ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ Σχολή Διοίκησης Οικονομίας Τμήμα Λογιστικής Θέμα πτυχιακής εργασίας Διαχρονική Και Συγκριτική Ανάλυση Επιχείρησης Στον Κλάδο Γάλακτος ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε Υποβληθείσα στην καθηγήτρια εφαρμογών Ελευθεριάδου Γεσθημανή Από την σπουδάστρια Μεταξά Παναγιώτα Έναρξη: 10/11/08 Παράδοση: 06/05/09 Καβάλα 2009 1
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αντικείμενο της συγκεκριμένης εργασίας είναι η διαχρονική και συγκριτική ανάλυση της επιχείρησης γάλακτος ΝΕΟΓΑΛ. Η ανάλυση αυτή γίνεται μέσω των οικονομικών αριθμοδεικτών, καθώς με την χρησιμοποίηση αυτών έχουμε πιο σαφή αποτελέσματα. Επίσης ένα ακόμα πλεονέκτημα των οικονομικών αριθμοδεικτών είναι ότι μπορεί να γίνει ανάλυση όχι μόνο για το τρέχον έτος αλλά και για προηγούμενα έτη, δίνοντας έτσι την δυνατότητα σύγκρισης μεταξύ των διαφόρων χρονικών περιόδων. Με αυτό τον τρόπο η διοίκηση των επιχειρήσεων μπορεί να ελέγχει την διαχρονική πορεία και εξέλιξή τους, έχοντας έτσι την δυνατότητα να εντοπίζει πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στο μέλλον και να τα αντιμετωπίζει έγκαιρα. 2
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1 1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 2 1.1. ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2 1.2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 3 1.3. ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ 3 1.4. ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ 4 1.5. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ 5 2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 6 2.1. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 6 2.2 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 6 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 7 3.1. ΓΕΝΙΚΑ 7 3.2. ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 8 3.3. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 8 3.3.1. Αριθμοδείκτες Ρευστότητας 9 3.3.1.1. Γενικά 9 3.3.1.2. Είδη αριθμοδεικτών ρευστότητας 9 3.3.2. Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας 12 3.3.2.1, Γενικά 12 3.3.2.2. Είδη αριθμοδεικτών δραστηριότητας 13 3.3. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 19 3.3.3.1. Γενικά 19 3.3.3.2. Είδη αριθμοδεικτών αποδοτικότητας 19 3.3.4. Αριθμοδείκτες Οικονομικής Διάρθρωσης Και Βιωσιμότητας 22 3
3.3.4.Ι. Γενικά 22 3.3.4.2. Είδη αριθμοδεικτών οικονομικής διάρθρωσης και βιωσιμότητας 23 4. ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε 26 4.1. ΓΕΝΙΚΑ 26 4.1.1. Ιστορικό εταιρείας 26 4.1.2. Μετοχική σύνθεση 26 4.1.3. Δίκτυο διανομής 27 4.1.4. Επενδύσεις 27 4.1.5. Αντικείμενα ενασχόλησης 28 4.1.6. Στόχοι εταιρείας 29 4.1.7. Εργοστασιακοί χώροι 30 4.1.7.1 Βιομηχανοστάσιο 30 4.1.7.2. Εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου 31 4.1.7.3. Βιολογικός καθαρισμός 32 4.1.8. Πιστοποιήσεις εταιρείας 32 4.2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 2005,2006,2007 ΜΕΣΩ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ 34 4.2.1. Αριθμοδείκτες Ρευστότητας 34 4.2.1.1. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 34 4.2.1.2. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας 34 4.2.1.3. Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας 35 4.2.1.4. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος 35 4.2.2. Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας 36 4.2.2.1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων 36 4.2.2.2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 37 4.2.2.3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 37 4.2.2.4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας κεφαλαίου κίνησης 37 4.2.2.5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού 38 4.2.2.6. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 38 4.2.2.7. Αριθμοδείκτης ταχύτητας ιδίων κεφαλαίων 38 4
4.2.3. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 39 4.2.3. Ι. Αριθμοδείκτης περιθωρίου μικτού κέρδους 39 4.2.3.2. Αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους 39 4.2.3.3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων 40 4.2.3.4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού 40 4.2.3.5. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων 40 4.2.3.6. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης 40 4.2.4. Αριθμοδείκτες Οικονομικής Διάρθρωσης Και Βιωσιμότητας 41 4.2.4. Ι. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια 41 4.2.4.2. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 42 4.2.4.3. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 42 4.2.4.4. Αριθμοδείκτης Κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 42 4.2.4.5. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 43 4.3. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ 2005,2006,2007 43 5. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΣ ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗ Α.Ε 44 5.1. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 44 5.1.1. Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 44 5.1.2. Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας 45 5.1.3. Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος 46 5.2. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 47 5.2.1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων 47 5.2.2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 48 5.2.3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 49 5.2.4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας κεφαλαίου κίνησης 50 5.2.5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού 51 5.2.6. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 52 5.2.7. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων 53 5
5.3. ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 54 5.3.1. Αριθμοδείκτης περιθωρίου μικτού κέρδους 54 5.3.2. Αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους 55 5.3.3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων 56 5.3.4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού 57 5.3.5. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων 58 5.3.6. Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης 59 5.4. ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 60 5.4.1. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια 60 5.4.2. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 61 5.4.3. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 62 5.4.4. Αριθμοδείκτης κυκλοφορίας ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 63 5.4.5. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις 64 5.5. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ-ΣΧΟΛΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε ΚΑΙ ΔΩΔΩΝΗ Α.Ε 65 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 67 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ 68 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 69 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 70 6
