Αγαπεηέ θύξηε Βαξλάβα, Αζήλα, 19 Οθησβξίνπ 2008 Σρεηηθά κε ηηο πξόζθαηεο εμειίμεηο γηα ην εθεκεξηαθό, επηηξέςαηέ κνπ λα θάλσ ηα θάησζη ζρόιηα: 1. Αηζζάλνκαη ηδηαίηεξε ηθαλνπνίεζε, δηόηη νη ζπλερείο θαη αθαηάπαπζηεο πξνζπάζεηέο κνπ, σο Πιεξεμνπζίνπ Γηθεγόξνπ ελλέα (9) Δλώζεσλ Ννζνθνκεηαθώλ Γηαηξώλ, έπεηζαλ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, ύζηεξα κάιηζηα θαη από ειέγρνπο ησλ ππεξεζηώλ ηεο, ζην λα αληηδξάζεη ζηε κέρξηο αζιηόηεηαο παξαβίαζε ηνπ Κνηλνηηθνύ Γηθαίνπ, όζνλ αθνξά ηελ ππέξβαζε ηνπ ρξόλνπ εξγαζίαο ζηε Φώξα καο. Πξάγκαηη, όπσο πξνθύπηεη από επίζεκε αλαθνίλσζε ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (IP/08/1539/16-10-2008), απεζηάιε ήδε «προειδοποιηηική επιζηολή ζηην Ελλάδα για παράλειυη ζσμμόρθφζης με ηοσς κανόνες ηης ΕΕ για ηο μέγιζηο τρόνο εργαζίας όζον αθορά ηοσς γιαηρούς ζηις σπηρεζίες δημόζιας σγείας. Οι ελληνικές αρτές έτοσν πλέον ζηη διάθεζή ηοσς δύο μήνες προθεζμία για να απανηήζοσν». Αζθαιέζηαηα δελ ζα αζρνιεζώ κε ην θεξόκελν σο Γειηίν Τύπνπ ηνπ Υπνπξγείνπ Υγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγύεο, ην νπνίν πξνζπαζώληαο λα ππνβαζκίζεη ηε ζπνπδαηόηεηα αιιά θαη ηε λνκηθή βαξύηεηα ηεο πξνεηδνπνηεηηθήο επηζηνιήο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ε νπνία αλνίγεη επίζεκα ηε δηαδηθαζία παξαπνκπήο ηεο Φώξαο καο ζην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ, απνδεηθλύεη θαη πξνβάιιεη κε ην πην γιαθπξό ηξόπν ηελ απόιπηε αλνεζία ησλ εκπλεπζηώλ ηνπ. Δπηζεκαίλσ, όηη ε πξόζθαηε Απόθαζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ (Πξαθηηθά ηεο 14 εο Γεληθήο Σπλέιεπζεο ηεο 26-06-2008) δελ έθαλε ηίπνηε άιιν παξά λα επηβεβαηώζεη ηελ ππεξνρή ηνπ Κνηλνηηθνύ Γηθαίνπ, ε παξαβίαζε ηνπ νπνίνπ επηζύξεη ηηο αλάινγεο ζνβαξέο ζπλέπεηεο. Φαίλεηαη, όηη νη εθάζηνηε θπβεξλώληεο αγλννύλ, όηη έλα κέξνο ηνπ εζσηεξηθνύ καο δηθαίνπ θαιύπηεηαη πιένλ από ην Κνηλνηηθό Γίθαην (πξσηνγελέο θαη παξάγσγν), κε ζπλέπεηα λα ζεσξνύλ, αλάινγα κε ηα θέθηα θαη ηνπο κηθξνπνιηηηθνύο πξνζαλαηνιηζκνύο ηνπο, όηη ε Φώξα καο άιινηε αλήθεη θαη άιινηε δελ αλήθεη ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε(!!!) Όζνη, ζπλεπώο, πηζηεύνπλ αθόκε θαη ζήκεξα, όηη ν Νόκνο δελ ζα εθαξκνζζεί ή ζα εθαξκνζζεί θαηά ην δνθνύλ θαη θαη' επηινγή, πιαλώληαη πιάλε νηθηξά(!!!) 1
