REHABILITATION Summer 2015. Vol 16. Num 2 Research Paper: Personal- Social Developmental Screening of 4-60 Months Old Children by Using DDST-II and ASQ Firoozeh Sajedi 1, Roshanak Vameghi 1, *Soheila Shahshahani 2, Nadia Azari 2, Anooshirvan Kazemnejad 3 1. Department of Clinical Sciences, Pediatric Neurorehabilita on Research Center, University of Social Welfare & Rehabilita on Sciences, Tehran, Iran. 2. Pediatric Neurorehabilita on Research Center, University of Social Welfare & Rehabilita on Sciences, Tehran, Iran. 3. Department of Biosta s cs, Faculty of Medical Sciences, University of Tarbiat Modaress, Tehran, Iran. Received: 20 Dec. 2013 Accepted: 23 Apr. 2015 Keywords: Children, Personalsocial developmental screening, ASQ, DDST-II A B S T R A C T Objec ve This research was madethe purpose of this research was to study to the personal- social developmental screening of 4-60 months old children in Tehran city by DDST-II and ASQ and determining to determine the agreement coefficient of two tests. Materials & Methods Convenient sampling was used. In this study the personal-social developmental status of 197 children 4-60 months old in Tehran city were screened by using ASQ and PDQ (93 girls and 104 boys). Data was were analyzed by SPSS so ware version 13. Results By using DDST-II and ASQ, personal-social developmental delay was detected in 11% and 1.5% of children respec vely. The es mated consistency coefficient between DDST-II and ASQ for Personalsocial domain was 0.06. Conclusion In this study, personal-social developmental screening of children showed different results and kappa measure agreement of two tests was weak. For selec ng a suitable tool we must consider the psychometric characteris cs (sensi vity, specificity, posi ve and nega ve predic ng power) of the tool. This study showed revealed that the results of developmental screening of 4-60 months old children in Tehran by using ASQ and PDQ lead to different results. This finding emphasizes the need to comparing compare the results of screening tests with a diagnos c gold standard test. * Corresponding Author: Soheila Shahshahani, PhD Address: Pediatric Neurorehabilita on Research Center, University of Social Welfare and Rehabilita on Sciences, Koodakyar Ave., Evin, Tehran, Iran. Tel: +98 (21) 22180142 E-Mail: sol_shah@yahoo.com 120
ماههبا استفاده از آزمون غربالگرىتکاملى 60 غربالگرى تکامل حیطە فردى - اجتماعى کودکان 4 تا و پرسشنامە سنین و مراحل دنور 2 انوشیروان کاظم نژاد 3 نادیا آذرى 2 شهشهانى 2 روشنک وامقى 1 * سهیلا فیروزه ساجدى 1 1- گروه علوم بالینى مرکز تحقیقات توانبخشى اعصاب اطفال دانشگاه علوم بهزیستى و توانبخشى تهران ایران. 2- مرکز تحقیقات توانبخشى اعصاب اطفال دانشگاه علوم بهزیستى و توانبخشى تهران ایران. 3- گروه آمار حیاتى دانشکدة علوم پزشکى دانشگاه تربیت مدرس تهران ایران. 