopez BR, Durrani K, Foster CS. ARVO Annual Meeting Fort Lauderdale USA, 2002. 14. Prevalence of myopia among Greek medical students. Chatzistefanou K, Iliakis E, Tsoli D, Kyriaki D, Moschos M. 28 th Meeting International Council of Opththalmology, Sao Paolo 2006. 15. An excessive amount of incyclotropia associated with dysthyroid ophthalmopathy. Chatzistefanou K, Ramadan T, Iliakis E, Economopoulos N, Moschos M, Kushner BJ. 31 st Meeting of the European Strabismological Association, Myconos 2007. 16. Horizontal three muscle surgery for large angle esotropia. Long-term results. Chatzistefanou K, Baltatzis S, Droutsas K, Paraskevopoulos T, Chimonidou E. XI meeting of the International Strabismological Association (ISA) Sept 22-25, Istanbul 2010. 17. Patients with advanced glaucoma with controlled intraocular pressure and visually significant cataract: phacoemulcification vs combined surgery Liaska A, Chatzistephanou K, Papaconstantinou D, Theodossiadis P. EVER Congress, Crete October 5-8, 2011. 23
18. Advanced open angle glaucoma with controlled intraocular pressure and cataract: one-year predictive model of glaucoma progression after surgical treatment. Liaska A, Papaconstantinou D, Theodossiadis P, Chatzistephanou K. EVER Congress, Nice 10-13 Octobre 2012. 19. The semi adjustable suture strabismus surgical procedure for inferior rectus muscle recession: a pilot study of 13 patients. Chatzistefanou K, Souki S, Tsakonas G, Ladas ID. 2 nd World Congress of Pediatric Ophthalmology and Strabismus (WCPOS) Milan, 7-9 September 2012. 20. Pediatric Uveitis. Long-Term Outcomes And Complications. Markomichelakis N, Maselos S, Adrianopoulos K, Taliantzis S, Kardara M, Chatzistefanou K. 2 nd World Congress of Pediatric Ophthalmology and Strabismus (WCPOS) Milan, 7-9 September 2012. 21. Douvali M, Chatziralli I, Theodossiadis P, Liarakos V, Chatzistefanou K, Giannakaki E, Rouvas A. The effect of macular ischemia on intravitreal ranibizumab treatment for diabetic macular edema. 14 th Euretina Congress London, September 11-14, 2014. 22. Marakis T, Xatzistefanou K, Tountas Y, Koutsandrea C. Quality of life of patients with wet age-related macular degeneration in Greece. 14 th Euretina Congress London, September 11-14, 2014. 24
Ελληνικές εργασίες Πλήρεις δημοσιεύσεις σε ελληνικά περιοδικά εισηγήσεις σε πρακτικά συνεδρίων 1. Επιδημιολογία, προδιαθεσικοί παραγόντες, παθογένεια και μικροβιολογία της λοιμώδους ενδοκαρδίτιδας. Χατζηστεφάνου Κ. Καρδιολογικά θέματα 1989. 2. Data concerning contrast sensitivity functions in amblyopia. Chatzistefanou K, Theodossiadis G, Chimonidou E, Damanakis A. Greek Annals of Ophthalmology 1994; 31 (2-3): 275-8. 3. Ανάλυση ασθενών με ραγοειδίτιδα που παραπέμφθηκαν σε ένα ειδικό κέντρο. Μαρκομιχελάκης Ν, Χρυσομαλάκου Ε, Καραβέλλα Μ, Θεοδοσιάδης Π, Παπαδόπουλος Γ, Παπαευθυμίου Ι, Σάββα Ε, Σαουάχνι Μ, Χατζηστεφάνου Κ, Σταματίνης Χ, Θεοδοσιάδης Γ. Οφθαλμολογικά Χρονικά 1998;8:43-55. 4. Αντιγόνα ιστοσυμβατότητας και διάμεση ραγοειδίτις (Προκαταρκτική μελέτη). Χατζηστεφάνου Κ, Παπαθωμά Π, Ζαφειράκης Π, Κοκολάκης Στ, Σακκάς Η, Μαρκομιχελάκης Ν. Οφθαλμολογικά χρονικά 1998;3:259-63. 5. Εισήγηση με θέμα «Εγχειρήσεις εξασθένισης του άνω λοξού». Τόμος εισηγήσεων, 34ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα 2001, 39-43. 6. Εισήγηση με θέμα «Σκλήρυνση κατά πλάκας και οφθαλμός». Τόμος εισηγήσεων, 41ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 2008, 163-8. 7. Εισήγηση με θέμα «Διπλωπία στη δυσθυρεοειδική οφθαλμοπάθεια». Τόμος εισηγήσεων, 46 ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό συνέδριο, Μεσσηνία 2013.
