«ΟΙ ΑΠΟΦΔΙ ΣΧΝ ΠΟΤΓΑΣΧΝ ΣΗ Α..ΠΑΙ.Σ.Δ. Δ ΥΔΗ ΜΔ ΣΗΝ ΥΡΗΗ ΣΧΝ ΒΙΧΜΑΣΙΚΧΝ ΣΔΥΝΙΚΧΝ ΣΗΝ ΓΙΓΑΚΑΛΙΑ ΣΧΝ ΜΑΘΗΜΑΣΧΝ ΣΟΤ ΣΟ ΔΡΓΑΣΗΡΙΟ ΦΤΙΚΗ» Απμακόλαρ ηέθανορ Δ.Τ.Π (Δηδηθό Τερληθό Πξνζσπηθό) (M.Sc) Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ. Αλώηαηε Σρνιή Παηδαγσγηθήο & Τερλνινγηθήο Δθπαίδεπζεο armakolas@otenet.gr Πεπίλητη Σην πξψην κέξνο ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη νη αξρέο ηεο κάζεζεο ησλ ελειίθσλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο απνηειεζκαηηθήο κάζεζεο, ν ελλνηνινγηθφο νξηζκφο ηεο βησκαηηθήο κάζεζεο,ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο ζηελ βησκαηηθή κάζεζε, ν εθπαηδεπηήο θαη ν ξφινο ηνπ.σθνπφο ηεο εξγαζίαο είλαη ε θαηαγξαθή θαη ε δηεξεχλεζε ησλ απφςεσλ ησλ ζπνπδαζηψλ ηεο Α.Σ.ΠΑΘ.Τ.Ε γηα ηνπο θαζεγεηέο ηνπο, ζρεηηθά κε ηελ ρξήζε ζπκκεηνρηθψλ βησκαηηθψλ ηερληθψλ γηα ηελ πνηνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε εθαξκνγή καζεζηαθνχ πεξηβάιινληνο..ο πιεζπζκφο ηεο έξεπλαο καο απνηειείηαη απφ 126 ζπνπδαζηέο ηεο Α.Σ.ΠΑΘ.Τ.Ε.. Οη ζπνπδαζηέο είλαη πξνπηπρηαθνί θαη παξαθνινχζεζαλ ην εξγαζηήξην Φπζηθήο. Σην δεχηεξν κέξνο ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη ηα απνηειέζκαηα έξεπλαο 1.ΔΙΑΓΧΓΗ Οη ζπνπδαζηέο ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ όληαο ζε έλα «ηππηθήο εθπαηδεπηηθήο νξγάλσζεο» όπσο ην αλαθέξεη ν Jαrvis (2004) ηξηηνβάζκην ίδξπκα, δελ παύεη λα είλαη ελήιηθεο θαη ρξεηάδνληαη ηδηαίηεξε πξνζέγγηζε θαη αληηκεηώπηζε κε βάζε ηηο αξρέο κάζεζεο ελειίθσλ όπσο πεξηγξάθνληαη δηεμνδηθά παξαθάησ ζύκθσλα κε ηνλ Rogers A.(1999).Σηελ παξνύζα εξγαζία επηδηώθεηαη λα θαηαγξαθνύλ θαη λα ζπλδεζνύλ νη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ γηα ηνπο θαζεγεηέο ηνπο, γηα ηε ρξήζε ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ, γηα ηε ρξήζε παξαδνζηαθώλ κεζόδσλ δηδαζθαιίαο, θαη γηα ηελ πνηνηηθόηεξε θαη απνηειεζκαηηθόηεξε εθαξκνγή καζεζηαθνύ πεξηβάιινληνο. 2. Η ΒΙΧΜΑΣΙΚΗ ΜΑΘΗΗ 2.1 Σο εννοιολογικό πλαίζιο ηηρ βιυμαηικήρ μάθηζηρ Τν ελλνηνινγηθό πιαίζην ηεο βησµαηηθήο µάζεζεο (Illeris, 2007) άπηεηαη ηεο εµπεηξηθήο αλαδήηεζεο ησλ εθπαηδεπηηθώλ απαξρώλ πνπ νξίδνπλ θαη νξίδνληαη από ηελ αλαθνξά ηνπ ελήιηθα εθπαηδεπόµελνπ ζε θάζε µαζεζηαθή δηαδηθαζία. Πξόθεηηαη γηα ηελ εµπεηξηθή εθπαίδεπζε ελειίθσλ (Κόθθνο, 2005, ζει. 4) πνπ εµπεξηέρεη θάζε ζρεδηαζµέλε δξάζε γηα µάζεζε. Η βησκαηηθή κάζεζε δίλεη έκθαζε ζην ζεκαληηθό ξόιν πνπ παίδεη ε εκπεηξία ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο. Αληί ηεο απνκλεκόλεπζεο πιεξνθνξηώλ πξνηείλεη ηελ αλαδήηεζε λνήκαηνο. Δπηδηώθεη ηε δηαλνεηηθή θαη ζπλαηζζεκαηηθή θηλεηνπνίεζε