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως προαναφέρθηκε και στον πρόλογο αντικείμενο της παρακάτω εργασίας είναι η διαχρονική και συγκριτική ανάλυση επιχείρησης στον κλάδο γάλακτος και συγκεκριμένα της ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε. Με τον τρόπο αυτό θα κατανοήσουμε την σημασία των υπηρεσιών αυτών καθώς και τον βαθμό εξέλιξής τους. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά σε κάποιες γενικές οικονομικές έννοιες έτσι ώστε να κατανοήσουμε την σημασία των οικονομικών καταστάσεων που χρησιμοποιούνται. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται ο σκοπός της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων καθώς και τα είδη αυτών. Στη συνέχεια στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι κυριότερες μέθοδοι ανάλυσης και γίνεται αναφορά σε κάθε μία ξεχωριστά. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύεται η μέθοδος ανάλυσης μέσω αριθμοδεικτών. Συγκεκριμένα παρουσιάζεται η σημασία της μεθόδου αυτής, τα βήματα που ακολουθούνται για την διεκπαιρέωσή της και τέλος οι κατηγορίες αριθμοδεικτών καθώς και αναφορά για τον καθένα ξεχωριστά. Στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται ανάλυση των στοιχείων της Νεογάλ α.ε μέσω των αριθμοδεικτών αυτών για τρία έτη (2005,2006,2007). Τέλος στο έκτο κεφάλαιο γίνεται σύγκριση των αποτελεσμάτων της Νεογάλ με τα αντίστοιχα αποτελέσματα της Δωδώνη α.ε. 7
1. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι οικονομικές καταστάσεις είναι: Α) Ο ισολογισμός ο οποίος χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης Β) Η κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης Γ) Ο πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων Δ) Το προσάρτημα Ε) Η κατάσταση ταμειακών ροών 1.1 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ Είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει συνοπτικά τα περιουσιακά στοιχεία, τις υποχρεώσεις και την οικονομική θέση μίας επιχείρησης κατά είδος και αξία σε μία δεδομένη χρονική περίοδο. Καταρτίζεται υποχρεωτικά. Χρησιμοποιείται στο τέλος κάθε χρήσης και κατά την έναρξη της νέας χρήσης που ακολουθεί για τις εγγραφές κλεισίματος και ανοίγματος των λογαριασμών του ισολογισμού. Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών των οικονομικών μονάδων, όπου κάθε οικονομικό μέγεθος συσχετίζεται με τους κωδικούς αριθμούς των αντίστοιχων λογαριασμών του σχεδίου λογαριασμών. Δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος της χρήσης μαζί με την κατάσταση του λογαριασμού αποτελέσματα χρήσης. Στο ενεργητικό του εμφανίζονται τα περιουσιακά στοιχεία της οικονομικής μονάδας σύμφωνα με το βαθμό ρευστότητας και κινητικότητας ενώ στο παθητικό εμφανίζονται οι υποχρεώσεις της μονάδας σύμφωνα με το βαθμό ληκτότητάς τους. 8
1.2 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης είναι μία οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα τα οποία πραγματοποιούνται μέσα στη χρήση που κλείνει και αυτά προκύπτουν από τις δραστηριότητες της επιχείρησης1. Είναι ο λογαριασμός 86 του Ε.Λ.Γ.Σ. ( Ενιαίο Γενικό Λογιστικό Σχέδιο) που χρησιμοποιείται μόνο στο τέλος της χρήσης. Καταρτίζεται υποχρεωτικά και καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών ισολογισμών μετά τον ισολογισμό. Περιλαμβάνει τα έκτατα και ανόργανα αποτελέσματα ( έσοδα, έξοδα, ζημίες), τις μη ενσώματες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις παγίων. Δημοσιεύεται τα υποχρεωτικά στο τέλος της χρήσης και εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης πριν από την αφαίρεση των φόρων που αναλογούν στα κέρδη. 1.3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΘΕΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Ο πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τον τρόπο διάθεσης των καθαρών αποτελεσμάτων της χρήσης που κλείνει. Είναι ο λογαριασμός 88 του ΕΓΛΣ. Καταρτίζεται υποχρεωτικά στο τέλος της χρήσης όταν γίνεται διάθεση κερδών. Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών, μετά τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης και δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης μαζί με τον ισολογισμό και τα αποτελέσματα χρήσης. Εκτός από τα καθαρά αποτελέσματα της χρήσης εμφανίζει και τα υπόλοιπα της προηγούμενης ή των προηγούμενων χρήσεων, τις διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγουμένων χρήσεων και στην περίπτωση κερδών προς διάθεση, τον τρόπο διανομής αυτών. 1Γ. Ελευθεριάδου - Ασημή, Ανάλυση Χρηματοοικονομικών καταστάσεων, Ά τεύχος, Διδακτικές σημειώσεις ΤΕΙ Καβάλας 2006 9
1.4 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Με το προσάρτημα δίνονται διάφορες πρόσθετες ή επεξηγηματικές πληροφορίες και είναι το απαραίτητο συμπλήρωμα των οικονομικών καταστάσεων. Οι πληροφορίες διευκολύνουν αυτούς στους οποίους απευθύνονται οι οικονομικές καταστάσεις ώστε να κατανοήσουν το περιεχόμενό τους, να προσδιορίσουν την αληθινή οικονομική κατάσταση και τα ακριβή αποτελέσματα. Δημοσιοποιείται υποχρεωτικά με τη καταχώρηση στο μητρώο εταιριών και των ΕΠΕ (Εταιρίες Περιορισμένης Ευθύνης) του υπουργείου εμπορίου, σε αντίθεση με τις άλλες οικονομικές καταστάσεις που δημοσιεύονται στις εφημερίδες. Συγκεκριμένα σε αυτό περιλαμβάνονται οι εξής πληροφορίες: 1) Οι μέθοδοι αποτίμησης. Αποσβέσεων, προβλέψεων και αναπροσαρμογής αξιών των στοιχείων του ενεργητικού, 2) Οι πρόσθετες αποσβέσεις του παγίου ενεργητικού, 3) Οι συμμετοχές σε επιχειρήσεις μεγαλύτερες του 100%. 4) Ο αριθμός και η ονομαστική αξία των νέων μετοχών της εταιρίας, για τις οποίες έγινε εγγραφή κατά τη διάρκεια της χρήσης, 5) Οι καθαρές πωλήσεις κατά κατηγορίες δραστηριοτήτων και κατά γεωγραφικές περιοχές, 6) Οι υποχρεώσεις που καλύπτουν με εμπράγματες ασφάλειες, με αναφορά της φύσης και της μορφής τους, 7) Οι κάθε μορφής εγγυήσεις που δεν εμφανίζονται στο παθητικό, 8) Ο μέσος αριθμός του προσωπικού που ασχολήθηκε κατά τη διάρκεια της χρήσης, με ανάλυση αμοιβών, κοινωνικών επιβαρύνσεων, 9) Οι μεταβολές των παγίων, δηλαδή η αξία κτήσης, οι εξαγωγές, οι αγορές, οι αποσβέσεις.2 2 Γ. Ελευθεριάδου - Ασημή, Ανάλυση χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Ά τεύχος, Διδακτικές Σημειώσεις ΤΕΙ Καβάλας, 2006 10