1392 آذر تاریخ دریافت: 29 1394 تاریخ پذیرش: 1 اردیبهشت کلید واژه: کودکان غربالگرى تکامل فردى - اجتماعى دنور 2 پرسشنامە آزمون سنین و مراحل ماهە شهر تهران با استفاده از دو آزمونغربالگرى 4-60 فردى اجتماعى کودکان این مطالعه با هدف بررسى وضعیتتکامل حیطه هدف بررسى میزان همخوانى نتایج دو آزمون صورت گرفت. تکاملى دنور 2 و Ques onnaires) ASQ (Ages & Stages نفر نفر از آنان دختر و 104 ماهه تهرانى که 93 تا 60 کودك 4 نمونه گیرى به روش نمونه گیرى دردسترس انجام شد. 197 روش بررسى فردى اجتماعى قرار گرفتند اطلاعات مورد غربالگرى تکاملى حیطه پسر بودند با استفاده از دو آزمون غربالگرى تکاملى دنور 2 و ASQ 13 مورد تحلیل قرار گرفتند. نسخه پس از کدگذارى بوسیله نرم افزار SPSS فردى اجتماعى بودند. ضریب از کودکان مبتلا به تا خیر تکامل و 1/5 به ترتیب 11 در غربالگرى انجام شده با دنور 2 و ASQ یافتهها توافق کاپا بین دو آزمون 0/0606 بود. فردى اجتماعى کودکان تهرانى با استفاده از دو ابزار دنور 2 و ASQ نتایج متفاوتى در این مطالعه از غربالگرى تکامل حیطە نتیجهگیرى به دست آمده که نشانگر ضرورت تهیه و استانداردسازى یک آزمون تشخیصى طلایى است. مقدمه کودکان هر جامعه اى بزرگترین سرمایه و مهم ترین پایە دستیابى به توسعه محسوب مى شوند. پرداختن به مقولە رشد و تکامل کودکان داراى اهمیت خاصى است. برخوردارى از تکامل سالم و طبیعى در دوران ابتداى زندگى افراد را در آینده قادر به هدایت یک زندگى شکوفا و بالندة اجتماعى عاطفى شناختى و فیزیکى مى سازد. علی رغم پیشرفت هاي علم پزشکی در تشخیص و درمان بیماري ها تا خیر تکامل کودکان هنوز یکی از معضلات جهانی سلامت در کشورهاي پیشرفته و درحال توسعه محسوب [ 1 ] به همین جهت در طب امروز تشخیص زودرس می شود ] اختلالات تکاملى و اراي ە خدمات مداخله اى در شیرخواران و نوپایان ارزش روزافزونى پیدا کرده است زیرا تشخیص به موقع و مداخلە به هنگام مانع ازدست رفتن پتانسیل هاى تکاملى کودك 2]. از طرفى برنامه هاى مداخله گرانە تکاملى شد [3 خواهد مقرون به صرفه است و چنانچه در سنین پایین تر شروع شوند [4]. همچنین این برنامه ها پیش آگهىتکاملى تا ثیر بیشترىدارند [5] و داراى اثرات مثبت کوتاه مدت و کودکان را بهبود مى بخشد [6-8]. تحقیقات متعددى نشان مى دهد بلندمدت بسیارى است که امکان به پایان رساندن دورة دبیرستان اشتغال به کار و داشتن زندگى مستقل در کودکانى که وارد برنامه هاى مداخلە زودرس مى شوند بیشتر است و از سوى دیگر میزان ارتکاب جرم بزهکارى.[9-12 و باردارى در سنین نوجوانى در آنان کاهش مى یابد [12 بنابراین مداخلات زودرس هزینه هاى اقتصادى تحمیل شده به خانواده و جامعه را کاهش مى دهد. مى دانیم که تکامل مسي له اى قابل انعطاف است و به راحتى تحت تا ثیر محیط قرار مى گیرد. مداخلە زودرس از طریق حذف عوامل خطرساز و تقویت عوامل محافظتى خارجى عمل مى کند کودکان را در محیط پ رمحر ك قرار مى دهد و والدین را در جهت 10]. تشخیص زودرس تنها پاسخگو و مو ثربودن آموزش مى دهد [10 از طریق پایش و غربالگرى تکاملى امکان پذیر است. پایش تکامل مسي ول: * نویسنده دکتر سهیلا شهشهانى نشانى: تهران اوین خیابان کودکیار دانشگاه علوم بهزیستى و توانبخشى مرکز تحقیقات توانبخشى اعصاب اطفال. +98 (21) تلفن: 22180142 رایانامه: sol_shah@yahoo.com 121
براى قضاوت صحیح در مورد زمان ارجاع تعیین خدمات مورد نیاز و کمک به والدین براى ارتقاى سطح تکامل کودك ضرورى.[13 است 13] عبارت است از: کاربرد یک ابزار معتبر کوتاه غربالگرى تکاملى 1 سریع و استاندارد که کودکان در معرض ابتلا به اختلال تکاملى را مشخص مى نماید. با این حال هنوز هم برخى از متخصصین ترجیح مى دهند تنها از قضاوت بالینى خود براى تشخیص اختلالات تکاملى استفاده نمایند ولى مطالعات متعددى نشان داده است که قضاوت بالینى به تنهایى در تشخیص تا خیر تکامل 4] و از این راه به طورمتوسط تنها 9 کارایى لازم را ندارد [14 از کودکان مبتلا به مشکلات تکاملى یا رفتارى توسطپزشک 30.[6 10 خانوادگى خود تشخیص داده مى شود [13-15 با توجه به اهمیت تشخیص زودرس انجمن متخصصین (AAP)( توصیه مى کند غربالگرى تکاملى در هر کودکان امریکا 2 وقت ملاقات پایش رشد کودکان انجام شود اما در مورد چگونگى.