Α Κείμενο: «Το πρόβλημα των σκουπιδιών» Εάν πάρετε ένα γεύμα σε πακέτο, σκεφτείτε τι θα γίνει με τη συσκευασία του. Χρησιμοποιείται μόνο μία φορά, όμως η διάρκεια ζωής της μπορεί να είναι όσο και η δική σας. Τέτοιου είδους απορρίμματα προστίθενται στον τεράστιο όγκο σκουπιδιών που ο καθένας μας πετάει κάθε χρόνο. Σήμερα τα απορρίμματα αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα, που αφορά ακόμα και τις πιο απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη. Το ανθρώπινο πρότυπο ζωής έχει αλλάξει πολύ κατά τη διάρκεια του τελευταίου αιώνα, όπως και τα σκουπίδια μας. Στα 1900 τα συσκευασμένα προϊόντα ήταν ελάχιστα και τα αγαθά είχαν διάρκεια. Σήμερα τα πάντα συσκευάζονται και ό,τι αγοράζουμε-από τα ρούχα μέχρι τα κινητά τηλέφωνα-γρήγορα γίνεται εκτός μόδας ή φθείρεται. Σε έναν κόσμο που η κατανάλωση είναι η κύρια δραστηριότητα, καθένας μας παράγει μέχρι έναν τόνο οικιακών απορριμμάτων το χρόνο. Στη σύγχρονη εποχή τα σκουπίδια περιλαμβάνουν μεγάλες ποσότητες πλαστικών-συνθετικά υλικά πολύ ανθεκτικά στην αποσύνθεση. Τα πλαστικά είναι πολύ χρήσιμα και δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας χωρίς αυτά. Όμως επειδή οι μικροοργανισμοί δεν μπορούν να τα αποικοδομήσουν, ποτέ δεν ανακυκλώνονται εντελώς. Τα πλαστικά αντικείμενα συχνά σπάνε σε μικρότερα κομμάτια, όμως τα κομμάτια αυτά μπορούν να παραμείνουν αναλλοίωτα για εκατοντάδες χρόνια. Εκτός από τα πλαστικά, τα οικιακά και βιομηχανικά απορρίμματα περιέχουν αναρίθμητα διαφορετικά υλικά, συχνά ανακατεμένα μεταξύ τους. Η ασφαλής απομάκρυνσή τους δεν είναι εύκολη. Η παραδοσιακή λύση της ταφής τους σε χωματερές προκαλεί προβλήματα, διότι τα απορρίμματα αποσυντίθενται μέσα στο έδαφος. Με τον τρόπο αυτό παράγονται επικίνδυνα αέρια και υγρά που μπορεί να διοχετευθούν σε ποτάμια. Μια εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η καύση τους σε ειδικούς αποτεφρωτήρες, όπου η θερμότητα θα μπορούσε να αξιοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Όμως, οι αποτεφρωτήρες είναι επίσης αμφισβητήσιμοι, επειδή απελευθερώνουν επικίνδυνους ρύπους στην ατμόσφαιρα αποικοδομώ: προκαλώ αποικοδόμηση, δηλαδή διάσπαση μιας ουσίας και πρόσκτησής της από ένα οικοσύστημα αποτεφρωτήρας: συσκευή που χρησιμοποιείται για αποτέφρωση, ολοκληρωτική καύση Β Ασκήσεις 1. Ποιες είναι οι λύσεις που έχουν προταθεί προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα των σκουπιδιών; Ποια είναι τα μειονεκτήματα που παρουσιάζουν; 1. Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο σε κάθε παράγραφο του κειμένου κι έπειτα να γράψετε την περίληψή του (80-100 λέξεις). 3. α) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ανάλογα με τα συστατικά τους (απλές, επαυξημένες, ελλειπτικές): Τα πλαστικά είναι χρήσιμα. Σήμερα τα απορρίμματα αποτελούν παγκόσμιο πρόβλημα. Ώρα μηδέν για το περιβάλλον. Όλοι πετούν σκουπίδια. Η ασφαλής απομάκρυνσή τους δεν είναι εύκολη. β) Να κλίνετε στον ενικό και πληθυντικό αριθμό τα παρακάτω ονοματικά σύνολα: το επιβλαβές σκουπίδι, η εναλλακτική λύση, ο τεράστιος όγκος. 4. α) Να βρείτε μια συνώνυμη για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου. β) συσκευάζονται, περιλαμβάνουν, ανακυκλώνονται, παραμείνουν, απελευθερώνουν.. Να γράψετε το α ενικό πρόσωπο ενεστώτα των παραπάνω ρημάτων. Να γράψετε το πρόθημα που χρησιμοποιήθηκε για να παραχθεί το κάθε ρήμα. Να γράψετε για κάθε πρόθημα ένα ρήμα ακόμα που έχει παραχθεί με αυτό.