Aνακοινώσεις σε ελληνικά συνέδρια 1. Η εμπειρία μας από τη συμβολή της ψηφιακής αγγειογραφίας με ινδοκυανίνη στην αντιμετώπιση με ακτίνες laser της κρύφιας χοριοειδικής νεοαγγείωσης σε ασθενείς με σχετιζόμενη με την ηλικία εκφύλιση της ωχράς. Λαδάς ΙΔ, Παναγιωτίδης Δ, Μπαλτατζής Σ, Αναγνωστάκη Κ, Δρεβενίτσου Φ, Χατζηστεφάνου Κ, Θεοδοσιάδης ΓΠ. 29ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 1996. 2. Εφαρμογή φωτοπηξίας με ακτίνες laser με οδηγό τα ευρήματα της ψηφιακής αγγειογραφίας με ινδοκυανίνη στους ασθενείς με κρύφια χοριοειδική νεοαγγείωση και συνοδό αποκόλληση του μελάγχρου επιθηλίου. Προκαταρκτική μελέτη. Λαδάς ΙΔ, Παναγιωτίδης Δ, Μπαλτατζής Σ, Ρουβάς Α, Χατζηστεφάνου Κ, Θεοδοσιάδης ΓΠ. 29ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη 1996. 3. Ανάλυση ασθενών με ραγοειδίτιδα που παραπέμφθηκαν σε ένα ειδικό κέντρο. Μαρκομιχελάκης ΝΝ, Χρυσομαλάκου Ε, Καραβέλλα Μ, Θεοδοσιάδης Π, Παπαδόπουλος Γ, Παπαευθυμίου Ι, Σάββα Ε, Σαουάχνι Μ, Χατζηστεφάνου Κ, Σταματίνης Χ, Θεοδοσιάδης Γ. Ημερίδα Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας, Δεκέμβριος 1996. 4. Αντιγόνα ιστοσυμβατότητας και διάμεση ραγοειδίτις (Προκαταρκτική μελέτη). Ζαφειράκης Π, Παπαθωμά Π, Χατζηστεφάνου Κ, Κοκολάκης Στ, Σακκάς Η, Σπυροπούλου Μ, Μαρκομιχελάκης ΝΝ. Ημερίδα Ελληνικής Οφθαλμολογικής Εταιρείας Διεθνής ομάδα μελέτης για τη ραγοειδίτιδα, Μάιος 1998. 5. Χοληστερόλωση βολβού (σπινθηροβόλος σύγχυση) στον πρόσθιο θάλαμο. Παρουσίαση περιστατικού. Χατζηστεφάνου Κ, Μαρκομιχελάκης Ν, Παροικάκης Σ, Τζανέτου Κ, Παππά Ε, Πίτσας Χ, Μουγνάι Χ, Τζάντζαρη Α, Κουρής Τ. 37o Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Χαλκιδική, Ιούνιος 2004. 6. Ευαισθησία στην αντίθεση (contrast sensitivity) στο γλαύκωμα και την οφθαλμική υπερτονία. Χατζηστεφάνου Κ, Γεωργόπουλος Γ, Λαδάς Ι, Δαμανάκις Α, Τσικριπής Π, Θεοδοσιάδης Γ, Κουρής Τ, Χειμωνίδου Ε. 37o Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Χαλκιδική, Ιούνιος 2004. 26
7. Αμφοτερόπλευρη ψευδο-διαπυρηνική οφθαλμοπληγία και διαλείπουσα εξωτροπία σε ασθενή με χρόνια προїούσα εξωτερική οφθαλμοπληγία. Χειρουργική αντιμετώπιση. Χατζηστεφάνου Κ, Παπαδημητρίου Σ, Ταχμιτζή Α, Κουρής Τ, Μόσχος Μ. 38o Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Μύκονος, Μάιος 2005. 8. Χειρουργική αποσυμπίεση οφθαλμικού κόγχου για την αντιμετώπιση οφθαλμοπάθειας Graves. Κατσικέρης N, Πιαδίτης Γ, Χατζηστεφάνου Κ, Σολωμός Γ, Ιωάννου Η, Ανδρεόπουλος Ν, Κατσούλης Δ, Αντεριώτης Δ, Τριανταφύλλου Δ. 19 0 Πανελλήνιο Συνέδριο Στοματικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής, Αθήνα, Νοέμβριος 2005. 