[6 9 10 13 15 انجام این کار راهکارى اراي ه نکرده است [16 در حال حاضر ابزارهاى غربالگرى متعددى براى تشخیص کودکان مبتلا به تا خیر تکاملى موجوداست و متخصصین مىتوانند براساس شرایط اقتصادى اجتماعى یا بهداشتى منطقە خود یکى از آنها را انتخاب نمایند. به طورکلى مى توان گفت ابزارى که براى.[10 تمام جوامع و همە سنین کاربرد داشته باشد وجود ندارد [10 ابزارهاى غربالگرى تکاملى معمولا روى کودکان و خانواده هایى با شرایط فرهنگى اجتماعى اقتصادى و زبانى متفاوت مورد ارزیابى قرار مى گیرد و استاندارد مى شود تا اعتبار پایایى و صحت آنها بررسى شود و بتوان هنگام به کارگیرى این ابزارها جمعیت مورد.[16 بررسى را تا حد ممکن درست انتخاب کرد [16 یکى از مساي ل مورد توجه در انتخاب ابزار مناسب وجود تفاوت هاى فرهنگى بین کودکان جوامع مختلف است. مى دانیم که پیش از هرگونه قضاوت در مورد تکامل کودك باید تا ثیرات فرهنگى را مدنظر داشت زیرا در واقع تا ثیر فرهنگ و ارزشهایى که هر کودکى با آن بزرگ شده است بر روى تکامل یا رفتار او انکارناپذیر است. آزمون هاى غربالگرى تکاملى را مى توان به دو وپرسشنامه هاى دستە عمدة آزمون هاى عینى مانند آزموندنور 2 13] و هر پزشکى تقسیم بندى کرد [13 والدمحور مانند: ASQ 3 براساس شرایط موجود جامعە خود مى تواند یکى از آنها را انتخاب نماید. اختلال تکاملى مى تواند در یک یا چند حیطە تکاملى رخ دهد. اختلالات حرکتى یا گفتار و زبان نسبت به اختلال در حیطه هاى حل مسي له فردى-اجتماعى و شناختى زودتر خود را نشان مى دهد. به همین جهت و با توجه به اهمیت تشخیص زودرس این اختلالات این مطالعه برآن شد که تکامل فردى اجتماعى کودکان که یک ماهە تهرانى را با آزمون غربالگرى تکاملى دنور 2 4-60 آزمون عینى است و توسط آزمونگر بر روى کودك انجام مىشود که به صورت پرسشنامە والد محور تهیه شده است را مورد و ASQ غربالگرى قرار دهد و نتایج آنها را با هم مقایسه نماید. بررسى روش گیرى به صورت نمونه گیرى دردسترس تا پ رشدن حجم نمونه نمونه انجام شد. مطالعە حاضر از نوع کاربردى است که در فاصلە ماهه 60 بر روى کودکان 4 تا تا مرداد 1387 زمانى بهمن 1386 بهداشتى درمانى شهر تهران اجرا گردید. بدین منظور در 4 مرکز کودك واقع در شمال جنوب شرق و غرب شهر تهران 197 سنى گروه ماهه که معلولیت ثابت شده نداشتند در 11 4-60 با اطمینان 95 (براى رسیدن به روایى و ضریب همبستگى 0/7 نفر 90 در هر گروه سنى حجم نمونه حداقل 17 و توان آزمون برآورد گردید) مورد غربالگرى تکاملى قرار گرفتند. براى این منظور ابتدا آزمونگران توضیحاتى در مورد ضرورت انجام غربالگرى تکاملى و نیز نحوة انجام هر یک از دو آزمون به والدین کودکان اراي ه نمودند و در صورت موافقت جهت مشارکت در این پژوهش از آنان رضایتنامە کتبى اخذ شد. معیارهاى ورود ماه و فقدان معلولیت ثابت شده. تا 60 عبارت بودند از: سن 4 نداشتن هر یک از دو شرط ذکرشده به عنوان معیار خروج در نظر گرفته شد. این مطالعه مورد تا یید کمیتە اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم بهزیستى و توانبخشى قرار گرفته و کدهاى اخلاق پزشکى مربوطه در آن رعایت شده است. کلیە والدینى که کودکان آنها دچار تا خیر تکامل بودند براى ارزیابى دقیق تر به مراکز ارجاع گردیدند. تخصصى شد. دنور 2 در این مطالعه از آزمون هاى دنور 2 و ASQ استفاده یک آزمون غربالگر تکاملى عینى است که مى توان براى محدودة ساله از آن استفاده کرد و اجرا و نمرهدهى آن نیاز سن ىنى 0-6 دقیقه). پس از انجام کلیه 10-20 به زمان اندکى دارد (حدود سوالات لازم در مورد هر کودك فرم توسط محقق تفسیر شد. جواب هایى که بعنوان ناموفق و یا اجتناب ثبت شده باشند براى تفسیر نهایى آزمون به کار مى روند و بر اساس تعداد موارد ناموفق و اجتناب نتایج آزمون طبیعى مشکوك و یا غیرقابل آزمون خواهد بود. از نظر خصوصیات سایکومتریک مى توان گفت حساسیت و.[17 17 ویژگى آن براى یک ابزار غربالگر کافى است [18 از طبقات کودك آزمون در ایالت کلرادوى امریکا بر روى 2096 مختلف اقتصادى اجتماعى و نژادى استاندارد شده است.همچنین و درصد تا 97 روایى این آزمون در آزمون - بازآزمون بین 90.[19 درصد گزارش شده است [19 تا 80 روایى بین آزمونگر 95 نیز داراى اعتبار و پایایى مناسبى نسخە فارسى آزمون دنور 2 Developmental screening.1 American Academy of Pediatrics.2 Ages & Stages Ques onnaire.3 122
