5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 1

5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 1

Προβλήµατα από κατολισθήσεις στις εθνικές οδούς αποκτούν µεγάλη σηµασία λόγω του περιορισµένου οδικού δικτύου και του έντονου αναγλύφου της χώρας. Πολύ γνωστά παραδείγµατα αποτελούν οι κατολισθήσεις στην Εθνική Οδό Κορίνθου-Πατρών στην θέση Παναγοπούλα (1971, 1994), και στην Εθνική Οδό Αθηνών-Θεσσαλονίκης στην περιοχή Μαλακάσας το 1994. Η άµεση αποκατάσταση των καταστροφών αυτών ήταν επιτακτική ανάγκη και κρίσιµο πρόβληµα για ολόκληρη τη χώρα. Στο πλαίσιο µίας σωστής οργάνωσης και διαχείρισης προϊόντων εκσκαφών, σηµαντικά περιβαλλοντικά έργα όπως αποκατάσταση χωµατερών ή λατοµείων, µπορούν να γίνουν χωρίς µεγάλο οικονοµικό κόστος. Παράδειγµα επιτυχηµένης αξιοποίησης προϊόντων εκσκαφών αποτελεί η συνεργασία µεταξύ του Ενιαίου Σύνδεσµου ήµων και Κοινοτήτων Ν. Αττικής (Ε.Σ..Κ.Ν.Α.) και της Αττικό Μετρό ΑΕ για την αξιοποίηση µεγάλου µέρους των προϊόντων από το Μετρό Αθηνών, µε αποτέλεσµα την περιβαλλοντική αποκατάσταση ως προς τις χωµατουργικές εργασίες, της παλαιάς χωµατερής των Αθηνών στο Σχιστό. Η εταιρεία ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ ΑΕ είχε το πρόβληµα της απόθεσης των υλικών εκσκαφής (υψηλό κόστος, περιορισµένες θέσεις) και ο Ε.Σ..Κ.Ν.Α. είχε το πρόβληµα της κάλυψης της χωµατερής του Σχιστού µε έδαφος µεγάλου όγκου της τάξεως του 1000000m 3, που θα στοίχιζε κατ ελάχιστον δύο εκατοµµύρια Ευρώ. Έτσι ωφελήθηκαν οι δύο πλευρές και προφανώς το περιβάλλον. 2. ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ- ΒΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ 2.1 Γενικά Στα πλαίσια ενός προγράµµατος διαχείρισης, η προτεινόµενη προς ίδρυσιν τράπεζα πληροφοριών για προϊόντα εκσκαφών και λατοµείων, θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες για την φύση του έργου, την θέση του έργου, την ποιότητα των υλικών (εδαφικά προϊόντα: χάλικες, άµµος, ιλύς, άργιλος, ηµιβραχώδη: σχιστόλιθος κ.λ.π., βραχώδη: ασβεστόλιθος κ.λ.π.), τυχόν προδιαγραφές των υλικών, την ποσότητα των υλικών, την τιµή µονάδας εάν διατίθενται για πώληση και την ηµεροµηνία προσφοράς ή ζήτησης. Στα σχεδιαγράµµατα που ακολουθούν δίδεται µία αρχική εικόνα και απαραίτητα στοιχεία για την διαχείριση προϊόντων εκσκαφών και λατοµείων ανά Νοµό ή ήµο, οι οποίοι συνδέονται µεταξύ τους πανελλαδικά. Με τις νέες δυνατότητες που δίδονται µέσω των δικτύων ( ιαδίκτιο, ΟΤΕ) αντιλαµβάνεται κανείς ότι η µηχανοργάνωση ενός τέτοιου προγράµµατος έχει µεγάλο οικονοµικό ενδιαφέρον, αφού οι πιθανοί χρήστες ενός τέτοιου προγράµµατος εκτιµάται ότι θα είναι σε πρώτη φάση τουλάχιστον 20000 ενδιαφερόµενοι (Μηχανικοί, Εργολήπτες, Εκσκαφείς, Υπηρεσίες, Ιδιώτες). Σε δεύτερη φάση το σύστηµα θα έχει µεγαλύτερο αντικείµενο όταν γίνει ευρέως γνωστό. Στο Σχήµα 1 δίδεται η πιθανή δοµή µίας οργάνωσης και διαχείρισης προϊόντων εκσκαφών. Στο Σχήµα 2 δίδεται η κατάταξη και ο χαρακτηρισµός καταλληλότητας των υλικών. Στα Σχήµατα 3 και 4 δίδεται µία πιθανή οργάνωση ενός συστήµατος πώλησης µε πλειστηριασµό των προϊόντων εκσκαφής 2.2 Περιγραφή on-line Συστήµατος Πρόκειται για την κατασκευή µίας τράπεζας πληροφοριών και µίας web εφαρµογής. ηλαδή ένα σύστηµα λογισµικού στο οποίο όλοι οι ενδιαφερόµενοι θα έχουν πρόσβαση µέσω του διαδικτίου (µε σύνδεση dialup ή άλλο τρόπο) µε τα γνωστά προγράµµατα περιήγησης, όπως παραδείγµατος χάριν ο internet explorer. Η υποδοµή του συστήµατος θα αποτελείται από έναν data base server όπου θα υπάρχει η εφαρµογή που θα εξυπηρετεί τους συνδεδεµένους χρήστες. Η υποδοµή αυτή θα στεγάζεται σε κάποιον παροχέα υπηρεσιών διαδικτίων (ISP) και θα συντηρείται από οµάδα τεχνικών. 1. Προσφορά : Οι χρήστες που διαθέτουν υλικά θα καταχωρούν µέσω της εφαρµογής τα στοιχεία προσφοράς, όπως : Στοιχεία του έργου (τοποθεσία, άλλα χαρακτηριστικά), στοιχεία προσφέροντα, τρόπος επικοινωνίας, περιγραφή διατιθέµενων υλικών, κατηγορίες και προδιαγραφές υλικών, ποσότητες και ελάχιστη τιµή πώλησης (εάν είναι επιθυµητό) ανά κατηγορία υλικού, αρχική και τελική ηµεροµηνία διάθεσης. 2. Αξιολόγηση : Οι εξειδικευµένοι χρήστες (µηχανικοί), που αξιολογούν τα προσφερόµενα υλικά, θα τα κατατάσσουν σε καθορισµένες κατηγορίες ώστε να είναι πιο αποτελεσµατική η αναζήτησή τους 3. Αναζήτηση : Η εφαρµογή θα παρέχει δύο τρόπους αναζήτησης στους χρήστες. (α) Άµεση αναζήτηση. Ο χρήστης που ενδιαφέρεται για υλικά θα έχει την δυνατότητα 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 2