9. Αναστροφή της ετερόπλευρης οπίσθιας μετάθεσης έσω ορθού και βράχυνσης έξω ορθού για τη διόρθωση της δευτεροπαθούς εξωτροπίας. Χατζηστεφάνου Κ, Μόσχος Μ, Δρούτσας Κ, Τσαπάκης Σ, Κρασσάς Α, Χειμωνίδου Ε. 40ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα, Μάιος 2007. 11. Πρόσθια μετατόπιση ενδοκογχικού λίπους προσομοιάζουσα με διόγκωση ου δακρυικού αδένα. Ενα κλινικό σημείο της δυσθυρεοειδικής κογχοπάθειας. Χατζηστεφάνου Κ, Τσιάντα Ε, Παρασκευπουλος Θ, Τσάκωνας Γ, Παλαιολόγος Θ, Σαμαρά Χ, Πιαδίτης Γ, Μπαλτατζ ης Σ. 43 ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Θεσσαλονίκη, Μάιος 2010. 12. Επέμβαση τριών μυών για τη χειρουργική αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς εσωτροπίας μεγάλης γωνίας. Έκβαση μετά από μακροχρόνια παρακολούθηση. Χατζηστεφάνου Κ., Χειμωνίδου Ε., Δρούτσας Κ., Παρασκευόπουλος Θ., Λαδάς Ι. 44ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα, Μάιος 2011. 13. Οπίσθια διολίσθηση έσω ορθού μυός. Χειρουργική αντιμετώπιση τριών περιστατικών. Χατζηστεφάνου Κ., Τσάκωνας Γ., Παπαδόπουλος Κ., Παρασκευόπουλος Τ., Δάβου Σ., Λαδάς Ι. 44ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα, Μάιος 2011. 14. Eνα μόσχευμα για δύο λήπτες πρόδρομα αποτελεέσματα της descemet membrane endothelial keratoplasty (DMEK). Δρούτσας Κ., Dapena I., Χατζηστεφάνου Κ., Παπακωνσταντίνου Δ., Γεωργόπουλος Γ,. Melles G.R, Sekundo W. 44ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Αθήνα, Μάιος 2011. 27
14. Η τεχνική του ημιρρυθμιζόμενου ράμματος στην οπίσθια μετάθεση του κάτω ορθού μυός. Αποτελέσματα από μια σειρά δώδεκα ασθενών. Χατζηστεφάνου Κ., Σούκη Σ., Τσάκωνας Γ., Νικολοπούλου Α., Λαδάς Ι. 45ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Χαλκιδική, Μάιος 2012. 15. Πρόσθια ιογενής ραγοειδίτιδα. Εκδηλώσεις, επιπλοκές, κλινική πορεία. Συσχέτιση με ιδιοπαθή πρόσθια ραγοειδίτιδα Ανδριανόπουλος Κ, Μασέλος Σ, Καρδαρά Μ, Τριανταφυλλοπούλου Ι, Χατζηστεφάνου Κ, Αποστολόπουλος Μ, Λαδάς Ι, Μαρκομιχελάκης Ν. 45ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Χαλκιδική, Μάιος 2012. 16. Ετερόπλευρη επέμβαση βράχυνσης οπίσθιας μετάθεσης για την αντιμετώπιση της βρεφικής εσωτροπίας. Όψιμα μετεγχειρητικά αποτελέσματα. Χατζηστεφάνου Κ, Λαδάς Ι, Δρούτσας Κ, Σούκη Σ, Νικολοπούλου Α, Χειμωνίδου Ε. 46ο Πανελλήνιο Οφθαλμολογικό Συνέδριο, Μεσσηνία, Μαίος 2013. 28