1.5 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Η κατάσταση ταμειακών ροών παρουσιάζει τις μεταβολές των ταμιακών ροών και των μεταβολών διάφορων στοιχείων που περιλαμβάνονται στον ισολογισμό για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Οι μεταβολές στον ισολογισμό προσδιορίζονται από τον καθορισμό των διαφορών μεταξύ των αρχικών και τελικών μεγεθών. Οι μεταβολές αυτές συνδυάζονται με σκοπό τον υπολογισμό των τιμών των στοιχείων των ταμιακών ροών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του βαθμού κινδύνου και απόδοσης της επιχείρησης. Μέσω των αποτελεσμάτων των ταμιακών ροών προσδιορίζουμε την πηγή εισροής ή εκροής μετρητών, τον τρόπο που χρηματοδοτείται η ανάπτυξη της επιχείρησης. Επίσης αντλούμε πληροφορίες που αφορούν σε μερίσματα, απόκτηση μετοχών κλπ. Συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι η κατάσταση ταμιακών ροών παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη δυνατότητα της κάθε επιχείρησης να δημιουργεί ταμιακά διαθέσιμα και ταμιακά ισοδύναμα, για την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης.3 Ταξινομούνται και παρουσιάζονται σε τρεις επιμέρους κατηγορίες: 1) Οι ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Είναι οι κύριες δραστηριότητες δημιουργίας εσόδων της επιχείρησης, οι οποίες μπορούν να παρουσιαστούν είτε με την άμεση είτε με την έμμεση μέθοδο. 2) Οι ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Αφορούν την απόκτηση και διάθεση μακροπρόθεσμων στοιχείων του ενεργητικού και άλλων επενδύσεων που δεν συμπεριλαμβάνονται στα ταμειακά ισοδύναμα. 3) Οι ταμειακές ροές από χρηματοοικονομικές δραστηριότητες Είναι οι δραστηριότητες που καταλήγουν σε μεταβολές στο μέγεθος και στη συγκρότηση των ιδίων κεφαλαίων και του δανεισμού της επιχείρησης.4 3 Στέργιος Α. Αθιανός, Αποτίμηση Επενδύσεων & Αξιολόγηση Επιχειρήσεων, Έκδοση Ά, Εκδόσεις Σάββας Ηλιάδης, Θες/νίκη 2004,σελ 264 4 Γ. Ελευθεριάδου - Ασημή, Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Ά τεύχος, Διδακτικές Σημειώσεις ΤΕΙ Καβάλας, 2006 11
2. ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 2.1 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων έχει ως στόχο την αξιολόγηση της αποδοτικότητας του μάνατζμεντ σε θέματα που αφορούν στην αποδοτικότητα, στην αποτελεσματικότητα και στον κίνδυνο. Μολονότι κατά τη διαδικασία της ανάλυσης χρησιμοποιούμε ιστορικά δεδομένα, ο βασικός στόχος είναι να προβλέψουμε το βαθμό της μελλοντικής αποδοτικότητας του μάνατζμεντ. Ο καθορισμός της μελλοντικής αποδοτικότητας μας επιτρέπει να γνωρίζουμε εάν και πότε πρέπει να δανείζουμε κεφάλαια ή να επενδύσουμε στην επιχείρηση.5 2.2 ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Αντικείμενο της χρηματοοικονομικής ανάλυσης είναι η μελέτη των σχέσεων της αξίας των στοιχείων που αναφέρονται στις οικονομικές καταστάσεις σε δεδομένη χρονική στιγμή, και των τάσεων αυτών διαχρονικά. Οι μέθοδοι ανάλυσης περιλαμβάνουν τρεις διαδικασίες: - Η πρώτη αναφέρεται στην επιλογή και τον υπολογισμό ορισμένων σχέσεων ανάλογα με το τι επιδιώκεται να αποφασισθεί εκ μέρους της διοίκησης. - Η δεύτερη συνιστάται στην κατάταξη των δεδομένων, έτσι ώστε να εκτελεστούν οι σχετική υπολογισμοί μεταξύ των σημαντικών σχέσεων. - Η τρίτη περιλαμβάνει την αξιολόγηση, μελάτη και ερμηνεία των αποτελεσμάτων που προέκυψαν από τις παραπάνω σχέσεις. Αυτές οι διαδικασίες ανάλυσης εφαρμόζονται είτε πρόκειται για μετρήσεις και συγκρίσεις των οικονομικών μεγεθών μιας χρήσης ( της τρέχουσας) είτε περισσοτέρων χρήσεων ( διαχρονικά ). Η επιλογή για τον υπολογισμό ορισμένων σημαντικών σχέσεων περιλαμβάνει: 1. την κατάρτιση συγκριτικών καταστάσεων 5 Στέργιος Α. Αθιανός, Αποτίμηση Επενδύσεων & αξιολόγηση Επιχειρήσεων, Έκδοση Ά, Εκδόσεις Σάββας Ηλιάδης, Θες/νίκη 2004, σελ 265 12
2. τους αριθμοδείκτες 3. την τάση των αριθμοδεικτών 4. την κατάσταση σημαντικών οικονομικών μεγεθών 5. την τάση των σημαντικών οικονομικών μεγεθών 6. τις μεταβολές των οικονομικών μεγεθών καθώς και τις μεταβολές της τάσης τους 7. το κεφάλαιο κίνησης και η εξέλιξή του 8. το νεκρό σημείο παραγωγικής ή συναλλακτικής δραστηριότητας 9. την χρηματοοικονομική ισορροπία 9 βραχυχρόνια και μακροχρόνια).6 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 3.1 ΓΕΝΙΚΑ Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με τη χρήση αριθμοδεικτών είναι η πλέον διαδεδομένη μέθοδος χρηματοοικονομικής ανάλυσης, επειδή οι αριθμοδείκτες, παρουσιάζουν τη στατική και δυναμική εικόνα της οικονομικής μονάδας. Αριθμοδείκτης είναι η σχέση μεταξύ ενός μεγέθους των οικονομικών καταστάσεων προς ένα άλλο, που εκφράζεται με τη μορφή κλάσματος.7 Για την κατάρτιση των αριθμοδεικτών τα οικονομικά μεγέθη λαμβάνονται από: Α) τον ισολογισμό Β) τον λογαριασμό γενικής εκμετάλλευσης Γ) το λογ/σμό αποτελεσμάτων χρήσης Δ) τους λογ/σμούς της γενικής λογιστικής Ε) τους λογ/σμούς της αναλυτικής λογιστικής Στ) τον πίνακα διάθεσης αποτ/των Ζ) τα λογιστικά και εξωλογιστικά έντυπα και στατιστικά στοιχεία της οικονομικής μονάδας. 6 Κώστας Ε. Μπάλτσης, Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Διδακτικές Σημειώσεις ΤΕΙ Καβαλάς 2003, σελ 50 7 Κώστας Ε. Μπάλτσης, Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων, Διδακτικές Σημειώσεις ΤΕΙ Καβαλάς 2003, σελ 75 13
Η μέθοδος ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με αριθμοδείκτες παρέχει μόνο ενδείξεις για το υπό μελέτη αντικείμενο. Ένας μεμονωμένος αριθμοδείκτης δεν μπορεί να μας δώσει πλήρη εικόνα της οικονομικής θέσης μίας επιχείρησης, αν δεν συγκριθεί με άλλους αντιπροσωπευτικούς ή πρότυπους8 αριθμοδείκτες ή δεν συσχετισθεί με τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες μιας σειράς προηγούμενων χρήσεων. Η διαμόρφωση μη ευνοϊκών αριθμοδεικτών για μια μεμονωμένη οικονομική μονάδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιας ιδιομορφίας της. Η συσχέτιση των μεγεθών γίνετε με τέτοιο τρόπο ώστε οι δείκτες να είναι ευθέως ανάλογοι με την κατάσταση που απεικονίζουν. 3.2. ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Οι αριθμοδείκτες αποτελούν σημαντικό κομμάτι για την οικονομική ανάλυση της επιχείρησης, καθώς μέσω αυτών: Α) προσδιορίζεται η σχέση μεταξύ βασικών επιχειρηματικών μεγεθών, Β) διευκολύνεται η επιχειρηματική δράση, Γ) επεξηγούνται τα αποτ/τα που προκύπτουν από την επιχειρηματική δράση, Δ) παρουσιάζεται η στατική και δυναμική εικόνα της οικονομικής μονάδας, Ε) εφαρμόζονται οι αρχές της ορθολογικής διαχείρισης και διοίκησης. Στ) είναι δυνατή η σύγκριση με τους αντίστοιχους δείκτες ομοειδών οικονομικών μονάδων. 3.3 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ οι αριθμοδείκτες συνοψίζονται στις εξής κατηγορίες: Α) Αριθμοδείκτες ρευστότητας Β) Αριθμοδείκτες δραστηριότητας 8 Νιάρχος Νικήτας, Χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων, Πέμπτη έκδοση, Εκδόσεις Α. Σταμούλης, Αθήνα-Πειραιάς 1996, σελ 48 14