ηνπ ζπνπδαζηή, ζηνρεύνληαο ζηελ εμέιημε ηεο λνεηηθήο θαη ζπγθηλεζηαθήο δηεξγαζίαο. «Η έθζεζε ζε µηα εµπεηξηθή ζρέζε πξνθξίλεη µηα αλαζηνραζηηθή εµβάζπλζε θαη ελζαξξύλεη ηελ αλάπηπμε λέσλ ηξόπσλ ζθέςεο πνπ ζπδεηνύλ ην πέξαζµα ζε λέεο θξίζεηο. Τν βησµαηηθό ζπλερέο πινπηίδεη ηε ζπλάληεζε ηνπ εθπαηδεπόµελνπ µε ηηο ςπρνινγηθέο ηνπ δηεξγαζίεο θαη αθνύ θαζαξζεί από ηηο πξόηεξεο ζρεµαηνπνηήζεηο αθνινπζεί µηα πξνζσπηθή πνξεία πξνο ηε λέα µάζεζε» (Μπαθηξηδήο, 2002). 2.2 Οι απσέρ ηηρ βιυμαηικήρ μάθηζηρ Οη θπξηόηεξεο αξρέο ηεο βησκαηηθήο κάζεζεο ζα κπνξνύζαλ λα ζπλνςηζηνύλ σο εμήο: 1. Η βησκαηηθή κάζεζε αμηνπνηεί ηα βηώκαηα ησλ ζπνπδαζηώλ ή πξνθαιεί λέα βηώκαηα. 2. Δλζαξξύλεη ηνλ ζπνπδαζηή λα ζπκκεηέρεη ελεξγεηηθά ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο θαη λα νηθεηνπνηείηαη ην ζέκα πνπ πξνζεγγίδεη κέζσ ηεο επέλδπζεο πξνζσπηθνύ ελδηαθέξνληνο ζ' απηό. 3. Τνλ πξνηξέπεη λα εξεπλά, λ' αλαθαιύπηεη, λα ελεξγνπνηεί ηε θαληαζία ηνπ θαη ηε δεκηνπξγηθόηεηα ηνπ. 4. Πξνηείλεη ηελ αλαδήηεζε ή ηε δεκηνπξγία λνήκαηνο αληί ηεο απνκλεκόλεπζεο πιεξνθνξηώλ. 5. Σηνρεύεη ζηελ νινθιήξσζε ηεο λνεηηθήο θαη ζπγθηλεζηαθήο δηαδηθαζίαο, θηλεηνπνηώληαο ην ζπνπδαζηή δηαλνεηηθά θαη ζπλαηζζεκαηηθά, αθνύ είλαη παξαδεθηό όηη ε κάζεζε βαζίδεηαη ζηε ζρέζε θαη ηελ αιιειεπίδξαζε γλώζεο θαη ζπλαηζζεκαηηθώλ δηεξγαζηώλ. 6. Βνεζά ην ζπνπδαζηή λα αληηιεθζεί ην ξόιν ησλ θνηλσληθώλ, νηθνλνκηθώλ, ηζηνξηθώλ θαη πνιηηηζκηθώλ παξαγόλησλ ζηε δηακόξθσζε ηνπ θνηλσληθνύ γίγλεζζαη θαη λα ζπλεηδεηνπνηήζεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν νη θνηλσληθέο ζπληζηώζεο ζπλαληώληαη κε ηελ πξνζσπηθή ηνπ ηζηνξία (Postle, 1993, 36). 7. Πξνσζεί ηελ απηνγλσζία ηνπ ζπνπδαζηή. 2.3 Δκπαιδεςηικέρ ηεσνικέρ ζηην βιυμαηική μάθηζη Γηα λα ζεσξεζεί όηη ε βησκαηηθή εθπαίδεπζε επηθέξεη κάζεζε, ζα πξέπεη νη ζπκκεηέρνληεο λα εκπιέθνληαη ελεξγά ζηελ όιε δηαδηθαζία, δειαδή λα νδεγνύληαη ζηελ πξάμε, θαη έπεηηα ζην ζηνραζκό όζσλ έπξαμαλ (Jackson L. & Caffarella R., 1994, ζ. 8). Γηα λα κπνξέζεη ν εθπαηδεπηήο λα αληαπνθξηζεί απνηειεζκαηηθά ζε έλαλ ηέηνην ξόιν ππάξρεη έλα πιήζνο κεζόδσλ θαη ηερληθώλ πνπ ηνπ επηηξέπνπλ λα πξνθαιέζεη ηηο θαηάιιειεο καζεζηαθέο εκπεηξίεο ζηνπο εθπαηδεπόκελνπο. Η επηινγή ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ γηα κηα δηδαθηηθή ελόηεηα είλαη απνηέιεζκα κηαο ζπλδπαζκέλεο εθηίκεζεο: -ηνπ ηύπνπ ησλ επηδησθόκελσλ απνηειεζκάησλ από ηνπο δηαηππσκέλνπο ζηόρνπο ηεο δηδαθηηθήο ελόηεηαο (απόθηεζε γλώζεσλ, αλάπηπμε ηθαλνηήησλ, δηακόξθσζε ζηάζεσλ), -ηνπ δηαζέζηκνπ δηδαθηηθνύ ρξόλνπ, - ησλ δπλαηνηήησλ εθαξκνγήο θάζε ηερληθήο, αλάινγα κε ηελ δηαζέζηκε ππνδνκή,