Aναφορές εργασιών στη διεθνή βιβλιογραφία (citations) Εργασία υπ αριθμόν 1 (Αριθμός αναφορών 230): Vascular endothelial growth factor is sufficient to produce iris neovascularization and neovascular glaucoma in a non-human primate. Tolentino MJ, Miller JW Gragoudas ES, Chatzistefanou K, et al. Arch Ophthalmol 1996;114: 964-70. Impact factor (IF): 4.488 1. Kuroki M et al. J Clin Invest 1996; 98:1667-75. 2. Ferrara N. Eur J Cancer 1996; 32:2413-22. 3. Guyer, D.R. et al. 1996 Seminars in Ophthalmology 12 (1), pp. 10-13 4. Husain D et al. Ophthalmology 1997;104:1242-50. 5. Miller, J.W. et al. 1997 Diabetes/Metabolism Reviews 13 (1), pp. 37-50 6. Frank RN. Ophthalmic Res 1997;29:341-53. 7. Stehouwer CDA et al. Cardiovasc Res 1997;34:55-68 8. Schlingemann, R.O. et al. 1997 British Journal of Ophthalmology 81 (6), pp. 501-512 9. Miller, J.W. 1997 American Journal of Pathology 151 (1), pp. 13-23 10. Ferrara N et al. Endocr Rev 1997;18:4-25. (Review). 11. Okamoto, N. et al. 1997 American Journal of Pathology 151 (1), pp. 281-291 12. Aiello, L.P. 1997 Current Opinion in Ophthalmology 8 (3), pp. 19-31 13. Punglia, R.S. et al. 1997 Diabetes 46 (10), pp. 1619-1626 14. Pournaras, C.J. et al. 1997 Archives of Ophthalmology 115 (12), pp. 1553-1558 15. Amano, S. et al. 1998 Investigative Ophthalmology and Visual Science 39 (1), pp. 18-22 16. Chong NHV et al. Br J Ophthalmol 1998;82:1441-3. 17. Kozawa, T. et al. 1998 Journal of Japanese Ophthalmological Society 102 (11), pp. 731-738 18. Tolentino, M.J. et al. 1998 International Ophthalmology Clinics 38 (1), pp. 77-94 19. Tripathi RC et al. Ophthalmology 1998;105:232-7. 20. Inoue M et al. Ophthalmologica 1998;212:15-8. 21. Yang RH et al. J Pharmacol Exp Ther 1998;284:103-10 22. Chen KH et al. Invest Ophthalmol Vis Sci 1999;40:2627-32. 23. Dougher M et al. Oncogene 1999;18:1619-27. 24. Ferrara et al. 1999; Advances in Organ Biology 7:25-27. 25. Kim, I. et al. 1999 Investigative Ophthalmology and Visual Science 40 (9), pp. 2115-2121 26. Barile, G.R. et al. 1999 Current Eye Research 19 (3), pp. 219-227 27. Iwashita, K. et al. 1999 Journal of Japanese Ophthalmological Society 103 (6), pp. 415-424 28. Adamis, A.P. et al. 1999 Angiogenesis 3 (1), pp. 9-14 29. Lu, M. et al. 1999 Investigative Ophthalmology and Visual Science 40 (13), pp. 3281-3286 30. Ferrara N. Curr Topics Microbiol Immunol 1999;237:1-30. 31. Guangyu, L. et al. 2000 Chinese Ophthalmic Research 18 (5), pp. 430-432 32. Cui, J.Z. et al. 2000 Graefe's Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology 238 (4), pp. 326-333 33. Chakrabarti S et al. Diabetes 2000;16:393-407. 34. Philipp W et al. Invest Ophthalmol Vis Sci 2000;41:2514-22. 35. Sarrafizadeh R et al. DM-Dis Mon 2000;46:533-43. 36. Yu MJT et al. Growth factors 2000;17:4:301. 37. McMahon, G. 2000 Oncologist 5 (SUPPL. 1), pp. 3-10 38. Vidal, F. et al. 2000 Blood 95 (11), pp. 3387-3395 29