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΕΚΣΚΑΦΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΕΡΓΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΒΑΣΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΚΣΚΑΦΩΝ & ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ Προσφορά υλικών ΥΠΕΧΩ Ε,ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ, ΗΜΟΙ Ζήτηση υλικών Έλεγχος γεωτεχνικός µηχανικός περιβαλλοντολόγος µηχ. γεωλόγος Κατάτα ταξη-αξιολόγησηξιολόγηση ποσότητα Θέση, χρόνος διάθεσης Τιµή αν έχουν ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΚΣΚΑΦΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΠΙΘΑΝΟ ΙΚΤΥΟ ΙNTERNET, ΟΤΕ, κλπ Πληροφορίες για ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ, ΕΡΓΟΛΗΠΤΕΣ, ΕΤΑΙΡΙΕΣ, Ι ΙΩΤΕΣ Προγράµµατα: δηµόσια ιδιωτικά Προσδιορισµός- κατάταξη-αναζήτηση αναζήτηση Σχήµα 1. Οργάνωση και ιαχείριση Προϊόντων Εκσκαφών. Figure 1. Organization and Management of Excavation Materials. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 3

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΞΗ ΥΛΙΚΩΝ ΕΚΣΚΑΦΩΝ- ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ-ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΗ ΑΠΟ ΕΚΤΑ ΑΠΟ ΕΚΤΑ Απορρίµµατα γιά χωµατερές Ειδική Μέριµνα Επικίνδυνα Απορρίµµατα Άργιλος Ιλύς Αµµοχάλικα Ηµίβραχοι Βράχοι Λατοµεία ΟΚΙΜΕΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΓΑΙΩΝ ΚΑΤΑΤΑΞΗ-ΤΙΜΗ Σχήµα 2. Κατάταξη και Καταλληλότητα Υλικών Εκσκαφών. Figure 2. Classification and Suitability of Excavation Materials. ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΕΚΣΚΑΦΩΝ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ - ΔΙΚΤΥΟ - ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Νότια Ελλάδα Σωστή Νοµοθεσία ΥΠΕΧΩ Ε, κλπ Βόρεια Ελλάδα ΒΑΣΗ ΑΘΗΝΩΝ ΒΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ µέσω INTERNET, κλπ. ΒΑΣΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΝΟΤΙΕΣ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ ΒΟΡΕΙΕΣ ΝΟΜΑΡΧΙΕΣ Ζήτηση Προσφορά Ζήτηση Προσφορά ΗΜΟΙ - Ι ΙΩΤΕΣ ΗΜΟΙ - Ι ΙΩΤΕΣ Σχήµα 3. Οργάνωση Πλειστηριασµού Προϊόντων Εκσκαφών. Figure 3. Bidding Organization Flow Chart. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 4