پرسشنامە سنین و مراحل با استفاده از آزمون غربالگرى تکاملى دنور 2 و ماهه 60 غربالگرى تکامل حیطە فردى - اجتماعى کودکان 4 تا نتایج حاصل از غربالگرى حیطە فردى-اجتماعى کودکان با آزمون 1. جدول 2 و ASQ دنور دنور نتیجە ناموفق موفق کلل ناموفق ASQ نتیجه موفق کلل 95 کرونباخ براى آزمون- بازآزمون معادل است (ضریب α و ضریب کاپا براى نتیجه نهایى دو بارآزمون توسط یک آزمونگر و براى بازآزمایى بین دو آزمونگر ضریب α کرونباخ معادل 87 بود) 0/77 و ضریب کاپا براى نتیجه نهایى دو تست معادل 94 مهارت در حیطە تکاملى فردى-اجتماعى 20]. در این آزمون 25 20] ارزیابى قرار مى گیرند [17]. مورد پرسشنامه براى یک ابزار غربالگر تکاملى حاوى 19 ASQ ماهه است. پرسشنامە مربوط به هر سن توسط 4-60 کودکان والدین یا مراقب اصلى کودك تکمیل و توسط پزشک یا مراقب بهداشتى نمره دهى مى شود (در نمره دهى براى هر پاسخ بلى و صفر منظور مى شود) 5 10 گاهى و هنوز خیر به ترتیب نمره و نمرة به دست آمده با مقادیر استاندارد آزمون که براى هر پرسشنامه مشخص است مقایسه مى گردد. هر پرسشنامە حیطه سو ال متناسب با سن کودك مورد ارزیابى فردى-اجتماعى را با 6 قرار مى دهد. سو الات به صورتى تهیه شده که افرادى با تحصیلات ابتدایى بتوانند به آن پاسخ دهند. کودك با شرایط اجتماعى اقتصادى و این آزمون روى 2008 از نژادهاى مختلف نرم شده است. پایایى آن براى آزمون-بازآزمون گزارش شده است که این و همچنین روایى بین دو آزمونگر 95 0/70) و ویژگى میزان عالى ارزیابى مى شود و حساسیت (70-0/90.[10, 19, 0/76) آن متوسط تا خوب است [21 76-0/91) پس از ثبت اطلاعات دموگرافیک هر کودك آزمون دنور آزمونگر در هر مرکز) که داراى مدرك توسط آزمونگران (2 2 کارشناسى کاردرمانى یا روا ن شناسى بالینى بودند و قبلا آموزش کافى جهت اجراى آن دیده بودند انجام شد. در همە گروه هاى 2 پرسشنامە ASQ متناسب سنى قبل یا پس از انجام آزمون دنور با سن هر کودك در اختیار والدین قرار داده شد تا با توجه به سطح تکاملى کودك خود آن را تکمیل نمایند. براى کاربرد هر آزمون از دستورالعمل اجرایى مندرج در دفترچە راهنماى آن استفاده شد. نتایج کلیە آزمون هاى انجام شده توسط محققین مورد ارزیابىو تفسیر قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده کدگذارى و واردکامپیوتر گردید و براى بررسى ضریب توافق دو آزمون و همچنین تعیین ارتباط نتایج به دست آمده با متغیرهاى مختلف توسط نرمافزار مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نسخه 13 SPSS ها یافته ماهه مورد ارزیابى 4-60 کودك در این پژوهش تعداد 197 (53 نفر پسر ) 47) و 104 نفر دختر ) قرار گرفتند که 93 به صورت نارس متولد این کودکان در موعد مقرر و 5 بودند. 95 شده بودند که براى گروه نارس تولدیافته تا سن دو سال سن اصلاح شده در نظر گرفته شد. از کودکان شرکت کننده و 34 میزان تحصیلات مادران 51 در این پژوهش به ترتیب در سطح دانشگاه یا دبیرستان بود. 73 آنان دومین فرزند خانواده بودند. از کودکان فرزند اول و 22 2 براى تعیین ارتباط خصوصیات از ضریب توافق پیرسون کاى دموگرافیک آزمودنى ها با نتایج آزمون ها استفاده شد. بین جنس کودك رتبە تولد منطقە سکونت یا میزان تحصیلات مادر با نتایج هر یک از دو آزمون دنور 2 و ASQ ارتباط معنى دارى یافت نشد. نتایج حاصل از غربالگرى حیطە فردى-اجتماعى کودکان با نشان داده شده است. تعداد در جدول 1 آزمون دنور 2 و ASQ بود و در کل ضریب بیشتر از ASQ موارد ناموفق با آزمون دنور 2 توافق این دو آزمون غربالگر مناسب تشخیص داده نشد. بحث این مطالعه نشان داد که نتایج حاصل از کاربرد دو ابزار دنور 2 براى غربالگرى تکاملى حیطە فردى-اجتماعى کودکان و ASQ تهرانى متفاوت است.