39. Campochiaro, P.A. 2000 Journal of Cellular Physiology 184 (3), pp. 301-310 40. Hackett SF et al. J Cell Physiol 2000;184:275-84. 41. Sarrafizadeh R et al. Expert Opin Ther Pat 2000;10:333-41. 42. Philipp, W. et al. 2000 Investigative Ophthalmology and Visual Science 41 (9), pp. 2514-2522 43. Chakrabarti-S et al. Diabetes-Metabolism Research and Reviews 2000;16;393-407. (IF:2.155) 44. Su, C.-Y. et al. 2000 Journal of Ocular Pharmacology and Therapeutics 16 (5), pp. 463-469 45. Joussen, A.M. et al. 2000 Spektrum der Augenheilkunde 14 (5), pp. 268-282 46. Schwesinger-C et al. Am J Pathol 2001;158:1161-72. (IF:6.043) 47. Hofman-P et al. Ophthalmic Res 2001;33:156-62. (IF: 0.733) 48. Funatsu-H et al. Retina -J Ret Vit 2001;21:469-77. (IF: 0740) 49. Augustin-AJ et al. Klinische Monatsblatter fur Augenheilkunde 2001;218:89-94. (IF:0.406) 50. Augustin-J et al. Ophthalmologe 2001;98:776-96. (IF: 0.536) 51. Ueda-H et al. Acta Histochemica et Cytochemica 2001;34:329-35. (IF: 0.879) 52. Huang-YQ et al. Thrombosis and Haemostasis 2001;86:1094-8. (IF: 4.379) 53. Pomilio, M. et al., 2002, Journal of Pediatric Endocrinology and Metabolism 15 (4), pp. 343-361 54. Ohno-Matsui, K. et al. 2002, American Journal of Pathology 160 (2), pp. 711-719 55. Tolentino, M.J. et al. 2002 American Journal of Ophthalmology 133 (3), pp. 373-385 56. Yang, R. et al. 2002 Hypertension 39 (3), pp. 815-820 57. Bainbridge J.W.B. et al. 2002 Gene Therapy 9 (5), pp. 320-326 58. Lu, M. et al. 2002 Ophthalmology Clinics of North America 15 (1), pp. 69-79 59. Wheatley, C.M. et al. 2002 British Journal of Ophthalmology 86 (6), pp. 696-700 60. Candido, R. et al. 2002 Diabetes/Metabolism Research and Reviews 18 (4), pp. 286-304 61. Augustin, A.J. et al. 2002 Klinische Monatsblatter fur Augenheilkunde 219 (9), pp. 631-643 62. Hu, D.-N. et al.2002 Journal of Glaucoma 11 (5), pp. 406-410 63. García De La Torre, N. et al. 2002 Clinical Endocrinology 57 (4), pp. 425-441 64. Tawara, A. et al. 2002 Graefe's Archive for Clinical and Experimental Ophthalmology 240 (2), pp. 144-153 65. Moravski, C.J. et al. 2003 American Journal of Pathology 162 (1), pp. 151-160 66. Shinkaruk, S. et al. 2003 Current Medicinal Chemistry - Anti-Cancer Agents 3 (2), pp. 95-117 67. Thomas, M. et al. 2003 Microscopy Research and Technique 61 (3), pp. 247-251 68. Mohan, K.C. et al. 2003 Journal of the Indian Medical Association 101 (8), pp. 471-476 69. Schmidt-Erfurth, U. et al. 2003 Investigative Ophthalmology and Visual Science 44 (10), pp. 4473-4480 70. Witmer, A.N. et al. 2004 Journal of Histochemistry and