Γ) Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας Δ) Αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθωσης και βιωσιμότητας 3.3.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ 3.3.1.1 ΓΕΝΙΚΑ Με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας προσδιορίζεται η ικανότητα της οικονομικής μονάδας να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της ( τρέχουσες υποχρεώσεις είναι οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις δηλαδή αυτές που η προθεσμία εξόφλησης λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσης). Η ρευστότητα επιτυγχάνεται μέσω της καθημερινής μετατροπής των αποθεμάτων σε πωλήσεις, τις πωλήσεις με πίστωση σε απαιτήσεις και τις απαιτήσεις σε μετρητά9. Γενικά οι αριθμοδείκτες ρευστότητας προσδιορίζουν την τρέχουσα οικονομική κατάσταση της οικονομικής μονάδας, που ενδιαφέρει τη διοίκηση, τους πιστωτές και τους μετόχους της. 3.3.Ι.2. ΕΙΔΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας είναι οι εξής: Α) Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης αυτός απεικονίζει την γενική ρευστότητα της επιχείρησης και κατά πόσο η οικονομική μονάδα θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει κάποια ανεπιθύμητη εξέλιξη όσον αφορά τη ροή του κεφαλαίου κίνησης. Οι κυριότερες κατηγορίες των περιουσιακών στοιχείων που περιλαμβάνονται στον αριθμητή είναι τα χρηματικά διαθέσιμα, οι ρευστοποιήσιμες απαιτήσεις, τα αποθέματα και τα χρεόγραφα που είναι εισαγμένα στο χρηματιστήριο. Στον παρανομαστή 9 Νιάρχος Α.Νικήτας, χρηματοοικονομική ανάλυση λογιστικών καταστάσεων, Πέμπτη έκδοση, εκδόσεις Α.Σταμούλης, Αθήνα-Πειραιάς 1996, σελ 246 15
περιλαμβάνονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις δηλαδή οι πληρωτέοι φόροι, οι προκαταβολές πελατών, οι πιστώσεις προμηθευτών, οι ασφαλιστική οργανισμοί κ.λ.π. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι ικανοποιητικός όταν είναι > 2. Όταν είναι ικανοποιητικός αυτό σημαίνει πως η επιχείρηση έχει επάρκεια μετρητών. Σε περίπτωση όμως που δεν είναι ικανοποιητικός η επιχείρηση για να τον βελτιώσει μπορεί να αυξήσει τα ίδια κεφάλαια είτε με την έκδοση νέων μετοχών, είτε με την έκδοση νέων μετοχών, είτε με την αύξηση των αποθεματικών. Γενικά πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην επαρκή διάθεση διαθεσίμων έτσι ώστε να μπορούν να καλύπτονται οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Αριθμοδείκτης Γ ενικής = Συν. Κυκλοφ. Ενεργητικού + Μεταβατικοί Λογαριασμοί Ενεργητικού Ρευστότητας Συν. Βραχυπ. Υποχρεώσεων + Μεταβατικοί Λογαριασμοί Παθητικού Β) Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας δείχνει κατά πόσο τα ταχέως ρευστοποιήσιμα στοιχεία καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Έχει ως πρότυπο να είναι >1. Όταν είναι ικανοποιητικός τότε η επιχείρηση μπορεί να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις της χωρίς να προβεί σε πωλήσεις, ενώ όταν είναι <1 αυτό σημαίνει ότι τα αποθέματα της επιχείρησης χρηματοδοτούνται μερικώς από βραχυπρόθεσμα δάνεια. Για την βελτίωσή του προτείνονται τα εξής: 1) η αύξηση των διαθεσίμων στοιχείων με την διαδικασία αύξησης των ιδίων κεφαλαίων, 2) καλύτεροι όροι εξόφλησης των υποχρεώσεων, 16
3) εντατικοποίηση των πωλήσεων με ορθολογική πολιτική τιμών 4) εντατικοποίηση είσπραξης των απαιτήσεων. Αριθμοδείκτης Ειδικής = Συν. Κυκλοφ.Ενεργητ.-Αποθέματα+Μεταβατικοί Λογ/σμοί Ενεργητ Ρευστότητας Βραχυπ. Υποχρεώσεις+Μεταβατικοί Λογαριασμοί Παθητικού Γ)Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας Ο αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας μας δείχνει κατά πόσο η επιχείρηση με τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία ( χρεόγραφα και διαθέσιμα) μπορεί να καλύψει της ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Γενικά δείχνει την ύπαρξη ή όχι μετρητών στην οικονομική μονάδα έτσι ώστε αυτή να μπορεί να πραγματοποιεί τις λειτουργίες της. Έχει ως πρότυπο να είναι < 1. Θεωρείται ικανοποιητικός όταν είναι μέχρι και 3, εάν είναι μεγαλύτερος τότε αυτό σημαίνει πως η επιχείρηση έχει πολλά κεφάλαια ( ταμείο, χρεόγραφα) τα οποία δεν μπορεί να τα αξιοποιήσει καθώς δεν είναι τα μοναδικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για την κάλυψη των υποχρεώσεων. Αριθμοδείκτης Ταμειακής Ρευστότητας = Χρεόγραφα - Διαθέσιμα Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις (Ληξιπρόθεσμες Υποχρεώσεις = Υποχρεώσεις από φόρους τέλη + Ασφαλιστική Οργανισμοί) 17
Δ) Αριθμοδείκτης Αμυντικού Χρονικού Διαστήματος Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος μας δείχνει κατά πόσες μέρες η επιχείρηση μπορεί να λειτουργήσει έχοντα μόνο τα αμυντικά της περιουσιακά στοιχεία, δηλ. το κυκλοφορούν Ενεργητικό χωρίς τα διαθέσιμα και τα χρεόγραφα, και μάλιστα χωρίς να χρησιμοποιεί τα έσοδα από τις πωλήσεις. Θεωρείται από πολλούς αναλυτές ότι είναι ο καλύτερος δείκτης ρευστότητας μίας επιχείρησης. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο, όσο μεγαλύτερος είναι τόσο το καλύτερο. Αριθμοδείκτης Αμυντικού = Συν. Κυκλοφ. Ενεργητικού - Αποθέματα Χρονικού Διαστήματος Ημερήσιες Λειτουργικές Δαπάνες (Ημερήσιες Λειτουργικές Δαπάνες=[(Κόστος Πωλήσεων-Ενσώματες Αποσβέσεις)+Έξοδα Διοικητικής Λειτουργία; +Έξοδα Διάθεσης+Έξοδα Ερευνών Ανάπτυξης+Χρεωστικοί Τόκοι και Συναφή Έξοδα)! 365 3.3.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 3.3.2.1 ΓΕΝΙΚΑ Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας μετρούν την παραγωγικότητα και τον βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας. Επίσης, μέσω αυτών εξετάζεται αν υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων και προσδιορίζεται το ποσοστό απαιτήσεων που εξετάζεται σε συνδυασμό με την πιστωτική πολιτική της οικονομικής μονάδας. Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας χρησιμοποιούνται: 18
1) Για την κάλυψη πιθανόν προβλημάτων ή ανεκμετάλλευτων ευκαιριών, 2) Αποτελούν σημαντικούς δείκτες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα, 3) Μπορούν να προβλέψουν την ανάγκη της επιχείρησης για κεφάλαια, 4) Δίνουν στον αναλυτή πληροφορίες για τις επενδύσεις που απαιτούνται για να πραγματοποιηθεί ένα συγκεκριμένο ύψος πωλήσεων, 5) Αποτελούν μέτρο της παραγωγικότητας μίας επιχείρησης 6) Μέσω αυτών γίνεται έλεγχος για το άριστο επίπεδο των αποθεμάτων το οποίο πάντα συσχετίζεται με το επίπεδο των πωλήσεων. 3.3.2.2 ΕΙΔΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας είναι οι εξής: Α) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων μας δείχνει σε φορές ή σε ημέρες το μέσο όρο προθεσμίας είσπραξης των απαιτήσεων της οικονομικής μονάδας από τους πελάτες της. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο, γενικά όμως όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων τόσο καλύτερη είναι η θέση της οικονομικής μονάδας. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος δέσμευσης των κεφαλαίων. Η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση πρέπει να διατηρείται όσον τον δυνατόν μικρότερη όχι μόνο γιατί τα κεφάλαια που δεσμεύονται για την χρηματοδότηση των πωλήσεων έχουν κάποιο δραχμικό κόστος αλλά γιατί έχουν και το κόστος ευκαιρίας τα οποία θα μπορούσαν να επενδυθούν αποδοτικά και κάπου αλλού. Επίσης όσο μεγαλύτερη η ταχύτητα είσπραξης των απαιτήσεων από πωλήσεις αποθεμάτων κα υπηρεσιών τόσο μικρότερος είναι χρόνος παραμονής αυτών στην οικονομική μονάδα. Αυτό σημαίνει μικρότερη πιθανότητα ζημιών από επισφαλείς πελάτες. 19