2. Οξηζκέλνη, ιόγσ λνκηθήο άγλνηαο, πηζηεύνπλ, όηη ε πξόζθαηε Απόθαζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ (14 ε Γεληθή Σπλεδξίαζε ηεο 26-06-2008), ζηεξείηαη λνκηθήο ηζρύνο θαη παξαπέκπνπλ ζηελ έθδνζε ηεο Πξάμεο ηνπ αξκνδίνπ Τκήκαηνο Ι ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ, ην νπνίν ππέβαιε κηα ζεηξά εξσηεκάησλ ζηελ Οινκέιεηα, ιόγσ κείδνλνο ζπνπδαηόηεηαο. Απεπζπλόκελνο, ινηπόλ, ζε απηνύο, ιέγσ ηα εμήο: α) Ο ιόγνο γηα ηνλ νπνίν ηεινύκε ζε αλακνλή ηεο Πξάμεο ηνπ Τκήκαηνο Ι ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ, έρεη λα θάλεη κε ηελ νξηζηηθνπνίεζε ηεο ζεώξεζεο ησλ εληαικάησλ πιεξσκήο ησλ εθεκεξηώλ θαη όρη, θπζηθά, κε ηελ ηζρύ ηεο Κσδηθνπνηεηηθήο Οδεγίαο 2003/88/ΔΚ θαη ηε ζπλαθόινπζε ππεξνρή ηνπ Κνηλνηηθνύ Γηθαίνπ, ε νπνία έρεη επηθπξσζεί απζεληηθά ήδε κε ηηο πξάμεηο 144/2006, 67/2007, 106/2007, 107/2007 όπσο θαη ηα Πξαθηηθά ηεο 9 εο Σπλεδξίαζεο ηεο 20-05-2008 ηνπ σο άλσ Τκήκαηνο. β) Σύκθσλα κε ην άξζξν 21 παξ.1 ηειεπηαίν εδάθην ηνπ Πξνεδξηθνύ Γηαηάγκαηνο 774/1980 "Οξγαληζκόο Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ", ε απόθαζεγλσκνδόηεζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ, είλαη ππνρξεσηηθή γηα ην Τκήκα από ην νπνίν παξαπέκθζεθε ε ππόζεζε. Σπλεπώο, ην Τκήκα Ι νθείιεη λα απνθαζίζεη θαη λα θεξύμεη σο ζύλλνκε ηε ζεώξεζε ησλ εληαικάησλ πιεξσκήο ησλ εθεκεξηώλ, κε ηε πιήξε εθαξκνγή ηεο Κσδηθνπνηεηηθήο Οδεγίαο 2003/88/ΔΚ. 3. Δπηζεκαίλσ, όηη νη δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο 2003/88/ΔΚ, ε νπνία εθσδηθνπνίεζε ζε εληαίν θείκελν ηηο Οδεγίεο 93/104/ΔΚ θαη 2000/34/ΔΚ έχουν άμεζη εφαρμογή (σο πεξηέρνπζεο θαλόλεο ζαθείο, νξηζκέλνπο, απαιιαγκέλνπο από αηξέζεηο θαη δεθηηθνύο άκεζεο εθαξκνγήο), αθνύ, αθελόο κελ, ε πξνζεζκία ελζσκάησζήο ηνπο ζηελ εζσηεξηθή καο έλλνκε ηάμε έρεη πξν πνιινύ εθπλεύζεη (από ηελ 23-11-1996, ζύκθσλα κε ην άξζξν 18 ηεο Οδεγίαο 93/104/ΔΚ θαη από ηελ 01-08-2004, ζύκθσλα κε ην άξζξν 2 ηεο Οδεγίαο 2000/34/ΔΚ), αθεηέξνπ δε, νη δηαηάμεηο απηέο έρνπλ ήδε κεηαθεξζεί κε ηα Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα 88/1999 θαη 76/2005 ζην εζσηεξηθό καο δίθαην, κε ζπλέπεηα νη θαλόλεο πνπ ζεζπίδνπλ, όρη κόλν λα έρνπλ θαηαζηεί γλσζηνί ζηνπο ελδηαθεξόκελνπο γηα ηνπο νπνίνπο γελλνύλ δηθαηώκαηα, αιιά λα ζπληζηνύλ θαλόλεο απμεκέλεο ηππηθήο ηζρύνο, νη νπνίνη ππεξηζρύνπλ νπνηαζδήπνηε αληίζεηεο δηάηαμεο λόκνπ. Πεξαηηέξσ, ε αλαζηνιή (βιέπε "ηξνπνινγία Αβξακόπνπινπ") κε ηππηθό λόκν ηεο ηζρύνο θαλνληζηηθήο πξάμεο, κε ηελ νπνία κεηαθέξζεθε ζην εζσηεξηθό δίθαην Κξάηνπο κέινπο Κνηλνηηθή Οδεγία, ζπληζηά πξνθαλή παξαβίαζε ηεο ίδηαο ηεο Σπλζήθεο ΔΚ θαη ζπγθεθξηκέλα ησλ άξζξσλ 249 2