Cytochemistry 52 (1), pp. 39-52 71. Frank, R.N. 2004 New England Journal of Medicine 350 (1), pp. 48-58 72. Ton, N.C. et al. 2004 Current Pharmaceutical Design 10 (1), pp. 51-64 73. Gurelik, G. et al. 2004 Ophthalmic Surgery Lasers and Imaging 35 (2), pp. 94-102 74. Ruberte, J. et al. 2004 Journal of Clinical Investigation 113 (8), pp. 1149-1157 75. Dasgupta, P. 2004 Pharmacology and Therapeutics 102 (1), pp. 61-85 76. Kakizawa, H. et al. 2004 Metabolism: Clinical and Experimental 53 (5), pp. 550-555 77. Oshima, Y. et al. 2004 Journal of Cellular Physiology 199 (3), pp. 412-417 78. Kakizawa, H. et al. 2004 Hormone and Metabolic Research 36 (7), pp. 458-464 79. Ferrara, N. 2004 Endocrine Reviews 25 (4), pp. 581-611 80. Poulaki, V. et al. 2004 American Journal of Pathology 165 (2), pp. 457-469 81. Campochiaro, P.A. 2004 Expert Opinion on Biological Therapy 4 (9), pp. 1395-1402 82. Itakura, H. et al. 2004 Ophthalmology 111 (10), pp. 1880-1884 83. Wilkinson-Berka, J.L. 2004 Current Pharmaceutical Design 10 (27), pp. 3331-3348 84. Rudolf, M. et al. 2004 Klinische Monatsblatter fur Augenheilkunde 221 (12), pp. 1026-1032 85. Lei, C. et al. 2004 Chinese Ophthalmic Research 22 (6), pp. 623-625 86. Gragoudas, E.S. et al. 2004 New England Journal of Medicine 351 (27), pp. 2805-2816 87. Aparicio, S. et al. 2005 Biochemical and Biophysical Research Communications 326: 387-394 30
88. Adamis, A.P. et al. 2005 Retina 25 (2), pp. 111-118 89. Gaudreault, J. et al. 2005 Investigative Ophthalmology and Visual Science 46 (2), pp. 726-733 90. Moshfeghi, A.A. et al. 2005 Expert Opinion on Investigational Drugs 14 (5), pp. 671-682 91. Ng, E.W.M. et al. 2005 Canadian Journal of Ophthalmology 40 (3), pp. 352-368 92. Rosenfeld, P.J. et al. 2005 Ophthalmology 112 (6), pp. 1048-1053 93. Larsen, M. et al. 2005 Ugeskrift for Laeger 167 (35), pp. 3301-3305 94. Gonzales, C.R. 2005 Retina 25 (7), pp. 815-827 95. Katz, B. 2005 Ophthalmology 112 (10), pp. 1747-1757 96. Euswas, A. et al. 2005 Journal of the Medical Association of Thailand 88 (11), pp. 1582-1590 97. Moshfeghi, A.A. et al. 2005 Advanced Drug Delivery Reviews 57 (14 SPEC. ISS.), pp. 2047-2052 98. Simó, R. et al. 2006 Current Diabetes Reviews 2 (1), pp. 71-98 99. Ng, E.W.M. et al. 2006 Nature Reviews Drug Discovery 5 (2), pp. 123-132 100. Bremnes, R.M. et al. 2006 Lung Cancer 51 (2), pp. 143-158 101. Murata, M. et al. 2006 Current Eye Research 31 (2), pp. 171-180 102. Khazaei, M. et al. 2006 Clinica Chimica Acta 365 (1-2), pp. 206-210 103. Ng, Y.