Γ Παραγωγή λόγου Σε ένα κείμενο 3 παραγράφων να προτείνετε τρόπους με τους οποίους όλοι εμείς ως απλοί πολίτες μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε να μειωθεί ο όγκος των σκουπιδιών που μολύνουν το περιβάλλον. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΘΕΜΑΤΑ Γραπτών ανακεφαλαιωτικών προαγωγικών εξετάσεων περιόδου Μαΐου Ιουνίου 2007 στη Νεοελληνική Γλώσσα. Α ΚΕΙΜΕΝΟ: Από το βιβλίο «Νεοελληνική Γλώσσα» Α Γυμνασίου και την 3η ενότητα, το κείμενο 1 «Ας γνωρίσουμε τη Σαλαμίνα» (Το κείμενο δόθηκε σε φωτοτυπία) Β ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ: 1) Παρά την ανθρώπινη παρέμβαση, αυτή η φύση διατηρεί την ομορφιά της. Μπορείτε να επιβεβαιώσετε τη θέση αυτή με στοιχεία από το κείμενο [ 2,5 μονάδες] 2) Ποια είναι η θεματική περίοδος, ποια τα σχόλια λεπτομέρειες και ποια η περίοδος, κατακλείδα της πρώτης παραγράφου. Να δώσετε το περιεχόμενο αυτής της παραγράφου με ένα σύντομο πλαγιότιτλο. [ 2,5 μονάδες] 3) α) Στις παρακάτω προτάσεις αφού εντοπίσετε την ονοματική και τη ρηματική φράση να βρείτε τα υποκείμενα, αντικείμενα, κατηγορούμενα όπου υπάρχουν: (i) Η νότια πλευρά του νησιού ανταμείβει και τον πιο απαιτητικό. (ii) Το τοπίο γίνεται ξαφνικά άγριο με πυκνή βλάστηση. β) Ξαναγράψτε την πρόταση (ii) βάζοντας το ρήμα σε όλους τους χρόνους στο πρόσωπο και τη φωνή που είναι. [ 2,5 μονάδες] 4) α) Εντοπίστε τέσσερις (4) σύνθετες λέξεις από το κείμενο και αναλύστε τες στα συνθετικά τους. β) Να σχηματίσετε από τα ρήματα εκπαιδεύω και μαγειρεύω από ένα παράγωγο ουσιαστικό για το καθένα που να δηλώνει το πρόσωπο. [ 2,5 μονάδες] ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Πέρσι το καλοκαίρι πήγατε διακοπές σε ένα αιγαιοπελαγίτικο νησί. Γράψτε γράμμα σε ένα φίλο σας και προσπαθήστε να τον πείσετε να πάει και αυτός διακοπές στο ίδιο νησί. Την επιχειρηματολογία σας να την αναπτύξετε σε ένα κείμενο δυο παραγράφων. [ 10 μονάδες]
Κείμενο: Τρώγοντας και μαθαίνοντας. Εφημερίδα ελευθεροτυπία ενότητα 4η Φροντίζω για την διατροφή και την υγεία μου σελίδα 59-80 Ερωτήσεις Για ποιο λόγο σε κάποια σχολεία της Ιταλίας γίνεται προσπάθεια να εισαχθούν στα σχολικά γεύματα και φαγητά από άλλες χώρες; 2. Να εντοπίσετε τα βασικά μέρη της πρώτης παραγράφου και να γράψετε τον πλαγιότιτλό της. 3. «Αφορμή στάθηκε η απόφαση., γάλα και φυσικούς χυμούς φρούτων». Να χωρίσετε το παραπάνω απόσπασμα σε προτάσεις και να τις χαρακτηρίσετε (κύριες,δευτερεύουσες) 4. α) αιώνιο εχθρό,υγιεινά γεύματα, βλαβερά τρόφιμα. Να αντικαταστήσετε τα επίθετα με συνώνυμά τους..β) σχολικός, εθνικός, μεσογειακός,πολέμιος, ειδικός παραδοσιακός. Από ποιες λέξεις παράγονται τα παραπάνω επίθετα; 5. Σε τρεις παραγράφους να εξηγήσετε για ποιους λόγους οι νέοι προτιμούν το φαγητό των fast food αντί του σπιτικού μαγειρεμένου φαγητού και να εκφράσετε τη γνώμη σας για το αν ωφελούνται από αυτό ή όχι.