Εάν η πορεία του αριθμοδείκτη διαχρονικά είναι ανοδική αυτό σημαίνει βελτίωση της ικανότητας είσπραξης των απαιτήσεων, ενώ εάν είναι καθοδική πιθανόν οι μεγάλες απαιτήσεις από πωλήσεις αποθεμάτων και υπηρεσιών να οδηγήσουν την επιχείρηση να δανείζεται βραχυπρόθεσμα. Πιθανή καθοδική πορεία του αριθμοδείκτη μπορεί να οφείλεται στα εξής: 1) μείωση των απαιτήσεων και αναλογικά μεγαλύτερη μείωση των πωλήσεων, 2) μείωση των πωλήσεων με παράλληλη αύξηση των απαιτήσεων, 3) αύξηση των πωλήσεων και αναλογικά μεγαλύτερη αύξηση των απαιτήσεων, 5) μείωση των πωλήσεων χωρίς ταυτόχρονη μείωση των απαιτήσεων 6) αύξηση των απαιτήσεων χωρίς ταυτόχρονη μεταβολή των πωλήσεων. Σε περίπτωση που ο δείκτης είναι χαμηλός η επιχείρηση θα μπορούσε διαχρονικά να μειώσει τη σχέση του ύψους των επισφαλών προς το ύψος των συνολικών απαιτήσεων από πελάτες. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας = Πωλήσεις Αποθεμάτων ή Υπηρεσιών Είσπραξης Απαιτήσεων Μέσο όρο Απαιτήσεων ( Πωλήσεις Αποθεμάτων ή Υπηρεσιών = Κύκλος Εργασιών + Άλλα Έσοδα Εκμετάλλευσης) (Μέσος Όρος Απαιτήσεων = Απαιτήσεις κλειόμενης Χρήσης + Απαιτήσεις Προηγούμενης Χρήσης) 2 Β) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας εξόφλησης βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μας δείχνει σε φορές ή σε μέρες την ταχύτητα με την οποία η επιχείρηση εξοφλεί τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές. 20
Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο, όσο μεγαλύτερος είναι τόσο το καλύτερο. Θα πρέπει όμως να είναι μικρότερος από τον δείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων έτσι ώστε να μπορεί η επιχείρηση από την είσπραξη των απαιτήσεων να ικανοποιήσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Εάν ο αριθμοδείκτης είναι χαμηλός αυτό μπορεί να ευθύνεται σε κάποια πιθανή αλλαγή της συμπεριφοράς των προμηθευτών. Προκειμένου η οικονομική μονάδα να αυξήσει τα αποτελέσματα του αριθμοδείκτη αυτού θα μπορούσε: 1) να εξακριβώσει εάν η διάρκεια της πιστοληπτικής ικανότητας από τους προμηθευτές είναι τέτοια ώστε να επιτυγχάνονται οι τυχόν εκπτώσεις επί των τιμών αγοράς, 2) να καταρτίζονται καταστάσεις διάρκειας παραμονής των υποχρεώσεων στην οικονομική μονάδα βάση της ληκτότητάς τους, 3) να γίνεται σύγκριση των σχέσεων των βοηθητικών δεικτών πιστωτικών αγορών προς αποθέματα και σύνολο απαιτήσεων προς το σύνολο των πληρωτέων υποχρεώσεων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Εξόφλησης Βραχυπρόθεσμων = Κόστος Πωλήσεων - Ενσωματωμένες Αποσβέσεις Υποχρεώσεων Μέσος Όρος Βραχυπρόθεσμων Υποχρεώσεων Μέσος Όρος Βραχυπ. Υποχρεώσεων=Βραχυπ.Υποχρ. κλειόμενης χρήσης+βραχυπ.υποχρ Προηγούμενης Χρήσης 2 Γ) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Αποθεμάτων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων μας δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα της επιχείρησης μέσα στη χρήση. Επίσης δείχνει το χρόνο που παρέμειναν τα αποθέματα στην οικονομική μονάδα μέχρι να πουληθούν. 21
Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο, ανάλογα με το κλάδο στον οποίο ανήκει η επιχείρηση και ανάλογα με τις συνθήκες προμήθειας και παραγωγής των αποθεμάτων ένα μέσο πρότυπο γύρω στο 10 είναι επιθυμητό. Εάν ο δείκτης είναι χαμηλός ελέγχεται αν υπάρχουν χαμηλές πωλήσεις σε σχέση με το ύψος των διατηρούμενων αποθεμάτων, όταν όμως είναι ικανοποιητικός ενδέχεται να μην έχουμε υψηλά κέρδη γιατί η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται σε αύξηση των πωλήσεων λόγω συμπίεσης των τιμών. Προκειμένου να βελτιωθεί ο δείκτης η επιχείρηση θα μπορούσε: 1) να διατηρεί τα αποθέματα στο ελάχιστο δυνατό σημείο έτσι ώστε να ελαχιστοποιείται το χρηματικό κόστος που δεσμεύεται, οι αποθηκευτικές δαπάνες κ.α, 2) να ελέγχεται η υπεραποθεματοποίηση, 3) να διατηρείται υψηλή η σχέση μεταξύ κεφαλαίου κίνησης προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις όταν τα αποθέματα έτοιμων προϊόντων κινούνται αργά. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας κυκλοφορίας Αποθεμάτων = Κόστος Πωλήσεων Μέσος Όρος Αποθεμάτων Μέσος όρος Αποθειιάτων=Αποθέιιατα Κλειόμενης Χρήσης+Αποθέιιατα Προηγούμενης Χρήσης 2 Δ) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Κεφαλαίου Κίνησης Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας κεφαλαίου κίνησης μας δείχνει ποιο είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο όσο μεγαλύτερος είναι τόσο πιο εντατική είναι και η εκμετάλλευση του κεφαλαίου κίνησης. Εάν ο δείκτης δεν είναι ικανοποιητικός αυτό μπορεί να οφείλεται στον μικρό όγκο πωλήσεων ή στο πλεονάζον καθαρό κεφάλαιο κίνησης. 22
Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Κεφαλαίου Κίνησης = Πωλήσεις Αποθεμ Και Υπηρ Καθαρό Κεφάλαιο Κίνησης (Καθαρό Κεφάλαιο Κίνησης=Μικτό Κεφάλαιο - Βραχυπ. Υποχρεώσεις - Μεταβατικοί Λογ/σμοί Παθητικού) (Μικτό Κεφάλαιο= Σύνολο Κυκλοφ Ενεργητικού + Μεταβατικοί Λογ/σμοί Ενεργητικού) Ε) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού εκφράζει το βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις. Δείχνει την ικανότητα της διοίκησης της επιχείρησης να χρησιμοποιεί μικρή ή μεγάλη αξία περιουσιακών στοιχείων και να πετύχει συγκεκριμένο όγκο πωλήσεων. Έχει ως πρότυπο να είναι >1. Όταν είναι >1 αυτό σημαίνει πως η οικονομική μονάδα χρησιμοποιεί το ενεργητικό για την πραγματοποίηση των πωλήσεων. Εάν είναι <1 αυτό σημαίνει υπερεπένδυση κεφαλαίων στα στοιχεία του ενεργητικού. Σε περίπτωση χαμηλού δείκτη η επιχείρηση μπορεί: 1) να χρησιμοποιήσει περισσότερο τα περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού, 2) να ρευστοποιήσει ένα μέρος των περιουσιακών στοιχείων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ενεργητικού = Πωλήσεις Αποθεμ Και Υπηρεσιών Σύνολο Ενεργητικού 23
Στ) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων μας δείχνει τον βαθμό που χρησιμοποιούνται τα πάγια περιουσιακά στοιχεία σε σχέση με τις πωλήσεις. Επίσης αποτελεί ένδειξη του αν υπάρχει υπερεπένδυση σε πάγια σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο. Όσο μεγαλύτερος είναι τόσο πιο στατική είναι η χρησιμοποίηση των παγίων περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Αύξηση του δείκτη δηλώνει εντατική χρησιμοποίηση των παγίων περιουσιακών στοιχείων, ενώ μείωση δηλώνει και μείωση της χρησιμοποίησης των πάγιων στοιχείων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Παγίων = Πωλήσεις Αποθεμάτων Και Υπηρ Πάγιο Ενεργητικό Ζ) Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων μας δείχνει τον βαθμό χρησιμοποίησης των ιδίων κεφαλαίων σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων της επιχείρησης. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο. Όσο μεγαλύτερος είναι τόσο καλύτερη η θέση της οικονομικής μονάδας, γιατί πραγματοποιεί μεγάλες πωλήσεις με σχετικά μικρό ύψος ιδίων κεφαλαίων. Όσο διαρκούν οι αυξημένες πωλήσεις το ελάχιστο ύψος των ιδίων κεφαλαίων μπορεί να θεωρηθεί αρκετό. Αν όμως αλλάξουν οι συνθήκες αγοράς αυτό το ελάχιστο ύψος των ιδίων κεφαλαίων δεν θα μπορέσει να απορροφήσει τις ζημίες που μπορεί να προκύψουν από τη μείωση των πωλήσεων. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Ιδίων Κεφαλαίων = Πωλήσεις Αποθεμάτων Και Υπηρεσιών Ιδία Κεφάλαια 24