-S. et al. 2006 Experimental Cell Research 312 (5), pp. 527-537 104. Kline, C.L.B. et al. 2006 Int J Biochemistry and Cell Biology 38 (5-6), pp. 1004-1014 105. Luthra, S. et al. 2006 Retina 26 (5), pp. 512-518 106. Lutty, G.A. et al. 2006 Molecular Vision 12, pp. 532-580 107. D'Amico, D.J. 2006 Ophthalmology 113 (6), pp. 1001.e1-1001.e6 108. Khazaei, M. et al. 2006 Regulatory Peptides 135 (1-2), pp. 91-94 109. Lu, M. et al. 2006 Ophthalmology Clinics of North America 19 (3), pp. 323-334 110. Shams, N. et al. 2006 Ophthalmology Clinics of North America 19 (3), pp. 335-344 111. [No author name available] 2006 Ophthalmology 113 (9), pp. 1508.e1-1508.e25 112. Tolentino, M. 2006 Ophthalmology Clinics of North America 19 (3), pp. 393-399 113. Ng, E.W.M. et al. 2006 Annals of the New York Academy of Sciences 1082, pp. 151-171 114. Kaiser, P.K. 2006 American Journal of Ophthalmology 142 (4), pp. 660.e1-660.e10 115. Avery, R.L. et al. 2006 Ophthalmology 113 (10), pp. 1695.e1-1695.e15 116. Jorge, R. et al. 2006 Retina 26 (9), pp. 1006-1013 117. Itakura, M. et al. 2006 Folia Ophthalmologica Japonica 57 (12), pp. 871-876 118. Zhang, S.X. et al. 2007 Progress in Retinal and Eye Research 26 (1), pp. 1-37 119. Kaiser, P.K. 2007 Current Medical Research and Opinion 23 (3), pp. 477-487 120. Jonas, J.B. et al. 2007 Ophthalmic Research 39 (3), pp. 139-142 121. Wylegała, E. et al. 2007 Klinika Oczna 109 (1-3), pp. 94-96 122. Hayreh, S.S. et al. 2007 Progress in Retinal and Eye Research 26 (5), pp. 470-485 123. [No author name available] 2007 Ophthalmology 114 (9), pp. 1702-1712.e2 124. Gaudreault, J. et al. 2007 Retina 27 (9), pp. 1260-1266 125. Apte, RS et al (Macugen AMD Study Group). 2007 Ophthalmology: 114 (9): 1702-1712. 126. Lin, R.C. et al. 2007 International Ophthalmology Clinics 47 (1), pp. 117-137 127. Apte, R.S. 2008 Expert Opinion on Pharmacotherapy 9 (3), pp. 499-508 128. Bahar, I. et al. 2008 Cornea 27 (2), pp. 142-147 129. Ehlers, J.P. et al. 2008 Retina 28 (5), pp. 696-702 130. Rizzo, S. et al. Graefe's Archiv Clin Exp Ophthalmol 2008;246:837-842 131. Ju, M et al. 2008 Investigative Ophthalmology & Visual Science: 49 (2): 662-670 132. Wolf, S. 2008 Japanese Journal of Ophthalmology: 52 (6): 433-439. 133. Coote, MA et al. 2008 Journal of Glaucoma: 17 (7): 517-518 134. Moradian, S et al. 2008 Graefes Arch Clin Experimental Ophthalmology: 246 (12): 1699-1705. 135. Danovi, SA et al. 2008 British Medical Bulletin: 87 (1): 97-130. 136. Wakabayashi, T et al. 2008 Ophthalmology: 115 (9): 1571-1580. 137. Sang, DN et al. 2008 Diabetologia: 51 (9): 1570-1573. 138. Lucena D et al. 2008 Revista Brasileira de Oftalmologia 67:313-320. 31