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Τα ταξίδια αποτελούν μία από τις σπουδαιότερες και ωραιότερες μορφές ψυχαγωγίας του ανθρώπου. Με τα ταξίδια πρώτα πρώτα ερχόμαστε σε επαφή με ξένους τόπους και πολιτισμούς, γνωρίζουμε τις συνήθειες, τις αντιλήψεις και τον τρόπο ζωής άλλων λαών, μαθαίνουμε και διδασκόμαστε απ αυτούς αλλά και κατανοούμε τη συμβολή τους στη δημιουργία του πολιτισμού. Όμως και όταν ταξιδεύουμε μέσα στην ίδια τη χώρα μας ωφελούμαστε. Γνωρίζουμε καλύτερα τους ανθρώπους του λαού μας, τα διαφορετικά ήθη και έθιμά τους και ανακαλύπτουμε τις ποικίλες ιστορικές, αρχαιολογικές και φυσικές ομορφιές του τόπου μας. Το ταξίδι είναι άλλωστε μία σπουδαία ευκαιρία να καλλιεργήσουμε το πνεύμα μας και να ενεργοποιήσουμε την κρίση, τη φαντασία και την αντίληψή μας. Ταυτόχρονα οι κάθε είδους συγκινήσεις που μας προσφέρει και το γεγονός ότι μας απομακρύνει από τις έγνοιες και το άγχος της καθημερινότητας γεμίζουν την ψυχή μας με δύναμη, ζωντάνια και αισιοδοξία. Γι αυτό λοιπόν οι άνθρωποι πάντα ταξίδευαν και θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν, αφού γνωρίζουν καλά ότι δεν υπάρχει πιο ευχάριστος και απολαυστικός τρόπος για να μάθει, να καλλιεργηθεί και να ψυχαγωγηθεί κάποιος από το ταξί Β.ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 1.α) Να αναλύσετε τη δομή της παραγράφου (μονάδες 1,5) β) Να βρείτε έναν τίτλο για το κείμενο (μονάδα 1) 2. Τί μας προσφέρουν τα ταξίδια, σύμφωνα με το κείμενο (μονάδες 2,5) 3. α) Να χαρακτηρίσετε συντακτικώς τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου.(μονάδα 1) β) Να κάνετε την παρακάτω αντιστοίχιση. Στις λέξεις της αριστερής στήλης αντιστοιχούν περισσότεροι από ένας όροι της δεξιάς στήλης. (μονάδα 1) α) προφορικός λόγος 1.οργανωμένος 2. διακρίνεται για τη φροντισμένη σύνταξη και το επιμελημένο λεξιλόγιο 3. αυθόρμητος 4. πυκνός 5. εμπλουτίζεται από χειρονομίες, εκφράσεις του προσώπου, επιτονισμό κτλ β) γραπτός λόγος 6.τυπικός 7. αναλυτικός 8. άμεσος γ) Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως προς τη δομή (απλές, σύνθετες, επαυξημένες, ελλειπτικές) (μονάδα 1) 1. Να καλλιεργήσουμε το πνεύμα μας 2. Μια σπουδαία ευκαιρία 3. Τα ταξίδια γεμίζουν τη ψυχή μας με δύναμη, ζωντάνια και αισιοδοξία 4. Γνωρίζουμε καλύτερα τους ανθρώπους του λαού μας δ) Να αντιστοιχίσετε τα επίθετα της αριστερής στήλης με τα κατάλληλα ουσιαστικά της δεξιάς στήλης ( κάνοντας και τις απαιτούμενες αλλαγές) (μονάδα 1) Διδακτικός Εποπτικός Χαρισματικός Παθητικός Εκπαιδευτικός Ποιοτικός δέκτης δραστηριότητα ώρα μαθητής βιβλίο μέσα -κατεβάζω, εξασφαλίζω, τρελαίνω, αρχίζω : να προσδιοριστούν η προέλευση και ο σχηματισμός των τύπων. (μονάδα 1) Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ: Κάνατε πρόσφατα μία εκδρομή-ταξίδι με τους γονείς σας σε κάποιο μέρος. Να περιγράψετε τις εντυπώσεις και τα συναισθήματά σας. (μονάδες 10)