θαη 10 απηήο θαη επνκέλσο εμ απηνύ ηνπ ιόγνπ ν λόκνο απηόο αληίθεηηαη ζην άξζξν 28 ηνπ Σπληάγκαηνο θαη είλαη κε εθαξκνζηένο. 4. Σύκθσλα κε ηε Κσδηθνπνηεηηθή Οδεγία 2003/88/ΔΚ, ν εξγνδόηεο δελ κπνξεί λα ππνρξεώζεη ηνλ εξγαδόκελν ζε παξνρή εξγαζίαο πέξαλ ηνπ πξνβιεπόκελνπ αλώηαηνπ εβδνκαδηαίνπ ρξόλνπ εξγαζίαο (ελ πξνθεηκέλσ 48σξν θαη 56σξν πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εθεκεξηώλ γηα ηνπο εηδηθεπκέλνπο θαη εηδηθεπόκελνπο Γηαηξνύο αληίζηνηρα), εθηόο αλ ν εξγαδόκελνο δειώζεη ξεηά θαη ειεύζεξα ηε ζπλαίλεζή ηνπ γηα παξνρή εξγαζίαο θαζ' ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ νξίνπ. Δάλ ν εξγαδόκελνο δειώζεη ξεηά ηελ άξλεζή ηνπ λα εξγαζζεί πέξαλ ηνπ 48σξνπ θαη ηνπ 56σξνπ, ν εξγνδόηεο νθείιεη λα απόζρεη από θάζε κέηξν πεξηνξηζκνύ ηνπ δηθαηώκαηνο απηνύ, ην νπνίν είλαη ηαπηόρξνλα αλαθαίξεην θνηλσληθό επεξγέηεκα, απαγνξεπνκέλνπ ξεηά θαη ζε θάζε πεξίπησζε ηνπ "εληέιιεζζε", ην νπνίν είλαη πξνερόλησο παξάλνκν θαη αληηζπληαγκαηηθό. Δμάιινπ, ην δήηεκα ηεο ξεηήο, αλεπηθύιαθηεο θαη ειεύζεξεο ζπλαίλεζεο ηνπ εξγαδόκελνπ, έρεη θξηζεί από ην Γηθαζηήξην ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ, κε πνιύ ζεκαληηθέο ηνπ απνθάζεηο (Απόθαζε ηεο 03-10-2000 επί ηεο ππνζέζεσο C-303/98/Simap, Απόθαζε ηεο 03-07-2001 επί ηεο ππνζέζεσο C-241/99, Απόθαζε ηεο 09-09-2003 επί ηεο ππνζέζεσο C- 151/02/Jaeger, Απόθαζε ηεο 05-10-2004 επί ησλ ζπλεθδηθαζζεηζώλ ππνζέζεσλ C-397/01 έσο C-403/01/Pfeiffer θιπ., Απόθαζε ηεο 01-12-2005 επί ηεο ππνζέζεσο C-14/04/Dellas, θιπ.). Σπλεπώο, ε απόπεηξα ηνπ εξγνδόηε λα εμαλαγθάζεη ηνλ εξγαδόκελν λα εξγαζζεί, παξά ηελ πεξί ηνπ αληηζέηνπ βνύιεζή ηνπ, πέξαλ ηνπ αλώηαηνπ επηηξεπόκελνπ εβδνκαδηαίνπ ρξόλνπ εξγαζίαο, θαηαζηξαηεγεί βαζηθέο δηαηάμεηο ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο όπσο θαη ηελ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 2 ηνπ Σπληάγκαηνο, ην νπνίν απαγνξεύεη ηελ αλαγθαζηηθή εξγαζία, αιιά ηαπηόρξνλα ε ζπκπεξηθνξά απηή ζα ηνλ νδεγήζεη θαη' επζείαλ "ζηηο αγθάιεο" ηεο Πνηληθήο Γηθαηνζύλεο γηα κηα ζεηξά πνηληθώλ αδηθεκάησλ. 