ιάγραµµα συστήµατος Οργανισµοί χρήστες fax Κινητό Vpn link internet ISP network Web server Database server Σχήµα 4. ιάγραµµα Συστήµατος Βάσης εδοµένων. Figure 4. Diagram of the Database System. να καταχωρήσει τα χαρακτηριστικά των ζητούµενων υλικών: κατηγορία υλικού, ποσότητα, ελάχιστη-µέγιστη τιµή αγοράς. Αµέσως θα παρουσιάζονται στην οθόνη του όλες οι προσφορές που ταιριάζουν µε τα κριτήρια της ζήτησης και µέσα από συνεχή αλληλεπίδραση του χρήστη µε την εφαρµογή θα εντοπίζει υλικά και θα καταχωρεί την τελική του απόφαση. (β) Αυτόµατη αναζήτηση. Με αυτή την µέθοδο, αρχικά ο χρήστης θα καταχωρεί τα στοιχεία, θα κάνει αυτόµατα συνεχείς διασταυρώσεις δεδοµένων προσφοράς και ζήτησης. Όποτε ταιριάζει τέτοια στοιχεία, θα ειδοποιεί άµεσα τον χρήστη µέσω αποστολής e-mail ή fax ή ακόµη και µέσω SMS στο κινητό του χρήστη. 4. Πληροφορίες ιοίκησης : Η εφαρµογή θα παρέχει σε ειδική κατηγορία χρηστών (Νοµαρχίες, Υπουργεία) αναφορές (αναλυτικές στατιστικές) για την κίνηση των υλικών σύµφωνα µε κάποιες οµαδοποιήσεις, όπως π.χ. ανά περιοχή ή/και κατηγορία υλικού. Αυτή η δυνατότητα µπορεί να δώσει χρήσιµες πληροφορίες για τον προγραµµατισµό των υπηρεσιών. 5. Τέλος όσον αφορά την οικονοµική βιωσιµότητα ενός τέτοιου έργου, υπάρχουν αρκετοί και δοκιµασµένοι τρόποι. Ένας τρόπος είναι η πληρωµή τακτικής συνδροµής από τους χρήστες. Άλλος είναι η είσπραξη ποσοστού επί της αξίας των διακινούµενων υλικών µε ταυτόχρονη ελεύθερη πρόσβαση των χρηστών για καταθέσεις προσφοράς/ζήτησης. Στο Σχήµα 4 δίδεται διάγραµµα συστήµατος βάσης δεδοµένων. 3. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΓΑΙΩΝ Η σωστή διαχείριση µε κάποιο πρόγραµµα των προϊόντων εκσκαφής και λατοµείων, 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 5

δίδει παράλληλα µε τα προφανή οικονοµικά και περιβαλλοντικά οφέλη για το κράτος, την δυνατότητα να αποκτήσουν τιµή σχεδόν όλα τα εδαφικά ή βραχώδη προϊόντα, σύµφωνα µε την προσφορά, την ζήτηση και την καταλληλότητά τους. Η αγορά των προϊόντων αυτών µέσω διαδικτύου, µε ένα σύστηµα πλειστηριασµού µπορεί να οδηγήσει σε µία σηµαντική αγορά ή όπως θα λέγαµε ένα Χρηµατιστήριο Γαιών, µε περαιτέρω οικονοµικά οφέλη για όλους τους εµπλεκόµενους µε τα χωµατουργικά θέµατα. 4. ΤΕΛΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ Για την αξιοποίηση και διαχείριση των προϊόντων εκσκαφών προτείνεται να δηµιουργηθεί ένα πρόγραµµα διαχείρισης ή/και πώλησης προϊόντων. Ένα τέτοιο πρόγραµµα θα προσφέρει µεγάλα περιβαλλοντικά, οικονοµικά και κατασκευαστικά οφέλη στην χώρα µας. Στα πλαίσια ενός τέτοιου προγράµµατος, θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν ο νέος νόµος για το περιβάλλον που αφορά στα ζητήµατα εκσκαφών, απόθεσης, λατόµευσης και το οποίο θα ολοκληρωθεί σύντοµα. Σκοπός του άρθρου είναι να δώσει το έναυσµα για την µελέτη του προβλήµατος της διαχείρισης και αξιοποίησης προϊόντων εκσκαφών και λατοµείων. Θέτει µία σηµαντική πρόταση για την διαχείριση και εκµετάλλευση όλων των προϊόντων εκσκαφών, υπόψιν της επιστηµονικής κοινότητας, των Πανεπιστηµίων, των δηµοσίων φορέων και επιχειρηµατιών, µε την ελπίδα να προχωρήσει σύντοµα µια ολοκληρωµένη µελέτη και να υλοποιηθεί ένα τέτοιο πρόγραµµα στα πλαίσια της ανάπτυξης και της νέας περιβαλλοντικής συνείδησης της χώρας. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Γεωτεχνικής & Γεωπεριβαλλοντικής Μηχανικής, ΤΕΕ, Ξάνθη, 31/5-2/6/2006 6