-ηεο επρέξεηαο ησλ αληίζηνηρσλ εθπαηδεπηώλ θαη ηεο εμνηθείσζεο ηνπο κε ηελ αληίζηνηρε ηερληθή (Γηαλλαθνπνύινπ Δ.,2003). Οη ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο ζηελ βησκαηηθή κάζεζε είλαη: Η νκαδηθή εξγαζία- ε πξαθηηθή άζθεζε- ε επίδεημε αληηθεηκέλνπ- εξσηήζεηο απαληήζεηο - ε ζπδήηεζε- ν θαηαηγηζκόο ηδεώλ- ε κειέηε πεξίπησζεο-ην παηρλίδη ησλ ξόισλ-ε πξνζνκνίσζε-ε ηερληθή ηεο ιύζεο ηνπ πξνβιήκαηνο-ε απηνθαηεπζπλόκελε κάζεζε -ζπλέληεπμε από εηδηθό- ε άληιεζε εκπεηξίαο από έλαλ νξγαληζκό. 3. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΔΡΔΤΝΑ 3.1. Ανηικείμενο ηηρ έπεςναρ Αληηθείκελν ηεο έξεπλαο απνηειεί ε δηεξεύλεζε ησλ απόςεσλ ησλ ζπνπδαζηώλ ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ ζε ζρέζε κε ηε ρξήζε ησλ βησκαηηθώλ ηερληθώλ ζηε δηδαζθαιία ησλ καζεκάησλ πνπ παξαθνινπζνύλ ζηε ζρνιή ηνπο. 3.2. σεδιαζμόρ και Γιεξαγυγή ηηρ Έπεςναρ Ο ζρεδηαζκόο θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ηεο παξνύζαο έξεπλαο ζα βαζηζηεί ζηε κειέηε ηεο βηβιηνγξαθίαο ζρεηηθά κε ηε κεζνδνινγία ηεο δηεξεύλεζεο εθπαηδεπηηθώλ αλαγθώλ θαη ηεο έξεπλαο γεληθόηεξα (Cohen & Manion,1994). Υπό ην πξίζκα ησλ πξναλαθεξζέλησλ,πξνζδηνξίζηεθε ν ζθνπόο ηεο έξεπλαο,δηαηππώζεθαλ ηα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα θαη επηιέρηεθε ε κεζνδνινγία. 3.3. κοπόρ ηηρ έπεςναρ Σθνπόο ηεο έξεπλαο είλαη ε θαηαγξαθή ησλ απόςεσλ ησλ ζπνπδαζηώλ ζρεηηθά κε ηε ρξήζε βησκαηηθώλ θαη εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ από ηνπο εθπαηδεπηέο ηνπο. 3.4. Δπεςνηηικά επυηήμαηα Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ. σο πξνο ηε ρξήζε ησλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ ζην πιαίζην δηδαζθαιίαο ησλ καζεκάησλ ηεο ζρνιήο ηνπο εμαξηώληαη από ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ζε ζρέζε κε ην ξόιν ηνπ Καζεγεηή ζην πιαίζην πινπνίεζεο ησλ καζεκάησλ ηνπο κε ρξήζε ζπκκεηνρηθώλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ εμαξηώληαη από ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ζε ζρέζε κε ηε ρξήζε παξαδνζηαθώλ θαη ελεξγεηηθώλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ ζην πιαίζην πινπνίεζεο ησλ καζεκάησλ εμαξηώληαη από δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ζε ζρέζε κε ηελ πνηόηεηα θαη απνηειεζκαηηθόηεηα ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζην πιαίζην πινπνίεζεο ησλ καζεκάησλ εμαξηώληαη από ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά.