3.3.3 ΑΡΙΘΜΟΔΕΊΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ 3.3.3.1 ΓΕΝΙΚΑ Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας χρησιμοποιούνται για την μέτρηση της αποδοτικότητας της οικονομικής μονάδας, από άποψη κερδών, και την προοπτική της για το μέλλον. Υπολογίζονται είτε με βάση τις πωλήσεις, είτε με βάση τις επενδύσεις. Με την μελέτη αυτών των αριθμοδεικτών μπορούμε να προσδιορίσουμε αν το ύψος των κερδών που πραγματοποιήθηκαν είναι ικανοποιητικό, ποια είναι η απόδοση από τις λειτουργικές δραστηριότητες της επιχείρησης. 3.3.3.2 ΕΙΔΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας είναι οι εξής: Α) Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Μικτού Κέρδους Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου μικτού κέρδους μας δείχνει την ικανότητα της επιχείρησης να ελέγχει το κόστος των αποθεμάτων ή το κόστος παραγωγής και να αυξάνει τις τιμές μέσω των πωλήσεων. Έχει ως πρότυπο να είναι > 40%. Όταν είναι ικανοποιητικός αυτό σημαίνει ότι η επιχείρηση μπορεί να καλύπτει τα λειτουργικά και άλλα έξοδα της και ταυτόχρονα να αφήνει και ένα ικανοποιητικό καθαρό κέρδος σε σχέση με τις συνολικές πωλήσεις. Εάν δεν είναι ικανοποιητικός αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός π.χ ότι οι τιμές πώλησης είναι συμπιεσμένες με υψηλές αγορές α υλών. Επίσης μπορεί να οφείλεται στο ότι η επιχείρηση έχει να κάνει επενδύσεις που δεν δικαιολογούνται από τον όγκο των πωλήσεων, με αποτέλεσμα να έχει αυξημένο κόστος παραγωγής. Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Μικτού Κέρδους = Μικτά Αποτελέσματα * 100 Πωλήσεις Αποθεμάτων και Υπηρεσιών (Πωλήσεις Αποθεμάτων Και Υπηρεσιών=Κύκλος Εργασιών+Άλλα Έσοδα Εκμετάλλευσης) 25
Β) Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους μας δείχνει το καθαρό κέρδος της επιχείρησης με βάση τα έξοδα και τα έσοδά της. Έχει ως πρότυπο να είναι > 10%. Όσο μεγαλύτερος είναι τόσο πιο επικερδής είναι η οικονομική μονάδα. Εάν υπάρξει κάποια μεταβολή στο καθαρό περιθώριο κέρδους σε σχέση με τα προηγούμενα έτη θα πρέπει να εξεταστεί αυτό με σύγκριση της μεταβολής στο μικτό περιθώριο κέρδους. Αριθμοδείκτης Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους = Καθαρά Αποτ/τα Εκμετάλ * 100 Πωλήσεις Αποθεμ και υπηρ Γ) Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολούμενων Κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων μας δείχνει το σύνολο των κεφαλαίων που χρησιμοποιούνται στην επιχείρηση και είναι ένας καλός οδηγός για κάποιον που πιθανόν να θέλει να εξαγοράσει την επιχείρηση να πραγματοποιεί κέρδη. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο όσο μεγαλύτερος τόσο το καλύτερο. Εάν είναι χαμηλός αυτό μπορεί να οφείλεται: 1) σε υπερεπένδυση κεφαλαίων σε σύγκριση με τις συνολικές δαπάνες, 2) σε υψηλές δαπάνες πωλήσεων 3) σε υψηλά γενικά έξοδα, 4) σε κακή διαχείριση, 5) σε δυσμενείς οικονομικές συνθήκες Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Απασχολ. Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτ/τα Προ Τόκων * 100 Σύνολο Απασχολούμενων Κεφαλαίων (Καθαρά Αποτ/τα Προ Τόκων=Ολικά Αποτ/τα Εκμετάλλευσης+Έξοδα Συμμετοχών+Χρεωστικοί Τόκοι και Συναφή Έξοδα+Διαφορές Αποτίμησης) (Σύνολο Απασχολούμενων Κεφαλαίων=Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων+Υποχρεώσεις) 26
Δ) Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού μας δείχνει την απόδοση των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο. Για να τον χαρακτηρίσουμε ικανοποιητικό ή μη θα πρέπει να γίνει διαχρονική σύγκριση καθώς και σύγκριση με άλλες ομοειδής επιχειρήσεις. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητ = Καθαρά Αποτ/τα Εκμετάλλευσης *100 Σύνολο Ενεργητικού Ε) Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων Ο αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων μας δείχνει την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων στην επιχείρηση και την αποτελεσματικότητα της χρησιμοποίησης τους σ αυτήν. Έχει ως πρότυπο να είναι από 2% έως 8%. Όταν δεν είναι ικανοποιητικός αυτό οφείλεται στην χαμηλή παραγωγικότητα, σε δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, σε ανεπαρκή διοίκηση κ.λ.π. Όταν είναι ικανοποιητικός αυτό οφείλεται σε επαρκή διοίκηση, σε ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες, σε εύστοχη χρησιμοποίηση κεφαλαίων και ειδικά των δανειακών. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ιδίων Κεφαλαίων = Καθαρά Αποτ/τα Εκμετάλ * 100 Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων 27
Στ) Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης Ο αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης μας δείχνει την επίδραση που έχουν τα δανειακά κεφάλαια στα κέρδη μιας επιχείρησης. Έχει ως πρότυπο να είναι >1 και κατά προτίμηση >2. Όταν ο δείκτης είναι >1 τότε η επίδραση των ξένων κεφαλαίων στα κέρδη της επιχείρησης είναι θετική. Όταν είναι <1 τότε η επίδραση αυτή είναι αρνητική. Σε περιπτώσεις υπερδανεισμού ο δείκτης είναι <1. Αριθμοδείκτης Οικονομικής Μόχλευσης = Αποδοτικότητα Ιδίων Κεφαλαίων Αποδοτικότητα Απασχολούμενων Κεφαλαίων 3.3.4. ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ 3.3.4. Ι. ΓΕΝΙΚΑ Οι αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης αφορούν τη διάρθρωση, τα είδη και τις μορφές κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότηση της μια οικονομική μονάδα. Μέσω αυτών μελετάται η αναλογία ίδια προς δανειακά κεφάλαια. όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων στο σύνολο των απασχολούμενων κεφαλαίων, τόσο περισσότερο χρεωμένη εμφανίζεται η επιχείρηση. Έχουν ως στόχο την διερεύνηση για την πιο σωστή απόφαση που πρέπει να πάρει η διοίκηση της επιχείρησης όσον αφορά τον δανεισμό ή την έκδοση νέων μετοχών για τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων. 28
3.3.4.2. ΕΙΔΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Οι αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης και βιωσιμότητας είναι οι εξής: Α) Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Συνολικά Κεφάλαια Ο αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια δείχνει το ποσοστό του συνόλου των ενεργητικών στοιχείων μιας οικονομικής μονάδας που έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της. Συγκεκριμένα δείχνει το βαθμό προστασίας των πιστωτών και το βαθμό της οικονομικής αυτάρκειας. Δεν έχει συγκεκριμένο πρότυπο όμως ένας δείκτης μεταξύ του 51%-65% θεωρείται ικανοποιητικός και δείχνει ότι η επιχείρηση έχει ευχέρεια δανεισμού. Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Συνολικά Κεφάλαια = Ίδια Κεφάλαια * 100 (Συνολικά Κεφάλαια = Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων+Σύνολο Υποχρεώσεων) Συνολικά Κεφάλαια Β)Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Δανειακά Κεφάλαια Ο αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια μας δείχνει το βαθμό της δανειακής εξάρτησης δηλαδή χρησιμοποιείται για να διαπιστωθεί αν υπάρχει υπερδανεισμός στην οικονομική μονάδα ή όχι. Έχει ως πρότυπο να είναι > 65%. Επίσης ικανοποιητικός θεωρείται κι όταν είναι μεταξύ 50%-65%, όταν όμως είναι <30% τότε αυτό σημαίνει πως η επιχείρηση βρίσκεται σε επικίνδυνη ζώνη. Όταν ο δείκτης είναι ίσος με 100% αυτό σημαίνει πως οι φορείς της επιχείρησης συμμετέχουν με κεφάλαια ίσης αξίας με τους πιστωτές. Σε περίπτωση χαμηλού δείκτη η επιχείρηση μπορεί να προβεί σε άντληση κεφαλαίων από την κεφαλαιαγορά με την έκδοση νέων τίτλων. Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Δανειακά Κεφάλαια = Ίδια Κεφάλαια * 100 Σύνολο Υποχρεώσεων 29