این امر ما را در انتخاب ابزار مناسب دچار چالش مى سازد. مىدانیم که براى انتخاب یک ابزار غربالگرمناسب باید به خصوصیات سایکومتریک آن ابزار مانند:حساسیت ویژگى ارزش پیشگویى مثبت و ارزش پیش بینى منفى توجه داشت. براى غربالگرى تکاملى کودکان در پایایى و اعتبار آزمون دنور 2 20]. پرسشنامە سنین و مراحل تهران مناسب ارزیابى شده است [20 نیز در مطالعات متعددى مورد بررسى قرار گرفته است. این آزمون طى یک مطالعە وسیع در ایران استانداردسازى و نقاط برش آن.[22 براى کودکان ایرانى مشخص گردیده است [22 در مورد هریک از این دو آزمون نیز نقاط قوت و ضعفى مطرح است است. از جمله نکات مثبتى که در مورد دنور 2 مطرح مى توان به این موارد اشاره کرد که شاخص هاى تکاملى را آموزش مى دهد تفسیر آن در مراکز شلوغ راحت صورت مى گیرد و چندان گران نیست. مى توان مشابه چارت رشد تکامل کودك را بهوسیلە آن پیگیرى کرد. نقاط ضعف آن این است که مانند هر آزمون عینى دیگر انجام آن مستلزم همکارى کودك است و این مسي له ساله که ممکن است به علت ترس ماهه تا 3 به ویژه در کودکان 9 از محیط نا آشنا یا لجبازى همکارى لازم را نداشته باشند بیشتر صدق مى کند. برخى از عناوین آن در همە فرهنگ ها کاربرد ندارد 21 176 197 20 174 194 1 2 3 کاپا (0/05<P) 0/0606 ضریب 123
ASQ.[8] زمان بیشترى مى گیرد و انجام آن نسبت به ASQ برخلاف آزمون هاى عینى نیاز به همکارى کودك ندارد و براساس شاخص هاى تکاملى تهیه شده آنها را به والدین آموزش مى دهد. انجام آن در مراکز شلوغ به راحتى امکان پذیر است و مى توان به صورت پستى یا اینترنتى آن را به منظور تکمیل براى والدین ارسال کرد. نقاط ضعفى نیز در مورد آن مطرح شده است براى براىغربالگرى نمونه فواصل سنى پرسشنامه ها با سنینى کهAAP توصیه مى کند تفاوت دارد از طرفى ممکن است والدین کم سواد در تکمیل آن دچار مشکل شوند نگهدارى پرسشنامه ها نیزنیاز به موارد [8]. همچنین ذکرشده است که در 13 فضاى زیادى دارد.[13 قادر به تشخیص تا خیر تکاملى نیست [13 در مطالعە حاضر میزان موارد ناموفق با آزمون دنور 2 11 1/5) بیشتر است. یک مطالعه بوده است که نسبت به ) ASQ که به منظور استانداردسازى دنور در سوي د صورت گرفت نشان داد که در بخش فردى-اجتماعى کودکان کاردیف در انجام برخى 23]. همچنین عناوین قوى تر از کودکان نمونە شهر دنور بودند [23 در تحقیق دیگرى که توسط اوي دا در ژاپن انجام شد مشخص گردید که کودکان توکیو نیز در بعضى موارد حیطە فردى- اجتماعى جلوتر بودند [24]. نتایج این دو مطالعه با نتیجه به دست آمده از آزمون دنور 2 در پژوهش حاضر همسو نیست. مطالعە دیگرى که با استفاده از دو مادر بى خانمان و 21 بر روى 20 آزمون غربالگر دنور 2 و ASQ کودك آنان انجام شد نشان داد که ضریب توافق دو آزمون در است. حیطە فردى-اجتماعى 95 انجام پژوهش بر روى کودکانى با دیگر عوامل خطرساز تا خیر تکاملى و تعداد کم نمونە مورد مطالعه از جمله محدودیت هاى 25]. هر دو آزمون به کاررفته در پژوهش مورد این پژوهش بود [25 ذکر در تحقیق حاضر نیز مورد استفاده قرار گرفته اند ولى نتایج این دو مطالعه همسو نیست. یکى از دلایلى که در پژوهش حاضر مطرح کرد مى توان براى میزان بالاترى از موارد ناموفق دنور 2 عدم تناسب برخى از عناوین آزمون با فرهنگ جامعە ایرانى است براى مثال مى توان مورد شیردادن به عروسک با شیشه را نام برد که برخى از پسران از انجام آن امتناع نمودند. همچنین نتیجە آزمون عینى به شرایط فیزیکى محل اجرا عدم آشنایى با محیط و خصوصیات روحى کودك در زمان اجراى آزمون نیز بستگى دارد. اگرچه امروزه تا کید بیشترى بر