3.5. Η μέθοδορ ηηρ έπεςναρ Η κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ ζπιινγή ησλ επξεκάησλ είλαη ε θιαζηθή επηζθόπεζε (Cohen & Manion, 1994). Ωο ηερληθό εξγαιείν γηα ηελ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ ζα ρξεζηκνπνηεζεί ην εξσηεκαηνιόγην, δηόηη θξίλεηαη ην πην ζπκβαηό εξγαιείν κε ηηο ζπλζήθεο πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ε έξεπλα.. Ο πιεζπζκόο ηεο έξεπλαο καο απνηειείηαη από 126 ζπνπδαζηέο ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ.. Οη ζπνπδαζηέο είλαη πξνπηπρηαθνί θαη παξαθνινύζεζαλ ην εξγαζηήξην Φπζηθήο. Γηα ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε θαη επεμεξγαζία ησλ δεδνµέλσλ ηνπ πιεζπζκνύ ηεο έξεπλάο µαο ρξεζηκνπνηήζεθε ην πην γλσζηό πξόγξακκα ζηηο θνηλσληθέο επηζηήκεο ην SPSS (Statical Package for the Social Sciences). 3.6 Γομή Δπυηημαηολογίος - Καηηγοπίερ Δπυηήζευν H δνκή ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ παξνπζηάδεη ηελ παξαθάησ δνµή: - Πεξηιακβάλεη εξσηήζεηο αλαθνξηθά µε ηε θπζηνγλσκία ησλ εθπαηδεπηηθώλ (ζρεηηθέο µε ηα πξνζσπηθά ηνπο ζηνηρεία θαη ζρεηηθέο µε ηηο ζπνπδέο ηνπο. - Δξσηήζεηο γηα ηηο απόςεηο ηνπο γηα ηηο αξρέο κάζεζεο ελειίθσλ θαη ην ξόιν ηνπ εθπαηδεπηή. - Αθνινύζσο ζπκπεξηιακβάλνληαη εξσηήζεηο ζρεηηθά µε ηηο αληηιήςεηο ηνπο γηα ηηο βησκαηηθέο ζπµµεηνρηθέο ηερληθέο θαη ην ξόιν πνπ απηέο δηαδξακαηίδνπλ θαηά ηελ πξνζέγγηζε θάζε γλσζηηθνύ αληηθεηκέλνπ. - Τέινο, αθνινπζνύλ ζεηξά εξσηήζεσλ ζρεηηθά µε ηηο απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ βησκαηηθώλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ. 4. ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ 4.1 Γημογπαθικά σαπακηηπιζηικά -Τα εξσηεκαηνιόγηα δόζεθαλ ζε 120 ζπνπδαζηέο: 52 (43.3%) άλδξεο θαη 68 (56.7%) γπλαίθεο. Τν 70% ησλ εξσηεζέλησλ είραλ ειηθία 19-29 εηώλ, ην 23.3% είραλ ειηθία 30-39 εηώλ θαη ην 6.7% ήηαλ κεγαιύηεξνη από 40 εηώλ. Τν 93.3% ησλ ππνθεηκέλσλ ήηαλ πξσηνεηήο β εμακήλνπ, θαη ην 6.7% ήηαλ πεκπηνεηήο ζην πηπρίν.τν 60% ησλ ζπνπδαζηώλ δελ εξγάδνληαλ. Τν 26.7% είρε πιήξε απαζρόιεζε, ελώ ην 13.3% είρε κεξηθή απαζρόιεζε. 4.2. ύγσπονοι μέθοδοι επιμόπθυζηρ Δλδεηθηηθά παξνπζηάδνληαη κεξηθά από απνηειέζκαηα ηεο κνλνκεηαβιεηήο αλάιπζεο ησλ εξσηήζεσλ ηνπ Β Μέξνπο ηνπ Δξσηεκαηνινγίνπ κε ηελ ζεηξά θαη ηελ αξίζκεζε πνπ εκθαλίδνπλ ζην εξσηεκαηνιόγην, θαζώο θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο δηκεηαβιεηήο αλάιπζεο ζηηο πεξηπηώζεηο πνπ παξνπζηάδεηαη ζηαηηζηηθή ζεκαληηθόηεηα. Σηελ εξώηεζε 14: «Είζηε ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηε ρξήζε ησλ πξναλαθεξφκελσλ εθπαηδεπηηθψλ ηερληθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο ζαο;», νη ζπνπδαζηέο θαίλεηαη λα είλαη ηθαλνπνηεκέλνη από ηε ρξήζε ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ ζηε δηδαζθαιία ηνπο ζε πνζνζηό 76.7%. Σηαηηζηηθή ζεκαληηθόηεηα παξαηεξήζεθε ζηελ εξώηεζε θαη ζηελ: ειηθία (p =0,00), πξνθύπηεη όηη όινη νη ζπνπδαζηέο είλαη ηθαλνπνηεκέλνη εθηόο από έλα πνζνζηό 28% πνπ αλήθεη ζηελ θαηεγνξία 19-29 εηώλ