Γ) Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Πάγια Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει την πολιτική που ακολουθεί η διοίκηση της επιχείρησης όσον αφορά τον τρόπο χρηματοδότησης των παγίων στοιχείων της. Έχει ως πρότυπο να είναι >1. Όταν είναι <1 ένα μέρος των ακινητοποιήσεων χρηματοδοτείται από ξένα κεφάλαια, ενώ όταν είναι >1 τότε ένα μέρος των κεφαλαίων κίνησης προέρχεται από τα ίδια κεφάλαια. Σε περίπτωση χαμηλού δείκτη οι οικονομική μονάδα μπορεί να εξετάσει: 1) την παρακράτηση κερδών για τον σχηματισμό των αποθεματικών, 2) την εμφάνιση έκτατων ζημιών, 3) την διανομή μερισμάτων, 4) την αύξηση κεφαλαίων με έκδοση νέων τίτλων, 5) την αγορά νέων παγίων περιουσιακών στοιχείων, 6) την πώληση παγίων περιουσιακών στοιχείων, 7) τη πραγματοποίηση αποσβέσεων. Αριθμοδείκτης Ιδίων Κεφαλαίων Προς Πάγια = Ίδια Κεφάλαια * 100 Πάγιο Ενεργητικό Δ) Αριθμοδείκτης Κυκλοφορούντος Ενεργητικού Προς Συνολικές Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις μας δείχνει αν από την ρευστοποίηση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού της επιχείρησης οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις θα μπορούσαν εν μέρει να εξοφληθούν από το κεφάλαιο κίνησης. 30
Έχει ως πρότυπο να είναι >1. Ένας ικανοποιητικός δείκτης σημαίνει ότι η επιχείρηση θα μπορούσε να καλύψει μέρος των μακροχρόνιων υποχρεώσεων από την ρευστοποίηση των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Αριθμοδείκτης Κυκλοφορούντος Ενεργητικού Προς = Κυκλοφορούν Ενεργητικό * 100 Συνολικές Υποχρεώσεις Σύνολο Υποχρεώσεων Ε) Αριθμοδείκτης Παγίων Προς Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις Ο αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις μας δείχνει το βαθμό ασφάλειας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές της οικονομικής μονάδας. Μελετάει αν μπορεί η επιχείρηση να αποκτήσει επιπλέον δανειακά κεφάλαια. Έχει ως πρότυπο να είναι >2. Μία αύξηση του αριθμοδείκτη διαχρονικά σημαίνει: 1) μεταβολή του περιθωρίου ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές, 2) ότι η τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτήθηκε από ίδια κεφάλαια, Ενώ μία μείωση του αριθμοδείκτη διαχρονικά σημαίνει: 1) μείωση του περιθωρίου ασφαλείας που απολαμβάνουν οι μακροχρόνιοι πιστωτές, 2) ότι η τυχόν επέκταση των παγίων περιουσιακών στοιχείων χρηματοδοτήθηκε με την προσφυγή στο δανεισμό. Αριθμοδείκτης Παγίων Προς Μακροπρόθεσμες = Πάγιο Ενεργητικό Υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις 31
4. ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε 4.1 ΓΕΝΙΚΑ 4.1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Η Βιομηχανία Γάλακτος Δράμας Α.Ε ΝΕΟΓΑΛ ιδρύθηκε στην Δράμα το 1964 και αποτελεί μία από τις πρώτες γαλακτοβιομηχανίες της Βορείου Ελλάδος. Η εταιρία κατέχει το 3% περίπου του φρέσκου παστεριωμένου γάλακτος πανελλαδικά με βάση τα σημερινά δεδομένα. Παραλαμβάνει καθημερινά αγελαδινό και αιγοπρόβειο γάλα από την ζώνη γάλακτος που βρίσκεται στο λεκανοπέδιο Δράμας και συγκεκριμένα από τους νομούς Δράμας, Καβάλας και Σερρών. Η παραλαβή του γάλακτος γίνεται από τους σταθμούς πρόψυξης γάλακτος που υπάρχουν σε κάθε συνεργαζόμενο κτηνοτρόφο και στη συνέχεια μεταφέρεται με ιδιόκτητα βυτιοφόρα οχήματα στις εγκαταστάσεις της εταιρίας για επεξεργασία. 4.1.2 ΜΕΤΟΧΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ Η ΝΕΟΓΑΛ ΑΕ ιδρύθηκε από έναν συνεταιρισμό αγελαδοτρόφων με σκοπό να επεξεργάζεται και να διαθέτει το γάλα τους. Αργότερα συμμετείχαν και άλλοι συνεταιρισμοί μέσω της Ένωσης Γαλακτοκομικών Συνεταιρισμών Δράμας - Καβάλας και αφού πέρασε από διάφορες φάσεις ιδιοκτησιακού καθεστώτος, κατέληξε το 1992 κατά 100% στην ιδιοκτησία της Ένωσης Γαλακτοκομικών Συνεταιρισμών Δράμας - Καβάλας, που παρέμεινε και μοναδικός μέτοχος της μέχρι το 1999. Το 1997, έτος σταθμός για την εταιρία, ξεκινά με ένα νέο δυναμικό διοικητικό συμβούλιο ο πλήρης εκσυγχρονισμός της εταιρίας τόσο σε υποδομές όσο και σε δομές με κύριο στόχο την δημιουργία μιας σύγχρονης Βιομηχανίας Γάλακτος. Το 1999 η Ένωση Γαλακτοκομικών Συνεταιρισμών Ν. Δράμας - Καβάλας ανοίγει το μετοχικό της κεφάλαιο και εισέρχονται σε αυτό, σε πρώτη φάση οι παραγωγοί γάλακτος με ποσοστό της τάξεως του 18% και σε δεύτερη φάση οι εργαζόμενοι της Βιομηχανίας. Με τον τρόπο αυτό όλοι οι συντελεστές της παραγωγή-μεταποίηση-διάθεση συμμετέχουν 32
ενεργά στην υλοποίηση των στόχων της εταιρίας με κύριο μέτοχο την Ένωση Γαλακτοκομικών Συνεταιρισμών Ν. Δράμας-Καβάλας. 4.1.3 ΔΙΚΤΥΟ ΔΙΑΝΟΜΗΣ Η ΝΕΟΓΑΛ διαθέτει τα προϊόντα της στους νομούς Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Σερρών, Ροδόπης, Θεσσαλονίκης και Αττικής. Η παραλαβή της πρώτης ύλης (τόσο του αγελαδινού όσο και του αιγοπρόβειου γάλακτος) γίνεται από το ιδιόκτητο δίκτυο παραλαβής της εταιρίας το οποίο αποτελείται από ένα σύγχρονο στόλο επτά βυτίων παραλαβής γάλακτος. Η διανομή των παραγόμενων προϊόντων γίνεται επίσης από το ιδιόκτητο δίκτυο διανομής της εταιρίας το οποίο αποτελείται από ένα σύγχρονο στόλο πενήντα περίπου φορτηγών ψυγείων. Με τον τρόπο αυτό η εταιρία έχει πλήρη έλεγχο πέραν την πρώτης ύλης και των προϊόντων διανομής και της ίδιας της διαδικασίας. 4.1.4 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Η επιχείρηση από το 1998 έως σήμερα έχει ολοκληρώσει επενδύσεις συνολικού ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ που αφορούν: 1. Τον πλήρη εκσυγχρονισμό των κτιριακών εγκαταστάσεων (έχουν γκρεμιστεί όλες οι παλιές κτιριακές εγκαταστάσεις και στην θέση τους έχουν κτιστεί υπερσύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις που πληρούν όλους τους ευρωπαϊκούς και ελληνικούς κανονισμούς). 2. Τον πλήρη εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού που αφορά όλες τις γραμμές παραγωγής τόσο των γαλακτοκομικών προϊόντων (γάλα, γιαούρτια, ξινόγαλο και κακάο) όσο και των τυροκομικών προϊόντων (μαλακά και ημίσκληρα τυριά). Η εταιρία εφαρμόζει πιστοποιημένα συστήματα κατά ΕΛΟΤ ΕΝ Ι8Θ 9001:2000 και 33