استفاده از پرسشنامه هاى غربالگرى مى شود ولى مطالعاتى نیز که اخیرا با استفاده از دو پرسشنامە والدمحور صورت گرفته نشان داده که ممکن استبین نتایج پرسشنامه هاى غربالگرى که توسط والدین تکمیل مىشوند 26 ] بنابراین در 27] نیز توافق مناسبى وجود نداشته باشد انتخاب ابزار مناسب باید دقت کافى مبذول داشت. علاوه بر خصوصیات سایکومتریک مساي ل دیگرى نیز باید در انتخاب ابزار مدنظر قرار گیرد. از جمله اینکه دستورالعمل اجرا باید کاربردى و آسان باشد روش نمره دهى باید به صورت شفاف و ساده طرح ریزى شود مواد و ابزار مورد نیاز آزمون باید براى کودك جالب و از نظر تعداد اندك باشد همچنین میزان آموزش 17]. پرسشنامه ها و تکرار آن در دستورالعمل مشخص شده باشد [17 معمولا به ابزار زیادى نیاز ندارند ولى پیش داورى ها حالات خلقى و روانى-عاطفى یا مهارت خواندن و درك فرد تکمیل کننده ممکن است در صحت اطلاعات جمعآورى شده تا ثیر داشته باشد. همچنین پدر مادر و مراقبین کودك ممکن است به دلیلنگرانى از محرمانه ماندن اطلاعات از ثبت اطلاعات واقعى خوددارى نمایند.[28] گیرى نتیجه در این مطالعه از دو ابزار متفاوت استفاده شده که یکى آزمون عینى و دیگرى پرسشنامە والدمحور است. على رغم اینکه هر دو آزمون از نظر خصوصیات سایکومتریک براى استفاده در ایران مناسب تشخیص داده شده است اما با توجه به توافق ضعیف بین نتایج به دست آمده در پژوهش حاضر بر این مسي له تا کید مىشود که در تفسیر نتایج حاصل از ابزارهاى غربالگرى براى کودکانى با [5]. همچنین نژاد و فرهنگ متفاوت احتیاط لازم به کار برده شود نتیجە این پژوهش مو ید ضرورت تهیه و استانداردسازى یکآزمون تشخیصى تکاملى است که با استفاده از آن بتوان موارد مشکوك حاصل از غربالگرى را مورد ارزیابى دقیق ترى قرار داد. ازآنجاکه نتایج مطالعات ایرانى مختلف دیگر نیز نشان دهندة [6 20 29-33] شیوع اختلالات تکاملى در کودکان است بنابراین دست اندرکاران مساي ل بهداشتى کودکان در ایران باید در جهت اتخاذ استراتژى هاى مناسب براى اقدامات پیشگیرانه کنترل عوامل خطرساز و تا کید بر تشخیص اختلالات در سنین پایین و اراي ە خدمات مداخلە زودرس اقدام نمایند. نکتە قابل اهمیت که همگان در مورد آن اتفاق نظر دارند این است که نتایج آزمون هاى غربالگرى نباید به تنهایى مورد تفسیر قرار گیرد بلکه در این ارزیابى باید میزان عملکرد کلى کودك و مساي ل محیطى را.[16 34 35] نیز مدنظر قرار داد با توجه به نتیجە حاصل از این پژوهش و براى رسیدن به نتایج روشن تر توصیه مى شود این دو ابزار یا دیگر ابزارهاى غربالگرى در مطالعات دیگرى به کار گرفته شود تا همە آزمون هاى مناسب براى کاربرد در کودکان ایرانى شناخته شود و متخصصین بتوانند براساس سلیقه یا شرایط خاص محل اشتغال خود یکى از آنها را انتخابنمایند. 124
پرسشنامە سنین و مراحل با استفاده از آزمون غربالگرى تکاملى دنور 2 و ماهه 60 غربالگرى تکامل حیطە فردى - اجتماعى کودکان 4 تا [13] Galascoe F. Nelson Textbook of Pediatrics. Developmental Screening and Surveillance. 18 th edition. Philadelphia: Elsevier Saunders; 2008, pp: 74-81. [14] Marks K, Hix-Small H, Clark K, Newman J. Lowering developmental screening thresholds and raising quality improvement for preterm children. Pediatrics. 2009; 123(6):1516. [15] American Academy of Pediatrics CoCWD, Section on Developmental Behavioral Pediatrics, Bright Futures Steering Committee and Medical Home Initiatives for Children With Special Needs Project Advisory Committee. Identifying infants and young children with developmental disorders in the medical home: An algorithm for developmental surveillance and screening. Pediatrics. 