πνπ δελ είλαη ηθαλνπνηεκέλνη από ηε ρξήζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ. Σηελ εξώηεζε 15: «Πνηεο απφ ηηο παξαθάησ βησκαηηθέο ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο γλσξίδεηε;», δόζεθαλ νλνκαζηηθά 7 ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο θαη εξσηήζεθαλ πνηεο γλώξηδαλ. Η πην γλσζηή ηερληθή είλαη «νη νκάδεο εξγαζίαο» 70%, θαη αθνινύζσο νη «εξσηήζεηοαπαληήζεηο» 63.3%. Από ηελ δηκεηαβιεηή αλάιπζε, ζηαηηζηηθή ζεκαληηθόηεηα (p<0.05) παξαηεξήζεθε ζηελ εξώηεζε θαη ζην θύιν (p=0.001).σηελ εξώηεζε 16: «Πνηεο απφ ηηο βησκαηηθέο ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο ρξεζηκνπνηνχλ νη εθπαηδεπηέο;», ην 80% ησλ ππνθεηκέλσλ ζεσξεί πσο ε ρξήζε ησλ ηερληθώλ γίλεηαη ζπλδπαζηηθά. Σηαηηζηηθή ζεκαληηθόηεηα παξαηεξήζεθε ζηελ αηηηνιόγεζε ηεο επηινγήο γηα ηε ρξήζε εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ ζε ζρέζε κε :ηκήκα θνίηεζεο (p=0.036). Οη 96 ζπνπδαζηέο από ηνπο 112 πνπ απάληεζαλ αλέθεξαλ ζπλδπαζκό ηερληθώλ. Σηελ εξώηεζε 30: «Θεσξείηε πσο κέζα απφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ βησκαηηθψλ ζπκκεηνρηθψλ ηερληθψλ ζα βειηησζεί ε πνηφηεηα ηεο δηδαζθαιίαο ζαο;», «πάξα πνιύ» απάληεζαλ 48, «πνιύ» απάληεζαλ 48, «κέηξηα» απάληεζαλ 16 θαη «θαζόινπ» απάληεζαλ 4 ππνθείκελα. Από ηελ επεμεξγαζία ηεο δηκεηαβιεηήο, ζηαηηζηηθή ζεκαληηθόηεηα (p<0.05) παξαηεξήζεθε αλάκεζα ζηελ εξώηεζε θαη ζην: έηνο θνίηεζεο (p =0,027). 5.ΤΝΘΔΗ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΧΝ- ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Η έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ηε δηεξεύλεζε ησλ απόςεσλ ησλ ζπνπδαζηώλ ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΔ. γηα ηε ρξήζε ησλ βησκαηηθώλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ, άληιεζε δεδνκέλα πνπ ζπγθιίλνπλ ζηα εμήο : Οη ζπνπδαζηέο ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΔ. ζηελ πιεηνςεθία ηνπο γλσξίδνπλ ηηο ζπκκεηνρηθέο βησκαηηθέο ηερληθέο θαη ζέινπλ λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζηελ εθπαίδεπζε ηνπο. Οη ζπνπδαζηέο πηζηεύνπλ όηη νη εθπαηδεπηέο εθαξκόδνπλ, όρη όζν ζα έπξεπε αιιά θαηά βνύιεζε θαη απνζπαζκαηηθά ηηο ζπκκεηνρηθέο ηερληθέο. Οη λένη κε δηάζεζε θαη γλώζεηο ηηο ρξεζηκνπνηνύλ ν θαζέλαο κε ηνλ δηθό ηνπ ηξόπν, πνιύ πεξηζζόηεξν από ηνπο κεγαιύηεξνπο ζε ειηθία θαζεγεηέο. Η θηλεηνπνίεζε ησλ εθπαηδεπνµέλσλ θαηά ηε µαζεζηαθή δηεξγαζία απνηειεί µηα ζπλερή δνθηκαζία θαη πξόθιεζε γηα ηνπο εθπαηδεπηέο θαη παξάιιεια αληηκεησπίδεηαη θαη σο έλα δηαξθέο αίηεµα γηα επαλαπξνζδηνξηζκό ησλ ηξόπσλ επαθήο ηνπο µε ηνπο εθπαηδεπόκελνπο. Οξηζκέλνη εθπαηδεπηέο πξνζπαζνύλ λα εληνπίζνπλ ηα αηηία απηήο ηεο δπζθνιίαο, ελώ άιινη παξαµέλνπλ ζηαζεξνί ζηα παξαδνζηαθά κνληέια επηθνηλσλίαο θαη ζπλάληεζεο. Τηο πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνύκελεο ελεξγεηηθέο ηερληθέο απνηεινύλ νη νκάδεο εξγαζίαο, ε επίδεημε, νη εξσηήζεηο - απαληήζεηο. Οη επηδηώμεηο ησλ εθπαηδεπηώλ από ηελ εθαξκνγή ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ ζπλδένληαη κε ην