ΕΛΟΤ ΕΝ 180 22000:2005, ενώ παράλληλα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο περιβάλλον με στόχο να εφαρμόσει σύντομα 180 14001. Δ/νων Σύμβουλος της εταιρίας είναι ο Κος Σεβαστίδης Χριστόφορος Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός που είναι ταυτόχρονα και ο μεγαλύτερος προμηθευτής αγελαδινού γάλακτος της εταιρίας που σε συνεργασία με το αξιόλογο στελεχιακό δυναμικό της εταιρίας διαμόρφωσε το κλίμα για την λήψη όλων των αποφάσεων σταθμών για την εταιρία και συγχρόνως τις υλοποίησε αναμορφώνοντας μια εταιρία που είχε φθίνουσα πορεία. 4.1.5 ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Η εταιρία κυρίως ασχολείται: 1) Με την εξαγορά και επεξεργασία γάλακτος αγελάδος, προβάτου, Αιγός και βουβάλας και την παραγωγή πάσης φύσεως γαλακτοκομικών προϊόντων τα οποία έχουν ως βάση το γάλα ή και τα υποπροϊόντα αυτού, καθώς και η εμπορία των ανωτέρω προϊόντων. 2) Με την προμήθεια βελτιωμένων φυλών ζώων από το εξωτερικό και τη διάθεση τους σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα καθώς και τη δημιουργία και διατήρηση υποδειγματικών στάβλων με σκοπό την διάδοση νεότερων συστημάτων εκτροφής και εκμετάλλευσης γαλακτοπαραγωγών ζώων. 3) Με την προμήθεια προμηθευτών γάλακτος από το εσωτερικό και εξωτερικό και η επεξεργασία αυτών για την κάλυψη των αναγκών της εταιρείας, καθώς και η διάθεση τους στην κατανάλωση. 4) Με την ανάπτυξη συνεργασίας με φυσικά ή νομικά πρόσωπα τα οποία ασχολούνται με επιχειρήσεις γαλακτοκομικών προϊόντων ή και άλλων συναφών εργασιών με την γαλακτοκομία ή κτηνοτροφία για την ίδρυση οποιουδήποτε τύπου εταιρειών ή Κοινοπραξιών, είτε με τη συμμετοχή στα κεφάλαια υφιστάμενων επιχειρήσεων, είτε με εξαγορά ή απορρόφηση τους. 5) Με την παραγωγή και εμπορία παντός είδους τροφίμων και ποτών. 34
4.1.6 ΣΤΟΧΟΙ ΕΤΑΙΡΙΑΣ Οι στόχοι της επιχείρησης είναι: 1) H επέκταση των δραστηριοτήτων με την παραγωγή νέων προϊόντων (κίτρινα τυριά, εμφιαλωμένα νερά, φρέσκοι χυμοί, τσάι) αυτόνομα και με συνεργασίες. 2) Η πλήρης ανάπτυξη και ολοκλήρωση του Δικτύου Πωλήσεων σε όλη την Βόρειο Ελλάδα με την δημιουργία σύγχρονου κέντρου Διανομών στην Θεσσαλονίκη. 3) Οι ιδιόκτητες πρότυπες φάρμες ζώων που σκοπό θα έχουν αφ' ενός τον άμεσο έλεγχο του παραγόμενου γάλακτος και αφ' ετέρου την εκπαίδευση των παραγωγών νέων και παλαιών σε οτιδήποτε νέο με διοργάνωση εξειδικευμένων σεμιναρίων για το θεωρητικό μέρος και πρακτικής άσκησης στις φάρμες ώστε να καταρτίζονται πλήρως. 4) Οι συνεργασίες στο εξωτερικό είτε στον τομέα των πωλήσεων είτε στον τομέα της παραγωγής και εμπορίας. 5) Ένα τμήμα έρευνας και τεχνολογίας, που θα ασχολείται κυρίως με την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων που αφορούν την εταιρία μας, αλλά και με τον σχεδιασμό νέων προϊόντων. 6) Το τμήμα συμβούλου παραγωγού που θα ασχολείται με χρηματοοικονομικά προγράμματα και παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών γενικότερα, ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητα των κυριότερων συντελεστών της βιομηχανίας αφ' ενός και αφ' ετέρου να παράγεται συνεχώς ελεγχόμενη πρώτη ύλη με τις απαιτήσεις των υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών της βιομηχανίας. 7) Η παραγωγή βιολογικών γαλακτοκομικών προϊόντων, που είναι ένα τεράστιο μελλοντικό πεδίο δράσης, είναι όμως επίπονο αλλά και το μόνο που εξασφαλίζει πιθανόν βιώσιμο εισόδημα και στους μικρότερους παραγωγούς μακροπρόθεσμα. Φυσικά για να παραχθούν βιολογικά γαλακτοκομικά θα πρέπει να παραχθούν και μια σειρά άλλων προϊόντων φυτικής παραγωγής (ζωοτροφές) που είναι αναγκαία για την παραγωγή γαλακτοκομικών. 8) Η δημιουργία σύγχρονου κέντρου διανομής προϊόντων στην Θεσσαλονίκη. 9) Η γραμμή παραγωγής σκληρών τυριών. 10) Η παραγωγή και εμπορία εμφιαλωμένου νερού και φρέσκων χυμών. 35
Οι παραπάνω ενέργειες θα οδηγήσουν την εταιρία σε μία σφαιρική και ισόρροπη ανάπτυξη, ώστε να προσφέρει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στους καταναλωτές της ώστε να εκπληρώνονται συνεχώς οι Μακροπρόθεσμοι στόχοι της εταιρίας που είναι: 1) Η παραγωγή ποιοτικών προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας. 2) Η αύξηση του κύκλου εργασιών (διπλασιασμός σε μία πενταετία). 3) Η αύξηση της κερδοφορίας της ώστε η μερισματική πολιτική της να ικανοποιεί στο έπακρο τους μετόχους της και να ενισχύεται η χρηματοοικονομική διάρθρωσή της. 4) Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. 5) Με την συνεχή διοικητική και υπηρεσιακή αναβάθμισή της να εξασφαλίζει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο θα διασφαλίζεται ένας υψηλός δείκτης ικανοποίησης όλων των συντελεστών της αλυσίδας: Παραγωγοί - Εργαζόμενοι - Μέτοχοι - Πωλητές - Πελάτες 4.1.7 ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ 4.1.7.1 ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΣΤΑΣΙΟ Όλη η παραγωγική διαδικασία γίνεται στους χώρους του Βιομηχανοστασίου που αντιστοιχεί στις εξής επιμέρους παραγωγικές μονάδες: 1) Στη γραμμή παραλαβής πρώτης ύλης (αγελαδινού και αιγοπρόβειου γάλακτος). 2) Στη γραμμή παστερίωσης-εμφιάλωσης αγελαδινού γάλακτος (3.5%, 1.5% και 0% λιπαρά). 3) Στη γραμμή παραγωγής-εμφιάλωσης γάλακτος με κακάο. Γραμμή παραγωγήςεμφιάλωσης ξινογάλακτος. 4) Στη γραμμή παραγωγής-συσκευασίας παραδοσιακού γιαουρτιού (αγελαδινού, πρόβειου). 5) Στη γραμμή παραγωγής και συσκευασίας ευρωπαϊκής (set yogurt). 6) Στη γραμμή παραγωγής και συσκευασίας στραγγιστής γιαούρτης. 7) Στη γραμμή παραγωγής-συσκευασίας βουτύρου (250 γραμ. και 3 κιλών). 36
8) Στη γραμμή παραγωγής φέτας. 9) Στη γραμμή παραγωγής ημίσκληρου τυριού. Συσκευασία προϊόντων τυροκομίας. 10) Στη γραμμή παραγωγής παγωτού. Για την εξυπηρέτηση της παραγωγικής διαδικασίας απαιτείται ενέργεια με την μορφή της ψυκτικής και θερμικής που παράγονται αντίστοιχα στο ψυχροστάσιο και λεβητοστάσιο της εταιρίας. Επίσης η χρήση φυσικού νερού που η επιχείρηση τροφοδοτείται από ιδιόκτητες γεωτρήσεις. 4.1.7.2 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ Τα τελικά προϊόντα ελέγχονται στο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου ως προς τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους, (γεύση, οσμή, χρώμα κλπ.), ως προς τη σύστασή τους (χημικά) και ως προς την υγιεινή τους (μικροβιολογικά). Κρατούνται δείγματα από κάθε παραγόμενη παρτίδα ώστε να ελέγχονται ως προς όλα τα χαρακτηριστικά τους και μετά τη λήξη τους. Το εργαστήριο της ΝΕΟΓΑΛ εγγυάται την υγιεινή και ασφάλεια των παραγόμενων προϊόντων και την διακίνησή τους. Το εργαστήριο της ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε διαθέτει εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο για τις χημικές, όσο και για τις μικροβιολογικές αναλύσεις. Διασφαλίζεται η υγιεινή και ασφάλεια των εισερχόμενων πρώτων και βοηθητικών υλών με πλήρης αναλύσεις. Ο ποιοτικός έλεγχος τόσο μικροβιολογικός όσο και χημικός, διεξάγεται σε όλες τις διεργασίες και σε όλα τα κρίσιμα σημεία που έχουν εντοπισθεί από το σύστημα διαχείρισης της ασφάλειας τροφίμων βάσει του προτύπου EN ISO 22000:2005. Το εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου της ΝΕΟΓΑΛ Α.Ε διαθέτει άδεια (έγκριση) αυτοελέγχου από το υπουργείο Γεωργίας. 37