5. Σρεηηθά κε ηελ αζηηθή θαη πνηληθή επζύλε ηνπ Γηαηξνύ, όηαλ πξαγκαηνπνηεί εθεκεξίεο θαζ' ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ επηηξεπόκελνπ εβδνκαδηαίνπ ρξόλνπ εξγαζίαο, απαηηείηαη λα δηαθξίλνπκε δύν πεξηπηώζεηο: 5.1 Όηαλ ν Γηαηξόο ξεηά ζπλαηλεί λα πξαγκαηνπνηήζεη εθεκεξίεο θαζ ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ νξίνπ. α) Ο Γηαηξόο (εηδηθεπκέλνο θαη εηδηθεπόκελνο), όηαλ δέρεηαη ξεηά λα παξαηηεζεί (ή, άιισο, λα παξεθθιίλεη) από ην δηθαίσκά ηνπ (48σξν ή 3
56σξν), ην πξάηηεη, πξνθαλώο, γηα λα "λνκηκνπνηήζεη" ηε παξάλνκε εξγαζία ηνπ (ηελ θαζ' ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ νξίνπ), πξνθεηκέλνπ λα θαηαζηεί ζύλλνκε ε πιεξσκή ησλ ζρεηηθώλ εληαικάησλ από ηνλ Δπίηξνπν ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ. β) Η παξαίηεζε, όκσο, από δηθαίσκα, ζεκαίλεη είζνδν ζε θαζεζηώο παξαλνκίαο, έζησ θαη κε ηε ξεηή ζπλαίλεζε ηνπ εξγαδόκελνπ Γηαηξνύ θαη αλαθέξνκαη ζηελ αζηηθή θαη πνηληθή ηνπ επζύλε. γ) Σρεηηθά κε ην δήηεκα ηεο αζηηθήο επζύλεο, ν Γηαηξόο είηε ζπλαηλεί ξεηά γηα ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ εβδνκαδηαίνπ ρξόλνπ εξγαζίαο πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εθεκεξηώλ είηε εμαλαγθάδεηαη από ηε Γηνίθεζε γηα ππέξβαζε ηνπ σο άλσ νξίνπ, ζα ππέρεη αζηηθή επζύλε γηα δηάπξαμε ηαηξηθνύ ζθάικαηνο. Όπσο, άιισζηε έγηλε ήδε γλσζηό, νη αζθαιηζηέο Δηαηξηώλ ηαηξηθήο επζύλεο, ελεκεξώλνπλ αζθαιηζκέλνπο Γηαηξνύο, όηη δελ ζα ηνπο θαιύπηνπλ πιένλ γηα ηαηξηθά ζθάικαηα πνπ ζπλέβεζαλ ζε εθεκεξία πέξαλ ησλ 48 θαη 56 σξώλ εβδνκαδηαίσο(!!!) δ) Τν πνηληθό αδίθεκα είηε δηαπξάηηεηαη από ην Γηαηξό ζε πιαίζην λόκηκεο εθεκεξίαο (48σξν ή 56σξν) είηε ζε πιαίζην παξάλνκεο εθεκεξίαο γηα ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ νπνία έρεη ξεηά ζπλαηλέζεη, δελ παύεη λα είλαη πνηληθό αδίθεκα, πνπ πξνβιέπεηαη θαη ηηκσξείηαη από ην Πνηληθό Κώδηθα ή/θαη από άιινπο εηδηθνύο πνηληθνύο λόκνπο. Η δηαθνξνπνίεζε, όκσο, έγθεηηαη ζην όηη, εθόζνλ ν Γηαηξόο θξηζεί έλνρνο ηεο απνδηδόκελεο ζε απηόλ πξάμεο, θαηά ηελ επηκέηξεζε ηεο πνηλήο ζα ιεθζεί ππόςε, σο βαξύλνλ ζηνηρείν, ην γεγνλόο, όηη ν ππαίηηνο Γηαηξόο ζπλήλεζε ξεηά λα εξγαζζεί θαζ' ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ νξίνπ θαη απνδέρζεθε, ζπλεπώο, ηνλ ελδερόκελν θίλδπλν δηάπξαμεο ηεο δησθόκελεο πξάμεο, ρσξίο λα ιάβεη ππόςε ηνπ θαη λα εθηηκήζεη ηνλ επαγγεικαηηθό θίλδπλν πνπ δηέηξερε, εάλ δειαδή είρε ηελ ηθαλόηεηα (ζσκαηηθή θαη δηαλνεηηθή) λα παξέρεη αθηλδύλσο θαη αζθαιώο ηηο ππεξεζίεο ηνπ, ζε θαζεζηώο παξάλνκσλ εθεκεξηώλ θαη πνιιέο θνξέο ζπλερόκελσλ, πξνο ηνπο αζζελείο ηνπ αιιά θαη ζηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ θαη ην ινηπό πξνζσπηθό ηεο λνζειεπηηθήο κνλάδαο πνπ ππεξεηεί. 