2006; 118(1):405-420. [16] Sandler AD, Brazdzuinas D, Cooley W, Gonzalez de Pijem L, Hirsh D, Kastner T, et al. Developmental surveillance and screening of infants and young children. Pediatrics. 2001; 108(1):192-6. [17] Glascoe F. Evidence-based approach to developmental and behavioural surveillance using parents concerns. Child: Care, Health and Development. 2000; 26(2):137-49. [18] Al-Ansari S, Bella H. Translation and adaptation of the revised Denver pre-screening developmental questionnaire for Madinah children, Saudi Arabia. Annals of Saudi Medicine. 1998; 18(1):42. [19] Frankenburg WK, van Doorninck WJ, Liddell TN, Dick NP. The Denver prescreening developmental questionnaire (PDQ). Pediatrics. 1976; 57(5):744. [20] Shahshahani S, Vameghi R, Azari N, Sajedi F, Kazemnejad A. [Validity and Reliability Determination of Denver Developmental Screening Test-II in 0-6 Year-Olds in Tehran (Persian)]. Iranian Journal of Pediatrics. 2010; 20(3):313-22. [21] King TM, Glascoe FP. Developmental surveillance of infants and young children in pediatric primary care. Current Opinion in Pediatrics. 2003; 15(6):624. [22] Sajedi F, Vameghi R, Habibollahi A, Lornejad H, Delavar B. [Standardization and validation of the ASQ developmental disorders screening tool in children of Tehran city (Persian)]. Tehran University of Medical Sciences. 2012; 70(7):436-446. [23] Lundberg A. Gross and fine motor performance in Healthy Swedish children aged fifteen and eighteen months. Neuropediatrics. 1979; 10(1):35-50. [24] Oeda RA. Standardization of The Denver Developmental Screening Test on Tokyo children. Journal of Developmental Medicine and Child Neurology. 1974; 20:647-656. [25] Chiu SH, DiMarco MA. A Pilot Study Comparing Two Developmental Screening Tools for Use With Homeless Children. Journal of Pediatric Health Care. 2010; 24(2):73-80. [26] Shahshahani S, Sajedi F, Vameghi R, Kazemnejad A, Tonekaboni SH. [Evaluating the Validity and Reliability of PDQ-II and Comparison with DDST-II for Two Step Developmental Screening (Persian)]. Iranian Journal of Pediatrics. 2011; 21(3):343-349. [27] Sices L, Stancin T, Kirchner HL, Bauchner H. PEDS and ASQ developmental screening tests may not identify the same children. Pediatrics. 2009;124(4):e640. و قدردانى تشکر در پایان ازمرکز تحقیقات توانبخشى اعصاب اطفال شرکت شهر سالم و نیز معاونت محترم تحقیقات و فناورى دانشگاه که با حمایت هاى خود زمینە انجام این پژوهش را فراهم نمودند تشکر و قدردانى مى شود. منابع [1] de Moura DR, Costa JC, Santos IS, Barros AJ, Matijasevich A, Halpern R, et al. Risk factors for suspected developmental delay at age 2 years in a Brazilian birth cohort. Paediatric and Perinatal Epidemiology. 2010; 24(3):211-21. [2] Briggs-Gowan MJ, Carter AS, Irwin JR, Wachtel K, Cicchetti DV. The Brief Infant-Toddler Social and Emotional Assessment: screening for social-emotional problems and delays in competence. Journal of Pediatric Psychology. 2004; 29(2):143. [3] Halfon N, Regalado M, Sareen H, Inkelas M, Peck Reuland CH, Glascoe FP, et al. Assessing development in the pediatric office. Pediatrics. 2004; 113(Supplement 5):1926. [4] Rydz D, Srour M, Oskoui M, Marget N, Shiller M, Birnbaum R, et al. Screening for developmental delay in the setting of a community pediatric clinic: a prospective assessment of parent-report questionnaires. Pediatrics. 