ζθνπό ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, ηελ κεηάδνζε θαη θαηαλόεζε ησλ γλώζεσλ θαζώο θαη ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ θαη αλάδπζεο ησλ γλώζεσλ θαη ησλ εκπεηξηώλ ηνπο. Μπνξεί όινη νη εθπαηδεπόκελνη λα ζπµθσλνύλ θαη λα ππεξζεκαηίδνπλ γηα ηε ρξεζηµόηεηα θαη ηελ αλαγθαηόηεηα ησλ βησµαηηθώλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ, αιιά πηζηεύνπλ όηη ζηελ πξάμε νη εθπαηδεπηέο ηνπ ζπαλίσο ρξεζηκνπνηνύλ µηα ηερληθή θνβνύκελνη ηηο ελδερόκελεο νιηζζήζεηο θαη ηηο αλεμέιεγθηεο θαηαζηάζεηο πνπ µπνξεί λα δεκηνπξγεζνύλ από ηελ έιιεηςε νξζήο γλώζεο µηαο ηερληθήο. Από ηελ άιιε, ε ρξήζε ηεο παξαδνζηαθήο θσηνηππίαο θαη ε
κεησπηθή δηδαζθαιία ηζνζθειίδεη ηνλ όπνην θόβν θαη θαιύπηεη ηηο ελδερόκελεο ξήμεηο ηνπ εθπαηδεπηή µε ην λέν. Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ζε ζρέζε κε ηελ πνηόηεηα θαη απνηειεζκαηηθόηεηα ησλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη ζην πιαίζην πινπνίεζεο ησλ καζεκάησλ εμαξηώληαη από ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Απνξξέεη ινηπόλ έληνλε ε επηζπκία γηα ηελ εθαξκνγή θαη αμηνπνίεζε ησλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ ζηε δηδαζθαιία ησλ καζεκάησλ ηνπο γηαηί πηζηεύνπλ όηη: α) ζα βειηησζεί ε πνηόηεηα ηεο δηδαζθαιίαο ηνπο. β) ζα ζπκκεηέρνπλ ελεξγεηηθόηεξα ζηελ πινπνίεζε ησλ καζεκάησλ ηνπο. γ) ζα αλαπηύμνπλ ηζόηηκεο ζρέζεηο επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο κε ηνπο εθπαηδεπηέο ηνπο. δ) ζα αλαπηύμνπλ ηζόηηκεο ζρέζεηο επηθνηλσλίαο θαη ζπλεξγαζίαο κε ηνπο ζπκθνηηεηέο ηνπο. ε) ζα ελζαξξπλζνύλ ώζηε λα ζπκκεηέρνπλ πεξηζζόηεξν νη ζπκθνηηεηέο ηνπο κε ηηο ρακειόηεξεο επηδόζεηο. δ) ζα αμηνπνηεζεί θαηάιιεια ε επξεηηθή πνξεία πξνο ηε κάζεζε. ε) ζα αλαπηπρζεί πεξαηηέξσ ν θξηηηθόο ηξόπνο ζθέςεο. ζ) ζα αμηνπνηεζνύλ θαηάιιεια ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο. η) ζα ηθαλνπνηεζνύλ θαηά ηνλ θαιύηεξν δπλαηό ηξόπν νη εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο - Θεσξνύλ πσο κέζα από ηελ αμηνπνίεζε ησλ βησκαηηθώλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ ζα επηηεπρζεί θαιύηεξε αμηνπνίεζε ηνπ δηαζέζηκνπ δηδαθηηθνύ ρξόλνπ,αιιά έλα κεγάιν κέξνο ησλ εθπαηδεπόκελσλ εθθξάδεη ηε δπζπηζηία ηνπ ζε απηή ηελ παξαδνρή. Πξνθαλώο δελ γλσξίδνπλ ηα βαζηθά ζηάδηα εθαξκνγήο πνπ αθνινπζνύληαη ζε θάζε εθπαηδεπηηθή ηερληθή θαη επηπξνζζέησο είλαη ππνςηαζκέλνη γηα ηελ έιιεηςε ρξόλνπ ηνπ εθπαηδεπηή. Θα επηζπκνύζαλ νη εθπαηδεπηηθνί λα ιάκβαλαλ ππόςε ηηο αλάγθεο ηνπο, ηηο εκπεηξίεο ηνπο θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθόηεηαο ηνπο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηδαζθαιίαο. Μόλν ηόηε ζα θαηαζηεί δπλαηή ε ακθίδξνκε ζρέζε δηδάζθνληνο θαη δηδαζθόκελνπ θαη ζα ζπλδεζεί ε ζεσξία κε ηελ πξάμε κε θαιύηεξα καζεζηαθά απνηειέζκαηα. Οη ζπνπδαζηέο ηνπ ΓΔ.Τ.Γ.