5.2 Όηαλ ν Γηαηξόο εμαλαγθάδεηαη από ηε Γηνίθεζε λα πξαγκαηνπνηήζεη εθεκεξίεο θαζ ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λόκηκνπ νξίνπ, παξά ηε ξεηή άξλεζή ηνπ λα ζπλαηλέζεη. α) Ο Γηαηξόο (εηδηθεπκέλνο θαη εηδηθεπόκελνο), όηαλ, κνινλόηη ξεηά αξλείηαη λα ζπλαηλέζεη, εμαλαγθάδεηαη λα εθηειέζεη πξόγξακκα 4
εθεκεξηώλ θαζ ππέξβαζε ηνπ αλώηαηνπ λνκίκνπ νξίνπ, δελ πξόθεηηαη λα πιεξσζεί από ηνλ Δπίηξνπν ηνπ Διεγθηηθνύ Σπλεδξίνπ. β) Ο εμαλαγθαζκόο ηνπ Γηαηξνύ ζε εθηέιεζε παξάλνκσλ εθεκεξηώλ παξά ηε ξεηή ηνπ άξλεζε ζπλαίλεζεο, ζπκπαξαζύξεη ζηελ αζηηθή θαη πνηληθή επζύλε θαη ηνλ δηαηάμαληα απηόλ. γ) Δάλ ν Γηαηξόο εμαλαγθαζζεί, παξά ηε ξεηή ηνπ άξλεζε ζπλαίλεζεο, λα εθηειέζεη πξόγξακκα παξάλνκσλ εθεκεξηώλ, ν Γηαηξόο νθείιεη λα κε εθηειέζεη πξνερόλησο παξάλνκε θαη αληηζπληαγκαηηθή δηαηαγή θαη λα αλαθεξζεί αξκνδίσο ρσξίο αλαβνιή. Δάλ παξά ηαύηα, εθηειέζεη ηε παξάλνκε θαη αληηζπληαγκαηηθή δηαηαγή θαη δηαπξάμεη πνηληθό αδίθεκα, ην νπνίν ζα ηνπ θαηαινγηζζεί, ηόηε, ζπκπαξαζύξεη ζηε πνηληθή επζύλε θαη ηνλ δηαηάμαληα, γηα ηνλ νπνίν ζα ζπληξέμνπλ θαη ηα πνηληθά αδηθήκαηα ησλ άξζξσλ 259 θαη 261 ηνπ Πνηληθνύ Κώδηθα. Αζθαιώο, ε πνηληθή επζύλε ηνπ Γηαηξνύ θαη θπξίσο ν βαζκόο ηεο, εμαξηάηαη από ηε δεισζείζα ξεηή άξλεζε ζπλαίλεζεο ζε εθηέιεζε πξνγξάκκαηνο παξάλνκσλ εθεκεξηώλ αιιά θαη από ηελ ελ γέλεη πξνζπάζεηά ηνπ λα απνθύγεη ηελ αδηθνπξαμία ή λα κεηξηάζεη ηηο ζπλέπεηέο ηεο. Δπίζεο, είλαη γλσζηό, όηη ν Γηαηξόο σο εθ ηεο ππεξεζίαο ηνπ ή ηνπ επαγγέικαηόο ηνπ, είλαη ππνρξεσκέλνο ζε ηδηαίηεξε επηκέιεηα ή πξνζνρή θαηά ηε δηαρείξηζε ησλ ηαηξηθώλ πξάμεσλ. Σπλεπώο, ε άπνςή κνπ είλαη, όηη εάλ ν Γηαηξόο εληέιιεηαη, κνινλόηη έρεη ξεηά αξλεζεί λα ζπλαηλέζεη, λα πξαγκαηνπνηήζεη παξάλνκν πξόγξακκα εθεκεξηώλ δπλάκεη παξάλνκεο θαη αληηζπληαγκαηηθήο δηαηαγήο θαη πηζαλνινγεί ην θίλδπλν δηάπξαμεο πνηληθνύ αδηθήκαηνο, οφείλει λα κε εθηειέζεη ηε δηαηαγή, άιισο, θηλδπλεύεη λα βξεζεί θαηεγνξνύκελνο, ν δε δηαηάμαο, έζησ θαη όηαλ βξεζεί ζπγθαηεγνξνύκελνο, ζα πξνζπνηείηαη "όηη δελ γλσξίδεη ηίπνηα"(!!!), όηαλ δε ζα απεπζύλεηαη ζην θαηεγνξνύκελν Γηαηξό ζα ηνπ ιέεη: "αο πξόζερεο"(!!!) Με εθηίκεζε Γξ Μηραήι Γ. Μηραήι Γηθεγόξνο παξ' Αξείσ Πάγσ 5