2006; 118(4):e1178. [5] Mayson TA, Harris SR, Bachman CL. Gross motor development of Asian and European children on four motor assessments: a literature review. Pediatric Physical Therapy. 2007; 19(2):148. [6] Vameghi R, Hatamizadeh N, Sajedi F, Shahshahanipoor S, Kazemnejad A. [Production of a native developmental screening test: the Iranian experience (Persian)]. Child: Care, Health and Development. 2010; 36(3):340-5. [7] Wagner J, Jenkins B, Smith JC. Nurses utilization of parent questionnaires for developmental screening. Pediatric Nursing. 2006; 32(5):409-12. [8] Levine DA. Guiding Parents Through Behavioral Issues Affecting Their Child s Health: The Primary Care Provider s Role. Ethnicity and Disease. 2006; 16(2):3. [9] Glascoe FP. Early detection of developmental and behavioral problems. Pediatrics in Review. 2000; 21(8):272. [10] Glascoe FP, Shapiro HL. Introduction to developmental and behavioral screening. Developmental Behavioral Pediatrics Online dbpeds org. 2006. http://www.dbpeds.org/articles/detail. cfm?id=5,access date: Jan 13, 2010. [11] Glascoe FP. Screening for developmental and behavioral problems. Mental Retardation and Developmental Disabilities Research Reviews. 2005; 11(3):173-9. [12] Reynolds AJ, Temple JA, Robertson DL, Mann EA. Long-term effects of an early childhood intervention on educational achievement and juvenile arrest. JAMA: The Journal of The American Medical Association. 2001; 285(18):2339. 125
[28] Vameghi R, Sajedi F, Shahshahanipoor S, Hatamizadeh N. [Screening, diagnosis and an introduction to early intervention in developmental disorders in children, (Persian)]. 1 th edition. Tehran: University of social Welfare and Rehabilitation Sciences; 2005. [29] Sajedi F, Vameghi R, Kraskian Mujembari A. [Prevalence of undetected developmental delays in Iranian children (Persian)]. Child: Care, Health and Development. 2013; 40(3):379-388 [30] Shahshahani S, Sajedi F, Vameghi R, Kazemnejad A, Tonekaboni SH. [Evaluating the Validity and Reliability of PDQ-II and Comparison with DDST-II for Two Step Developmental Screening (Persian)]. Iranian Journal of Pediatrics. 2011; 21(3):343-349. [31] Shahshahani S, Vameghi R, Azari N, Sajedi F, Kazemnejad A. [Comparing the Results of Developmental Screening of 4-60 Months Old Children in Tehran Using ASQ & PDQ (Persian)]. Iranian Rehabilitation Journal. Original Research Articles. 2011; 9(0):3-7. [32] Shahshahani S, Vameghi R, Sajedi F, Azari N, Kazemnejad A. [Comparing the DDST-II and ASQ in Motor Development Domains of 4-60 Months Old Children in Tehran City (Persian)]. Quarterly Journal of Rehabilitation. 2013; 13(5):49-56. [33] Sajedi M, Vameghi M, Mohseni Bandpei M, Alizad V, Hemmati Gorgani S, Shahshahani Pour S. [Motor developmental delay in 7500 Iranian infants: Prevalence and risk factors (Persian)]. Iranian Journal of Child Neurology. 2009; 3(3):43-50. [34] Dworkin PH. 2003 C. Anderson Aldrich Award Lecture: Enhancing Developmental Services in Child Health Supervision An Idea Whose Time Has Truly Arrived. Pediatrics. 2004; 114(3):827. [35] Frankenburg WK. Developmental surveillance and screening of infants and young children. Pediatrics. 2002; 109(1):144. 126
127