ΜΑ(Γεληθνύ Τκήκαηνο Γεληθώλ Μαζεκάησλ) ζε πνζνζηό 100% επηζπκνύλ λα επηκνξθώλνληαη νη εθπαηδεπηηθνί ζηε ρξήζε ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ, Τν εξγαζηήξην Φπζηθήο όπνπ θαη ζπκπιεξώζεθαλ ηα εξσηεκαηνιόγηα,είλαη ρώξνο κε ηνλ θαηάιιειν εμνπιηζκό γηα θάζε εηδηθόηεηα θαη ελδείθλπηαη γηα ηελ αμηνπνίεζε ησλ ζπκκεηνρηθώλ ηερληθώλ. Ο πξνγξακκαηηζκόο ηνπ εξγαζηεξίνπ πξνβιέπεη ζε πξαθηηθό επίπεδν, ηελ αμηνπνίεζε ησλ γλώζεσλ θαη ησλ εκπεηξηώλ ησλ εθπαηδεπόκελσλ θαη ηελ ιεηηνπξγία νιηγνκειώλ νκάδσλ. Οη απόςεηο ησλ ζπνπδαζηώλ ζε ζρέζε κε ην ξόιν ηνπ Καζεγεηή ζην πιαίζην πινπνίεζεο ησλ καζεκάησλ ηνπο κε ρξήζε ζπκκεηνρηθώλ εθπαηδεπηηθώλ ηερληθώλ εμαξηώληαη από ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά. Μεγάιν πνζνζηό ησλ εθπαηδεπνκέλσλ (73.3%) επηζπκεί γηα ηνπο εθπαηδεπηέο ηνπο λα δηαζέηνπλ πξσηίζησο ην ραξαθηεξηζηηθό ηνπ θαζνδεγεηή, αθνινύζσο ηνπ θίινπ, ηνπ εκςπρσηή, ηνπ θαηαιύηε, ηνπ ζπλεξγάηε, ηνπ δηακεζνιαβεηή θαη ηειεπηαία εθείλν ηεο απζεληίαο ζε πνζνζηό 36.7%, πνπ ζεκαίλεη όηη επηζπκνύλ εθείλνλ ηνλ εθπαηδεπηή πνπ κπνξεί λα αληαπνθξηζεί ζηηο καζεζηαθέο πξνθιήζεηο ησλ ελειίθσλ ζπνπδαζηώλ ηεο Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ. δηαζέηνληαο ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά:
α) Σπληνληζηήο, θαζώο δηαηεξεί ηνλ έιεγρν ησλ δηεξγαζηώλ ρσξίο λα θαζνξίδεη απζηεξά ην πεξηερόκελν ηνπο. β) Δκςπρσηήο, πνπ παξαπέκπεη ζηελ πξνζεθηηθή αθξόαζε, ηελ εθκαίεπζε απόςεσλ θαη ηελ θαιιηέξγεηα θιίκαηνο ακνηβαίαο ππεπζπλόηεηαο σο πξνο ηελ κάζεζε. γ) Σύκβνπινο, όηαλ νη πξνζσπηθέο θαη θνηλσληθέο αλάγθεο ηεο νκάδαο απαηηνύλ ζπλαηζζεκαηηθή απνθόξηηζε θαη δηεξεύλεζε ιύζεσλ ζε πιεζώξα πξνβιεκάησλ. δ) Ιθαλόο λα αμηνπνηεί θαηάιιεια ην θιίκα «ππνζηήξημεο, δέζκεπζεο, δηαζθέδαζεο θαη θαληαζίαο» σο πξνϋπόζεζε αλάπηπμεο, ζπλεξγαηηθόηεηαο θαη δεκηνπξγίαο (Jaques 2004:ζ.17) 6. ΠΡΟΣΑΔΙ Λακβάλνληαο ππόςε ηα απνηειέζκαηα ηεο παξνύζεο εξγαζίαο, πξνηείλνληαη ελδεηθηηθά ηα αθόινπζα : Να γίλεη θαηαλνεηό, ζεβαζηό θαη ηειηθά απνδεθηό πσο νη εθπαηδεπόκελνη είλαη ελήιηθνη θαη ζεσξείηαη απαξαίηεηε ε εθαξκνγή ησλ αξρώλ κάζεζεο ησλ ελειίθσλ όρη κόλν ζηα εξγαζηήξηα,αιιά θαη ζηηο παξαδνζηαθέο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο. Να επηιέγνληαη νη εθπαηδεπηέο όρη κόλν κε θξηηήξην ηελ πξνζθνξά ηνπο ζηελ ζρνιή ή ηα πηπρία ηνπο ζην γλσζηηθό αληηθείκελν, αιιά λα είλαη επηζηήκνλεο εθπαηδεπηέο ελειίθσλ, ηθαλνί λα εθαξκόζνπλ κε επηηπρία ηηο ηερληθέο ελεξγεηηθήο κάζεζεο. Ο εθπαηδεπηηθόο απνηειεί ην βαζηθόηεξν παξάγνληα επηηπρίαο ηνπ έξγνπ απηνύ. Γηα απηό πξέπεη λα δηαζέηεη ην απαηηνύκελν επηζηεκνληθό θύξνο, ηηο ζύγρξνλεο επηθνηλσληαθέο δεμηόηεηεο, ηελ εμνηθείσζε κε ηα θαηλνύξγηα παηδαγσγηθά ξεύκαηα θαη ηηο κεζνδνινγηθέο πξνζεγγίζεηο. Να ελζαξξπλζεί ην εξεπλεηηθά άπεηξν Δθπαηδεπηηθό Πξνζσπηθό λα ζπκκεηάζρεη ζε εζσηεξηθά «δίθηπα έξεπλαο», ώζηε ζηαδηαθά, κε ηε βνήζεηα ησλ έκπεηξσλ εξεπλεηώλ λα εμειηρζεί ζε απηόλνκν εξεπλεηηθό πξνζσπηθό. Η εθπαίδεπζε πξέπεη λα αμηνπνηήζεη ηηο λέεο ηερλνινγίεο γηα ηελ δηαδξαζηηθόηεηα θαη απνηειεζκαηηθόηεηα από ηε ρξήζε ηνπο. Η αλώηαηε εθπαίδεπζε νθείιεη λα αληαπνθξηζεί ζηηο ζύγρξνλεο απαηηήζεηο κε απώηεξν ζθνπό ηελ επηκόξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ, ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ κέζσλ, ηελ εθαξκνγή ησλ ηερληθώλ δηδαζθαιίαο, ηελ αλαπξνζαξκνγή ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη ηελ αμηνιόγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ απνηειέζκαηνο. Να ελζαξξπλζεί κε θαηάιιεια θίλεηξα ην Δθπαηδεπηηθό Πξνζσπηθό, ώζηε λα αζρνιεζεί ζνβαξά κε ηελ εθαξκνζκέλε έξεπλα ζηελ εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία, ζηελ παηδαγσγηθή θαη ζηελ ηερλνινγηθή θαηλνηνκία. Δπηπξνζζέησο ην πξόγξακκα ζπνπδώλ πξέπεη λα ηξνπνπνηεζεί έηζη ώζηε αληαπνθξίλεηαη ζηηο ζύγρξνλεο απαηηήζεηο ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη ησλ ζύγρξνλσλ εθπαηδεπηηθώλ κεζόδσλ. 7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Γηαλλαθνπνύινπ Διέλε, (2003) «Σρεδηαζκόο Γηδαθηηθήο Δλόηεηαο» ζην Αλάπηπμε κεζνδνινγίαο θαη δηδαθηηθνχ πιηθνχ Γηα ηελ Εθπαίδεπζε ησλ Εθπαηδεπηψλ, Δζληθό Πξόγξακκα Δθπαίδεπζεο Δθπαηδεπηώλ. Κόθθνο, Α. (2005). Αληρλεχνληαο ην πεδίν. Αζήλα: Μεηαίρκην. Μπαθηξηδήο Κ., (2002). Επηθνηλσλία θαη Αγσγή, εθδ.gutenberg, Αζήλα.
Cohen L., Manion L.,(1997) Μεζνδνινγία Εθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο, Μεηαίρµην, Αζήλα. Jackson L & Caffarella R., (επηκ) (1994) Experential learning: A new approach, San Francisco: Jossey- Bass Jarvis Peter, (2005) Σπλερηδφκελε εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε, Μεηαίρκην, Αζήλα. Jaques, D.(2004). Μάζεζε ζε Οκάδεο, Αζήλα, Μεηαίρκην. Illeris, K. (2003). Workplace learning and learning theory, Journal of Workplace Learning, Vol. 15 No. 4, pp. 167-178. Rogers. A ( 1999 ). H Eπαίδεπζε Ελειίθσλ ( µεη. Μ.Παπαδνπνύινπ θαη Μ. Τόµπξνπ ) / Μεηαίρµην Αζήλα. ΑΝΑΦΟΡΑ ΔΝΓΔΙΚΣΙΚΏΝ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΧΝ ΔΡΓΑΙΧΝ Αγγειή Αζαλαζία (2004), Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηή ελειίθσλ ζηελ επίηεπμε ζπκκεηνρηθνχ καζεζηαθνχ θιίκαηνο, Γηπισκαηηθή Γηαηξηβή, Πάηξα, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην. Μνπγλαί Μαξία-Φξηζηίλα (2007). Δηεξεχλεζε ησλ απφςεσλ θνηηεηψλ γηα ηελ δηδαζθαιίο πνπ εθαξκφδεηαη ζηελ Θ.Ε ΕΛΠ12 ηνπ ΕΑΠ πνπ έρεη σο γλσζηηθφ αληηθείκελν ηηο ειιεληθέο εηθαζηηθέο ηέρλεο. Γηπισκαηηθή Γηαηξηβή, Πάηξα, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην. Τζαθηξάθηο Ισάλλεο (2006), Αμηνιφγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ. Η πεξίπησζε ηνπ ηκήκαηνο Εθπαηδεπηψλ Ηιεθηξνινγίαο ηεο Α.Σ.ΠΑΘ.Τ.Ε., Γηπισκαηηθή Γηαηξηβή, Πάηξα, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην. Τδίκαο Παπινο (2006), Δηεξεχλεζε επηκνξθσηηθψλ αλαγθψλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηνπ ηκήκαηνο Ζστθεο Παξαγσγήο ηνπ ΑΤΕΘ Λακίαο, Γηπισκαηηθή Γηαηξηβή, Πάηξα, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην. Φηδάλε Κνύηζηνπ Αηθαηεξίλε (2006), Η δηεξεχλεζε ησλ επηκνξθσηηθψλ αλαγθψλ ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηεο λνζειεπηηθήο ηνπ ΑΤΕΘ Πάηξαο ζηηο δεμηφηεηεο ηεο εθπαίδεπζεο ελειίθσλ, Γηπισκαηηθή Γηαηξηβή, Πάηξα, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην.